ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΑΧΑΪΑΣ ΠΡΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΠΑΤΡΩΝ: ΑΠΑΛΕΙΨΤΕ ΑΜΕΣΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Εδώ και αρκετό καιρό έχουμε επισημάνει τις παρανομίες που έχουν συντελεστεί στον ανακαινιζόμενο ιστορικό Μητροπολιτικό Ναό Ευαγγελιστρίας Πατρών – διατηρητέο μνημείο – και έχουμε απευθυνθεί επανειλημμένως με σχετικές επιστολές μας προς την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας. 

Έχουμε λάβει την κατηγορηματική απάντηση ότι η Εφορεία έχει ζητήσει την απομάκρυνση της τοιχογραφίας του Αναπεσόντος όσο και των διακοσμητικών στον πρόναο, που έγιναν χωρίς την έγκρισή της. Μάλιστα η Εφορεία μας έχει διαβεβαιώσει ότι η Υπηρεσία δεν θα παραλάβει το έργο αν δεν πραγματοποιηθούν όλοι οι όροι της σχετικής απόφασης, μέσα στους οποίους είναι και η απομάκρυνση των αυθαιρεσιών. 

Επειδή, όμως, μέχρι τώρα καμία ενέργεια δεν έγινε προς αυτή την κατεύθυνση, επανήλθαμε με σχετικό έγγραφό μας για να λάβουμε εκ νέου ανάλογη κατηγορηματική απάντηση της Εφορείας.

Μάλιστα, στο σημερινό έγγραφό της η Εφορεία καλεί «άμεσα» τον Εφημέριο του Ι. Ναού Ευαγγελιστρίας Αμβρόσιο Γκουρβέλο να μεριμνήσει για την απαλοιφή της τοιχογραφίας που έχει παρανόμως τοποθετηθεί. 

Η Εφορεία δηλώνει πως έχει ενημερώσει "κατ' επανάληψη προφορικώς και εγγράφως" τον Εφημέριο, αλλά φαίνεται πως εκείνος έχει επιλέξει να μη συμμορφωθεί προς τις υποδείξεις του αρμοδίου οργάνου. 

Φυσικά την ευθύνη γι' αυτή την κατάσταση φέρει ακεραία η Μητρόπολη Πατρών, η οποία θα έπρεπε να έχει απομακρύνει τον συνειδητώς παρανομούντα εφημέριο Αμβρόσιο Γκουρβέλο. 

Παραθέτουμε το σχετικό έγγραφο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας.

Η ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΜΟΡΦΟΥ ΝΑ ΑΠΟΣΥΡΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΤΗΣ ΔΙΗΓΗΣΗ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΪΣΙΟΥ "ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΑΡΚΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΡΟΦΕΣ"

Π. Α. Ανδριόπουλος 

Το φαινόμενο είναι – δυστυχώς – ακόμα πολύ έντονο. 

Πριν την αγιοκατάταξή του, αλλά και μετά από αυτήν, πολλοί - κατά πάντα ύποπτοι – αποδίδουν στον Όσιο Παΐσιο τον Αγιορείτη πολλά και διάφορα. Προφητείες, προρρήσεις, θαύματα, διηγήσεις, αποδίδονται στον Όσιο από διάφορους επιτήδειους, προκειμένου να περιβάλλουν με το κύρος του τις δικές τους δοξασίες και επιδιώξεις.

Τέτοιου είδους κείμενα αναδημοσιεύονται σε πλείστες όσες ιστοσελίδες, αντίστοιχης λογικής. Δεν θα έπρεπε, όμως, να δημοσιεύονται στις επίσημες ιστοσελίδες Μητροπόλεων και άλλων οργανισμών της Εκκλησίας, με δεδομένη την εντελώς αμφίβολη αξιοπιστία τους. 

Η Μητρόπολις Μόρφου, για παράδειγμα, αναδημοσιεύει ένα κείμενο με τίτλο: «Γιά τίς σαρκικές διαστροφές ἐντός τοῦ γάμου, Ἁγίου Παϊσίου Ἁγιορείτου». 

Πρόκειται, λέει, για μια διήγηση του π. Σάββα του Αγιορείτη, που του διηγήθηκε μια «κάποια κυρία από την Θεσσαλονίκη»! Πρόκειται, δηλ.,για μια φαντασία που οργιάζει! 

Θεωρώ ότι η διήγηση είναι παντελώς ανυπόστατη, αποκύημα νοσηράς φαντασίας, και πως ο  Όσιος Παΐσιος ουδέποτε θα αντιδρούσε όπως διηγείται η «κάποια κυρία». 

Η Μητρόπολη Μόρφου θα πρέπει να αποσύρει πάραυτα το εν λόγω διεστραμμένο κείμενο, ώστε να μην παραπλανάται ο λαός κατά τρόπο προκλητικό!

Η "ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ" ΤΟΥ ΜΙΛΤΟΥ ΣΑΧΤΟΥΡΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Αφιέρωμα στα 100 χρόνια από την γέννηση του Μίλτου Σαχτούρη 

(29 Ιουλίου 1919)

"Η εποχή της Μελισσάνθης" είναι το κατ' εξοχήν αυτοβιογραφικό έργο του Μάνου Χατζιδάκι, το οποίο ο ίδιος θεωρούσε πολύ σημαντικό γι' αυτόν. 

Θέμα του η απελευθέρωση από τη Γερμανική Κατοχή, για την οποία γράφει ο συνθέτης στο τέλος του σημειώματος του για το έργο: 

Μια απελευθέρωση που έκρυβε μέσα της έναν θανατερό συμβιβασμό, την βία και την ενοχή, την προδοσία και την χωρίς γιατρειά τραυματισμένη ελευθερία. Μια απελευθέρωση που δεν πρόλαβε να γίνει λαϊκή. Την κατάγραψαν μ' ευκολία εθνική, και την γιορτάζουν στα Δημαρχεία και τις Νομαρχίες. "Σου σπάσανε τα κόκκαλα τ' ασθενικά παιδιά μας", αναστροφή του Σολωμικού "Απ' τα κόκκαλα βγαλμένη των ελλήνων τα ιερά". 

Πού βρίσκεται η αλήθεια της νεοελληνικής μας ελευθερίας; Βέβαια και στους δύο αυτούς στίχους. Αδιάκοπα, διαδοχικά και παρανοϊκά. 

Αυτοί οι εθνικού περιεχομένου στίχοι περιλαμβάνονται στο τελευταίο τραγούδι του έργου, που φέρει τον τίτλο Η λησμονημένη. 
Σκέπτομαι τώρα πως ένα χρόνο μετά την Απελευθέρωση (1945), ο Μίλτος Σαχτούρης γράφει την δική του Λησμονημένη! Η οποία έχει μεγάλη σχέση με αυτή του Χατζιδάκι. Άλλωστε το θέμα της Μελισσάνθης άρχισε να απασχολεί τον συνθέτη από το 1945. Ωστόσο, η πρώτη εικόνα του έργου σχηματίζεται το 1965, όταν ο Χατζιδάκις γράφει το ποίημα "Η Εποχή της Μελισσάνθης", που περιλαμβάνεται στην ποιητική συλλογή Μυθολογία.
Ας δούμε την Λησμονημένη του Σαχτούρη, που ήταν η πρώτη του συλλογή, και ανοίγει και τον τόμο των Απάντων του [Ποιήματα (1945-1998), εκδ. Κέδρος 2014]. Η «Λησμονημένη», σύμφωνα με τη δική του μαρτυρία, είναι μια γυναίκα, την οποία θα βρούμε σε όλα του τα ποιήματα μέχρι τα Εκτοπλάσματα.
Μα και η Μελισσάνθη που γίνεται Λησμονημένη, του Χατζιδάκι τι ήταν; Ο ίδιος μας το λέει:
"Μια γυάλινη ηρωίδα του μεσοπολέμου, να παίρνει έτσι αυθαίρετα την όψη μια τρελής μητέρας, ερωμένης και αδελφής, μέσα στα ερείπια μιας κατεστραμμένης πόλης". 
Ιδού ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από την Λησμονημένη του Σαχτούρη:

