Μην ακούτε τους ‘’πεφωτισμένους’’ γέροντες για την πανδημία - Απομονώστε τους

Πρεσβύτερος Ηρακλής Φίλιος 

Βαλκανιολόγος, θεολόγος

Κληρικός Ι. Μητροπόλεως Σταγών & Μετεώρων 

Η πραγματικότητα είναι σκληρή και τραγική. Ορισμένοι γέροντες χωρίς φιλανθρωπία και εμφορούμενοι ενός ανένταχτου θρησκευτικού φανατισμού πήραν ανθρώπους στο λαιμό τους. Το ακούμε στα Μ.Μ.Ε. όπου συγγενείς μιλάνε για γέροντες που έσκαψαν τον λάκκο αγαπημένων τους προσώπων, επιβάλλοντας τους να μην κάνουν το εμβόλιο και να μην φοράνε την μάσκα μέσα στην Εκκλησία και στο τέλος έφυγαν από την ζωή. 

Αλήθεια, ποια θεολογία της ορθόδοξης Ανατολής επιτάσσει μία τέτοια αφιλανθρωπία; Ποια θεολογία ασχολείται με το ζήτημα του εμβολίου και της μάσκας; Από πότε το εμβόλιο και η μάσκα έγιναν πνευματικά θέματα; Ποιος γέροντας έχει το ηθικό πλεονέκτημα να ανάγει το εμβόλιο και την μάσκα σε προσωπική υπόθεση, φετίχ, απωθημένο; Μέσα στην Εκκλησία ο καθένας δεν κάνει ό,τι θέλει. Υπάρχει μία αρχή, υπάρχει μία Σύνοδος, υπάρχει ένα συνοδικό σύστημα από τα πρώτα κιόλας αποστολικά χρόνια (βλ. Αποστολική Σύνοδος 49 μ.Χ. και Οικουμενικοί Σύνοδοι). Η Εκκλησία εκφράζεται συνοδικά, χωρίς να αποφασίζει ένας για όλους. Οι πιστοί εμπιστεύονται τη Σύνοδο και αυτό μας λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας. Μία επισήμανση σημαντική: Ορισμένοι φονταμενταλιστές χριστιανοί (υπερορθόδοξοι) κάνουν λόγο για τους Πατέρες στα θέματα αυτά, ενώ την ίδια στιγμή αγνοούν τους Πατέρες τους ίδιους αλλά και τα έργα τους, το περιεχόμενο και την σημασία τους. Γι’ αυτό όπου ακούτε να μιλάνε πολύ για παράδοση και Πατέρες, κρατήστε μικρό καλάθι. 

Υπάρχουν γέροντες φωτισμένοι με πολύ αγάπη και πολύ διάκριση στα πράγματα. Κάνουν υπακοή (ύψιστη αρετή) στην Εκκλησία, στην φωνή του εκκλησιαστικού συνοδικού σώματος και δεν ξεσηκώνουν τα πνευματικά τους παιδιά. Μάλιστα, στην περιοχή μας σεβάσμιοι γέροντες έκαναν υπακοή στη Σύνοδο, εμπιστεύθηκαν τη Σύνοδο και παρότρυναν τους μοναχούς και τα πνευματικά τους παιδιά να εμβολιαστούν αφού συζητήσουν πρώτα το θέμα με τον προσωπικό τους γιατρό και μόνο. Δεν πήραν οι γέροντες την θέση του γιατρού, ούτε έβαλαν στην άκρη την επιστήμη. Η Εκκλησία της Ελλάδος η επίσημη φωνή του συνοδικού συστήματος μέσα από εγκυκλίους ξεκαθάρισε πως δεν υπάρχει τσιπάκι στα εμβόλια και πως δεν είναι αυτό το χάραγμα. Κάθε αντίθετη φωνή είναι εκ του πονηρού και εκ της ημιμάθειας που είναι τρομερά χειρότερη και επικίνδυνη από την αμάθεια. 

Η πανδημία έφερε πολλά δεινά και η Εκκλησία ταρακουνήθηκε. ‘’Φάγαμε’’ ήττα, όπως γράφει στο πρόσφατο βιβλίο του ο καθηγητής Δογματικής του Α.Π.Θ. Χρυσόστομος Σταμούλης. Η Εκκλησία ήρθε αντιμέτωπη με ένα θέμα και εκεί ήρθε ο αιφνιδιασμός, η διχόνοια, η διάσπαση του εκκλησιαστικού σώματος, καθώς αιρετικές φωνές καλούσαν ξανά σε αποστασία. Όταν ο Επίσκοπος μας Σταγών και Μετεώρων κ. Θεόκλητος μίλησε πριν από καιρό για αιρετικές φωνές έπεσαν πάνω του υποτίθεται ‘’ανώνυμοι’’ ευσεβιστές και ηθικιστές να τον κατασπαράξουν γιατί ομολόγησε μία μεγάλη αλήθεια, ότι δηλαδή όποιος γίνεται αιτία να διασπαστεί η συνοχή του εκκλησιαστικού σώματος και σκανδαλίζει με την συμπεριφορά του και ξεσηκώνει τον κόσμο είναι αιρετικός. Αυτή είναι η αλήθεια. 

Η πανδημία είχε και έχει και την θετική της αποτίμηση. Ξεχώρισε η ήρα από το στάρι. Ορισμένοι γέροντες με μακριές γενειάδες και μαλλιά (από εκεί νομίζουν πως αντλούν την πνευματική τους πατρότητα), με σοβαρό το ύφος ενός προφητολόγου (αφού στην ορθοδοξία η προφητεία πουλάει), με αυστηρότητα στο βλέμμα και οπαδούς να τρέχουν από πίσω τους, ιερείς πνιγμένοι στα κομποσχοίνια και στην μονολόγιστη ευχή, που πάραυτα αγνοούν τον Επίσκοπο τους, ιερείς που οι πιστοί εκτιμούσαν και προτρέπουν τώρα τους ηλικιωμένους να βγάλουν την μάσκα μέσα στην Εκκλησία, έδειξαν το πραγματικό τους πρόσωπο που δεν έχει καμία σχέση με την φιλανθρωπία του ορθόδοξου ανθρωπισμού. Αυτή η εμμονή να θεωρούν την χρήση της μάσκας μέσα στον ναό βλασφημία και το εμβόλιο διαβολικό πρέπει να εκλείψει. Όμως ήρθε η εποχή που τα πράγματα και οι πιστοί πλέον τους απομονώνουν. Αυτοί οι άνθρωποι που δεν είναι πνευματικοί έχουν διαπράξει μείζων αμάρτημα. Έχουν πάρει στο λαιμό τους κόσμο. Και το βασικότερο; Έχουν τοποθετήσει στη θέση του προσώπου του Χριστού το δικό τους ιδεολόγημα, προσωπείο. Μιλώντας συνεχώς για την αμαρτία παρά για τη σωτηρία. Επιμένοντας συνεχώς στον διάβολο (τρομοκρατώντας τον κόσμο) και στους δαίμονες (πουλάνε και οι δαίμονες σήμερα) παρά στον γλυκύτατο Νυμφίο και την Βασιλεία του Θεού, την οποία έχουν ανάγει σε αμαρτωλό καρπό για τους ‘’αμαρτωλούς’’. 

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος, σεβάσμιος και παραδοσιακός Ιεράρχης, άριστος γνώστης της ορθόδοξης θεολογίας, τον οποίο έκαναν πέρα όσοι τον υποστήριζαν, αφού ανέπτυξε τις θέσεις του για την μάσκα και το εμβόλιο, σωστά επισημαίνει σε πρόσφατο κείμενο του: ‘’όμως, μετά από λίγο χρονικό διάστημα παρουσιάσθηκαν τόσες συνωμοσιολογίες, αντιχριστολογίες, οπισθοδρομικές νοοτροπίες και φανατισμοί που με έκαναν πραγματικά να τρομάξω. Δηλαδή, δεν με φόβισε τόσο το εμβόλιο, παρά τις παρενέργειες που θα μπορούσε να έχει στην υγεία μου, διότι όλα τα φάρμακα και όλες οι ιατρικές επεμβάσεις έχουν παρενέργειες, όσο με φόβισε αυτός ο φανατισμός και η άγνοια μερικών Χριστιανών. Σκέφθηκα ότι τέτοιες νοοτροπίες θα μας κάνουν να συνέλθουμε ύστερα από πολλά χρόνια, ωσάν να επιστρέφουμε στον Μεσαίωνα όταν συγκρούσθηκε η δυτική σχολαστική θεολογία με τα νέα ρεύματα της εποχής’’. 

Μέσα στην πανδημία όλοι έγιναν γιατροί, επιδημιολόγοι, θεολόγοι κ.ο.κ.. Ο πνευματικός είναι για τα πνευματικά και όχι για να φανατίζει και να ξεστομίζει συνωμοσιολογίες που διαβάζει στο διαδίκτυο χωρίς να γνωρίζει την πηγή τους. Ο γιατρός είναι για την υγεία των ανθρώπων και σε εκείνους πρέπει οπωσδήποτε να καταφεύγουμε για το ζήτημα του εμβολιασμού και όχι σε ορισμένους γέροντες που έσκαψαν αρκετούς λάκκους.. Ο ιερέας ακούει την φωνή της Συνόδου και η επιτροπή Βιοηθικής της Εκκλησίας της Ελλάδος που ασχολείται με τα ζητήματα αυτά έχει επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων στους κόλπους της (γιατρούς, θεολόγους κ.ά.). 

Αν διαβάσετε το μεγάλο σε έκταση και σπουδαίο (επιστημονικά και θεολογικά) έργο του Μ. Βασιλείου, την ‘’Εξαήμερο’’, θα διαπιστώσετε την ποικιλία των επιστημονικών θέσεων στο έργο αυτό. Ο Μ. Βασίλειος στις εννέα του ομιλίες που περιλαμβάνονται στο έργο χρησιμοποιεί ευρέως την φιλοσοφία, την φυσική, την μετεωρολογία, την γεωγραφία, την γεωλογία, την φυτολογία, την φαρμακευτική, την αστρονομία, την ιχθυολογία, την πτηνολογία, την ζωολογία και φυσικά την θεολογία. Δεν στέκεται στην ερμηνευτική της δημιουργίας του κόσμου αποκλειστικά και μόνο στην θεολογία. Το βλέπουμε σε όλους τους Πατέρες αυτό (Γρηγόριο Θεολόγο, Γρηγόριο Νύσσης, Ιωάννη Δαμασκηνό, Μάξιμο Ομολογητή, Νικήτα Στηθάτο κ.α.). 

Δίπλα μας μυρίζει θάνατος. Γνωστοί μας έχουν φύγει από την ζωή, αρνητές του εμβολίου και της μάσκας αρχίζουν να αλλάζουν στάση καθώς έχουν περάσει την φάση της νοσηλείας και μετανιώνουν για πολλά που δεν έπραξαν. Την ίδια στιγμή ορισμένοι αμετανόητοι θρησκευτικοί γκουρού και προφητολόγοι (όχι πλέον γέροντες) επιμένουν να σπέρνουν τον τρόμο, τον φόβο και την ανυπακοή, αφού μιλούν για δαίμονες και σφράγισμα και καλούν σε ανυπακοή στον Επίσκοπο. Δείχνοντας αλαζονεία και πνευματική αυτάρκεια, καθαρά εωσφορικά κατάλοιπα μιας αλλοτριωμένης πνευματικά τοποθέτησης του εαυτού τους απέναντι στον Θεό, απέναντι στον συνάνθρωπο. Έως πότε δυο - τρία μοναχικά κουκούλια και δυο - τρία καλυμμαύχια θα αλωνίζουν ανεξέλεγκτα; Απομονώστε τους.

ΜΙΑ ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ "ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ" (ΦΩΤΟ ΚΑΙ ΒΙΝΤΕΟ)

Φωτογραφίες - βίντεο: Νίκος - Γιώργος Παπαχρήστου / Οικουμενικό Πατριαρχείο

Την Πέμπτη 23 Δεκεμβρίου 2021 στο Σισμανόγλειο Μέγαρο του Γενικού Προξενείου της Ελλάδος στην Κωνσταντινούπολη, πραγματοποιήθηκε μια εκδήλωση Λόγου και Τέχνης με αναφορά στο πρωτοποριακό πολίτικο πνεύμα των αρχών του 20ού αιώνα μέσα από την παρουσίαση της Βοσπορίδος, της πρώτης έκδοσης τριάντα διηγημάτων της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου. 

Η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη στην αναγεννητική πνοή του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου, για την επέτειο της φωτισμένης τριακονταετούς Πατριαρχίας Του. 

Η Πολίτισσα Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου (1867-1906) ήταν διηγηματογράφος, αρθρογράφος, δασκάλα και δημοτικίστρια. Αναγνωρίζεται ως η πρώτη Ελληνίδα πεζογράφος που είχε και φεμινιστικές ιδέες. Υπήρξε, επίσης, πρωτοπόρος Ελληνίδα εκδότρια λογοτεχνικών εντύπων. 

Η Βοσπορίς είναι μια ανθο-δεσμίς τριάντα διηγημάτων της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, που εκδόθηκε από τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και την Εκδοτική Δημητριάδος. 

Την επιμελημένη έκδοση προλογίζει ο Σεβ. Μητροπολίτης Σηλυβρίας κ. Μάξιμος, ενώ την όλη επιμέλεια είχαν ο Αρχιμανδρίτης Φιλόθεος Μαρούδας και η φιλόλογος Βασιλική Δ. Λαμπροπούλου.

Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. 

Τον Παναγιώτατο και τους παρισταμένους Αρχιερείς του Θρόνου και Ομογενείς της Πόλεως καλωσόρισε στο Σισμανόγλειο Μέγαρο η Γενική Πρόξενος της Ελλάδος στην Πόλη κ. Γεωργία Σουλτανοπούλου. 

Στο πρώτο μέρος παρουσιάστηκε η Βοσπορίς, για την οποία μίλησαν διεξοδικά οι: 

Μητροπολίτης Σηλυβρίας Μάξιμος, Άσπα Χασιώτη, Ευάγγελος Πρωτοπαπαδάκης, Άρης Τσερτσιγιάν και ο Αρχιμανδρίτης Φιλόθεος Μαρούδας. 

Παρουσίαση: Δήμητρα Ράπτη. 

Στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης, το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» (υπεύθυνος: Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος) παρουσίασε την παραγωγή του «Το τετράδιο του Πατριάρχη». Πρόκειται για μελοποιημένη ποίηση από τη νεανική ποιητική ανθολογία του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου. 

Ο μαθητής της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης Δημήτριος Αρχοντώνης άρχισε στα 1954 να αντιγράφει με επιμέλεια σε ένα τετράδιό του ποιήματα Ελλήνων ποιητών που τον εξέφραζαν. Έτσι, καταρτίστηκε μια ενδιαφέρουσα ποιητική ανθολογία, η οποία περιλαμβάνει, από το 1954 ως το 1970, 79 ποιήματα από 35 ποιητές, 32 Έλληνες και 3 ξένους. 

Το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» ανέγνωσε «μουσικά» αυτό το μαθητικό τετράδιο του Πατριάρχη και εντόπισε τα ποιήματα που είχαν μελοποιηθεί από Έλληνες συνθέτες της λόγιας μουσικής. Προέκυψε, λοιπόν, μια «Μουσική Ποιητική», που στην πραγματικότητα είναι ένας ύμνος στη νεοελληνική ποίηση και μουσική. 

Το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» παρουσίασε το μελοποιημένο, πλέον, «Τετράδιο του Πατριάρχη», από το 2004 ως σήμερα, σε πολλές πόλεις στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στο Αννόβερο της Γερμανίας. 

Το 2013, που ήταν έτος Καβάφη, παρουσίασε σε πολλές συναυλίες στην Αθήνα –και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών– τα έξι καβαφικά ποιήματα που ανθολόγησε ο Πατριάρχης. Το 2019, και πάλι στο Μέγαρο Μουσικής, παρουσίασε τον «Κωστή Παλαμά δύο Πατριαρχών», δηλαδή του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου (τα ποιήματα του Παλαμά που ανθολόγησε) και του αείμνηστου Πατριάρχου Αντιοχείας Ηλία Δ΄, ο οποίος φοίτησε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και μετάφρασε Έλληνες ποιητές, μεταξύ των οποίων και ο Κωστής Παλαμάς, στα αραβικά. 

Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι αυτή η χειρόγραφη νεανική ποιητική ανθολογία του Πατριάρχη κυκλοφόρησε το 2018 σε μια δίγλωσση (ελληνικά και τουρκικά), επιμελημένη έκδοση από την Κοινότητα Παναγίας Κουμαριωτίσσης Νεοχωρίου του Βοσπόρου. 

Μια ανθολογία, κάτι σαν είδος προσωπικού ποιητικού εγκολπίου. Μια περιπλάνηση στο σώμα της ελληνικής ποίησης, που αναδύεται μέσα από το κλίμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης εκείνης της εποχής. 

Στην παρουσίαση του «Τετραδίου του Πατριάρχη» στην Πόλη παρουσιάστηκαν ποιήματα των: Γεωργίου Δροσίνη, Ζαχαρία Παπαντωνίου, Κωστή Παλαμά, Κ.Π. Καβάφη, Στέφανου Μπολέτση, A. Lamartine, P. Verlaine και R. Kipling. Επίσης, ένα ποίημα του μακαριστού Μητροπολίτου Πέργης Ευαγγέλου και ένα αφιερωμένο στον Πατριάρχη, του Αρχιμ. Φιλοθέου Μαρούδα. 

Τα ποιήματα ακούστηκαν όπως τα μελοποίησαν οι συνθέτες: Μίκης Θεοδωράκης, Δημήτρης Μητρόπουλος, Αντίοχος Ευαγγελάτος, Σόλων Μιχαηλίδης, Κωνσταντία Γουρζή, Δημήτρης Δημακόπουλος. Επίσης, ακούστηκαν μουσικά θέματα του Μάνου Χατζιδάκι και του Συνόλου «Πολύτροπον». 

Οι απαγγελίες των ποιημάτων έγιναν σε έξι γλώσσες: ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, τουρκικά, αραβικά. 

Ερμήνευσαν οι: 

Δάφνη Πανουργιά, σοπράνο 

Μάριος Καζάς, πιάνο 

Παναγιώτης Ανδριόπουλος, τραγούδι – απαγγελία 

Roni Bou Saba, απαγγελία 

Θεοδώρα Καγιακοπαράν, Μαρία Κελεπούρη, Άννα Μπαζγκάρλο, Φάνια Μπαζγκάρλο (μαθήτριες της 11ης τάξης του Ζωγραφείου Λυκείου), απαγγελία σε ελληνικά και τουρκικά 

Νεφέλη Καραλέκα, απαγγελία. 

Ο Πατριάρχης στην ομιλία του είπε μεταξύ άλλων: 

“Ευχαριστούμε ολοκαρδίως για την εξόχως τιμητική για το ταπεινό πρόσωπό μας εκδήλωση, και προσθέτουμε αμέσως ότι θεωρούμε πως η τιμή αναφέρεται στην Μητέρα Εκκλησία, στην οποία και ημείς οφείλουμε τα πάντα. Η Μεγάλη Εκκλησία αξίζει τις τιμές, αυτή ζη και μαρτυρεί περί της ελθούσης χάριτος και της προσδοκωμένης Βασιλείας επί δύο χιλιετίες εις την ευλογημένη αυτή γη, την Πόλιν των Πόλεων και σε ολόκληρη την οικουμένη. Διακονεί τον λαόν του Θεού, τον αγιάζει, τον διαποιμαίνει. Αυτή παράγει πολιτισμό, ο οποίος έχει πανανθρώπινη εμβέλεια. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο σφράγισε την ιστορία όχι μόνο του Χριστιανισμού, αλλά ολόκληρης της ανθρωπότητος και εξακολουθεί να είναι φωταυγής φάρος στην πορεία προς το μέλλον. Αυτή εκχριστιάνισε τους Σλαυικούς λαούς, και συγχρόνως άνοιξε γι’ αυτούς την οδό για να αναπτύξουν τον ιδικόν τους πολιτισμό. Από αυτή ξεκίνησε η Βυζαντινή τέχνη, η αρχιτεκτονική των ναών, η τέχνη της εικόνος, που εντυπωσιάζουν όχι μόνον ως καλλιτεχνική δημιουργία αλλά και ως έξοχη δοξολογική θεολογική γλώσσα, μαζί με την βαθυστόχαστη θεολογία των Πατέρων. Εδώ διασώθηκαν τα έργα των Αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, των ποιητών και των φιλοσόφων. Χάρη στην Εκκλησία επεβίωσε το Γένος μας σε δύσκολους καιρούς, διέσωσε την πίστη του, την γλώσσα του, τον πολιτισμό του, την ταυτότητά του. Και σήμερα η Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία ενσαρκώνει και συμβολίζει την ιδέα της οικουμενικότητος, το πνεύμα του διαλόγου, τον πολιτισμό της ειρήνης και της αδελφοσύνης. Αγωνίζεται για την ενότητα της Χριστιανοσύνης, καλλιεργεί τον διαθρησκειακό διάλογο, και την συνάντηση με τον σύγχρονο κόσμο, πιστή στην παράδοση της Ορθοδοξίας και με ευαισθησία για τα υπαρξιακά προβλήματα και τις αναζητήσεις του ανθρώπου. Πράγματι, ισχύει η άποψη του Ιερωτάτου Μητροπολίτου Περγάμου, ότι αν δεν υπήρχε το Οικουμενικό Πατριαρχείο, «θα έπρεπε να είχε εφευρεθεί».” 

Αναφερόμενος ο Πατριάρχης στην προσωπικότητα της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου επεσήμανε: 

“Μας εντυπωσιάζει ιδιαιτέρως το γεγονός ότι η Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, σαρξ εκ της σαρκός της Πόλεώς μας, γόνος της ιστορικής Βλάγκας, πίστεψε στη δύναμη της δημοτικής γλώσσας, η οποία φέρει και διασώζει όλα τα ουσιαστικά χαρακτηριστικά της ενιαίας ελληνικής γλώσσας, της μητρικής γλώσσας του πνεύματος. Αγωνίσθηκε για την πίστη της αυτή και για τα ίσα δικαιώματα των γυναικών, και είναι γεγονός ότι πλήρωσε το τίμημα που καταβάλλουν συνήθως οι πρωτοπόροι. Η δικαίωση έρχεται κατά κανόνα εκ των υστέρων”. 

Ο Παναγιώτατος συνεχάρη και ευχαρίστησε την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών της Ι. Μητροπόλεως Δημητριάδος, και τον διευθυντή της Ελλογιμ. Δρ. Παντελή Καλαϊτζίδη, καθώς και την Εκδοτική Δημητριάδος, για τη δημιουργία της σειράς με τίτλο «Φανάριον τηλαυγές», με την ευκαιρία της εφετινής επετείου του, και με πρώτο εκδοτικό καρπό της το εν λόγω βιβλίο. 

“Είμαστε ευγνώμονες για όλα αυτά, για όσα ο Θεός της αγάπης επεδαψίλευσε και προσφέρει στην Ομογένεια, καθώς και για όλους εκείνους οι οποίοι αγωνίζονται γι’ αυτή, μελετούν την ιστορία και το παρόν της, ενδιαφέρονται για το μέλλον της, για τον πολιτισμό της, και αναγνωρίζουν τη σημασία και τη συμβολή της Μεγάλης Εκκλησίας στη διάσωση και ανάπτυξη της ταυτότητάς της. Εμείς ως Πατριάρχης προσπαθήσαμε να εκφράσουμε το πνεύμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και το ενδιαφέρον του για τον πολιτισμό στις ποικίλες διαστάσεις του. Σταθήκαμε στο πλευρό της νεολαίας μας σε όλα τα οράματα και τις πρωτοβουλίες της και συνεχίζουμε να το πράττουμε. Και είμαστε βέβαιοι, ότι και στο μέλλον ο,τι ωραίο και υψηλό θα δημιουργηθή εδώ στην Ομογένεια, θα έχει το αποτύπωμα της Ορθοδοξίας, του ταμιευτήρος των αξιών του Γένους.” 

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, στη συνέχεια, αναφέρθηκε στην αξιολογική επανάσταση που έφερε ο Χριστιανισμός, με το μήνυμα του Ευαγγελίου να απευθύνεται, χωρίς διακρίσεις, προς κάθε άνθρωπο.

“Ο πολιτισμός μας έχει χαρακτηρισθή προσφυώς ως «πολιτισμός του προσώπου» και «πολιτισμός της αλληλεγγύης». Είναι δημιουργική ενσάρκωση και έκφραση της αξιολογικής επαναστάσεως, την οποία έφερε στον κόσμο και στον πολιτισμό ο Χριστιανισμός. Το Ευαγγέλιο απευθύνθηκε προς όλους τους ανθρώπους. Σε όλους είναι ανοικτή η οδός προς την σωτηρία. Αγνοήθηκαν οι διακρίσεις μεταξύ Ιουδαίων και Ελλήνων, ελευθέρων και δούλων, μορφωμένων και απαιδεύτων, πλουσίων και πτωχών, ανδρών και γυναικών. Γεννήθηκε η ιδέα της ενιαίας ανθρωπότητος. Στη θέση του «εγώ» ήλθε το «εμείς», η κοινότης και η αδελφοσύνη, η αγάπη ακόμη και προς τον εχθρό. Όλα αυτά δεν επετεύχθησαν αυτομάτως, αλλά απαιτούσαν αγώνα, προσευχή και υπομονή. 

Αυτή η πορεία συνεχίζεται και σήμερα. Η βίωση των χριστιανικών αξιών παραμένει αιώνιο καθήκον. Ιδίως στις μεγάλες εορτές της πίστεώς μας, αποκαλύπτεται σε όλους μας αυτή η αλήθεια ως χρέος και δέον, εν ευχαριστία προς τον πάνδωρο Θεό για την χάριν και το χάρισμα της αληθινής ελευθερίας, την οποία μας προσφέρει με την Ενανθρώπησή Του. Δεν περίμενε να πάμε εμείς σε Αυτόν, αλλά εκείνος, μας αναζήτησε. Είναι ο «Εμμανουήλ», ο Θεός μαζί μας, πάντοτε «υπέρ υμών». Αυτό είναι το μήνυμα των Χριστουγέννων, η αλήθεια της θεανθρωπινότητος: Τίποτε δεν είναι τόσο ιερό όσο ο άνθρωπος, αφού κοινωνός της φύσεώς του έγινε ο ίδιος ο Θεός. Αυτό αποτελεί το αξιολογικό κριτήριο του κάθε πολιτισμού.”

Ακολουθεί το πλήρες πρόγραμμα της εκδήλωσης. 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ - 23 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2021 by Panagiotis Andriopoulos on Scribd

ΠΑΤΡΙΝΟΙ ΣΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ

Με ηγέτη τον ακάματο Διευθυντή του Ζωγραφείου, Άρχοντα Οφφικιάλιο της Μ.τ.Χ.Ε., Γιάννη Δεμιρτζόγλου, τα κάλαντα της Ρωμιοσύνης ακούστηκαν και φέτος στην Κωνσταντινούπολη, την παραμονή των Χριστουγέννων. 

Ο όμιλος των Καλαντιστών ξεκίνησε από το ιστορικό Ζωγράφειο, μετά μπροστά στο Κεντρικό Παρθεναγωγείο στο Ζάππειο και στη συνέχεια στην αυλή της Αγίας Τριάδος στο Ταξείμ. Ακολούθως οι Καλαντιστές μετέφεραν το μήνυμα της ειρήνης και της ελπίδας στο Νοσοκομείο και Γηροκομείο Βαλουκλή και κατέληξαν στο Φανάρι, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. 

Τους ρωμιούς της Πόλης πλαισίωσαν και φίλοι του Ζωγραφείου από διάφορες πόλεις της Ελλάδας, οι οποίοι μετέβησαν στην Πόλη γι’ αυτόν ακριβώς το σκοπό, γεγονός που δείχνει την απήχηση αυτής της πρωτοβουλίας. 

Ανάμεσά τους και οι γνωστοί Πατρινοί: ο Νίκος Γαλάτης, η Αμαλία Δημητροπούλου, ο Τάκης Σοϊλεμεζίδης και η Ντία Καραλή από την Αμαλιάδα. 

Ο Διευθυντής του Ζωγραφείου Γιάννης Δεμιρτζόγλου σε ανάρτησή του στο facebook έγραψε: 

«Επίσκεψη εκλεκτών φίλων από την Πάτρα και την Αμαλιάδα οι οποίοι ήρθαν μόνο για ένα τριαντάωρο στην Πόλη για να πάρουν μέρος στην εκδήλωση «Κάλαντα στο Πέρα». 

Aγαπητοί ΦΙΛΟΙ (Αμαλία, Τάκη, Ντία, Nίκο) σας ευχαριστούμε θερμά για τη συγκινητική αγάπη και το αδελφικό ενδιαφέρον σας! Αν αυτό που κάνατε δεν θεωρείται θυσία τι μπορεί νάναι;» 

Και του χρόνου με υγεία και δύναμη από το Πέρα! 

Π.Α.Α.

Ο ΑΓΙΟΣ ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ

Του αρχιμ. Μιχαήλ Χαρ. Σταθάκη 

Πολλές φορές μαθαίνουμε κάτι και μένουμε άναυδοι, γιατί δεν φανταστήκαμε ποτέ ότι υπάρχει. Άλλες φορές βλέπουμε κάτι άλλο και εκπλησσόμαστε, γιατί ποτέ δεν ψάξαμε για να το βρούμε. Ενώ άλλες φορές βρισκόμαστε μπροστά σε κάτι άλλο, που γνωρίζαμε ότι υπάρχει, αλλά η ανθρώπινη αδυναμία μάς έκανε και το ξεχάσαμε… 

Κάτι τέτοιο συνέβη μάλλον και με έναν άγιο μοναχό που για χρόνια ολόκληρα, για αιώνες πολλούς μετά την άθληση και το μαρτύριό του, θέλησε να συνεχίσει τους ασκητικούς του αγώνες κρυμμένος βαθιά στις σελίδες του Συναξαριστή, μακρυά από τα βλέμματα των ανθρώπων, αλλά κοντά στα μάτια του Θεού. 

