«Ο ΗΛΙΟΣ Ο ΗΛΙΑΤΟΡΑΣ» ΤΟΥ ΕΛΥΤΗ σε γερμανική μετάφραση

Σε μια στιγμή που η χώρα κυριαρχείται από δυσχέρειες και παραλογισμούς παντός είδους, έχει ιδιαίτερη σημασία το γεγονός ότι η ελληνική ποίηση επιμένει και μπορεί να διασώζει προς τα μέσα κι έξω το πιο γνήσιο και διαρκές πρόσωπο της Ελλάδας. 

Στο Βερολίνο οι εκδόσεις Elfenbein έστρεψαν τον προβολέα σ’ ένα ποίημα-παραβολή, ένα ποίημα που με διάθεση παιδική ζωγραφίζει την διαχρονική Ελληνική ταυτότητα, τον Ήλιο τον Ηλιάτορα του Οδυσσέα Ελύτη. Πρόκειται για μία προσεγμένη δίγλωσση έκδοση του ποιήματος σε μετάφραση Günter Dietz και Μαρίας Μαυροπούλου που συνοδεύεται από εκτενή επίλογο του μεταφραστή. Επίλογο που παρέχει πληροφορίες για το ποίημα αλλά και την Ελλάδα. 

Από τις Εκδόσεις Elfenbein έχουν επίσης κυκλοφορήσει δύο ακόμη βιβλία του Οδυσσέα Ελύτη: σε ελληνογερμανική έκδοση Το Άξιον Εστί (2001) και στα γερμανικά Τα όνειρα (2004). 

Ι.Η.

Ο ΜΑΓΟΣ ΜΕ ΤΑ ΣΚΟΥΛΑΡΙΚΙΑ ΣΤΗΝ «ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΓΩΝ» ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΔΡΕΣ ΜΕ ΣΚΟΥΛΑΡΙΚΙΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Στον φίλο 

Γιώργο Βλαντή 

Το εξώφυλλο του σπουδαίου τόμου «Εικόνες της Κρητικής τέχνης» (Βικελαία Βιβλιοθήκη – Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειον 1993), έχει μία λεπτομέρεια από την περίφημη φορητή εικόνα του Μιχαήλ Δαμασκηνού «Η προσκύνησις των Μάγων» (16ος αιώνας). 

Πρόκειται για τον ένα από τους τρεις μάγους, ο οποίος φορεί στέμμα, ατενίζει τον θεατή και είναι ίσως η πιο εντυπωσιακή παρουσία στην εικόνα. Κάποιοι μελετητές υποστήριξαν ότι πρόκειται για αυτοπροσωπογραφία του ζωγράφου, πράγμα ωστόσο που δεν έχει αποδειχθεί. Ο μάγος αυτός, με το ύφος και την ενδυμασία του, παραπέμπει σε προσωπογραφίες αστών και ευγενών σε βενετσιάνικα έργα, που έχουν φιλοτεχνήσει διάσημοι ζωγράφοι της εποχής. Παρατηρούμε ότι φοράει στο ένα του αυτί δύο σκουλαρίκια. Ένα σταυρόσχημο και ένα πιο κλασικό. Μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι πρόκειται για μια άμεση δυτική επιρροή, αφού έτσι κι αλλιώς ο μεταβυζαντινός Μιχαήλ Δαμασκηνός ενσωματώνει στο έργο του επείσακτα (π.χ. ιταλικά) στοιχεία. 

Όμως, το σκουλαρίκι στους άνδρες είναι τουλάχιστον (ή και) βυζαντινή υπόθεση. 

Στο 23ο Συμπόσιο Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, που πραγματοποιήθηκε στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών τον Μάϊο του 2003 (διοργάνωση: Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία), περιλαμβανόταν και μία ανακοίνωση της ερευνήτριας Μαρίας Παρανή, με θέμα: «Άνδρες με σκουλαρίκια στο Βυζάντιο». 

Στόχος της ανακοίνωσης ήταν η επισκόπηση των διαθέσιμων στοιχείων, με σκοπό να καταδειχθεί πόσο διαδεδομένη ήταν η συνήθεια να φοράνε οι άνδρες σκουλαρίκια στο Βυζάντιο και αν αυτή η συνήθεια μπορεί να συνδεθεί με συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες και επιπλέον να προσδιορισθεί χρονικά και γεωγραφικά. Επίσης, διερευνήθηκε κατά πόσο το σκουλαρίκι, πέρα από απλό στοιχείο του ανδρικού καλλωπισμού, είχε κάποιο ιδιαίτερο συμβολισμό σχετικό με τον κοινωνικό ρόλο και τη συμπεριφορά αγοριών και ανδρών μέσα σε συγκεκριμένα κοινωνικά πλαίσια. 

Γνωρίζουμε, π.χ. ότι ήταν σε ισχύ ένα πολύ παλιό έθιμο, κατά το οποίο στους μοναχογιούς έβαζαν σκουλαρίκι για να ξεχωρίζουν. Γι’ αυτό και ο αγιογράφος της Παναγίας της Αρακιώτισσας στην Κύπρο (12ος αι.) απεικονίζει τον Χριστό ως βρέφος στην αγκαλιά της Παναγίας με σκουλαρίκι, γιατί είναι ο μονογενής Υιός και Λόγος του Θεού και το μοναχοπαίδι της Παναγίας.

Επίσης, γνωρίζουμε πως το σκουλαρίκι στο Βυζάντιο το φορούσαν οι μαθητές της Στρατιωτικής Σχολής Κωνσταντινουπόλεως για να διακρίνονται, αφού προορίζονταν για μέλη της αυτοκρατορικής φρουράς. Επειδή ονομάζονταν σχολάριοι, τα ενώτια που έφεραν ως διακριτικό τους γνώρισμα ονομάστηκαν σχολαρίκια, δηλ. αυτά που σήμερα λέμε σκουλαρίκια. 

Η ερευνήτρια Μαρία Παρανή στην ανακοίνωσή της απέδειξε πως υπάρχουν μαρτυρίες για ευρήματα σκουλαρικιών σε ανδρικές ταφές, αναφορές σε γραπτές πηγές και κάποια σπάνια πορτραίτα δωρητών με σκουλαρίκι σε Βυζαντινές εκκλησίες. Πιο συχνές είναι οι απεικονίσεις αγοριών και ανδρών με σκουλαρίκι στη Βυζαντινή θρησκευτική εικονογραφία, ιδιαίτερα μάλιστα κατά τον 11° και το 12° αιώνα. Επισημάνθηκε, επίσης, πως η εικονογραφική ανάλυση των παραστάσεων εκείνων που περιλαμβάνουν ανδρικές μορφές με σκουλαρίκια και η διερεύνηση του συμβολισμού του κοσμήματος, ως στοιχείου που χρησιμοποιείται για το χαρακτηρισμό συγκεκριμένων μορφών, μπορεί να οδηγήσει στον εντοπισμό περιπτώσεων όπου οι απεικονίσεις πιθανότατα αντικατοπτρίζουν τη σύγχρονη με τις παραστάσεις πραγματικότητα. 

Άρα, αγαπητοί συνοδίτες, στο χριστιανικό Βυζάντιο το σκουλαρίκι ως ανδρικό κόσμημα και διακριτικό υπήρχε και οι αγιογράφοι δεν δίστασαν να απεικονίσουν αγίους και άλλα ανδρικά πρόσωπα με σκουλαρίκι στις παραστάσεις τους. 

Φαίνεται πως στο Βυζάντιο δεν υπήρχε Επίσκοπος σαν τον σημερινό Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβρόσιο, ο οποίος γράφει προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο: «Δεν έχετε παρατηρήσει, ότι στο αυτί του [ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης] φοράει ένα σκουλαρίκι, δείγμα των ηθικά ανωμάλων τύπων;»

"ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ" ΚΑΙ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ

Έλενα Χατζόγλου 

«Μακριά από το πλήθος»

και κοντά στον Άνθρωπο 

Η κινηματογραφική απόδοση ενός λογοτεχνικού αριστουργήματος προβάλλεται αυτό τον καιρό στους κινηματογράφους, σε σκηνοθεσία Τόμας Βίντερμπεργκ, βασισμένη στο διάσημο μυθιστόρημα Μακριά από το αγριεμένο πλήθος (1874) του Τόμας Χάρντι (1840-1928)1. Έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι πρόκειται για την τέταρτη μεταφορά του μυθιστορήματος στη μεγάλη οθόνη (οι προηγούμενες σκηνοθετικές απόπειρες έλαβαν χώρα το 1915, το 1967 και το 1998). 

Το έργο εξερευνά τις ανθρώπινες σχέσεις μέσα από τις διαφορετικές ισορροπίες που τις διέπουν, με φόντο τη βικτωριανή Αγγλία. 

Η πρωταγωνίστρια του έργου Μπάθσιμπα Εβερντίν (Carey Mulligan), σε μία προσπάθεια κατάκτησης της κοινωνικής της ανεξαρτησίας, αλλά κυρίως προσωπικού της αυτοπροσδιορισμού, «δοκιμάζει» τη δυναμική των σχέσεών της με τρεις πολύ διαφορετικούς μεταξύ τους άνδρες. Πρόκειται για τον βοσκό και μετέπειτα επιστάτη του αρχοντικού της Γκάμπριελ Όουκ (Matthias Schoenaerts), τον ώριμο σε ηλικία και πολύ ευκατάστατο Ουίλλιαμ Μπόλντγουντ (Michael Sheen) και τον τυχοδιώκτη λοχία Φρανκ Τρόι (Tom Sturridge), τον οποίο εν τέλει και παντρεύεται. 

Στις σχέσεις της σχοινοβατεί, καθώς επιδιώκει διαρκώς να προσελκύσει το ενδιαφέρον των τριών αυτών ανθρώπων, έχοντας διαφορετικές προσδοκίες από τον καθένα, ανομολόγητες τόσο στους ίδιους, όσο και στον εαυτό της. Ο καθένας τους επίσης «επιζητεί» κάτι διαφορετικό από εκείνη· ο εργένης Ουίλλιαμ στο πρόσωπό της ονειρεύεται τη γαλήνη ενός ήρεμου σπιτικού, ο Φρανκ επιδιώκει την ερωτική περιπέτεια ανεξαρτήτως αποτελέσματος –εφόσον μάλιστα βιώνει την πρόσφατη απογοήτευση ενός ατελέσφορου γάμου–, καθώς επίσης το χρήμα και την καλοπέραση κοντά σε μία πλούσια κληρονόμο, ενώ ο Γκάμπριελ αποτελεί ουσιαστικά την πιο αξιοπρόσεκτη προσωπικότητα. 

Η βιοποριστική απασχόληση του βοσκού αυτού σε μία αγροτική κοινωνία υποδηλώνει ήδη εξ αρχής τη βαθιά, βιωματική του σχέση με τη φύση και τα πλάσματά της. Σαν τον «καλό ποιμένα» τα συνοδεύει νυχθημερόν σε μία αγόγγυστη, κοπιώδη διαδικασία όχι απλώς παραγωγής, αλλά προσωπικής σχέσης. Η απώλεια του κοπαδιού του είναι καθοριστική για τη μετέπειτα ζωή του. Η τρυφερότητα με την οποία «ζυμώθηκε» ο χαρακτήρας του από τη σχέση με τα πρόβατά του, μεταβιβάζεται σε κάθε έκφανση της συμπεριφοράς του. Επιδεικνύει αυτοθυσία για να σώσει ένα άγνωστο σ’ αυτόν υποστατικό –που αποδεικνύεται ότι είναι αυτό της κληρονόμου Μπάθσιμπα–, ενώ συμπεριφέρεται με εργατικότητα, ευσυνειδησία και φιλότιμο όταν διορίζεται από εκείνην ως επιστάτης. Παραμένει άγρυπνος αλλά διακριτικός «φύλακας» στις κινήσεις της και ανταποκρίνεται στα αιτήματα που τίθενται διαρκώς από μέρους της για ενδιαφέρον, αναγνώριση και αυτοπροσφορά. Είναι συγκινητικός ο τρόπος που ενσαρκώνει την ανιδιοτελή αγάπη, την τόσο σπάνια, αλλά και συγχρόνως περιφρονημένη διαχρονικά. Η Μπάθσιμπα παραβλέπει το γεγονός ότι είναι ο μόνος που βρίσκεται δίπλα της χωρίς να περιμένει κανένα αντάλλαγμα, αφού έχει από καιρό δεχθεί την απόρριψή της σε μία πρόταση γάμου. 

Η πρωταγωνίστρια συμβολίζει την ανθρώπινη ψυχή, που εξοικειωμένη με την αλαζονεία και την αυταρέσκεια σύντομα χάνει τον αξιολογικό κώδικα και τα κριτήρια τῶν προτεραιοτήτων της. Εκπίπτοντας τότε σε μία κατάσταση εσωτερικής σύγχυσης αρέσκεται να απαξιώνει όποιον ή ό, τι είναι ταπεινό και μετριοπαθές. Συγχρόνως, προσελκύεται εύκολα από το ανούσιο, το φανταχτερό, αυτό που υπόσχεται πολλά αλλά απατηλά. Κι όταν συνειδητοποιεί ότι η ευτυχία, η αγάπη, το ουσιώδες στη ζωή βρίσκονται πολύ κοντά της αλλά απλώς δεν εκβιάζουν την ελευθερία της, εναπόκειται πλέον σ’ εκείνη αν, έστω την ύστατη στιγμή, θα αναγνωρίσει πού βρίσκεται η αλήθεια και αν θα την ακολουθήσει. Πράγματι, η Μπάθσιμπα την ύστατη στιγμή μέσα από τον φαύλο κύκλο της αναζήτησης, μέσα από τις ανατροπές –τις οποίες συνηθέστατα επιφυλάσσει η ζωή προκειμένου να αποκαλύπτει τη διαφορά ανάμεσα στην αλήθεια και το ψεύδος– αναγνωρίζει τον Άνθρωπο μακριά από το πλήθος. Ένα αγριεμένο πλήθος, που ζητά διαρκώς, καταπιέζει, καραδοκεί να αδράξει τη στιγμή για να επωφεληθεί. Ένα τέτοιο πλήθος, είτε απρόσωπο είτε προσωποποιημένο σε κάθε αδιόρατο καιροσκόπο, διαφέρει από τον αληθινό Άνθρωπο, ο οποίος, όπως ο Γκάμπριελ, αυτοπαραδίδεται στον άλλο ελεύθερα και με αγάπη. Είναι μία αγάπη διακριτική, που δὲν «ζητεῖ τὰ ἑαυτῆς», δεν εκβιάζει, δεν επιτηδεύεται, την ίδια στιγμή «ηχηρή» και σιωπηλή. 

Σε γενικές γραμμές η ταινία αποδίδει με ακρίβεια τον ηθογραφικό και νατουραλιστικό χαρακτήρα του μυθιστορήματος του Χάρντι, που με τη διεισδυτική προσέγγιση των ανθρώπινων χαρακτήρων θα προκαλέσει το ενδιαφέρον του θεατή, ιδίως μάλιστα αν τολμήσει να παραβάλει τη δική του εικόνα απέναντι στον Άνθρωπο ή … το αγριεμένο πλήθος. 

(Εφημ. Ταχυδρόμος, 26.7. 2015)
__________________________________

1. Thomas Hardy, Far from the madding crowd, Oxford University Press, Oxford 2008. Στην ελληνική έχουν μεταφρασθεί τα εξής έργα του: Ο μελαγχολικός Ουσάρος της γερμανικής λεγεώνας (Στοχαστής, 1992), Κάτω από το δέντρο, (Εκδ. Γνώση, 1990), Η Τες των ντ' Υρμπερβίλ (Εκδ. Γαλαξίας-Ερμείας, 1983) Τζούντ ο αφανής (Εκδ. Νεφέλη, 1997) Η τρισαγαπημένη (Εκδ. Υψιλον, 1989), Το μαραμένο χέρι - Ιστορίες του Ουέσσεξ (Αίολος, 1982), Ο παραστρατημένος εφημέριος (Καστανιώτης, 1997), Μία ευφάνταστη γυναίκα (Καστανιώτης, 1982), Οι Λαοδικείς, (Εκδ. Μαΐστρος, 2008).

Ο ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΚΡΗΤΗΣ (ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΦΩΤΟ)

ΟΙ ΤΑΛΑΝΤΟΥΧΟΙ ΠΟΛΛΟΙ – ΟΛΙΓΟΙ ΟΙ ΧΑΡΙΣΜΑΤΟΥΧΟΙ 

 Ένα ΧΑΙΡΕ στον Μίκη 

«...Αυτός που έλαβε τα πέντε τάλαντα πήγε, τα εκμεταλλεύτηκε και κέρδισε άλλα πέντε τάλαντα. Κι αυτός που έλαβε τα δύο κέρδισε επίσης άλλα δύο. Εκείνος όμως που έλαβε το ένα τάλαντο πήγε κι έσκαψε στη γη και έκρυψε τα χρήματα του κυρίου του.» (Ματθ. 25, 16-18) 

Σίγουρα πολυτάλαντος γεννήθηκε ο Μίκης Θεοδωράκης. Και ευλογήθηκε να μην κρύψει στο χώμα κανένα από τα τάλαντά του. Και όχι μόνον αυτό. Με κόπο σίγουρα, επιμονή και μεράκι, με πολλές θυσίες, όραμα και έμπνευση, τα πολλαπλασίασε σε όλους τους τομείς των δημιουργικών δράσεών του. Αν όμως μόνον αυτό είχε κάμει, θα ήταν ένας εγωκεντρικός ταλαντούχος. Δεν υπέπεσε σε τέτοιο πειρασμό. Αντίθετα: τους πάμπλουτους καρπούς των ταλέντων του τους μοιράσθηκε με πολλούς, τους χάρισε γενναιόδωρα. 

Έγινε γι αυτό και παραμένει χαριτωμένος, χαρισματικός χ α ρ ι σ μ α τ ο ύ χ ο ς. Δικαίως λοιπόν το έγκυρο στόμα ενός άλλου χαρισματικού ανθρώπου, του μακαριστού Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίου, τον αποκάλεσε Ουρανο-Μἰκη. 

Χρόνια σου πολλά, διαλεχτέ συντοπίτη και φίλε! 

Αλέξ. Κ. Παπαδερός

- Οι φωτογραφίες είναι από επισκέψεις του Μίκη Θεοδωράκη στην Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης, και τις συναντήσεις του με τον μακαριστό Μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίο και τον Αλέξανδρο Παπαδερό, διευθυντή τότε της Ακαδημίας (αρχείο Α. Παπαδερού). 

ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ ΣΤΗΝ ΣΚΟΠΕΛΟ

Ο ναός του Αγίου Παντελεήμονος στην Σκόπελο... στεφανωμένος από τον Άθωνα (φωτ. Κ. Ανδρέου) 

Τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος 2015 

Στοχασμοὶ στὸ περιθώριο τῆς Γιορτῆς 

Στὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μου, τὸν Χαλκίδος κύριο Χρυσόστομο ποὺ διηνεκῶς εὔχεται γιὰ τὸ ναὸ καὶ τὴν ἐνορία «ἥν ἐστερέωσε». 

Μεσοῦντος τοῦ θέρους, τοῦ Ἑλληνικοῦ θέρους μὲ τὸ ἐκτυφλωτικὸ τὸ φῶς καὶ τὶς θεϊκὲς τὶς νύχτες νὰ στεφανώνουν τὸ νησί μας, ὁδοιπορήσαμε κι ἐφέτος μέχρι τὸ ναὸ τοῦ Πολιούχου τῆς ἐνορίας μας, ποὺ πανηγυρίζεi. Γι᾿ ἄλλη μιὰ χρονιά. Χρονιὰ ποὺ προστίθεται στὰ ὅλα τὰ χρόνια, ἀπ᾿ ἀρχῆς τῆς συστάσεως τῆς ἐνοριακῆς κοινότητας, καὶ ποὺ συμποσοῦνται σὲ τρισήμιση αἰῶνες. Χάριτι Θεοῦ φυσικά, ὅπως μὲ τὴν ἀνοχή Του ἐπιτελοῦμε τὶς Πανηγύρεις, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν ἀναγκαία συνδρομὴ πάντων: ἐνοριτῶν ἐπιτρόπων, φιλεόρτων προσκυνητῶν, ἱεροψαλτῶν καὶ φιλοτίμων γειτόνων ἀδελφῶν καὶ συλλειτουργῶν.
Ἔτσι ἡ Κατίνα, ἡ ἐπιτρόπισσα και φέτος, ἀφοῦ σύναξε τὶς φιλάγιες καὶ φιλότιμες ἐνορίτισσες, λάμπρυνε τὸ ναὸ καὶ τοῦ χάρισε μιὰν αἴγλη θαυμαστή. Κι εἶναι συγκινητικὸ τὸ φαινόμενο αὐτὸ ποὺ θυμίζει τὴ μοναστηριακὴ «παγγενιά», γιατὶ ὑψώνει τὴ συνεργασία ἐκεῖ ποὺ πραγματικὰ τῆς ἀνήκει.
Ὁ Ρήγας ὁ ἐπίτροπος φρόντισε γιὰ τὶς μυρτιὲς καὶ δάφνες ποὺ θὰ στολίσουν τὶς θύρες κ.λ.π., ὁ Βασίλης γιὰ τὰ λουκούμια καὶ τὸ φωτισμό, κι ὁ καθένας μας ἄρχισε νὰ προετοιμάζεται γιὰ τὰ εἰσόδια τῆς γιορτῆς.
Πάντα ἡ πιὸ ἱερὴ καὶ πάνσεπτη ὥρα εἶναι ἐκείνη ποὺ προσέρχονται, μετὰ τὸ ἄκουσμα τῶν ἑόρτιων κωδωνοκρουσιῶν τὴν παραμονή, σὲ ὥρα δειλινή, οἱ ταπεινοὶ κι ὀλίγιστοι, χρόνο τὸ χρόνο, ἐνορίτες στὸ ναὸ μὲ τὰ πρόσφορα τῆς εὐλαβικῆς τους καταθέσεως στὸν Ἅγιό τους-οἱ παλαιότεροι, ποὺ σήμερα δὲν ὑπάρχουν πιά, τὸν ἔλεγαν «παπποῦ».
Τὰ πρόσφορα μὲ τὰ ὀνόματα εἶναι πάντα μιὰ ἀφορμὴ γιὰ τὸν παπᾶ νὰ ἐξετάσει τὶ κρύβεται πίσω ἀπὸ αὐτά: ἀσθένεια, κάποιο αἴτημα, δοκιμασία προσωπικὴ ἤ οἰκογενειακή ( π. χ ἡ ἀνεργία). Αἴτημα βαθὺ τὸ κάθε πρόσφορο, τὸ καθαρὸ κερί, τὸ λάδι κ.λ. π. γίνεται ἐφαλτήριο γιὰ προσευχή, ἀλλὰ καὶ διηνεκῆ μνημόνευση. Γι᾿ αὐτὸ καὶ δὲν παρεξηγοῦμε ἐκείνους ποὺ μᾶς λοιδωροῦν ἐμᾶς τοὺς παπάδες ὡς «ψωμοζῆτες», γιατὶ δὲ γνωρίζουν οἱ ἄνθρωποι πὼς τὸ κάθε πρόσφορο εἶναι μιὰ εἰδικὴ περίπτωση, ποὺ χρήζει τῆς ἀναφορᾶς στὸν Πατέρα τῶν Φώτων κι ὄχι τῆς ἀποθήκευσης στὸ σπίτι τοῦ κάθε παπᾶ. Δὲν παρεξηγοῦμε ἐπίσης ἐκείνους ποὺ βλέπουν τὰ ἀναθήματα τῶν πιστῶν πάνω στὴν εἰκόνα καὶ τὰ μεταποιοῦν σὲ μετρητά. Δίκιο ἔχουν οἱ ἄνθρωποι... Ποῦ νὰ καταλάβουν, στ᾿ ἀλήθεια, ὅτι τὸ κάθε ἕνα εἶναι καὶ μιὰ μαρτυρία κι ἕνας ἄυλος- κι ἄγνωστος ἀσφαλῶς σήμερα-κατάλογος αἰτημάτων ποὺ τὰ ἔχουν μουσκέψει ποταμοὶ δακρύων.
Ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ νὰ τὸ ἐπαναλάβω. Ἦταν παραμονὴ τῆς πρώτης πανηγύρεως. Ἐδῶ καὶ 36 χρόνια...
Ὅλα στολισμένα καὶ σὲ ἀναμονὴ τῆς ἐνάρξεως τοῦ Μ. Ἑσπερινοῦ. Τὀτε ἐμφανίζεται ἡ γιαγιὰ ἐκείνη, ἡ θειὰ τὸ Μαριγώ-συγχωρεμένη σήμερα-καὶ μὲ παράπονο μοῦ λέει: «Παπᾶ μ᾿ γιατὶ δὲν ἔβαλις κι του ρουλόϊ τ᾿ πιδιοῦ μ’σν ᾿ εἰκόνα;».
Τῆς ἐξήγησα ὅτι τὸ ρολόϊ ἦταν βαρὺ κι ὅτι μποροῦσε νὰ σπάσει τὸ τζάμι κι ἡσύχασε. Ὅμως παράλληλα τὴ ρώτησα γιατὶ ἀγωνιᾶ; Καὶ μοῦ ἐξήγησε μὲ τραγικὴ ἔκφραση καὶ συγκίνηση ποὺ δὲν περιγράφεται, πὼς τὸ ρολοϊ αὐτό, ρολόϊ παλιό, τῆς τσέπης κι ὄχι τοῦ χεριοῦ, ἦταν τοῦ ἄρρωστου παιδιοῦ της, ποὺ ἔφυγε πολὺ νέο ἀπὸ ἀσθένεια βαρειὰ κι ὅτι τὸ ρολόϊ αὐτὸ ἦταν ἀφιερωμά του στὸν Ἅγιο, γιὰ νὰ τὸν γιάνει.

Σκέφτηκα ὅτι ὁ νέος Ἅγιος, ὁ νεαρὸς γιατρὸς Παντελεήμων, μπορεῖ νὰ μὴν ἔδωσε στὸν ἄρρωστο νέο τὴν ὑγεία του, ὅμως κάπου σιμά του θὰ τὸν ἔχει τὸ γιὸ τῆς θειᾶς τῆς Μαριγῶς. Κι ὅσο γιὰ τὸ ρολόϊ, αὐτὸ θὰ μετρᾶ τοὺς ρυθμοὺς τῆς ἐγκοσμιότητας, μέχρι κι ἐμεῖς ν᾿ ἀναχωρήσουμε, ὅπως ὁ μπάρμπα Γιάννης κι ἡ θειὰ τὸ Μαριγώ, οἱ γονεῖς τοῦ νέου ποὺ ἔφυγε νωρίς, γιὰ νὰ δοῦμε κι ἀκούσουμε τὴν εύγνωμοσύνη τοῦ Ἁγίου καὶ περισσότερο νὰ προσέξουμε τὴ φροντίδα καὶ ἀγάπη του γιὰ «τοῖς πίστει καὶ πόθῳ, ἀεὶ δοξάζοντας Αὐτόν».
Κάτω ἀπὸ τὸ δροσερὸ φύλλωμα τοῦ πλάτανου ποὺ συντροφεύει τὸ ναό, ὁ ἀποχαιρετισμός τῆς γιορτῆς τὴν ἑπόμενη, τὴν κυριώνυμο ἡμέρα. Ὁ ἀπολείτουργος Ἁγιασμός, τὰ λευκοτυλιγμένα Υψώματα τῶν ἑορταζόντων, τὸ παραδοσιακὸ λουκούμι κι ὕστερα οἱ εὐχές... Καθὼς ἀσπάζονται τὴν εἰκόνα τοῦ Ἁγίου καὶ ἀναχωροῦν οἱ φιλέορτοι πιστοὶ μὲ τὴν εὐχὴ «Χρόνια πολλά, καὶ τοῦ χρόνου», οἱ στιγμὲς αὐτὲς ντύνονται τὰ χρώματα τῆς χαρμολύπης, ἀφοῦ εἶναι βέβαιο πὼς κάποιοι ἐξ αὐτῶν δὲν θὰ ἔχουν τὴν εὐκαιρία νὰ καταθέσουν τὸ εὐχετήριό τους. Θὰ ἔχουν ἀναχωρήσει γιὰ τὴ Χώρα τῶν Ζώντων. Ὡστόσο ὅλοι εὐελπιστοῦν καὶ συνειδητοποιοῦν ἕνα πρᾶγμα: Τὴν ἀναγκη τῆς θεραπείας. Ἴσως δὲ κάποιοι νὰ συντονίζονται μὲ τὸν ἀρυτίδωτο καὶ πάντα θαλερὸ λόγο τοῦ Ὑμνογράφου: «Παντελεῆμον Μάρτυς ἔνδοξε, γενοῦ ἡμῶν ψυχῶν τε καὶ σωμάτων σωτηρία...». 
Εἶναι ἀλήθεια πὼς ἡ κάθε γιορτή, ὅπως αὐτὴ τοῦ Ἀθλοφόρου, ἀνοίγει ἕνα παράθυρο στὸν Κόσμο, γιὰ νὰ κατορθώσουν ἔτσι οἱ πιστοὶ νὰ δοῦν τὰ ὅσα προβάλλει ἡ καθημερινότητα, στὶς πραγματικές τους διαστάσεις.
Τὸ γνωρίζουμε πολὺ καλά, ὅτι Θεραπευτήριο εἶναι ἡ Ἐκκλησία καὶ οἱ ὅσοι πιστοὶ τὸ ἐπιθυμοῦν, αἰτοῦν «ἴασιν σωμάτων ρῶσιν ψυχῶν». 
Θεραπευτήριο, λοιπόν, ἡ Ἐκκλησία, Νοσοκομεῖο δηλαδή. Μὲ ἰατροὺς ἄριστους τοὺς Ἁγίους, τοὺς φίλους τοῦ Χριστοῦ (πρβλ. Ἰω.15,15 ) Ὅπως ὁ σήμερα τιμώμενος Ἅγιος Παντελεήμων, ὁ ὁποῖος τῶν «ἰαμάτων (του) τὴν χάριν παρ᾿ Αὐτοῦ ( τοῦ Κυρίου) κομισάμενος», ἀναπαύει, αἰῶνες τώρα, πλῆθος αἰτούντων τὴν ἴασι καὶ τῶν πταισμάτων τους τὴν ἄφεσιν.
Ὡστόσο αὐτὸ ποὺ ἔχει σημασία νὰ τὸ δοῦμε μὲ εἰλικρινῆ διάθεση καὶ ἀπουσία κάθε φαρισαϊκῆς συνειδήσεως εἶναι τὸ ἑξῆς: Ἀλήθεια, ἀγναντεύοντας τὸν κόσμο μέσα ἀπὸ τὸ παράθυρο ποὺ ἀνοίγει ἡ Ἐκκλησία στὴν κάθε γιορτή, ὄπως λ.χ τὴ σημερινή, τὶ ἀκριβῶς παρατηροῦμε καὶ πῶς ψυχωφελεῖ τούτη ἡ θέα τοῦ κόσμου ἀπὸ ἕνα θεραπευτήριο;
Δὲν εἶναι διόλου δύσκολο νὰ διαπιστώσει κάποιος ὅτι ἔξω ἀπὸ τὸ κάθε θεραπευτήριο/νοσοκομεῖο, ἡ ζωὴ ἔχει καὶ διατηρεῖ τοὺς δικούς της ρυθμούς. Ἔτσι στὰ γήπεδα ἀκούγονται ἰαχές, στοὺς τοίχους γράφονται συνθήματα, στὰ κέντρα γίνονται οἱ ὁλονύχτιες διασκεδάσεις, στοὺς δρόμους ἀκούγονται οἱ μηχανὲς ποὺ περνᾶνε μὲ ταχύτητα καὶ θόρυβο, στὶς τηλεοράσεις προβάλλονται ἔργα μὲ βία καὶ διαφημίσεις μὲ ἀνταγωνιστικὸ περιεχόμενο, τὰ λεγόμενα facebook, κ. ἄ δημιουργοῦν μικρούς, ψεύτικους παράδεισους, ὅπου προέχει ἡ ἀγωνία, ἡ αὐθάδεια καὶ ἡ διάθεση γιὰ «κουτσομπολιό», οἱ ἐφημερίδες ἁπλώνουν τεράστιους τίτλους γιὰ να προσελκύσουν κ. ἄ πολλά ποὺ τὰ ζεῖ ἔνας κόσμος, ὁ ὁποῖος δὲν ἔχει συνειδητοποιήσει πόσο μηδαμινὰ καὶ ἄχρηστα εἶναι ὅλ᾿ αὐτά. Γιατὶ τὸ πρώτιστο ἀγαθὸ στὸν ἄνθρωπο εἶναι νὰ ἐμβιώσει τὴν ἀσθένειά του καὶ νὰ καταφύγει στὸ μέγα ἰατρεῖον (βλ. «Τὸ τοῦ Χριστοῦ ἰατρεῖον βλέπων ἀνεῳγμένον, καὶ τὴν ἐκ τούτου τῷ Ἀδὰμ πηγάζουσαν ὑγείαν, ἔπαθεν, ἐπλήγη ὁ διάβολος...», Μ. Κανών), «ἵνα λάβῃ ἔλεος». Αὐτὸ τοῦ χρειάζεται, ἤ ὅπως πολὺ ὀρθὰ ἐπισημαίνει σήμερα ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος, «τοῦ Ἀναργύρου τὴν μνήμην... εὐσεβῶς ὑμνήσωμεν φιλόχριστοι, ἵνα λάβωμεν ἔλεος, μάλιστα οἱ βορβορώσαντες, ὡς καγώ, τοὺς ἑαυτῶν ναούς...»
Ἀλήθεια, ποιὸς πιστεύει-καὶ πῶς μπορεῖ καὶ τὸ πιστεύει- ὅτι δὲν ἔχει «βορβορώσει» καὶ τὸ δικό του τὸ σῶμα καὶ τὴν ψυχή;
Χρόνια πολλά.

Τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος 2015 
παπα-κων. ν. καλλιανός

ΧΡΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΙ ΣΚΟΥΛΑΡΙΚΟΦΟΡΟΙ - Με αφορμή επιστολή του Καλαβρύτων στον Οικουμενικό Πατριάρχη

Ο άγιος Γεώργιος με σκουλαρίκι - τοιχογραφία από ιστορικό  ναό της Παναγίας του 14ου αιώνα
 στο χωριό Πλατάνια νομού Ρεθύμνης (δήμος Αμαρίου).

Σε ανοιχτή επιστολή του προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων Αμβρόσιος, τον εγκαλεί γιατί κοινώνησε τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη. 

Πρώτο επιχείρημά του: 

- Δεν έχετε παρατηρήσει, ότι στο αυτί του φοράει ένα σκουλαρίκι, δείγμα των ηθικά ανωμάλων τύπων; 

Μόνο σ’ αυτό στέκομαι επειδή είναι …γαργαλιστικό, γιατί δεν έχει νόημα να απαντάει κανείς στα παραληρήματα του Καλαβρύτων. 

Όμως για τα σκουλαρίκια έχω να παραθέσω εδώ – ενδεικτικά - αγιογραφίες όπου ο Χριστός ως βρέφος, αλλά και άγιοι φέρουν σκουλαρίκι! Το γιατί θα πρέπει να ψάξει και να το μάθει ο άγιος Καλαβρύτων. Να μαθαίνει και κάτι μετά από 40 χρόνια αρχιερωσύνης. 

Εκτός και είναι αμετακίνητος στην θέση του ότι το σκουλαρίκι είναι «δείγμα των ηθικά ανωμάλων τύπων». 

Π.Α.Α.

Η Παναγία στην Ι.Μ. Παναγίας του Άρακα που βρίσκεται στο χωριό Λαγουδερά της επαρχίας Λευκωσίας (Κύπρος)
Ο Χριστός φοράει σκουλαρίκι .Το ίδιο κόσμημα βλέπουμε και στην τοιχογραφία που βρίσκεται ακριβώς
 απέναντι από την Παναγία, όπου ο Ιησούς αγκαλιάζεται «χερσί πρεσβυτικαίς» από τον Συμεών. 

Άγιος Ιάκωβος ο Πέρσης ο Μεγαλομάρτυς (12ος αί.) με σκουλαρίκι
Κάτω Πάφος

Καταδικάζω το φόνο, ακόμα κι αν ο δολοφόνος αποτελεί "γλυκιά ελπίδα"!...

Κάποια πράγματα για να γίνουν κατανοητά, μόνο σαν εύθυμα μπορείς να τα εκλάβεις. Αυτό προσπάθησα να κάνω και εγώ. Και αν ντε και καλά φρίττω, μια βόλτα όμως στον αιγιαλό με εμπνέει και κάθομαι κι εγώ και σας σερβίρω μέσα στο κατακαλόκαιρο, ένα ευθυμογραφηματάκι δροσερό συνοδευτικό στην πάλη κατά της ζέστης. 

Από δω το' φερα από κει το πήγα, μου' ρχόταν και στο μυαλό οι στίχοι "γυαλό-γυαλό πηγαίναμε κι όλο για σένα λέγαμε…" και να τι μου προέκυψε λοιπόν. Δυσκολεύτηκα η αλήθεια για να βρω τίτλο. Τελικά επεκράτησε η τάση για χρήση παροιμίας, και ο τίτλος που μου ήρθε είναι: 

"Μ' άλλα λόγια ν' αγαπιόμαστε". 

"Τα δημοσίως πραττόμενα, δημοσίως πρέπει και να ελέγχονται". 

Αυτή η φράση μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει μαξιλαράκι ασφαλείας για όποιον θέλει να κάνει επίθεση σε κάποιον άλλον. Δεν έχει παρά να ανοίξει το μπαουλάκι του, να τραβήξει από μέσα ένα "δημοσίως πραχθέν" και να αρχίσει να βαράει τον διαπράξαντα ανελέητα. 

Δεν έχει βέβαια καμιά σημασία για το "δημοσίως πραχθέν" το πότε, το που και το γιατί. Βρε αδελφέ, εμένα τώρα με βολεύει να το χρησιμοποιήσω, τώρα το χρησιμοποιώ κι ας λες εσύ πως "ό,τι θυμούμαι χαίρομαι". Εφόσον ο μόνιμος στόχος μου δεν μου δίνει αφορμή θα ψάξω να τη βρω οπουδήποτε και οπωσδήποτε. Πλησιάζει άλλωστε και ο Δεκαπενταύγουστος και κατά τα ειωθότα θα κλείσω το μπαουλάκι μου, θα κρεμάσω τη χατζαροπένα μου και θα αποτραβηχτώ για περισυλλογή και… (βλάσφημοι, μην πάει το μυαλό σας στη γιόγκα), και… προετοιμασία για επανάκαμψη. 

Ναι, δυναμική επανάκαμψη. Γιατί εγώ, α! όλα κι όλα είμαι εναντίον του οποιουδήποτε εγκλήματος. Θέλω να είμαι ακριβοδίκαιος. Καταδικάζω το φόνο, ακόμα κι αν ο δολοφόνος αποτελεί "γλυκιά ελπίδα". 

Και όλα αυτά γίνονται με παρρησία και όχι με υποκρισία που λέτε εσείς. 

Τέλος 

Και όπως αναφέρουν και οι ταινίες στο τέλος "η σύμπτωση προσώπων και γεγονότων δεν είναι καθόλου μα καθόλου τυχαία". 

Απλά δεν γράφω τα πράγματα με τ΄όνομα τους για να μην είμαι εκτός του κλίματος υποκρισίας που κυριαρχεί στο κατά πάντα φανταστικό ευθυμογράφημά μου. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν θα βάλω το όνομά μου. 

Αρχιμανδρίτης Γεράσιμος Φραγκουλάκης 

Αννόβερο-Γερμανίας

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ

Ηρακλής Φίλιος

trikalaola

Ο αγαπητός καθηγητής στη Θεολογική Α.Π.Θ. και Πρόεδρος αυτής κ. Χρυσόστομος Σταμούλης, το 1999 στα πρώτα κεφάλαια του βιβλίου του «Φύση και Αγάπη» έκανε μία σύντομη αναφορά στις τάσεις που επικρατούν μέσα στους κόλπους της ορθόδοξης εκκλησίας. 

Με πολλή προσοχή προς το σώμα της εκκλησίας και σεβασμό στην ιστορία της, ο κ. καθηγητής προχώρησε στην αρίθμηση πέντε (5) τάσεων. Οι Παραδοσιαρχικοί (παραμονή στο γράμμα και όχι στο πνεύμα του νόμου). Οι Νεοορθόδοξοι – ως terminustechnicus – (εκφορά του πατερικού λόγου με τρόπο ώστε να ανταποκρίνεται στη σύγχρονη πραγματικότητα, ιδιαίτερο βάρος στη θεολογία του ησυχασμού, συζήτηση με τους κομμουνιστές και την υπαρξιακή φιλοσοφία της Δύσης). Ο Νεοευσεβισμός – Νεοσυντηρητισμός – Νεοαπολογητισμός (οι νεοορθόδοξοι που αρνήθηκαν στον ευσεβισμό, συντηρητισμό και απολογητισμό και ανέπτυξαν τη θεολογία του προσώπου για όσους γνωρίζουν, εξήραν την ευχαριστιακή εκκλησιολογία κ.ά.). 

Αισθητική θεολογία ή θεολογία του κάλλους (σύνδεση της θεολογίας με την τέχνη, τους ποιητές, συγγραφείς και μουσικούς). Παροντική θεολογία (η μετατόπιση του κέντρου βάρους από τη θεολογία στην ανθρωπολογία και την κοινωνία, το τέλος της εποχής των Πατέρων στη σύγχρονη θεολογία και κοινωνία). Ο καθένας ας σκεφτεί ποια τάση τον εκπροσωπεί με κατάλληλο τρόπο, χωρίς αυτό να σημαίνει τη διαίρεση του σώματος της εκκλησίας. Πρόκειται για τάσεις και όχι για κάστες και γκέτο. Κάστες και γκέτο μετατρέπονται όταν υπάρχουν αποκλειστικά και μόνο για τον εαυτό τους εκτός των άλλων, διαχωρίζοντας δραματικά και αιρετικά το ενιαίο και αδιαίρετο σώμα της εκκλησίας. 

Την ημέρα εορτής του αγίου και ιαματικού Παντελεήμονα, ο σεβαστός άγιος Καλαβρύτων στο blog του στηλίτευσε με άρθρο του το γεγονός ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος μετέδωσε την Θεία Ευχαριστία στον Δήμαρχο Θεσσαλονίκης κ. Μπουτάρη. Αναφέροντας στο άρθρο αρνητικά σχόλια για την ενέργεια του Πατριάρχη του Γένους που σηκώνει έναν σταυρό που φυσικά είναι άκρως μαρτυρικός και διαρκής. 

Δεν είναι ωραίο με λεπτομέρειες να γίνει αναφορά σε κάθε τι από όσα γράφτηκαν. Πώς συνδέονται οι παραπάνω τάσεις με το θέμα μας; Αρκεί ο καθένας να δει πως η πλειοψηφία των πιστών και «ανθρώπων της εκκλησίας» στις μέρες μας εντοπίζεται ανησυχητικά στους Παραδοσιαρχικούς (έτερη και ξένη εννοιολογική σημασία προς τον όρο παραδοσιακός). 

Το θέμα του άρθρου είναι γιατί ο Οικουμενικός Πατριάρχης μετέδωσε τη Θεία Ευχαριστία σε έναν «αμαρτωλό» άνθρωπο που φοράει σκουλαρίκι και τάσσεται υπέρ των ομοφυλόφιλων. Δεν είναι προνόμιο κανενός να κρίνει τον άλλον τη στιγμή που όλος ο κλήρος βλέπει τον εαυτό του κάθε φορά που ξεκινάει να διαβάζει την ευχή πριν τη Μ. Είσοδο («Ουδείς άξιος των συνδεδεμένων ταις σαρκικαίς επιθυμίαις και ηδοναίς προσέρχεσθαι ή προσεγγίζειν ή λειτουργείν σοι» – αμαρτία δεν είναι μόνο η ενέργεια, αλλά και η σκέψη σύμφωνα με τον ευαγγελικό λόγο και αν εφαρμόζονταν οι ιεροί κανόνες όλοι έπρεπε να πετάξουν τα ράσα και τις πέτρες που κρατάνε στα χέρια τους πριν λιθοβολήσουν και κρίνουν με κληρικαλιστικό ύφος τον άλλον). 

Δεν νομίζω ότι ο κόσμος σκανδαλίζεται από την ενέργεια του Πατριάρχη όπως αναφέρει ο άγιος Καλαβρύτων. Ο κόσμος θλίβεται, πονά και αγωνιά. Αγάπη και αγώνα θέλει άγιε Σεβασμιότατε. Να σταθεί επιτέλους ο πολλές φορές αδιάφορος, σκανδαλωδώς αδιάφορος κλήρος στη μάχη της ζωής, να πάψει απλά να χαμογελά και να χτυπά την πλάτη του άλλου και να δώσει μαρτυρία στη ζωή με κάθε έναν που αναζητά να δροσιστεί η ψυχή του και να ανακουφιστεί. Αυτά βέβαια πλέον σήμερα είναι πολυτέλεια για όσους διακονούν τω σχήματι τον σύγχρονο άνθρωπο. Αν τα κηρύγματα γίνονταν πράξεις και ενέργειες αλήθειας και αγάπης, όλα θα άλλαζαν. Η εσωτερική αυτό – ανάλωση εντός των εαυτών μας, αδιαφορώντας για κάθε τι που ο άλλος θέλει να μας πει και εωσφορικά κλείνουμε προκλητικά τα’ αυτιά μας, είναι η αυτό – διάλυση ενός εαυτού που δεν αναπτύσσεται, αλλά εγκλωβίζεται στην ακοινωνησία του. 

Στο άρθρο του ο άγιος Καλαβρύτων γράφει προς τον κ.κ. Βαρθολομαίο επί λέξει: «Δεν έχετε παρατηρήσει, ότι στο αυτί του φοράει ένα σκουλαρίκι, δείγμα των ηθικά ανωμάλων τύπων;».«Δεν έχετε πληροφορηθή, ότι προΐσταται του κύκλου των ομοφυλοφίλων;».«Δεν έχετε σκεφθή, ότι ο ταλαίπωρος αυτός άνθρωπος – εν τω μέτρω των δυνάμεών του- προάγει την ανηθικότητα;». Το σκουλαρίκι (όπως και τα tattoo) από πότε είναι δείγματα ηθικά ανώμαλων τύπων; Ίσως ο Χριστός έκανε λάθος με την πόρνη και έπρεπε πρώτος να την λιθοβολήσει. Αλλά δεν θα ήταν Χριστός, αλλά άνθρωπος. Και το ζήτημα είναι «πειθαρχείν δει Θεώ;» ή «πειθαρχείν δει ανθρώποις;». 

Ηθική ανωμαλία έχουμε όλοι μας. Η προαίρεση που κυοφορείται στους λογισμούς είναι είτε αγαθή, είτε κινείται προς την ανωμαλία. Και ηθική ανωμαλία δεν είναι αυτό που με «ανήθικο» τρόπο προβάλλεται από μέρος σύγχρονων θεολόγων, δηλαδή οτιδήποτε έχει να κάνει σε σχέση με τη σεξουαλικότητα και την ανάπτυξη και συμπλοκή των σωμάτων, αλλά οι «ανηθικότητα» των λογισμών και η εγκληματική κίνηση της ψυχής προς το κακό, το φθόνο, το μίσος, τη μνησικακία, την επιθετικότητα, την εκδίκηση, είναι οι όντως εραστές της ηθικής ανωμαλίας. Και όλοι (πρώτος ο ίδιος) έχουμε πέσει σε αυτές που είναι πιο επιβλαβείς για την ψυχική μας υγεία απ’ ότι οι προσωπικές επιλογές του καθενός στο θέμα της σεξουαλικότητας. Όμως το Άγιο Κάλλος που κατά τον Ντοστογιέφσκι θα σώσει τον κόσμο, θα σώσει με παρρησία και μετάνοια τον άνθρωπο που θέλει να σωθεί και παλεύει να σωθεί από κάθε ψυχικό έγκλημα που εμποδίζει να δει Παράδεισο και να μεθύσει στο θείο νάμα της Βασιλείας του Θεού, χορεύοντας «εν χορδαίς και οργάνοις» τον αμέθυστο χορό της σωτηρίας. 

Το παρόν άρθρο στο τέλος κατά τη γνωστή συνήθεια του Σεβασμιοτάτου επιτίθεται στον Οικουμενικό Πατριάρχη για τις γνωστές σχέσεις με τον Πάπα, τα ανοίγματα, την επίσκεψη του στην εβραϊκή συναγωγή της Νέας Υόρκης κ.τ.λ. Είναι δύσκολο και άτοπο να εκφράσει κάποιος άποψη αν δεν γνωρίζει τον λόγο και τον σκοπό των κινήσεων. Το σίγουρο είναι ότι στην ορθόδοξη εκκλησία δεν υπάρχουν προδότες. Λάθη γίνονται, κινήσεις επιπόλαιες το ίδιο. Μα είμαστε άνθρωποι. Χάριν ελέους υπάρχουμε και σωζόμαστε. 

Ο Οικουμενικός μας Πατριάρχης, ένας στύλος που καθημερινά δέχεται προκλήσεις και κινδυνεύει η ζωή του εκεί όπου οι άλλοι τον επικρίνουν, αλλά κανείς τους δεν πηγαίνει εκεί για να διακονήσει, είναι ένας άξιος Ιεράρχης που του βάζουμε εδαφιαία μετάνοια και ασπαζόμαστε την δεξιά του. Δεν είναι απλά ένας άνθρωπος με έναν τίτλο που «πρέπει» να σεβαστούμε. Ο σεβασμός κερδίζεται, δεν απαιτείται. Και η προσωπικότητα του έχει δώσει και δίνει αγώνες για το ήθος της θεολογίας της ορθόδοξης Ανατολής. Και φυσικά δίπλα του, ανάμεσα στους άξιους Ιεράρχες, ένας Ιεράρχης που έχει ζήσει τη θεολογία και δη την ευχαριστιακή εκκλησιολογία. Ο Γέρων Περγάμου Ιωάννης είναι αυτή τη στιγμή ό,τι καταλληλότερο και ασφαλέστερο διαθέτει η Μητέρα Εκκλησία και η σύνολη ορθοδοξία στο διάλογο Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών. Ένας Ιεράρχης που σε διάστημα εννέα (9) ημερών, χειροτονήθηκε διάκονος, πρεσβύτερος και Μητροπολίτης Περγάμου. 

«Ο Ιησούς επήγε εις το όρος των Ελαιών. Αλλ’ ενωρίς το πρωί ήλθεν πάλιν εις τον ναόν και όλος ο λαός ερχότανε προς αυτόν. Και αφού εκάθησε τους εδίδασκε. Οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι φέρουν μίαν γυναίκα που είχε συλληφθεί διά μοιχείαν, την έβαλαν εις το μέσον και του λέγουν, ‘’Διδάσκαλε, αυτή η γυναίκα συνελήφθη δι’ αυτόφωρον μοιχείαν, και εις τον νόμον μας ο Μωϋσής διέταξε να λιθοβολούμεν τέτοιες γυναίκες. Συ τι λες;’’. Αυτό δε το είπαν διά να τον δοκιμάσουν και λάβουν αφορμήν κατηγορίας εναντίον του. Ο Ιησούς έσκυψε κάτω και έγραφε με το δάκτυλο του εις την γην. Επειδή δε επέμεναν να τον ερωτούν, εσήκωσε το κεφάλι του και τους είπε, ‘’ο αναμάρτητος από σας ας ρίξη πρώτος την πέτρα εναντίον της’’. Και πάλιν έσκυψε κάτω και έγραφε εις την γην. Όταν το άκουσαν εκείνοι, έφυγαν ο ένας ύστερα από τον άλλον, πρώτοι οι γεροντότεροι, και έμεινε μόνος ο Ιησούς και η γυναίκα εις το μέσον. Εσήκωσε τότε ο Ιησούς το κεφάλι και της είπε, ‘’Γυναίκα που είναι αυτοί; Κανένας δεν σε καταδίκασε;’’. Αυτή είπε, ‘’Κανείς Κύριε’’. Τότε είπε ο Ιησούς, ‘’Ούτε εγώ σε καταδικάζω, πήγαινε και από τώρα και εις το εξής μη αμαρτάνης πλέον’’».

"Ἴσως κάποια ὄμορφη μέρα θὰ διαλυθεῖ ἡ σύγχρονος ἐπιστήμη..."

Ποπόβα Λιουμπόβ, "Μελέτη γυναικείου μοντέλου (recto) Μελέτη γυναικείου μοντέλου (verso)"
 (περίπου 1913)
Ασπρόμαυρο σκίτσο ανατομικής μελέτης που απεικονίζει σε κυβιστική τεχνοτροπία, ακέφαλο καθιστό
 γυμνό γυναικείο σώμα, ειδωμένο από τη δεξιά πλαϊνή όψη. 

ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΙΣ, ΚΑΘΑΡΣΙΣ, ΩΦΕΛΙΜΟΤΗΣ, Ἤ… Ἤ; 

ὑπὸ Γέροντος Χαλκηδόνος Ἀθανασίου 

“Ἴσως κάποια ὄμορφη μέρα θὰ διαλυθεῖ 

ἡ σύγχρονος ἐπιστήμη, καὶ θὰ γελοῦν 

μαζί μας. Τὸ εὔχομαι” 

(G. Flaubert) 

Ὡς γνωστόν, ζῶμεν εἰς μίαν ἐποχὴν πλήρη τραγωδιῶν, πολέμων, τρομοκρατίας, προβλημάτων οἰκολογικῶν, κλιματικῶν, καταστροφῆς καὶ μολύνσεως τοῦ περιβάλλοντος, πανδημιῶν, ραδιενεργῶν διαρροῶν, συρρικνώσεως τῶν ποικίλων πηγῶν, θρησκευτικοῦ φονταμελισμοῦ, οἰκονομικῶν κρίσεων, ὑπερπληθυσμοῦ κ.ἄ. 

Καὶ διερωτᾶταί τις: Διατί ἀσχολούμεθα καὶ μὲ προβλήματα π.χ. ἐξελικτικὰ τοῦ μυστηριώδους γυναικείου σώματος; Διότι τοῦτο ὑπάρχει, διότι ἔτσι πρακτικῶς θὰ ἠδυνάμεθα νὰ κατανοήσωμεν καὶ τὰ λοιπὰ μυστήρια τοῦ σώματος, διότι ἡ ἔρευνα αὐτῶν διδάσκει τὸν θαυμασμὸν τοῦ μεγαλείου τῆς ἐξελίξεως καὶ τὰς προσπαθείας ἑρμηνειῶν αὐτῶν, διότι τοῦτο εἶναι μία καθαρὰ καὶ μὴ ἐπιβαρυντικὴ ἱκανοποίησις, ποὺ χρειαζόμεθα ἰδιαίτερως εἰς τὸν πλήρη κακῶν κόσμον τοῦτον, ἡ ὁποία μᾶς θέλγει πνευματικῶς καὶ ἐνισχύει μὲ νέας δυνάμεις διὰ τὴν ὁρμὴν πρὸς τὸ παίγνιον, οὕτως ὥστε ἀργότερον νὰ ἐγκύψωμεν καὶ εἰς ἕτερα "σοβαρότερα" προβλήματα. 

Ἡ νέα πάντως ἔρευνα τῆς κοινωνιοβιολογίας ἢ ἐξελικτικῆς ψυχολογίας ἔχει τὸ δυσχερὲς ἔργον νὰ ἀπομυθοποιήσει διαφόρους ἑρμηνείας πολλῶν ἐνδιαφερόντων προβλημάτων, τὰ ὁποῖα ἀναφέρονται εἰς τὴν προέλευσιν τοῦ σημερινοῦ βιολογικοῦ κόσμου, τὰς σχέσεις τῶν διαφόρων μορφῶν ζωῆς μεταξύ των καὶ ἰδίως τὸν τρόπον ἐνσωματώσεως τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὴν εἰκόνα αὐτήν. 

Καὶ τὰ ὑπάρχοντα ἐρωτήματα ἀναφέρονται πρωτίστως εἰς τὸ μυστηριῶδες γυναικεῖον σῶμα, ὅπως τὴν διάκρισιν τῶν φύλων, τὴν ἐμμηνόπαυσιν, τὴν ὕπαρξιν τοῦ γυναικείου στήθους καὶ δὴ ὅταν δὲν παράγει γάλα, τὴν ἀπόκρυψιν τῆς ὠορρηξίας των, τὸν ὀργασμόν, τὴν κλιμακτήριον κ.ἄ. Διὸ καὶ δικαίως ὁ Freud ἐχαρακτήρισεν τὴν ψυχὴν τοῦ θήλεως ὡς μίαν "σκοτεινὴν ἤπειρον". 

Εἶτα δὲ εἰς τὸ ἀνδρικὸν σῶμα, ὅπως τὴν ἀνάπτυξιν τοῦ γενείου (οὐχὶ δὲ καὶ εἰς τὰς γυναῖκας, καίτοι καὶ τοῦτο δὲν εἶναι ἀπόλυτον!), τὰς ἐξελικτικὰς αἰτίας τῆς φαλάκρας, τὰ αἴτια τῆς ἀνδρικῆς ψυχρότητος καὶ τὰ περίεργα συμπτώματα καὶ τὰς ἐκτροπὰς αὐτῆς κλπ. 

Ἀλλὰ καὶ εἰς τὸ ζωϊκὸν βασίλειον δὲν ὑπολείπονται ταῦτα, ὅπως τὴν προέλευσιν τῶν κηλίδων τῆς λεοπαρδάλεως, τὸ λεῖον δέρμα τοῦ θώρακος τῶν ἀρμαδίλλων, τὸ πτυχόμορφον τοῦ ρινοκέρου, τὸν ὗβο τῆς καμήλου, τὴν προβοσκίδα τοῦ ἐλέφαντος, τὰ πτερὰ τῶν πτηνῶν, τὸν ἠχοεντοπιστικὸ προσανατολισμὸ τῶν νυχτερίδων, τὴν ὀξυδερκῆ ὅρασιν τῶν ἀετῶν κ.ἄ. 

Βεβαίως δύναται νὰ εἴπει τις, ὅτι οὕτως ἔπλασεν ὁ Θεὸς αὐτὰ ἤ "οὕτως θὰ ἀνεπτύχθησαν". Ὅμως τοιαῦται "ἐξηγήσεις" κατὰ πολλοὺς ἐπιστήμονας δὲν διαλευκάνουν τίποτε. Ἀλλὰ καὶ τοῦτο εἶναι ἀναπόδεικτον! Ὅπως καὶ τὰ ἀξιώματα τῆς φυσικῆς. Ἴσως πάντως διότι οὕτως θὰ εἶχον περισσοτέρας εὐκαιρίας νὰ μεταδώσουν τὰ γονίδιά των περαιτέρω, κατὰ τὴν ἐξελικτικὴν προσαρμογήν των. Ὑπάρχουν ὡς ἐκ τούτου, κυρίως διὰ τὸ θέμα τῶν γυναικῶν, πολλαὶ ὑποθέσεις ὡς ἡ σηματοδοτική, τῆς καθάρσεως, τῆς ὠφελιμότητος, τῆς ἀλλαγῆς τῆς ὕλης καὶ τῆς σελήνης, τῆς συγχρονικότητος, τῆς συμμετρίας, τῆς μερίμνης, τῆς ἀποπλανήσεως, τῆς σεξουαλικῆς ὡριμότητος, τῶν παραφρώνων θυγατέρων, τῶν ἐλκυστικῶν υἱῶν, τῆς σεξουαλικῆς ἐπιλογῆς, τοῦ συγκρατητικοῦ ἐλέγχου, τῆς ἀποπροσαρμογῆς, τῆς παρενεργείας, τοῦ μηδενισμοῦ, τῆς μονογαμίας, τῆς παιδοκτονίας, τῆς ὁριζοντίου, τῆς μητροαναρροφήσεως, τῆς γνωμοδοτήσεως, τῆς συνουσιακῆς ἀμοιβῆς, τῆς πατριαρχείας, τῶν συνετῶν μητέρων, τῆς συμβολῆς τῆς μάμμης, τῆς διευρυμένης καλῆς φυσικῆς καταστάσεως, τῆς ἀντιπαλοαποφυγῆς, τῆς χρωματοσωματοαντικαταστάσεως κ.ἄ. 

Ὅλαι ὅμως αὐταὶ ὁμοιάζουν πρὸς τὸν μῦθον τοῦ Σισύφου, ὁ ὁποῖος ἀνύψωνε τὸν βράχον, οὗτος δὲ ἐπανανακυλίετο. Διότι πολλὰ γνωρίζομεν, πολλὰ ὄχι καὶ συχνάκις ἀγνοοῦμεν τὸ τί δὲν γνωρίζομεν.

Διότι αἱ φυσικαὶ ἐπιστῆμαι διακρίνονται ἀπὸ τὴν λογοτεχνίαν καὶ τὸν μύθον. Τολμηραὶ παιγνιοσκέψεις καταλήγουν εἰς ἀντικειμενικὰς παρατηρήσεις. Ἄλλωστε διὰ κάθε μυστήριον πρὸς τὸ ὁποῖον στρεφόμεθα ὑπάρχουν πολλαὶ ἑρμηνεῖαι, χωρὶς τοῦτο νὰ σημαίνει ὅτι μία ἐξ αὐτῶν εἶναι σαφῶς ἡ ὀρθή, διὰ τοῦτο εἰς κάθε περίπτωσιν θὰ φωτίζομεν πολλὰς ἐξ αὐτῶν. Μερικαὶ δὲ ἑρμηνευτικαὶ ἀπαρχαί -ἢ ὑποθέσεις – ὡς λέγουν οἱ ἐπιστήμονες-ἐμφανίζονται ὡς παράλογοι, ἄλλαι εἶναι σαφέστεραι, καὶ ἴσως μερικαὶ μάλιστα ὀρθαί. 

Οἱ δὲ φυσικοὶ ἐπιστήμονες εἶναι ματεριαλισταί, πεπεισμένοι ὅτι ὑπάρχει εἷς πραγματιστὴς φυσικὸς νόμος, ὅπου κυριαρχοῦν ἐξηγητέα νομικὰ γεγονότα, ὅτι τὰ ὄντα εἶναι ὡς εἶναι, διότι ἔχουν διέλθει ἀπὸ μίαν ἐξέλιξιν καὶ τὸ παίγνιον τῆς ἐπιστήμης (τοῦ homo ludens τοῦ Huizinga) εἶναι ἡ ὀρθὴ ὁδός, τῆς εὑρέσεως, πῶς ὅλα ἐτοῦτα λειτουργοῦν1. 

