Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Οι «Ρηξικέλευθοι Καλλιτέχνες» ανεβάζουν στο Δημοτικό Θέατρο Καλλιθέας το έργο του Βασίλη Ζιώγα (1935-2001) Χρωματιστές Γυναίκες.
Ένα έργο - κόσμημα του νεοελληνικού θεάτρου. Ένα έργο μεστό, που σφυροκοπεί ανελέητα τις μπολιασμένες νοοτροπίες «ανδρών» και «γυναικών». Ένα έργο - καθρέφτης της κοινωνικής μήτρας και των ανθρωπίνων σχέσεων.
Είδα την παράσταση σε σκηνοθεσία του Αντώνη Ανδριόπουλου το περασμένο Σάββατο στο Δημοτικό Θέατρο Καλλιθέας και εντυπωσιάστηκα από τη γραφή του Ζιώγα. Αυτή την πυκνή και ουσιαστική γραφή υπηρέτησε ανάλογα ο σκηνοθέτης καθώς και οι δύο ερμηνεύτριες του έργου: η Σοφία Μπεράτη (Έλλη) και η Ελένη Καλομοίρη (Άννα).
Χάρηκα ιδιαίτερα που είδα ξανά την φίλη Σοφία Μπεράτη επί σκηνής, καθώς είχαμε συνεργαστεί παλιότερα στο Καλλιτεχνικό Σύνολο Πολύτροπον (εκείνη ως σοπράνο). Και μάλιστα την είδα δόκιμη ηθοποιό. Δυνατή ήταν και ερμηνεία της Ελένης Καλομοίρη. Αλλιώς, βέβαια, δεν θα μπορούσε ν' ανέβει ένα έργο που στηρίζεται σε δυο γυναίκες.
Η μουσική, η σκηνογραφική και ενδυματολογική επιμέλεια στην παράσταση είναι της Γεωργίας Συριοπούλου.
Επανέρχομαι στη ματιά του Βασίλη Ζιώγα, ο οποίος με τις Χρωματιστές Γυναίκες μας έδωσε ένα έργο αναζήτησης της ελευθερίας και της αγάπης, μέσα από τη λύσσα και τη συνείδηση δύο γυναικών, να σπάσουν τους καταναγκασμούς, το φόβο, την υποταγή και τις ψευδαισθήσεις που επιβάλλει κάθε μορφή εξουσίας.
Η γραφή του Ζιώγα συνδυάζει την ποιητική διάσταση με το πικρό χιούμορ και τον κυνισμό και χωρίς να μπορεί να αναχθεί σε συγκεκριμένα λογοτεχνικά πρότυπα, ελληνικά ή ευρωπαϊκά, συνδυάζει δημιουργικές επιρροές από τον υπερρεαλισμό, την ψυχανάλυση, το αρχαίο δράμα και την ελληνική λαϊκή παράδοση. Το έργο του Χρωματιστές Γυναίκες θεωρείται ως ένα από τα καλύτερα έργα του νεοελληνικού ποιητικού θεάτρου.
Ο θεατρολόγος Πλάτων Μαυρομούστακος έχει γράψει για το έργο:
"Στις Χρωματιστές Γυναίκες, η εικόνα της σκηνής παραπέμπει στη γνωστή εικόνα της καθημερινότητας και στο σημείο αυτό, το έργο συναντά τα κύρια χαρακτηριστικά που διατρέχουν τον σκηνικό χώρο της μεταπολεμικής θεατρικής γραφής. Η οικεία εικόνα ανατρέπεται από τον ιδιόμορφο ποιητικό θεατρικό λόγο. Πέρα από την άμεσα αντιληπτή πραγματικότητα, ο Βασίλης Ζιώγας σε κάθε έργο παραδίδει μια διαφοροποιημένη και παραλλαγμένη πραγματικότητα.
Η καθημερινή ζωή είναι μόνο η πρόφαση το κέντρο του ενδιαφέροντος μεταφέρεται σ’ όλα εκείνα που ανήκουν σε ένα μακρύ χρόνο, πέρα από τη στιγμή. Το στοιχείο αυτό κυριαρχεί σε όλα τα θεατρικά του έργα και τον διαφοροποιεί ουσιαστικά από τα δραματουργικά ρεύματα που εμφανίζονται στη μεταπολεμική Ευρώπη και στην ελληνική θεατρική γραφή. Οι δύο αδελφές του έργου συνδιαλέγονται σε μια προσπάθεια να ελευθερωθούν από την πίεση που επιβάλλει η κλειστή κοινωνία ενός νησιού. Στην απουσία της επικοινωνίας με τον άλλο που δηλώνεται μέσα από την περιπετειώδη ζωή της Άννας, όπως και μέσα από την ήρεμη και αποκλεισμένη ζωή της Έλλης, η μόνη πραγματική επαφή με τον κόσμο πραγματοποιείται με τη συμβολική είσοδο της φύσης. Οι γλάστρες που μπαίνουν από τον κήπο μία-μία αποτελούν την απάντηση της πραγματικότητας στο αίτημα της Έλλης να αισθανθεί «ένα με τη φύση». Η πορεία για την ένωση αυτή είναι διαφορετική για την κάθε ηρωίδα: το άνοιγμα της Άννας στον κόσμο καταλήγει στη λεηλασία, ενώ το κλείσιμο της Έλλης στο πατρικό σπίτι ισοδυναμεί με την εκμηδένιση. Πρόκειται για δύο διαφορετικές εκφάνσεις της ίδιας αγωνίας. Τα σημεία συνάντησης των δύο αδελφών είναι η ανάμνηση των παιχνιδιών, η κοινή παιδική ηλικία, δηλαδή η οικειότητα και η αθώα συνενοχή, καθώς και η αδυναμία να επικοινωνήσουν με τον αντρικό κόσμο. Απομονωμένες από το περιβάλλον, μόνο μαζί θα γνωρίσουν την ελευθερία που σημαίνει η αποδοχή του άλλου: «Σε βλέπω» λέει στο τέλος του έργου η Έλλη. Οι άνθρωποι στον κόσμο του Ζιώγα δεν είναι ποτέ μόνοι και η ύπαρξη τους δεν είναι άλογη. Η λύτρωση υπάρχει για τον καθένα πάντα μέσω του άλλου και κυρίως μέσω της συμφιλίωσης με τον οικείο".
Αξίζει να σημειώσουμε εδώ ότι στη γερμανόφωνη Ευρώπη έχουν παρουσιαστεί επανειλημμένως έργα του Βασίλη Ζιώγα. Από τη Β' Σκηνή του Josefstadttheater, το Theater beim Auersberg, το Stadttheater Lucern, το Arche Theater, την Όπερα της Βόννης, το Α' Πρόγραμμα της Αυστριακής Τηλεόρασης, το Deutsch Griechisches Theater και άλλα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου