ΣΤΟ PODCAST ΤΟΥ ΑΡΗ ΔΗΜΟΚΙΔΗ ΓΙΑ ΤΟΝ "ΙΕΡΟ ΠΟΛΕΜΟ" ΤΩΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΩΝ

Ένα ηχητικό ντοκιμαντέρ του Άρη Δημοκίδη με νέες μαρτυρίες για την κωμικοτραγική μάχη του 2000, μεταξύ της κυβέρνησης Σημίτη και του Αρχιεπίσκοπου Χριστόδουλου. 

Συμμετέχει και ο Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος.

Maria Callas Centennial Marked at Megaron Athens Concert Hall

Panagiotis Andriopoulos, theologian, musician, and director of the Agency for Ecclesiastical News ‘Fos Fanariou’, speaks about ‘Maria Callas in Istanbul’. On the screen he is seen with the late Patriarch Athenagoras.

September 29, 2023 

By The National Herald 

ATHENS – The year 2023 is dedicated worldwide to Maria Callas, marking the 100th anniversary of her birth (December 2, 1923). 

The Artistic Ensemble ‘Polytropon’, led by Panagiotis Ant. Andriopoulos, presented an original production titled ‘Maria Callas in Istanbul’ on Monday, September 18, 2023, at the Education Hall of the Music Library of the Association ‘Friends of Music’ in the Megaron Athens Concert Hall. 

Panagiotis Ant. Andriopoulos spoke about Maria Callas’s presence in Constantinople in 1959, on the occasion of the cruise organized by Aristotle Onassis, her visit to the Ecumenical Patriarchate during the time of Patriarch Athenagoras, and the lasting impact of that visit on the city. Furthermore, the speaker mentioned the history of Maria Callas’s piano, which is currently in the Museum of Pera, and her passage through Constantinople in 1969 on her way to Cappadocia for the filming of Pier Paolo Pasolini’s film ‘Medea’. 

From the event ‘Maria Callas in Istanbul’, at the Education Hall of the Music Library of the Association “Friends of Music” in the Megaron Athens Concert Hall.

Andriopoulos emphasized that “the myth of Callas remains alive, as her high art continues to influence opera in the 21st century, while aspects of her personality and private life continue to be subjects of research by journalists, writers, and artists.” 

Soprano Daphne Panourgiá sang arias from operas and other works that Maria Callas uniquely interpreted, including: ‘Ave Maria’ (Bach/Gounod), Cavatina ‘Quel guardo il cavaliere’ (Don Pasquale – Gaetano Donizetti) ‘Ombra Leggera’ (Dinorah – Giacomo Meyerbeer), ‘O mio babbino caro’ (Gianni Schicchi – Giacomo Puccini), and ‘Una voce poco fa’ (Il barbiere de Siviglia – Gioachino Rossini). 

Admission was free. 

The contributors to the event ‘Maria Callas in Istanbul’: Panagiotis Andriopoulos, Marios Kazas, and Daphne Panourgiá.

The contributors to the event ‘Maria Callas in Istanbul’ were: Panagiotis Andriopoulos, Marios Kazas, and Daphne Panourgiá. Marios Kazas performed on the piano. 

In addition to the music, letters from Maria Callas to important figures were read. 

Artwork, video, and photos were by Ioannis-Porfirios Kapodistrias – Production by the Artistic Ensemble ‘Polytropon’. 

About the Artistic Ensemble ‘Polytropon’: 

Founded in 2004 by theologian and musician Panagiotis Ant. Andriopoulos, it presents original productions in Greece and abroad, mainly based on Greek poetry and music. Some of their productions include works inspired by the youth anthology of Ecumenical Patriarch Bartholomew, the poems of C.P. Cavafy, sacred poetry, the musical work of Eva Palmer-Sikelianou, Gustav Mahler, Manos Hadjidakis, and more. They have performed their productions in various cities in Greece, Cyprus, Germany, Constantinople and around the world. 

It’s worth noting that Panagiotis Andriopoulos is the head of the ‘Fos Fanariou’ Agency for Ecclesiastical News.

ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟΣ Ο ΠΑΤΡΙΝΟΣ ΚΛΗΡΙΚΟΣ ΓΚΟΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΕΙ ΣΤΟΝ "ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΤΥΠΟ"

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Όταν ο κληρικός της Μητροπόλεως Πατρών Αναστάσιος Γκοτσόπουλος ετέθη σε αργία από τον μητροπολίτη Πατρών Χρυσόστομο, οι οπαδοί του έγραψαν στο διαδίκτυο ότι αυτό έγινε επειδή ο κληρικός Γκοτσόπουλος «αποκάλυψε» διάλογο μεταξύ των Προκαθημένων για το Ουκρανικό Αυτοκέφαλο, που έγινε στο Σαμπεζύ της Ελβετίας τον Ιανουάριο του 2016. 

Φυσικά κάτι τέτοιο δεν ισχύει, καθώς φαίνεται ότι η τρίμηνη αργία επιβλήθηκε για πολλά «ημαρτημένα» του κληρικού Γκοτσόπουλου και όχι για το συγκεκριμένο …ανώδυνο κείμενο, το περιεχόμενο του οποίου είναι γνωστό από την πρώτη στιγμή. Άλλωστε δεν είναι η πρώτη φορά που ο εν λόγω κληρικός της Μητροπόλεως Πατρών θεωρεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη «υπεύθυνο» για «ανακολουθίες» ή «εκτροπές» από την ορθή εκκλησιολογία. Προφανώς, «το ποτήρι ξεχείλισε» και ετέθη η αργία. 

Πάντως, είναι αξιοσημείωτο ότι ούτε από την Μητρόπολη Πατρών υπήρξε κάποια ενημέρωση για την αργία, αλλά ούτε και από τον …λαλίστατο, κατά τα άλλα, κληρικό Γκοτσόπουλο. Ο «ευφραδής» κληρικός και ο «οξυγράφος» κάλαμός του, που χάθηκαν, αναρωτιόμαστε; Τέτοια σιγή ιχθύος; Ο «αγωνιστής», ο «ατρόμητος» κληρικός Γκοτσόπουλος έκανε πίσω λόγω της αργίας; 

Στο διαδίκτυο κυκλοφορούν διάφορα άρθρα υποστηρικτών του – με ψευδώνυμο – που προσπαθούν να «συνετίσουν» τον Πατρών Χρυσόστομο, ο οποίος – φευ! – επηρεάστηκε και «έφθασε μάλιστα σε σημείο να συντάσσεται με τους χρόνιους κατηγόρους του εναντίον εκλεκτών λειτουργών του, όπως πρόσφατα γεγονότα απέδειξαν!». 

Αυτοί οι ανώνυμοι αρθρογράφοι αναπαράγουν πιστά το αφήγημα Γκοτσόπουλου για τα μείζονα θέματα στα οποία πήρε «μαχητική» θέση ο κληρικός: Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδοξίας, Ουκρανικό, πανδημία και καταδίκη του κληρικού Γκοτσόπουλου από την Ελληνική Δικαιοσύνη κ.ο.κ. 

Να θυμίσουμε εδώ ότι ο κληρικός Γκοτσόπουλος αυτή τη στιγμή είναι καταδικασμένος από την Ελληνική Δικαιοσύνη, σε οκτώ μήνες φυλάκιση με αναστολή, για παράβαση κυβερνητικής διάταξης περί πανδημίας, και βρίσκεται σε αργία από την προϊσταμένη του αρχή, τον μητροπολίτη Πατρών Χρυσόστομο. 

Παρ’ όλα αυτά, τα κείμενα των υποστηρικτών του στο διαδίκτυο είναι εμπρηστικά, αλλά και ο ίδιος – καθώς φαίνεται – ενώ είναι σε αργία, δεν δίστασε να δημοσιεύσει το επίμαχο κείμενο του για τον «αποκαλυπτικό» διάλογο μεταξύ των Προκαθημένων για το Ουκρανικό Αυτοκέφαλο, στην εφημερίδα «Ορθόδοξος Τύπος» (Παρασκευή 22 Σεπτεμβρίου 2023) και μάλιστα στην πρώτη σελίδα. 

Οι οπαδοί του κληρικού Γκοτσόπουλου υποστηρίζουν ότι μαζί με την αργία, ο Πατρών Χρυσόστομος αφαίρεσε και το οφφίκιο του πρωτοπρεσβυτέρου από τον κληρικό. Στην εφημερίδα «Ορθόδοξος Τύπος», πάντως, υπογράφει κανονικά ως «πρωτοπρεσβύτερος» και ως «εφημέριος του Ι. Ναού Αγίου Νικολάου Πατρών». 

Φαίνεται πως ο κληρικός Γκοτσόπουλος παραμένει αμετανόητος. Ίσως, η «ευλογημένη αποτείχιση» είναι γι’ αυτόν μονόδρομος.

Η Μονή Βατοπαιδίου, ο Νταβέλης και το «μαχαίρι» στο λαιμό των εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης του Μοναστηριού

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Στο διαδίκτυο διαβάζουμε την ακόλουθη πολύ ενδιαφέρουσα είδηση: 

«Ο επιχειρηματίας Αχιλλέας Νταβέλης, και ιδιοκτήτης στην ΠΑΕ ΑΕΛ και Πρόεδρος του Ομίλου Animus εμφανίστηκε ως εκπρόσωπος του Καθηγουμένου της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου γέροντα Εφραίμ σήμερα το μεσημέρι στις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Άγιος Μάξιμος ο Γραικός, επί της οδού Μπουμπουλίνας 26 στα Εξάρχεια. Ο γνωστός επιχειρηματίας από την υπόθεση με τις μάσκες για τον κορωνοϊό αφού έστησε ένα εργοστάσιο σε χρόνο ρεκόρ, τις πρώτες κιόλας μέρες της αρχικής καραντίνας, παρουσιάστηκε στα γραφεία των ιστοσελίδων με χριστιανικό περιεχόμενο, συνοδευόμενος από του νομικούς Στέφανο και Σπύρο Τσαντίνη και χωρίς να υπάρχει προηγούμενη ενημέρωση των εργαζομένων για να προβεί σε ανακοινώσεις εκ μέρους της Μονής, ότι προκειμένου το Ινστιτούτο Άγιος Μάξιμος ο Γραικός που περιλαμβάνει τα μέσα pemptousia.gr, pemptousia.tv, ope.gr (orthodoxia news agency) pemptousia.fm να είναι βιώσιμο, θα πρέπει όλοι οι εργαζόμενοι για τους επόμενους μήνες να προχωρήσουν σε εκ περιτροπής εργασία, που όπως τόνισε σύμφωνα με το νόμο μπορεί να σημαίνει έως και το 1/4 εργασίας σε σχέση με το κανονικό με τις αναλόγως μειωμένες αποδοχές, υπογράφοντας τροποποιητική σύμβαση εργασίας. Σε ερωτήσεις των εργαζομένων οι νομικοί διευκρίνισαν ότι αν εν τω μεταξύ η εταιρεία αποφασίσει απολύσεις, οι αποζημιώσεις θα δοθούν με το νέο καθεστώς. Ως πρόταση του Γέροντα Εφραίμ, οι νομικοί και ο κ. Νταβέλης παρουσίασαν την εναλλακτική "να αιτηθεί γραπτώς όποιος εργαζόμενος επιθυμεί την απόλυσή του στο Ινστιτούτο και να λάβει άμεσα τη νόμιμη αποζημίωσή του"! Οι εργαζόμενοι που μόλις πριν από 10 ημέρες άκουσαν για πρώτη φορά ότι υπάρχει ενδεχόμενο απολύσεων και όχι μετάβαση σε εκ περιτροπής εργασία από τη CEO του Ινστιτούτου, δημοσιογράφο της ΕΣΗΕΑ, Μαρία Γιαχνάκη, ζήτησαν από τους τρεις άνδρες αλλά και τη διευθύντρια, να έχουν αυτές τις προτάσεις γραπτώς ώστε να απευθυνθούν στις ενώσεις στις οποίες ανήκουν, αφού το Ινστιτούτο δεν τους είχε ενημερώσει για τη σημερινή συνάντηση ώστε να έχουν κι εκείνοι ανάλογη νομική εκπροσώπηση. Τότε έλαβαν τη διαβεβαίωση ότι θα τις έχουν στα email τους τις επόμενες ημέρες». 

Έχουμε γράψει επανειλημμένως εδώ και χρόνια ότι ο ηγούμενος της Μονής Βατοπαιδίου Εφραίμ προσπαθεί να κατακυριεύσει την οικουμένη: Δημιουργία Ινστιτούτων, Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης σε πολλές γλώσσες, άπειρες εκδόσεις, δωρεές σε είδος και χρήμα, ασύστολη περιφορά της Τιμίας Ζώνης και άλλων ιερών κειμηλίων και αντιγράφων τους, περιοδείες των λειψάνων σε διάφορες χώρες, πανάκριβες – και εν πολλοίς ρηχές - καλλιτεχνικές παραγωγές, διείσδυση και πατρονάρισμα όλων των χώρων (από τον εκπαιδευτικό μέχρι τον ψαλτικό) και …επιλείψει με διηγούμενον ο χρόνος… 

Όλο αυτό το μόρφωμα πόσο, άραγε, μπορεί να αντέξει; Πόσο άφθονο μπορεί να είναι το χρήμα που ρέει και μέχρι πότε; Δυστυχώς πολλοί – αφελώς; - ενέδωσαν στον πειρασμό: «ταῦτα πάντα σοι δώσω, ἐὰν πεσὼν προσκυνήσῃς μοι». 

