Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΣΤΗΝ "ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΟΔΟ"

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 

ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ 

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟΝ κ. ΑΘΑΝΑΣΙΟ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ 

ΠΕΡΙ ΤΟΥ «ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΘΕΟΠΑΣΧΗΤΙΣΜΟΥ» 

Ενθυμούμενοι τον λόγο του Κυρίου μας «μακάριοι εστέ όταν ονειδήσωσιν υμάς…Χαίρετε και αγαλλιάσθε ότι ο μισθός υμών πολύς εν τοις ουρανοίς» (Ματθ.5,11-12), χαιρόμεθα για τις απαξιωτικές εκφράσεις, του διαχειριστή του ιστολογίου «Ιδιωτική Οδός» κ. Παν. Ανδριόπουλου: «καταπιάνεται με τον ‘θεοπασχίτη’ εδώ γελάνε», «γραφικοί συντάκτες», «ευσεβέστατα ανθρωπάκια», «γελοιότητες», τις οποίες χρησιμοποίησε με αφορμή δημοσίευσή μας της 24ῃς Απριλίου 2014 με τίτλο «Αναφορά σε σύγχρονη θεοπασχητική κακοδοξία». Λυπούμεθα όμως για το πρόσωπό του,όχι μόνον διότι αμαρτάνει, ειρωνευόμενος, αλλά και διότι εάν ο κ. Ανδριόπουλος νομίζει ότι τα όσα γράψαμε στο άρθρο μας είναι «γελοιότητες», θα έπρεπε να κάνει τον κόπο να το αποδείξει με μαρτυρίες από την αγία Γραφή και τους αγίους Πατέρες. Το γεγονός όμως ότι δεν τόλμησε να ανατρέψει το περιεχόμενό του, αλλά κατέφυγε σε ειρωνείες, αποδεικνύει ότι η πρόθεσή του δεν ήταν να συμβάλλει με τη δημοσίευσή του στην οικοδομή του σώματος της Εκκλησίας. Εκτός και αν πιστεύει, ότι με το απόσπασμα του μακαριστού Μητροπολίτου Νικοπόλεως Μελετίου, το οποίο παρέθεσε, προφανώς ως απάντηση, ανατρέπει το περιεχόμενο του άρθρου μας.

Η συνέχεια της απάντησης αφορά στον θεολόγο Α. Παπαθανασίου και μπορείτε να την διαβάσετε εδώ. 

Παραθέτω τώρα την δική μου απάντηση στην "απάντηση" του Γραφείου επί των Αιρέσεων, κυρίως σε ό,τι με αφορά.

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Δεν μπορώ παρά να χαρώ που έχω γίνει αιτία - όπως ισχυρίζονται - για να λάβουν μισθό εν ουρανοίς οι υπεύθυνοι του Γραφείου επί των Αιρέσεων της Μητροπόλεως Πειραιώς. Είμαι ο ονειδισμός τους! Κι αυτοί το όνειδός μας! Θεωρούν εαυτούς σεσωσμένους και έχουν βαλθεί εργολαβικά να μας σώσουν όλους εμάς, τα απολωλότα πρόβατα. Εγώ αμαρτάνω "ειρωνευόμενος", αλλ' αυτοί παραμένουν αναμάρτητοι και θεματοφύλακες της Ορθοδοξίας, γενόμενοι τιμηταί των πάντων!

Φυσικά δεν διαβάζουν σωστά τα κείμενα των άλλων, τυφλωμένοι καθώς είναι από την "προάσπιση της πίστεως". 

Γράφουν: "... εάν ο κ. Ανδριόπουλος νομίζει ότι τα όσα γράψαμε στο άρθρο μας είναι «γελοιότητες», θα έπρεπε να κάνει τον κόπο να το αποδείξει με μαρτυρίες από την αγία Γραφή και τους αγίους Πατέρες". Οι "γελοιότητες" δεν αναφέρονται στο συγκεκριμένο κείμενο για τον θεολόγο Θανάση Παπαθανασίου, αλλά σε όλα τα αντίστοιχα κείμενα που εξαπολύουν καθημερινώς σχεδόν κατά Ορθοδόξων Πατριαρχών, Επισκόπων, Θεολογικών Σχολών, Θεολόγων και γενικώς κατά παντός "παρεκκλίνοντος" - κατ' αυτούς - από την ορθόδοξη πίστη. 

Φυσικά δεν πρόκειται να μπω στον κόπο να τους "αποδείξω" το ο,τιδήποτε με Γραφικά ή Πατερικά ρητά. Δεν με ενδιαφέρει αυτή η προτεσταντική ή ιεχωβίτικη πρακτική τους: παράθεση χωρίων κατά το δοκούν. 

Οι υπεύθυνοι του Γραφείου Αιρέσεων νομίζουν ότι δεν είχα την τόλμη να ανατρέψω το περιεχόμενο του κειμένου τους, και γι' αυτό κατέφυγα σε ειρωνείες, γεγονός που αποδεικνύει - κατ' αυτούς - ότι η πρόθεσή μου δεν ήταν να συμβάλλω με τη δημοσίευσή του στην οικοδομή του σώματος της Εκκλησίας. Το ερώτημα είναι απλό: Μ' αυτή την τακτική που ακολουθεί το Γραφείο επί των Αιρέσεων της Μητροπόλεως Πειραιώς οικοδομεί το σώμα της Εκκλησίας; Το Γραφείο αυτό λειτουργεί ως διαλυτικό στοιχείο για την ενότητα της Εκκλησίας. Ας το καταλάβουν αυτό οι "υπεύθυνοι" αλλά και ο κυρίαρχος Μητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείμ. 

Επίσης, ναι, πιστεύω ότι το απόσπασμα του μακαριστού Μητροπολίτου Νικοπόλεως Μελετίου, που παρέθεσα, ως απάντηση, ανατρέπει το περιεχόμενο του άρθρου τους. Γι' αυτό και δεν κάνουν την παραμικρή μνεία στο ουσιαστικό περιεχόμενο του κειμένου του μακαριστού Μελετίου. 

Τέλος, απαντώ και σε κάτι που αφορά στην απάντηση των "υπευθύνων" στον Θανάση Παπαθανασίου. Γράφουν ότι ο Θ.Π. "εισάγει τον καινοφανή και αδόκιμο όρο «ορθόδοξος θεοπασχητισμός», μη μαρτυρούμενο στην Κανονική και Πατερική μας Παράδοση. Ρωτάμε: ποιά Σύνοδος στα δύο χιλιάδες χρόνια της εκκλησιαστικής μας ιστορίας καθιέρωσε τέτοιον όρο; Ποιός Πατέρας της Εκκλησίας χρησιμοποίησε αυτόν τον όρο; Ας κάνει τον κόπο να μας αναφέρει έστω και μία μαρτυρία ο αγαπητός μας κ. Α. Παπαθανασίου". 

Αυτό ακριβώς ρωτάω κι εγώ με τη σειρά μου: Ποια Σύνοδος στα χίλια τόσα χρόνια της Εκκλησίας απεφάνθη για τον καθιέρωση εορτασμού της "8ης και 9ης Οικουμενικής Συνόδου"; Ποιος Πατέρας της Εκκλησίας τις χαρακτήρισε ως "Οικουμενικές"; Ας κάνουν τον κόπο να μας αναφέρουν έστω και μια πατερική μαρτυρία γι' αυτή την πέρα από κάθε εκκλησιολογία και λειτουργική πρακτική αυθαιρεσία της Μητροπόλεως Πειραιώς. 

Χριστός Ανέστη!

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΔΙΕΣΠΑΡΑΞΕ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΑ ΣΠΑΡΓΑΝΑ ΠΡΙΝ Ο ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ ..."ΚΑΤΑΣΠΑΡΑΞΕΙ" ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΔΗΜΟΥ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Ο Σεβ. Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβρόσιος εμμένει σε μια άγονη, πρωτόγονη και εν τέλει α-νόητη πολεμική κατά πάντων. Αφού "τα έβαλε" με τον συγγραφέα Νίκο Δήμο, του οποίου οι σχετικές με το Άγιο Φως δηλώσεις είναι γνωστές από το παρελθόν, περιέλαβε και τον π. Βασίλειο Θερμό και τον θεολόγο Αλέξανδρο Καριώτογλου, οι οποίοι ...τόλμησαν να του απαντήσουν με κάποιο τρόπο. 

Κραδαίνει, λοιπόν, ο Σεβ. Αμβρόσιος το "ερώτημα" προς τον π. Βασίλειο Θερμό: 

"Το βράδυ της Αναστάσεως σείς εψάλλατε τους στίχους, που προηγούνται του ύμνου ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ", και είπατε τα λόγια:    

"Αναστήτω ο Θεός και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί Αυτού και φυγέτωσαν από προσώπου Αυτού, οι μισούντες Αυτόν"   

"Ως εκλείπει καπνός  εκλειπέτωσαν, ως τήκεται κηρός από προσώπου πυρός"   

"Ούτως απολούνται οι αμαρτωλοί από προσώπου του Θεού καί οι δίκαιοι ευφρανθήτωσαν" ;;;;  

Δηλ. παρακαλέσατε  τον Αναστάντα Χριστό, ώστε οι ασεβείς άνθρωποι  "να διασκορπισθούν, νά φύγουν, να εξαφανισθούν από την γη, να γίνουν καπνός, να καούν και να χαθούν ολοκληρωτικά;  Ποιοί; Όσοι μισούν τον Θεό" (!), δηλ. άνθρωποι αλλαζόνες μικροί, αναστήματος νάνου που αντιμάχονται  την Αλήθεια και τη Ζωή, που είναι ο Χριστός!" 

Ο Σεβ. μπροστά στο μένος του δεν βλέπει και τόσο καλά. Ο ψαλμικός στίχος "Αναστήτω ο Θεός και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί Αυτού και φυγέτωσαν από προσώπου Αυτού, οι μισούντες Αυτόν" δεν περιέχει παράκληση. Δεν παρακαλούμε εμείς τον Χριστό να διασκορπίσει του εχθρούς του. Αυτό γίνεται άμα τη αναστάσει! Αυτεξουσίως ανέστη ο Σωτήρ, οπότε συμβαίνουν όσα οι ψαλμικοί στίχοι εν είδει προφητείας λένε. Δεν είναι εκδικητικό το περιεχόμενο των ψαλμικών αυτών στίχων υπό το φως της Ανάστασης, αλλά θριαμβικό και περιγράφουν την κατάσταση που επικρατεί στη δημιουργία μετά την Ανάσταση. 

Ο Μητροπολίτης Κοζάνης Παύλος στο Πασχαλινό μήνυμά του γράφει για όσους θα φύγουν το βράδυ της Ανάστασης και δεν θα μείνουν στη Θ. Λειτουργία: 

Οι πολλοί θα φύγουν άμα τω ακούσματι «Αναστήτω ο Θεός, και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί αυτού, και φυγέτωσαν από προσώπου αυτού οι μισούντες αυτόν». Ο Χριστός, όμως, και αυτούς τους περιμένει για να τους χαρίσει την χαρά την οποία ουδείς άλλος έχει. 

Γι' αυτό και εμείς, ως τέκνα φωτόμορφα της Εκκλησίας, συγχωρούμεν πάντα "τη αναστάσει". 

Σε καμία περίπτωση δεν νομιμοποιούμαστε να λέμε το φρικτόν που ξεστόμισε ο άγιος Καλαβρύτων για τον Ν. Δήμου: "να σαπίσει το στόμα του" ή "θα τον κατασπαράξω" στο όνομα του Χριστού!!! 

Ας ανατρέξει ο άγιος Καλαβρύτων στην πατερική ερμηνεία των ψαλμικών αυτών στίχων που επικαλείται, γιατί κάτι λάθος έχει καταλάβει... 

Κι ας μην ανησυχεί. Πριν εκείνος "κατασπαράξει" τον Ν. Δήμου, ο Ιησούς τη Αναστάσει Του διεσπάραξε "του θανάτου τα σπάργανα" (τροπάριον κανόνος β' ήχου).

ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΣΤΟ ΝΙΧΩΡΙ ΤΟΥ ΒΟΣΠΟΡΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΛΙΑ ΛΑΖΑΡΙΔΟΥ

"...Ὁ παπα-Διανέλος ἐσηκώθη στενάζων..."   

Ο παπαδιαμαντικός λόγος χύθηκε σαν εαρινή ευωδία στο Νιχώρι του Βοσπόρου το Σάββατο της Διακαινησίμου 26 Απριλίου το απόγευμα. 

Στην Κοινοτική Αίθουσα του Αγίου Νικολάου Νεοχωρίου, η γνωστή ηθοποιός Όλια Λαζαρίδου παρουσίασε ένα θεατρικό αναλόγιο με τίτλο: «Διανύοντες ἕν Παπαδιαμαντικόν Πάσχα εἰς τό Νεοχώριον», αποδίδοντας με τέχνη και αίσθημα παπαδιαμαντικά, πασχαλινά διηγήματα. 

Μαζί με την σεμνή, σοβαρή και πάντα ουσιαστική Όλια Λαζαρίδου, η μουσικός Φωτεινή Κοκκάλα (κανονάκι) και ο ιεροψάλτης στην Πόλη Νίκος Χαλδαιάκης, με σπουδές υποκριτικής και πολλές καλλιτεχνικές ανησυχίες. 

Η εκδήλωση ήταν πρωτότυπη για τα Πολίτικα δεδομένα, καθώς ο Παπαδιαμάντης δεν είναι και τόσο οικείο άκουσμα, αλλά δια της υποβλητικότητός της καθήλωσε το ακροατήριο και ο εφημέριος του Νιχωριού Αρχιμ. Αγαθάγγελος κλείνοντας την εκδήλωση διετύπωσε την σκέψη για επανάληψη ανάλογης εκδήλωσης κατά την περίοδο των Χριστουγέννων, ενδεχομένως και με δραματοποιημένη αφήγηση διηγημάτων του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.

Στην εκδήλωση παρέστησαν ο Σεβ. Μητροπολίτης Μυριοφύτου και Περιστάσως Ειρηναίος, ως εκπρόσωπος του Πατριαρχικού Επιτρόπου Μητροπολίτου Καλλιουπόλεως και Μαδύτου Στεφάνου (του Πατριάρχου απουσιάζοντος στο εξωτερικό), ο Αρχιμ. Αγαθάγγελος Σίσκος, ιερατικώς προϊστάμενος των Ναών της Κοινότητος Νεοχωρίου, ο υπογραμματεύς της Αγίας και Ιεράς Συνόδου διάκονος Ιωακείμ, ο Πρόεδρος της Κοινότητος της Παναγίας Κουμαριωτίσσης και Άρχων Μ. Χαρτοφύλαξ της Μ.τ.Χ.Ε. Λάκης Βίγκας με την σύζυγό του, ο καθηγητής Αντώνιος Χατζόπουλος, μέλη και φίλοι της Κοινότητος. 

Π.Α.Α. 

φωτογραφίες: Ηλίας Κουλουρίδης

Ο ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΑΠΑΝΤΑ ΣΤΟ "ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ" ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

Θανάσης Ν. Παπαθανασίου 

Αναφορά σε χάλκευση κατηγορίας επί θεοπασχητική κακοδοξία 

Στις 24-4- 2014 εκδόθηκε «εκ του Γραφείου επί των Αιρέσεων και Παραθρησκειών» της Ι. Μητροπόλεως Πειραιώς ανακοίνωση με την οποία «ο υπεύθυνος Αρχ. π. Παύλος Δημητρακόπουλος και ο Γραμματέας κ. Λάμπρος Σκόντζος, Θεολόγος» ισχυρίζονται ότι διαπίστωσαν «σαφείς αντορθόδοξες απόψεις» στο κείμενό μου με τίτλο «Ο πάσχων Θεός, ο σύντροφος Θεός» [δημοσιευμένο στο περιοδικό Σύναξη 129 (2014), σσ. 17-27]. Ισχυρίζονται, δηλαδή, ότι αποδίδω «στην απαθή και αναλοίωτη και άτρεπτη Θεία φύση του ενανθρωπήσαντος Λόγου, πάθος και κατά συνέπεια τροπή και αλλοίωση». 

Γιατί, άραγε, αυτή η κατηγορία; Ολόκληρο το κείμενό μου λέει ρητά το αντίθετο αυτό που οι κατήγοροί μου ισχυρίζονται. Χάριν όσων δεν έχουν υπόψη τους το κείμενό μου, αλλά το μόνο που συνάντησαν περί αυτού στο διαδίκτυο είναι η εν λόγω ανακοίνωση, παραθέτω χαρακτηριστικά σημεία του: 

«Επί του σταυρού, λοιπόν, έπαθε ο Θεάνθρωπος – όχι απλώς ένας άνθρωπος ονόματι Ιησούς. Έτσι, κατά έναν μυστήριο τρόπο, ο ίδιος ο Θεός συμμετείχε στην οδύνη και το πάθος, χωρίς ταυτόχρονα να υφίσταται αλλοίωση η θεία φύση του. Είναι ένα μυστήριο ασύλληπτο, το οποίο όμως διασφαλίζει την πληρότητα του Θεού αλλά και την αληθινή συμμετοχή του στη ιστορία» (σ. 22). «Αυτού του είδους ο θεοπασχητισμός (ο Ορθόδοξος θεοπασχητισμός), λοιπόν, αφορά το πρόσωπο του Χριστού. Ο Θεός Υιός έζησε το πάθος, διότι είναι αυτός που ενανθρώπησε. Αυτό επιβεβαιώνεται και από άλλες εκβολές της δογματικής παράδοσης. Οι Πατέρες, λ.χ., επέμειναν ότι αυτός τον οποίο γέννησε η Θεοτόκος δεν ήταν μια ανθρώπινη υπόσταση, αλλά ο ίδιος ο Θεός Λόγος (το δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδας), η ανθρώπινη φύση του οποίου ήταν από το πρώτο δευτερόλεπτο αδιαίρετα ενωμένη με τη θεότητά του. Ακριβώς υπ’ αυτό το πρίσμα η Παναγία αποκαλείται “Θεοτόκος”, και αυτοί που σταύρωσαν τον Χριστό αποκαλούνται “θεοκτόνοι” […]. Στην οπτική αυτή, λοιπόν, πάσχει (το επαναλαμβάνω) ο Χριστός, δεν πάσχει όμως η θεία φύση. Αυτή τη θέση τη βρίσκουμε διαχρονικά, μέχρι και σε σύγχρονους Ορθόδοξους θεολόγους. Η θεία φύση εξ ορισμού βρίσκεται πέρα από κάθε λογής περιορισμούς, στους οποίους, αντίθετα, υπόκεινται τα κτιστά όντα» (σ. 23). 

Ότι οι αρμόδιοι του Γραφείου επί των Αιρέσεων και υποχρεούμενοι σε προσεκτική ανάγνωση, παρανάγνωσαν το περιοδικό «Σύναξη» σε «Σύναξις», είναι, προφανώς, αθώο αβλέπτημα. Η παραθεώρηση, όμως, των ρητών θέσεων μου; Γιατί, άραγε, η χάλκευση της κατηγορίας; 

Είναι χαρακτηριστικό ότι όσοι αναγνώσουν την ανακοίνωση μόνη της, θα αποκομίσουν πιθανώς την εντύπωση πως οι κατήγοροί μου προσάγουν, προς απάντησή μου, τη διδασκαλία του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού. Η ανάγνωση, όμως, του ίδιου του κειμένου μου θα έδειχνε ότι στον άγιο Ιωάννη έχω παραπέμψει ο ίδιος, με το ίδιο νόημα και ακριβώς για το ίδιο απόσπασμα (όπως και στον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη και τον π. Δημήτριο Στανιλοάε, η σκέψη του οποίου ρητά σημείωσα ότι αποτυπώνεται στο κείμενό μου, κ.ά.) και έχω διευκρινίσει πως η αντίδοση των ιδιωμάτων των δύο φύσεων συμβαίνει στην υπόσταση του Χριστού (σσ. 22-23). Γιατί, λοιπόν, άραγε, η κατηγορία;

Αναμένω ότι το χριστιανικό ήθος και ο στοιχειώδης ανδρισμός θα οδηγήσουν τους κατήγορους σε δημόσια επανόρθωση. Αναμένω πολλά; 

Αθήνα, 27-4-2014 

ΜΕ “ΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ” ΣΤΟ ΑΝΝΟΒΕΡΟ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ

Το επόμενο Σάββατο 3 Μαϊου στην Markuskirche (ώρα 6 το απόγευμα) στο Αννόβερο της Γερμανίας, θα παρουσιάσουμε την μουσικοφιλολογική παραγωγή μας “Το Τετράδιο του Πατριάρχη”, που στηρίζεται στη νεανική ποιητική ανθολογία του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου. 

Πριν εξήντα χρόνια – στις 14 Νοεμβρίου 1954 – ο μαθητής της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης Δημήτριος Αρχοντώνης (ο σημερινός Οικουμενικός Πατριάρχης) εγκαινιάζει ένα νέο τετράδιο. Το περιεχόμενό του δεν έχει σχέση με τα μαθήματα του ωρολογίου προγράμματος. Το τιτλοφορεί ο ίδιος «Ποιήματα». Πρόκειται για μια προσωπική ποιητική ανθολογία. Ο νεαρός μαθητής αρέσκεται στην ανάγνωση λογοτεχνικών και ποιητικών κειμένων. Καθώς την εποχή εκείνη δεν υπάρχουν τα σημερινά μέσα, καταφεύγει στην αντιγραφή –το προσφιλές διακόνημα των μοναχών ανά τους αιώνες. Αντιγράφει, λοιπόν τα ποιήματα που τον εκφράζουν ή τον εντυπωσιάζουν, κι έτσι καταρτίζεται η ανθολογία, η οποία περιλαμβάνει, από το 1954 ως το 1970, 79 ποιήματα από 35 ποιητές, 32 Έλληνες και 3 ξένους. 

Πολλά από τα ποιήματα αυτά την ίδια περίπου περίοδο, μελοποιούνταν από έλληνες συνθέτες. Έτσι, ερευνήσαμε το σχετικό μουσικό υλικό και καταρτίσαμε μια μουσικοποιητική ανθολογία του Τετραδίου του Πατριάρχη, προκαλώντας παράλληλα και νέες μελοποιήσεις. 

Ξεκινήσαμε την παρουσίαση αυτή πριν 10 χρόνια από το Φεστιβάλ της Σύμης. Το 2004 συμπληρώνονταν 50 χρόνια από την έναρξη της Πατριαρχικής μαθητικής ανθολογίας. Έκτοτε, με το σύνολό μας “Πολύτροπον” την παρουσιάσαμε σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας και στην Κύπρο.

Φέτος που συμπληρώνονται 60 χρόνια, την παρουσιάζουμε στο Αννόβερο, μετά από πρόσκληση της Ενορίας Τριών Ιεραρχών και του προϊσταμένου Αρχιμ. Γεράσιμου Φραγκουλάκη, και υπό την αιγίδα της Μητροπόλεως Γερμανίας. Η εκδήλωση εντάσσεται στους εορτασμούς για τα 50 χρόνια της Ελληνορθόδοξης Ενορίας του Αννόβερο, αλλά και για τα 50χρονα της Μητροπόλεως Γερμανίας. Η εκδήλωση αποτελεί και προανάκρουσμα, θα λέγαμε, της Πατριαρχικής επισκέψεως στην Μητρόπολη Γερμανίας μετά από λίγες μέρες (10-19 Μαϊου). 

Στην παρουσίαση του Τετραδίου του Πατριάρχη στο Αννόβερο θα παρουσιαστεί μια ανθολογία μελοποιημένων ποιημάτων  για φωνή και πιάνο, και τα ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη που ανθολόγησε ο Πατριάρχης ως μαθητής. Τα Καβαφικά ποιήματα και κάποια ακόμα θα ακουστούν και σε γερμανική μετάφραση. 

Ερμηνεύουν: 

Δάφνη Πανουργιά και Παναγιώτης Ανδριόπουλος, τραγούδι 

Βασιλεία Ευσταθιάδου και Βίλλυ Κωστοπούλου, πιάνο 

Άννα – Μαρία Παναγιώτου, απαγγελία 

Γενική επιμέλεια: Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος

ΤΟ "ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ" ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΚΑΙ Ο "ΘΕΟΠΑΣΧΙΤΗΣ" ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

Το "Γραφείο επί των Αιρέσεων και Παραθρησκειών" της Ι. Μητροπόλεως Πειραιώς, ειδικεύεται στον εντοπισμό "αιρέσεων" και "κακοδοξιών" από Ορθοδόξους. Έτσι έχει ...περιλάβει κατά καιρούς Πατριάρχες, καθηγητές Θεολογικών Σχολών και τώρα, σε πρόσφατη ...πανταχούσα, καταπιάνεται με τον "θεοπασχίτη" (εδώ γελάνε!) θεολόγο Αθανάσιο Παπαθανασίου, με αφορμή κείμενό του στο περιοδικό «ΣΥΝΑΞΗ» (τεύχ. 129, Ιανουάριος – Μάρτιος 2014), υπό τον τίτλο: «Ο πάσχων Θεός, ο σύντροφος Θεός».

Το ενδιαφέρον είναι ότι οι γραφικοί συντάκτες του άρθρου δηλώνουν ξεκάθαρα:

"...προσπερνούμε την ακατανόητη για μας αφετηρία του αρθρογράφου με την αναφορά του στο ολοκαύτωμα των Εβραίων στα κρεμαντόρια του Άουσβιτς και του Μπούχενβαλτ και την μηδενιστική ερώτηση του Ελιέζερ Βίζελ «Πού είναι ο φιλεύσπλαχνος Θεός;»...".

Ομολογούν ότι δεν καταλαβαίνουν το πνεύμα του άρθρου του Θ. Παπαθανασίου, αλλά δεν διστάζουν να κατακεραυνώσουν "την θεολογική πλευρά του άρθρου".

Για να μνησθώ του ρήματος του Αγίου Καλαβρύτων (για τον Ν. Δήμου): τα ευσεβέστατα "ανθρωπάκια".

Φυσικά αυτό δεν ακυρώνει την ολάκερη ευθύνη του Μητροπολίτου Πειραιώς Σεραφείμ γι' αυτές τις γελοιότητες.

Παραθέτω ένα απόσπασμα "θεοπασχητισμού" του μακαριστού Μητροπολίτου Νικοπόλεως Μελετίου για να τον κατακεραυνώσει κι αυτόν - μετά θάνατον - το "Γραφείο Αιρέσεων" της Μητροπόλεως Πειραιώς:

«Ἐγένετο», λέει τό Εὐαγγέλιο, ὁ ἱδρώς τοῦ Κυρίου «ὡσεί θρόμβοι αἵματος». Ὅταν λέγει θρόμβοι αἵματος, τό λέει τό ἅγιο Εὐαγγέλιο, γιατί ὁ ἱδρώς βγαίνει καί ἔ... τό πολύ-πολύ εἶναι σάν δροσιά ἐπάνω στόν ἄνθρωπο, τό πολύ-πολύ νά γίνει σταγόνες. Οἱ θρόμβοι τοῦ αἵματος βγαίνουν ἀπό πηγή καί εἶναι ἐκεῖνο πού πετάγεται ἀπότομα. 

Καί τώρα τό ἐρώτημα: Σ᾿ ἕναν ἄνθρωπο, νά γίνει καί ὁ ἱδρώς αὐτοῦ ὡσεί θρόμβοι αἵματος, ἀκριβῶς ἐπειδή εἶναι ἄνθρωπος καί δέν ἔχει δύναμη καί εὑρέθηκε κάτι μπροστά του πού τόν ἔκανε νά λυπηθεῖ, νά ὑποστεῖ ἀγωνία, νά τά χάση νά ταραχθῆ, εἶναι λογικό. Ἀλλά ὁ Κύριος, τό εἴπαμε καί τό ξανατονίζουμε, εἶναι ὁ παντοδύναμος Θεός. 

Γιά φαντασθεῖτε, νά ἔρχεται σέ ἕνα ἰσοζύγιο ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ μέ τήν ἀσθένεια τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως. Νά κρατάει ὁ Θεός ὁ ἴδιος. Καί πάλι νά μή κρατιέται. Φαντασθεῖτε πόσο μεγάλος πρέπει νά ἦταν ὁ πόνος καί ἡ ἀγωνία πού ἔκανε τόν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό νά φτάσει στήν κατάσταση νά γίνει «ὁ ἱδρώς αὐτοῦ ὡσεί θρόμβοι αἵματος». Καί σ᾿ αὐτή τήν κατάσταση, «ὤφθη αὐτῷ ἄγγελος Κυρίου ἐνισχύων αὐτόν». Ἦρθε νά ἀναπληρώσει τίς ἐλλείψεις τῶν ἀνθρώπων ὁ ἄγγελος καί νά τόν ἐνισχύσει ψυχικά σάν ἄνθρωπο. Νά τόν ἐνισχύσει νά αἰσθανθεῖ τήν παρηγοριά κάποιου ἀπό τά πλάσματά Του τήν ὁποία ζητοῦσε. 

Ὅταν κανείς σκεφθεῖ ποιός ἦταν ὁ Χριστός καί ἀπό ποῦ ἔπαιρνε ἐνίσχυση, κυριολεκτικά τά χάνει. Γιατί ὁ Θεός, ὁ Χριστός, παρηγορεῖται ἀπό τόν ἄγγελο. Συνέβη δηλαδή ἁπλούστατα ἐκεῖνο πού συμβαίνει καί σ᾿ ἐμᾶς: Ἕνας μεγάλος ἄνθρωπος πεπειραμένος, δυνατός μέ γνώσεις, σοφία, σέ μία δύσκολη στιγμή του, πού εἶναι πικραμένος, ἀπό ποιόν ἐνισχύεται; Ἀπό ἕνα μωρό παιδάκι πού πηγαίνει δίπλα του καί τόν χαϊδεύει καί τοῦ λέει: «Μπαμπά τί ἔχεις; Ἐγώ σέ ἀγαπάω». 