Γεννήθηκε στα μέσα του 4ου αιώνος, κάπου στα μέρη της Εγγύς Ανατολής, της αγίας γης της Μικράς Ασίας, που αν και «Μικρά» μόνο με μεγάλα καταπιάστηκε στην Ιστορία. Έζησαν εκεί μεγάλοι και σπουδαίοι άνθρωποι σαν τον Θαλή και τον Ηράκλειτο, τον Ανθέμιο και τον Ισίδωρο∙ μεγάλοι Απόστολοι όπως ο Παύλος και ο Ιωάννης ο Θεολόγος∙ μεγάλοι Πατέρες σαν το Νικόλαο και το Χρυσόστομο, αλλά και τους Καππαδόκες το Βασίλειο και το Γρηγόριο∙ μεγάλοι Μάρτυρες όπως ο Χαράλαμπος και ο Τρύφων, ο Ευγένιος και οι Τεσσαράκοντα∙ μεγάλοι Όσιοι σαν το Στυλιανό τον Παφλαγόνα, τον Ιωάννη το Ρώσο, το Χριστόδουλο το Λατρινό, τον Αρσένιο από τα Φάρασα. Μεγάλα είναι τα βουνά και τα ποτάμια της και πιο μεγάλα τα ονόματά τους∙ Αραράτ, Τίγρης, Ευφράτης, Σαγγάριος. Μεγάλες ήταν οι χαρές της Μικράς Ασίας, αλλά ακόμα μεγαλύτερες οι λύπες και τα βάσανά της! 

Ήταν πολύ μεγάλες οι ρίζες της γι’ αυτό υπήρξε και μεγάλος ο ξεριζωμός της. Ήταν λοιπόν ποτέ δυνατόν να βγάλει αυτή η γη παιδιά κατώτερα των πατέρων τους; Έτσι και ο όσιός μας ομοίασε κατά πάντα σε εκείνους. Έγινε μοναχός σε κάποια Μονή της πατρίδας του και ζούσε με υπακοή στους γεροντάδες του, διατρίβοντας στα Ευαγγελικά λόγια και στα ακούσματα των κατορθωμάτων των συγχρόνων του μοναχών, τότε που γράφονταν τα Γεροντικά και η Φιλοκαλία από τους μοναχούς των ερήμων της Νιτρίας και της Θηβαΐδος, στη μακρινή Αίγυπτο. 

Ήταν όμως αυτή η εποχή που ακόμα στις μεγάλες πόλεις της αυτοκρατορίας, παρά την επικράτηση του Χριστιανισμού, υπήρχαν τα χνάρια της σήψης της φιλήδονης αρχαιότητας έντονα χαραγμένα στον τρόπο της ζωής των ανθρώπων. Ο άγιός μας, αφού ζήτησε και πήρε ευλογία από το Μοναστήρι του, ξεκίνησε ένα μακρινό, για εκείνα τα χρόνια, ταξίδι προς την παλιά αλλά ακμαία ακόμα πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας για να κηρύξει το Λόγο του Κυρίου και να ενισχύσει τους χριστιανούς αδελφούς.

Φθάνοντας λοιπόν στη Ρώμη η πρόνοια του Θεού τον οδηγεί σε κάποιο στάδιο, στην αρένα του οποίου λάμβανε χώρα μια μονομαχία. Ο άγιος συγκλονισμένος από το τρομερό θέαμα εισήλθε με θάρρος στον αγωνιστικό χώρο και φώναξε: «στο όνομα του Χριστού σταματήστε!». Τότε όλοι οι θεατές που παρακολουθούσαν και οι μονομάχοι άρχισαν να γελούν μαζί του και να τον χλευάζουν. Ο ασκητής συνέχισε να τους παροτρύνει να σταματήσουν, ενώ το πλήθος κυριευμένο από ένα δαιμονικό παροξυσμό άρχισε να τον λιθοβολεί. Τότε ο διοικητής Αλύπιος έδωσε διαταγή στους μονομάχους να εκτελέσουν τον άγιο. Ένας από αυτούς τον πλησίασε και τον χτύπησε στο στομάχι με το ξίφος του, ρίχνοντάς τον κάτω. Ο άγιος σηκώθηκε και ξαναφώναξε στους δύο μονομάχους να σταματήσουν. Τότε ο άλλος μονομάχος επευφημούμενος από τους θεατές τον κάρφωσε στο στομάχι με το ξίφος και ο όσιος, αφού ψέλλισε για τελευταία φορά να σταματήσουν στο όνομα του Χριστού, παρέδωσε την αγία του ψυχή στον Κύριο. Το πλήθος σιώπησε και εκκένωσε την αρένα. Το μαρτυρικό του σώμα παρέλαβαν και ενταφίασαν ευλαβείς χριστιανοί. Το ημερολόγιο έγραφε 1η Ιανουαρίου 404 μ. Χ.

Αμέσως μετά το γεγονός αυτό ο αυτοκράτορας Ονώριος εξέδωσε διάταγμα με το οποίο απαγόρευσε τις μονομαχίες μέχρι θανάτου στις αρένες τις αυτοκρατορίας. 

Αργότερα, ο επίσκοπος Κύρου Θεοδώρητος στην Εκκλησιαστική του Ιστορία, η οποία περιλαμβάνεται στη Πατρολογία Minge [Minge, Θεοδωρήτου Εκκλησιαστική Ιστορία, V, 26 (pg 82, 1255], ανέφερε το σπουδαίο εκείνο περιστατικό, στο οποίο πρωταγωνίστησε ο μοναχός από τη Μικρά Ασία, που αναδείχθηκε άξιος της καταγωγής του, εμφορούμενος από πνεύμα ιεραποστολικό, μοναχικό και μαρτυρικό και έλαβε το προσωνύμιο του πρυτάνεως της ειρήνης. Το όνομά του είναι Τηλέμαχος και η Εκκλησία μας τον έγραψε με μεγάλα γράμματα στα σπουδαιότερα βιβλία της, στα Μαρτυρολόγια, και εορτάζει τη μνήμη του την 1η Ιανουαρίου εκάστου έτους. 

Ἀπολυτίκιον (ποίημα Χαραλάμπους Μπούσια Μ. Ὑμνογράφου τῆς τῶν Ἀλεξανδρέων Ἐκκλησίας).

Ἦχος πλ. α΄. 

Τόν συνάναρχον Λόγον. Τοῦ Χριστοῦ ἐν ὀνόματι, Ὁσιόαθλε, εἰς ῾Ρώμης στάδιον μέγα εἰσῆλθες καί εὐθαρσῶς μονομαχιῶν τήν παῦσιν ἐπεζήτησας, Μάρτυς Τηλέμαχε, ἀκμῆς ὁ γευσάμενος στυγνῶς μαχαίρας∙ διό σε πόθῳ ὑμνολογοῦντες εὐχάς σου τάς ὁλοθέρμους ἐκδεχόμεθα.

Φορητή εικόνα στον Ι. Ναό Αγίου Νικολάου Βαθέος Ιθάκης. 
Έργο του Αγιογραφείου της Ι. Μονής Αγίου Ιεροθέου Μεγάρων

"Σημειώσεις από την ερημιά του Θεού" του π. Βασιλείου Χριστοδούλου

Ο π. Βασίλειος Χριστοδούλου μας έδωσε αυτές τις μέρες το πέμπτο, κατά σειρά, βιβλίο του, με τίτλο: 

«Σημειώσεις από την ερημιά του Θεού – Η θεσμική Εκκλησία και οι χριστιανοί τον καιρό της πανδημίας». 

Έχουν προηγηθεί τα εξής πονήματά του: 

- «Συναπάντημα στη Δύση – Ψηλαφώντας τον Χριστό στην απλότητα και τη δίψα μιας ιερατικής σχολής». 

- «Μείνε μαζί μας, βράδιασε – Περπατώντας την προς Εμμαούς πορεία σε μια σύγχρονη οδό». 

- «Και ο κλήρος έπεσε στα δάκρυα – Ο κινηματογράφος της απουσίας του Θεού σε θεολογική παρακολούθηση». 

- «Σε λάθος ώρα νυχτώνει – Πάλη με τον Θεό στο κενό του θανάτου». 

Αυτό που διακρίνει τον συγγραφέα είναι ο διάλογος με τον σύγχρονο κόσμο, μια γενναία αυτοκριτική των χριστιανών στις μέρες μας, ένας θεολογικός λόγος που προκύπτει από την εμπειρία πολύχρονης ιερατικής διακονίας, μιας διακονίας που αγωνιά για την μαρτυρία της Εκκλησίας σήμερα και αύριο. Παραθέτουμε το κείμενο από το οπισθόφυλλο του νέου βιβλίου. 

Δύο χιλιάδες χρόνια μετά τόν Μυστικό Δεῖπνο καί μᾶλλον δέν μποροῦμε ἀκόμα νά ποῦμε τί εἶναι ἡ θεία Εὐχαριστία. Ἐξαντλήσαμε τόν Θεό στή λειτουργική ζωή ἐντός τῶν τειχῶν τοῦ ναοῦ καί τώρα πού λειτουργική ζωή δέν ὑπάρχει ὁ Θεός ἀρχίζει νά μυρίζει σάν ἕνας νεκρός ... Δέν μᾶς ἔμαθε ποτέ ἡ Ἐκκλησία πῶς νά βαδίζουμε σέ μιά ἔρημο, ὅταν αὐτή προκύψει. Πῶς νά ἑτοιμάσουμε, ἐμεῖς τώρα, μέσα στήν ἔρημο ἕνα δέντρο λόγων, ὕμνων, καί καρδιακῆς ἐγρήγορσης γιά τήν Περιστερά, νά ἔρθει καί νά ξεκουραστεῖ, ὅταν ἡ θρησκευτική λογική μᾶς βεβαιώνει πώς πουλιά πιά δέν πετοῦν· «ἔρημός ἐστιν ὁ τόπος». 