_____________________________________________________ 

1- D. P. Barash – J. E. Lipton, Wie die Frauen zu ihren Kurven kamen. Die rätselhafte Evolutionsbiologie des Weiblichen, Ἁϊδελβέργη 2010.

ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ "ΤΥΜΒΩΡΥΧΟ ΡΑΣΟΦΟΡΟ" ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΠΑΤΡΩΝ

Από περιοδικό που εκδίδει η αντικανονική - σχισματική αδελφότητα της Μονής Εσφιγμένου του Αγίου Όρους,
με της οποίας το "αντι-οικουμενιστικό" πνεύμα, ...φλερτάρει ο κληρικός Αναστάσιος Γκοτσόπουλος
και όχι μόνο...

Στην έκδοση και κυκλοφορία φυλλαδίου από τον κληρικό της Μητροπόλεως Πατρών Αναστάσιο Γκοτσόπουλο για τον «αντι-οικουμενισμό» του νέου Οσίου Παϊσίου του Αγιορείτου, όπου σπιλώνεται η μνήμη Οικουμενικών Πατριαρχών και εξάγονται ποικίλα αυθαίρετα συμπεράσματα, αντέδρασε πρώτη η Ιδιωτική Οδός (10-7-2015), με το κείμενό μας «Η καπηλεία της μνήμης του Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου από κληρικό της Μητροπόλεως Πατρών». 

Η επόμενη αντίδραση ήρθε μία εβδομάδα μετά (18-7-2015), από τον θεολόγο Παναγιώτη Μαρτίνη, ο οποίος ζει στην Πάτρα, και με επιστολή του σε φιλικό του ιστολόγιο σχολίασε – μεταξύ άλλων – πως «το φυλλάδιο αυτό δεν είχε σκοπό να τιμήσει τον Άγιο Παΐσιο, αλλά ένα αντι-πατριαρχικό μένος». Ο κ. Μαρτίνης σημείωσε με έμφαση πως «τέτοια απαράδεκτα κείμενα που εκφράζουν φανατισμό, μισαλλοδοξία, εγωισμό και κυρίως έλλειψη αγάπης, για την οποία μίλησε τόσο πολύ ο όσιος Παΐσιος» και ακόμα ότι «χρησιμοποιήθηκε ένα τέτοιο ευλογημένο γεγονός [του πρώτου εορτασμού του αγίου], ως αφορμή, για ένα ξέσπασμα κατά του Οικουμενικού Πατριαρχείου». 

Ο κληρικός Αναστάσιος Γκοτσόπουλος δημοσίευσε την ίδια μέρα (18-7-2015) νέο κείμενο «προς αντιφρονούντες», όπου – μεταξύ άλλων – θεωρεί υπεύθυνο τον αείμνηστο Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα για δεινά της Ρωμιοσύνης της Πόλης κατά την περίοδο της πατριαρχίας του, αφού δεν μπόρεσε να τα προβλέψει και να τα αποτρέψει. 

Τα όσα έγραψε ο εν λόγω κληρικός, σχολίασε στην Ιδιωτική Οδό ο Μέγας Πρωτοπρεσβύτερος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας π. Γεώργιος Τσέτσης ως εξής: 

Θα ήταν καλό ο πατήρ Αναστάσιος Γκοτσόπουλος να ασχολείται με το γνωστό περί συμπροσευχών «χόμπυ» του και να μη αναλαμβάνει ρόλους πολιτικού αναλυτή, παρέχοντας ανιστόρητες ερμηνείες σχετικά με την συρρίκνωση του Ελληνικού στοιχείου της Κωνσταντινούπολης και τις τύχες της Πολίτικης Ρωμιοσύνης. 

Όταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας ήλθε στην Πόλη τον Ιανουάριο του 1949, βρήκε ένα ποίμνιο το οποίο δεν υπερέβαινε τις εκατό χιλιάδες ψυχές. Οι 250 χιλιάδες Έλληνες για τις οποίες κάμει λόγο ο π. Αναστάσιος, ζούσαν στην Πόλη των αρχών του εικοστού αιώνα! Για τα αίτια όμως, της εξαφάνισης μιας μεγάλης μερίδας των Ελλήνων αυτών μέσα σε μια πεντηκονταετία, να μη καταλογίζει ευθύνες στο Πατριάρχη Αθηναγόρα. Ευθύνη για την δραματική πτώση των αριθμών της ανθούσης τότε Ρωμιοσύνης, φέρει η ανώριμη πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της Ελλάδος της εποχής εκείνης, που συνέβαλε στην Μικρασιατική καταστροφή και ώθησε στην προσφυγιά το ακμάζον Ελληνικό στοιχείο της Ιωνίας, της Καππαδοκίας, του Πόντου και της Θράκης, τουτέστι όλη την Ανατολική ενδοχώρα της Εκκλησιαστικής δικαιοδοσίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου. 

Αλλά και η εκδίωξη, το 1964, των εγκατεστημένων στην Πόλη Ελλήνων υπηκόων δεν οφείλεται σε τυχόν αδράνεια ή ποιμαντική αδιαφορία του Πατριάρχου Αθηναγόρα, καθώς υπονοεί ο π. Αναστάσιος. Οφείλεται στην ολιγωρία της Αθήνας, η οποία είχε λησμονήσει ότι το «Σύμφωνο Εγκαταστάσεως και Εμπορίου» μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας που είχε υπογραφεί στην Άγκυρα το 1930, έφερε ημερομηνία λήξεως! Ως εκ τούτου δεν φρόντισε να προβεί σε ενέργειες ανανέωσής του. Καθώς εύστοχα παρατηρεί ο καθηγητής Νικόλαος Ουζούνογλου, η αντίδραση των ελληνικών κυβερνήσεων της περιόδου εκείνης «υπήρξε από αδιάφορη μέχρι ερασιτεχνική, και πήγαζε από την αρχή ότι είναι καλό να ξεμπερδεύουμε από πονοκεφάλους της ύπαρξης μειονοτήτων»! 

Άσχετα με το τι φρονεί ο π. Γκοτσόπουλος και οι ομόφρονές του, όντως Μέγας υπήρξεν ο Πατριάρχης Αθηναγόρας, η δε προσωπικότης του «εγράφη χρυσοίς γράμμασιν εις τας σελίδας της ορθοδόξου ιστορίας». Τα ρήματα αυτά δεν είναι δικά μου! Ούτε του γερο-Πανώτη!! Ανήκουν στον μέντορα του π. Αναστασίου, πατέρα Θεόδωρο Ζήση και περιλαμβάνονται σε ένα άρθρο του, με το οποίο κατακεραύνωνε τον Αρχιμανδρίτη τότε, νυν δε Όσιο Ιουστίνο Πόποβιτς, επειδή χαρακτήριζε τον Πατριάρχη ως «Φλωρεντιανό»! 

Λοιπόν, ας αφήσουμε ήσυχο τον Αθηναγόρα να αναπαύεται εις τας αιωνίους Μονάς όπου αυλίζεται η ψυχή του. Το έργο του θα το κρίνει ο Θεός και ουδείς άλλος. 

Μ. Πρ. Γεώργιος Τσέτσης 

Στον κληρικό της Μητροπόλεως Πατρών απάντησε με τον δικό του τρόπο και ο πολιός καθηγητής Αριστείδης Πανώτης, ο οποίος με άρθρο του στο ιστολόγιό μας Φως Φαναρίου, αναφέρεται σε μια άγνωστη πτυχή της εθνικής δράσης του αειμνήστου Πατριάρχου Αθηναγόρα, όταν ήταν Αρχιδιάκονος στο Μοναστήρι (των Σκοπίων σήμερα). 

Ο Αριστείδης Πανώτης γράφει: «Σε μια περίοδο που βάλλεται η μνήμη του πρωτεύοντος αυτού ιεράρχη της Εκκλησίας με ανόσιες και αισχρές φαντασίες και ψεύδη κάποιου τυμβωρύχου ρασοφόρου, που άγευστος της τεράστιας προσφοράς του Αθηναγόρα στην Εκκλησία και στο Γένος μας, επιχειρεί και πάλι να εκμαυλίσει αναγνώστες στον διεστραμμένο φανατισμό του. Ο κακεντρεχής αυτός τύπος ας διαβάσει άρθρο του ταπεινού δασκάλου που ευλογήθηκε να γνωρίσει όσο ελάχιστοι το ορθόδοξο και πατριωτικό φρόνημα του μακαριστού Πατριάρχη». 

Δεν περιμένει κανείς να αλλάξει μυαλά ο κληρικός της Μητροπόλεως Πατρών. Αυτό που επισημαίνεται είναι η αντιεκκλησιολογική του συμπεριφορά, στο όνομα – δήθεν – της ελεύθερης έκφρασης της γνώμης του. 

Και το τραγικότερο όλων είναι ότι υποστηρίζεται από έναν «εκκλησιαστικό υπόκοσμο» (με παλαιοημερολογητικά χαρακτηριστικά), που δεν σέβεται όχι μόνο το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά και κανέναν άλλο εκκλησιαστικό θεσμό, επικαλούμενος – φευ! - την «πατερική παράδοση» και την «καθαρότητα της πίστης». 

Π.Α.Α.

Διαβάστε σχετικές αναρτήσεις στην Ιδιωτική Οδό: 
- Η "ευτελής" μου αντίδραση για τον κληρικό Αναστάσιο Γκοτσόπουλο
- Εάν είχε καλή γνώμη για μένα θα αισθανόμουν άρρωστος...
- Οι "ταλιμπάν" της Ορθοδοξίας είναι εδώ!
- Ο Μέγας Πατριάρχης Αθηναγόρας και το νανάκι Γκοτσόπουλος

"ΕΤΣΙ ΚΟΙΜΑΤΑΙ ΟΛΟΓΥΜΝΗ... ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΑΝΑΣΑΙΝΕΙ..." των Μ. ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ και Ν. ΓΚΑΤΣΟΥ

Αμοργός, Ίκαρος 1997

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Η Αμοργός, έργο 46 (1970 - 1987) του Μάνου Χατζιδάκι, είναι μια καντάτα βασισμένη στο ομώνυμο ποίημα του Νίκου Γκάτσου, για μια γυναικεία φωνή, δυο ανδρικές, μικτή χορωδία και συμφωνική ορχήστρα.

H μουσική σχέση του Μάνου Xατζιδάκι μ' αυτό το μοναδικό ποίημα του Γκάτσου δεν θα μπορούσε να ερμηνευθεί παρά μόνο μέσω της σχέσης του με τον Nίκο Γκάτσο, σχέσης πολυετούς, βαθιάς, σχέσης ζωής. Όταν πρωτογνωρίστηκαν, ο Χατζιδάκις ήταν δεκαεπτά ετών και ο Γκάτσος εικοσιοκτώ. 

Παρά το γεγονός ότι ο Χατζιδάκις απέφυγε, από πεποίθηση,  - με λίγες εξαιρέσεις - τη μελοποίηση ποιητικών έργων, ασχολήθηκε με την Αμοργό, την οποία θεωρούσε "ένα ελληνικό ποίημα, με χρήση κάποιων υπερρεαλιστικών στοιχείων, τα οποία όμως υπάρχουν στην ίδια την ελληνική παράδοση. Γι αυτό και ο Γκάτσος δεν δυσκολεύτηκε να τα μεταφέρει στο νεοελληνικό τραγούδι, δίνοντας μια καινούργια αίσθηση, αλλά στην ουσία επαναφέροντας τα διαχρονικά στοιχεία που περιείχε η ελληνική παράδοση".

Παρά την μακρόχρονη σχέση του με το ποίημα και τις επανειλημμένες εξαγγελίες ολοκλήρωσης του, στην πράξη ο Χατζιδάκις αφιερώθηκε αποκλειστικά στη σύνθεσή του σε δύο συγκεκριμένες χρονικές περιόδους:

H πρώτη ήταν το καλοκαίρι του 1972 στη Nέα Yόρκη, λίγο πριν την επιστροφή του στην Eλλάδα. Στην πρώτη εκείνη μορφή του έργου προβλέπονταν αφηγηματικά μέρη ανάμεσα στα τραγούδια, με τον Aλέξη Mινωτή ως αφηγητή, και τον Δημήτρη Χορν στο ρόλο του Βυζαντινού χρονογράφου.

Δεκαπέντε χρόνια μετά, το 1986 γράφει το Πόσο πολύ σ’ αγάπησα, και σχεδιάζει κάποιες μελωδίες για μερικούς από τούς τελευταίους στίχους του ποιήματος: Xρόνια και χρόνια πάλεψα. Tον Mάιο και τον Iούνιο του 1987 καταπιάνεται για τελευταία φορά με το έργο. 