Τί μᾶς δείχνει καί αὐτό; Μᾶς δείχνει πρῶτα ἀπ᾿ ὅλα, πόσο τέλεια ἦταν ἡ ἀνθρωπίνη φύση τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ἀκόμα μᾶς δείχνει πόσο ἀπαραίτητη εἶναι γιά τόν ἄνθρωπο ἡ στοργή καί ἡ ἀγάπη. Καί πόσο ἀπαραίτητη εἶναι καί γιά τόν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό -ἦταν καί εἶναι- ἡ στοργή καί ἡ ἀγάπη. Γιατί λέμε ἦταν καί εἶναι; Γιατί ὁ Χριστός δέν ἔπαυσε νά εἶναι καί ἄνθρωπος. Ὅπως εἶχε τότε ψυχή ἔτσι ἔχει καί τώρα. Καί τό μόνο πού ἔχει ἀλλάξει στήν ψυχή τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, εἶναι τό ὅτι δέν εἶναι πιά δεσμευμένη, ὅπως ὅλες οἱ ψυχές τῶν ἁγίων καί σέ τελειότερο βαθμό τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀπό τά ἐπίγεια, ὅπως ἦταν τότε.

Απόσπασμα απομαγνητοφωνημένης ομιλίας στα Άχραντα Πάθη του Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού (Φιλιππιάδα 13-4-1981).

Ολόκληρη η βραδιά της Μουσικής Ποιητικής με την Δάφνη Πανουργιά και τον Διονύση Μπουκουβάλα [videos]

 Βράδυ 24ης Απριλίου 2014, στον πολυχώρο "Πορτοκάλι" Αργασίου Ζακύνθου 
Φωτογραφίες: Ιωάννης-Πορφύριος Καποδίστριας / Video: Νίκος Παπαδάτος 

ΤΟΥ ΠΑΘΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΑΠΟ ΝΑΟΥΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Δημήτρης Μπαλτάς 

Ὕμνοι τοῦ Πάθους καί τῆς Ἀνάστασης ἀπό ναούς τῆς Ἀνατολικῆς Θεσσαλίας, παρουσίαση καί σχολιασμός Κ. Δρυγιαννάκης-Κ. Καραγκούνης, Ἐκδοτική Δημητριάδος, Βόλος 2014, σελ. 159+ 2 cd
Ἡ παροῦσα ἔκδοση τοῦ νεοσύστατου Τομέως Ψαλτικῆς Τέχνης καί Μουσικολογίας τῆς Ἀκαδημίας Θεολογικῶν Σπουδῶν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Δημητριάδος ἀποτελεῖ μία συμβολή στήν ἱστορία τῆς ψαλτικῆς τέχνης πού καλλιεργεῖται ἐκτός τῶν μεγάλων ἐκκλησιαστικῶν κέντρων (λ.χ. Πατριαρχεῖα, Μητροπόλεις, Μονές). Τό γεγονός αὐτό ἀποκτᾶ ἰδιαίτερη σημασία, ἐάν μάλιστα ληφθεῖ ὑπ’ ὄψιν ὅτι «ἐλάχιστες μαρτυρίες ἔχουν ἐπισημανθεῖ ἕως τώρα σχετικά μέ τήν κατάσταση τῆς Ψαλτικῆς στήν εὐρύτερη περιφέρεια κατά τούς βυζαντινούς καί μεταβυζαντινούς χρόνους» (σσ. 13-14).
Συγκεκριμένα, τά 2 cd πού παρουσιάζω ἐδῶ, περιλαμβάνουν «ὕμνους τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας καί τῆς Ἀνάστασης, ἠχογραφημένους σέ περιοχές τῶν νομῶν Μαγνησίας καί Λαρίσης, κυρίως σέ περιφερειακές ἐκκλησίες καί μονές. Πρόκειται γιά ἐπιτόπιες ἠχογραφήσεις, ὅλες πραγματοποιημένες σέ ὧρες ἀκολουθιῶν καί τίς περισσότερες φορές λάθρᾳ. Ὡς ἐκ τούτου, πρόκειται γιά ἠχογραφήσεις πού ἀποτυπώνουν τό ψαλτικό γίγνεσθαι χωρίς ἐπεμβάσεις καί ἐξωραϊσμούς» (σ. 19).
Ὅσον ἀφορᾶ τό ζήτημα τῶν ἀνθρωπολογικῶν καί μουσικολογικῶν κριτηρίων βάσει τῶν ὁποίων ἔγιναν οἱ συγκεκριμένες ἠχογραφήσεις, ὁ Κωστής Δρυγιαννάκης διευκρινίζει χαρακτηριστικά ὅτι «δέν ὑπῆρχε καμμία μέθοδος, κανένα σύστημα … ὅλη ἡ καταγραφή πυροδοτήθηκε ἀπό τό ἔνστικτο καί τή φυσική περιέργεια … Ἡ αἰσθητική ἤ, μᾶλλον, ἡ αὔρα τοῦ τόπου ἀλλά καί τοῦ ναοῦ ἀποτελοῦσαν καθοριστικό παράγοντα ἐπιλογῆς» (σ. 21).
Τό ἀποτέλεσμα τῶν ἐπιτόπιων ἠχογραφήσεων τοῦ Κ. Δρυγιαννάκη ἀνέδειξε «τήν ὕπαρξη ἑνός σημαντικοῦ ἀριθμοῦ ἱκανπῶν ἱεροψαλτῶν πού βρίσκονται μακριά ἀπό τήν αἴγλη τοῦ κέντρου» (σ. 30).
Ὁπωσδήποτε ἡ παροῦσα ἔκδοση μπορεῖ νά ἐνδιαφέρει τούς Ἱστορικούς τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς παραδόσεως πέραν τοῦ «κέντρου», τούς Ἱεροψάλτες τῶν μεγάλων ἀστικῶν κέντρων πού ἴσως ἀκούσουν διαφορετικές τῶν γνωστῶν ψαλτικές προσεγγίσεις, ἀλλά καί τόν ἁπλό πιστό πού συμμετέχει τρόπον τινα στήν Ψαλτική τέχνη στήν εὑρύτερή της διάσταση.
Ἄς σημειωθεῖ, τέλος, ὅτι ὁ τόμος εἶναι πλαισιωμένος ἀπό φωτογραφικό ὑλικό (passim), βασική βιβλιογραφία (σσ. 145-147) καί ἀναλυτικά περιεχόμενα τῶν 2 cd (σσ. 149-151 καί 154-155).

Η παρουσίαση των ψηφιακών δίσκων

Η Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος, ο Τομέας Ψαλτικής Τέχνης και Μουσικολογίας της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου και η Εκδοτική Δημητριάδος θα παρουσιάσουν το Σάββατο 26/4, στις 11 π.μ., στο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας, το βιβλίο «Ύμνοι του Πάθους και της Ανάστασης από ναούς της ανατολικής Θεσσαλίας». Το βιβλίο συνοδεύεται από δύο ψηφιακούς δίσκους με επιτόπιες ηχογραφήσεις του Κωστή Δρυγιανάκη, την περίοδο 1991 - 2002.

[...] Οἱ ρομαντικές μου ἐπιλογὲς μικρῶν καὶ συχνὰ ὑποτιμημένων ναῶν δὲν ἔφεραν στὴν ἐπιφάνεια κάποια ἄγνωστη πτυχὴ τῆς παράδοσης (ὅπως σὲ ἕναν βαθμὸ ὁραματιζόμουν ὅταν ξεκινοῦσα), ὅμως ἀνέδειξαν τὴν ὕπαρξη ἑνὸς σημαντικοῦ ἀριθμοῦ ἱκανῶν ἱεροψαλτῶν ποὺ βρίσκονταν μακριὰ ἀπὸ τὴν αἴγλη τοῦ κέντρου· ἄλλοι συνειδητὰ ἀποφεύγοντάς την, ἄλλοι καθὼς δὲν τοὺς δόθηκε ἡ εὐκαιρία, ἄλλοι γιατὶ δὲν εἶχαν δεξιότητες αὐτοπαρουσίασης κ.λπ.. Ἀνέδειξαν ἐπίσης μία σειρὰ ἐρωτηματικὰ σχετικὰ μὲ τὴν λαϊκὴ βάση τῆς ψαλτικῆς σὲ ἀντιδιαστολὴ μὲ τὶς λόγιες ἐκδοχές της ποὺ ἐκπορεύονται ἀπὸ τὰ μεγάλα κέντρα. Πρέπει νὰ σημειώσω ἐδῶ ὅτι καὶ οἱ δύο αὐτὲς ἐκδοχὲς τῆς ψαλτικῆς δὲν εἶναι στατικὲς στὸ χρόνο, καὶ αὐτὸ γίνεται φανερὸ τόσο στὴ δεκαετία τῶν ἠχογραφήσεών μου ὅσο καί, πολὺ περισσότερο, στὰ χρόνια ποὺ ἔχουμε ἐκδόσεις δισκογραφίας. Σ' αὐτὸ τὸ περιβάλλον, δὲν ἦταν λίγες οἱ φορὲς ποὺ ἀντιμετώπισα μία σημαντικὴ ἔλλειψη αὐτοπεποίθησης ἀπὸ πλευρᾶς τῶν ἠχογραφηθέντων, μὲ ἐρωτήματα ποὺ ἀντικατόπτριζαν τὸ γενικότερο κλίμα τῆς ἐπαρχίας. Καταθέτω λοιπὸν τὶς ἠχογραφήσεις μου ἐδῶ, δημοσίως διατυπώνοντας τὴν θέση ὅτι αὐτὴ ἡ οὕτως εἰπεῖν περιφερειακὴ ψαλτικὴ ἀξίζει τὴν προσοχή μας καὶ μὲ τὸ παραπάνω. [...]
Κωστής Δρυγιανάκης (Από τα προλεγόμενα του βιβλίου)

Στιγμές από την αποψινή "Μουσική Ποιητική" στο Πορτοκάλι Ζακύνθου

Φωτογραφίες: Ιωάννης Πορφύριος Καποδίστριας 

Η μελοποιημένη ποίηση ανέβλυζε από παντού, στον εξαιρετικό πολυχώρο "Πορτοκάλι" στο Αργάσι της Ζακύνθου. 

Η Δάφνη Πανουργιά στο τραγούδι και ο συνθέτης Διονύσης Μπουκουβάλας στο πιάνο, ερμήνευσαν με αίσθημα και μουσικότητα σύγχρονους έλληνες συνθέτες που έχουν μελοποιήσει έλληνες ποιητές. Μια μουσική ποιητική ανθολογία που μύησε το κοινό σ' άλλα ακούσματα ελληνικής μουσικής από τα συνήθη.

 

ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΑΠΟΨΕ ΣΤΟ "ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ" ΣΤΟ ΑΡΓΑΣΙ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

Απόψε το βράδυ στις 9, εδώ στην Ζάκυνθο, στον Πολυχώρο Γεύσεων Πορτοκάλι, στο Αργάσι της Ζακύνθου, η σοπράνο Δάφνη Πανουργιά και ο συνθέτης Διονύσης Μπουκουβάλας στο πιάνο, θα ερμηνεύσουν μελοποιημένη ποίηση. 

Έλληνες συνθέτες μελοποιούν έλληνες ποιητές και στο αποψινό πρόγραμμα περιλαμβάνονται 17 τραγούδια των Λεωνίδα Κανάρη, Γιώργου Κουρουπού, Διονύση Μπουκουβάλα, Κυριάκου Σφέτσα και Μάνου Χατζιδάκι σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη, Κωνσταντίνου Καβάφη, Ιουλίτας Ηλιοπούλου, Τάκη Δόξα, Γιώργου Σαραντάρη, Νίκου Γκάτσου, Ούγου Φώσκολου, Θέμη Τασούλη, Γιάννη Νεγρεπόντη και Βασίλη Ρώτα. 

Αναλυτικά το πρόγραμμα έχει ως εξής: 

Γιώργος Κουρουπός:
• Μονάχη κι έρημη (Σαπφούς, μετάφραση Οδυσσέα Ελύτη)
• Όλβια Ντόνα (Οδυσσέα Ελύτη)
• Όνειρο (Ιουλίτας Ηλιοπούλου)

Διονύσης Μπουκουβάλας, Επαρχία σ’ αγαπώ (Τάκη Δόξα):
• «Κάτι μου ’χεις πάρει»
• «Τ’ απομεινάρια»
• «Πόρτες κλειστές»

Μάνος Χατζιδάκις:
• «Ποιος είν’ τρελλός από έρωτα» (Γιώργου Σαραντάρη)
• «Τ’ αστέρι του βοριά» (Νίκου Γκάτσου)

Διονύσης Μπουκουβάλας:
• Ένας γέρος (Κ.Π. Καβάφη)
• Notturno (Ούγου Φώσκολου)

Λεωνίδας Κανάρης, «Ομολογία» (ποίηση Θέμη Τασούλη)

Κυριάκος Σφέτσας, «Το ακόνι» (Γιάννη Νεγρεπόντη)

Μάνος Χατζιδάκις, δύο τραγούδια σε ποίηση του συνθέτη:
• «Μια πόλη μαγική»
• «Οδός ονείρων»

Διονύσης Μπουκουβάλας, Βραδυνό τραγούδι (Βασίλη Ρώτα):
• «Μόνη μου κοιμάμαι»
• «Φεγγάρι λαμπροφέγγαρο»
• «Αγάπη, φέγγος αγλαό» 

ΕΝΑΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΜΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΑΛΟΓΟ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΩΝ

Με αφορμή ανάρτησή μου στο Φως Φαναρίου για την Ανάσταση στην Μητρόπολη Βοστώνης των Η.Π.Α., κληρικός της Μητροπόλεως Πατρών (το όνομά του δεν δημοσιοποιώ εδώ για ευνόητους λόγους), μου έγραψε την ...απορία του στη σελίδα μου στο facebook. 

Αναδημοσιεύω εδώ τον σχετικό διάλογο: 

- Αγαπητέ μου Παναγιώτη, Χριστός Ανέστη! Είσαι πιο μέσα στα πράγματα, ενημέρωσε μας, αν θες βέβαια, για την εξέλιξη των πραγμάτων... Έχει επέλθει κάποια συμφωνία μεταξύ ορθοδόξων και ρκαθολικων, που εμείς οι τελευταίοι τροχοι της αμαξης δεν γνωρίζουμε; Τι σημαίνει Παναγιώτη μου, " ...παράδοση των τελευταίων ετών;" . Μπορεί ένας αιρετικός, να λάβει ενεργά μέρος σε ιερή ακολουθία ή μυστηριο; 

- Panagiotis Andriopoulos Αγαπητέ μου π. ..., Αληθώς Ανέστη! Νομίζω ότι εσείς στην Πάτρα, όπου διακονείτε, δεν έχετε τέτοιο πρόβλημα με τους Καθολικούς. Είστε καθαροί και αμόλυντοι και στην εκεί κοινότητα των Καθολικών ούτε "χαίρετε" δεν λέτε. Οπότε τι γίνεται στην μακρινή Βοστώνη ή όπου αλλού είναι ...αλλουνού παπά ευαγγέλιο. Εσείς δεν προτίθεσθε να μιανθείτε, αφήστε τους άλλους να ...μιανθούν αν θέλουν. Εκτός και αναλάβατε τη μέριμνα πασών των Εκκλησιών....

- Παναγιώτη μου, δεν ήταν το πνεύμα μου τέτοιο για να δεχθώ "απάντηση με....πνεύμα". Απλα ρώτησα, εάν έχει επέλθει - και το ρωτώ αληθινά, γνωρίζοντας τον σύνδεσμό σου με το Οικουμενικό Πατριαρχείο- κάτι νέο, που θα έπρεπε και οι υπόλοιποι ορθόδοξοι να γνωρίζουμε. Δηλαδή οι ρκαθολικοι πλέον μπορούν να συμμετάσχουν ενεργά στις ιερές ακολουθίες των ορθοδόξων ή όχι; Αν γνωρίζεις, απάντησε , εάν όχι, μην μου απαντήσεις με γενικόλογα.

- Panagiotis Andriopoulos "Τι με πειράζετε" πάτερ μου; Εσείς δεν ξέρετε τίποτα για την σπίλωσή μου από την Μητρόπολη Πατρών, μόνο και μόνο επειδή υπερασπίστηκα την επίσημη άποψη της Εκκλησίας, ήτοι τον διάλογο των Εκκλησιών; "Συ μόνος παροικείς εν Ιερουσαλήμ" και δεν ξέρεις τίποτα γι' αυτή την εξέλιξη, η οποία στην ανάρτηση που διάβασες (;) οφείλεται στον Πατριάρχη Αθηναγόρα και τον Πάπα Παύλο ΣΤ', την ιστορική συνάντηση των οποίων πριν 50 χρόνια γιορτάζουμε φέτος; Μάλλον λανθασμένα απευθύνθηκες σε μένα. Τους συναδέλφους σου Κύριλλο Κωστόπουλο και Αναστάσιο Γκοτσόπουλο πρέπει να ρωτήσεις για να λάβεις την απάντηση που θέλεις. ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΧΑΤΖΗΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΣΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

«Με θαρούν λόγιο, διανοούμενο, γραφιά 
και δεν είμαι τίποτα από αφτά 
τα δάχτυλά μου όταν γράφω, 
δεν μελανόνουνται 
αιματόνουνται. 
Θαρώ δεν είμαι παρά τούτο: μια απροσκύνητη ψυχή». 
Νίκος Καζαντζάκης 

Το νέο βιβλίο της φίλης, συναδέλφου θεολόγου Μαρίας Χατζηαποστόλου: «Το πρόσωπο του Χριστού στο Νίκο Καζαντζάκη» ταξιδεύει πια για την ιδιαίτερη πατρίδα της συγγραφέως, τη Θεσσαλονίκη. Έτσι, λοιπόν, οι εκδόσεις «Αρμός» και η «Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη» παρουσιάζουν το βιβλίο, το ερχόμενο Σάββατο 26 Απριλίου και ώρα 7 μ.μ., στο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων «Αρμός» στην οδό Πρασακάκη 5, δίπλα στην εκκλησία της Αγίας Σοφίας. 

Στην εκδήλωση θα μιλήσουν ο κ. Χρυσόστομος Σταμούλης, Καθηγητής και Πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., η κ. Γιούλη Ιεραπετριτάκη, Ιστορικός-Aρχαιολόγος και Γραμματέας της Τοπικής Επιτροπής Θεσσαλονίκης της Δ.Ε.Φ.Ν.Κ., ο κ. Νίκος Μαθιουδάκης, Διδάκτωρ Φιλολογίας, Επιστημονικός Σύμβουλος Εκδόσεων Καζαντζάκη και Πρόεδρος Ελληνικού Τμήματος Δ.Ε.Φ.Ν.Κ. και η κ. Μαρία Χατζηαποστόλου, Συγγραφέας του βιβλίου, Καθηγήτρια Μέσης Εκπαίδευσης, κάτοχος Mrs Θεολογίας και Υποψήφια Διδάκτωρ Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. 

Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα της «Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη» (Δ.Ε.Φ.Ν.Κ.). Το βιβλίο είναι ένα ταξίδι στην ανυπότακτη σκέψη του μεγάλου Κρητικού, ιδωμένη μέσα από τους σημαντικότερους σταθμούς της ζωής του: τη σύγκρουσή του με το σύστημα της θρησκείας της εποχής του, την υψιπετή σκέψη της Ἀσκητικῆς, την πίστη του προς την Ανάσταση και κυρίως το πρόσωπο του Χριστού που γοήτευσε και συγκλόνισε την ύπαρξη του συγραφέα. Ένα πρόσωπο που δεσπόζει στο καθολικό του έργο, ανατρέποντας όλους εκείνους τους μύθους που θέλουν το συγγραφέα αδιάφορο, ακόμη και ξένο προς την ορθόδοξη παράδοση του τόπου του.

Ο μεγάλος Κρητικός κήρυξε στην εποχή του το τέλος της βεβαιότητας και την επακόλουθη αρχή της αγιότητας. Κι αυτό υπήρξε πάντα. Μια φλεγόμενη ύπαρξη, μια ανυπότακτη ζωή, μια λεύτερη ψυχή. Ένα ταξίδι, λοιπόν, τούτο το βιβλίο κι’ ακριβώς για τούτη την ομορφιά του ταξιδιού μίλησε ο μέγας Κρητικός. Με την ανυπότακτη ψυχή του ταξίδεψε σε κόσμους πέρα από τη σκέψη, διψώντας εναγωνίως να βιώσει τα αιώνια μυστήρια της υπάρξεως που ταλανίζουν ανά τους αιώνες τον άνθρωπο, πάντα αρνούμενος τη συνθηκολόγηση της ψυχής του. Στην αιμάτινη αυτή πορεία αισθάνθηκε την αγωνία του Χριστού στον κήπο της Γεσθημανή, τον πόνο και τη μοναξιά του Εσταυρωμένου, μα και τον ζωηφόρο άνεμο της Ανάστασης. 

Με τούτο το βιβλίο ξαναζωντανεύει και πάλι η ελπίδα της δημιουργίας ενός γόνιμου διαλόγου, πέρα από κάθε φανατισμό και μισαλλοδοξία, με στόχο την ταυτόχρονη κατάργηση των διάφορων αφοριστικών μύθων γύρω από το πρόσωπο του μεγάλου συγγραφέα. Και το ταξίδι τώρα αρχίζει...

Δείτε στην Ιδιωτική Οδό σχετικές αναρτήσεις:

- Η παρουσίαση του βιβλίου της Μ. Χατζηαποστόλου στο Ηράκλειο της Κρήτης.
- Η βράβευση της θεολόγου Μαρίας Χατζηαποστόλου για την εργασία της στον Ν. Καζαντζάκη.
- Η στρογγυλή τράπεζα για την θρησκευτικότητα στον Ν. Καζαντζάκη στην Θεσσαλονίκη.
- Διεθνές βραβείο στην θεολόγο Μαρία Χατζηαποστόλου για εργασία της στον Ν. Καζαντζάκη. 

Δ. ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ Δ. ΜΠΟΥΚΟΥΒΑΛΑΣ: ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ

Στον Πολυχώρο Γεύσεων Πορτοκάλι, στο Αργάσι της Ζακύνθου, την Πέμπτη 24 Απριλίου στις 9 το βράδυ,  η σοπράνο Δάφνη Πανουργιά θα ερμηνεύσει μελοποιημένη ποίηση, ήτοι 17 τραγούδια των Λεωνίδα Κανάρη, Γιώργου Κουρουπού, Διονύση Μπουκουβάλα, Κυριάκου Σφέτσα και Μάνου Χατζιδάκι σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη, Κωνσταντίνου Καβάφη, Ιουλίτας Ηλιοπούλου, Τάκη Δόξα, Γιώργου Σαραντάρη, Νίκου Γκάτσου, Ούγου Φώσκολου, Θέμη Τασούλη, Γιάννη Νεγρεπόντη και Βασίλη Ρώτα.

Στο πιάνο, ο συνθέτης Διονύσης Μπουκουβάλας. 

Μια προηγούμενη συνύπαρξη των δύο μουσικών, της Δάφνης Πανουργιά και του Διονύση Μπουκουβάλα, δείτε εδώ. 

ΤΟΥΤΟΣ Ο ΤΑΦΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΑΦΟΣ

Στίχοι: Άκης Πάνου
Μουσική: Άκης Πάνου
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας (από τον δίσκο "Θέλω να τα πω")

Τούτος ο τάφος
δεν είναι τάφος
είναι παράδεισου η πόρτα
στον αναμάρτητο 

Τούτος ο τάφος
δεν είναι τάφος
είναι των παθών σου το τέλος
η απολύτρωση

Τούτος ο τάφος
δεν είναι τάφος
είναι η σωτηρία του κόσμου
και το δικαίωμα

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΜΥΣΤΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ

Δημήτρης Μπαλτᾶς 

L. Graham, J.-M. Kantor, Ὀνοματίζοντας τό ἄπειρο, μετ. Τ. Μιχαηλίδης, Ἐκδόσεις Ἀλεξάνδρεια, Ἀθήνα 2013, σελ. 231. 

Γραμμένο ἀπό δύο σημαντικούς Ἱστορικούς τῆς ἐπιστήμης, τόν L. Graham καί τόν J.-M. Kantor, τό βιβλίο αὐτό ἀρχίζει μέ τήν συναρπαστική ἀφήγηση τῶν γεγονότων πού συνέβησαν στήν Μονή Παντελεήμονος τοῦ Ἁγίου Ὄρους τό 1913, ὅταν στρατιῶτες τοῦ τσαρικοῦ στρατοῦ εἰσέβαλαν καί συνέλαβαν τούς μοναχούς πού ὑποστήριζαν «τήν λατρεία τοῦ ὀνόματος τοῦ Ἰησοῦ» (σ. 19), κατόπιν προτροπῆς τῆς τότε ἡγεσίας τῆς Ρωσσικῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία, ἄν καί ὄχι κατά τρόπο ἐπίσημο, δεχόταν ὅτι οἱ λεγόμενοι «ὀνοματολάτρες» ἦσαν αἱρετικοί (σσ. 22-23). 

Ἡ θεώρηση κατά τήν ὁποία οἱ συγκεκριμένοι ὀνοματολάτρες ταύτιζαν τόν Θεό ἤ τόν Ἰησοῦ μέ τά ὀνόματά τους, ὑπῆρξε ἡ ἀφετηρία γιά τόν σπουδαῖο Ρῶσσο φιλόσοφο καί μαθηματικό Π. Φλωρέσνκυ (1882-1938) ὥστε νά συνδέσει τήν λατρεία τοῦ ὀνόματος καί τά μαθηματικά, καθ’ ὅσον ὁ ἴδιος «ἔβλεπε μιά σχέση ἀνάμεσα στήν ὀνομασία τοῦ Θεοῦ καί τήν ὀνομασία τῶν συνόλων στήν συνολοθεωρία: τόσο ὁ Θεός ὅσο καί τά σύνολα ἀποκτοῦν ὑπόσταση μέσῳ τῆς ὀνομασίας τους» (σ. 26). Ἐνῶ ἡ σύνδεση τῶν μαθηματικῶν καί τῆς μεταφυσικῆς ἔγινε εὐμενῶς δεκτή στούς Ρώσσους, οἱ Γάλλοι μαθηματικοί (κεφ. 3) «προσπαθοῦσαν νά τήν ἀποφύγουν» (σ. 72). 

Ἐδῶ εἶναι σκόπιμο νά προστεθεῖ ὅτι στήν περίφημη θεολογική διατριβή του ὑπό τόν τίτλο Στύλος καί ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας (1912) ὁ Φλωρένσκι «ἐπαινοῦσε τήν μαθηματική ἀσυνέχεια ὡς μία μέθοδο διαφυγῆς ἀπό τόν ντετερμινισμό» (σ. 83), γεγονός πού προκάλεσε ἰδιαίτερη ἐντύπωση στόν μεγάλο Ρῶσσο μαθηματικό Ντμίτρι Ἐγκόροφ (1869-1931). Ἀλλά ὁ Φλωρένσκυ ἄσκησε ἐπιρροή καί σ’ ἕνα ἄλλο Ρῶσσο σπουδαῖο μαθηματικό, τόν Ν. Λούζιν (1883-1950). Σύμφωνα μέ τούς συγγραφεῖς, ἡ κοινή προσέγγιση τῶν τριῶν μαθηματικῶν ἐντοπίζεται στό ὅτι ὅπως «οἱ ὀνοματολάτρες ἔδωσαν ὑπόσταση στόν Θεό λατρεύοντας τό ὄνομά του, οἱ μαθηματικοί ἔδωσαν ὑπόσταση στά σύνολα ὀνοματίζοντά τα» (σσ. 105-106). 

Ἀλλά τό γεγονός ὅτι ὁ Ἐγκόροφ καί ὁ Λούζιν «ἦταν βαθιά θρησκευόμενοι» (σ. 117) ἀποτελοῦσε γιά τίς σοβιετικές ἀρχές πρόβλημα πιό σημαντικό ἀπό τήν ἐνασχόλησή τους μέ τά ἀνώτερα μαθηματικά. Ἔτσι στήν δεκαετία τοῦ ‘20 καί τοῦ ’30 κατέστη ἀδύνατο γιά τούς δύο μαθηματικούς νά ὑποστηρίζουν δημοσίως ὅτι «ἡ θρησκεία καί τά μαθηματικά ἦταν ἄρρηκτα συνδεδεμένα» (σ. 120). Παρά ταῦτα, ὁ Ἐγκόροφ διατήρησε τήν «θρησκευτική του πίστη» (σ. 141), ἀκόμα κι ὅταν ἀπομακρύνθηκε ἀπό τό Πανεπιστήμιο καί ἐξορίστηκε στό Καζάν. 

Ὁ Π. Φλωρένσκυ συνελήφθη, ὑπεβλήθη σέ βασανιστήρια, ἐξορίστηκε στά νησιά Σολοφκί καί τελικά ἐκτελέστηκε, κατά πᾶσα πιθανότητα τό 1938 (σ. 150). Ἀλλά παραμένει ζητούμενο μέχρι σήμερα, γιά τούς συγγραφεῖς τοῦ βιβλίου, γιά ποιό λόγο δέν συνελήφθη ὁ Ν. Λούζιν καί δέν τοῦ ὑπεβλήθη κάποια ποινή (σ. 148, σσ. 162-164). Μάλιστα ὀ Λούζιν συνέχισε νά πηγαίνει στήν ἐκκλησία μέχρι τό τέλος τῆς ζωῆς του. 

Εἶναι ἀξιοσημείωτο ὅτι οἱ συγγραφεῖς αὐτῆς τῆς μελέτης ἀσχολοῦνται μέ ἕνα ζήτημα πού ἔχει καί θρησκευτικό περιεχόμενο, ἔστω κι ἄν ἀμφότεροι δηλώνουν «μή θρησκευτικῶν πεποιθήσεων» (σ. 193). Πάντως οἱ ἴδιοι θεωροῦν ὅτι «ἡ θρησκευτική πίστη εἶναι σέ θέση, σέ μερικές περιπτώσεις τουλάχιστον, νά ἐνισχύσει τήν ἐπιστημονική δημιουργικότητα» (σ. 199. Πβ. σ. 202).

Ὁμολογουμένως πρόκειται γιά ἕνα ἄκρως ἐνδιαφέρον βιβλίο πού ἀπευθύνεται σέ ἕνα εὐρύτατο κοινό, μέ ἐνδιαφέροντα ἱστορικά, μαθηματικά καί θεολογικά. 

(Τό παρόν ἔχει δημοσιευθεῖ στόν Νέο Ἑρμή τόν Λόγιο, τ. 9, 2014, σσ. 253-254)

J.S. Bach - Easter Oratorio

Ως γνωστόν το ορατόριο είναι μια μουσική φόρμα πολύ ευρεία. Περιλαμβάνει σχεδόν όσα περιλαμβάνει και μια όπερα (ορχήστρα, σόλο, χορωδία, ντουέτα, άριες κ.ά.) εκτός από σκηνική δράση, ενώ συνήθως βασίζεται πάνω σε θρησκευτική θεματολογία. 

Ο J.S. Bach έχει γράψει μόνο τρία ορατόρια: των Χριστουγέννων, της Αναλήψεως και του Πάσχα. Τα δύο πρώτα έχουν υποδειγματικά θρησκευτικό χαρακτήρα. Όμως το Πασχαλινό Ορατόριο διαφοροποιείται σημαντικά, διότι δε χρησιμοποιεί βιβλικό κείμενο, αλλά βασίζεται σε μια προηγούμενη κοσμική καντάτα του Bach. Επίσης, σε αντίθεση με τα άλλα ορατόρια, δεν περιλαμβάνει ούτε χορικά, ούτε αφηγητή. Αυτές οι ιδιαιτερότητες το καθιστούν πολύ πρωτοποριακό για την εποχή του, ενώ οι μουσικές αρμονίες του Bach το κάνουν διαχρονικό για τα αυτιά και βάλσαμο για την ψυχή. 

Στην πρώτη του μορφή, ως καντάτα, το έργο παρουσιάστηκε την 1η Απριλίου 1725, Κυριακή του Πάσχα, στη Λειψία. Έκτοτε, το έργο αναθεωρήθηκε δύο φορές: το 1735, όπου πλέον ονομάστηκε «ορατόριο», και το 1740.
Στο παρακάτω βίντεο σολίστες, χορωδία και ορχήστρα, υπό τη διεύθυνση του Τζον Έλιοτ Γκάρντινερ, προβάλλουν τον κοσμικό χαρακτήρα του «Ορατορίου», δίνοντας ένα ζωηρό τόνο στη λαμπρή μουσική του Μπαχ.

Αρχαίες Μορφές των Γεροντισσών να μοιρολογούν το Χριστό... στη Σκόπελο τον παλιό καιρό

Κλήμα Σκοπέλου, 1970

Ἐκεῖνος ὁ ἀρχαῖος Χορός…. 

(Μνῆμες καὶ πάλι) 

Στὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Γέροντα Χαλκηδόνος κ. Ἀθανάσιο, ταπεινὸ Πασχάλιο εὐχετήριο

Τὶς εἶδα πάλι κι ἐφέτος τὶς Γερόντισσες τῆς ἐνορίας, ὅσες δηλαδὴ ἀπόμειναν νὰ ἔρχονται, σὲ ὥρα μεσημεριανή, γιὰ νὰ συντροφέψουν τὸν Ἐπιτάφιο, σήμερα, Μεγάλη Παρασκευή. 

Κάθισαν σοβαρὲς καὶ σιωπηλὲς στὰ στασίδια τους, ἀφοῦ ἄναψαν τὶς λαμπάδες γιὰ τὰ «πεθαμένα», τὰ προσφιλῆ τους, δηλαδή, τὰ πρόσωπα ποὺ ἔχουν ἀναχωρήσει ἀπὸ τὰ πρόσκαιρα καὶ βρίσκονται στὴν ἀντίπερα τὴν ὄχθη. Κάθισαν, «μελετώντας»,δηλαδή μνημονεύοντας, τὰ πρόσωπα τῶν γονιῶν τους, τῶν ἀδελφῶν, τῶν γειτόνων, ἴσως καὶ κάποιων παιδιῶν τους, ποὺ ἔχουν φύγει γιὰ τὸ μεγάλο ταξίδι, ἀφήνοντας νὰ ξεφύγει μές᾿ ἀπὸ τὰ βάθη τῆς καρδιᾶς τους, ἡ εὐχὴ, «Θεὸς σχωρέστους». 

Κάποτε βγαίνουν ἀπό τὴ σιωπή τους, προσκυνοῦν, εὔχονται κι ὕστερα ἀρχίζουν νὰ συζητᾶνε χαληλόφωνα, ἔχοντας πάντα τὸ ἴδιο θέμα: τὸν Ἐπιτάφιο καὶ τὸ στολισμό του. Ἴσως γιατὶ σὲ ἄλλα χρόνια, χρόνια τῆς νεότητάς τους συμμετεῖχαν κι αὐτὲς στὸ στολισμὸ τοῦ Κουβουκλίου, κι ἀναθυμοῦνται καὶ συγκρίνουν, καὶ συγκινοῦνται, ἀφοῦ στὴ μνήμη ἔρχονται πολλὰ καὶ ποικίλα… 

Ὁ ναὸς εἶναι φωτισμένος ἀπὸ τὰ πολλὰ κεριὰ κι ἀπό τὸ καθαρὸ τὸ ἀνοιξιάτικο τὸ φῶς, ποὺ καταυγάζει τὰ πάντα καὶ τονίζει τὰ χρώματα τῶν λουλουδιῶν μὲ τὰ ὁποῖα εἶναι στολισμένο τὸ Κουβούκλιο. 

Ὅμως ὁ νοῦς αὐτὲς τὶς ὄντως ἱερὲς καὶ πολύτιμες στιγμές, τὶς ἀπομεσήμερες τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, γυρίζει χρόνια πίσω. Πόσα, ἄραγε; Πασχίζεις νὰ τὰ μετρήσεις καὶ βλέπεις ὅτι περνᾶνε τὸ μισὸ αἰῶνα. Γυρίζει, λοιπὸν, ὁ νοῦς καὶ εἰσοδεύει σὲ μιὰ κλειστὴ ἐκκλησιὰ, ἐνορία κάποτε καὶ χω-νευτήρι τῶν παιδικῶν σου ἀναμνήσεων. Εἰσοδεύει καὶ πασχίζει νὰ ξαναδεῖ, μέσ᾿ ἀπό τὶς στοιβάδες τοῦ Χρόνου ποὺ πέρασε, τέτοια ὥρα πάντοτε, γύρω ἀπ᾿ τὸ ἀχνοφωτισμένο Κουβούκλιο τοῦ Ἐπιταφίου, μὲ τὰ γνήσια ἄνθη καὶ τὰ λιτὰ στολίδια καλλωπισμένο, μαζεμένες ἀρχαῖες Μορφὲς τῶν Γεροντισσῶν τοῦ χωριοῦ νὰ μοιρολογοῦν τὸ Χριστό… Κι ἦταν τὸ μοιρολόϊ ἐκεῖνο, ἕνα μακρόσυρτο, παραπονεμένο ἄσμα, βγαλμένο ἀπό τὸ ὀρυχεῖο τῆς ψυχῆς τους, ἀτόφιο καὶ γνήσιο. Γιατὶ δὲν ὑπῆρχε κάτι τὸ προσποιητό, τὸ ξένο, τὸ δανεισμένο ἤ τὸ πρόχειρο. Ὅλα γίνονταν μὲ μιὰν ἱεροπρέπεια καὶ συνειδητὴ φιλοτιμία, λές καὶ μοιρολογούσανε κάποιο δικὸ τους πρόσωπο ποὺ εἶχε γιὰ πάντα κλείσει τὰ μάτια του. Ἔτσι τὸν αἰσθάνονταν τὸ Χριστὸ, δικὸ τους, οἰκεῖο, γιὸ, πατέρα, συγγενῆ, καρδιακὸ φίλο….. 

Ἀλήθεια, ἀναρωτιέσαι σήμερα, ὕστερα ἀπό τόσα χρόνια, πότε εἰπώθηκε γιὰ στερνὴ φορὰ ἐκεῖνο τὸ μοιρολόι κι ὕστερα σφάλισαν γιὰ πάντα, μαζὶ μὲ τὰ στόματα, καὶ οἱ καρδιὲς; Τὸ πῆραν σιμά τους οἱ Γερόντισσες ἐκεῖνες, ὅπως πῆραν μαζὶ μ᾿ αὐτὸ καὶ μιὰ φωτεινὴ παράδοση φορτωμένη δάκρυα, πόνο, ἀνθρωπιά, συγκίνηση, ἀλλὰ καὶ ἀτόφια Πίστη; 

Ἀπομεσήμερο Μ. Παρασκευῆς 2006 

π. Κων. Ν. Καλλιανὸς

Ο ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΦΛΕΡΥΣ

Στο περίφημο και αυτοβιογραφικό έργο του "Η εποχή της Μελισσάνθης", ο Μάνος Χατζιδάκις έχει κι ένα τραγούδι που το ονομάζει "Επιτάφιος" και δεν είναι κάτι άλλο παρά μία μικρή εκλογή από τα Εγκώμια της Γ' Στάσης της Μ. Παρασκευής, ήτοι το δημοφιλές "Αι γενεαί αι πάσαι". 

Στα περιεχόμενα του δίσκου υπάρχει η ένδειξη: "Χορωδιακό όπως στην εκκλησία". Ο Χατζιδάκις έκανε προφανώς μια μικρή έρευνα για τον τρόπο ψαλμώδησης των Εγκωμίων, αφού των σχετικών Εγκωμίων προτάσσονται ψαλμικοί στίχοι από τον Άμωμο, όπως προβλέπει το Τυπικό και γίνεται στα Μοναστήρια (όχι σε όλα φυσικά), σήμερα δε και σε κάποιες ενορίες, όπου οι ψάλτες έχουν την σχετική κατάρτιση. 

Ο Χατζιδάκις βάζει την Χορωδία του Τρίτου Προγράμματος με διευθυντή τον Αντώνη Κοντογεωργίου (που συμμετέχει στον δίσκο), να ψάλλει μονόφωνα το παραδοσιακό μέλος, με εναρμόνιση μόνο του τελευταίου στίχου. 

Το εξαιρετικά ενδιαφέρον εδώ είναι ότι ο Χατζιδάκις κατά την εκφώνηση του ψαλμικού στίχου βάζει ένα μπουζούκι (Βασίλης Ηλιάδης) να αυτοσχεδιάζει (συγκρατημένα θα έλεγα), δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο ισοκράτημα. 

Νομίζω ότι είναι ένα μικρό αριστούργημα, με επόμενο την "Λησμονημένη"!

Η Φλέρυ Νταντωνάκη μελωδεί γυμνή τη φωνή τρία από τα Εγκώμια της Γ' Στάσης. Πρόκειται για ένα απόσπασμα από την ταινία ντοκιμαντέρ του Βασίλη Κεσίσογλου "Ω Γλυκύ μου Έαρ". Παραγωγή B.K. Με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού (1984).

Ο θρήνος της Φλέρυς είναι χαμηλόφωνος και γι' αυτό σπαρακτικός.

ΥΜΝΟΙ ΤΟΥ Μ. ΣΑΒΒΑΤΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΠΑΤΡΩΝ ΝΙΚΟΔΗΜΟ

Ύμνους του Όρθρου του Μ. Σαββάτου με τον μακαριστό Μητροπολίτη Πατρών Νικόδημο (Βαλληνδρά) για σήμερα Μ. Σάββατο, αγαπητοί συνοδίτες. 

Και πρώτα τα Αναστάσιμα Ευλογητάρια (ήχος πλ. α' Κε) του Πέτρου Πελοποννησίου όπως τα έψαλε ο αείμνηστος Μητροπολίτης Πατρών Νικόδημος στο πρόγραμμα ηχογραφήσεων του Μανόλη Χατζηγιακουμή. Περιλαμβάνονται αρχικώς στην 2η Ανθολογία της εκδοτικής σειράς Μνημεία Εκκλησιαστικής Μουσικής (Κέντρον Ερευνών και Εκδόσεων, Αθήνα 2000).
Το 2012 κυκλοφορήθηκε από το Κέντρον Ερευνών και Εκδόσεων το Ειρμολόγιο των Καταβασιών του Πέτρου Πελοποννησίου, το οποίο έχει εκτελεσθεί ολόκληρο (1990-1991) κατά την α΄ έντυπη εκδοχή του (Κων/πολη 1825) από τον μακαριστό Μητροπολίτη Πατρών Νικόδημο Βαλληνδρά (†2008). Αποτελείται από εννέα (9) ψηφιακούς δίσκους (CD) και έχει ταξινομηθεί ως Σώμα Τέταρτο στη Σειρά «Μνημεία Εκκλησιαστικής Μου­σικής».
Στον ψηφιακό δίσκο αρ. 6 περιλαμβάνονται και τα Ευλογητάρια αυτά, τα οποία ψάλλονται (όπως και η πρώτη σειρά των Ευλογηταρίων του Πέτρου) κατά την Ακολουθία του Επιταφίου (Όρθρος Μ. Σαββάτου), αλλά και στον Όρθρο των Κυριακών του ενιαυτού.
Ο Μ. Χατζηγιακουμής θεωρεί το μέλος "αριστουργηματικό" και σημειώνει τα χαρακτηριστικά του: "Αργό ειρμολογικό, εύρυθμο και ηδύ, στο εξαγγελτικό ήθος του αρχαίου πλαγίου πρώτου τετραφώνου ήχου, αποτελεί λαμπρή μελική επένδυση σε κείμενα, στα οποία κυριαρχούν ρεαλιστικοί ποιητικοί τόνοι και το μεγάλο μήνυμα της Αναστάσεως".
Η ερμηνεία του Πατρών Νικοδήμου είναι εδώ ανάλογη του Αναστασίμου μηνύματος. Πανηγυρική, μεγαλοπρεπής, στιβαρή. Μια ερμηνεία που δίνει τα κλειδιά για την κατά το δυνατόν εξήγηση του παραδόξου: πώς ο θάνατος πατείται θανάτω!
Όσοι λευκοφόροι εννοήτωσαν!

 

Στη συνέχεια το θεολογικότατο δοξαστικό του Όρθρου του Μ. Σαββάτου "Την σήμερον μυστικώς..." σε ήχο πλ. β' (ψάλλεται και στον Εσπερινό της Αναστάσεως) το ερμηνεύει εδώ, με τρόπο κλασικό και υποδειγματικό, ο μακαριστός Μητροπολίτης Πατρών Νικόδημος. 

Είναι ένα βίντεο από αρκετά παλιά εκπομπή της κρατικής τηλεόρασης (ίσως και 25 χρόνια πριν). Το γύρισμα έγινε στο νέο Ι. Ναό του Πολιούχου των Πατρών Αγίου Ανδρέου, με τη συμμετοχή και ιεροψαλτών της πόλεως των Πατρών.

 

Δείτε, επίσης, στην Ιδιωτική Οδό: 

Μέρες Επιταφίου στην Πάτρα αλλοτινών καιρών... 

Φωτογραφίες από τον Επιτάφιο του Μητροπολιτικού Ναού Ευαγγελιστρίας Πατρών, την Μ. Παρασκευή του έτους 1983, επί μακαριστού Μητροπολίτου Πατρών Νικοδήμου.

ΤΟ ΕΛΕΟΣ ΤΗΣ ΚΙΚΗΣ ΔΗΜΟΥΛΑ

ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ 
ΕΛΕΟΣ 

Χριστέ μου μην το εκλάβεις για ανίερο
νοστάλγησα τη Σταύρωσή Σου
κι όπως ομολογούν τα λουλούδια
της περασμένης άνοιξης
νοστάλγησαν κι αυτά
να ξανανθίσουν
μέσα από τις πληγές σου
θέλουν το άρωμά τους να λάβει
την αγιότητα της εκπνοής σου.

Μόνο αυτή τη φορά μη διψάσεις
την κακουργία του όξους αφόπλισέ την.
Ούτε από το έλεος να καταδεχτείς.

Το έλεος έχει διαταραγμένο νου
δίνει στο φονιά νερό
σε σένα ούτε μια γουλιά Θεό

μήπως έδωσε σε μας;

Θα το αντέξεις δεν είσαι μόνος.
Όλους μια δίψα μάς σταυρώνει.

Από την Συλλογή Δημόσιος Καιρός, Ίκαρος 2014.

Η Μ. ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΕΝ ΜΕΣΩ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ...

Λάβαμε και δημοσιεύουμε το παρακάτω σχόλιο: 

Κύριε Ανδριόπουλε, 

γνωρίζουμε την κριτική που έχετε ασκήσει στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Πειραιώς Σεραφείμ και δεν την συμμεριζόμαστε. Σήμερα πάλι ο Σεβασμιώτατος εύφρανε τον πιστό λαό με την καταγγελία του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΪ, που προβάλλει και φέτος βλάσφημες σειρές την Μ. Εβδομάδα. 

Περιμένουμε όμως από τον αγωνιστή ιεράρχη και την καταγγελία του τηλεοπτικού σταθμού ALPHA, ο οποίος μέσα στην Μεγ. Εβδομάδα και μάλιστα για όλη τη διάρκειά της και ώρα 20.00 καθημερινά (δηλ. ώρα που η θεαματικότητα είναι αρκετά υψηλή και βλέπουν και παιδιά φυσικά...) προβάλλει σήριαλ όπου υβρίζουν τέτοιες μέρες την Παναγία μας με ξεδιάντροπο τρόπο! Δείτε σκηνές και θα καταλάβετε.... Καλέστε, ενημερώστε, προωθείστε και καταγγείλετε στο κανάλι ώστε να σταματήσει ΑΜΕΣΑ η προβολή αυτής της απαράδεκτης σειράς! 

Περιμένουμε με αγωνία τον Μητροπολίτη Πειραιώς να διαμαρτυρηθεί και γι' αυτήν την αναισχυντία.

Απάντηση Ιδιωτικής Οδού: 

Την Μ. Εβδομάδα συμμετέχουμε στις Ακολουθίες της Εκκλησίας και δεν προλαβαίνουμε να ανοίξουμε καν τηλεόραση. Εσείς ή ο Σεβ. Πειραιώς που προλαβαίνετε, μπορείτε να κάνετε τις απαραίτητες καταγγελίες όπου δει. 

Επίσης, μεγαλοβδομαδιάτικα δεν ασχολούμαστε ούτε με τον κ. Ν. Δήμου, αλλά δεν ευχόμαστε "να σαπίσει η γλώσσα του", όπως ...αγαπητικώς θέλει ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων Αμβρόσιος, ούτε θέλουμε να τον "κατασπαράξουμε" όταν ακούμε τον Κύριο να λέει το "Άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι...".

Καλή Ανάσταση!

"ΟΙ ΕΠΤΑ ΛΟΓΟΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΣΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ" ΤΟΥ ΧΑΫΔΝ ΜΕ ΑΦΗΓΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

Την Μ. Τετάρτη του 2011 συμμετείχαμε στην πασχαλινή συναυλία της Ορχήστρας Πατρών υπό τη διεύθυνση του ιδρυτή της, μαέστρου Δημήτρη Μποτίνη στο Δημοτικό Θέατρο Απόλλων της Πάτρας. 

Στο δεύτερο μέρος της συναυλίας παρουσιάστηκε το περίφημο έργο του Γιόζεφ Χάυδν Οι επτά λόγοι του Χριστού στον Σταυρό, με κείμενο που επιμεληθήκαμε ειδικά για τη συναυλία αυτή. Φυσικά κύριος οδηγός τα Ευαγγέλια. Οι περικοπές που αναφέρονται στη Σταύρωση. Όμως προσθέσαμε κι άλλα χωρία του Ευαγγελίου, που είχαν σχέση με τα λόγια του Χριστού από τον Σταυρό, και στίχους και ποιήματα των: Ρωμανού Μελωδού, Νίκου Γκάτσου, Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου, Ντίνου Χριστιανόπουλου.

Η ιδέα για την παρεμβολή αφήγησης ήταν του μαέστρου Δημήτρη Μποτίνη. Εμείς ανταποκριθήκαμε ασμένως στην πρό(σ)κλησή του. Άλλωστε, νομίζω πως για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά επιχειρήθηκε κάτι ανάλογο. 

Το κείμενο που διαμορφώσαμε και ακούστηκε σ' εκείνη τη συναυλία μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Παραθέτουμε το βίντεο με το έργο του Χάυδν, από τη συναυλία εκείνη της Ορχήστρας Πατρών.

Π.Α.Α.