Η ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ VI 
Η λησμονημένη είναι ο στρατιώτης που σταυρώθηκε 
η λησμονημένη είναι το ρολόγι που σταμάτησε 
η λησμονημένη είναι το κλωνάρι που άναψε 
η λησμονημένη είναι η βελόνα που έσπασε 
η λησμονημένη είναι ο επιτάφιος που άνθισε 
η λησμονημένη είναι το χέρι που σημάδεψε 
η λησμονημένη είναι η πλάτη που ανατρίχιασε 
η λησμονημένη είναι το φιλί που αρρώστησε 
η λησμονημένη είναι το μαχαίρι που ξαστόχησε 
η λησμονημένη είναι η λάσπη που ξεράθηκε 
η λησμονημένη είναι ο πυρετός που έπεσε

Ο Μίλτος Σαχτούρης είχε πει σε συνέντευξή του: "Στο Μαρούσι, προ πολλών ετών, ένας τσαγκάρης με γνώσεις Δ’ Δημοτικού διάβαζε τη «Λησμονημένη» κι έκλαιγε εξηγώντας μου πως είναι ερωτικό ποίημα – αυτό που είναι από τα πλέον δύσκολά μου. Πάντα ορισμένοι με μια ευαισθησία αλλιώτικη, που έχουν ανάγκη την ποίησή μου, θα με καταλαβαίνουν." Δύο χρόνια μετά την "Λησμονημένη", το 1947, ο Χατζιδάκις, που είχε καταλάβει από νωρίς την περίπτωση Σαχτούρη, μελοποιεί τα Δύο ναυτικά τραγούδια, σε ποίηση του άγνωστου τότε Μίλτου Σαχτούρη.

Πιστεύω πως ο Χατζιδάκις, πνεύμα ανήσυχο από νέος και ενημερωμένος για την ποίηση του καιρού του, γνώριζε καλά την Λησμονημένη του Σαχτούρη, γι' αυτό την "ενέταξε" με τον δικό του τρόπο στην "Εποχή της Μελισσάνθης".
Το τραγούδι, που στην ηχογράφηση ερμηνεύει η Μαρία Φαραντούρη, μαζί με την χορωδία του Τρίτου Προγράμματος, την Παιδική Χορωδία Ροτόντας Θεσσαλονίκης, στρατιωτική μπάντα και ορχήστρα, τελειώνει με το αρχικό μουσικό θέμα του Εθνικού Ύμνου (μελοποίηση Μάντζαρου). Ο συσχετισμός που επιδιώκει ο συνθέτης είναι προφανής. 

"Η Εποχή της Μελισσάνθης" απασχόλησε τον Χατζιδάκι πολύ πριν την ηχογράφησή της το 1980. Ο Νίκος Κυπουργός έχει δηλώσει πως "πολλά από τα κομμάτια του έργου, και μάλιστα τα βασικά -Μητέρα κι Αδελφή, Το φίλο μας που χάσαμε, Ενα ρολόι στο καπηλειό, Η Λησμονημένη, ο Επιτάφιος με τον ψάλτη και το σόλο μπουζούκι κ.ά.-, τα είχε συνθέσει κατά την παραμονή του στη Νέα Υόρκη, δηλαδή μεταξύ 1966-1972, που ήταν, κατά τη γνώμη μου, και η πιο δημιουργική περίοδος του Χατζιδάκι. Γιατί εκεί, όντας απομονωμένος και συγκεντρωμένος στο έργο του, έγραψε μια σειρά μεγάλα έργα και άρχισε και πολλά άλλα που είτε ολοκλήρωσε αργότερα, όπως η «Μελισσάνθη», είτε άφησε εν τέλει ανολοκλήρωτα. Σε μένα είχε στείλει δείγματα της δουλειάς του στη «Μελισσάνθη», ηχογραφημένα στο σπίτι του με τη Φλέρυ Νταντωνάκη. Μερικές από τις ηχογραφήσεις αυτές της Ν. Υόρκης περιλήφθηκαν, 20 χρόνια μετά, στο δίσκο του «Λειτουργικά». Μια άλλη ηχογράφηση του καιρού εκείνου, που σώθηκε σε μια κασέτα μου, με τον ίδιο να τραγουδά το «Ρολόι στο καπηλειό», τη συμπεριλάβαμε στον δίσκο «Μάνος Χατζιδάκις 2000 Μ.Χ.»."

Πράγματι, στα Λειτουργικά (Σείριος, 1991) η Φλέρυ ερμηνεύει μοναδικά δύο τραγούδια από τη Μελισσάνθη: "Οι δρόμοι είναι σκοτεινοί" και το "Μητέρα κι αδελφή". 

Στο youtube ανακάλυψα κι ένα τρίτο. Την μελαγχολική Λησμονημένη. Είναι από την εποχή της Ν. Υόρκης, προφανώς με τον Χατζιδάκι στο πιάνο, και τη Φλέρυ να ψάλλει συγκλονιστικά την Ελλάδα που τής σπάσανε τα κόκκαλα τ' ασθενικά παιδιά... Το ενδιαφέρον είναι ότι στην ιδιωτική αυτή ηχογράφηση υπάρχει και μια χορωδία! Το πώς προέκυψε και ποιοι την αποτελούσαν παραμένει ακόμα αναπάντητο.
Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για ένα τραγούδι εθνικού περιεχομένου.
Ο έχων ώτα ακούειν, ακουέτω...

Στίχοι-μουσική: Μάνος Χατζιδάκις 

Σηκώθηκεν ο άνεμος 

Και σκίζει τα πανιά μας 

Πέφτει η βροχή και μούσκεψε 

Τα πιο κρυφά όνειρά μας 

Μα εσύ μικρή τρελή και παραπονεμένη 

Τόλεγες πως θα γίνουσαν  

Μικρή λησμονημένη; 

Σε πάτησαν τα πόδια μας 

Σε μάτωσεν η βιά μας 

Σου σπάσανε τα κόκκαλα 

Τ΄ ασθενικά παιδιά μας 

Κι όταν ξερή κι αναίσθητη σε πέταξαν στο χώμα 

Ποιος τάχα σε θυμήθηκε 

Έτσι θλιμμένη 

Μικρή λησμονημένη;

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΔΩΜΑΤΙΟΥ ΤΟΥ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ ΙΣΤΑΤΑΙ ΕΝΩΠΙΟΝ ΜΑΣ ΠΡΟΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΙΝ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Τι είναι ο Μίκης Θεοδωράκης, που σήμερα 29 Ιουλίου 2019 έχει γενέθλια και κλείνει τα 94 χρόνια του; Ένα φυσικό φαινόμενο! Σε παρασύρει με ορμή προς το μέρος του. Σαν ένας χείμαρρος ή ένα πλατύ ποτάμι που γυρεύει να εκβάλει, μα δε γίνεται. Είναι ακένωτος! Το ομολογεί και ο ίδιος: «…τα περισσότερα από τα έργα αυτά, μουσική δωματίου, συμφωνικά, ορατόρια, κοντσέρτα κ.λ.π., τα έγραψα στην κορυφή των κυμάτων αυτής της μανιασμένης θάλασσας που ήταν η ζωή μας στην Ελλάδα από το 1940 έως προχτές. Τα έγραψα, γιατί είχα βιωματική ανάγκη να το πράξω αδιαφορώντας για την τύχη τους και τη δική μου». Το πρώτο κουαρτέτο για έγχορδα έγραψε ο Θεοδωράκης το 1946!
Και το ακούμε ολόφρεσκο και σήμερα από το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο (Γιώργος Δεμερτζής - βιολί, Δημήτρης Χανδράκης – βιολί, Αγγέλα Γιαννάκη - βιόλα, Άγγελος Λιακάκης - τσέλο), αν και κυκλοφόρησε σε ηχογράφηση το 2007. Εξήντα χρόνια μετά την σύνθεσή του! Μαζί με τρία ακόμα κουαρτέτα, τέσσερα ποιήματα του Καβάφη και άλλα έργα μουσικής δωματίου. 
Τα ακούσαμε πριν έντεκα χρόνια σε συναυλίες στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και στο Μουσείο Μπενάκη, πάντα από το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο, που μας τα αποκάλυψε και το οποίο δυστυχώς δεν υπάρχει πια...
Τα έργα αυτά ήρθαν στην επιφάνεια χάρη στον Γιώργο Δεμερτζή κι αυτό το λέει ο ίδιος ο Μίκης Θεοδωράκης στο σημείωμα του κατά την έκδοση των έργων σε cd από την Legend Classics (2007): "Η τύχη και ο ρόλος των προσώπων διαδραματίζουν κάποτε καθοριστικό ρόλο στη ζωή των ανθρώπων και ιδιαίτερα των καλλιτεχνών. Μπορεί κανείς άραγε να φανταστεί για πόσα χρόνια ακόμα θα παρέμενε βυθισμένο στην αφάνεια το ξεχασμένο και εν πολλοίς άγνωστο έργο του Μπαχ, εάν δεν υπήρχε ο Μέντελσον; Τηρουμένων των αναλογιών, τα ξεχασμένα και από μένα τον ίδιο κουαρτέτα μου και άλλα έργα της ίδιας εποχής (1945-1948) θα παρέμεναν απλές κόλλες μουσικής γεμάτες νότες μέσα στο αρχείο μου, αν δεν τα ανακάλυπτε πριν από μερικά χρόνια ο Γιώργος Δεμερτζής. Ο οποίος όχι μόνο τα ανακάλυψε, αλλά ευθύς αμέσως τα τύλιξε με το ενδιαφέρον και το ταλέντο του, με αποτέλεσμα να τα βγάλει στο φως μαζί με τους άξιους συνεργάτες του με τόσο μεγάλη ευαισθησία και - ας μου επιτραπεί η φράση - ερμηνευτική τελειότητα, που ξάφνιασε πρώτα απ' όλους εμένα τον ίδιο".
Ευτυχώς, λοιπόν, τα έχουμε συγκεντρωμένα σε τρεις ψηφιακούς δίσκους. Στο cd Μουσική δωματίου II εξαιρετικό πιάνο, γνησίως ελληνικόν, παίζει ο Θανάσης Αποστολόπουλος, ενώ στο III πιάνο παίζει η Μαρία Αστεριάδου και φλάουτο η Μαριλένα Δωρή. 
Σημαντική ήταν και η συμβολή του συνθέτη Φίλιππου Τσαλαχούρη, ως προς την επιμέλεια των νεανικών αυτών έργων του Θεοδωράκη. Αξιοσημείωτη η παρατήρηση του Φ. Τσαλαχούρη για τα Κομμάτια για το Δεκέμβρη: «…δεν είναι τίποτε άλλο παρά μουσικές σελίδες ημερολογίου. Τοιχογραφίες δραματικών εντυπώσεων. Ένα μνημείο από τραγούδια χωρίς λόγια, με διαστάσεις, όμως, ψυχογραφικού δοκιμίου που σκοπό έχει να καταγράψει όχι συναισθήματα αλλά πλήρεις συναισθηματικές διεργασίες».
Άρα αυτό που είπε ο Γιώργος Δεμερτζής στη συναυλία με τα Κουαρτέτα στο Μουσείο Μπενάκη πριν 11 χρόνια - και το θυμάμαι σαν τώρα! - είναι υπόθεση του καθενός να το ανακαλύψει: «Πότε γράφτηκαν αυτά τα κομμάτια του Μίκη; Σήμερα! Για να ακουστούν πότε; Αύριο!».
Να πούμε, επίσης, ότι μαζί με το αφιέρωμα του περιοδικού ΟΔΟΣ ΠΑΝΟΣ Νο 160 (2013) στον Έλληνα συνθέτη, κυκλοφόρησε και το cd "Μίκης Θεοδωράκης 1942-1952. Η δεκαετία της πρώιμης έντεχνης μουσικής", με κομμάτια της Μουσικής δωματίου. 

Επιλέγω να σταθώ στο Κουαρτέτο εγχόρδων αρ. 2, «Το κοιμητήριο» (1946), γιατί εδώ βλέπουμε πως η στενή σχέση του Μίκη Θεοδωράκη με την ποίηση δεν αντανακλάται μόνο στις πολυάριθμες μελοποιήσεις ποιημάτων που έκανε, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο η ποίηση λειτουργούσε συχνά γι' αυτόν ως πηγή έμπνευσης για έργα ενόργανης μουσικής.
Μια τέτοια περίπτωση είναι αυτή του δεύτερου κουαρτέτου εγχόρδων, ενός μονομερούς, σύντομου οργανικού κομματιού (Adagio) αφιερωμένου στον Αργύρη Κουνάδη. Ο προγραμματικός τίτλος του κουαρτέτου («Το κοιμητήριο») προδίδει την έμπνευση του συνθέτη από το ποίημα του Διονυσίου Σολωμού «Η τρελή μάνα» ή «Το κοιμητήριο». Στο αυτοβιογραφικό "Οι δρόμοι του αρχαγγέλου" (1986, τ. 2, σ. 91), ο Θεοδωράκης δηλώνει ρητά ότι το πρώτο τετράστιχο του ποιήματος (το οποίο αναγράφεται και πάνω στο χειρόγραφο της παρτιτούρας) αποδίδει το «μουσικό νόημα» του έργου: 

Τώρα που η ξάστερη 

νύχτα μονάχους 

μας ηύρε απάντεχα, 

και εκεί στους βράχους 

σχίζεται η θάλασσα σιγαλινά. 

Όπως δηλώνεται στο εξώφυλλο του χειρογράφου, το έργο ολοκληρώθηκε την 25η Μαρτίου 1946, λίγες μόλις μέρες πριν την πορεία που διοργάνωσε το ΕΑΜ στην Αθήνα στο πλαίσιο του μποϊκοτάζ των εκλογών που είχαν προγραμματιστεί για την 31η Μαρτίου. Επικεφαλής της πορείας, ο Θεοδωράκης περικυκλώνεται και υφίσταται άγριο ξυλοδαρμό που τον οδηγεί στο νεκροτομείο! Θα επιζήσει για να ζήσει - φευ! - και τον αδελφοκτόνο εμφύλιο.  Στο πλαίσιο αυτό, η εικόνα της τρελής μάνας πάνω από τον τάφο όπου βρίσκονται τα δύο νεκρά παιδιά της, «ροδοστεφάνωτα, ασπροεντυμένα, […] αγκαλιασμένα μέσα εις την ύστερη αλησμονιά», αποκτά μια σχεδόν προφητική χροιά. Προφητική κι από μια άλλη άποψη. Αργότερα ο Θεοδωράκης θα μελοποιήσει τον "Επιτάφιο" του Γιάννη Ρίτσου, τον οποίο ο ποιητής εμπνεύστηκε από την μάνα που θρηνούσε τον γιο της που σκοτώθηκε στην απεργία του 1936 στην Θεσσαλονίκη.
Η Μουσική δωματίου του Μίκη Θεοδωράκη, που την έγραφε στα χρόνια του Εμφυλίου, ίσταται ενώπιόν μας πάντοτε προς ανακάλυψιν. Ως μια μουσική βιωματική, που μας αφορά και σήμερα.

Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ "ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥΣ" ΚΑΙ ΣΤΟ LIBERAL.GR

Το κείμενό μας Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥΣ» στo liberal.gr

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ "ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΟΔΟΥ" ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΛΗΡΙΚΟΥΣ ΣΤΟ LIFO.GR

Το κείμενό μας Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥΣ» στα mikropragmata.lifo.gr του Άρη Δημοκίδη, με μεγάλη αναγνωσιμότητα και σχόλια. 

Δείτε εδώ. 

Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥΣ»

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Σφοδρές αντιδράσεις, λέει το ρεπορτάζ, προκλήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τη δημόσια τοποθέτηση του μητροπολίτη Μόρφου Νεόφυτου σε εκδήλωση για το πώς δημιουργούνται οι gay. 

«Οι gay γεννιούνται κατά την ώρα του πρωκτικού έρωτα ενός straight ζευγαριού, και μόνο αν αρέσει στη γυναίκα. Τότε, η επιθυμία αυτή μεταφέρεται στο έμβρυο. Κι αυτό είναι επιστημονικώς αποδεδειγμένο», είπε ο μητροπολίτης Μόρφου, επικαλούμενος τον γέροντα Πορφύριο. 

Ο Μόρφου Νεόφυτος δεν κάνει κάτι διαφορετικό από αυτό που κάνει πανηγυρικά ο κλήρος – και δη οι πνευματικοί (εξομολόγοι) – και στις μέρες μας. Προσπαθεί να ελέγξει με κάθε τρόπο την σεξουαλικότητα των πιστών. 

Γιατί άραγε επιμένει τόσο πολύ ο κλήρος σ’ αυτή την σεξουαλική χειραγώγηση των πιστών διαχρονικά, αλλά και στον καιρό μας; 

Μια πρώτη απάντηση έχει δώσει σε παλαιότερη συνέντευξή του ο π. Φιλόθεος Φάρος: 

«Εμείς οι παπάδες έχουμε πολλές νευρώσεις σχετικά με τον ερωτισμό. Και πολλά από αυτά που λέμε μπορεί να είναι συνέπεια των νευρώσεών μας. Πιστεύω ότι οι αυστηρότεροι από εμάς τους κληρικούς στα θέματα της σεξουαλικής ηθικής είναι είτε πιο νευρωτικοί σε σχέση με τον ερωτισμό είτε κρύβουν τα περισσότερα και θέλουν να έχουν ένα άλλοθι. Εμφανίζονται δηλαδή αυστηροί για να μην επιτρέψουν στον απλό άνθρωπο να σκεφθεί πως αυτοί μπορεί να έχουν μια έντονη προσωπική ζωή, σχετική με αυτό που εξίσου έντονα καταδικάζουν». 

Αναμφισβήτητα, τα παραπάνω – για όσους γνωρίζουν στοιχειωδώς τον «εκκλησιαστικό χώρο» - ισχύουν απόλυτα. Όμως, υπάρχει και κάτι άλλο, εξίσου σημαντικό, το οποίο επίσης έχει επισημάνει εύστοχα ο π. Φιλόθεος Φάρος: «…αν θέλουμε να εξουσιάζουμε τους ανθρώπους δεν υπάρχει αποτελεσματικότερος τρόπος από το να ελέγχουμε τον ερωτισμό τους, την πιο καίρια ανθρώπινη πραγματικότητα. Η αμαρτία λοιπόν που συνδέεται με τον έρωτα αποτελεί δημιούργημα της νεύρωσης και του κινήτρου της εκμετάλλευσης ή της απάτης». 

Άρα εξουσιάζεις τους ανθρώπους αν ελέγχεις τον ερωτισμό τους. 

Αυτή η πρακτική, για να είμαστε φιλαλήθεις, δεν είναι μόνο υπόθεση των Ορθοδόξων. Είναι υπόθεση γενικώς των χριστιανών – και μάλιστα των πιο ακραίων εκφάνσεων – αλλά και άλλων συστημάτων, ηθικών, κοινωνικών και πολιτικών. 

Δεν έχουμε παρά να θυμηθούμε ότι σήμερα κορίτσια και νεαρές γυναίκες ντυμένες σαν νύφες και συνοδευόμενες από τους μπαμπάδες τους, ορκίζονται να μην υποκύψουν στο σεξ μέχρι το γάμο τους. Πρόκειται για μια τάση που γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής στις χριστιανικές κοινότητες στις ΗΠΑ και όχι μόνο. 

Το «κίνημα αγνότητας», δηλαδή η μη ύπαρξη προγαμιαίων σχέσεων, ξεκίνησε από το Κολοράντο των ΗΠΑ εδώ και 20 χρόνια και ήδη έχει εξαπλωθεί σε 17 χώρες. 

Ο Κομμουνισμός, επίσης, ως ολοκληρωτική υπόθεση, επιδιώκει να ελέγχει κάθε πτυχή της προσωπικής ζωής. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι κομμουνιστές παντρεύονται μεταξύ τους, όπως και οι πιο συντηρητικοί χριστιανοί. Δεν είναι επίσης τυχαίο, ότι αμφότεροι, κομμουνιστές και χριστιανοί, θα ήθελαν να πετάξουν τους ομοφυλόφιλους από τα μπαλκόνια. Τουλάχιστον… Αυτή την τάση την βλέπουμε ανάγλυφη σήμερα στην "Ορθόδοξη" Ρωσία του Πούτιν. 

Ας δούμε πόσο …χριστιανικά τα λέει ο Λένιν: «Ἡ ἀκράτεια στήν σεξουαλική ζωή εἶναι ἀστική: εἶναι σημάδι διαφθορᾶς. Τό προλεταριᾶτο εἶναι τάξη ἀνερχόμενη. Δέν τοῦ χρειάζεται ἡ μέθη πού θά τό ζάλιζε ἤ θά τό ἐρέθιζε. Δέν τοῦ χρειάζεται οὔτε ἡ μέθη τῆς σεξουαλικῆς ἀκράτειας, οὔτε ἡ μέθη ἀπό ἀλκοόλ. Δέν μπορεῖ καί δέν θέλει νά ξεχάσει τήν ποταπότητα, τήν βρωμιά καί τήν βαρβαρότητα τοῦ καπιταλισμοῦ. Ἀντλεῖ ἰσχυρότερα κίνητρα γιά πάλη ἀπό τήν κατάσταση τῆς τάξης του, ἀπό τό κομμουνιστικό ἰδεῶδες. Χρειάζεται διαύγεια, διαύγεια καί πάλι διαύγεια. Γι’ αὐτό, ἐπαναλαμβάνω, δέν θά πρέπει νά ὑπάρχει κανένα ἀδυνάτισμα, καμμιά σπατάλη καί ἐξάντληση δυνάμεων. Ἡ αὐτοκυριαρχία, ἡ αὐτοπειθάρχηση δέν εἶναι δουλεία. Εἶναι ἀπαραίτητη καί στόν ἔρωτα» [Λένιν (1987). Κλάρα Τσέτκιν, Σημειωματάριο, Παράρτημα σέ Μάρξ/Ἔνγκελς/Λένιν, Γιά τό γυναικεῖο ζήτημα, Σύγχρονη Ἐποχή, Ἀθήνα, 1987, σελ. 201-227.] 

Άρα, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι πολλοί χριστιανοί – φερόμενοι ως «προοδευτικοί» - βλέπουν με συμπάθεια την αριστερή ιδεολογία, γιατί δεν μπορούν να ξεχάσουν «τήν ποταπότητα, τήν βρωμιά καί τήν βαρβαρότητα τοῦ καπιταλισμοῦ», που πηγάζει και από την σεξουαλική «διαφθορά» κ.ο.κ. 

Για να γυρίσουμε στα καθ’ ημάς. 

Ο Χριστός δεν μίλησε ποτέ ευθέως για την ερωτική συνεύρεση και δεν ασχολήθηκε με τις ερωτικές παρεκτροπές. Δεν απαρίθμησε σεξουαλικά αμαρτήματα, δεν κατονόμασε τους ανθρώπους ανάλογα με τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους. 

Σήμερα οι «πνευματικοί» στην Ελλάδα το πρώτο πράγμα που ρωτούν – και ενίοτε αρέσκονται σε γαργαλιστικές λεπτομέρειες – είναι η σεξουαλική ζωή ενός ζευγαριού ή ενός νέου. Και αμέσως πέφτουν βροχή οι σχετικές οδηγίες, απαγορεύσεις και «θεραπείες». 

Ξέρουμε πολύ καλά ότι με αυτή την πρακτική οι «πνευματικοί» έχουν χωρίσει ζευγάρια, έχουν δημιουργήσει σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα σε ανθρώπους (με την καλλιέργεια ενοχικού συνδρόμου), έχουν ευνουχίσει ανθρώπινες προσωπικότητες και …επιλείψει γαρ με διηγούμενον ο χρόνος… 

Ο έλεγχος της σεξουαλικότητας είναι έλεγχος της ζωής των ανθρώπων. Κι εδώ μπλέκεται το μεθύσι της εξουσιαστικότητας με αυτό της σεξουαλικότητας! Κι όλα αυτά στο όνομα – φευ! - του Χριστού!

Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΠΟΥ "ΑΓΙΑΖΕΙ" ΚΑΙ "ΕΥΛΟΓΕΙ" ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΟΠΛΑ ΜΕ ΠΡΟΣΤΑΤΗ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΣΑΡΩΦ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Με αφορμή την στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας στην Συρία, προς ενίσχυσιν του καθεστώτος Άσαντ, διατυπώσαμε – ήδη από το 2015 – τον προβληματισμό κατά πόσον ακόμα κι αν οι χριστιανοί της Συρίας διώκονται και αδικούνται σφοδρά, νομιμοποιείται η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία να επικαλείται «ιερό αγώνα» για την αποκατάσταση της αδικίας. 

Με αφορμή δε, φωτογραφίες που είχαν δει το φως της δημοσιότητος της εποχή εκείνη, όπου Ρώσοι επίσκοποι ευλογούσαν πανηγυρικώς τους ρωσικούς πυραύλους που θα επιχειρούσαν στην Συρία, θέταμε το ζήτημα κατά πόσον η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία μπορεί να ευλογεί φονικά όπλα, χωρίς την παραμικρή αναστολή ή έστω δεύτερη σκέψη. Μάλιστα, η «ευλογία» πυραύλων ξένισε ακόμα και τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία που ανέδειξαν το θέμα. 

Τώρα, διαβάζουμε πως μια παράταξη κληρικών στο εσωτερικό της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας θέλει να τερματίσει την πρακτική του αγιασμού του πυρηνικού οπλοστασίου της χώρας. 

Οι Ρώσοι ιερείς ακολουθούν την παλιά παράδοση που επιβάλει τον αγιασμό των όπλων, ακόμη και όταν πρόκειται για πελώριους διηπειρωτικούς πυραύλους. Αλλά αυτό μπορεί κάποια στιγμή να αλλάξει, καθώς ορισμένοι ιερείς πιστεύουν ότι οι διηπειρωτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι ανήκουν σε διαφορετική κατηγορία απ’ ότι ο ατομικός οπλισμός του στρατιώτη, που παραδοσιακά αποτελεί το συνηθέστερο αντικείμενο αγιασμού.

Αναμφίβολα η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία έχει ισχυρά ερείσματα στις ένοπλες δυνάμεις και το επιδιώκει αυτό με κάθε τρόπο. Άλλωστε είναι γνωστό πως το πυρηνικό οπλοστάσιο έχει ακόμη και το δικό του προστάτη άγιο, τον Άγιο Σεραφείμ του Σαρώφ (1754-1833), και ο λόγος είναι (sic) επειδή τα λείψανά του είχαν βρεθεί σε ρωσική πόλη που στεγάζει αρκετές πυρηνικές εγκαταστάσεις. 

Ας θυμηθούμε εδώ ότι στις 4 Σεπτεμβρίου 2007 συγκεντρώθηκαν στον καθεδρικό ναό του Σωτήρος Χριστού στην Μόσχα, διοικητές, βετεράνοι και υπάλληλοι της 12ης Κεντρικής Διεύθυνσης του Υπουργείου Άμυνας της Ρωσικής Ομοσπονδίας για μια εορταστικού χαρακτήρα "προσευχή", με αφορμή την 60ή επέτειο από την ίδρυση του συγκροτήματος πυρηνικών όπλων της Ρωσίας.

Παραθέτουμε στη συνέχεια ένα …εύγλωττο βίντεο, που μας δείχνει τον «αγιασμό» πυρηνικών όπλων.
Το θέμα θα πρέπει επειγόντως να απασχολήσει την σύγχρονη θεολογία, καθώς διαστρέφει και ανατρέπει την ουσία της διδασκαλίας του Χριστιανισμού!

ΤΟ ΚΡΑΤΗΜΑ ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΟΥ ΔΕΝ ΑΠΟΔΙΔΕΤΑΙ ΟΡΓΑΝΙΚΑ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Η λαίλαπα των "οργανικών" αποδόσεων βυζαντινών ύμνων που έχει ενσκήψει κάμποσα χρόνια τώρα, δεν έχει αφήσει ανέγγιχτα και τα κρατήματα, που είναι αναμφισβήτητα η απόλυτη μουσική των βυζαντινών. 

Μία από τις συνθέσεις που έχουν ιδιαιτέρως ...πληγεί από την οργανική απόδοση, είναι και το περίφημο Kράτημα σε ήχο α' του μεγάλου Πέτρου Πελοποννησίου. Ένας μελωδικός ποταμός, που απηχεί, θα έλεγα, όλο τον πολιτισμό του Γένους κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. 

Το παραθέτω στη συνέχεια όπως το ηχογράφησε ο αείμνηστος διακο - Διονύσης Φιρφιρής και συμπεριλαμβάνεται στην σπουδαία σειρά "Μνημεία Εκκλησιαστικής Μουσικής", την οποία επιμελήθηκε ο Μανόλης Χατζηγιακουμής. 

Γράφει ο Μ. Χατζηγιακουμής γι' αυτή την ξεχωριστή σύνθεση:

"Tο Kράτημα ηχ α' Kε του Πέτρου Πελοποννησίου, είναι ένα φωνητικό αριστούργημα και η εκτέλεσή του εδώ δείχνει, από μιαν άλλη σκοπιά, τον πλούτο των ερμηνευτικών δυνατοτήτων του πατρός Διονυσίου. Kαταρχήν, πρόκειται για μιαν εμπνευσμένη σύνθεση, μοναδική στον χώρο της νεώτερης φωνητικής μουσικής, και η οποία δεν φαίνεται ενταγμένη στη λειτουργική πράξη, τουλάχιστον του Aγ. Όρους. Tα Κρατήματα, μέλη με συλλαβές άσημες (τεριρέμ, τερερέ, τοτοτό, κλπ.), αποτελούν ιδιότυπες φωνητικές συνθέσεις, στις οποίες η μουσική έμπνευση, απαλλαγμένη από τον αυστηρό περιορισμό ενός καθορισμένου κειμένου, παρουσιάζεται συχνά εξαιρετικά πλούσια και πρωτότυπη. H ερμηνεία σ' αυτό του πατρός Διονυσίου είναι πράγματι αποκαλυπτική. Aναδεικνύει έξοχα, εκτός των άλλων, τον φωνητικό και εξω-λειτουργικό χαρακτήρα του μέλους και αποτελεί αναμφισβήτητα κλασικό υπόδειγμα ερμηνείας ενός Κρατήματος (από την άποψη αυτή αφιερώνεται σε όσους σήμερα προβάλλουν τα Κρατήματα ως οργανική μουσική). Πρέπει μάλιστα να εξαρθεί ιδιαίτερα η αδιόρατη μελαγχολική διάθεση που αποπνέει όλο το άκουσμα και που αποτελεί ασφαλώς ερμηνευτική σύλληψη της βαθύτερης ουσίας του συνθέματος." 
Μια τέτοια σύνθεση, δηλαδή, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποδοθεί από όργανα - έστω παραδοσιακά - που στην συγκεκριμένη περίπτωση καταλύονται από την δομή του μέλους και ακούγονται σαν ...γρατζουνίσματα.
Η σύνθεση είναι αυστηρώς φωνητική και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται. Η οργανική εκδοχή της συνιστά αλλοίωση και παραμόρφωση.
Άλλωστε τα κρατήματα τεριρέμ ως τέτοια μας ενδιαφέρουν: ως φωνητικές συνθέσεις ιδιαιτέρως απαιτητικές, που προκαλούν τον ερμηνευτή - και τον χορό - να ασχοληθεί μαζί τους. Και εκεί φαίνεται και η δυνατότητα του κάθε ερμηνευτή και του κάθε βυζαντινού χορού.

Σχετικές αναρτήσεις:

Η ΟΡΓΑΝΟΠΛΗΞΙΑ ΣΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ
ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙ ΤΩΝ "ΡΩΜΗΩΝ ΣΥΝΘΕΤΩΝ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ"

Ο ΕΛΥΤΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕ ΤΟΝ ΕΛΥΑΡ ΣΤΟ ΕΠΤΑΠΥΡΓΙΟ (ΦΩΤΟ ΚΑΙ ΒΙΝΤΕΟ)

Μια βραδιά ποίησης και μουσικής, με θέμα "Ο Ελύτης συναντά τον Ελυάρ", ο έρωτας στην ποίηση τους, ήταν το κλείσιμο του πρώτου Φεστιβάλ Επταπυργίου στην Θεσσαλονίκη.
Οι εξαιρετικές μουσικές επιλογές του Αντώνη Σουσάμογλου, η γοητευτική ανάγνωση κειμένων της Γιολάντα Μπαλαούρα αλλά και οι μοναδικές απαγγελίες της ποιήτριας Ιουλίτας Ηλιοπούλου, μύησαν το κοινό που κατέκλυσε τον χώρο, στην ενδιαφέρουσα σχέση και επικοινωνία που υπάρχει ανάμεσα στα ποιήματα και στις θεματικές των δυο μεγάλων αυτών δημιουργών.

Διαβάστηκαν, μεταξύ άλλων, "Το Μονόγραμμα" και η "Μαρίνα των βράχων" του Ελύτη και "Η Ντάμα καρό" του Ελυάρ. 

Την καλλιτεχνική επιμέλεια της βραδιάς είχε η Άννα Μυκωνίου.

ΜΙΑ ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΕ ΤΗΝ ΔΑΦΝΗ ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΠΑΥΛΑΚΟ ΣΤΗΝ ΣΙΘΩΝΙΑ ΤΗΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ

Ο Δήμος Σιθωνίας της Χαλκιδικής, στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων του καλοκαιριού, με κεντρική θεματική τον ελληνικό πολιτισμό, διοργανώνει την Παρασκευή 26 Ιουλίου στις 9 το βράδυ στο προαύλιο του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Νικήτης μια μουσική παράσταση για τους μουσικούς δρόμους της ελληνικής παράδοσης και όχι μόνο. 

Η Δάφνη Πανουργιά στο τραγούδι, ο Γιώργος Παυλάκος στο πιάνο και η Μαρίνα Μπάμπαλη στην αφήγηση, θα διαγράψουν μια διαχρονική μουσική πορεία, από τον αυλό του Μαρσύα και την αρχαιοελληνική ποίηση μέχρι τα βυζαντινά ακούσματα και τον Μάνο Χατζιδάκι.

"Ετσι κοιμάται ολόγυμνη μέσα στις άσπρες κερασιές μια τρυφερή μου αγάπη, ένα κορίτσι αμάραντο σα μυγδαλιάς κλωνάρι..."

Αμοργός, Ίκαρος 1997

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Η Αμοργός, έργο 46 (1970 - 1987) του Μάνου Χατζιδάκι, είναι μια καντάτα βασισμένη στο ομώνυμο ποίημα του Νίκου Γκάτσου, για μια γυναικεία φωνή, δυο ανδρικές, μικτή χορωδία και συμφωνική ορχήστρα.

H μουσική σχέση του Μάνου Xατζιδάκι μ' αυτό το μοναδικό ποίημα του Γκάτσου δεν θα μπορούσε να ερμηνευθεί παρά μόνο μέσω της σχέσης του με τον Nίκο Γκάτσο, σχέσης πολυετούς, βαθιάς, σχέσης ζωής. Όταν πρωτογνωρίστηκαν, ο Χατζιδάκις ήταν δεκαεπτά ετών και ο Γκάτσος εικοσιοκτώ. 

Παρά το γεγονός ότι ο Χατζιδάκις απέφυγε, από πεποίθηση,  - με λίγες εξαιρέσεις - τη μελοποίηση ποιητικών έργων, ασχολήθηκε με την Αμοργό, την οποία θεωρούσε "ένα ελληνικό ποίημα, με χρήση κάποιων υπερρεαλιστικών στοιχείων, τα οποία όμως υπάρχουν στην ίδια την ελληνική παράδοση. Γι αυτό και ο Γκάτσος δεν δυσκολεύτηκε να τα μεταφέρει στο νεοελληνικό τραγούδι, δίνοντας μια καινούργια αίσθηση, αλλά στην ουσία επαναφέροντας τα διαχρονικά στοιχεία που περιείχε η ελληνική παράδοση".

Παρά την μακρόχρονη σχέση του με το ποίημα και τις επανειλημμένες εξαγγελίες ολοκλήρωσης του, στην πράξη ο Χατζιδάκις αφιερώθηκε αποκλειστικά στη σύνθεσή του σε δύο συγκεκριμένες χρονικές περιόδους:

H πρώτη ήταν το καλοκαίρι του 1972 στη Nέα Yόρκη, λίγο πριν την επιστροφή του στην Eλλάδα. Στην πρώτη εκείνη μορφή του έργου προβλέπονταν αφηγηματικά μέρη ανάμεσα στα τραγούδια, με τον Aλέξη Mινωτή ως αφηγητή, και τον Δημήτρη Χορν στο ρόλο του Βυζαντινού χρονογράφου.

Δεκαπέντε χρόνια μετά, το 1986 γράφει το Πόσο πολύ σ’ αγάπησα, και σχεδιάζει κάποιες μελωδίες για μερικούς από τούς τελευταίους στίχους του ποιήματος: Xρόνια και χρόνια πάλεψα. Tον Mάιο και τον Iούνιο του 1987 καταπιάνεται για τελευταία φορά με το έργο. 

Το 1981, καλεί τον Νίκο Κυπουργό από το Παρίσι να αναλάβει την ενορχήστρωση του έργου, υπό την καθοδήγησή του, ώστε εκείνος να αφοσιωθεί αποκλειστικά στην ολοκλήρωση της μελοποίησης, εν όψει της επικείμενης εκτέλεσης του έργου στα πλαίσια του Mουσικού Aυγούστου στο Hράκλειο Kρήτης. Tελικά, υπό την πίεση του χρόνου, στην Kρήτη αρκέστηκε να παρουσιάσει έξι από τα τραγούδια που ήδη είχε συνθέσει στην Aμερική, για φωνή (Σπύρος Σακκάς) και πιάνο (ο ίδιος ο Χατζιδάκις). 
Να σημειώσουμε εδώ ότι στην πρώτη μορφή του έργου, όπως την είχε συλλάβει ο Χατζιδάκις, προβλέπονταν δύο τραγουδιστές (ο Σπύρος Σακκάς και η Φλέρυ Nταντωνάκη), χορωδία και «μικρή ομάδα μουσικών». 
Αυτά τα έξι τραγούδια της Αμοργού (για φωνή και πιάνο) τα άκουσα σαν ήμουν νέος φοιτητής από το Γ' Πρόγραμμα, από την εκπομπή του Βασίλη Νικολαϊδη, τα ηχογράφησα - σε μια κασέτα τότε - και τα έκανα κτήμα μου.

Πολύ αργότερα, τo καλοκαίρι του 2003, η Αμοργός παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Hρώδειο (26 Iουνίου) και κυκλοφόρησε δυο χρόνια μετά από τον Σείριο (σε ενορχήστρωση - αναπροσαρμογή Νίκου Κυπουργού), παραμένοντας ανολοκλήρωτο ως έργο του Χατζιδάκι.

Επιλέγω από την Αμοργό να σας παρουσιάσω το τραγούδι - ποίημα Έτσι κοιμάται ολόγυμνη, το οποίο ανήκει στην ομάδα των πρώτων έξι τραγουδιών που μελοποίησε ο Χατζιδάκις στην Αμερική το 1972. 
Έτσι κοιμάται ολόγυμνη μέσα στις άσπρες κερασιές 
μια τρυφερή μου αγάπη, 
Ένα κορίτσι αμάραντο σα μυγδαλιάς κλωνάρι 
Με το κεφάλι στον αγκώνα της γερτό και την παλάμη 
πάνω στο φλουρί της 
Πάνω στην πρωινή του θαλπωρή όταν σιγά-σιγά σαν 
τον κλέφτη, 
Από το παραθύρι της άνοιξης μπαίνει ο αυγερινός να την 
ξυπνήσει!

 

Το τραγούδι έχει γνωρίσει τρεις επίσημες - ας τις πούμε έτσι - εκτελέσεις και ηχογραφήσεις. Οι δύο ιστορικές!

Μία με τον ίδιο τον Χατζιδάκι να παίζει πιάνο και να τραγουδάει, η οποία περιλαμβάνεται στον δίσκο Μάνος Χατζιδάκις 2000Μ.Χ. Η ερμηνεία του συνθέτη είναι καταλυτικά αυθεντική. Μόνον εδώ, πριν ο Χατζιδάκις αρχίσει να τραγουδάει το Έτσι κοιμάται ολόγυμνη, προτάσσονται σε ρετσιτατίβο οι στίχοι:

Έτσι σ’ ένα πιθάρι βαθύ το σταφύλι ξεραίνεται και στο

καμπαναριό μιας συκιάς κιτρινίζει το μήλο

Έτσι με μια γραβάτα φανταχτερή

Στην τέντα της κληματαριάς το καλοκαίρι ανασαίνει

Με τον Σπύρο Σακκά και τον συνθέτη στο πιάνο (ανέκδοτη) από ρεσιτάλ στον Μουσικό Αύγουστο το 1981.

Και, τέλος, αυτή του Δώρου Δημοσθένους που περιέχεται στο cd με την Αμοργό που επιμελήθηκε ο Νίκος Κυπουργός.
Κι ακόμα, η Αγαθή Δημητρούκα διαβάζει το ποίημα. 

Η καθεμιά από τις εκτελέσεις του τραγουδιού αυτή είναι εντελώς διαφορετική από την άλλη. Τις παραθέτουμε εδώ για να καταλάβει ο καθείς τη δύναμη αυτού του τραγουδιού, που μπορεί να μας συγκινεί με τον βαθύ ερωτισμό του χωρίς να τον…διαλαλεί.
Το τραγούδι στη συνέχεια σε μια εκδοχή για δύο κιθάρες και φωνή: Από τη συναυλία "Νυχτερινός κήπος", με την Αγγελική Ιονάτου και την Κατερίνα Φωτεινάκη. 

Kι ακόμη μία: Η Κατερίνα Φωτεινάκη στην κιθάρα και στο τραγούδι και ο Στάμος Σέμσης στη βιόλα. 

«Ο Ελύτης συναντά τον Ελυάρ» στο Επταπύργιο της Θεσσαλονίκης

"Ο Ελύτης συναντά τον Ελυάρ, ο έρωτας στην ποίηση τους", είναι το θέμα της εκδήλωσης που θα πραγματοποιηθεί την Δευτέρα 22 Ιουλίου 2019, στις 9.30 το βράδυ, στο Επταπύργιο της Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο του εκεί Φεστιβάλ. 

Μια βραδιά ποίησης και μουσικής, μια ξεχωριστή περιπλάνηση στους στίχους δυο μεγάλων ποιητών. 

Θα διαβαστούν μεταξύ άλλων "Το Μονόγραμμα" και η "Μαρίνα των βράχων" του Ελύτη και "Η Ντάμα καρό" του Ελυάρ.
Απαγγέλλει η ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου.
Αφηγήτρια η Γιολάντα Μπαλαούρα.
Την καλλιτεχνική επιμέλεια της βραδιάς υπογράφει η Άννα Μυκωνίου.
Ο Αντώνης Σουσάμογλου έχει την μουσική επιμέλεια με ένα μουσικό ensemble με πιάνο, βιολί και βιολοντσέλο.
Ο ίδιος ο Ελύτης δηλώνει ξεκάθαρα την επίδραση του Ελυάρ στην ποίησή του. 

Στο αυτοβιογραφικό δοκίμιο «Τέχνη-Τύχη-Τόλμη» από τα Ανοιχτά χαρτιά ο Ελύτης αφηγείται σε εξομολογητικό τόνο την ιστορία της συνάντησης του με την ποίηση του Πωλ Ελυάρ: 

"Δεν είχα φτάσει ακόμη στην τελευταία τάξη του Γυμνασίου όταν, σπρωγμένος ένα απόγευμα από την απροσανατόλιστη βιβλιοφιλία μου, είχα χωθεί στο παλιό και σκοτεινό μαγαζάκι του Κάουφμαν, ξεφυλλίζοντας λογής λογής περιοδικά και βιβλία, όμως αποφεύγοντας με επιδεικτική περιφρόνηση τα ποιητικά, που μου δίναν μιαν εντύπωση ...αισθηματολογίας, ασυμβίβαστης ολότελα με τις τότε αυτάρεσκες διαθέσεις μου...Ο πειρασμός της πολυτέλειας, κι ακόμα η παράξενη γοητεία που έπνεε πίσω από τα μαύρα και κόκκινα κεφαλαία μερικών εξωφύλλων, κατανικήσανε τους στερνούς μου δισταγμούς: Capital de la douleur, Defense de Savoir, Les Noces...ναι άρχισα να τα φυλλομετρώ ένα-ένα ...και...". 

Για την σχέση Ελύτη και Ελυάρ έχουμε και ενδιαφέρουσες μελέτες ειδικών. 

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟΠΝΟΟ ΟΡΑΤΟΡΙΟ "ΗΛΙΑΣ" ΤΟΥ ΜΕΝΤΕΛΣΟΝ

Title page of the score for Elias, oratorio, composed by Felix Mendelssohn.
Lithograph by Hahn from a drawing by Julius Hubner (1806-1882), 1847.

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Στη μνήμη του Φραγκίσκου Βουτσίνου 

Ο Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847) είναι γνωστός Γερμανός συνθέτης, πιανίστας, οργανίστας και διευθυντής ορχήστρας της πρώιμης ρομαντικής περιόδου, από τις διασημότερες φυσιογνωμίες της εποχής. 

Εγγονός του φιλοσόφου Μωυσή Μέντελσον (Moses Mendelssohn), ο Φέλιξ γεννήθηκε σε μια εξέχουσα εβραϊκή οικογένεια. Ανατράφηκε άθρησκος μέχρι την ηλικία των επτά ετών, όταν βαφτίστηκε ως Μεταρρυθμιστής χριστιανός. 

Συνέθεσε – εκτός των πολλών άλλων έργων του - δύο σπουδαία ορατόρια, που παίζονται ως σήμερα:"Άγιος Παύλος", Op. 36 (1834-6) και "Ηλίας", Op. 70 (1846, αναθεώρηση 1846-7). Κι ακόμα ένα ημιτελές: "Χριστός", Op. 97.

"Elijah", Introduction and overture, arranged for piano duet. Manuscript copy in Mendelssohn's handwriting.
 Page 1 of 7 (1847). Library of Congress

Το Ορατόριο ELIJAH το συνέθεσε το 1846 (έχουμε και μια αναθεωρημένη εκδοχή του 1847) και αφορά στη ζωή του μεγάλου βιβλικού Προφήτη Ηλία, με βάση την Παλαιά Διαθήκη, δηλ. τα βιβλία Α' και Β' Βασιλειών. Η ζωή του Προφήτη δοσμένη μέσα από μια παρτιτούρα εντυπωσιακής δραματικής δύναμης. Ένα ολοκληρωμένο έργο παλλόμενο από ειλικρινή και βαθιά πίστη. 

Το έργο συνέθεσε ο Μέντελσον για το Φεστιβάλ του Μπέρμιγχαμ (το διηύθυνε ο ίδιος στις 26 Αυγούστου 1846), εμπνευσμένος από συνθέσεις των Μπαχ και Χέντελ, την μουσική των οποίων αγαπούσε πολύ. Βέβαια ο ιδιοφυής συνθέτης έδωσε στο ορατόριο το δικό του στίγμα με το λυρισμό του και τον τρόπο χρήσης των ορχηστρικών και χορωδιακών χρωμάτων. Το έργο είναι γραμμένο για τέσσερις σολίστ [μπάσο/βαρύτονο (ELIJAH), τενόρο, άλτο και σοπράνο], συμφωνική ορχήστρα και μεγάλη χορωδία. Από την πρώτη του παράσταση το έργο έγινε αμέσως δημοφιλές και αγαπημένο έργο χορωδιών. Ερμηνεύεται συχνά, κυρίως στις αγγλόφωνες χώρες, γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία σε αμέτρητες παραστάσεις.

The manuscript used for the premiere, by a copyist with notes by Mendelssohn, now in the collection
of the Library of Birmingham

Έχει επισημανθεί σωστά πως ο Μέντελσον υπήρξε ο ιδρυτής του μεγάλου ρομαντικού χορωδιακού ύφους. Σίγουρα το προσωπικό του ύφος πήρε πολύ χρόνο για να εξελιχθεί σε αυτό τον τομέα. Τα μεγάλα έργα χρονολογούνται κυρίως στη δεκαετία του 1840. Και ο "Ηλίας" αποτελεί το επιστέγασμα αυτής της προσπάθειας. Μπορούμε να καταλάβουμε την εξέλιξη της θρησκευτικής μουσικής του Μέντελσον ως μια βαθμιαία στιλιστική απελευθέρωση σε σχέση με τον Μπαχ. 

Παρ’ όλα αυτά- σύμφωνα με μουσικολόγους - η επίδραση του Μπαχ στη θρησκευτική μουσική του είναι λιγότερο σημαντική από αυτή του Χέντελ, του οποίου ο Μέντελσον διηύθυνε τα μεγάλα ορατόρια, και εξέδωσε μάλιστα κάποια (Ισραήλ στην Αίγυπτο), κυρίως μετά το 1840. Στα μεγάλα χορωδιακά από τον «Ηλία» και στους «Ψαλμούς» αναδεικνύεται η απλότητα, η ρωμαλεότητα των χορωδιακών του Χέντελ. 

Στην Ελλάδα ο «Ηλίας» έχει ανέβει κάμποσες φορές, παρά το γεγονός ότι το εκτενέστατο ορατόριο απαιτεί πολυπρόσωπα σύνολα και μονωδούς, οι οποίοι καλούνται να υπηρετήσουν την σχεδόν οπερατικών προδιαγραφών παρτιτούρα του «Ηλία». 

Ξεχωρίζω εδώ μια παρουσίασή του, στις 14 Μαρτίου 1983, από την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, με την χορωδία της ΕΡΤ, υπό την διεύθυνση Βύρωνα Κολάση. 

Η συναυλία πραγματοποιήθηκε στο Θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών.

Σολίστ: Μίσα Ικέουτσι, Λέλα Στάμος, Ζάχος Τερζάκης και ο Φραγκίσκος Βουτσίνος στον ρόλο του Ηλία.

Φραγκίσκος Βουτσίνος

Διευθυντής της χορωδίας ο αείμνηστος Αντώνης Κοντογεωργίου. 

Παραθέτω στη συνέχεια το – ιστορικό πλέον – πρόγραμμα εκείνης της συναυλίας. 

Αφιερώνω αυτή την ανάρτηση στον σπουδαίο λυρικό τραγουδιστή (μπάσο) Φραγκίσκο Βουτσίνο (5/02/1934 -15/02/1999), με αφορμή την συμπλήρωση 20 χρόνων από την αναχώρησή του. Ήταν ένας διεθνούς φήμης σολίστ, ένας μεγάλος ερμηνευτής που έφυγε νωρίς… 

Τέλος, παραθέτω και ολόκληρο το έργο όπως παρουσιάστηκε στο Festival de Saint-Denis από την L'Ochestre national de France υπό την διεύθυνση του Daniele Gatti.

ΜΕΝΤΕΛΣΟΝ: ΟΡΑΤΟΡΙΟ "ΗΛΙΑΣ" - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΑΥΛΙΑΣ 1983 by Panagiotis Andriopoulos on Scribd

ΕΝΑ ΚΟΥΙΖ ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΤΣΑΡΟΥΧΗ ΣΤΑ MIKROPRAGMATA.LIFO.GR

Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος

Τριάντα χρόνια συμπληρώνονται φέτος, στις 20 Ιουλίου, από τον θάνατο του Γιάννη Τσαρούχη (1910-1989), ενός μεγάλου και πολυτάλαντου Έλληνα. 

Ο Τσαρούχης ήταν μια προσωπικότητα κυριολεκτικά άπιαστη! Δεν μπορούσες να τον εγκλωβίσεις ούτε να τον εντάξεις κάπου. Ήταν πολλά και διαφορετικά μαζί. 

«Αγαπώ την Κάλλας και την Σωτηρία Μπέλλου. Και δεν αισθάνομαι διχασμένος. Ας κοπιάσουν όσοι σκανδαλίζονται γι’ αυτό να καταλάβουν τι μου συμβαίνει», έλεγε ο ίδιος. 

Στην ίδια λογική ήταν και Δύση και Ανατολή. Βυζαντινός και αναγεννησιακός μαζί. Και στην ζωή και στην τέχνη του. Εραστής του υψηλού και του ταπεινού ταυτόχρονα. Συνδύαζε την πρόκληση με τη βαθειά πνευματικότητα. 

Και βέβαια αληθινά αντισυμβατικός. Σαν γέρασε δεν δίσταζε να αυτοχαρακτηρίζεται ως μούμια! Δεν απαιτούσε αναγνωρίσεις και καλή συμπεριφορά, ενώ ο ίδιος ήταν ένας αληθινός αριστοκράτης που χόρευε ζεϊμπέκικο. 

Ας γνωρίσουμε κάποιες λεπτομέρειες του έργου του, μέσα από το κουίζ που ακολουθεί.

Δείτε το στα mikropragmata.lifo.gr

ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ (ΦΩΤΟ)

Την Δευτέρα 15 Ιουλίου 2019, στο ξενοδοχείο Porto Veneziano, στα Χανιά της Κρήτης, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του κύκλου, «Μουσική – Λόγος», οι παρόντες απήλαυσαν μια σπάνια μουσική ποιητική βραδιά.  

Μελοποιημένα ποιήματα της νύχτας και της αγάπης, από διαφορετικούς κύκλους τραγουδιών του συνθέτη Γιώργου Κουρουπού, σε ποίηση: Σαπφούς, Οδυσσέα Ελύτη, Ιουλίτας Ηλιοπούλου, Ανδρέα Αγγελάκη, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα και Λεωνίδα Κακάρογλου. 

Τα τραγούδια εναλλάσσονταν με ποιήματα της ίδιας, νυχτερινής και ερωτικής, ατμόσφαιρας. Ερμήνευσαν: 

Δάφνη Πανουργιά, τραγούδι 

Γιάννης Τσανακαλιώτης, πιάνο 

Ιουλίτα Ηλιοπούλου, απαγγελία 

Παρών ήταν και ο συνθέτης Γιώργος Κουρουπός, αλλά και ο Χανιώτης ποιητής Λεωνίδας Κακάρογλου, εμπνευστής του κύκλου "Μουσική - Λόγος", που πραγματοποιείται στο Porto Veneziano για τρίτη χρονιά. 

Παραθέτουμε φωτογραφικά στιγμιότυπα από την βραδιά, που είχε ως τίτλο: "Βγες για λίγο στο μπαλκόνι".

Το αναλυτικό πρόγραμμα δείτε εδώ.