Όμως, φαίνεται πως τώρα το πουλόβερ ξηλώνεται… Οι θέσεις εργασίας δίνουν τη θέση τους στις απολύσεις. Ο ιλιγγιώδης μαξιμαλισμός της Βατοπαιδίου δίνει τη θέση του σε μια νέα πραγματικότητα: «Αναταραχή με απολύσεις στα media της Ι.Μ. Βατοπαιδίου». 

Για φανταστείτε ορολογία! Τα media της Μονής Βατοπαιδίου! 

Για να δούμε τι θα δούμε…

ΓΚΟΥΣΤΑΒ ΜΑΛΕΡ: ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΙΑ ΝΕΚΡΑ ΠΑΙΔΙΑ (Kindertotenlieder)

Ο Γκούσταβ Μάλερ ανήκει στην προσωπική μου μυθολογία. 

Μου τον δίδαξε ο Μάνος Χατζιδάκις. 

Από εκείνον, διευθύνοντας την Ορχήστρα των Χρωμάτων, άκουσα ζωντανά για πρώτη φορά τον κύκλο τραγουδιών του Μάλερ Kindertotenlieder («Τραγούδια για νεκρά παιδιά»). Ήταν 23 Οκτωβρίου 1991 - την ημέρα των γενεθλίων του - στο «Παλλάς» με σολίστ τον βαρύτονο Αντώνη Κοντογεωργίου. 

Ο Μάλερ έγραψε τα τραγούδια αυτά πάνω σε ποιήματα του Friedrich Rückert. Είχαν και οι δύο βιώσει την απώλεια παιδιών τους. 

Ο Μάλερ, με την βαθιά συνείδηση της τραγικότητας της ύπαρξης μας δίνει πέντε αριστουργηματικά lieder, με κοινό σημείο μεταξύ τους τη σχέση τους με το "Φως". Είναι η παραμυθία της μετάβασης από τα λυπηρότερα στα θυμηδέστερα προσδοκία της αντάμωσης. 

Ο ίδιος ο συνθέτης υπογραμμίζει στην αρχή της παρτιτούρας: "Τα πέντε τραγούδια αποτελούν αδιαίρετο σύνολο, για αυτό θα πρέπει να διατηρείται η συνέχεια τους (να αποφεύγονται τυχόν διακοπές, όπως επί παραδείγματι χειροκροτήματα στο τέλος κάθε τραγουδιού)". 

Μελωδική γραμμή, μοτίβα και ρυθμοί υπογραμμίζουν το σπαραγμό και την βαθιά ψυχική καταβύθιση του δημιουργού και την ελπίδα πως τα παιδιά είναι πια ασφαλή από κάθε κίνδυνο και υπό τη θεϊκή σκέπη.

Ερμηνεύει ο μεγάλος Dietrich Fischer-Dieskau. 

Την Φιλαρμονική Ορχήστρα του Βερολίνου διευθύνει ο επίσης μεγάλος Karl Böhm. 

Μια ηχογράφηση 60 ετών (17 Μαρτίου 1963). 

Π.Α.Α.

ΜΝΗΜΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑΣ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΝΕΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ

“ΜΙΑ ΠΑΤΡΙΔΑ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ” ήταν ο τίτλος της μουσικής παράστασης της Φένιας Παπαδόδημα για τα 100+1 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, η οποία πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 24 Σεπτεμβρίου 2023 στο προαύλιο του Ι. Ναού Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού στην Αθήνα. 

Η παράσταση περιλάμβανε αληθινές ιστορίες των ξεριζωμένων της Μικράς Ασίας, πλαισιωμένες από μουσική και τραγούδια από τις αλησμόνητες πατρίδες. 

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Μικρασιατικού Συλλόγου Νέου Ψυχικού «Άγιος Γεώργιος», σε συνεργασία με τους Μικρασιατικούς Συλλόγους Αμαρουσίου και Αγίου Γεωργίου Γκιουλ Μπαξέ Πεντέλης και τη συμμετοχή του Αθλητικού Σωματείου «Απόλλων Σμύρνης». 

Ο προϊστάμενος του Ι. Ναού Αγίου Γεωργίου Ν. Ψυχικού, Αρχιμανδρίτης Μιχαήλ Σταθάκης, χαιρέτισε την εκδήλωση και διάβασε τα μηνύματα που έστειλαν στους διοργανωτές ο Σεβ. Μητροπολίτης Βρυούλων κ. Παντελεήμων και ο Σεβ. Μητροπολίτης Σμύρνης κ. Βαρθολομαίος. 

Συμμετείχαν οι μουσικοί: Δάφνη Πανουργιά, Φένια Παπαδόδημα, Ροδή Τομουρτζούκγκιουλ – ΦΩΝΗ,  Παναγιώτης Βέργος –ΣΑΝΤΟΥΡΙ, Χρήστος Δαλιάνης – ΒΙΟΛΙ, Κώστας Μήτσιος – ΛΑΟΥΤΟ, Στέφανος Αγιόπουλος – ΚΡΟΥΣΤΑ. 

Αφηγητές: Χαρά Λεμονή, Φένια Παπαδόδημα, Δάφνη Πανουργιά, Ροδή Τομουρτζούκγκιουλ. 

ΚΕΙΜΕΝΑ – ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Φένια Παπαδόδημα. 

ΟΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΕΦΕΡΗ ΚΑΙ ΕΛΥΤΗ ΣΤΗΝ "ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ" ΚΑΙ ΣΤΟ "ΑΣΜΑ ΑΣΜΑΤΩΝ"

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Στην θεολογική συζήτηση για μια «λειτουργική αναγέννηση» εντάσσεται και η μετάφραση των λειτουργικών κειμένων. Το θέμα δεν είναι απλό και το ζήτημα για το ποια μετάφραση θα προκριθεί κάθε φορά ...ακανθώδες...

Ας δούμε το θέμα από μια άλλη οπτική. 

Μια εντελώς ιδιαίτερη σχέση με τη γλώσσα έχουν, αναμφισβήτητα, οι ποιητές, που σμιλεύουν το χρόνο με τις λέξεις. Που παλεύουν να αποτυπώσουν την ομορφιά, χρησιμοποιώντας το γλωσσικό όργανο που διαθέτουν με τρόπο εμπνευσμένο. Κι αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο. Τα ιερά κείμενα δεν θα μπορούσαν ν’ αφήσουν αδιάφορους τούς μεγάλους Έλληνες ποιητές. Στεκόμαστε στους δύο νομπελίστες. Τον Γιώργο Σεφέρη και τον Οδυσσέα Ελύτη, οι οποίοι αποπειράθηκαν να «μεταφράσουν» κάποια βιβλία της Αγίας Γραφής, εκφράζοντας, και μ’ αυτόν τον τρόπο, την έγνοια τους για τη γλωσσική μας συνέχεια. 

Ο Γιώργος Σεφέρης μεταφράζει το «Άσμα Ασμάτων» της Παλαιάς Διαθήκης και την «Αποκάλυψη» του Ιωάννη. Είναι χαρακτηριστικό ότι χρησιμοποιεί τον όρο «μεταγραφή» και όχι μετάφραση. Τη θεωρεί περισσότερο ικανοποιητική για τον μεταγλωττισμό των αρχαίων κειμένων. Οι παρατηρήσεις του Σεφέρη στις εισαγωγές των δύο αυτών βιβλίων είναι ιδιαίτερα διαφωτιστικές για τις προθέσεις και τις απόψεις του ποιητή αναφορικά με τα αρχαία κείμενα. 

Στο προλόγισμα στο «Άσμα Ασμάτων» σημειώνει: «Με τ’ αρχαία κείμενα, εννοώ τα ελληνικά, μου συμβαίνει τούτο το ιδιότροπο: όσες φορές -και δεν είναι λίγες- δοκιμάζω να τα μεταφράσω, σταματώ πάντα σε κάποιο σημείο με τη σκέψη: Μα τούτο είναι τόσο ωραίο, γιατί να τ’ αλλάξει κανείς; Δεν είναι η στιγμή να κοιτάξω τώρα περισσότερο αυτό το πρόβλημα που θα είχε, σαν τελευταία συνέπεια, την άποψη ότι οι αρχαίες τραγωδίες πρέπει να παίζονται στο πρωτότυπο η ότι σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να μεταφράζονται οι Γραφές». Το πρόβλημα για τον Σεφέρη εντοπίζεται στο γεγονός ότι ενώ ο Ορθόδοξος Ελληνικός λαός «πρέπει να ζήσει με οικειότητα και ν’ αγαπήσει αυτά τα κείμενα που είναι η κληρονομιά του και η παράδοσή του» συμβαίνει να έχει ζήσει τους τελευταίους αιώνες «σε μια μισοσυνείδητη συμβίωση με τα Ιερά Γράμματά του. Πόσοι Έλληνες καταλαβαίνουν και αισθάνονται ένα κείμενο των Ο’ ή έστω τις προς Κορινθίους;». Άρα, θέλει να πει ο Σεφέρης, οι μεταφράσεις βοηθάνε προς αυτήν την κατεύθυνση: Στην άμεση πρόσβαση του λαού στα ιερά κείμενα. 

Στην εισαγωγή του στην «Αποκάλυψη» ο Σεφέρης είναι πιο επεξηγηματικός αναφορικά με το μεταφραστικό του εγχείρημα. Δηλώνει καθαρά: «Προσπάθησα να μείνω όσο μπορούσα πιο κοντά στο παλαιό κείμενο κρατώντας, αν μου το συγχωρούσε η γλώσσα μας, τη δομή και τις λέξεις του πρωτοτύπου». Θεωρεί την μεταγραφική του εργασία μη οριστική και ομολογεί: «Κι εγώ ο ίδιος δε θα δοκίμαζα τούτη την απόπειρα αν δεν έβλεπα με λύπη μεγάλη πόσο χειροτερεύουν οι μεταφράσεις και παραφράσεις των Γραφών που ωστόσο κυκλοφορούν πλατιά. Από αυτήν την άποψη η θέση μας είναι πολύ χειρότερη παρά στον καιρό της Τουρκοκρατίας». Εδώ ο Σεφέρης θέτει το μέγα ζήτημα της «πιστής» μετάφρασης των Γραφών που φαίνεται ότι δεν είναι διόλου εύκολη υπόθεση. Γι’ αυτό και διευκρινίζει: «Έχω ακούσει την άποψη ότι η μετάφραση των Γραφών μπορεί να προκαλέσει δυσχέρειες δογματικές. Αλλά ποτέ δεν υποστήριξα, ούτε το διανοήθηκα ποτέ, ότι είναι δυνατό η μετάφραση ν’ αντικαταστήσει το πρωτότυπο, (η υπογράμμιση δική μας) είτε όταν πρόκειται για το δόγμα, είτε όταν πρόκειται για τη λατρεία. Αυτά τα θέματα ανήκουν αποκλειστικά στην Εκκλησία και δεν πέφτει κανένας λόγος σ’ εμάς τους λαϊκούς. Όμως η φροντίδα για τη γλώσσα μας είναι πράγμα που ενδιαφέρει τον καθέναν από μας σ’ όποια γωνιά της γης κι αν βρίσκεται. Άλλωστε δημοσιεύω, πλάι στη μεταγραφή μου, και το πρωτότυπο, τονίζοντας όσο μπορώ, πως αυτό είναι το μόνο έγκυρο για το δόγμα και τη λατρεία». 

Η τελευταία αυτή παρατήρηση του Σεφέρη είναι καταλυτική. Ούτε σκέφθηκε, ούτε υποστήριξε ποτέ πως η μετάφραση μπορεί ν’ αντικαταστήσει το πρωτότυπο. Κι ακόμα τονίζει όσο μπορεί πως το πρωτότυπο ταιριάζει στη λατρεία ως απολύτως σύμφωνο με το δόγμα. Δεν αναλύει περαιτέρω αυτή τη θέση του ο ποιητής, αλλά, προφανώς, δεν χρειάζεται. Είναι πεπεισμένος ότι το πρωτότυπο φέρει μια «γλωσσική ιερότητα», η οποία συνίσταται ακριβώς στην υψηλή αποστολή του για τη διατύπωση του ορθού δόγματος. Έχει ήδη διακηρύξει ότι η γλώσσα μας «θα είχε τόσα πολλά να ωφεληθεί αν αποφάσιζε ν’ ασκηθεί πάνω σ’ αυτά τα κείμενα». Η γλώσσα, δηλαδή των ιερών κειμένων, αποτελεί για τον Σεφέρη την μήτρα όπου θα μπορούσε να αναγεννηθεί η νεώτερη γλώσσα μας και να γίνει «μία γλώσσα εύρωστη, γυμνασμένη και αποτελεσματική». Ο ποιητής θεωρεί ευεργετική την επίδραση των Γραφών σε λαούς, όπως οι Σλάβοι (μνημονεύει την τεράστια μεταφραστική εργασία των αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου)1, ενώ θεωρεί ότι «αν έλειπε η παρόρμηση για τη μετάφραση των Εβδομήκοντα, όπως λείπει και τώρα, και δεν είχε πραγματοποιηθεί εκείνο το έργο, θα είχε χάσει η γλώσσα μας ένα κείμενο βασικά αποφασιστικό για την τροπή που πήρε εξαρχής ο Χριστιανισμός, η μοίρα του ελληνισμού και η ιστορία της ανθρωπότητας ολόκληρη»! 

Ο Σεφέρης έχει επίγνωση ότι καταπιάστηκε μ’ ένα δύσκολο κείμενο όπως είναι η «Αποκάλυψη». Ο ίδιος όμως μας λέει ότι «τις δυσκολίες τις εξαγόραζε η χαρά καθώς παρατηρούσα πόσο κοντά μπορεί να είναι, ύστερα από δύο χιλιάδες χρόνια, με τα σημερινά μας ελληνικά, αυτός ο θεόσταλτος λόγος». Θα λέγαμε ότι ο ποιητής ασκήθηκε σ’ ένα πείραμα, κυρίως γλωσσικό. Θέλησε να δει αν τα νέα ελληνικά αντέχουν στην απόδοση του θείου λόγου. Ο ίδιος μας δίνει την απάντηση: «Ένιωσα το πρωτότυπο να στέκεται ψηλότερα και από τη δική μου απόδοση και από τις μεταφράσεις στις ξένες γλώσσες που γνωρίζω». Και καταλήγει ο Σεφέρης με πνεύμα ταπεινοφροσύνης: «Αλήθεια τούτο μ’ έκανε να συλλογιστώ πολλές φορές τη βαθιά παρατήρηση του Συνεσίου, του επισκόπου Πτολεμαΐδας: Πνεύμα θείον υπερορά μικρολογίαν συγγραφικήν». 

Με το κείμενο της «Αποκάλυψης» καταπιάστηκε και ο Οδυσσέας Ελύτης. Ούτε αυτός ονομάζει το εγχείρημά του «μετάφραση». Προτιμά τον μετριοπαθή τίτλο «μορφή στα Νέα Ελληνικά». Ο Ελύτης δεν έχει γράψει πρόλογο στο έργο του αυτό. Αρκέστηκε σε μία ολιγόλογη σημείωση, στο τέλος του βιβλίου. Εκεί διευκρινίζει εξ αρχής: «Μερικές λέξεις η όρους, κάποτε και φράσεις ολόκληρες, προτίμησα να τις αφήσω με τη μορφή που έχουν στο πρωτότυπο, έτσι ώστε να μην αλλοιωθεί ο μυστικός και υπερβατικός χαρακτήρας του κειμένου». Αναγνωρίζει δηλαδή ο ποιητής, ότι η μετάφραση ενέχει αυτόν τον κίνδυνο: Να αλλοιώσει, έστω ακούσια, τον όλως άλλον χαρακτήρα του ιερού κειμένου. Γι’ αυτό δεν διστάζει να αφήσει «αμετάφραστες» λέξεις η φράσεις του πρωτοτύπου, εξαίροντας έτσι και την αναντικατάστατη δυναμική τους (π.χ. αφήνει ως έχει ο ποιητής τη γνωστή έκφραση «ο Ων ο Ην και ο Ερχόμενος»). 

Από όσα συνοπτικά αναφέρθηκαν γίνεται φανερό, ότι οι δύο νομπελίστες ποιητές μας, αν και καταπιάστηκαν με τη μετάφραση της «Αποκάλυψης» και του «Άσματος», αναγνώριζαν την υπεροχή του πρωτοτύπου, το οποίο διασώζει τον μυστικό και υπερβατικό και υπερκόσμιο, δηλαδή αληθινό, χαρακτήρα των ιερών κειμένων. Μόνη έγνοια τους ήταν η γλώσσα, η ρίζα και η διάρκειά της. Τα ιερά κείμενα ασκούσαν πάνω τους μία αναμφισβήτητη γοητεία, επειδή ακριβώς εκεί το γλωσσικό όργανο υφίσταται την «καλή αλλοίωση» του Πνεύματος. 

Ας έχουμε υπ’ όψιν μας τον Ελύτη: «…εκεί που εξακολουθούν να παλιώνουν τα πράγματα, παραμένει όμως καινούργιος ο Θεός. Και, φυσικά, οι λέξεις που τον εκφράζουν»2. 

Όσοι λευκοφόροι, εννοήτωσαν. 

____________

Βιβλιογραφία: 

- Γιώργος Σεφέρης, « Η Αποκάλυψη του Ιωάννη», εκδ. Ικαρος 1966 

- Γιώργος Σεφέρης, «Άσμα Ασμάτων», εκδ. Ικαρος 1965 

- Οδυσσέας Ελύτης, «Ιωάννης, Η Αποκάλυψη», εκδ. Ύψιλον/βιβλία 

Σημειώσεις: 

1. Την αναφορά του Σεφέρη στην εκκλησιαστική γλώσσα των Σλάβων δικαιώνει, θα λέγαμε ο π. Σωφρόνιος Σαχάρωφ όταν παρατηρεί ότι «οι Σλαύοι, οίτινες κατά πρόνοιαν Θεού παρέλαβον και χρησιμοποιούν επί αιώνας ευλογημένην γλώσσαν δια την λατρείαν, την Αγίαν Γραφήν και τα προσευχάς, ουδέποτε μετεχειρίσθησαν αυτήν δια τας κατωτέρας βιοτικάς ανάγκας, ουδέ εισέτι δια την εκκλησιαστικήν φιλολογίαν («Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί», σ. 376). 

2. Οδ. Ελύτη, « Η Μαγεία του Παπαδιαμάντη», Αθήνα 1986, σ. 19

ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΜΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣΣΗΣ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑΣ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΝΕΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ

Βίντεο: ecclesiatv.gr

Φωτογραφίες: Κατερίνα Λεονάρδου

Στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού, εορτάστηκε πανηγυρικά η Παναγία η Μυρτιδιώτισσα (επ' όνομτι της υπάρχει παρεκκλήσιο στο Ναό) και η μνήμη του Αγίου Χρυσοστόμου Μητροπολίτου Σμύρνης. 

Το Σάββατο 23 Σεπτεμβρίου 2023 τελέσετηκε ο Εσπερινός μετ' αρτοκλασίας, από τον προϊστάμενο του Ι. Ναού, Αρχιμανδρίτη Μιχαήλ Σταθάκη και την Κυριακή 24 Σεπτεμβρίου τελέστηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, ιερουργούντος του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Ωρεών κ. Φιλοθέου, Αρχιγραμματέως της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος. 

Στο τέλος της Θ. Λειτουργίας ο Επίσκοπος Ωρεών, κατ' ανάθεσιν του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, προχείρισε σε Οικονόμο τον εκ των εφημερίων του Ναού π. Ιωάννη και τέλεσε το Μνημόσυνο των Μικρασιατών προσφύγων, πρώτων οικιστών της περιοχής του Νέου Ψυχικού. 

Ακολούθως, ανεπέμφθη δέησις και έγινε κατάθεση στεφάνου, από τον Δήμαρχο Ν. Ψυχικού, στην προτομή «Πρόσφυγας – Γυναίκα της Σμύρνης», έργο του διεθνούς φήμης γλύπτη Γιώργου Πετρίδη, που έχει στηθεί στην πλατεία μπροστά από το Ναό. 

Ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος και το «Φως Φαναρίου»

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Με αφορμή την έντονη αντίδραση του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας κ. Αναστασίου σε πρόσφατα δημοσιεύματα του ιστοτόπου μας «Φως Φαναρίου» για τη στάση του στο Ουκρανικό, διευκρινίζουμε άπαξ διαπαντός τα ακόλουθα: 

Ο υπογράφων το παρόν κείμενο, ιδρυτής και διαχειριστής του «Φως Φαναρίου», ξεκαθαρίζει για άλλη μια φορά ότι είναι αυτοκίνητον όργανον και ότι δεν παίρνει εντολές από πουθενά ούτε και από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο. 

Κατά την απονομή του οφφικίου του Άρχοντος Δικαιοφύλακος της Μ.τ.Χ.Ε. στην ελαχιστότητά μου από τον Πατριάρχη του Γένους (23-12-2021), είπα μεταξύ άλλων: 

«Είστε ο Πατριάρχης της Ελευθερίας! Γι’ αυτό το τελευταίο έχω να καταθέσω κάτι προσωπικό. Επί δώδεκα έτη διατηρώ τον ιστότοπο Φως Φαναρίου, ο οποίος έχει βάθος χρόνου, καθώς η ταπεινή μου διακονία για την προβολή του έργου και της μαρτυρίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου ξεκινάει από την θητεία μου στον Τηλεοπτιικό Σταθμό της Μητροπόλεως Πατρών «Λύχνος», διατηρώ, λοιπόν, το Φως Φαναρίου καταγράφοντας καθημερινώς τις δράσεις της Μητρός Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο. Ουδέποτε παρενέβητε, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, στο έργο μου. Ουδέποτε μου υποδείξατε τι. Αλλά με αφήσατε ελεύθερο να κρίνω και να αποφασίζω για την καθημερινή ύλη του ιστοτόπου αυτού, ο οποίος ανήκει, φυσικά, στο Φανάρι και την περί αυτό Ομογένεια της Πόλεως». 

Οπότε ας μη ματαιοπονούν οι «φίλοι» του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης μου λέει στο …αυτί τι να γράψω, γιατί κάτι τέτοιο δεν έχει σχέση με την Αρχοντιά και την Αξιοπρέπεια του Παναγιωτάτου. 

Το «Φως Φαναρίου» έχει επί σειρά ετών προβάλλει άπειρες πτυχές του έργου και του λόγου του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου. Αν ανατρέξει κανείς στο Αρχείο του ιστοτόπου θα βρει όλες τις σχετικές αναφορές. 

Άλλωστε, η Εκκλησία της Αλβανίας μέχρι τον Ιανουάριο 2023 έστελνε δελτία τύπου και στο «Φως Φαναρίου», αποδεικνύοντας έτσι ότι υπολογίζει την εργασία μας. 

Τις αντιρρήσεις μας για την θέση του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας στο ζήτημα της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανίας, τις έχουμε εκφράσει με σειρά κειμένων από το 2019. Γιατί οι «φίλοι» του Μακαριωτάτου μάς κατηγορούν για «δολοφονία χαρακτήρος» το 2023; 

Οι υποστηρικτές του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου έχουν καταφερθεί εναντίον του «Φως Φαναρίου» με πολύ σκληρές εκφράσεις. Μιλούν για «χυδαία επίθεση» από μέρους μας επειδή γράψαμε ότι σας κατάπιε, Μακαριώτατε, η χοάνη του «ρωσικού κόσμου» ή ότι θα πεθάνετε «αμετανόητος»; Μα πρόκειται για αντικειμενικές παρατηρήσεις. Θεωρούμε ότι δυστυχώς, Μακαριώτατε, ταυτίζεστε με την Ρωσία – όσο και να θέλετε να μας πείσετε για το αντίθετο – και εκτιμούμε ότι δεν θα αλλάξετε στάση – αυτό σημαίνει το «αμετανόητος», για όσους ξέρουν να διαβάζουν. Πού είναι η «χυδαιότητα»; 

Να ξέρετε, Μακαριώτατε, ότι έχω δεχθεί και απειλητικά μηνύματα από υποστηρικτές σας. 

Δυστυχώς, αυτή τη στιγμή υποστηρικτές σας είναι αυτοί που σας έβριζαν πραγματικά χυδαία για την Ραβέννα και για τον “οικουμενισμό” σας. Τώρα με την ρωσοφιλία σας έχετε εξαγνιστεί στα μάτια τους. Λυπάμαι… 

Ο καθείς και οι επιλογές του. Ο Αλβανίας Αναστάσιος επέλεξε τον ρωσικό κόσμο, ο οποίος τώρα τον εξυμνεί μέχρι τρίτου ουρανού για την αντιφαναριώτικη στάση του. Είναι πια το ίνδαλμα του ρωσικού κόσμου και η σημαία της πολεμικής εναντίον του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Δεν ξέρω, πραγματικά, αν θα μπορούσε να το αλλάξει κάπως αυτό…

Τα Βαλκάνια ξυπνούν – Η Μόσχα απειλεί – Οι νεκροί θα εκδικηθούν

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Οι εξελίξεις τις τελευταίες μέρες στα Βαλκάνια είναι ραγδαίες και σημαντικές. 

Πριν λίγες μέρες, η Βόρεια Μακεδονία απαγόρευσε την είσοδο στη χώρα στον επικεφαλής του Μετοχίου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Σόφια, αρχιμανδρίτη Βάσιαν Ζμέεβ, αναφέρουν μέσα ενημέρωσης των Σκοπίων. Παράλληλα, το υπουργείο Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας ανακοίνωσε την απέλαση τριών Ρώσων διπλωματών, οι οποίοι κατηγορούνται για παραβίαση των διπλωματικών κανόνων. 

Σύμφωνα με τα ΜΜΕ της γειτονικής χώρας, ο Ρώσος κληρικός τον τελευταίο χρόνο συντόνιζε όλες τις πολιτικές της Ορθόδοξης Εκκλησίας της γειτονικής χώρας σε ό,τι αφορά στην εκκλησιαστική της διπλωματία, γεγονός που οδήγησε σε κατάσταση πλήρους στασιμότητας τις σχέσεις της με το Οικουμενικό Πατριαρχείο για την πλήρη αναγνώριση της αυτοκεφαλίας της. 

Επίσης, ο Πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας Στέβο Πεντάροφσκι σε πρόσφατη συνέντευξή του αποκάλυψε ότι ορισμένοι Μητροπολίτες της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος συνεργάζονται με τις ρωσικές υπηρεσίες ασφάλειας. 