Το 1981, καλεί τον Νίκο Κυπουργό από το Παρίσι να αναλάβει την ενορχήστρωση του έργου, υπό την καθοδήγησή του, ώστε εκείνος να αφοσιωθεί αποκλειστικά στην ολοκλήρωση της μελοποίησης, εν όψει της επικείμενης εκτέλεσης του έργου στα πλαίσια του Mουσικού Aυγούστου στο Hράκλειο Kρήτης. Tελικά, υπό την πίεση του χρόνου, στην Kρήτη αρκέστηκε να παρουσιάσει έξι από τα τραγούδια που ήδη είχε συνθέσει στην Aμερική, για φωνή (Σπύρος Σακκάς) και πιάνο (ο ίδιος ο Χατζιδάκις). 
Να σημειώσουμε εδώ ότι στην πρώτη μορφή του έργου, όπως την είχε συλλάβει ο Χατζιδάκις, προβλέπονταν δύο τραγουδιστές (ο Σπύρος Σακκάς και η Φλέρυ Nταντωνάκη), χορωδία και «μικρή ομάδα μουσικών». 
Αυτά τα έξι τραγούδια της Αμοργού (για φωνή και πιάνο) τα άκουσα σαν ήμουν νέος φοιτητής από το Γ' Πρόγραμμα, από την εκπομπή του Βασίλη Νικολαϊδη, τα ηχογράφησα - σε μια κασέτα τότε - και τα έκανα κτήμα μου.

Πολύ αργότερα, τo καλοκαίρι του 2003, η Αμοργός παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Hρώδειο (26 Iουνίου) και κυκλοφόρησε δυο χρόνια μετά από τον Σείριο (σε ενορχήστρωση - αναπροσαρμογή Νίκου Κυπουργού), παραμένοντας ανολοκλήρωτο ως έργο του Χατζιδάκι.

Επιλέγω από την Αμοργό να σας παρουσιάσω το τραγούδι - ποίημα Έτσι κοιμάται ολόγυμνη, το οποίο ανήκει στην ομάδα των πρώτων έξι τραγουδιών που μελοποίησε ο Χατζιδάκις στην Αμερική το 1972. 

Έτσι κοιμάται ολόγυμνη μέσα στις άσπρες κερασιές 
μια τρυφερή μου αγάπη, 
Ένα κορίτσι αμάραντο σα μυγδαλιάς κλωνάρι 
Με το κεφάλι στον αγκώνα της γερτό και την παλάμη 
πάνω στο φλουρί της 
Πάνω στην πρωινή του θαλπωρή όταν σιγά-σιγά σαν 
τον κλέφτη, 
Από το παραθύρι της άνοιξης μπαίνει ο αυγερινός να την 
ξυπνήσει!

 

Το τραγούδι έχει γνωρίσει τρεις επίσημες - ας τις πούμε έτσι - εκτελέσεις και ηχογραφήσεις. Οι δύο ιστορικές!

Μία με τον ίδιο τον Χατζιδάκι να παίζει πιάνο και να τραγουδάει, η οποία περιλαμβάνεται στον δίσκο Μάνος Χατζιδάκις 2000Μ.Χ. Η ερμηνεία του συνθέτη είναι καταλυτικά αυθεντική. Μόνον εδώ, πριν ο Χατζιδάκις αρχίσει να τραγουδάει το Έτσι κοιμάται ολόγυμνη, προτάσσονται σε ρετσιτατίβο οι στίχοι:

Έτσι σ’ ένα πιθάρι βαθύ το σταφύλι ξεραίνεται και στο

καμπαναριό μιας συκιάς κιτρινίζει το μήλο

Έτσι με μια γραβάτα φανταχτερή

Στην τέντα της κληματαριάς το καλοκαίρι ανασαίνει

Με τον Σπύρο Σακκά και τον συνθέτη στο πιάνο (ανέκδοτη) από ρεσιτάλ στον Μουσικό Αύγουστο το 1981.

Και, τέλος, αυτή του Δώρου Δημοσθένους που περιέχεται στο cd με την Αμοργό που επιμελήθηκε ο Νίκος Κυπουργός.

 

Η καθεμιά από τις εκτελέσεις του τραγουδιού αυτή είναι εντελώς διαφορετική από την άλλη. Τις παραθέτουμε εδώ για να καταλάβει ο καθείς τη δύναμη αυτού του τραγουδιού, που μπορεί να μας συγκινεί με τον βαθύ ερωτισμό του χωρίς να τον…διαλαλεί.
Κι άλλη μία εντοπίσαμε.
Το τραγούδι σε μια εκδοχή για δύο κιθάρες και φωνή: Από τη συναυλία "Νυχτερινός κήπος", με την Αγγελική Ιονάτου και την Κατερίνα Φωτεινάκη. 

Ο ΣΠΥΡΟΣ ΣΚΟΥΡΑΣ ΤΗΣ 20th CENTURY FOX ΚΑΙ Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΘΗΝΑΓΟΡΑΣ

Ο πρόεδρος της 20th Century Fox Σπύρος Σκούρας (αριστερά) με το βραβείο Guild, την κορυφαία διάκριση για κινηματογραφικούς παραγωγούς, που του απονεμήθηκε το 1958 στο Λος Αντζελες.

Στον σκηνοθέτη

π. Πέτρο Μινώπετρο

Σαν σήμερα - επί τη μνήμη του φιλοσόφου και απολογητού αγίου Αθηναγόρα -  εόρταζε τα ονομαστήριά του ο μεγάλος εκείνος Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας (1886-1972), ο από Αμερικής. 

Σκέφτηκα, λοιπόν, να σας γνωρίσω, αγαπητοί συνοδίτες, έναν σπουδαίο Έλληνα της Αμερικής, ο οποίος θαύμαζε τον τότε Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Αθηναγόρα και εμπνεόταν από αυτόν σε κάθε τι καλό και εθνικό. 

Μια ζωή σαν παραμύθι...

Το μικρό βοσκόπουλο από το Σκουροχώρι Ηλείας  αφού μάθει λίγα γράμματα σε μοναστήρι (κρυφό σχολειό!) μπαίνει στα δεκατρία του στη βιοπάλη. Μιλάμε για τις αρχές του 20ού αιώνα. Πρώτα μαθητευόμενος τυπογράφος και έπειτα κλητήρας σε ναυτιλιακή εταιρεία στην Πάτρα. Εκεί στην Πάτρα γίνεται μέλος και κάποιας χριστιανικής οργάνωσης, από εκείνες που τότε ξεπηδούσαν ως παραφυάδες της "Ζωής". Εκεί βλέπει για πρώτη φορά και ταινία στον κινηματογράφο και εντυπωσιάζεται από το νέο μέσο δραματικής έκφρασης. 

Ο Σπύρος Σκούρας καταφέρνει να μεταναστεύσει στην Αμερική, όπου και τελικά, ως "δαιμόνιος ρωμιός", διαπρέπει. Δουλεύοντας σκληρά με τα δύο αδέρφια του, επενδύουν τις οικονομίες τους στην ανακαίνιση ενός παλιού κτηρίου σε μια πολυσύχναστη λαϊκή γειτονιά και ανοίγουν τον πρώτο του κινηματογράφο, το «Olympia», το 1914. Ακολουθεί ο κινηματογράφος «Pantheon» - και αυτός με ελληνικό όνομα - και σύντομα τα αδέρφια, αποκτούν μια σειρά κινηματογράφων στο Σεντ Λούις, όχι μόνο στις λαϊκές γειτονιές των μεταναστών αλλά και στις προνομιούχες περιοχές της πόλης.  Τελικά, οι αδερφοί Σκούρα γίνονται υπολογίσιμη δύναμη στην βιομηχανία του κινηματογράφου και κάνουν συμφωνίες με την Paramount και τη Warner Bros, μεσολαβούν σε μικρές και μεγάλες συγχωνεύσεις που καταλήγουν στη συγχώνευση της 20th Century με τη Fox το 1935 και τον Σπύρο Σκούρα πρόεδρο από το 1942 ως το 1962.

Όλα αυτά, κι άλλα πολλά, διάβασα σε αφιέρωμα της εφημερίδας ΤΟ ΒΗΜΑ, με αφορμή την έκδοση Spyros Ρ. Skouras, Memoirs, 1893-1953 που βασίστηκε σε ιδιόγραφα και δακτυλόγραφα βιογραφικά σημειώματα και μαγνητοφωνημένες αφηγήσεις του Σκούρα και επιμελήθηκε ο καθηγητής Ηλίας Χρυσοχοΐδης. 

Από όλα όσα διαβάζω στέκομαι σε δύο σημεία: 

Ο Σκούρας έκανε τεράστιες προσπάθειες προκειμένου οι ΗΠΑ να μεσολαβήσουν για την άρση του αποκλεισμού στην Ελλάδα ώστε να σωθούν από την πείνα τρία εκατομμύρια Ελληνες, την περίοδο της Κατοχής. Το εγχείρημά του, συνολικής αξίας 200 εκατομμυρίων δολαρίων, ευοδώθηκε: Συνολικά σχεδόν ένα εκατομμύριο τόνοι τροφίμων και ιατρικής βοήθειας, έφτασαν στην Ελλάδα, αναδεικνύοντας τον Σκούρα μεγάλο πατριώτη. 

Ο ίδιος σημειώνει: "Μολονότι πιστώθηκα αποκλειστικά αυτή την ενέργεια, τούτο δεν αληθεύει. Με βοήθησαν κάποια μέλη της Ένωσης ανάμεσα στα οποία ήταν: ο Αρχιεπίσκοπος Αθηναγόρας...". 

Το λέει αυτό ο Σκούρας, γιατί με την εισβολή των Γερμανών στην Ελλάδα το 1940 είναι, μαζί με τον Αθηναγόρα, οι εμπνευστές της πρωτοβουλίας Greek War Relief Association. Με την οργανωτική βοήθεια του Νόρμαν Ντέιβις, προέδρου του Ερυθρού Σταυρού, και την υποστήριξη προσωπικοτήτων του επιχειρηματικού και πολιτικού κόσμου, όπως ο Χάρολντ Βάντερμπιλτ και ο τραπεζίτης Γουίνθροπ Ολντριτς, μετέπειτα πρέσβης των ΗΠΑ στη Βρετανία, κατάφεραν να συγκεντρώσουν 40 εκατ. δολάρια σε μετρητά προκειμένου να αποσταλούν ως χρηματική βοήθεια ή ως ανθρωπιστική βοήθεια στην Ελλάδα.

Είναι πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι δύο κεφάλαια των απομνημονευμάτων του Σπύρου Σκούρα αφιερώνονται στον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Αθηναγόρα, μετέπειτα Οικουμενικό Πατριάρχη, τον οποίο γνωρίζει ο Σκούρας στη Νέα Υόρκη το 1931.

Ο δυναμισμός και η μαγνητική προσωπικότητα του Αρχιεπισκόπου, η ευγένεια και η ταπεινότητά του, η σοφία και ο πραγματισμός του τον εντυπωσιάζουν. Χάρη στη δική του επίδραση αποφασίζει την παραγωγή ταινιών με θρησκευτικό περιεχόμενο όπως «Το τραγούδι της Μπερναντέτ» (1943) και «Ο χιτών» (1953) ή ταινιών για όλη την οικογένεια, όπως «Η μελωδία της ευτυχίας» (1965). 

Ποιος θα μπορούσε να σκεφτεί - αν δεν υπήρχε η μαρτυρία του ίδιου του Σκούρα - ότι ο μεγάλος Αθηναγόρας βοήθησε τον φλογερό αυτό ομογενή, ώστε να φτάσει στην Κατεχόμενη Ελλάδα ανθρωπιστική βοήθεια, και τον ενέπνευσε στην δημιουργία θρυλικών ταινιών, όπως "Ο χιτών" ή "Η μελωδία της ευτυχίας";
Γι' αυτό και όταν ο Αθηναγόρας εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης, ο Σκούρας τον συνόδευσε στην Κωνσταντινούπολη με το προσωπικό αεροπλάνο του προέδρου Τρούμαν.
Να σημειώσουμε ακόμη ότι το 1957 ο φιλογενής Σπύρος Σκούρας, για να αναδείξει την Ελλάδα τουριστικά, έρχεται και γυρίζει τη ταινία «Το παιδί και το δελφίνι» (1957), με γυρίσματα στην Ύδρα, Ακρόπολη, Επίδαυρο και Μετέωρα. Γύρισε επίσης σε ελληνικό έδαφος τις παραγωγές "Ο Λέων της Σπάρτης" («The 300 Spartans», 1962) και το "Συνέβη στην Αθήνα" (1962), σε μουσική Μάνου Χατζιδάκι. 

Ας ελπίσουμε ότι αυτή η βιογραφία του Σπύρου Σκούρα θα μεταφραστεί και στα ελληνικά για να γίνει κτήμα των πολλών και προς παραδειγματισμόν ακόμα περισσότερων. 

Π.Α.Α.

SPS Memoirs

ΣΑΡΑΝΤΑ ΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΕΙΔΕ ΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΧΩΡΟ ΠΟΥ ΠΟΛΕΜΗΣΕ

Ο υποδιοικητής, το 1974, της ΕΛΔΥΚ θυμάται την τριήμερη επική μάχη

Του Αριστείδη Βικέτου* 

Σε απόσταση αναπνοής από το πεδίο της επικής μάχης, που έδωσε το 1974 στο στρατόπεδό της η Ελληνική Δύναμη Κύπρου (ΕΛΔΥΚ), βρέθηκε το πρωί ο τότε υποδιοικητής της, και σήμερα ταξίαρχος εν αποστρατεία, Παναγιώτης Σταυρουλόπουλος. 

Ο 80χρονος σήμερα Π. Σταυρουλόπουλος ήταν το 1974 αντισυνταγματάρχης. Στηριγμένος στο μπαστούνι του και με μάτια βουρκωμένα περιέγραψε στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ) την επική μάχη κατά τον δεύτερο γύρο της τουρκικής εισβολής στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ, που κράτησε από τις 14 μέχρι και τις 16 Αυγούστου 1974 και είχε ως αποτέλεσμα την αποτροπή της κατάληψης της Λευκωσίας. Ο ίδιος τονίζει ότι το πιο σημαντικό είναι ότι τα παιδιά της ΕΛΔΥΚ «διέσωσαν την αξιοπρέπεια της Ελλάδος». 

Για την προσφορά του στην Κύπρο ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης τίμησε προχθές τον ταξίαρχο εν αποστρατεία Παναγιώτη Σταυρουλόπουλο.

Ρωτήσαμε τον κ. Σταυρουλόπουλο τι θυμάται πιο έντονα από τις μέρες εκείνες. «Όσο ζω δεν θα ξεχάσω τους στρατιώτες που πολέμησαν σαν λιοντάρια. Δεν θα ξεχάσω τους ηρωικούς στρατιώτες, που χάθηκαν και ότι τη δεύτερη μέρα της μάχης, στις 15 Αυγούστου, ζήτησα βοήθεια, και παρόλο που η απάντηση ήταν θετική, κανείς δεν ήρθε να βοηθήσει». 

Στην φωτογραφία διακρίνεται κτίριο του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ και μέρος του πεδίου μάχης το 1974

Σήμερα το πρωί στο παρατηρητήριο του φυλακίου «Κολοκασίδη» της Εθνικής Φρουράς, μπροστά από ένα λιτό μνημείο, τελέστηκε από τον Μητροπολίτη Κερύνειας Χρυσόστομο τρισάγιο στην μνήμη των ανδρών της ΕΛΔΥΚ και της Εθνικής Φρουράς. Παρόντες ο Κύπριος υπουργός Άμυνας Χριστόφορος Φωκαΐδης, ο αρχηγός του ΓΕΕΦ, αντιστράτηγος Μπασιακούλης, ο διοικητής της ΕΛΔΥΚ, συνταγματάρχης, Θεόδωρος Εμμανουήλ, η βουλευτής του ΑΚΕΛ Σκεύη Κουκουμά, επιζώντες πολεμιστές της ΕΛΔΥΚ και συγγενείς πεσόντων και αγνοουμένων. 

Το παρατηρητήριο του φυλακίου «Κολοκασίδη» βρίσκεται πολύ κοντά στα υψώματα της Σχολής Γρηγορίου, που κατέχεται από τους Τούρκους, βόρεια της οποίας είναι το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ και μέρος του βρίσκεται υπό κατοχή ενώ ένα άλλο είναι εντός της νεκρής ζώνης. Κατευθείαν μπροστά από το παρατηρητήριο του φυλακίου «Κολοκασίδη» υψώνεται η οροσειρά του Πενταδακτύλου, πάνω στην οποία έχει χαραχθεί η σημαία της καλούμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου» με την επιγραφή «Νιώθω περήφανος, που είμαι Τούρκος». 

Στην επική μάχη του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ έχασαν την ζωή τους 56 αξιωματικοί, υπαξιωματικοί, ενώ 49 καταγράφηκαν αγνοούμενοι. Από αυτούς μέχρι σήμερα βρέθηκαν και ταυτοποιήθηκαν με την μέθοδο DNA τα λείψανα τριών. 

Μετά το τρισάγιο ο Παναγιώτης Σταυρουλόπουλος, υποδιοικητής και στρατοπεδάρχης το 1974 του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, θυμήθηκε τις τραγικές εκείνες μέρες: 

«Στις 11 Ιουλίου, και ενώ βρισκόμουν σε άδεια, δέχτηκα ένα τηλεφώνημα με το οποίο μου ζητήθηκε να παρουσιαστώ και να αναλάβω τη συνοδεία της αποστολής 450 οπλιτών για την αλλαγή της ΕΛΔΥΚ. Αναχωρήσαμε από την Κόρινθο στις 13 Ιουλίου με το αρματαγωγό ”Λέσβος”. Φτάσαμε στις 19 Ιουλίου στην Αμμόχωστο, με καθυστέρηση λόγω των γεγονότων του πραξικοπήματος κατά του Μακαρίου. Επισκεπτόμενος το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ παρατήρησα πτήσεις τουρκικών αεροσκαφών, ενώ δεν είχε κηρυχθεί ακόμη πόλεμος. Στις 10 Αυγούστου ήρθε διαταγή του ΓΕΣ να παραδώσω το 252 ΤΠ, στο οποίο είχα εν τω μεταξύ τοποθετηθεί ως διοικητής, και να αναλάβω υποδιοικητής της ΕΛΔΥΚ. Παρέδωσα το τάγμα και στις 11 του μηνός παρουσιάστηκα στην ΕΛΔΥΚ. Στις 12 του μηνός με κάλεσε ο διοικητής και με διέταξε να παραμείνω στο στρατόπεδο». 

Το ερώτημα, σημείωσε ο Παναγιώτης Σταυρουλόπουλος, που κανείς μέχρι σήμερα δεν μου έχει απαντήσει είναι «γιατί όρισαν εμένα, που μόλις είχα φτάσει στο νησί, ως υποδιοικητή παρότι υπήρχαν τόσοι διαθέσιμοι αξιωματικοί». 

Ο Παναγιώτης Σταυρουλόπουλος ξύπνησε στις 14 Αυγούστου 1974 με την ρίψη βομβών NAPALM και σφοδρό βομβαρδισμό του στρατοπέδου. «Εμείς δεν διαθέταμε κανένα αντιαεροπορικό όπλο για να αποκρούσουμε τις επιθέσεις. Υποστήριξη από την αεροπορία ουδεμία», θυμάται με πικρία και συνεχίζει: «Στις 10.00 το πρωί έγινε η πρώτη επίθεση, η οποία αποκρούστηκε με πολύ λίγες απώλειες. Στις 12.00 έγινε η δεύτερη επίθεση. Οι Τούρκοι αποκρούστηκαν και μετρούσαν πολλές απώλειες. Εμείς είχαμε μόνον ελάχιστους τραυματίες. Στις 5.00 το απόγευμα, ο 4ος λόχος δέχθηκε επίθεση, την οποία και απέκρουσε. Το βράδυ μείναμε άγρυπνοι, γιατί το στρατόπεδο ήταν περικυκλωμένο από 150 τουρκικά άρματα. Ξημέρωσε η 15η Αυγούστου. Δεν δεχθήκαμε καμία επίθεση από το τουρκικό πεζικό, δεν σταμάτησε όμως ο ανελέητος βομβαρδισμός από την αεροπορία και το πυροβολικό τους. Την υποστήριξή μας είχαν αναλάβει δύο μοίρες πυροβολικού, η 187 και η 182. Πράγματι, η 187 μοίρα μάς βοήθησε αρκετά καλύπτοντας μας, η 182 μοίρα, όμως, δεν έριξε ούτε ένα βλήμα παρότι στο δυναμικό τους είχαν ενταχθεί και αξιωματικοί πυροβολικού ακριβώς για να μας βοηθήσουν. Ο διοικητής δε της εν λόγω μοίρας έγινε μετέπειτα αρχηγός ΓΕΣ...» 

Επειδή η τοποθεσία ήταν ανοχύρωτη, λέει ο κ. Σταυρουλόπουλος, οι υπερασπιστές του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ δεν είχαν πολυβολεία και αντιαρματικά και πολεμούσανε με ελαφρύ οπλισμό και με 2 όλμους των 81 χιλιοστών. Και φτάνει η τραγική 16η Αυγούστου 1974. 

Ο τότε υποδιοικητής της ΕΛΔΥΚ Παναγιώτης Σταυρουλόπουλος, ατενίζοντας σήμερα το στρατόπεδο περιέγραψε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ την τελευταία μέρα της επικής μάχης σαν να την ξαναζούσε: 

«Στις 5.30 το πρωί έπεσε η πρώτη βόμβα NAPALM και μετά συνεχής βομβαρδισμός από πυροβολικό και αεροπορία. Στις 10.00 δεχτήκαμε συνδυασμένη επίθεση πεζικού και αρμάτων. Το κύριο μέρος της επίθεσης δέχτηκε ο 4ος λόχος και ο λόχος διοικήσεως, που βρισκόταν στο πλέον πεδινό μέρος. Ο λόχος διοικήσεως, άγνωστο ποιος τον διέταξε, έβαλε μπροστά τη διμοιρία μηχανικού, που αποτελείτο από έναν λοχαγό και 20 στρατιώτες. Ο λοχαγός Σωτήρης Σταυριανάκος, παλικάρι με όλη τη σημασία της λέξεως, παρότι το σώμα του μηχανικού δεν είχε βέβαια την ίδια εκπαίδευση με το πεζικό, κατάφερε και κράτησε τα άρματα και το πεζικό των Τούρκων. Αποτέλεσμα ήταν να χάσει 16 από τους 20 άντρες του και να αποκεφαλιστεί ο ίδιος από βολή άρματος. Με την κατάρρευση του λόχου διοικήσεως και με την πίεση που δέχονταν οι άλλοι λόχοι, η θέση μας ήταν πολύ δεινή. Από την προηγούμενη μέρα είχα πει σε όλους πως δεν θα αποχωρήσει κανένας, εάν δεν δώσω εγώ εντολή». 

Στη 1.30 το μεσημέρι της 16ης Αυγούστου, ο Παναγιώτης Σταυρουλόπουλος έδωσε εντολή να αρχίσει η σύμπτυξη. Ο επιλοχίας Κέδρος, με μια ομάδα 12 αντρών, έμεινε πίσω και θυσιάστηκε για να σωθούν όλοι οι υπόλοιποι καλύπτοντας την υποχώρηση τους. 

Μετά τη μάχη μέσα στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ, οι εισβολείς επιδόθηκαν σε απερίγραπτες ωμότητες. Όπως δείχνει φωτογραφία που περιήλθε στα χέρια ξένου πολεμικού ανταποκριτή, οι Τούρκοι αποκεφάλισαν δέκα σορούς νεκρών της ΕΛΔΥΚ και τοποθέτησαν τα κεφάλια στο οδόστρωμα, στην είσοδο του στρατοπέδου, όπου έσπευδαν, ο ένας μετά τον άλλο, να φωτογραφηθούν. Στο ίδιο σημείο, άφησαν εκτεθειμένα επί ημέρες άλλα πτώματα, αφού πρώτα τα έγδυσαν. 

Ο Δημήτρης Σπανογιάννης, λοχίας το 1974 του 4ου Λόχου της ΕΛΔΥΚ και πρόεδρος σήμερα του Πανελληνίου Συνδέσμου Μαχητών ΕΛΔΥΚ 1974, βαθιά συγκινημένος δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Θα ήθελα να μπορούσα να πάω μέχρι το στρατόπεδο να δω τι έχει γίνει. Η τρίτη ημέρα της μάχης, 16 Αυγούστου, ήταν πραγματική κόλαση. Πολεμήσαμε σώμα με σώμα. Ο τουρκικός στρατός μάς είχε κυκλώσει. Ο Σταυριανάκος έπεσε στο ύψωμα Β πίσω από το Grammar School. Ήταν το πιο προωθημένο σημείο». 

Τον Ιανουάριο του 1975 ο Σταυριανάκος προήχθη, με προεδρικό διάταγμα, στον βαθμό του ταγματάρχη και το όνομά του δόθηκε στο στρατόπεδο του Συντάγματος της ΕΛΔΥΚ, που βρίσκεται στη Μαλούντα, περίπου τριάντα χιλιόμετρα από την Λευκωσία. 

*Από το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ)