ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΥΠΙΕΣ ΣΤΑ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΑ ΣΥΛΛΕΙΤΟΥΡΓΑ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Στα ...περίφημα πλέον πολυαρχιερατικά συλλείτουργα κατά τα ονομαστήρια Αρχιερέων της Ελλαδικής Εκκλησίας, έχουμε αναφερθεί ήδη προ τριετίας και το σχετικό κείμενο μπορείτε να διαβάσετε εδώ. 

Τώρα, με αφορμή την πανηγυρική ...καθιέρωση του φαινομένου, προβαίνουμε σε κάποιες παρατηρήσεις λειτουργικού περιεχομένου. Τις καταγράφουμε για την ιστορία και μόνον, κι όχι γιατί πιστεύουμε ότι κάτι θ' αλλάξει, παρά το γεγονός ότι τα Λειτουργικά Συνέδρια της Ιεράς Συνόδου καλά κρατούν, πρακτικά εκδίδονται, αλλά οι λειτουργικές παρατυπίες συνεχίζονται. 

Να επισημάνουμε, αρχικά, το γεγονός ότι στις λοιπές Ορθόδοξες Εκκλησίες (με εξαίρεση την Κύπρο που επηρεάζεται από μας) δεν εορτάζονται τα ονομαστήρια Επισκόπων με πολυαρχιερατικά συλλείτουργα. Αυτό ίσχυε, άλλωστε, και στην Εκκλησία της Ελλάδος τα παλιότερα χρόνια. Η μόδα του πολυαρχιερατικού εορτασμού είναι γνωστό ότι κατέστη επιδημία επί μακαριστού Χριστοδούλου. Και εντάσσεται - δυστυχώς - σε μια "λογική" savoir vivre από μέρους των Αρχιερέων, για να μη μπούμε στην άλλη "λογική" των πάσης φύσεως σκοπιμοτήτων. Και επειδή δεν υπάρχει τυπική διάταξη γι’ αυτά τα συλλείτουργα γίνεται ό,τι θέλει ο καθείς. 

Τώρα, αναφορικά με λειτουργικά παράδοξα που παρατηρούνται σε πολυαρχιερατικές ακολουθίες. 

1. Στον Εσπερινό μιας πανηγύρεως χοροστατεί ο νεώτερος τη τάξει επίσκοπος, κατά το έθος. Αυτό δε σημαίνει ότι μπορεί να χοροστατεί ένας βοηθός επίσκοπος, ακόμα κι αν είναι ο νεώτερος, συγχοροστατούντων Μητροπολιτών. Ο βοηθός είναι που συγχοροστατεί, όχι ο Μητροπολίτης. 

2. Προεξάρχει της Θ. Λειτουργίας κανονικά ο οικείος Μητροπολίτης. Αν αυτό δεν τηρηθεί τουλάχιστον πρέπει να τηρηθούν τα πρεσβεία. Αυτή είναι η τάξις και καμία άλλη. Δεν είναι δυνατόν να προεξάρχει κάποιος νεοχειροτόνητος αρχιερεύς, για λόγους savoir vivre και μόνον. Επίσης, είναι υποχρέωση του Πρώτου τη τάξει να είναι Πρώτος. Δεν πρόκειται για δικαίωμα το οποίο εκχωρείται. 

3. Παρόντος Μητροπολίτου – και δη του οικείου - είναι αδιανόητο να προεξάρχει βοηθός επίσκοπος ή τιτουλάριος Μητροπολίτης. Ακόμα κι αν πρόκειται για τα ονομαστήρια του βοηθού ή τιτουλαρίου. Η φωτογραφία που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο με τον τιτουλάριο Βρεσθένης Θεόκλητο στο θρόνο και τον οικείο Μητροπολίτη Καλαβρύτων Αμβρόσιο ιστάμενο κάτω απ’ το θρόνο με επανωκαλλύμαυχο, μας φανερώνει μια αδιανόητη πρακτική για το Τυπικό της Εκκλησίας, αλλά ακόμα και για την επικρατούσα «τάξη» στην Εκκλησία της Ελλάδος, όπου οι Μητροπολίτες δεν φορούν επανωκαλλύμαυχο ούτε ενώπιον του Προέδρου της Ι. Συνόδου, ήτοι του Αρχιεπισκόπου Αθηνών. Στα πρεσβυγενή Πατριαρχεία οι συλλειτουργούντες μετά του Πατριάρχου Αρχιερείς φορούν απαρέγκλιτα επανωκαλλύμαυχο. Το αυτό συμβαίνει και στην περίπτωση τρισαρχιερατικής Λειτουργίας, προεξάρχοντος Μητροπολίτου έχοντος τα πρεσβεία. 

4. Ο οικείος Επίσκοπος σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να πηγαίνει τελευταίος τη τάξει των συλλειτουργούντων Αρχιερέων και προ αυτού να έχουν μπει στη σειρά τους κατά τα πρεσβεία (sic) βοηθοί επίσκοποι! Να έχουμε δηλαδή το απίθανο σχήμα: Μητροπολίτες-βοηθοί Επίσκοποι-Μητροπολίτης! 

5. Στα Συλλείτουργα - κυρίως των ονομαστηρίων - παρατηρείται το φαινόμενο στην απόλυση της Θ. Λειτουργίας, που κάνει ο εορτάζων Αρχιερεύς, να τον πλαισιώνουν οι συλλειτουργοί του Αρχιερείς με ράσα, έχουν δηλ. ξεφορέσει, κατά το κοινώς λεγόμενον, και παρίστανται για τους συνήθεις λόγους   αβροφροσύνης. Ποιο Τυπικό, άραγε, επιτάσσει την πρακτική αυτή; 

Αν θυμηθώ και κάτι άλλο θα επανέλθω, αγαπητοί συνοδίτες.