Ὁ σεισμός τοῦ κορωνοϊοῦ πού ταρακούνησε καί ἐξακολουθεῖ νά ταρακουνᾶ καί τό οἰκοδόμημα τῆς Ἐκκλησίας ἔχει ἐγκαινιάσει μία περίοδο ἔντονων ζυμώσεων. Ἡ πανδημία λειτούργησε σάν μία ἄμπωτη πού ἀποκάλυψε τόν ἐκκλησιαστικό βυθό. Ἔφερε στήν ἐπιφάνεια μεγάλους πειρασμούς καί τεράστια προβλήματα πού σοβοῦν στό βάθος τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς. Πολλά τά γνωρίζαμε, ἐνίοτε τά κουκουλώναμε γιατί δέν θέλαμε νά τά δοῦμε, ἄλλα τά ὑποπτευόμασταν καί μερικά τελείως μᾶς ξάφνιασαν. Εἶναι καιρός ὅμως νά τά ἀντιμετωπίσουμε – τουλάχιστον νά τά ἀναδείξουμε. 

Τό βιβλίο αὐτό εἶναι μία κραυγή ἀγωνίας καί ἀσφυξίας μετά ἀπό 25 σχεδόν χρόνια ἀθόρυβης, ἱερατικῆς διακονίας σέ πολλούς τομεῖς ἀλλά καί προσωπικῆς σιωπῆς. Γιατί ὅμως νά σπάσει τώρα ἡ σιωπή; Διότι πιστεύω ὅτι τώρα βιώνουμε τό ἀντιστρόφως ἀνάλογο τῆς ἔκφρασης «πιάσαμε πάτο». Εἶναι ὁ πάτος τώρα πού ἔπιασε ἐπιφάνεια. 

Ἴσως λοιπόν καί γιά μᾶς τώρα, εἶναι ὁ καιρός πού πρέπει νά μιλήσουμε, νά δράσουμε, νά μήν σιωπήσουμε, γιατί τό παράλογο καί ἡ ἐκτροπή ζητοῦν νομιμοποίηση. Ἀνέβηκαν πολύ ψηλά, βγῆκαν στήν ἐπιφάνεια καί ζητοῦν νά μᾶς πνίξουν. 

ΜΝΗΜΟΝΕΥΟΝΤΑΣ ΘΟΔΩΡΟ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΜΕ ΔΥΟ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΓΙΑ ΚΙΘΑΡΑ

Τρία χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την αναχώρηση του Θόδωρου Αντωνίου (10 Φεβρουαρίου 1935 – 26 Δεκεμβρίου 2018). 

Είναι γνωστό πως ο αγαπημένος μας συνθέτης, μαέστρος και δάσκαλος Θόδωρος Αντωνίου άφησε πίσω του ένα τεράστιο συνθετικό έργο – μουσική δωματίου, συμφωνική μουσική, όπερες, χορωδιακά, μουσική για τον κινηματογράφο και το θέατρο κ.ά.–, ενώ η παιδαγωγική του προσφορά ανέδειξε γενιές νέων δημιουργών. Αποφασιστικής σημασίας υπήρξε η συμβολή του στην υλοποίηση των Εργαστηρίων Νέων Ελλήνων Συνθετών, με στόχο την προώθηση της δημιουργικής συνεργασίας ανάμεσα στον μαέστρο, τον νέο συνθέτη και τους μουσικούς, τα οποία πραγματοποιούνται κάθε χρόνο από το 1997 έως σήμερα στο Μέγαρο Μουσικής. 

Μνημονεύοντας, λοιπόν, σήμερα Θόδωρο Αντωνίου, παραθέτουμε δύο έργα του για κιθάρα. 

«Δέκα Μινιατούρες για δύο κιθάρες», με το εξαιρετικό κιθαριστικό duo Αλεξάνδρα Χριστοδήμου & Γιάννης Πετρίδης. Από συναυλία που πραγματοποιήθηκε στις 23 Απριλίου 2015, στα πλαίσια των εκδηλώσεων της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών στο Ωδείο Φίλιππος Νάκας. 

«Στιχομυθία ΙΙ» για σόλο κιθάρα. με τον Γιάννη Πετρίδη.

Τα τέσσερα μεγάλης έκτασης και συνθετικής πνοής έργα του Θόδωρου Αντωνίου για σόλο κιθάρα είναι: Στιχομυθία ΙΙ (1977), Σουίτα (1994-95/2003), Fantasia in Memoriam (1996) και Σονάτα (2012), ενώ το έβδομο διπλό κοντσέρτο που έγραψε ο συνθέτης ήταν Κοντσέρτο για δύο κιθάρες και ορχήστρα εγχόρδων. 

Αξίζει να σημειωθεί πως ο Γιάννης Πετρίδης, ο οποίος δίδαξε και στην Αμερική, έδωσε διάλεξη στο Πανεπιστήμιο του Yale με θέμα “Ίχνη και επιρροές από την αρχαία, παραδοσιακή, λαϊκή και σύγχρονη ελληνική μουσική στα έργα για δύο κιθάρες των Θ. Αντωνίου, Π. Κούκου, Β. Τενίδη, Κ. Τζωρτζινάκη, Κ. Γρηγορέα”. 

Η Αλεξάνδρα Χριστοδήμου & ο Γιάννης Πετρίδης έχουν παρουσιάσει έργα του Θ. Αντωνίου επανειλημμένως σε περιοδείες τους στις ΗΠΑ και τον Καναδά. Επίσης, τα τελευταία χρόνια σε συνεργασία με την ALEA IIΙ, το συγκρότημα σύγχρονης μουσικής με έδρα το Πανεπιστήμιο της Βοστόνης και σκοπό την προώθηση, εκτέλεση και διδασκαλία της μουσικής του 20ου & 21ου αιώνα (ιδρύθηκε από τον Θόδωρο Αντωνίου το 1978) και το Berklee College of Music, το κιθαριστικό ντουέτο, σε συνεργασία με τον συνθέτη Αλέξανδρο Καλογερά, έχει ξεκινήσει ένα εργαστήρι σύνθεσης έργων για δύο κιθάρες, όπου νέοι συνθέτες από όλο τον κόσμο εμπνέονται και γράφουν έργα για το σχήμα αυτό. 

Κι ακόμα στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Κιθάρας που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα το 2017, στο πλαίσιο του 6ου Φεστιβάλ Κιθάρας Παλαιού Φαλήρου (θεσμός που ίδρυσε το κιθαριστικό ντουέτο) Πρόεδρος της κριτικής επιτροπής ήταν ο Θεόδωρος Αντωνίου, τότε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. 

Π.Α.Α.

"Εν τω Ιδιαιτέρω Πατριαρχικώ Παρεκκλησίω του Αγίου Αποστόλου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου ιδίαις ημών Πατριαρχικαίς χερσί"

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ

Γραφείο Τύπου και Επικοινωνίας

Η Α.Θ. Παναγιότης ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος απένειμε την Πέμπτη, 23 Δεκεμβρίου 2021, στο Πατριαρχικό Παρεκκλήσιο του Αγίου Ανδρέου στο Φανάρι, το οφφίκιο του Άρχοντος Δικαιοφύλακος στον Εντιμολ. κ. Παναγιώτη Ανδριόπουλο, θεολόγο και ιδιοκτήτη-διαχειριστή της ιστοσελίδος “Φως Φαναρίου”. 

“Η Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία επιβραβεύει σήμερον, εν τω ιστορικώ Παρεκκλησίω του Πρωτοκλήτου των Αποστόλων Ανδρέου, την ειλικρινή αφοσίωσιν υμών εις τον Οικουμενικόν Θρόνον, απονέμουσα, ιδίαις ημών Πατριαρχικαίς χερσί, εις την υμετέραν Εντιμολογιότητα το οφφίκιον του Άρχοντος Δικαιοφύλακος. Ανήκετε από την στιγμήν αυτήν εις την χορείαν των Οφφικιαλίων της Μεγάλης Εκκλησίας, οι οποίοι πάμπολλα και πολυτιμότατα προσέφερον και προσφέρουν εις αυτήν και εις το Γένος, και συγκαταλέγεσθε μεταξύ των μελών της Αδελφότητος Οφφικιαλίων «Παναγία η Παμμακάριστος», η οποία εφέτος συνεπλήρωσε τριάκοντα έτη ζωής και διακονίας.” 

Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης συνεχάρη τον κ. Ανδριόπουλο για το αγωνιστικό του φρόνημα για τα δίκαια του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αλλά και για την υπεύθυνη στάση και προσφορά του μέσω της ιστοσελίδος του, η οποία “προβάλλει με σθένος και ευαισθησίαν τας δράσεις της Μεγάλης Εκκλησίας και ενσαρκώνει, εις την εποχήν του διαδικτύου και του «χάους των πληροφοριών», την υπευθυνότητα εις τον χώρον της ενημερώσεως”. 

O Παναγιώτατος έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην διακονία του νέου Άρχοντος ως θεολόγου στην μέση εκπαίδευση. 

“Γνωρίζομεν καλώς ότι διακονείτε με ενθουσιασμόν την σχολικήν θρησκευτικήν αγωγήν, η οποία διεκδικεί την θέσιν της εις το σύγχρονον σχολείον ως εν μάθημα, το οποίον εκπροσωπεί, εκφράζει και διασώζει τον παιδαγωγικόν χαρακτήρα του σχολείου, προάγει την γνώσιν της Ορθοδόξου ημών Παραδόσεως, της συμβολής της εις την διαμόρφωσιν του πολιτισμού μας, βοηθεί τα παιδιά να ανακαλύψουν την διάστασιν του βάθους των πραγμάτων, τα ευαισθητοποιεί απέναντι εις τας απειλάς κατά της ιερότητος του ανθρωπίνου προσώπου, συμβάλλει εις την ανάπτυξιν πνεύματος διαλόγου και αλληλοκατανοήσεως με το διαφορετικόν, και ενισχύει την βούλησιν διά να αγωνισθούν δι’ ένα καλλίτερον και δικαιότερον κόσμον. Ίσως ποτέ η σχολική θρησκευτική αγωγή και η παρουσία καλών θεολόγων εις την εκπαίδευσιν, με ήθος δασκάλου, με πιστότητα εις τα πατρώα δόγματα, με ανοικτούς ορίζοντας, με γνήσιον ενδιαφέρον διά τας περιπετείας του συγχρόνου ανθρώπου και με ανεπτυγμένον αισθητήριον διά τα αδιέξοδα, αλλά και τας θετικάς προοπτικάς του πολιτισμού του, να μη ήσαν τόσον απαρίτητοι όσον σήμερον. 

Η Ορθόδοξος Παράδοσις είναι ταμιευτήρ υψηλών πνευματικών αξιών με πανανθρωπίνην εμβέλειαν. Η πίστις και η πιστότης εις τας αξίας αυτάς εξέφρασαν και διέσωσαν την ιδιοπροσωπίαν μας καθ’ όλην την μακράν ιστορίαν του Γένους, σήμερον δε αποτελούν εγγύησιν διά την μαρτυρίαν και την πορείαν μας εντός ενός πολυπλόκου και απαιτητικού κοινωνικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος. Υμείς, Εντιμολογιώτατε, αντλείτε έμπνευσιν και ικμάδα από την παρακαταθήκην αυτήν, από την «μεγάλη μας ρίζα», όπως απεκάλει τον Βυζαντινόν πολιτισμόν ο μακαριστός π. Ηλίας Μαστρογιαννόπουλος.” 

Στην αντιφώνησή του ο Εντιμολ. κ. Παναγιώτης Ανδριόπουλος ευχαρίστησε εγκαρδίως τον Παναγιώτατο για την απονομή του οφφικίου. 

Μεταξύ άλλων σημείωσε: “Ομολογώ και κηρύττω δημοσίως, Παναγιώτατε, ότι ανδρώθηκα εκκλησιαστικώς επί της Πατριαρχίας Σας και είναι πολλά και ιλιγγιώδη όσα με έχετε διδάξει χωρίς να το γνωρίζετε. Μακρόθεν εστώς και θερμαινόμενος από την φλόγα σας. Επιλείψει γαρ με διηγούμενον ο χρόνος… Περιορίζομαι σε τρία, νομίζω, καταλυτικά. Είστε ο πάση τη κτίσει Πατριάρχης. Σαρκώνετε την οικουμενικότητα σε κάθε στιγμή και με κάθε τρόπο. Είστε Βαρθολομαίος ο Διάλογος, προς τους εγγύς και τους μακράν. Είστε ο Πατριάρχης της ελευθερίας!” 

Κατά την απονομή του οφφικίου παρέστησαν οι Σεβ. Μητροπολίτες Γέρων Χαλκηδόνος κ. Εμμανουήλ, Κυδωνιών κ. Αθηναγόρας, Σηλυβρίας κ. Μάξιμος, ο Θεοφιλ. Επίσκοπος Αλικαρνασσού κ. Αδριανός, η σύζυγος του νέου Άρχοντος Ευγεν. κ. Δάφνη Πανουργιά, Σοπράνο, καθώς και συγγενείς, φίλοι και συνεργάτες του.

Ο Αρχιμ. Μιχαήλ Σταθάκης, προϊστάμενος του Ι. Ναού Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού 
παραδίδει στον Οικουμενικό Πατριάρχη μια προσωπογραφία Του, που φιλοτέχνησε 
η ζωγράφος Πηγή Ζερβουδάκη. 

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΧΙΩΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΑ (ΒΙΝΤΕΟ)

Κωνσταντίνος Αναγνώστου / Chiosphotos 

Χιώτικα κάλαντα Χριστουγέννων Βροντάδου

Η Χίος είναι ένα νησί πλούσιο σε έθιμα και παραδόσεις. Λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη, προς τα βόρεια του νησιού, βρίσκεται η περιοχή του Βροντάδου. Μια περιοχή που η συντριπτική πλειοψηφία των ανδρών ήταν και είναι ναυτικοί, πλοιοκτήτες, άνθρωποι της θάλασσας. Μια περιοχή που λατρεύει τον Άγιο Νικόλα της, καθώς επί γενιές εκεί εναποθέτει τις ελπίδες της για την υγεία και τα καλά ταξίδια των ανθρώπων της. Από τα πολύ παλιά χρόνια τα παιδιά έβγαιναν και έλεγαν τα κάλαντα των Χριστουγέννων, με μεράκι, με "συνορισιό", κατά ομάδες ή μεμονωμένα και τραγουδούσαν όλη την ιστορία των Χριστουγέννων όπως την ακούμε στα Ευαγγέλια των Μεγάλων Ωρών, για τους Αγγέλους, για τους ποιμένες, για τους Μάγους και για τον Ηρώδη. Στις μέρες μας αυτά τα κάλαντα σπανίζουν, αλλά πάντα υπάρχουν κάποιοι Βρονταδούσοι που μας τα θυμίζουν...

   

Η Φάτνη του Αγίου Γεωργίου Βροντάδου 

Ένα μοναδικό έθιμο γίνεται παραμονές Χριστουγέννων στον Καθεδρικό Ναό Αγίου Γεωργίου Βροντάδου στη Χίο. Οι ενορίτες φτιάχνουν μία μεγάλη φάτνη με κλαδιά ελιάς και φοίνικα εντός του Ιερού Ναού για να αναπαραστήσουν το σπήλαιο της Γεννήσεως του Χριστού μας. Πρόκειται για ένα ξεχωριστό έθιμο που ξεκίνησε στις αρχές του 20ού αιώνα. Σύμφωνα με μαρτυρίες το έθιμο έφερε στον Άγιο Γεώργιου Βροντάδου ένας Ιερομόναχος από τα Ιεροσόλυμα. Οι Βρονταδούσοι συνεχίζουν το έθιμο αυτό μέχρι τις μέρες μας.

   

Κάλαντα Χριστουγέννων Ερυθραίας Μικράς Ασίας 

Κάλαντα που μας διασώθηκαν από Μελιώτες και μαζί τους διασώθηκε η πλούσια λαογραφική παράδοση των καρσινών μας παραλιών με τις όμορφες ευχές και τις κιμπάρικες συνήθειες. Ευχές για το σπίτι που επισκέπτονταν οι καλαντιστές, αλλά και για έναν έναν τους ενοίκους του. Ευχές υπό την μορφή καλάντων, με τον ξεχωριστό Ερυθραιώτικο τρόπο, που συνδυάζει έπαινο, μα και ευχή. Ακόμη κι η Γέννηση του Χριστού, το κορυφαίο γεγονός που αναγγέλλεται, περιγράφεται με ιδιαίτερο τρόπο: 

«Εβγάτε νιοι και μάθετε, που, ο Χριστός γεννάται, γεννάται κι ανατρέφεται με μέλι και με γάλα / Το μέλι τρων οι άρχοντες, το γάλα οι αφεντάδες»… 

Το Μικρασιατικό σωματείο "Φάρος Βαρβασίου" Χίου, τιμώντας το Μικρασιατικό πολιτισμό μας παρουσιάζει τα κάλαντα των προγόνων μας υπενθυμίζοντας μας ότι η Μικρασία ξαναζεί μέσα από τους τόπους και τους τρόπους μας! 

Και του Χρόνου! Καλά Χριστούγεννα!

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟΙ ΥΜΝΟΙ ΜΕ ΤΟΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΧΟΡΟ ΤΟΥ ΜΟΥΣΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΠΑΡΤΗΣ (ΒΙΝΤΕΟ)

Ἄστρον ἤδη ἀνατέταλκεν 

Ύμνοι των Χριστουγέννων 

Ψάλλει ο Βυζαντινός Χορός του Μουσικού Σχολείου Σπάρτης 

Διεύθυνση: Άγγελος Μπέντης

1. «Ἡ Παρθένος σήμερον». Κοντάκιον Χριστουγέννων. Ἦχος γ΄. 

2. «Λαθὼν ἐτέχθης» - «Ἀνέτειλας Χριστὲ». Τροπάρια Προφητειών Εσπερινού των Χριστουγέννων. Ἦχος πλ. β΄. 

3. «Χριστὸς γεννᾶται». Ειρμός α΄ ωδὴς κανόνος των Χριστουγέννων. Ἦχος α΄. 

4. «Μεγάλυνον ψυχή μου, τὴν τιμιωτέραν… Μυστήριον ξένον». Ειρμός θ΄ ωδής κανόνος των Χριστουγέννων. Ἦχος α΄. 

Ψάλλει ο Βασίλειος Σπηλιώτης 

5. «Μεγάλυνον ψυχή μου, τὸν ἐν τῷ Σπηλαίῳ… Νεηγενὲς Μάγων λεγόντων». Τροπάριο θ΄ ωδής κανόνος των Χριστουγέννων. Ἦχος α΄. 

Ψάλλει ο Άγγελος Μπέντης 

6. «Σήμερον ἡ Παρθένος, τίκτει τὸν Δεσπότην… Στέργειν μὲν ἡμᾶς». Ειρμός θ΄ ωδής ιαμβικού κανόνος των Χριστουγέννων. Ἦχος α΄. 

Ψάλλει ο Μιχάλης Σωτηρίου 

7. «Ἡ γέννησίς σου». Ἀπολυτίκιον Χριστουγέννων. Ἦχος δ΄ (χρωματικός). 

Παρουσίαση κειμένων: Πανοσιολ. Αρχιμανδρίτης π. Σεραφείμ Κοσμάς, Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίου Σπυρίδωνος Σπάρτης και Αρχιερατικός επίτροπος Σπάρτης. 

"ΑΣΤΡΟΝ ΗΔΗ ΑΝΑΤΕΤΑΛΚΕΝ" ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΤΡΩΝ ΝΙΚΟΔΗΜΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΔΙΑΚΟ - ΔΙΟΝΥΣΗ ΦΙΡΦΙΡΗ

Στην περίφημη σειρά «Μνημεία Εκκλησιαστικής Μουσικής» του Μανόλη Κ. Χατζηγιακουμή, έχει ηχογραφηθεί και ο γνωστός καλοφωνικός ειρμός «Άστρον ήδη ανατέταλκεν» σε ήχο α’, ο οποίος είναι από τους λίγους που έχουν επιβιώσει ως τις μέρες μας, δηλαδή εξακολουθεί να ψάλλεται και σήμερα σε διάφορες περιστάσεις. 

Στη σειρά «Μνημεία Εκκλησιαστικής Μουσικής», ο καλοφωνικός ειρμός υπάρχει σε δύο ερμηνείες. Μία είναι αυτή του Μητροπολίτου Πατρών Νικοδήμου Βαλληνδρά και η άλλη του πατρός Διονυσίου Φιρφιρή του αγιορείτη. Το μέλος περιλαμβάνεται στο Σώμα Δεύτερο «Καλοφωνικοί Ειρμοί» της Σειράς, που εκδόθηκε στα 2007 από το Κέντρον Ερευνών και Εκδόσεων. 

Η ερμηνεία του π. Διονυσίου περιέχεται στο 6ο cd και η ερμηνεία του Πατρών Νικοδήμου στο 8ο cd. Τόσο η εκτέλεση του Πατρών, όσο και του π. Διονυσίου, μας είναι γνωστές ήδη από το 1999, όταν κυκλοφόρησαν οι «Ανθολογίες» της Σειράς του Χατζηγιακουμή. Στην «Ανθολογία Δεύτερη» το πρώτο μέλος είναι το «Άστρον ήδη ανατέταλκεν» ηχ α'. Kαλοφωνικός ειρμός Mπαλασίου ιερέως (ακμή 1660 - 1700), ερμηνευμένο από τον Σεβ. Πατρών Νικόδημο, ενώ η ερμηνεία του π. Διονυσίου περιλαμβάνεται στην "Πέμπτη Ανθολογία", που αποτελεί και ένα απάνθισμα Καλοφωνικών Ειρμών. 

Ο Μ. Χατζηγιακουμής σημειώνει για το μέλος και την ερμηνεία του Πατρών: «Aναφέρεται στο μεγάλο γεγονός της Γέννησης του Xριστού (πρόκειται για τον ειρμό της γ’ ωδής του προεόρτιου Κανόνα της 20ής Δεκ.), γι’ αυτό και ο χαρακτήρας του είναι έκδηλα πανηγυρικός και χαρμόσυνος. Tο μέλος κινείται σε θέσεις υψηλές (κυρίως στο οξύ πεντάχορδο). Eιδικά η αρχική εξαγγελτική φράση αποδίδει εξαίρετα το μήνυμα για την ανατολή του Άστρου-Xριστού. Στο πλαίσιο αυτό στοιχείται και η ερμηνεία: στιβαρή, εξαγγελτική, με λαμπρότητα και φωνητική έμφαση, χωρίς ωστόσο περίτεχνη επεξεργασία, πράγμα που διαφυλάσσει στο ακέραιο τον πρωτογενή αρχαϊκό χαρακτήρα του μέλους. Aπό την άποψη αυτή, η παρούσα εκτέλεση αποτελεί ενδιαφέρον ερμηνευτικό υπόδειγμα για τους παλαιότερους τουλάχιστον καλοφωνικούς ειρμούς (όπως π.χ. του Mπαλασίου και του Γερμανού Nέων Πατρών).» 

Το κείμενο του ειρμού είναι: "Άστρον ήδη ανατέταλκεν εκ φυλής Iούδα· όπερ επιγνόντες βασιλείς, κινήσεις ανατολών ποιούνται· και φθάσαι επείγοντο, όνπερ θεάσασθαι Xριστόν εν Bηθλεέμ σαρκί τικτόμενον." 
Ο Μ. Χατζηγιακουμής σημειώνει για την ερμηνεία του π. Διονυσίου: 
"Tο πανηγυρικό και χαρμόσυνο αυτό πνεύμα αποδίδει λαμπρά το μέλος, το οποίο κινείται κυρίως σε θέσεις υψηλές (στο οξύ πεντάχορδο). Eιδικά η αρχική εξαγγελτική φράση αποδίδει εξαίρετα το μήνυμα για την ανατολή του Άστρου-Xριστού. Στο ίδιο ακριβώς πλαίσιο στοιχείται και η ερμηνεία του πατρός Διονυσίου: εξαγγελτική και χαρμόσυνη, με έντονη ψυχική μέθεξη και πολλά στοιχεία από την πλούσια προφορική παράδοση του Όρους. Mια από τις πιο ωραίες και πιο προσωπικές ερμηνείες του πατρός Διονυσίου."

Στο κείμενό του για τον συγκεκριμένο ειρμό στον πρώτο τόμο της έκδοσης «Καλοφωνικοί Ειρμοί» μας αποκαλύπτει ότι το «Άστρον» έχει ερμηνεύσει και ο Άρχων Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. Θρασύβουλος Στανίτσας, αλλά η ηχογράφηση κείται στο Αρχείο.
Για την ερμηνεία από τον διακο – Διονύση και τον Πατρών Νικόδημο σημειώνει: «Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες εκτελέσεις, του πατρός Διονυσίου πεποικιλμένη και πλουσιότροπη, με εντονότερα βιωματικό και λαϊκότροπο υπόβαθρο, του μητροπολίτου Βαλληνδρά περισσότερο επίσημη και αρχετυπική, εξίσου ωστόσο δυναμική και εξαγγελτική. Από κάθε άποψη σημαντικές ιστορικές ηχογραφήσεις». 

Π.Α.Α.

«ΒΟΣΠΟΡΙΣ» ΚΑΙ «ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ» ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ

Την Πέμπτη 23 Δεκεμβρίου 2021 και ώρα 5 το απόγευμα, στο Σισμανόγλειο Μέγαρο του Γενικού Προξενείου της Ελλάδος στην Κωνσταντινούπολη, θα πραγματοποιηθεί μια εκδήλωση Λόγου και Τέχνης με αναφορά στο πρωτοποριακό πολίτικο πνεύμα των αρχών του 20ού αιώνα μέσα από την παρουσίαση της Βοσπορίδος, της πρώτης έκδοσης τριάντα διηγημάτων της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου. 

Η εκδήλωση είναι αφιερωμένη στην αναγεννητική πνοή του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου, για την επέτειο της φωτισμένης τριακονταετούς Πατριαρχίας Του. 

Η Πολίτισσα Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου (1867-1906) ήταν διηγηματογράφος, αρθρογράφος, δασκάλα και δημοτικίστρια. Αναγνωρίζεται ως η πρώτη Ελληνίδα πεζογράφος που είχε και φεμινιστικές ιδέες. Υπήρξε, επίσης, πρωτοπόρος Ελληνίδα εκδότρια λογοτεχνικών εντύπων. 

Η Βοσπορίς είναι μια ανθο-δεσμίς τριάντα διηγημάτων της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, που εκδόθηκε από τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και την Εκδοτική Δημητριάδος. 

Την επιμελημένη έκδοση προλογίζει ο Σεβ. Μητροπολίτης Σηλυβρίας κ. Μάξιμος, ενώ την όλη επιμέλεια είχαν ο Αρχιμανδρίτης Φιλόθεος Μαρούδας και η φιλόλογος Βασιλική Δ. Λαμπροπούλου. Την εκδήλωση της ερχόμενης Πέμπτης θα τιμήσει με την παρουσία του ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. 

Στο πρώτο μέρος θα παρουσιαστεί η Βοσπορίς, για την οποία θα μιλήσουν οι: 

Μητροπολίτης Σηλυβρίας Μάξιμος, Άσπα Χασιώτη, Βασιλικὴ Δ. Λαμπροπούλου, Άρης Τσερτσιγιάν και ο Αρχιμανδρίτης Φιλόθεος Μαρούδας. 

Παρουσίαση: Δήμητρα Ράπτη. 

Στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης, το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» (υπεύθυνος: Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος) θα παρουσιάσει την παραγωγή του «Το τετράδιο του Πατριάρχη». 

Πρόκειται για μελοποιημένη ποίηση από τη νεανική ποιητική ανθολογία του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου. 

Ο μαθητής της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης Δημήτριος Αρχοντώνης άρχισε στα 1954 να αντιγράφει με επιμέλεια σε ένα τετράδιό του ποιήματα Ελλήνων ποιητών που τον εξέφραζαν. Έτσι, καταρτίστηκε μια ενδιαφέρουσα ποιητική ανθολογία, η οποία περιλαμβάνει, από το 1954 ως το 1970, 79 ποιήματα από 35 ποιητές, 32 Έλληνες και 3 ξένους. 

Το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» ανέγνωσε «μουσικά» αυτό το μαθητικό τετράδιο του Πατριάρχη και εντόπισε τα ποιήματα που είχαν μελοποιηθεί από Έλληνες συνθέτες της λόγιας μουσικής. Προέκυψε, λοιπόν, μια «Μουσική Ποιητική», που στην πραγματικότητα είναι ένας ύμνος στη νεοελληνική ποίηση και μουσική. 

Το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» παρουσίασε το μελοποιημένο, πλέον, «Τετράδιο του Πατριάρχη», από το 2004 ως σήμερα, σε πολλές πόλεις στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στο Αννόβερο της Γερμανίας. 

Το 2013, που ήταν έτος Καβάφη, παρουσίασε σε πολλές συναυλίες στην Αθήνα –και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών– τα έξι καβαφικά ποιήματα που ανθολόγησε ο Πατριάρχης. 

Το 2019, και πάλι στο Μέγαρο Μουσικής, παρουσίασε τον «Κωστή Παλαμά δύο Πατριαρχών», δηλαδή του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου (τα ποιήματα του Παλαμά που ανθολόγησε) και του αείμνηστου Πατριάρχου Αντιοχείας Ηλία Δ΄, ο οποίος φοίτησε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και μετάφρασε Έλληνες ποιητές, μεταξύ των οποίων και ο Κωστής Παλαμάς, στα αραβικά. 

Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι αυτή η χειρόγραφη νεανική ποιητική ανθολογία του Πατριάρχη κυκλοφόρησε το 2018 σε μια δίγλωσση (ελληνικά και τουρκικά), επιμελημένη έκδοση από την Κοινότητα Παναγίας Κουμαριωτίσσης Νεοχωρίου του Βοσπόρου. 

Μια ανθολογία, κάτι σαν είδος προσωπικού ποιητικού εγκολπίου. Μια περιπλάνηση στο σώμα της ελληνικής ποίησης, που αναδύεται μέσα από το κλίμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης εκείνης της εποχής. 

Στην παρουσίαση του «Τετραδίου του Πατριάρχη» στην Πόλη θα παρουσιαστούν ποιήματα των: Γεωργίου Δροσίνη, Ζαχαρία Παπαντωνίου, Κωστή Παλαμά, Κ.Π. Καβάφη, Στέφανου Μπολέτση, A. Lamartine, P. Verlaine και R. Kipling. Επίσης, ένα ποίημα του μακαριστού Μητροπολίτου Πέργης Ευαγγέλου και ένα αφιερωμένο στον Πατριάρχη, του Αρχιμ. Φιλοθέου Μαρούδα. 

Τα ποιήματα θα ακουστούν όπως τα μελοποίησαν οι συνθέτες: Μίκης Θεοδωράκης, Δημήτρης Μητρόπουλος, Αντίοχος Ευαγγελάτος, Σόλων Μιχαηλίδης, Κωνσταντία Γουρζή, Δημήτρης Δημακόπουλος. Επίσης, θα ακουστούν μουσικά θέματα του Μάνου Χατζιδάκι, του Δημητρίου Αλ Μουρ, παλαιού Πρωτοψάλτου του Πατριαρχείου Αντιοχείας, και του Συνόλου «Πολύτροπον». 

Οι απαγγελίες των ποιημάτων θα γίνουν σε έξι γλώσσες: ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, τουρκικά, αραβικά. 

Ερμηνεύουν οι: 

Δάφνη Πανουργιά, σοπράνο 

Μάριος Καζάς, πιάνο 

Παναγιώτης Ανδριόπουλος, τραγούδι – απαγγελία 

Roni Bou Saba, σάζι – απαγγελία 

Θεοδώρα Καγιακοπαράν, Μαρία Κελεπούρη, Άννα Μπαζγκάρλο, Φάνια Μπαζγκάρλο (μαθήτριες της 11ης τάξης του Ζωγραφείου Λυκείου), απαγγελία σε ελληνικά και τουρκικά 

Νεφέλη Καραλέκα, απαγγελία.

ΟΙ "ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ" ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΤΣΑΡΟΥΧΗ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Με αφορμή την μεγάλη εορτή των Χριστουγέννων εστιάζουμε σε δύο «Γεννήσεις» του Γιάννη Τσαρούχη. Η πρώτη βυζαντινότροπη και η δεύτερη ελληνότροπη.  

Είναι γνωστό πώς ο εικοσάχρονος Γιάννης Τσαρούχης μαθητεύει στον Φώτη Κόντογλου (1930-1934). Ο Κόντογλου τον μύησε στο μεγαλείο της βυζαντινής τέχνης, στην λαϊκή αρχιτεκτονική και ενδυμασία. Έτσι, ο Τσαρούχης κάνει αρκετές αγιογραφίες μέχρι και τη δεκαετία του ’40 - όπως προκύπτει από την εργογραφία του - και αποκτά μεγάλη εμπειρία στην τεχνοτροπία της βυζαντινής αγιογραφίας. 

Το 1946 αγιογραφεί την Γέννηση του Χριστού, τέμπερα σε τέσσερα χαρτόνια. Η σκηνή της Γέννησης αναπαριστάνεται με λαμπερά χρώματα, σε αντίθεση με την λογική του Κόντογλου, που ήθελε πιο γαιώδη χρώματα. 

Ο ίδιος ο Τσαρούχης εξηγεί αυτή τη σχέση του με την βυζαντινή αγιογραφία: «Βλέποντας το αδιέξοδο στο οποίο οδηγεί η μεγάλη ελευθερία, πολλές φορές αισθάνθηκα την ανάγκη στη ζωή μου να μελετήσω, πειθαρχώντας σε μια παράδοση. Μπορεί να έχει κανείς όσες αντιρρήσεις θέλει σ’ αυτή τη σκέψη μου, αλλά δεν μπορεί να αρνηθεί ότι είναι ένα φαινόμενο φυσικό το να συνδέεσαι με το παρελθόν». 

Στη Γέννηση του Χριστού, ο Τσαρούχης κρατάει το εικονιστικό μεταβυζαντινό πρότυπο. Το έργο επίσης φανερώνει την εκτίμηση, αφομοίωση και δημιουργική ανάδειξη των τεχνικών της Βυζαντινής Τέχνης εκ μέρους του δημιουργού. Ενδιαφέροντα στοιχεία είναι: το ξεκάθαρο και αυστηρό σχέδιο, ο λιτός προπλασμός, τα λαμπερά γήινα χρώματα, και ο καθαρός, απέριττος φωτισμός που κάνουν τη ζωγραφική αυτή να λάμπει. 

Στην δεκαετία του 1940 έχουμε, επίσης μια ελληνοπρεπή «Φάτνη», νερομπογιά σε χαρτί (Ιδιωτική συλλογή). 

Εδώ φαίνεται καθαρά πως ο Τσαρούχης εντάσσει στο χριστιανικό ρεπερτόριο τη δική του ελληνική εκδοχή: Μια φάτνη με τα σώματα των αγγέλων-φυλάκων να σχηματίζουν το ιερό σπήλαιο, με τον υιό του ανθρώπου στο κέντρο και την απλή μητέρα του Θεού να τον κρατά. Τονίζεται η σωματικότητα των ασωμάτων αγγέλων, αφού ο ίδιος ο Θεός ενδύεται σώμα χοϊκόν.

Η ελληνικότητα της παράστασης είναι πραγματικά εκπληκτικό εύρημα. Η Παναγία απεικονίζεται με λιτή παραδοσιακή ελληνική φορεσιά, όπως και ο μικρός Χριστός. Οι άγγελοι παραπέμπουν στους Τσαρουχικούς ναύτες, ενώ ελληνικές σημαίες κοσμούν το σπήλαιο. Όμως ο Τσαρούχης δεν ξεχνά την θεία προέλευση της παράστασης, γι’ αυτό και όλα τα πρόσωπα περιβάλλονται με χρυσό φωτοστέφανο, ενώ δεσπόζει και ο αστέρας επάνω του σπηλαίου. 

Ο Τσαρούχης δεν ήταν σε καμία περίπτωση εθνικιστής, αλλά θεωρούσε πως ο ελληνισμός είναι οικουμενικό μέγεθος και υπήρξε το σπουδαίο όχημα του χριστιανισμού στο διάβα των αιώνων. Η συμβολή του στην αναζήτηση της ελληνικότητας από την γενιά του ’30 δεν ήταν ιδεολογική, αλλά οντολογική. Η ελληνικότητα συνιστούσε γι’ αυτόν υπαρξιακή υπόθεση. 

Έχουν, όμως, μεγάλο ενδιαφέρον και οι επιγραφές στην Τσαρουχική φάτνη, που αποδεικνύουν πόσο μεγάλος θεολόγος ήταν. Πάνω από τον μικρό Ιησού υπάρχει η επιγραφή: «Ο υιός του ανθρώπου». Ο Ιησούς αναφέρεται ως ο «Υιός του Ανθρώπου» 88 φορές στην Καινή Διαθήκη. Η φράση «Υιός του Ανθρώπου» δείχνει ότι ο Ιησούς είναι ο Μεσσίας και ότι είναι πραγματικά άνθρωπος. 

Στο κάτω μέρος της φάτνης του Τσαρούχη έχουμε την επιγραφή: "Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε εις τον θάνατον αυτού εβαπτίσθητε". Ο Τσαρούχης ήξερε, φυσικά, το σχετικό απόσπασμα από την προς Ρωμαίους Επιστολή του Αποστόλου Παύλου (το οποίο διαβάζεται και στο μυστήριο του Βαπτίσματος), και έκανε συνειδητά την αλλαγή του προσώπου από πρώτο ("Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθημεν εις τον θάνατον αυτού εβαπτίσθημεν") σε δεύτερο πληθυντικό, που θυμίζει άλλωστε και το αντί τρισαγίου ψαλλόμενον στις Δεσποτικές εορτές: "Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε". 

Ο Τσαρούχης, συνδέει τη φάτνη (δηλ.τη γέννηση) με τον θάνατο, όπως συμβαίνει άλλωστε και με την φάτνη του Χριστού, αλλά πάει κι ένα βήμα παραπέρα εντάσσοντας σ' αυτή την παράσταση και το εν Χριστώ Βάπτισμα, ως μετοχή μας στο θάνατο και την ανάσταση του Κυρίου.

ΚΑΘΑΙΡΕΣΕΙΣ ΚΛΗΡΙΚΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Αυτό το Εγκύκλιο Σημείωμα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος δεν είναι σαν τα άλλα…

Περιλαμβάνει 16 καθαιρέσεις κληρικών διαφόρων Μητροπόλεως, μια επιβολή 7,5 ετών αργίας σε ιερομόναχο και μια καθαίρεση (αφαίρεση του μοναχικού σχήματος και διαγραφή από το μοναχολόγιο) μιας μοναχής. 

Ανάμεσα στους καθαιρεθέντες είναι και δύο πρώην ιερομόναχοι που είχαν απασχολήσει αρκετά την δημοσιότητα, καθώς «πέταξαν» μόνοι τους τα ράσα: Ανδρέας Κονάνος και Ιάσων Κεσέν. 

Καθαιρέθηκε, επίσης, ο Θεοφύλακτος Κόμβος, αυτός που είχε εκτοξεύσει καυστικό υγρό εναντίον μητροπολιτών στο Συνοδικό Μέγαρο, όταν δικαζόταν από την εκκλησιαστική δικαιοσύνη τον περασμένο Ιούνιο. 

Έτσι, η Ιερά Σύνοδος επισημοποιεί την καθαίρεση όσων αυτοαποσχηματίστηκαν, ενώ, προφανώς, καθαιρεί άλλους που έχουν υποπέσει σε κανονικά παραπτώματα, τα οποία επισείουν την συγκεκριμένη ποινή. 

Παραθέτουμε στη συνέχεια την ξεχωριστή αυτή εγκύκλιο της Ι. Συνόδου.

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΙΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΓΙΑ... by Panagiotis Andriopoulos