ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΙΝΗ ΤΕΧΝΗ ΑΠΟ ΤΟ "ΑΛΗΘΩΣ" ΤΟΥ ΜΠΑΝΑΤΟΥ

Το όγδοο "Αληθώς", του Μορφωτικού Κέντρου Λόγου της Ενορίας Μπανάτου Ζακύνθου, που επιμελείται ο παμφίλτατος π. Παναγιώτης Καποδίστριας, θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 1η Απριλίου 2012 (στον ναό της Παναγούλας Μπανάτου, ώρα 8.30 μ.μ.), με θέμα "Το Θείο Πάθος στην διαχρονία της Ζακυνθινής Τέχνης". Θα μιλήσει η Αρχαιολόγος Κατερίνα Δεμέτη, Διευθύντρια του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, ενώ επίκαιρους ύμνους θα αποδώσουν οι ψάλτες του φωνητικού συνόλου "Ωδές", υπό τον δραστήριο μουσικοσυνθέτη Αντώνη Κλάδη.
Η αφίσα της εκδήλωσης φιλοτεχνήθηκε από τον συνεργάτη του "Αληθώς" Ιωάννη-Πορφύριο Καποδίστρια, φοιτητή του Τμήματος Προστασία και Συντήρησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς ΤΕΙ Ιονίων Νήσων και αποτυπώνει με τρόπο σεβαστικό και υποβλητικό την υπόθεση της εκδήλωσης. 

Ο νέος καλλιτέχνης μεταχειρίζεται την ζακυνθινή εκδοχή τού Ecce Homo, δηλαδή τον Πάσχοντα Ιησού και Νυμφίο της Εκκλησίας, για να μεταδώσει στους προσκαλούμενους την μοβ ατμόσφαιρα της επικείμενης Μεγάλης Εβδομάδας!

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότερες εκδηλώσεις του "Αληθώς" έχουν έντονο ζακυνθινό χρώμα κι αυτό αποτελεί συμβολή στον ντόπιο πολιτισμό, αλλά και υπόδειγμα για άλλες περιοχές της χώρας που θα έπρεπε να αναδεικνύουν τα ιδιαίτερα θρησκευτικά και άλλα πολιτιστικά χαρακτηριστικά τους. 

"ΤΟ ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΟ ΤΙΠΟΤΑ" ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Η. ΠΑΠΠΑ ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ "ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ"

Απόψε στον Πολυχώρο Μεταίχμιο, των ομώνυμων εκδόσεων, στο κέντρο της Αθήνας παρουσιάστηκε η νέα ποιητική συλλογή του Γιάννη Η. Παππά Το ανεκτίμητο τίποτα. 

Για την δεύτερη αυτή ποιητική συλλογή του Γ. Παππά μίλησε ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, ποιητής-κριτικός λογοτεχνίας. Ο δημοσιογράφος- συγγραφέας Γιάννης Μπασκόζος, διευθυντής του περιοδικού διαβάζω, συνομίλησε στη συνέχεια με τον ποιητή, ο οποίος αναφέρθηκε στις επιρροές του και στη σημερινή ποιητική παραγωγή και πώς αυτή διακινείται πλέον από το διαδίκτυο. 

Ποιήματα από τη συλλογή διάβασε η ηθοποιός Πωλίνα Γουρδέα. 

Στη συνέχεια με το Καλλιτεχνικό Σύνολο Πολύτροπον ερμηνεύσαμε μελοποιημένη ποίηση, στην εκδοχή για κιθάρα και φωνή. Σε πρώτη εκτέλεση η Δάφνη Πανουργιά και η Τατιάνα Ζωγράφου ερμήνευσαν δύο ποιήματα του Γιάννη Η. Παππά από τη νέα ποιητική συλλογή του, που μελοποιήθηκαν για τη συγκεκριμένη εκδήλωση: Της λύπης το ποτάμι (σύνθεση: Τατιάνα Ζωγράφου), Το πέτρινο λουλούδι (σύνθεση: Ελένη Καραβούζη). 

Στη συνέχεια η Ελένη Καραβούζη τραγούδησε την Ωδή στον Καταρράκτη σε ποίηση Πάμπλο Νερούντα. Ακολούθησαν: το ποίημα του Νικηφόρου Βρεττάκου Της Σπάρτης οι πορτοκαλιές (μελοποιημένο από την Τατιάνα Ζωγράφου), το περίφημο Επέστρεφε του Κ.Π. Καβάφη, όπως το συνέθεσε η Ελένη Καραβούζη, το Μη γυρνάς σε στίχους Γιώργου Χρονά και μουσική Τατιάνας Ζωγράφου και το Μεγαλυνάρι του Ν. Βρεττάκου (φέτος είναι και έτος Βρεττάκου) σε μουσική της Τερψιχόρης Παπαστεφάνου. 

Κιθάρα έπαιξε η Ελένη Καραβούζη και μαζί με την Δάφνη Πανουργιά στα μελοποιημένα του Βρεττάκου τραγούδησε και ο Παναγιώτης Ανδριόπουλος, ο οποίος είχε την επιμέλεια του μουσικού μέρους. 

Το κοινό της εκδήλωσης ήταν μυημένο, μιας και αρκετοί ποιητές έδωσαν το παρόν, όπως οι: Αντώνης Φωστιέρης, Μάριος Μιχαηλίδης, Μιχάλης Μήτρας, Ηλίας Γκρής κ.α. Παρούσα και η συγγραφέας Μαρία Στασινοπούλου. 

Από τις εκδόσεις Μεταίχμιο ήσαν εκεί η Ελένη Μπούρα, υπεύθυνη για τις λογοτεχνικές εκδόσεις, και ο υπεύθυνος για τον Πολυχώρο Κυριάκος Χαρίτος. 

Ήταν μια βραδιά - μουσική ποιητική. Αληθινά εαρινή. 

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ Α.Π.Θ. ΠΡΟΣ ΤΗΝ Ι. ΣΥΝΟΔΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΧΑΣΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ "ΑΝΤΙ-ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΤΩΝ"

Ψηφιδωτό Καρολίνας Ανανιάδου

amen

Προς την Ι. Σύνοδο 

της Εκκλησίας της Ελλάδος 

Ι. Γενναδίου 14, 

115 21 Αθήνα 

Θεσσαλονίκη, 29 Μαρτίου 2012 

"προσέχετε ἑαυτοῖς καὶ παντὶ τῷ ποιμνίῳ ἐν ᾧ ὑμᾶς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον ἔθετο ἐπισκόπους ποιμαίνειν τὴν ἐκκλησίαν τοῦ θεοῦ, ἣν περιεποιήσατο διὰ τοῦ αἵματος τοῦ ἰδίου". Πρ 20,28 

Μακαριώτατε άγιε Πρόεδρε, 

Σεβασμιώτατοι, 

Από μακρού χρόνου η ακαδημαϊκή κοινότητα παρακολουθεί την εξέλιξη μιας ιδιοτύπου διαμάχης, η οποία αφορά στην θέση της διοικήσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος στους διαχριστιανικούς και διαθρησκειακούς διαλόγους και τους οργανισμούς όπου αυτοί διεξάγονται. Οι περισσότεροι εξ ημών έχουμε συμμετάσχει στο παρελθόν και εξακολουθούμε να συμμετέχουμε στους επιστημονικούς αυτούς διαλόγους, εκπροσωπούντες είτε την Εκκλησία της Ελλάδος είτε το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τις άλλες παλαίφατες εκκλησιαστικές διοικήσεις. Για τα αποτελέσματά τους υποβάλλεται λεπτομερής απολογισμός στις αρμόδιες συνοδικές επιτροπές, όπου οι Σεβ. Ιεράρχες έχουν την δυνατότητα να ενημερωθούν διεξοδικώς για την πρόοδο αυτών των κινήσεων. 

Η Εκκλησία της Ελλάδος, ακολουθώντας τον τύπο της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως, αποφάσισε συνοδικώς, ήδη από το πρώτο μισό του παρελθόντος αιώνος, να αποστείλει αντιπροσώπους της στους οργανισμούς διαχριστιανικού και διαθρησκειακού διαλόγου. Η αποστολική τεκμηρίωση της δια του διαλόγου μαρτυρίας της αληθείας παρείχε πλήρη εχέγγυα για την ορθότητα της συμμετοχής της ενώ, συνάμα, η σύγχρονη απαρχή της διαχριστιανικής προσεγγίσεως με τις εγκύκλιες αποφάσεις της Ι. Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου των ετών 1902 και 1904 επιβεβαίωνε την θέση της Ορθοδόξου Εκκλησίας ως υπευθύνου για την ενότητα του χριστιανικού κόσμου. Για εκείνους δε που θα επιζητούσαν την περαιτέρω αγιολογική τεκμηρίωση της συγχρόνου διαχριστιανικής κινήσεως, αυτή ευρίσκεται εις το έργο του Αγίου Φιλαρέτου, Μητροπολίτου Μόσχας, ο οποίος έγραψε περί τα μέσα του 19ου αιώνος δια την ανάγκη θεραπείας των τραυμάτων του εκκλησιαστικού σώματος, την δυνατότητα επανενώσεως της διηρημένης χριστιανοσύνης και την κοινή χριστολογική πεποίθηση που διατηρούν μετά της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας οι αποσχισθέντες κλάδοι της. Ως αποφθεγματικώς διετύπωσε τούτο ο Άγιος Νεκτάριος, Μητροπολίτης Πενταπόλεως: «τὸ δόγμα δεν καταπολεμεῖ τὴν ἀγάπην• ἡ δὲ ἀγάπη χαρίζεται τῷ δόγματι». 

Ενώ, όμως, η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος έχει ενθέρμως ταχθεί υπέρ της συμμετοχής στον οικουμενικό και διαθρησκειακό διάλογο, παρατηρούμε ότι ορισμένα μέλη της προβαίνουν σε πράξεις που υποσκάπτουν όχι μόνον την πορεία αυτών των διαλόγων, αλλά, ακόμη, και αυτήν την διορθόδοξο ενότητα δημιουργώντας προϋποθέσεις σχίσματος εντός της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Η ανησυχία μας εδράζεται στο γεγονός ότι η Ι. Σύνοδος έως στιγμής δεν ήλεγξε τα μέλη της, Ιεράρχες, για την άτοπη και αντισυνοδική συμπεριφορά τους. Η στάση αυτή της Ι. Συνόδου μας αναγκάζει να αποστείλουμε την παρούσα επιστολή δια της οποίας θέτουμε προς το σεπτό σώμα της Ι. Συνόδου της Ιεραρχίας τις ακόλουθες παρατηρήσεις και ερωτήσεις. 

Από μέλος της Ιεραρχίας, τον Σεβ. Μητροπολίτη Πειραιώς κ. Σεραφείμ, την Κυριακή της Ορθοδοξίας του τρέχοντος έτους ανεγνώσθησαν «νέα αναθέματα» εναντίον του πάπα Ρώμης Βενεδίκτου ΙΣΤ΄ «καὶ τοῖς αὐτῷ κοινωνοῦσι». Αναρωτιόμαστε, εάν η Εκκλησία της Ελλάδος τηρεί διαφορετική στάση από αυτήν του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο δια συνοδικής αποφάσεως εν έτει 1965 ήρε το ανάθεμα του 1054 που είχε εξαπολύσει ο πατριάρχης Μιχαήλ Α΄ εναντίον των απεσταλμένων του πάπα Λέοντος Θ΄. Διότι, αποτελεί λογική ανακολουθία να αναθεματίζονται ο σημερινός πάπας Ρώμης «καὶ οἱ αὐτῷ κοινωνοῦντες» από έναν Επίσκοπο, και μάλιστα την ίδια στιγμή που επισήμως η Σύνοδος, στην οποία ανήκει, βρίσκεται σε θεολογικό διάλογο μαζί τους. Το αυτό ισχύει και για τους μύδρους του Σεβ. Πειραιώς κατά των Διαμαρτυρομένων, τους οποίους «συνανεθεμάτισε», παραβλέποντας πως για τέσσερεις και πλέον αιώνες ουδεμία Σύνοδος Ορθοδόξων θεώρησε σκόπιμο να προβεί σε ανάλογη ενέργεια. Οι πανορθόδοξες αποφάσεις επί του διαχριστιανικού διαλόγου οφείλουν να αποτελούν τον κανονικό οδηγό και την βακτηρία των ποιμένων της Εκκλησίας και όχι να διαβάλλονται και να καταστρατηγούνται από αυτούς. 

Ο ίδιος Ιεράρχης, επίσης, έχει λάβει ως συνήθεια να καθυβρίζει σκαιώς την μουσουλμανική και την ιουδαϊκή θρησκεία μαζί με τους λειτουργούς και τους πιστούς τους. Αδυνατούμε να διακρίνουμε ή, έστω, να εικάσουμε ποιο είναι το πνευματικό ή ποιμαντικό όφελος από αυτή την απρόκλητη, βίαιη καταφορά ενός Επισκόπου εναντίον ανθρώπων διαφορετικού θρησκεύματος. Ταυτοχρόνως, μας προβληματίζει σοβαρά η εικόνα της Εκκλησίας της Ελλάδος και των ποιμένων της που εκπέμπεται στο εσωτερικό και το εξωτερικό της χώρας εξαιτίας αυτών των ενεργειών, και πολλοί από εμάς γινόμαστε κοινωνοί της απορίας και της αγανακτήσεως που αυτές εγείρουν. Είναι, άραγε, δύσκολο να αντιληφθεί κάποιος την ζημία και την δυσχέρεια που προκαλεί η προαναφερθείσα νοοτροπία και συμπεριφορά στα παλαίφατα Πατριαρχεία, των οποίων άπασες οι καθέδρες ευρίσκονται σε κράτη με μουσουλμανική ή ιουδαϊκή πλειονότητα; Δεν πείθουμε διά των ύβρεων για την ευαγγελική αλήθεια, ειδικώς όταν η αλήθειά μας εκπορεύεται από τον Θεό της ειρήνης, ο οποίος όρισε ως τύπο και τόπο Του τους Επισκόπους και «λοιδορούμενος οὐκ ἀντελοιδόρει, πάσχων οὐκ ἠπείλει». Σε αυτό το σημείο κρίνουμε αναγκαίο η Ι. Σύνοδος να απαντήσει εάν δέχεται εκβιασμούς ή παρεμβάσεις από οποιοδήποτε ξένο θρησκευτικό κέντρο, όπως σαφώς κατήγγειλε ο ως άνω αναφερόμενος Ιεράρχης. 

Συνωδά προς τον Μητροπολίτη Πειραιώς, και ο συνώνυμός του, Σεβ. Μητροπολίτης Κυθήρων, καταφέρεται, όπως και ο πρώτος, εναντίον του Πατριαρχείου Σερβίας κατηγορώντας το για κακοδικία (χάριν συμφερόντων ή απωλείας της Ορθοδόξου συνειδήσεως) στην περίπτωση του καθηρημένου πρώην Ράσκας, μοναχού Αρτεμίου, τον οποίο, μάλιστα, αμφότεροι οι προαναφερθέντες επίσκοποι της Εκκλησίας της Ελλάδος χαρακτηρίζουν «κανονικό Επίσκοπο», «ομολογητή» και «άγιο». Τα ερωτήματα που αναφύονται, εν προκειμένω, είναι προφανή: Υφίσταται, Μακαριώτατε, κοινωνία των ως άνω Μητροπολιτών της ελλαδικής διοικήσεως με έναν εγνωσμένα σχισματικό πρώην Επίσκοπο; Αρνείται η Ι. Σύνοδος της Ε.τ.Ε. την δικαιοδοσία και την κρίση των συνοδικών οργάνων της αδελφής Αυτοκεφάλου Εκκλησίας; Θεωρούμε κανονικώς και εκκλησιολογικώς απαράδεκτο Επίσκοποι αλλοτρίας Αυτοκεφάλου διοικήσεως να συνάπτουν κανονική κοινωνία με σχισματικούς, οι οποίοι δρουν εις βάρος της τοπικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Το ίδιο απαράδεκτο θα θεωρούσαμε το να υποστηρίξουν και να κοινωνήσουν Επίσκοποι άλλης Ορθοδόξου Εκκλησίας με τους εν Ελλάδι σχισματικούς. Εκτός και εάν για τους Σεβασμιωτάτους υφίστανται δύο μέτρα και δύο σταθμά: «ανάθεμα» για τους σχισματικούς της Δύσεως και «κοινωνία» με τους σχισματικούς των Βαλκανίων. 

Γνωρίζουμε ότι ικανός αριθμός Ιεραρχών έχει εκφράσει τις ανησυχίες του και αιτηθεί την σύγκληση της Ι. Συνόδου προκειμένου να επιβεβαιωθεί εκ νέου ή να επανακαθορισθεί η στάση της Ε.τ.Ε. έναντι του διαχριστιανικού και διαθρησκειακού διαλόγου και της Οικουμενικής κινήσεως. Ως μέλη της Εκκλησίας και θεράποντες της ιεράς επιστήμης της Θεολογίας θέτουμε υπ’ όψιν του σεπτού Σώματος της Ιεραρχίας και τις δικές μας παρατηρήσεις και ερωτήσεις. Μια σαφής συνοδική απαντητική διαγνώμη επί του θέματος είμαστε βέβαιοι ότι θα αποκαταστήσει την αξιοπιστία της ορθοδόξου μαρτυρίας στον κόσμο.

Μετά βαθυτάτου σεβασμού

Ευαγγελία Αμοιρίδου, Επίκουρη Καθηγήτρια 

Χρήστος Αραμπατζής, Επίκουρος Καθηγητής 

Χαράλαμπος Ατματζίδης, Επίκουρος Καθηγητής

Διονύσιος Βαλαής, Επίκουρος Καθηγητής

Πέτρος Βασιλειάδης, Καθηγητής

Μόσχος Γκουτζιούδης, Λέκτορας

Ηλίας Ευαγγέλου, Επίκουρος Καθηγητής

Αγγελική Ζιάκα, Επίκουρη Καθηγήτρια

Φώτιος Ιωαννίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής

Δημήτριος Καϊμάκης, Καθηγητής

Ιωάννης Καραβιδόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής

Άννα Κόλτσιου – Νικήτα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια

Δήμητρα Κούκουρα, Καθηγήτρια

Αντωνία Κυριατζή, Λέκτορας

Μιλτιάδης Κωνσταντίνου, Καθηγητής

Νικόλαος Μαγγιώρος, Επίκουρος Καθηγητής

Γεώργιος Μαρτζέλος, Καθηγητής

Βασιλική Μητροπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια 

Ιωάννης Μούρτζιος, Αναπληρωτής Καθηγητής

Παναγιώτης Παχής, Καθηγητής

Ιωάννης Πέτρου, Καθηγητής

Παναγιώτης Σκαλτσής, Αναπληρωτής Καθηγητής

π. Ιωάννης Σκιαδαρέσης, Επίκουρος Καθηγητής

Χρυσόστομος Σταμούλης, Καθηγητής

Χρήστος Τσιρώνης, Επίκουρος Καθηγητής

Στυλιανός Τσομπανίδης, Επίκουρος Καθηγητής 

Παναγιώτης Υφαντής, Επίκουρος Καθηγητής

Γλυκερία Χατζούλη, Επίκουρη Καθηγήτρια

ΣΗΜΕΡΑ Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Η. ΠΑΠΠΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Οι εκδόσεις Μεταίχμιο, το περιοδικό διαβάζω, και το ηλεκτρονικό λογοτεχνικό περιοδικό διαπολιτισμός παρουσιάζουν τη νέα ποιητική συλλογή του Γιάννη Η. Παππά Το ανεκτίμητο τίποτα σήμερα Παρασκευή, 30 Μαρτίου 2012, στις 8 μ.μ., στον ΠΟΛΥΧΩΡΟ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ (Ιπποκράτους 118, Αθήνα). 

Για την δεύτερη αυτή ποιητική συλλογή του Γ. Παππά θα μιλήσουν ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, ποιητής-κριτικός λογοτεχνίας, και ο ποιητής. 

Συντονιστής ο Γιάννης Ν. Μπασκόζος, δημοσιογράφος- συγγραφέας, διευθυντής του περιοδικού διαβάζω. 

Ποιήματα από τη συλλογή θα διαβάσει η ηθοποιός Πωλίνα Γουρδέα. 

Στη συνέχεια με το Καλλιτεχνικό Σύνολο Πολύτροπον θα ερμηνεύσουμε μελοποιημένη ποίηση, στην εκδοχή για κιθάρα και φωνή (ποιήματα των: Νικηφόρου Βρεττάκου, Κ.Π. Καβάφη, Γιάννη Παππά, Γιώργου Χρονά και Πάμπλο Νερούντα). 

Συμμετέχουν οι συνθέτριες και ερμηνεύτριες Τατιάνα Ζωγράφου και Ελένη Καραβούζη (κιθάρα), η σοπράνο Δάφνη Πανουργιά και ο Παναγιώτης Ανδριόπουλος (τραγούδι). 

Σε πρώτη εκτέλεση θα ακουστούν δύο ποιήματα του Γιάννη Παππά από την παρουσιαζόμενη σήμερα ποιητική συλλογή του, που μελοποιήθηκαν για τη συγκεκριμένη εκδήλωση: Της λύπης το ποτάμι (σύνθεση: Τατιάνα Ζωγράφου), Το πέτρινο λουλούδι (σύνθεση: Ελένη Καραβούζη). 

Την γενική επιμέλεια του μουσικού μέρους έχει ο Π. Ανδριόπουλος.

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟ ΙΕΡΩΝΥΜΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΩΝ "ΑΝΤΙ-ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΤΩΝ"

Γράμμα
τῆς Α. Θ. Παναγιότητος
τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου
κ. κ. Βαρθολομαίου
πρός τόν Μακ. Ἀρχιεπίσκοπον
Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος
κ. κ. Ἱερώνυμον

Ἀριθμ. Πρωτ. 218 Μακαριώτατε Ἀρχιεπίσκοπε Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος, ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ λίαν ἀγαπητὲ καὶ περιπόθητε ἀδελφὲ καὶ συλλειτουργὲ τῆς ἡμῶν Μετριότητος κύριε Ἱερώνυμε, Πρόεδρε τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, τὴν Ὑμετέραν σεβασμίαν Μακαριότητα ἀδελφικῶς ἐν Κυρίῳ κατασπαζόμενοι, ὑπερήδιστα προσαγορεύομεν. Ἐπικοινωνοῦντες διὰ τῶν μετὰ χεῖρας ἀδελφικῶν ἡμῶν Πατριαρχικῶν Γραμμάτων πρὸς τὴν Ὑμετέραν λίαν ἡμῖν ἀγαπητὴν καὶ περισπούδαστον Μακαριότητα καὶ τὴν περὶ Αὐτὴν Ἱερὰν Σύνοδον τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἐπιθυμοῦμεν ἵνα καταστήσωμεν Ὑμᾶς κοινωνοὺς τῆς ἣν δοκιμάζει ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία ἀγωνίας καὶ θλίψεως ἐκ τῶν δηλώσεων, ἐκδηλώσεων καὶ ἐν γένει κινήσεων ἐντὸς τῶν κόλπων τῆς Ὑμετέρας Ἐκκλησίας, καθ' ἃς ἐκφράζονται θέσεις καὶ ἐκτιμήσεις καὶ ἀπόψεις ἥκιστα συμβιβαζόμεναι πρὸς τὸ Ὀρθόδοξον ἦθος καὶ ἔθος, προκαλοῦσαι εὐρυτέραν ἀπορίαν, ἐγκυμονοῦσαι δὲ καὶ κινδύνους καὶ ἀπροβλέπτους συνεπείας διὰ τὴν ἑνότητα αὐτῆς ταύτης τῆς καθ' Ὑμᾶς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐν τῷ συνόλῳ αὐτῆς. Ὡς γνωστὸν καὶ ἐπιμεμαρτυρημένον ἱστορικῶς καὶ μέχρι τῆς σήμερον, ἡ Μήτηρ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία περιβάλλει ἀνέκαθεν διὰ τιμῆς καὶ ἀγάπης τοὺς κατὰ καιροὺς ἐπὶ κεφαλῆς καὶ τοὺς Ἱεράρχας τῆς καθ' Ὑμᾶς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας, μετὰ στοργῆς δὲ καὶ γνησίας μητρικῆς ἀγάπης τὸν εὐσεβῆ Ἑλληνικὸν Λαόν, τὸν ὁποῖον αὕτη, ἡ Κωνσταντινουπολῖτις Ἐκκλησία, ἐγαλούχησεν εἰς τὰ νάματα τῆς ἀμωμήτου ἡμῶν Ὀρθοδόξου πίστεως, εἰς ἣν ἐτήρησε τοῦτον ἐν καιροῖς δισέκτοις καὶ χαλεποῖς διὰ τὸ ἡμέτερον εὐσεβὲς Γένος, ὀρθοτομοῦσα τὸν λόγον τῆς ἀληθείας. Ἡ ἐκκλησιαστική, ἔτι δὲ καὶ ἡ θύραθεν ἱστορία, μαρτυροῦσιν ἀψευδῶς περὶ τῆς καὶ ἐν τῷ τομεῖ τούτῳ τῆς κυρίας καὶ καιρίας εὐθύνης τοῦ Ἁγιωτάτου Ἀποστολικοῦ καὶ Πατριαρχικοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου θυσιαστικῆς προσφορᾶς αὐτοῦ, εὐρύτερον μὲν ἐν τῷ στερεώματι τῆς Ἁγίας Ὀρθοδόξου ἡμῶν Ἐκκλησίας, ἰδιαιτέρως δέ, ἐν καυχήσει ὁμολογοῦμεν καὶ ἡμεῖς, πρὸς τὸν ὁμαίμονα Ὀρθόδοξον Ἑλληνικὸν Λαόν. Τῆς ὀφειλετικῆς ταύτης προσφορᾶς τοῦ καθ' ἡμᾶς Θρόνου οὔσης ἀποδεδειγμένης καὶ ἐκτιμωμένης ὑπ' αὐτοῦ τούτου τοῦ ἀνέκαθεν ἀφωσιωμένου τῇ Μητρὶ αὐτοῦ Ἐκκλησίᾳ εὐσεβοῦς Ἑλληνικοῦ Λαοῦ, ἀλλὰ καὶ ὑπὸ τῶν ἀοιδίμων Προκατόχων Ὑμῶν, τῶν Ἱεραρχῶν καὶ τοῦ κλήρου αὐτοῦ, ἰδίᾳ ἀπὸ τοῦ ἔτους 1850 μέχρι τῆς σήμερον, ἔνιαι γνωσταὶ ἡμῖν τε καὶ Ὑμῖν ἐνέργειαι εἰς βάρος τοῦ κύρους τοῦ πανιέρου θεσμοῦ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἀτυχῶς ὁσημέραι αὐξανόμεναι, τείνουσι, θὰ συμφωνήσῃ ἀσφαλῶς καὶ ἡ Ὑμετέρα Μακαριότης καὶ ἡ περὶ Αὐτὴν Ἱερὰ Σύνοδος τῆς καθ'  Ἑλλάδα Ἐκκλησίας, ἵνα δημιουργήσωσι κρίσιν εἰς τούς κόλπους τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν Ἐκκλησίας, μὴ δυναμένην ἴσως ἐν τῷ μέλλοντι ἀκινδύνως νὰ ἀντιμετωπισθῇ καὶ ἐλεγχθῇ, ἐὰν μὴ ἀπὸ τοῦδε ληφθῶσιν αἱ προσήκουσαι ἀποφάσεις, ἐκκλησιαστικαὶ καὶ ποιμαντικαί, πρὸς ἀντιμετώπισιν τῶν τάσεων τούτων. Ὁμολογοῦμεν ὅτι μεγάλως ἀπασχολοῦσι τὴν Μητέρα Ἐκκλησίαν, πεποίθαμεν δὲ καὶ τὴν Ὑμετέραν, αἱ κινήσεις καὶ ἐκδηλώσεις ὁμαδοποιημένων προσώπων, εὐτυχῶς, τό γε νῦν, μικρᾶς ἐμβελείας, στόχον ἔχουσαι τὴν ἀμφισβήτησιν καὶ τὴν κριτικὴν ἀποφάσεων πανορθοδόξως ληφθεισῶν, συμφωνούσης καὶ προσεπικυρούσης καὶ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, περὶ συμμετοχῆς τῆς ὅλης Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἰς τοὺς διεξαγομένους μετὰ τῶν ἑτεροδόξων διμερεῖς καὶ πολυμερεῖς Θεολογικοὺς Διαλόγους καὶ τὰς διαχριστιανικὰς συναντήσεις ἐν τῷ Παγκοσμίῳ Συμβουλίῳ Ἐκκλησιῶν, τῷ Συμβουλίῳ Εὐρωπαϊκῶν Ἐκκλησιῶν καὶ ἄλλοις παρεμφερέσι διαχριστιανικοῖς ὀργανισμοῖς. Αἱ κινήσεις καὶ ἐκδηλώσεις αὗται, περιωρισμέναι καὶ ἀμελητέαι ἴσως κατ' ἀρχήν, ἔλαβον προσφάτως ἀπαραδέκτους διαστάσεις, ὡς συνέβη, μεταξὺ ἄλλων, καὶ ἔν τινι Ἱερᾷ Μητροπόλει τῆς Ἁγιωτάτης Ὑμῶν Ἐκκλησίας ἐν ὀργανωθείσῃ ὑπὸ τοῦ οἰκείου Μητροπολίτου λαϊκῇ συνάξει, οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴν Θείαν Λειτουργίαν τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας διὰ τῆς ἐκφωνήσεως ὑπὸ τοῦ ἰδίου Μητροπολίτου "ἀναθεματισμῶν" κατὰ ἑτεροδόξων καὶ ἀλλοθρήσκων, ὡς καὶ πάντων τῶν μετεχόντων εἰς τὴν λεγομένην Οἰκουμενικὴν Κίνησιν. Αἱ τοιαῦται ἐκδηλώσεις δὲν δύναται νὰ ὑποτιμῶνται ἢ νὰ τιμῶνται διὰ τῆς ἐνεργοῦ παρουσίας καὶ συμμετοχῆς καὶ Ἱεραρχῶν τῆς καθ' Ὑμᾶς Ἐκκλησίας, δυστυχῶς δέ, μετὰ λύπης σημειοῦμεν, καὶ ἐκπροσώπων τῆς Ὑμετέρας Μακαριότητος, καθ' ὅτι ἐκφράζονται ἐν αὐταῖς θέσεις καὶ ἀπόψεις στρεφόμεναι κατὰ τῆς ἡγεσίας τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καὶ τῶν συνοδικῶς εἰλημμένων ἀποφάσεων αὐτῶν, ἀλλὰ καὶ ἐσχάτως διὰ πρώτην φορὰν καὶ κατὰ αὐτοῦ τοῦ πανιέρου θεσμοῦ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τοῦ διὰ τοῦ παραδείγματος καὶ τῆς θυσιαστικῆς μαρτυρίας καὶ τῶν ἀνὰ τοὺς αἰῶνας ἀγώνων αὐτοῦ ὑπάρξαντος καὶ ὑπάρχοντος κήρυκος, προασπιστοῦ καὶ φύλακος τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεως καὶ μαρτυρίας καὶ τῆς κανονικῆς τάξεως ἐν τῇ Ἁγιωτάτῃ ἡμῶν Ἐκκλησία. Μετ' εὐλόγου ἐκπλήξεως διὰ τὰς ἀποδιδομένας κατὰ τὰς ἐν λόγῳ ἐκδηλώσεις μονομερεῖς καὶ ἐπιλεκτικὰς ἀναφορὰς καὶ ἑρμηνείας, κατὰ τῆς Ὀρθοδόξου μαρτυρίας τῆς καθ' ἡμᾶς πρωτοθρόνου Ἐκκλησίας καὶ τῆς συμμετοχῆς αὐτῆς εἰς τὰς ἐν λόγῳ διεκκλησιαστικὰς καὶ διαχριστριανικὰς συναντήσεις, ἐπὶ τῷ τέλει τῆς ἐκπληρώσεως, ἄνευ οὐδεμιᾶς ὑποχωρήσεως ἐκ τῶν καιρίων τῆς ἀμωμήτου ἡμῶν Ὀρθοδόξου πίστεως, τῆς ἐντολῆς τοῦ καλέσαντος τοὺς πάντας καὶ μάλιστα τοὺς Χριστιανοὺς εἰς ἑνότητα (πρβλ. Ἰωάν. ιζ΄ 11),  ὑπογραμμίζομεν, καὶ πάλιν, λόγῳ τῆς σοβαρότητος τοῦ θέματος, καὶ τὰς ἐκ τῶν τοιούτων εὐρυτέρων ἐνεργειῶν ὀδυνηρὰς συνεπείας δι' αὐτὴν ταύτην τὴν Ἁγιωτάτην Ἐκκλησίαν τῆς Ἑλλάδος, ἀλλὰ καὶ διὰ σύνολον τὴν Ἁγίαν ἡμῶν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν καὶ τὰς διορθοδόξους σχέσεις. Ἡ καθ' Ὑμᾶς Ἁγιωτάτη Ἐκκλησία, Μακαριώτατε Ἀδελφέ, συνῳδὰ καὶ ταῖς προβλεπομέναις ἐν τῷ Ἱδρυτικῷ τῆς Αὐτοκεφαλίας αὐτῆς Τόμῳ δεσμεύσεσιν αὐτῆς, ἱστορικῶς ἀνέκαθεν συνεπορεύθη μετὰ  τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἐν πᾶσι τοῖς κατὰ καιροὺς ἀναφυομένοις εὐρυτέροις καὶ γενικωτέροις ἐκκλησιαστικοῖς ζητήμασι, διορθοδόξοις, διαχριστιανικοῖς καὶ ἄλλοις, συμμετέσχε δὲ μάλιστα εἰς τὰς θεωρηθείσας καὶ ὁμοφώνως πανορθοδόξως ληφθείσας ἀποφάσεις περὶ συμμετοχῆς εἰς τοὺς ἐν λόγῳ διαλόγους καὶ ἐν γένει εἰς τὴν λεγομένην Οἰκουμενικὴν Κίνησιν. Δὲν θὰ ἠθέλομεν νὰ ἀναφερθῶμεν συγκεκριμένως εἰς τὰς ὑπολανθανούσας μέχρι σήμερον καὶ ἐν τοῖς παρασκηνίοις, ἐν πολλοῖς, δρώσας εἰρημένας κινήσεις, αἵτινες ἀσφαλῶς τελοῦν ἐν γνώσει τῆς Ὑμετέρας Μακαριότητος καὶ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἐκ τῶν ὀργανουμένων ἐν τοῖς ὁρίοις τῶν διαφόρων Ἱερῶν Μητροπόλεων συγκεντρώσεων, ἀλλὰ καὶ ἐκ τοῦ ἠλεκτρονικοῦ καὶ εὐρύτερον ἐκκλησιαστικοῦ καὶ θύραθεν τύπου καὶ τῶν μέσων γενικῆς ἐνημερώσεως. Ἁπλῶς ὀφειλετικῶς ἐπισημαίνομεν τὸν ὑφιστάμενον σοβαρὸν κίνδυνον ἐκ τῶν συνεπειῶν τῶν ἐκδηλώσεων τούτων καὶ τῶν ἐκφραζομένων καὶ διατυπουμένων προφορικῶς καὶ ἐγγράφως οὐχὶ ὑγιῶν Ὀρθοδόξων θέσεων καὶ ὑπογραμμίζομεν τὴν εὐθύνην καὶ τὸ χρέος ἡμῶν, τῶν ταχθέντων ὑπὸ τῆς Θείας Προνοίας Ποιμένων καὶ ταγῶν τοῦ Ὀρθοδόξου λαοῦ τοῦ Θεοῦ ἐν τοῖς ὁρίοις ἑκάστης ἀδελφῆς αὐτοκεφάλου καὶ αὐτονόμου Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, πρὸς διατήρησιν τῆς ἑνότητος αὐτῆς καὶ τῆς μὴ δημιουργίας περαιτέρω διασπαστικῶν ἑστιῶν, ἐγκυμονουσῶν, ὡς εἰκός, ἀπροβλέπτους συνεπείας. Μετ' ἀγωνίας δὲ σημειοῦμεν ὅτι ἡ ἀνοχὴ τῶν τοιούτων ἐνεργειῶν ὑπὸ τῆς ἡγεσίας τῶν Ἐκκλησιῶν ὑπερβαίνει τὰ τυπικὰ ὅρια ἑνὸς μονοσημάντου ζητήματος καὶ ἀξιολογεῖται ὡς πολυσήμαντον οὐσιαστικὸν ζήτημα διὰ τὴν εὔρυθμον λειτουργίαν τῆς κανονικῆς τάξεως ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ, δυνάμενον νὰ ἐπιφέρῃ σύγχυσιν καὶ ἀναταραχὴν ἐν τῷ πληρώματι αὐτῆς. Ὑπὸ τὴν ἔννοιαν ταύτην ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία, ἐν τῇ ὀφειλετικῇ μερίμνῃ αὐτῆς διὰ τὴν προστασίαν τοῦ τε γράμματος καὶ τοῦ πνεύματος τῆς Ὀρθοδόξου παραδόσεως καὶ διὰ τὴν εὐστάθειαν καὶ ἑνότητα τῶν κατὰ τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ἠξιολόγησε τὸ ζήτημα τοῦτο ἐπὶ τῇ βάσει τῶν ὁμοφώνων πανορθοδόξων ἀποφάσεων καὶ ἔκρινεν ὅτι θὰ ἔδει ὅπως ἑκάστη Ἐκκλησία τοποθετῆται μετὰ τῆς ἐπιβαλλομένης εὐθύνης καὶ τοῦ χρέους αὐτῆς ἔναντι τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ,  πρὸς διατήρησιν ἀκλονήτου τῆς ἐμπιστοσύνης αὐτοῦ ἔναντι τῶν ποιμένων αὐτοῦ. Μακαριώτατε, Γνωρίζοντες τὰ ἀνωτέρω ὀφειλετικῶς τῇ Ὑμετέρᾳ Μακαριότητι καὶ τῇ κατ' Αὐτὴν Ἁγιωτάτη καθ' Ἑλλάδα Ἐκκλησία, παρακαλοῦμεν Ὑμᾶς ἀδελφικῶς, ἐξ ὁμοφώνου Συνοδικῆς ἀποφάσεως, ὅπως ἐν τῇ διακρινούσῃ τὴν Ὑμετέραν Ἐκκλησίαν συνεπείᾳ εἰς τὰς ἑκάστοτε λαμβανομένας πανορθοδόξους ἀποφάσεις καὶ ἐνεργείας, ὀφειλετικῶς ὡς θυγάτηρ τὸ πάλαι καὶ νῦν προσφιλεστάτη Ἀδελφὴ Ἐκκλησία, ἔχουσα ὑπ' ὄψει τὰ ἀνωτέρω περὶ τῶν ἐν πάσῃ ἁδρότητι περιγραφεισῶν ἐν λόγῳ κινήσεων καὶ τὰς ἐξ αὐτῶν προβλεπομένας οὐχὶ εὐχαρίστους συνεπείας,  τοποθετηθῆτε συνοδικῶς ἐπὶ τούτῳ καὶ ἀπορρίψητε καὶ καταδικάσητε ταύτας ἐπισήμως ὡς ἀνεδαφικὰς καὶ ἐπικινδύνους, λάβητε δὲ καὶ ὡς ἐκκλησιαστικὸν σῶμα τὰς προσήκουσας ἀποφάσεις πρὸς εὐρυτέραν καταδίκην καὶ ἀπόρριψιν τῶν ἐνεργειῶν τούτων καὶ τῶν ἐκφραζομένων ἀστηρίκτων ἐν πολλοῖς, ἀνορθοδόξων καὶ ἐρχομένων εἰς ἀντίθεσιν πρὸς τὰς συνοδικὰς ἀποφάσεις τῶν Ἁγιωτάτων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν θέσεων τῶν ἐν λόγῳ ὁμάδων. Οὕτως, ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία, σταθμίζουσα τὰς ὀδυνηρὰς συνεπείας διὰ τὴν ἐσωτερικὴν ἑνότητα τῆς καθ' Ὑμᾶς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας καὶ εὐρύτερον τῆς Ὀρθοδοξίας, ἐπιφυλάσσεται, μετὰ τὴν ἀναμενομένην ἀπόκρισιν καὶ ἐπίσημον τοποθέτησιν τῆς Ὑμετέρας Ἐκκλησίας, ἵνα ὀφειλετικῶς προβῇ καὶ αὕτη εἰς τὰς δεούσας πανορθοδόξους ἐνεργείας διὰ τὴν ἔγκαιρον πρόληψιν ἐπαπειλουμένων ἀπευκταίων καταστάσεων. Ἐπὶ δὲ τούτοις, ἐν ἀναμονῇ τῆς ἀποκρίσεως τῆς Ὑμετέρας Μακαριότητος, περιπτυσσόμεθα Αὐτὴν ἀδελφικῶς μετὰ βαθείας καὶ ἀναλλοιώτου ἀδελφικῆς ἀγάπης καὶ πάσης τιμῆς. ‚βιβ’ Μαρτίου ις’ Τῆς Ὑμετέρας σεβασμίας Μακαριότητος ἀγαπητός ἐν Χριστῷ ἀδελφός

ΑΝΑΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Ή ΠΕΡΙ ΣΥΝΟΔΙΚΟΤΗΤΟΣ ΑΥΤΟΑΝΑΙΡΕΣΗΣ

Πίνακας Τάσου Μαντζαβίνου

Του Κώστα Νούση

Η ελλαδική επισκοπική παρουσία το τελευταίο διάστημα είναι καταιγιστικά αιφνιδιαστική, συνήθως, όμως, όχι ευχάριστα. Είναι θλιβερή η διαπίστωση της ηχηρής σιωπής της πλειοψηφίας των ιεραρχών στη δίνη των ημερών που διανύουμε και της ενοχλητικής πλέον νηνεμίας στην κορυφή της. Στην καλύτερη περίπτωση συναντούμε την προσπάθεια άρθρωσης λόγου πολιτικοκοινωνικά και εθνικά παρεμβατικού, ποιμαντικά εποικοδομητικού ή ψυχολογικά ενθαρρυντικού, ο οποίος μάλλον αστοχεί στην πρόθεσή του να μας πείσει. Θα έλεγα πως στις πονηρές τούτες μέρες που ο λόγος σχεδόν έχασε και τη στοιχειώδη δύναμή του, ειδικά μετά το προς τούτο κατόρθωμα των ολιγίστων πολιτικάντηδων της λίαν προσφάτου πολιτικής μας ιστορίας, η εκκλησιαστική εκφορά του πρέπει να αποτελεί αγιοβιωματικό απαύγασμα και καρδιακό ξεχείλισμα μιας αυθεντικής εν Χριστώ αγάπης προς όλους, αν θέλει να λειτουργεί θεραπευτικά, συγκλίνοντας στη βαθύτερη ουσία και αποστολή του. Στην αντίθετη περίπτωση – την ορωμένη δυστυχώς - το μόνο που προκαλεί είναι μια ποικιλία αντιδράσεων, από το απαξιωτικό μειδίαμα μέχρι την αγανάκτηση και την οργισμένη αποστροφή.

Το πρόβλημα είναι κατά βάση, πάλιν και πολλάκις, συνοδικό, τουτέστιν εκκλησιαστικό. Αν γίνει προσπάθεια να επιλυθεί σε αυτή τη βάση, προφανώς και θα αποδώσει καρπούς, ακριβώς διότι η επανακατάφαση της πληγωμένης ενότητας θα σημάνει απλούστατα την υγιή λειτουργία του εκκλησιαστικού σώματος. Αντιδράσεις αυτόβουλες και αυτόκλητες, ύποπτες αυτοπροβολής, μεμονωμένες, σπασμωδικές, αυθαίρετα επαναστατικές, αντάρτικης χαρακτηρολογίας ή αποκομμένες από τη σοβαρότητα - μερικές φορές μη χρήζουσες καν σχολιασμού, όπως η πρόσφατη υπνώττουσα φωτογραφική απεικόνιση, οι παρακολουθούντες τα διαδικτυακά επισκοπικά κατορθώματα θα με εννοήσουν -επιφέρουν δυσάρεστες παρενέργειες και δυσφημούν την Εκκλησία. Οι χαλεποί καιροί μας χρειάζονται αυθεντικότητα και αγιότητα, την ίδια στιγμή που οι αιρετικοί αλωνίζουν σε όλους τους χώρους, μας προσπερνούν ιεραποστολικά και η νόσος της πολύτροπης αθεΐας εξαπλώνεται ανησυχητικά στο χάος των πολυπολιτισμικών και μετανεωτερικών καιρών και κοινωνιών.

Η έλλειψη αισθητικής παρούσα σε βίο και πολιτεία πολλών ιεραρχών. Τα γυναικοειδή ξεκατινιάσματα εντός και εκτός συνόδου σίγουρα πόρρω απέχουν των ένθεων «συρράξεων» ηγιασμένων προκατόχων τους και δη επί πολύ σοβαρότερων ζητημάτων. Το ίδιο συναντάμε και σε ήσσονος εκ πρώτης όψεως σημασίας πεπραγμένα τους, όπως η άχαρη επανάληψη ξύλινων επωδών του παρελθόντος και οι ακαλαίσθητες χρήσεις φράσεων, π.χ. του τύπου «παιδιά μου», όπως διάβασα πρόσφατα σε επιστολή τινός, συνοδευόμενη από ολοκληρωτικής απόχρωσης αίσθηση κατοχής και μονοπώλησης της αλήθειας. Αναρωτιέμαι πόσοι (άθεοι και έτεροι μη ορθόδοξοι ή ελλιπώς ορθόδοξοι, σίγουρα πλεονάζοντες νυν) σημερινοί άνθρωποι θα συνεχίσουν την ανάγνωση ενός κειμένου που τους αποκαλεί έτσι και με περιεχόμενο που υποτιμά τη νοημοσύνη πολλών γύρω μας – άλλαξαν οι καιροί, ανέβηκε το επίπεδο ευφυΐας και μόρφωσης – κυρίως όμως από την ενσυναίσθηση (διαισθητική απογοήτευση) μιας καταχρηστικής και υβριστικής χρήσης ενός όρου έντονα βιωματικής σήμανσης, ο οποίος όμως εκφέρεται χωρίς το ανάλογο εμπειρικό αντίκρισμα. Άλλωστε, η επιτεινόμενη διάσταση ανάμεσα στις λέξεις και στο νόημά τους συνιστά δείκτη της έκπτωσης των ηθών και, επί του προκειμένου, του εκκλησιαστικού γεγονότος, όπως για παράδειγμα βλέπουμε όλους τους «πατέρες» μας σχεδόν, από μοναχούς μέχρι ιερείς και επισκόπους, να μας πείθουν καθημερινά μάλλον για την υπ’ αυτών άγνοια του συγκεκριμένου κλητικού τους προσδιορισμού. Στο ίδιο μήκος κύματος οι επίσκοποι γίνανε δεσποτάδες και πάει λέγοντας, να μην πω κλαίγοντας…

Το πρόβλημα της συνοδικότητας – η πεμπτουσία της ορθόδοξα αγαπητικής αλληλοπεριχώρησης του εκκλησιαστικού είναι – διαφάνηκε πρόσφατα εν τη αυτοαναιρέσει της την ημέρα της εορτής της Ορθοδοξίας! Παρά τις όποιες καλές προθέσεις του γνωστού πλέον τοις πάσι υπερκινητικού (και με τα όποια θετικά πρόσημα) επισκόπου της ελλαδικής εκκλησίας, ο οποίος έλαβε την πρωτοβουλία να προσθέσει καινά αναθέματα στο Συνοδικόν της Ορθοδοξίας, που αναγιγνώσκεται την ημέρα της ως άνω εορτής, θεωρώ πως είναι εξόφθαλμα αντιφατικό να ενεργείται κάτι τέτοιο οικεία βουλήσει και ιδία πρωτοβουλία πάνω σε έναν καρπό συνοδικής σύμπραξης του εκκλησιαστικού σώματος, αν μη τι άλλο δηλαδή συλλογικότητας. Η συνοδικότητα ως ταυτοτικό χαρακτηριστικό ορθοδοξίας αποτελεί καθαίρεση των τάσεων (παπικής) αυθαιρεσίας και συγκέντρωσης της πληρότητας της αλήθειας (σε επίπεδο δυνατότητας κατοχής και έκφρασής της) σε ένα πρόσωπο. Επιβεβαιώνεται, όμως, για μια ακόμα φορά η εύστοχη παρατήρηση αρκετών ότι πολλές φορές ενεργούμε στην εκκλησία παπίζοντες (συνήθως οι κληρικοί), προτεσταντίζοντες (κατά κόρον οι λαϊκοί) και επαναφέροντες δι’ άλλης οδού αυτά που υποτίθεται ότι αντιστρατευόμαστε.

Η αφορμή γραφής του παρόντος στάθηκε μάλλον το ακαλαίσθητον των αναθεματισμών στο επίπεδο τόσο των σημαινομένων όσο και των σημαινόντων. Η εποχή μας, ο ψυχισμός του σύγχρονου ανθρώπου πράγματι δε σηκώνει αναθέματα για πολλούς λόγους. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως η κατάσταση αυτή θα έπρεπε να φιμώσει τον εν λόγω εκκλησιαστικό τρόπο άσκησης ποιμαντικής, το βέβαιο είναι πως απαντώνται εν τη Παραδόσει πολύ πιο αποτελεσματικοί. Ο τρόπος των αγίων, ο γλυκύς και διακριτικά επιεικής, σώζει διαχρονικά μάλλον περισσότερο κόσμο. Ο σκληρός τρόπος – και δη η αναθεματολογική τραχύτητα - επιφέρει συνήθως απευκταίες παρενέργειες, θυμίζοντας πολλές φορές τη νοοτροπία έτερων θρησκευμάτων, για να μην πούμε ότι ελέγχεται ενίοτε και ως προς την ίδια την ουσία του. Να θυμίσω εδώ την παρατήρηση του π. Ανανία Κουστένη αναφορικά με τη μεταγραφή του τροπαρίου της παράκλησης της Παναγίας από «άλαλα τα χείλη των ασεβών» σε «εύλαλα τα χείλη των ευσεβών». Η Εκκλησία δε βρίζει, αλλά ευλογεί και θεραπεύει. Δεν καταριέται, αλλά περιθάλπει, συγχωρεί, περιχωρεί, σκεπάζει, σιωπά, υπομένει, περιμένει, ελέγχει γλυκά και διακριτικά, σώζει. Αλλά και αυτό το «Ερρίκω τω ογδόω»! Ίσως είναι το (κατά την υποκειμενική πάντοτε κρίση του γράφοντος) αντιαισθητικώς εκφερόμενο αρχαιοπρεπές κείμενο της προσφάτου αναθεματολογίας που με τσίγκλησε να γράψω περισσότερο…

Ούτε συμφυρμός συγκρητιστικής σύγχυσης και ρευστότητας ούτε γλυκανάλατες και άγευστες χάριτος αγαπολογίες, αλλά διάκριση εν Πνεύματι. Επιστροφή στη χαμένη χαρισματική συνοδικότητα. Αυτή θα θεραπεύσει τα πάντα. Αυτή θα επαναφέρει τους αιρετικούς στην Εκκλησία και όχι οι μεμονωμένες κραυγές βοώντων άνευ της εκκλησιαστικής ευλογίας, οι οποίες συνήθως επιβαρύνουν την ακοή και τη διάθεση ορθοδόξων και μη. Ας μεταφέρουμε στην Εκκλησία διδασκόμενοι από έναν Μακρυγιάννη (προς αισχύνη μας) το πνεύμα του εμείς και όχι του εγώ, των πολλών και όχι των λίγων ή του ενός.

Η πιθανή ένσταση ότι η Σύνοδος δεν τολμά και η εξ αυτής πρωτοβουλία αφορισμού του κακού με τη συνηγορία μάλιστα της καθολικότητας μιας τοπικής εκκλησίας και της πληρότητας εκπροσώπησης της ορθοδοξίας (και) από τον (ένα) επίσκοπό της, αληθεύει μεν εκκλησιολογικά, υποκρύπτει δε τον κίνδυνο της έπαρσης, διότι η έξαρση του ενός έναντι των υπολοίπων και η υποκατάσταση μιας «άφωνης, άνευρης, αδύναμης, δειλής ή δογματικά ένοχης» συνόδου ιεραρχών δημιουργεί ψευδαισθήσεις τύπου αναβίωσης μορφών Θεόδωρου Στουδίτη• νεοελληνιστί, ελλοχεύει ο κίνδυνος «να τη δει κάποιος» και αυτό δεν ξέρουμε πού θα οδηγήσει πνευματικά. Ο αντίλογος, φυσικά, μπορεί να συνεχιστεί με την πρόφαση ενός καθήκοντος και μιας ποιμαντικής αγωνίας για τη σωτηρία του ποιμνίου. Θα ρωτήσω, όμως, και πάλι αν αυτή η μέριμνα δε θα έπρεπε να περάσει από την έγκριση ή, τουλάχιστον, την ενημέρωση της Συνόδου, του σώματος των αδελφών συνεπισκόπων. Και σε περίπτωση που δε λάμβανε κάποιος την περιπόθητη ευλογία, θα μπορούσε να το επικαλεστεί και να τινάξει από πάνω του οιονδήποτε κονιορτό ευθύνης. Τότε δε θα έλεγε (ίσως) κανείς τίποτε. Όπως και να έχει το πράγμα, όμως, αναρωτιέμαι γιατί ο συγκεκριμένος επίσκοπος αντί του λειτουργικού αυτού αυτενεργητικού τολμήματος δεν ηρκείτο σε μια εμπεριστατωμένη ομιλία επί των νέων (;) ενοχλητικών αιρέσεων που κρίνει ότι ταλανίζουν την Εκκλησία ή στην ήδη πλούσια επιστολογραφία του (διαδικτυακώς και όχι μόνο) επί σχετικών θεμάτων. Και κάτι τελευταίο: οιαδήποτε καλή πρόθεση και ενέργεια ελέγχεται εξάπαντος πνευματικά στην περίπτωση που δεν τυγχάνει σχετικής ευλογίας. Η υπακοή είναι η βαθιά ψυχή της πνευματικής εν Χριστώ ζωής. Εδώ πλέον δε χωράνε με ευκολία αντεπιχειρήματα.

Σε κάθε περίπτωση, δημιουργήθηκε ένα ακόμα εκκλησιαστικό προηγούμενο που πιέζει την όντως άτολμη Σύνοδό μας να επιληφθεί του θέματος. Δεν μπορεί να κλείνει συνέχεια τα μάτια στη συσσώρευση τόσων «αντιοικουμενιστικών» παρασυναγωγικών δραστηριοτήτων. Ειδικά τώρα πρέπει να θεραπευτεί το εν λόγω λειτουργικό γεγονός, όχι τόσο επειδή δυσχεραίνει τον διενεργούμενο διάλογο και δυσφημίζει την εγχώρια σύνοδο για προβλήματα ανταρσίας ή ομοφωνίας, όσο διότι αποκαλύπτει το βαθύτερο συνοδικό μας πρόβλημα, που θέτει εν αμφιβόλω την αυθεντικότητα της εκκλησιαστικής μας ζωής και υπόστασης, κάτι που δυστυχώς περνάει ασυνειδήτως και στους εκτός Εκκλησίας με τις όποιες γνωστές τραγικές συνέπειες.

Μνημονεύω Αντώνιον Σιατίστης (+2005), τον αγιότατο επίσκοπο και εμβριθή της θεολογικής και θύραθεν παιδείας. Υπάρχουν και στους χαλεπούς καιρούς μας φαεινοί αστέρες στο εκκλησιαστικό στερέωμα, οδοδείκτες στον δρόμο της πνευματικής ζωής όχι μόνον ημών των ελαχίστων αλλά και των ταγών μας. Στο προσφάτως εκδοθέν βιβλίο «Βίος και Πολιτεία του οσίου γέροντος Πορφυρίου» (του Ευ. Καραδήμου) διαβάζουμε μια εκπληκτική ιστορία μιας ρωμαιοκαθολικής η οποία έβλεπε τον γέροντα έναν ολόκληρο χρόνο και εκείνος δεν της έκανε ούτε καν νύξη για αποταγή της παπικής πλάνης και επιστροφή στην Ορθοδοξία. Σίγουρα αυτό σκανδαλίζει, όπως και τότε σκανδάλισε τα πνευματικά του παιδιά, όταν το έμαθαν. Ο γέροντας αντέτεινε πως στο μεσοδιάστημα προσευχόταν για τη σωτηρία αυτής της ψυχής, «για να της μιλήσει ο ίδιος ο Θεός». Δε θέλω φυσικά με το παράδειγμα τούτο να περάσω το μήνυμα πως δεν πρέπει η Εκκλησία και οι επίσκοποί της να μάχονται παντοιοτρόπως για την Ορθοδοξία και την καθαίρεση των πλανών του διαβόλου. Θέλω απλά να επιστήσω την προσοχή στα κίνητρα και στον τρόπο του ευ εν Θεώ αγωνίζεσθαι, ώστε να μην καταντήσει υποχόνδρια εμμονή και ψύχωση, αλλά ολοκαύτωμα γνήσιας αγάπης προς όλους αδιακρίτως, η οποία εμπνέει, ελκύει και συγκινεί μάλλον παρά απωθεί και τρομοκρατεί.

Κ.Ν.

Λάρισα 28/3/2012

Τῆς ξενιτιᾶς oἱ μνῆμες κι οἱ καϋμοί... (Βιώματα προσωπικά κοιταγμένα μέ ποιμαντική προοπτική)

Γεννήθηκα καί μεγάλωσα σ᾿ ένα μικρό νησιωτικό χωριό, πού βρίσκεται ἀρκετά μακρυά ἀπό τή θάλασσα. Οἱ λιγοστοί κάτοικοί του ἦταν κυρίως ἀγρότες καί ἐλάχιστοι ἀπ᾿ αὐτούς ναυτικοί.

Ἐπειδή ἡ φτώχεια καί ἡ ἀνέχεια ἦταν μεγάλη καί μέ δυσκολία ζοῦσαν τότε οἱ ἄνθρωποι, γι᾿ αὐτό σιγά-σιγά οἱ ἄντρες ἄρχισαν νά ἐγκαταλείπουν τό χωριό καί νά ξενιτεύονται, πηγαίνοντας οἱ περισσότεροι στήν Ἀμερική, κάποιοι στήν Αὐστραλία καί ἀρκετοί νά ἐργάζονται στά ποντοπόρα πλοῖα.

Ἔτσι τά πράγματα στό χωριό ἄρχισαν σιγά-σιγά νά διαμορφώνονται σύμφωνα μέ τίς νέες συνθῆκες πού ἐπέβαλε ἡ ἀπουσία τῶν ἀντρῶν. Οἰ γυναῖκες λοιπόν ἀνέλαβαν τή φροντίδα τοῦ σπιτιοῦ καί τήν καλλιέργεια τῶν κτημάτων, ἀλλά καί τό μεγάλωμα τῶν παιδιῶν. Εἶναι δέ βέβαιο, πώς πολλές ἀπ᾿ αὐτές στάθηκαν, σέ χρόνια δύσκολα, ὄρθιες στίς ἐπάλξεις τοῦ καθήκοντος καί μέ ἰδιαίτερη προσοχή, γιατί στίς μικρές τίς κοινωνίες, ἰδιαίτερα στίς κοινωνίες τῶν ἀρχῶν τοῦ 20ου αἰ, μέχρι καί τά τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ 1960, ἦταν φοβερά ἐπώδυνο νά εἶναι μιά νέα γυναῖκα μόνη. Γι᾿ αὐτό στίς περιπτώσεις αὐτές, μεγάλο στήριγμα σ᾿ ἐκεῖνες τίς γυναῖκες τῶν ξενητεμένων στάθηκαν οἱ γονεῖς τους, οἱ ὁποῖο ὡστόσο ὕψωναν γύρω τους κάποια τείχη, γιατί πάντοτε ὑπῆρχε τό ἐνδεχόμενο νά σταλοῦν στόν μετανάστη σύζυγο πληροφορίες ὄχι καί τόσο εὐχάριστες. Ἔτσι, ποτέ δέν πήγαιναν σέ κοινωνικές ἐκδηλώσεις, γάμους, βαφτίσεις, ἀρραβῶνες, γιορτές μόνες τους, ἀλλά συνοδευμένες καί γιά ἐλάχιστο χρονικό διάστημα, μέ τή δέουσα προσοχή καί συστολή, γιατί οἱ κακές οἱ γλῶσσες ἄλλο πού δέ περίμεναν.

Οἱ γυναῖκες αὐτές λοιπόν ἔβγαιναν ἀπό τήν ἀπομόνωσή τους, ὅταν στά πέντε, στά ἐφτά χρόνια ἐρχότανε ὁ ἄντρας τους ἀπό τά ξένα, ὁπότε εἴχανε τή δυνατότητα νά πᾶνε σέ κάποιες ἐκδηλώσεις, πάντα ὅμως μέ τήν ἴδια συστολή καί προσοχή, γιατί τυχόν ἀλλαγή τῆς συμπεριφορᾶς τους μποροῦσε νά ἐκληφθεῖ ὡς ἔκφραση τοῦ μή σεβασμοῦ στό πρόσωπο τοῦ ξενιτεμένου, μέ ὅλα τά ἑπόμενα...

Γι᾿ αὐτό κάθε ἀναχώρηση ἀπό τή μικρή τήν κοινωνία τοῦ χωριοῦ γιά τήν ξενιτιά ἦταν συνοδευμένη μέ τήν κατήφεια, τή θλίψη, τόν πόνο καί τά δάκρυα. Ἐπειδή κάθε ἀναχώρηση ἦταν μιά ἀπουσία, πού στήν πιό τραγική της διάσταση θύμιζε κάτι ἀπό τό θάνατο. Γιατί μέσα στό περιβάλλον πού ζοῦσε ὁ μέλλων μετανάστης ὅλα πιά ἄλλαζαν, ἐνῶ κανείς δέ γνώριζε, ἄν τό ἴδιο αὐτό πρόσωπο θά μποροῦσε νά προσαρμοστεῖ στά νέα δεδομένα ἤ θά χαθεῖ μέσα στή βαθειά χοάνη τῆς πικρῆς τῆς ξενιτιᾶς, πού θυμίζει τόν βύθιο δράκοντα τῶν μεταβυζαντινῶν τοιχογραφιῶν. Κι ἐδῶ θυμᾶμαι, πώς ἀρκετά πρόσωπα ἄφησαν τή στερνή τους πνοή στή ξένη γῆς καί τό μόνο πού ἔφτασε στούς οἰκείους τους ἦταν τό θλιβερό μαντάτο, κάποια ροῦχα τους κι ἴσως κάποιες στερνές φωτογραφίες ἀπό τή νεκρώσιμη τελετή. Προσωπικά ἔζησα στό Λουτράκι, τό ἐπίνειο τῶν χωριῶν Γλῶσσα καί Κλῆμα, ἀρκετούς ἀποχωρισμούς δικῶν μου προσώπων, σέ χρόνια πολύ δύσκολα, γιατί οἱ συγκοινωνίες ἦταν ἀραιές καί ἡ ἀπουσία ἄλλου μέσου, ἐκτός ἀπό τήν ἀλληλογραφία, γιά νά λάβουν εἰδήσεις τοῦ ξενιτεμένου, δέν ὑπῆρχε. Κι αὐτή ἐρχόταν ἀραιά καί ποῦ. Γι᾿ αὐτό κι ἀπόμεινε ἡ εὐχή "καλές εἰδήσεις" τό ἐλπιδοφόρο μήνυμα μέσα στίς μικρές συνάξεις τῶν γυναικῶν τῆς γειτονιᾶς. Κι ἄς μήν ἔφταναν, κάποτε, ποτέ αὐτές οἱ καλές εἰδήσεις...

"Τα λιμάνια" του Βασίλη Τσιτσάνη (1960) σε μια ιδιαίτερη εκτέλεση από την Έλλη Πασπαλά (Μέγαρο Μουσικής Αθηνών 1993)

Πάντως μέ τή φυγή τῶν ὅσων ἐπρόκειτο νά ξενιτευτοῦν ἔχουν μείνει δεμένα ἄρρηκτα στήν ψυχή κάποια ἀπό τά τραγούδια τῆς ἐποχῆς, ὅπως ἐκεῖνο τό πολύ συγκινητικό "Πέλαγο θά σκίσω μακρυνό/θάλασσα θά βλέπω κι οὐρανό /πάντα ὁ νοῦς μου θἄναι στό νησί" ἤ τό " Θά φύγω μανούλα μήν κλάψεις γιά μένα...", "Μή μέ στέλνεις μάνα στήν Ἀμερική/γιατί θά μαραζώσω καί θά πεθάνω ἐκεῖ", "Τό πλοῖο θά σαλπάρει γιά λιμάνια ξένα/μαζί του θά σέ πάρει ἀγάπη μου καί σένα, μακρυά ἀπό μένα..." κ. ἄ. Τραγούδια πού οἱ λέξεις τους δέν εἶναι ἁπλῶς κάποιοι στίχοι πού εἰπώθηκαν γιά νά "γυρίσουν" τό δίσκο, ἀλλά γίνανε βιώματα, μαρτυρίες ἀδιάψευστες στεναγμῶν ἀλαλήτων, ἐκφράσεις τῶν βαθύτερων καϋμῶν τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων. Ὅσοι δέ ἔχουμε γευτεῖ αὐτό τό μαρτύριο τῆς ξενιτιᾶς, γνωρίζουμε πόσο εὐεργετικό ἦταν νά ξεσπάει ἡ κάθε μάνα, ἡ κάθε γυναῖκα, ἡ κάθε ἀδελφή τήν ἀναμονή καί τήν ἀγωνία της σέ δυό περιστάσεις: στό ἄναμμα τῶν καντηλιῶν τῶν μακρυνῶν ἐξωκλησιῶν καί στό τραγούδι τήν ὥρα πού κένταγε...

Ὅμως, ὅπως ἡ κάθε ἀναχώρηση εἶχε τή σκληρή καί φαρμακωμένη πλευρά της, πού ἦταν ἡ μιά ὅψη τοῦ νομίσματος τῆς ζωῆς, ὁ ἐρχομός τοῦ κάθε ξενιτεμένου ἔφερνε στόν τόπο μιά νέα πνοή χαρᾶς, χωρίς ὡστόσο νά μήν παρατηρεῖται καί μιά ἀλλαγή νοοτροπίας καί συμπεριφορῶν. Γιατί ὁ μετανάστης ἔχοντας σωρεύσει μέσα του μεγάλη πίκρα καί ὑπομονή προσπαθοῦσε νά ξεφύγει λίγο ἀπό κείνη τή μιζέρια, στήν ὁποία θά ἐπέστρεφε συχνά κάνοντας ἐπίδειξη, δικαιολογημένη ἐπίδειξη, γιατί ἤθελε, ἔστω καί στόν τόπο του, νά διακριθεῖ, ἀφοῦ στήν ξενιτιά ἦταν τελείως ἄγνωστος. Ἔτσι ἔβλεπες νά ἐμφανίζεται στήν ἐκκλησία καί στό καφενεῖο μέ τά καλά του τά ροῦχα, νά ρίχνει στό δίσκο δολάριο ἤ νά κερνάει τούς συγχωριανούς του πληρώνοντας πάντα σέ δολάρια. Παράλληλα πρόσφερε ἀκριβὰ ἀμερικάνικα τριγάρα, τά ὁποῖα ἄναβε μέ καλόν ἀναπτήρα κι ὄχι μέ τό πρωτόγονο «τσκμάκ’» καί γενικά συμπεριφερόταν ὡς τὸ πρόσωπο ποὺ ὅλοι τὸ θεωροῦν ἐπιτυχημένο, ξεχωριστό. Κι ἄς κρύβονταν πίσω ἀπ᾿ ὅλ᾿ αὐτὰ πολλὰ δάκρυα, σκληρὴ καὶ ἀπρόσωπη μοναξιὰ καὶ ὀδύνη, ἐξαντλητικὲς ὧρες δουλειᾶς-φαρμακωμένες ὧρες, μέρες, μῆνες χρόνια...

Σήμερα τὰ πράγματα ἔχουν διαφοροποιηθεῖ, καθὼς ἄλλαξαν πολλά. Οἱ μετανάστες, ποὺ εἶναι ἐλάχιστοι δὲν διαφέρουν σὲ πολλὰ ἀπό τοὺς θερινοὺς ἐπισκέπτες, τοὺς τουρίστες, ποὺ κάθε χρόνο ἤ σχεδὸν κάθε χρόνο ἐπισκέπτονται τὸ νησί. Μόνο οἱ μνῆμες ἀπομένουν μαζὶ μὲ κάποια παλιὰ φθαρμένα ροῦχα καὶ καπέλα, ἀλλὰ καὶ ρολόγια ἤ κοσμήματα, γιὰ νὰ θυμίζουν. Μόνο νὰ θυμίζουν.

π. Κων. Ν. Καλλιανός 

(φωτογραφίες από την ανοιξιάτικη Σκόπελο: π. Κ. Ν. Κ.)

Φ. Τσαλαχούρη- Γ. Ψάλτη: Η ΩΡΑ ΤΟΥ ΜΥΣΤΙΚΟΥ ΔΕΙΠΝΟΥ

Ο φίλος συνθέτης Φίλιππος Τσαλαχούρης μας μεταφέρει στην Ώρα του Μυστικού Δείπνου, με το καινούργιο έργο του (opus 79), που είναι ένα Λειτουργικό δράμα για ανδρικές φωνές, γυναικεία χορωδία, όργανο & κρουστά. Ένα ακόμα θρησκευτικό έργο του Φίλιππου Τσαλαχούρη, ο οποίος, τελικά, αναδεικνύεται στον πολυγραφότερο ίσως έλληνα συνθέτη θρησκευτικών έργων των τελευταίων χρόνων.

Το έργο Η Ώρα του Μυστικού Δείπνου μεταφέρει στη σημερινή σκέψη τις συγκλονιστικές στιγμές του τελευταίου δείπνου του Ιησού με τους μαθητές του, στο οποίο προσδιορίστηκαν η έννοια της αγάπης και η σημασία του φόβου και της προδοσίας. Η παράσταση επαναφέρει στην αρχή του 21ου αιώνα τη φόρμα του «Λειτουργικού Δράματος».

Το Λειτουργικό Δράμα -όπερα μικρής κλίμακας με θρησκευτικό θέμα- υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλές τόσο στη Δύση όσο και στην καθ' ημάς Ανατολή, καλύπτοντας την ανάγκη της διδασκαλίας ιστοριών από την Αγία Γραφή στους πιστούς. Παιζόταν συχνά μέσα σε εκκλησίες, αλλά και στις αυλές τους και σε θέατρα.

Εκτός από τον όρο Λειτουργικό Δράμα, χρησιμοποιήθηκε και ο προσδιορισμός Μυστήριο ή Θαύμα. Αν και υπάρχουν στοιχεία για ανάλογα έργα από τον 4ο αιώνα, θεωρούμε πως από τον 10ο αιώνα υπάρχει συστηματικότερη δημιουργία Λειτουργικών Δραμάτων. Ήταν ιδιαίτερα αγαπητή φόρμα μέχρι τον 17ο αιώνα, και σε ελληνικές περιοχές στις οποίες άκμασε το φράγκικο στοιχείο, όπως η Κρήτη, η Νάξος, η Σύρος και η Χίος.

Ο συνθέτης Φίλιππος Τσαλαχούρης συνέπραξε δημιουργικά με τον ποιητή Γιώργο Κ. Ψάλτη για τη δημιουργία ενός σύγχρονου Λειτουργικού Δράματος υπό τον τίτλο «Η Ώρα του Μυστικού Δείπνου».

Ο Γιώργος Ψάλτης, μετά από έρευνα και μελέτη ιερών κειμένων, δημιούργησε το λιμπρέτο μεταφέροντας στη σημερινή σκέψη με έναν απλό, ρέοντα, ελκυστικό αλλά συγχρόνως λόγιο λόγο τη διδασκαλία του Ιησού. Ο Φίλιππος Τσαλαχούρης το απέδωσε μουσικά με τρόπο λιτό αλλά λυρικό, σε μία σύνθεση για ανδρικές φωνές, γυναικεία χορωδία, όργανο και κρουστά.

Φίλιππος Τσαλαχούρης και Γιώργος Ψάλτης

Θα παρασταθεί για πρώτη φορά στο κεντρικό κτήριο του Μουσείου Μπενάκη (Κουμπάρη 1 & Βασ. Σοφίας) στις 31 Μαρτίου και την 1η Απριλίου 2012. 

Σάββατο 31 Μαρτίου 2012, 20.30 
Κυριακή 1η Απριλίου 2012, 19.00 - 21.00 

Ένας συν δώδεκα τραγουδιστές σε ένα τραπέζι, οι θεατές καθήμενοι γύρω τους παρακολουθούν. Συμπράττει χορωδία αγγέλων (Γυναικεία χορωδία Opus Femina) και ο ήχος οργάνου και κρουστών.

Όλοι οι συντελεστές της παράστασης συμμετέχουν εθελοντικά.

Η διάρκεια της παράστασης είναι 55΄. Οι θέσεις των θεατών είναι περιορισμένες.

Διανομή

Ιησούς: Άγγελος Χονδρογιάννης

Πέτρος: Αλέξανδρος Σταυρακάκης

Ιωάννης: Χρήστος Κεχρής

Μαθητές: Αλέξανδρος Γάβαρης, Σταύρος Γιαννουλάδης, Νικήτας Γκρίτζαλης, Γιάννης Δενδρινός, Θεόδωρος Μωραΐτης, Σταμάτης Παυλούς, Νίκος Πετρίδης, Βασίλης Τσακατούρας, Φίλιππος Τσαλαχούρης, Χρήστος Χριστοδούλου.

Χορωδία: OPUS FEMINA, Γυναικείο Φωνητικό σύνολο Πνευματικού Κέντρου Δήμου Κορινθίων.

Διεύθυνση και διδασκαλία: Φάλια Παπαγιαννοπούλου

Όργανο: Χριστίνα Αντωνιάδου

Κρουστά: Νίκος Μεταλλινός

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Η. ΠΑΠΠΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Οι εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, το περιοδικό ΔΙΑΒΑΖΩ, και το ηλεκτρονικό λογοτεχνικό περιοδικό diapolitismos παρουσιάζουν τη νέα ποιητική συλλογή του Γιάννη Η. Παππά ΤΟ ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΟ ΤΙΠΟΤΑ την Παρασκευή, 30 Μαρτίου 2012, στις 8 μ.μ., στον ΠΟΛΥΧΩΡΟ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ (Ιπποκράτους 118, Αθήνα).

Για το βιβλίο θα μιλήσει ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, ποιητής-κριτικός λογοτεχνίας, και ο ποιητής.

Συντονιστής: Γιάννης Ν. Μπασκόζος, δημοσιογράφος- συγγραφέας, διευθυντής του περιοδικού ΔΙΑΒΑΖΩ.

Ποιήματα από τη συλλογή θα διαβάσει η ηθοποιός Πωλίνα Γουρδέα.

Θα ακολουθήσει μουσική εκδήλωση με μελοποιημένη ποίηση από το καλλιτεχνικό σύνολο ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ σε επιμέλεια Παναγιώτη Ανδριόπουλου.

Συμμετέχουν οι συνθέτριες και ερμηνεύτριες Τατιάνα Ζωγράφου και Ελένη Καραβούζη, η σοπράνο Δάφνη Πανουργιά και ο Π. Ανδριόπουλος (τραγούδι). Σε πρώτη εκτέλεση θα ακουστούν δύο ποιήματα του Γιάννη Παππά από την δεύτερη αυτή ποιητική συλλογή του, που μελοποιήθηκαν για τη συγκεκριμένη εκδήλωση: Της λύπης το ποτάμι (σύνθεση: Τατιάνα Ζωγράφου), Το πέτρινο λουλούδι (σύνθεση: Ελένη Καραβούζη). 

"Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΩΡΟ" ΣΤΗΝ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΠΘ

H Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου με τη συνεργασία του Μεταπτυχιακού σεμιναρίου Μαθημάτων των Τομέων: "Δίκαιο, Οργάνωση, Ζωή και Διακονία της Εκκλησίας" και "Λατρείας, Αρχαιολογίας και Τέχνης" του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του ΑΠΘ, διοργανώνει στρόγγυλη τράπεζα στη Θεσσαλονίκη, την Τρίτη 27 Μαρτίου 2012, στις 6.00 μ.μ, στην αίθουσα συνεδριάσεων της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ, με θέμα:

«Η θέση της θρησκείας στο δημόσιο χώρο»

Στη στρογγυλή τράπεζα συμμετέχουν με εισηγήσεις τους :

- Έφη Φωκά, Δρ Κοινωνικών Επιστημών, Διευθύντρια του Φόρουμ για τις θρησκείες του London School of Economics

- Κωνσταντίνος Κωτσιόπουλος, Επ. Καθηγητής Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας ΑΠΘ

- Δημήτριος Νικολακάκης, Λέκτωρ Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας ΑΠΘ

- Παντελής Καλαϊτζίδης, Δρ Θεολογίας, Διευθυντής της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών

Συντονισμός: Καθηγητής Θεόδωρος Γιάγκου, Αναπληρωτής Πρόεδρος Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας ΑΠΘ.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ

Με αφορμή ποικίλα δημοσιεύματα και διαρροές που είδαν το φως της δημοσιότητας, προς αποκατάσταση της αλήθειας η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου είναι υποχρεωμένη να δημοσιοποιήσει την απάντηση του Διευθυντή της Παντελή Καλαϊτζίδη προς τον Διευθυντή του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του ΑΠΘ καθηγητή Σ. Πασχαλίδη.

Καθηγητή Σ. Πασχαλίδη

Διευθυντή Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας ΑΠΘ

Αξιότιμε κ. Πασχαλίδη,

Λυπάμαι, αλλά είμαι παντελώς αναρμόδιος να αποφασίσω περί θεμάτων οργάνωσης μεταπτυχιακών σπουδών του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του ΑΠΘ. Νομίζω, λοιπόν, πως το ηλεκτρονικό σας μήνυμα έχει λάθος αποδέκτη: αντί για εμένα θα έπρεπε να απευθυνθεί στα εμπλεκόμενα με την εκδήλωση μέλη ΔΕΠ του Τμήματός σας.

Επιτρέψετε μου, επιπλέον, να παρατηρήσω ότι ενώ το μήνυμά σας, στο οποίο επικαλείστε ζητήματα τάξεως, μας εστάλη μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου την Πέμπτη το βράδυ 22-3-2012, στις 10.30, και επομένως λογικό θα ήταν να αναμένετε, έστω και για λίγο, τις τυχόν διευκρινίσεις και εξηγήσεις μας, το ίδιο βράδυ, λίγα λεπτά της ώρας αργότερα, το περιεχόμενο του μηνύματός σας είχε ήδη αναρτηθεί σε ιδιωτικό ιστολόγιο (και την επομένη σε πλειάδα ιστολογίων και ιστοσελίδων του θρησκευτικού-εκκλησιαστικού χώρου), και μάλιστα με τον ηχηρό και καθόλου φιλικό τίτλο: "Μία απάντηση στη νοοτροπία της καπηλείας των θεσμικών οργάνων του Αριστοτελείου".

Για την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών, πάντως, και για εμένα προσωπικά, πέρα και πριν από όλα αυτά, προέχει ο θεολογικός διάλογος και η ακαδημαϊκή ελευθερία της οποίας κατεξοχήν χώρος έκφρασης και προστασίας είναι το Πανεπιστήμιο και οι πάσης φύσεως ακαδημαϊκοί θεσμοί. Ελπίζω να συμμερίζεστε και εσείς τις ίδιες αξίες και προτεραιότητες.

Με εκτίμηση,

Παντελής Καλαϊτζίδης,

Διευθυντής Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου

Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΣΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ

«H ιστορία της Οικουμενικής Κινήσεως, ειδικότερα δε του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών (ΠΣΕ), είναι στενά συνυφασμένη με την Ορθοδοξία», επισήμανε στην ομιλία του, στο Διεθνές Συνέδριο «Θεολογικές Σπουδές και Οικουμένη», ο Μ. Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου π. Γεώργιος Τσέτσης.

Το εξαιρετικά ενδιαφέρον αυτό συνέδριο, διοργανώθηκε στις 12 και 13 Μαρτίου, με πρωτοβουλία του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Διορθόδοξο Κέντρο της Εκκλησίας της Ελλάδος στην Πεντέλη.

Παραθέτουμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα από την ομιλία του π. Γεωργίου Τσέτση, ο οποίος διετέλεσε επί σειρά ετών αντιπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών. Το κείμενό του αποτυπώνει την πολύχρονη εμπειρία του.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ «SPECIAL COMMISSION»

ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ «ΕΙΔΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ»

ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ «ΠΣΕ» 

Τοῦ Μ. Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Τσέτση

Ὅσο καί ἄν σέ πολλούς ὀρθόδοξους κύκλους ὑπάρχει διάχυτη ἡ ἐντύπωση ὅτι ἡ Οἰκουμενική Κίνηση ξεκίνησε στίς ἀρχές τοῦ 20οῦ αἰῶνος μέσα ἀπό τά σπλάγχνα τῆς Διαμαρτυρήσεως, ὡς συνέπεια τῆς ἐσωτερικῆς κρίσεως τοῦ προτεσταντικοῦ κόσμου, καί ὅτι οἱ ὀρθόδοξοι προσεχώρησαν στήν "παμπροτεσταντική" αὐτή Κίνηση ἐκ τῶν ὑστέρων, ὑπάρχει μιά ἀλήθεια πού δέν μπορεῖ νά ἀμφισβητηθεῖ. Ὅτι δηλαδή, ἡ ἱστορία τῆς Οἰκουμενικῆς Κινήσεως, εἰδικώτερα δέ τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ), εἶναι στενά συνυφασμένη μέ τήν Ὀρθοδοξία.

Καθώς εἶναι γνωστό, ἡ πρώτη ἐπίσημη πρότασις ἱδρύσεως μιᾶς "Κοινωνίας τῶν Ἐκκλησιῶν", κατά τό πρότυπο τῆς "Κοινωνίας τῶν Ἐθνῶν" (League of Nations), προῆλθε ἀπό τήν καθ΄ἡμᾶς Ὀρθόδοξο Ἀνατολή. Ἀπό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, τό ὁποῖο, ἐν ἔτει 1920, μέ τήν περιώνυμη Ἐγκύκλιό του "Πρός τάς Ἁπανταχοῦ Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ", ἀφοῦ διατύπωνε τήν πεποίθηση ὅτι οἱ θεολογικές διαφορές δέν ἔπρεπε νά ἀποτελοῦν κώλυμα γιά τήν προσέγγιση καί συνεργασία τῶν Ἐκκλησιῶν, στόν ἠθικοκοινωνικό κυρίως τομέα, τασσόταν ὑπέρ τῆς θεσμικῆς ἐκφράσεως τῆς συνεργασίας αὐτῆς, στά πλαίσια, ἀκριβῶς, μιᾶς "Κοινωνίας Ἐκκλησιῶν". Κοινωνίας, ὑπό τήν ἔννοια τοῦ "συνασπισμοῦ" (league), καί ὄχι ὑπό τήν ἐκκλησιολογική της σημασία, ὡς "κοινωνίας ἐν τοῖς μυστηρίοις". Ὅπως παρατηροῦσε ὁ ἐκ τῶν πρωτοπόρων τῆς Κινήσεως αὐτῆς καί πρῶτος Γενικός Γραμματεύς τοῦ ΠΣΕ, Willem A. Visser t' Hooft, "ἡ Ἐκκλησία Κωνσταντινουπόλεως ὑπῆρξε ἀπό τίς πρῶτες στήν νεώτερη ἱστορία πού ὑπέμνησε στήν χριστιανωσύνη ὅτι θά ἦταν αὐτή ἀπειθής στή βούληση τοῦ Διδασκάλου καί Σωτῆρος της, ἄν δέν ἐπιζητοῦσε νά δείξῃ στόν κόσμο τήν ἑνότητα τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ καί τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ...Ἡ Κωνσταντινούπολις, τόνιζε ὁ Visser t’ Hooft, ἐξήγγειλε τήν σύναξη τῶν χριστιανῶν".

Κατά τήν εἰκοσαετία πού ἀκολούθησε τήν ἐξαπόλυση τῆς Ἐγκυκλίου αὐτῆς, καί μετά τήν ἵδρυση τῶν διαχριστιανικῶν κινήσεων "Πίστις καί Τάξις" καί "Ζωή καί Ἐργασία", - ἀπό τήν συγχώνευση τῶν ὁποίων προέκυψε ἐκ τῶν ὑστέρων τό ΠΣΕ-, ὅλες οἱ κατά τόπους Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, μέ ἐξαίρεση τήν τότε ἐμπερίστατη καί ἀποκομμένη ἀπό τό λοιπό χριστιανικό κόσμο Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας, εἶχαν ἐνεργό συμμετοχή στήν νεοεμφανισθεῖσα Οἰκουμενική Κίνηση. Ἐνῶ, πολλοί διάσημοι ὀρθόδοξοι ἱεράρχαι καί θεολόγοι τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ὅπως οἱ Μητροπολῖται Θυατείρων Γερμανός καί Νόβι-Σάντ Εἰρηναῖος, καί οἱ καθηγηταί Χρυσόστομος Παπαδόπουλος (ὁ μετέπειτα Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν), Ἁμίλκας Ἀλιβιζᾶτος, Σέργιος Μπουλγκάκωφ, Γεώργιος Φλορόβσκυ καί Στέφανος Ζάνκωφ, ὑπῆρξαν ἀπό τούς κορυφαίους καί ἐπιφανεῖς ἡγέτες τῆς Κινήσεως αὐτῆς.

Ὡστόσο, κατά τήν ἱδρυτική Συνέλευση τοῦ ΠΣΕ στό Ἄμστερνταμ (1948), συμμετεῖχαν μόνο τρεῖς ἑλληνικές Ἐκκλησίες, συγκεκριμένα δέ, τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο καί οἱ Ἐκκλησίες Κύπρου καί Ἑλλάδος. Καί τοῦτο διότι οἱ εὑρισκόμενες τήν ἐποχή ἐκείνη ἐπέκεινα τοῦ "Σιδηροῦ Παραπετάσματος" Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, περισσότερο ἀπό πολιτική σκοπιμότητα, παρά γιά θεολογικούς ἤ ἐκκλησιολογικούς λόγους, ἀρνήθηκαν νά παραστοῦν στήν Συνέλευση. (Νά μή λησμονηθῇ ὅτι κατά τήν μεταπολεμική ἐκείνη ἐποχή, ὁ ψυχρός πόλεμος μεταξύ Ἀνατολικῆς Εὐρώπης καί Δυτικοῦ Κόσμου βρισκόταν στό ἀπόγειό του). Σημειωτέον ὅτι τά πρεσβυγενῆ Πατριαρχεῖα Ἀλεξανδρείας, Ἀντιοχείας καί Ἱεροσολύμων εἶχαν μέν ἀποδεχθεῖ τήν πρόσκληση συμμετοχῆς, χωρίς ὅμως νά στείλουν ἀντιπροσώπους.

Μέ τόν καιρό, τά ἐμπόδια παραμερίσθηκαν, οἱ παρεξηγήσεις διασκεδάσθηκαν, καί βοηθοῦντος τοῦ εὐνοïκοῦ ἀνέμου πού ἄρχισε νά πνέῃ βαθμιαία στίς σχέσεις Ἀνατολῆς-Δύσεως, ὅλες οἱ πέραν τοῦ Παραπετάσματος Αὐτοκέφαλες καί Αὐτόνομες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, μεταξύ τῶν ἐτῶν 1961 καί 1966, προσχώρησαν στό ΠΣΕ. Νά σημειωθῇ ὅτι ἡ Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία Ἀλβανίας, πού γιά τούς γνωστούς πολιτικούς καί ἰδεολογικούς λόγους, μέχρι τό 1990 ἦταν ἀποῦσα ἀπό τό διορθόδοξο καί διαχριστιανικό προσκήνιο, ἔγινε μέλος τοῦ ΠΣΕ, ὅπως καί τοῦ Συμβουλίου Εὐρωπαϊκῶν Ἐκκλησιῶν (ΚΕΚ), τό 1994, λίγο μετά τήν, μερίμνῃ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἐκ βάθρων ἀνασύστασή της. 

Οἱ ὀρθόδοξοι ἀνέκαθεν εἶχαν ἐπιφυλάξεις ὡς πρός αὐτή ἤ ἐκείνη τήν δραστηριότητα τοῦ ΠΣΕ, καί ἀπό καιροῦ εἰς καιρόν ἀσκοῦσαν κατ'αὐτοῦ ἐποικοδομητική κριτική. Ἄλλοτε ὑποτονισμένα καί ἄλλοτε πιό ἔντονα. Ἡ κριτική ὅμως αὐτή, κατά τήν δεκαετία τοῦ 1990 ἄλλαξε χαρακτῆρα καί πῆρε ἄλλες διαστάσεις, κυρίως στά Ἀνατολικά διαμερίσματα τῆς Εὐρώπης μετά τήν πτώση τοῦ Κομμουνισμοῦ, συγκεκριμένα δέ στήν Ρωσσία, τήν Σερβία, τήν Γεωργία καί τήν Βουλγαρία.

Πράγματι στίς χῶρες αὐτές τοῦ τέως "Ἀνατολικοῦ Μπλόκ", διάφοροι θεμελιοκρατικοί κύκλοι, κυρίως Παλαιοημερολογιτικοί, σέ μιά προσπάθεια προσηλυτισμοῦ τῶν πιστῶν καί ἑδραιώσεως τῆς δικῆς τους παρασυναγωγῆς, ἄρχισαν μιά ἔντονη ἐκστρατεία κατά τῆς ἡγεσίας τῶν κανονικῶν Ἐκκλησιῶν, ἐπικρίνοντας ἐπισκόπους καί θεολόγους των γιά "θεολογικές ὀλισθήσεις" καί "οἰκουμενιστικά ἀνοίγματα", καί ἀπαιτῶντας τόν τερματισμό ὁποιασδήποτε ἐπαφῆς μέ τόν Δυτικό χριστιανικό κόσμο καί τήν ἀποχώρησή τους ἀπό τά θεσμικά ὄργανα τῆς Οἰκουμενικῆς Κινήσεως. Πρᾶγμα τό ὁποῖο ἐπετεύχθη στήν Βουλγαρία καί τήν Γεωργία, ὅπου οἱ ἐμπερίστατες καί εὐάλωτες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες τῶν χωρῶν αὐτῶν, πού βρίσκονταν ἀντιμέτωπες μέ ἀποσταθεροποιητικές ἐνέργειες ἐνδογενῶν καί ἐξωγενῶν πολιτικο-εκκλησιαστικῶν παραγόντων, ἀναγκάσθηκαν νά ἀποχωρήσουν ἀπό τό ΠΣΕ καί τό ΚΕΚ. Ἐξ οὗ, λοιπόν, καί τό αἴτημα τῶν Ἐκκλησιῶν Ρωσίας καί Σερβίας πρός τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, νά κινητοποιήσῃ τόν συνήθη διορθόδοξο μηχανισμό, προκειμένου ὅπως βοηθήσῃ στήν ἐξεύρεση τρόπων βελτιώσεως τῶν ὅρων συνεργασίας τῶν Ὀρθοδόξων μέ τό ΠΣΕ, καί συντελέσῃ τοιουτοτρόπως στήν διασφάλιση τῆς ἐκκλησιαστικῆς εἰρήνης καί τήν ἀναχαίτιση τῶν διαβρωτικῶν ἐνεργειῶν τῶν ἀντιδυτικῶν ἐκείνων παραγόντων, οἱ ὁποῖοι ὑπονόμευαν τό κῦρος τῆς κανονικῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας, ἐπ' ἐλπίδι προσεταιρισμοῦ τῶν πιστῶν της.

Χωρίς ἀμφιβολία, ἡ Διορθόδοξος Συνάντησις τῆς Θεσσαλονίκης ἀποτέλεσε σημαντικό σταθμό στήν ἱστορία τῆς Οἰκουμενικῆς Κινήσεως, ἰδιαίτερα δέ τοῦ ΠΣΕ, καί συνετέλεσε ὅπως, γιά πρώτη φορά ἔπειτα ἀπό πέντε δεκαετίες, ἡ ἑτέρα πλευρά πράγματι τείνῃ εὐήκοον οὖς πρός τούς ὀρθοδόξους καί λάβῃ δρακόντεια μέτρα προκειμένου νά προλάβῃ μιά κρίση πού θά μποροῦσε νά ἀποβῇ μοιραία γιά τό Συμβούλιο.

Καθώς τονίσθηκε ἀνωτέρω, προβλήματα στήν ὅλη πορεία τοῦ ΠΣΕ πάντοτε ὑπῆρχαν. Καί ἀσφαλῶς δέν θά λείψουν στό μέλλον, λόγῳ τῆς ἰδιαιτερότητος τοῦ ὀργανισμοῦ αὐτοῦ. Ὅπως δέν θά λείψουν καί ἀπογοητεύσεις μπροστά στή βραδυπορία τοῦ πολυμεροῦς θεολογικοῦ διαλόγου πού διαξάγεται στά πλαίσιά του. Ἐν τούτοις, πρέπει νά ὁμολογηθῇ ὅτι τό ΠΣΕ, παρά τίς δυσκολίες πού παρουσιάζει, εἶναι ἕνα πολύτιμο ὄργανο συμφιλιώσεως, ἕνας μοναδικός χῶρος, ὅπου παρέχονται εὐκαιρίες συναντήσεως, ἀλληλογνωριμίας καί ἀλληλοεκτιμήσεως τῶν χριστιανῶν. Σέ μιά ἐποχή δέ ραγδαίων κοσμογονικῶν ἀνακατατάξεων, κατά τήν ὁποία ἡ χριστιανική θρησκεία βάλλεται πανταχόθεν καί ἀπό παντοίου εἴδους πολέμιους, ἡ συμμετοχή τῆς Ὀρθοδοξίας στήν Οἰκουμενική Κίνηση καί τά θεσμικά της ὄργανα, ἀποτελεῖ ὄχι μόνο ἕνα εὐεργετικό κέντρισμα, ἀλλά καί ὑπόμνηση ὅτι ἄν πράγματι ἑμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι θέλουμε νά διαδραματίσουμε κάποιο ρόλο, στή διάπλαση τῆς κοινωνίας τοῦ μέλλοντος, (ρόλο τόν ὁποῖο εὐκαίρως- ἀκαίρως διεκδικοῦμε μέ ἐπίσημα κείμενα ἤ ἀνεπίσημες δηλώσεις), εἶναι ἀνάγκη νά βγοῦμε ἀπό τά στεγανά πλαίσια μέσα στά ὁποῖα ἐγκλωβίσαμε τόν ἑαυτό μας καί νά πλησιάσουμε τούς "ἄλλους". Τούς χριστιανούς τῆς Δύσεως (ὁπουδήποτε καί ἄν εὑρίσκεται γεωγραφικά ἡ Δύση αὐτή), τούς ὁποίους, μέχρις ἐσχάτων, γνωρίζαμε μόνο ἀπό τά ἐγχειρίδια τῆς Ἀπολογητικῆς ἤ τῆς Πολεμικῆς, ὅπως εὔστοχα παρατηροῦσε κάποτε ὁ μακαριστός καθηγητής Ἰωάννης Καλογήρου.

Δέν χωρεῖ ἀμφιβολία ὅτι ἡ ὁδός ἡ ἄγουσα πρός τήν χριστιανική ἑνότητα εἶναι δύσβατος καί κοπιώδης, δοθέντος ὅτι δέν εἶναι εὔκολο νά παρακαμφθοῦν θεολογικές ἔριδες καί ποικίλες ἄλλες ἐκκλησιαστικο-πολιτικές διαμάχες πού συσσωρεύθηκαν διά μέσου τῶν αἰώνων. Μολαταῦτα, ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία δέν ἀποθαρρύνεται. Ἀλλά πιστεύοντας ὅτι, ὡς φορεύς καί μάρτυς τῆς πίστεως καί τῆς παραδόσεως τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, κατέχει κεντρική θέση στήν ὑπόθεση τῆς προωθήσεως τῆς χριστιανικῆς ἑνότητος, (Γ΄ Προσυνοδική Διάσκεψις), ἐπιδιώκει καί καλλιεργεῖ τόν διαχριστιανικό διάλογο, σέ μιά ἠθελημένη προσπάθεια ἀποκαταστάσεως τῆς ἑνότητος τῆς Ἐκκλησίας, καί, καθώς ἔλεγε ὁ Ἅγιος Μᾶρκος ὁ Εὐγενικός στή Σύνοδο τῆς Φλωρεντίας-Φερράρας, τῆς ἐπανόδου ὅλων "εἰς τόν καιρόν ἐκεῖνον, καθ'ὅν ἡνωμένοι ὄντες, τό αὐτό πάντες ἐλέγομεν καί οὐκ ἦν ἐν ἡμῖν σχίσμα."

"ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΤΟΙΜΟΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΟΥΜΕ" (;) ΜΕΣΩ EMAIL!

Στην Αγία Όλγα των αδελφών Αραβορθοδόξων σήμερα, για να αποφύγουμε "πανηγυρικούς" εθνικού περιεχομένου, ήτοι ανέξοδες ρητορείες χωρίς αντίκρυσμα, φυσικά, "εθνικούς ύμνους" και Κύριος οίδε τι άλλο μπορεί να επινοήσουν κάποιοι κληρικοί μέσα στο ναό.

Η γιορτή του Ευαγγελισμού ως της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον και του απ' αιώνος μυστηρίου η φανέρωσις, υποχωρεί - δυστυχώς - μπροστά στις "εθνικές" εξάρσεις και ιδιαίτερα τούτον τον καιρό της κρίσης.

Είναι έως εξοργιστικά κάποια μηνύματα επισκόπων "επί τη εθνική επετείω".

Λυπούμαι αλλά δεν συμμερίζομαι την σημερινή προτροπή του Μητροπολίτου Σύρου:

«Αγαπημένα μου παιδιά, οι αθάνατοι νεκροί του Μεσολογγίου, της Τριπολιτσάς, όσοι πολέμησαν στο Μανιάκι και την Αλαμάνα σας απευθύνουν σήμερα έναν λόγον· τώρα που θα γυρίσετε σπίτια σας στείλτε από τους υπολογιστές σας σ’ όλα τα email που γνωρίζετε αυτό το μήνυμα "σ’ αυτό τον τόπο, τότε, σήμερα, πάντοτε είμαστε έτοιμοι να πεθάνουμε για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία!"»

Οι νεκροί αποκλείεται να μου ζητούν να στείλω email για να δηλώσω την "εθνικοφροσύνη" μου. Κι ακόμα θα ήταν φρονιμότερο να μην εξαπολύονται από πολλούς κληρικούς κορώνες του τύπου "είμαστε έτοιμοι να πεθάνουμε", γιατί - συγγνώμη - αλλά δεν το πολυπιστεύω.

Η σημερινή μέρα, όπως είχε πει με έμφαση κάποτε ο Μάνος Χατζιδάκις, είναι ημέρα νεκρών! Αυτούς πρέπει να θυμόμαστε, γι' αυτούς πρέπει να προσευχόμαστε και αυτούς πρέπει να έχουμε πάντοτε προ οφθαλμών, κάνοντας ταυτόχρονα την αυτοκριτική μας: Είμαστε άξιοι της ελευθερίας που μας χάρισαν;

Η ΠΟΛΗ ΦΑΝΕΡΩΝΕΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (Με αφορμή ένα Συνέδριο για τον Παπαδιαμάντη)

φωτό: Νικόλαος Μαγγίνας

Tου Nίκου Γ. Ξυδάκη

Καθημερινή

Κάποτε στην Πόλη του ενός εκατομμυρίου κατοίκων οι διακόσιες χιλιάδες ήσαν Ρωμιοί Ορθόδοξοι, Ελληνες. Παρέμειναν πολλοί και δραστήριοι και στον 20ό αιώνα. Σήμερα στην Πόλη των 16-18 εκατομμυρίων, οι Ρωμιοί είναι τρεις χιλιάδες. Ωστόσο υπάρχουν ακόμη, λίγοι πια, ελάχιστοι, αλλά πάντα δραστήριοι, ιστορικοί, απόγονοι γένους παλαιότατου. Η φωτιά παραμένει αναμμένη στο Ζωγράφειο Λύκειο, στη Μεγάλη του Γένους Σχολή, στο Ζάππειο Παρθεναγωγείο, στα φιλόδοξα κτίσματα του ύστερου 19ου αιώνα της ακμής, εκεί όπου ακόμη διδάσκονται Ελληνες φιλόσοφοι και ποιητές, από φλογερούς δασκάλους. Ενας τέτοιος Ελληνας δάσκαλος, ο Γιάννης Δερμιντζόγλου, διευθυντής του ιστορικού Ζωγραφείου, επικουρούμενος από τη Μακεδονίτισσα σύζυγό του, Ασπα Χασιώτη, φιλόλογο εκπαιδευτικό στη Θεσσαλονίκη, πάτησε πάνω στον ζείδωρο Παπαδιαμάντη και προκάλεσε μια συναρπαστική ένωση Ελλαδιτών και Ρωμιών εφήβων, ζωντάνεψε αίθουσες και εκκλησιές, πυρπόλησε καρδιές και σκέψεις.

Ενα μαθητικό συνέδριο για τον Παπαδιαμάντη, εκατό συν ένα χρόνια από το θάνατό του, ήταν η αφορμή για μια πνευματική εμπειρία που θα μείνει αξέχαστη στα παιδιά και στους μεγάλους που συμμετείχαν. Οι έφηβοι, λίγο πριν από τη μέγγενη των Πανελλαδικών, έμαθαν να βουτάνε στη λογοτεχνία και να δουλεύουν συλλογικά· άγγιξαν την Ιστορία με τα χέρια τους, την είδαν μπρος στα μάτια τους. Είδαν να ζωντανεύει η φόνισσα Φραγκογιαννού μες στην Παναγία των Βλαχερνών απ’ τη φωνή της Νένας Μεντή, άκουσαν Παπαδιαμάντη από το στόμα του Πατριάρχη λίγο μετά την ακολουθία των Χαιρετισμών, διάβασαν Παπαδιαμάντη στην ιστορική Παναγιά των Μογγόλων, στην επιβλητική Αγία Τριάδα, στην Παναγία του Σταυροδρομίου. Μπήκαν στον Ταξιάρχη στο Μέγα Ρεύμα, έψαλαν Υπερμάχω και γέμισαν με τα νιάτα τους τον ναό, πρώτη φορά ύστερα από πολλές δεκαετίες.

Θα τη θυμούνται την Πόλη τα παιδιά, ζυμωμένη με τον Δερβίση και την Αγι-Αναστασιά του Παπαδιαμάντη, Πόλη μυρολογημένη και τραγουδισμένη από τον Θωμά Κοροβίνη, διαβασμένη από τη Ζυράννα Ζατέλη και τον Κώστα Ακρίβο, θα τη θυμούνται πλεγμένη με φιλικούς οικείους συγγραφείς, με προσφιλείς δασκάλους, με τη βαθιά θεολογική σκέψη του π. Ευάγγελου Γκανά, Πόλη τραγουδισμένη από «την ακορντιόν» του φλογερού Γιάννη, την ίδια ακορντιόν που φέρνει κάλαντα παρηγοριάς στα γηροκομεία των Ρωμιών.

Η Πόλη, τεράστια, επιβλητική, με αυτοκρατορικό μεγαλείο. Αλλαγμένη πολύ από την προ δεκαπενταετίας επίσκεψη: χωρίς ένοπλους στους δρόμους, χωρίς πολλά γιγαντοπανώ με Ατατούρκ, με πλήρως εκδυτικισμένη και εμπορική την πλημμυρισμένη Ιστικλάλ, με μυριάδες νέους ανθρώπους να κατακλύζουν την πόλη και να δείχνουν το δημογραφικό σφρίγος της Τουρκίας, με πλήθος μαντίλες στις λαϊκές γειτονιές να δείχνουν τον ιδιότυπο νεοϊσλαμισμό της εποχής Ερντογάν. Τα εμπορικά κέντρα και τα καταστήματα ειδών πολυτελείας ξεχειλίζουν στα ακριβά προάστια. Καγιέν, Μερτσέντες, κλαμπ τεράστια στα παράλια του Κεράτιου και του Βοσπόρου, κλαμπ πριβέ με τριπλή πόρτα για τους νέους υπερπλούσιους. Η Τουρκία ζει το τραπεζικό της όνειρο, πιθανότατα φούσκα, αλλά ο μισθός νέου μηχανολόγου δεν ξεπερνά τα 250 ευρώ. Η δίκη του πρώην προέδρου δικτάτορα Εβρέν επίκειται. Οι Κούρδοι διαδηλώνουν στο κέντρο, και από τα αχανή slum της περιφέρειας ξεχύνονται και σπάνε όλα τα στέγαστρα συγκοινωνιών, πετροβολούν τα πούλμαν στον αυτοκινητόδρομο.

Και η Ελλάδα ιδωμένη από τους λόφους της Πόλης: οδυνηρή ασπαίρουσα οντότητα πίσω απ’ τα σύννεφα. Τη βλέπουν καθαρά οι πολλοί πια Ελληνες που κάνουν μεταπτυχιακά στο Πανεπιστήμιο Βοσπόρου, το πρώην Ροβέρτειο Κολέγιο, και στ’ άλλα πανεπιστήμια της Πόλης· τα λόγια τους, δυναμικά και με τη διαύγεια της απόστασης, μας προσφέρουν μια άλλη θέαση του υποφέροντος ελληνισμού. Τη βλέπει ολοκάθαρα την Ελλάδα, σε ιστορική προοπτική και με γεωπολιτικό βάθος, ο Ρωμιός κύριος Αρης, ο φλογερός Ελληνας, τη βλέπει σαν αλυσίδα λαθών, υποχωρήσεων, υποτέλειας, ατολμίας, επαρχιωτισμού, ο λόγος του διαφωτίζει και εγκαρδιώνει. Μας τη φανερώνουν άλλη την Ελλάδα, τα πάθη της, τη δυναμική της, οι συνομιλίες εκεί, σε μια αρχαία και σφύζουσα μητρόπολη, με ελληνικές επιγραφές μισοσβησμένες στα σοκάκια.

Φανερώνεται έτσι η Ελλάδα στο βραχύ μέλλον: για να υπάρξει, χρειαζόμαστε επειγόντως πειθαρχία. Αυτοπειθαρχία, αυτοέλεγχο, στοχοπροσήλωση, εστίαση της ζωτικότητας. Το δαιμόνιο μόνο του δεν αρκεί, μπορεί και να καταστρέφει. Μόνο δαμάζοντας το δαιμόνιο και πειθαρχώντας τους εαυτούς, θα κερδίσουμε αυτογνωσία και σχέδιο, θα έχουμε θέση στον αναδυόμενο κόσμο.

Για το συνέδριο δείτε και σχετική ανάρτηση στο Φως Φαναρίου