Την απαγόρευση από την Βόρειο Μακεδονία ακολούθησε η απέλαση από την Βουλγαρία. 

Στις 21 Σεπτεμβρίου 2023 η κυβέρνηση της Βουλγαρίας υποχρέωσε τον προϊστάμενο του Μετοχίου της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας στη Σόφια αρχιμανδρίτη Βασσιανό Ζμέγεφ, τον γραμματέα του Μετοχίου πρωθιερέα Ευγένιο Παβελτσούκ και έναν υπάλληλο του Μετοχίου να εγκαταλείψουν το έδαφος της χώρας εντός εικοσιτετραώρου, καθώς η παραμονή τους στη Βουλγαρία «αποτελεί απειλή για την κρατική ασφάλεια». 

Έχουμε, δηλαδή, ανάγλυφη την γνωστή – μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία – πραγματικότητα για τα ορθόδοξα κράτη των Βαλκανίων: οι κυβερνήσεις συντάσσονται με την Ουκρανία και βλέπουν πλέον με …άλλο μάτι την «Αγία Ρωσία», ενώ οι Εκκλησίες παραμένουν προσδεδεμένες στο ρωσικό άρμα, όλως αναιτιολογήτως. 

Σε …οργισμένη ανακοίνωση του Γραφείου Επικοινωνίας του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, διαβάζουμε, μεταξύ άλλων: «Το βάναυσο μέτρο αστυνομικής αυθαιρεσίας που υλοποιεί η κυβέρνηση της Βουλγαρίας αποβλέπει στην υπονόμευση των εκ παραδόσεως φιλικών σχέσεων μεταξύ των δύο αδελφών Εκκλησιών, έχει σκοπό να προδιαθέσει τον έναν κατά του άλλου δύο αδελφούς λαούς, οι οποίοι συνδέονται με κοινή ιστορία και μία πίστη. Είμαστε πεπεισμένοι ότι τα σχέδια των πρωτεργατών αυτής της προσβλητικής ενέργειας θα αποτύχουν. Τα Πατριαρχεία Μόσχας και Βουλγαρίας θα διατηρήσουν τη ριζωμένη στους αιώνες κοινότητά τους και δεν θα προδώσουν την ιστορική μνήμη των λαών μας». 

Το Πατριαρχείο Μόσχας επιτίθεται ολομέτωπα στην κυβέρνηση της Βουλγαρίας και θεωρεί ότι «τα σχέδια των πρωτεργατών αυτής της προσβλητικής ενέργειας θα αποτύχουν»! 

Η Μόσχα βλέπει ότι η εκκλησιαστική διπλωματία – κατασκοπεία της χάνει έδαφος σε παραδοσιακά φιλικές προς αυτήν χώρες. Και αυτό είναι κάτι που δύσκολα αναστρέφεται, καθώς δεν πρόκειται για «ρωσοφοβία», αλλά για κατάσταση που πρέπει να ελεγχθεί – επιτέλους – για να μην ξεφύγει τελείως.

Ως εκ τούτου, όσες ανακοινώσεις και αν εκδώσει ο Βολοκολάμσκ Αντώνιος, ας γνωρίζει από τώρα ότι απέτυχε η επιθετική πολιτική του – και φυσικά του προϊσταμένου του Μόσχας Κυρίλλου. Η ρωσική διείσδυση λαμβάνει, σιγά σιγά, τέλος στα Βαλκάνια, καθώς η Ρωσία είναι στη γωνία και θα παραμείνει εκεί αν δεν αντιληφθούν τα μηνύματα των καιρών οι ιθύνοντες της ρωσικής εκκλησιαστικής διπλωματίας. 

Ας έχει στο νου του ο μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Αντώνιος θα ακολουθήσει, αργά ή γρήγορα, την ..τύχη του προκατόχου του Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα: Θα …προαχθεί σε μητροπολίτη Πορτογαλίας, ας πούμε. Τόσες μαζεμένες αποτυχίες – έπονται κι άλλες - δεν θα μείνουν ατιμώρητες από τον πατερούλη.

Την ίδια ώρα θυμηδία προκαλεί η δήλωση του Μόσχας Κυρίλλου για τις τελευταίες εξελίξεις στο Ναγκόρνο Καραμπάχ: «Με συνοχή καρδίας πληροφορήθηκα την επανάληψη των εχθροπραξιών στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, τα πρώτα θύματα της αντιπαραθέσεως, που αναθερμάνθηκε εκ νέου. 

Επί δεκαετίες η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την εγκαθίδρυση της ειρήνης σε αυτή την ευλογημένη γη, από κοινού με τους πνευματικούς ηγέτες του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας συνδράμει στο διάλογο μεταξύ των θρησκευτικών κοινοτήτων και των λαών των δύο όμορων κρατών». 

Για τους ρώσους νεκρούς από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ούτε λέξη! Δεν υπάρχουν, αφού δεν υπάρχουν και για την κυβέρνηση Πούτιν! Αντιθέτως θλίβεται για τα θύματα στο Ναγκόρνο Καραμπάχ! Δεν μιλάμε για τους Ουκρανούς – θύματα της ρωσικής εισβολής. Αυτοί για τον Μόσχας Κύριλλο δεν είναι άνθρωποι, είναι Ουκρανοί! 

Αλλά οι δικοί σας νεκροί, στυγερώτατε, θα σας εκδικηθούν! Από αυτούς δεν θα γλιτώσετε ούτε στην παρούσα ούτε στην μέλλουσα ζωή. Ο κόσμος των δολοφονημένων είναι πιο δυνατός από τους δολοφόνους τους.

ΜΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΠΟΤΑΜΟΣ ΤΗΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΤΗΣ (ΗΧΗΤΙΚΟ)

Ο Κύπριος δημοσιογράφος Μιχάλης Μιχαήλ είχε μια μακρά συνομιλία με την Μαργαρίτα Θεοδωράκη για τον πατέρα της, τον μεγάλο συνθέτη και έλληνα, Μίκη Θεοδωράκη. 

Η συνέντευξη - ποταμός της Μαργαρίτας Θεοδωράκη μεταδόθηκε σε τρία μέρη, μέαα στον Σεπτέμβριο του 2023, από την εκπομπή "Ιστορικές Διαδρομές" του Ραδιοφωνικού Σταθμού Άστρα 92,8 της Κύπρου. 

Αφορμή για την συνέντευξη, τα δύο χρόνια από την αναχώρηση του Μίκη Θεοδωράκη στ' άστρα (2/9/2021), αλλά και το βιβλίο της Μαργαρίτας Θεοδωράκη «Αναμνήσεις ενός Κοριτσιού», που εκδόθηκε το 2020. 

Η Μαργαρίτα Θεοδωράκη αναφέρεται και σε λιγότερο γνωστές πτυχές της ζωής του πατέρα της. Μιλάει για τις ανθρώπινες πλευρές του, για το ποιες ήταν οι αντιλήψεις του για το θάνατο, ποια γνώμη του για την ελληνική αριστερά και πολλά ακόμα. 

Παραθέτουμε στη συνέχεια ολόκληρη την πολύ ενδιαφέρουσα, τριμερή συνέντευξη της Μαργαρίτας Θεοδωράκη. 

Ο Μίκης Θεοδωράκης με την κόρη του Μαργαρίτα (Φωτογραφία: Ιδιωτική Οδός) 

ΜΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΝΕΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ

ΜΙΑ ΠΑΤΡΙΔΑ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ 

Μία εκδήλωση για τα 100+1 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή 

Μία μουσική παράσταση της Φένιας Παπαδόδημα 

ΚΥΡΙΑΚΗ 24 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΣΤΟ ΠΡΟΑΥΛΙΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΝΕΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ 

ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΗΣ: 19.00 

Αληθινές ιστορίες των ξεριζωμένων της Μικράς Ασίας, πλαισιωμένες από μουσική και τραγούδια από τις αλησμόνητες πατρίδες 

ΜΟΥΣΙΚΟΙ

Δάφνη Πανουργιά, Φένια Παπαδόδημα, Ροδή Τομουρτζούκγκιουλ – ΦΩΝΗ 

Παναγιώτης Βέργος –ΣΑΝΤΟΥΡΙ 

Χρήστος Δαλιάνης – ΒΙΟΛΙ 

Κώστας Μήτσιος – ΛΑΟΥΤΟ 

Στέφανος Αγιόπουλος – ΚΡΟΥΣΤΑ 

ΑΦΗΓΗΤΕΣ

Χαρά Λεμονή 

Φένια Παπαδόδημα 

Δάφνη Πανουργιά 

Ροδή Τομουρτζούκγκιουλ 

ΚΕΙΜΕΝΑ – ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Φένια Παπαδόδημα 

ΒΟΗΘΟΣ: Κωνσταντίνα Κοντού 

ΜΟΝΤΑΖ: Ντάνιελ Λούμης 

ΗΧΟΣ & ΦΩΣ: Μιχάλης Αξαρλής 

Η εκδήλωση πραγματοποιείται με πρωτοβουλία του Μικρασιατικού Συλλόγου Νέου Ψυχικού «Άγιος Γεώργιος», σε συνεργασία με τους Μικρασιατικούς Συλλόγους Αμαρουσίου και Αγίου Γεωργίου Γκιουλ Μπαξέ Πεντέλης και τη συμμετοχή του Αθλητικού Σωματείου «Απόλλων Σμύρνης». 

Παραγωγή ΜΑΡΙΝΑ ΑΜΚΕ σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Αττικής και τον δήμο Νέου Ψυχικού.

ΘΑ ΠΡΟΗΓΗΘΟΥΝ 

Σάββατο 23 Σεπτεμβρίου ώρα 18:00 

Πανηγυρικός Εσπερινός Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης και Αγ. Χρυσοστόμου Σμύρνης. 

Κυριακή 24 Σεπτεμβρίου ώρα 07:00 

Όρθρος, ώρα 08:30 Αρχιερατική Θεία Λειτουργία ιερουργούντος του Θεοφ. Επισκόπου Ωρεών κ. Φιλοθέου, Αρχιγραμματέως της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, ώρα 10:00 Μνημόσυνο Μικρασιατών. 

Μικρασιατικές παραστάσεις στο Πνευματικό Κέντρο Ι. Ναού Αγίου Γεωργίου Ν. Ψυχικού 

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΑΜΕ ΤΗΝ ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΛΑΣ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ

Το 2023 είναι αφιερωμένο, παγκοσμίως, στην μέγιστη και οικουμενική Μαρία Κάλλας, με αφορμή την συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή της (2 Δεκεμβρίου 1923). 

Το Καλλιτεχνικό Σύνολο “Πολύτροπον” (υπεύθυνος: Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος) παρουσίασε μια πρωτότυπη παραγωγή με θέμα: “Η Μαρία Κάλλας στην Κωνσταντινούπολη”, την Δευτέρα 18 Σεπτεμβρίου 2023 στην Αίθουσα Διδασκαλίας της Μουσικής Βιβλιοθήκης του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. 

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε δύο μέρες μετά την επέτειο του θανάτου της στο Παρίσι, στις 16 Σεπτεμβρίου 1977 και μία μέρα μετά τα ονομαστήρια της, καθώς η Κάλλας είχε βαφτιστεί Μαρία Άννα Καικιλία Σοφία Καλογεροπούλου και στις 17 Σεπτεμβρίου ήταν η μνήμη της  Αγίας Σοφίας. 

Ο Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος αναφέρθηκε στην σχέση της οικογένειας της μητέρας της Μαρίας Κάλλας, Ευαγγελίας Δημητριάδου, με την Κωνσταντινούπολη, στην παρουσία της Μαρίας Κάλλας στην Κωνσταντινούπολη το 1959, με αφορμή την κρουαζιέρα που οργάνωσε ο Αριστοτέλης Ωνάσης, την επίσκεψή της στο Οικουμενικό Πατριαρχείο επί Πατριάρχου Αθηναγόρου, την απήχηση εκείνης της επίσκεψης μέχρι σήμερα στην Πόλη. Ακόμη, ο ομιλητής αναφέρθηκε στην ιστορία του πιάνου της Μαρίας Κάλλας που βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο Πέρα και στην διέλευσή της από την Κωνσταντινούπολη το 1969, πηγαίνοντας στην Καππαδοκία για τα γυρίσματα της κινηματογραφικής ταινίας «Μήδεια» του Πιέρ Πάολο Παζολίνι. 

Στη συνέχεια η σοπράνο Δάφνη Πανουργιά τραγούδησε άριες από όπερες που ερμήνευσε μοναδικά η Μαρία Κάλλας και συγκεκριμένα: 

Ave Maria (Bach/Gounod), Cavatina "Quel guardo il cavaliere" (Don Pasquale – Gaetano Donizetti), Ombra Leggera (Dinorah – Giacomo Meyerbeer), O mio babbino caro (Gianni Schicchi – Giacomo Puccini), Una voce poco fa (Il barbiere de Siviglia – Gioachino Rossini). 

Στο πιάνο ήταν ο Μάριος Καζάς. 

Ανάμεσα στις άριες διαβάστηκαν επιστολές της Μαρίας Κάλλας προς σημαντικές προσωπικότητες. Artwork – video – φωτογραφίες: Ιωάννης – Πορφύριος Καποδίστριας. 

Παραγωγή: Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον».