Η ΘΡΗΣΚΕΙΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΗ!

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Σε πρόσφατη συνέντευξή μου σε ραδιοφωνικό σταθμό, είπα ότι ο πολύς θόρυβος και αχός γύρω από το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών στο μάθημα των Θρησκευτικών, είναι άνευ λόγου, δηλ. πολύ κακό για το τίποτα. 

Τα επιχειρήματα της θέσης μου αυτής είναι πολλά, αλλά πού καιρός για να τα αποτυπώσω στο χαρτί.

Αρκούμαι εδώ σε μια παρατήρηση όσον αφορά τον «φόβο» της μετατροπής του μαθήματος σε θρησκειολογικό. 

Αν δει κανείς τις πηγές των θρησκειολογικών αναφορών στην Α’ Γυμνασίου, για παράδειγμα, θα διαπιστώσει ότι είναι πολύ πενιχρές! Και ουσιαστικά είναι δύο. Κείμενα του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου, μεγάλου θρησκειολόγου του καιρού μας, και του ομότιμου καθηγητού της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. Γρηγορίου Ζιάκα. Επομένως, η θρησκειολογική θεώρηση βασίζεται σε κείμενα δύο ελλήνων επιστημόνων, οι οποίοι αναμφισβήτητα έχουν σφραγίσει την θρησκειολογία στην Ελλάδα, που είναι βέβαια ένας κλάδος της Θεολογικής επιστήμης. 

Βέβαια κατανοώ ότι και αυτό το επιχείρημα είναι …ασθενές για τους κατεχομένους από ποικίλα φοβικά σύνδρομα, τα οποία ουδόλως επιθυμούν να αποβάλουν. 

Αλλά ας σκεφτούμε σοβαρά. 

Τι σχέση έχει το περίφημο σύγγραμμα «Το Ισλάμ» του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου με τα όσα έχει γράψει κατά καιρούς για το Ισλάμ ο φίλτατος Μητροπολίτης Πειραιώς; Απολύτως καμία! Στην περίπτωση του Αλβανίας μιλάει η επιστήμη, στην περίπτωση του Πειραιώς το θυμικό. Αναρωτιέμαι, όμως. Πόσοι απ’ αυτούς που τρέμουν την θρησκειολογική φύση του μαθήματος έχουν διαβάσει τις μελέτες του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου για τις άλλες θρησκείες; Μήπως ο θρησκειολόγος Αλβανίας έχασε την ορθόδοξη ταυτότητά του; Αυτός που δούλεψε σκληρά στην ιεραποστολή και ανέστησε μια ολόκληρη Εκκλησία από τις στάχτες! Άπαγε! 

Εφ’ όσον, λοιπόν, η θεώρηση των άλλων θρησκειών βασίζεται σε κείμενα ελλήνων επιστημόνων, ουδέν πρόβλημα. Αντιθέτως, είναι πολύ σημαντικό πως - επιτέλους - το έργο θρησκειολόγων, όπως του Αλβανίας και του Ζιάκα μπολιάζει την δευτεροβάθμια εκπαίδευση. 

Ένα σημαντικό εγχειρίδιο - συλλογή θρησκειολογικών μελετημάτων (Θρησκεία-Ινδουϊσμός-Βουδδισμός-Ισλάμ-Αφρικανικά θρησκεύματα-Μυστικισμός κ.ά.) του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας, κυκλοφορήθηκε το 2004 από τις εκδόσεις Ακρίτας, με τίτλο: Ίχνη από την αναζήτηση του υπερβατικού. 

Ο Μητροπολίτης Όρους Λιβάνου Γεώργιος, πρωτοπόρος στην υπόθεση του διαθρησκειακού διαλόγου μαζί με τον Αλβανίας Αναστάσιο, έχει πει το περίφημο: αναζητώ παντού τα ίχνη του Χριστού. 

Έτσι, νομίζω, πως θα πρέπει να δούμε το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών. Σαν μία πορεία στα ίχνη του Χριστού και στα ίχνη του υπερβατικού, μέσα από τη συνολική ανθρώπινη εμπειρία (θεολογία, επιστήμες, γράμματα, τέχνες).

ΜΕ ΤΟ "ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ" ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΜΕ ΣΤΟ "ΜΙΚΡΟ ΠΑΡΙΣΙ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ" 2016

Έρχεται το 4ο μικρό Παρίσι των Αθηνών, το πολυ-φεστιβάλ που συνδιοργανώνουν για φέτος το Αθηναϊκό καλλιτεχνικό δίκτυο, ο Οργανισμός πολιτισμού, αθλητισμού και νεολαίας του Δήμου Αθηναίων και η Περιφέρεια Αττικής, με την υποστήριξη της Γαλλικής Πρεσβείας στην Ελλάδα. Το θέμα του φετινού φεστιβάλ είναι: «Ομάδα και Τέχνες» (“l'esprit d'équipe et les arts”). 

Το Φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί από 6 έως 16 Οκτωβρίου 2016, στην ευρύτερη περιοχή του κέντρου, κάτω από την πλατεία Ομονοίας, γύρω από την πλατεία Βάθης και την πλατεία Καραϊσκάκη, μέχρι τον σταθμό Λαρίσης, όπου οι περισσότεροι δρόμοι έχουν γαλλικά ονόματα και όπου εδώ και χρόνια, συναντώνται ο αθηναϊκός αστικός πολιτισμός, η ελληνική λαϊκή παράδοση, οι κουλτούρες των μεταναστών, ταξιδιωτών και επισκεπτών. 

50 συναυλίες σε ανοιχτούς και κλειστούς χώρους, 11 θεατρικές παραστάσεις, 4 γκαλερί με ομαδικές εκθέσεις εικαστικών δημιουργών, 2 εκθέσεις φωτογραφίας, παραστάσεις τσίρκο, χοροθέατρο και θέατρο δρόμου, ανοιχτά πάρτυ, πολιτιστικές παρεμβάσεις και αξιοποιήσεις ελεύθερων χώρων, 7 διαλέξεις ή στρογγυλά τραπέζια, πολλές δράσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα στα «ανοιχτά» σχολεία, θα ακολουθήσουν την πολυ-διαδραστική έναρξη του φεστιβάλ την Πέμπτη 6 Οκτωβρίου στις 12 το μεσημέρι.

Με το Καλλιτεχνικόν Σύνολον ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ (υπεύθυνος Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος) συμμετέχουμε και φέτος στην σπουδαία αυτή διοργάνωση, με την πολύτεχνη παράσταση ΙΚΕΤΗΡίΑ, και θέμα την προσφυγιά και την ελευθερία. 

Η παράσταση θα πραγματοποιηθεί στην μουσική σκηνή "Αγγέλων Βήμα" (Σατωβριάνδου 36, Ομόνοια), το Σάββατο 8 Οκτωβρίου 2016, στις 7 το απόγευμα. 

Θα διαβαστούν κείμενα από το ομώνυμο βιβλίο του Παναγιώτη Ρίζου για πρόσφυγες, ικέτες, ικετευόμενους, διακινητές, εμπόρους, συνοριοφύλακες, θεατές, με φόντο τα ανέκαθεν τρικυμισμένα και επικίνδυνα νερά του Αιγαίου.
Θα παιχτούν μουσικές της προσφυγιάς και του ταξιδιού προς την «ελευθερία»: παραδοσιακά τραγούδια της Κ. Ιταλίας, του Λιβάνου, του Ζουλφί Λιβανελί, του Μάνου Χατζιδάκι, του Λεωνίδα Κανάρη (γραμμένα ειδικά για την παράσταση) και της Τατιάνας Ζωγράφου. 

Παράλληλα θα προβάλλονται εικαστικά έργα της Χριστίνας Κάλμπαρη, εμπνευσμένα από το βιβλίο ΙΚΕΤΗΡίΑ.

Συμμετέχουν:  

Λουκία Πιστιόλα – ανάγνωση κειμένων από την ΙΚΕΤΗΡίΑ
Δάφνη Πανουργιά, Ιωάννα Κάππου και Παναγιώτης Ανδριόπουλος – τραγούδι 

Παναγιώτης Κανελλόπουλος – μαντολίνο 

Ειρήνη Μπόνη - κιθάρα
Νικόλ Καραλή - πιάνο

Roni Bou Saba - απαγγελία στα αραβικά 

Πέρυσι (2015), συμμετείχαμε στο φεστιβάλ με την παραγωγή «Ο Καβάφης της Συρίας και της Μέσης Ανατολής».

Παραθέτουμε στη συνέχεια ολόκληρο το πρόγραμμα του φετινού Μικρού Παρισιού των Αθηνών. 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ - Το Μικρό Παρίσι Των Αθηνών 2016 by Panagiotis Andriopoulos on Scribd

ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ: "ΓΕΙΑ ΣΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΕ κ. ΤΣΙΠΡΑ ΛΕΒΕΝΤΗ!"

Με αφορμή την κόντρα που έχει ξεσπάσει μεταξύ Διοικούσης Εκκλησίας και Κυβέρνησης για τα Θρησκευτικά, τις πασχαλινές κατάρες του Καλαβρύτων Αμβροσίου για τον Υπουργό Παιδείας Ν. Φίλη και τις σημερινές αναφορές του Ν. Φίλη στον υποστηρικτή της Χρυσής Αυγής Καλαβρύτων Αμβρόσιο, ας ξαναθυμηθούμε τις ενθουσιώδεις κορώνες του Σεβ. Αμβροσίου για την Κυβέρνηση Τσίπρα, τις οποίες έγραψε και υπέγραψε πριν ενάμιση χρόνο. Όχι πολύ παλιά δηλαδή. Ιδού τα Αμβροσιανά …μαργαριτάρια (η ορθογραφία και η στίξη του κειμένου είναι του Σεβασμιωτάτου, όπως ακριβώς δημοσιεύθηκε στο προσωπικό του ιστολόγιο): 

Από τις πρώτες κι' όλας στιγμές της αναλήψεως των ευθυνών διακυβερνήσεως της πολύπαθης Χώρας μας ο νέος Πρωθυπουργός και οι Συνεργάτες του εφαρμόζουν μια πολιτική, που αποπνέει ΕΘΝΙΚΗ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ! Φαίνεται πως πέρασε πιά η εποχή των μεγάλων και δουλικών ΝΑΙ, ΝΑΙ, ΝΑΙ σε ΟΛΑ! Περάσαμε στην εποχή της αντιστάσεως! Στην μανία των Ευρωπαίων κατακτητών μας, λέγε με Τρόϊκα κλπ, αντιτάσσουμε την εθνική μας αξιοπρέπεια! Η στάση του κ. Τσίπρα μας γεμίζει τα στήθη με υπερηφάνεια! Ἀλλωστε είναι σε όλους γνωστόν, ὀτι οι μεγάλες νίκες στην πορεία του Έθνους μας ποτέ δεν κατακτήθηκαν από τά Μεγάλα ΝΑΙ, αλλά από τα μεγάλα ΟΧΙ! Αθάνατο παραμένει στη μνήμη μας και στην καρδιά μας το "Μολών λαβέ" του Λεωνίδα και το ΟΧΙ του Ιωάννη Μεταξά! 

Δόξα τω Θεώ, λοιπόν, διότι με Πρωθυπουργό τον ακάματο κ. Τσίπρα οι Ευρωπαίοι Εταίροι μας μαθαίνουν τώρα, ότι ΔΕΝ ΕΙΜΕΘΑ ΔΟΥΛΟΙ ΑΛΛΑ ΕΤΑΙΡΟΙ της Ευρωπαϊκής Ενώσεως! Για πρώτη φορά ακούσθηκε η διαμαρτυρία: "Κύριοι, στο ζήτημα επιβολής κυρώσεων κατά της Ρωσίας από την Ευρώπη, γιατί δεν μας ερωτήσατε;" Δεν είμαστε παρείες, είμαστε ισότιμα Μέλη της Ενώσεως! 

Η τακτική, λοιπόν, του κ. Τσίπρα γεμίζει τα στήθη μας με εθνική υπερηφάνεια! Βεβαίως το παιγνίδι Τσίπρα είναι πολύ επικίνδυνο! Μπορεί να εξοργίσει τους Ευρωπαίους δανειστές-δολοφόνους μας, αλλά είναι καλύτερα μια έντιμη πενία από μια ευτελιστική και ταπεινωτική ευπορία! 

Εμείς πιστεύουμε, ότι ο Πρωθυπουργός θα κερδίσει την μάχη, θα ανατρέψει τα δεδομένα. Τα άκρως ευτελιστικά, αν μή εξουθενωτικά, Μνημόνια θα πεταχθούν στον κάλαθο των αχρήστων! Μια νέα εποχή, που θα ανακουφίσει τον Έλληνα, πρόκειται να ανατείλει! Τα πρώτα δείγματα της επερχόμενης νίκης Αλέξη Τσίπρα, της νίκης των Ελλήνων, άρχισαν να φαίνωνται ήδη στον ορίζοντα. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ κ. Ομπάμα εξέφρασε ήδη την πρόθεσή του να μας συνδράμη! Η σκληρή και άκαρδη κα Μέρκελ, θορυβημένη, σπεύδει στη Ουάσιγκτον! Η Ρωσία επίσης εξέφρασε την συμπάθειά της! Οι Ευρωπαίοι Αξιωματούχοι έχουν χάσει τον ύπνο τους! Η Ευρώπη άρχισε να μας υπολογίζει! Κάποιοι Πρωθυπουργοί της Ευρώπης ακούουν πιά όχι μόνο με προσοχή, αλλά και με στοχαστική διάθεση τις ελληνικές θέσεις και απόψεις! 

Θα το επαναλάβουμε, λοιπόν, επειδή εμείς καί πιστεύουμε στον αληθινό Θεό καί προσευχόμεθα για τους Ηγέτες της Χώρας μας, θα επαναλάβουμε τα λόγια: "Δόξα Σοι, ο Θεός ημών". Η καρδιά μας γεμίζει πια με εθνική υπερηφάνεια! Η Ελλάδα μας γίνεται και πάλι αξιοσέβαστη! 

Γειά σου, Πρωθυπουργέ κ. Τσίπρα λεβέντη! Βάλε πια μια τελεία και παύλα, στις μονομερείς και εθνοκτόνες υποχωρήσεις μας! Ο Χριστός μαζί Σου! Η Παναγιά μας στο πλευρό Σου! Καλή επιτυχία για το καλό της Ελλάδος! 

Αίγιον, Τετάρτη 4 Φεβρουαρίου 2015 

 + ο ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ ΑΙ ΑΙΓΙΑΛΕΊΑΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ

ΣΙΒΗΡΙΑ: Ο ΤΟΠΟΣ ΕΞΟΡΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 19ο ΑΙΩΝΑ

Δημήτρης Μπαλτᾶς 

Daniel Beer, The House of the Dead. Siberian Exile Under the Tsars, Allen Lane (Penguin Books), UK 2016, σελ. 487 

Μία πολύ ἐνδιαφέρουσα μελέτη, ἀναφερόμενη στήν Σιβηρία ὡς τόπο ἐξορίας πολιτικῶν καί ποινικῶν ἐξορίστων, κατά τήν ἐποχή τοῦ 19ου αἰ., πού ὑπογράφει ὁ καθηγητής στό τμῆμα Ἱστορίας στό Royal Holloway (Πανεπιστήμιο τοῦ Λονδίνου) D. Beer, εἶδε προσφάτως τό φῶς τῆς δημοσιότητας. 

Ὁ Beer καταγράφει τά γεγονότα βασιζόμενος βεβαίως σέ ἀρχειακό ὑλικό, στήν παλαιότερη καί σύγχρονη βιβλιογραφία, ἀλλά καί σέ ἀναφορές πού παρέχουν ἔργα γνωστῶν Ρώσσων λογοτεχνῶν, καί συγκεκριμένα τό ποίημα «Γιά τήν Σιβηρία» τοῦ Ἀλεξ. Πούσκιν (ἑλλ. μετ. στόν τόμο Ἄλλη, καλύτερη, ζητῶ ἐλευθερία, μετ. Μ. Ἀλεξανδρόπουλος, ἐκδ. Ποταμός, Ἀθήγνα 2004, σ. 87), οἱ Ἀναμνήσεις ἀπό τό σπίτι τῶν πεθαμένων τοῦ Φ. Ντοστογιέφσκι (ἑλλ. μετ. Ἄρη Ἀλεξάνδρου, ἐκδ. Γκοβόστη, Ἀθήνα 1990), Ἡ νῆσος Σαχαλίνη τοῦ Ἄ. Τσέχοφ (ἑλλ. μετ. Ἑλ. Κατσιώλη, ἐκδ. Λέμβος, Ἀθήνα 2015) καί τό ἀφήγημα τοῦ Ἄ. Τσέχοφ «Στήν ἐξορία» (ἑλλ. μετ. στόν τόμο Τσέχοφ, Διηγήματα καί μονόπρακτα, μετ. Β. Ντινόπουλος, Γ. Τσακνιᾶς, ἐκδ. Πατάκη, Ἀθήνα 2015, σσ. 159-174). 

Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι κατά τούς ὑπολογισμούς τοῦ Beer «μεταξύ τῶν ἐτῶν 1801-1917 περισσότεροι ἀπό ἕνα ἑκατομμύριο ὑπήκοοι τοῦ τσάρου ἐξορίστηκαν στήν Σιβηρία» (σ. 4). Ὁ ἀναγνώστης πού ἐνδιαφέρεται γιά τά ποσοτικά δεδομένα, τά ὁποῖα παρατίθενται σε πολλές σελίδες τοῦ βιβλίου, θά πρέπει νά ἔχει κατά νοῦν ὅτι ὁ πληθυσμός τῆς Ρωσσίας αὐξήθηκε ἀπό τά μέσα πρός τό τέλος τοῦ 19ου αἰ., κατά πενήντα περίπου ἑκατομμύρια. Ἀλλά δέν ἀμφισβητεῖται ἀπό κανένα ὅτι οἱ συνθῆκες διαβιώσεως τῶν ἐξορίστων ἦσαν ἀπάνθρωπες. Ὡστόσο, ἡ δημιουργία τῶν «ἑνώσεων τῶν φυλακισμένων» (artely) ἀποτελεῖ, κατά τόν ἐθνογράφο Σ. Μαξίμωφ, «πηγή ζωῆς καί χαρᾶς γιά τήν οἰκογένεια τοῦ φυλακισμένου» (σ. 46).

Ἰδιαίτερη ἀναφορά (σσ. 53-132), ὅπως εἶναι ἀναμενόμενο, κάνει ὁ Beer λεγόμενους Δεκεμβριστές, τούς εὐγενεῖς καί ἀξιωματικούς πού, ἐπηρεασμένοι σε μικρότερο ἤ μεγαλύτερο βαθμό ἀπό τήν Ἀμερικανική καί τήν Γαλλική Ἐπανάσταση, ἦλθαν σέ σύγκρουση μέ τήν πολιτική τοῦ τσάρου. Ἐπισημαίνει πάντως ὁ συγγραφέας ὅτι «ἀντιθέτως μέ τήν μυθολογία πού ἀναπτύχθηκε γι’ αὐτούς, οἱ Δεκεμβριστές δέν ἦσαν ἅγιοι» (σ. 122), ἀναφέροντας χαρακτηριστικά ὅτι στήν φυλακή διέθεταν τό ὑπηρετικό τους προσωπικό καί ἀνέσεις. Μάλιστα στό «Μανιφέστο» τοῦ Ἀλεξάνδρου Β΄, στίς 18.2.1855, «ὑπῆρχε πρόβλεψη γιά ἀμνηστεία τῶν ἐπιζώντων Δεκεμβριστῶν» (σ. 131). Ἐπίσης στήν Σιβηρία ἐξορίστηκαν «Πολωνοί ἐπαναστάτες… ἐξαιτίας τῶν πατριωτικῶν καί δημοκρατικῶν ἀντιλήψεών τους» (σ. 191), μετά τήν βιαίως κατασταλεῖσα πολωνική ἐξέγερση τοῦ 1863. 

Στό σημεῖο αὐτό θά πρέπει νά ἐπισημανθεῖ ὅτι ἡ εἰκόνα τῆς Σιβηρίας ὡς τόπου καταναγκαστικῶν ἔργων καί ἐξορίστων πού ζοῦν ὑπό σκληρότατες συνθῆκες μεταβάλλεται κάπως μετά τό 1890, ἐάν λάβει κανείς ὑπ’ ὄψιν ὅτι «ὁρισμένοι πολιτικοί ἐξόριστοι συνεχίζουν τό ἔργο τους ὡς συγγραφεῖς καί δημοσιογράφοι» (σ. 305). Παράδειγμα λιγότερο γνωστό ἀποτελεῖ ὁ Βλ. Λένιν ὁ ὁποῖος «πέρασε τρία χρόνια στήν ἐξορία ὑπό συνθῆκες πού θά κατέπλησσαν τούς ἐπαναστάτες μία δεκαετία νωρίτερα» (σ. 354). Βεβαίως αὐτή ἡ ἀλλαγή θά εἶναι προσωρινή, ἀφοῦ μερικά χρόνια ἀργότερα, ἐπί σοβιετικοῦ πλέον καθεστῶτος, ἡ ἐξορία, ὅπως καί οἱ ἐκτελέσεις, ἀντιφρονούντων, θά ἐπιστρέψουν στήν ρωσσική καθημερινότητα. 

Θά προσθέσω ὅτι τό εἰκονογραφικό ὑλικό ἀποτελούμενο ἀπό τριάντα πίνακες ζωγραφικῆς πού ἀπεικονίζουν ἐξόριστους στήν Σιβηρία καί τίς συνθῆκες τῆς ζωῆς τους, εἶναι ἐν πολλοῖς σπάνιο. 

Ἡ μελέτη τοῦ καθηγητῆ Beer συμπληρώνει κατά τόν καλύτερο τρόπο ἕνα βιβλιογραφικό κενό στήν πολιτική καί τήν κοινωνική ἱστορία τῆς Ρωσσίας τοῦ 19ου αἰ. Νομίζω ὅτι εἶναι χρήσιμο νά μεταφρασθεῖ ἡ παροῦσα ἐργασία καί στήν ἑλληνική.

Ο "ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ" ΣΕ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑΝΝΗ ΦΑΛΚΩΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΚΕ ΣΤΙΣ ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ

Στο Altpress Φθιώτιδας διαβάζουμε: 

"Τις καλύτερες εντυπώσεις άφησε η παράσταση «Προμηθέας Δεσμώτης» του Αισχύλου σε σκηνοθεσία Γιάννη Φαλκώνη σε συμπαραγωγή με το ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης που παρουσιάστηκε το βράδυ της Κυριακής 25 Σεπτεμβρίου στο Κέντρο Ιστορικής Ανάπτυξης Θερμοπυλών. Το κοινό χειροκρότησε θερμά όλους τους συντελεστές της παράστασης.  

Ο σκηνοθέτης Γιάννης Φαλκώνης με την συνδρομή του αρχέτυπου μουσικού Πετρολούκα Χαλκιά και την πολύ καλή ερμηνεία της κορυφαίας του χορού Γεωργίας Ζώη, κατάφερε θα συνδέσει τα διαχρονικά μηνύματα του Αισχύλου με την λαϊκή μας παράδοση με σύγχρονες αναφορές. Τα χορικά ακούστηκαν σαν μοιρολόγια και δημοτικά τραγούδια. Ο χορός των Ωκεανίδων κατάφερε να δώσει μια θαυμαστή ροή ιπτάμενων εικόνων στην παράσταση. 

Ο Στράτος Τζώρτζογλου ερμήνευσε με δύναμη ψυχής τον ρόλο του Προμηθέα, που αποτελεί διαχρονικό πανανθρώπινο σύμβολο της ελευθερίας του πνεύματος, της γνώσης, της αγάπης και του ανθρωπισμού. Ενάντια στο σκοταδισμό, την μισαλλοδοξία και το φανατισμό που απειλούν διαχρονικά την ανθρωπότητα με αφανισμό. Στον ιστορικό χώρο των Θερμοπυλών η τραγωδία του Αισχύλου αποκτά ένα ιδιαίτερο συμβολισμό για τα πάθη και τη λύτρωση του λαού μας. 

Ο Τιτάνας Προμηθέας ήταν ο μόνος που αντιστάθηκε στην εξουσία του Δία για να σώσει τους ανθρώπους. Το τίμημα ήταν μεγάλο. Αλλά το φως της γνώσης για εκείνον ήταν σημαντικότερο από τον πόνο της σάρκας. Η αντίστασή του στην άδικη και βίαιη εξουσία είχε μεγαλύτερη σημασία από την υποταγή. 

Η παράσταση «Προμηθέας Δεσμώτης» που ανέβηκε σε επίσημη πρώτη στα πλαίσια των εκδηλώσεων  "Θερμοπύλεια 2016" του Δήμου Λαμιέων και στις 7, 8, 9, 10 Οκτωβρίου 2016 θα παιχτεί στο Δημοτικό Θέατρο Λαμίας."

Σημειώνουμε ότι στην παράσταση αυτή ο σκηνοθέτης Γιάννης Φαλκώνης, ο οποίος κατάγεται από την Λευκάδα και γνωρίζει πολύ καλά την τοπική ιστορία και τον πολιτισμό του νησιού, θέλησε να εντάξει και μερικά από τα χορικά του "Προμηθέα Δεσμώτη", όπως τα μελοποίησε η σπουδαία Εύα Πάλμερ - Σικελιανού, για τις περίφημες Δελφικές Γιορτές του 1927. Έτσι, στην δική του παράσταση η Δάφνη Πανουργιά τραγούδησε χορικά της Εύας, συνδέοντας το τότε με το τώρα. Και επίσης, για τις ανάγκες της παράστασης, ο Παναγιώτης Ανδριόπουλος τόνισε κάποια λόγια του χορού, από το Δεύτερο Στάσιμο, με τον τρόπο της Εύας Πάλμερ, και τα τραγούδησαν η Δάφνη Πανουργιά και η Ευτυχία Δημητρακοπούλου. 

ΟΙ ΕΥΩΔΙΑΣΤΕΣ ΝΕΦΕΛΕΣ ΑΕΙΖΩΪΑΣ ΤΟΥ π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ

Ολόγυρά σου

ευωδιαστές νεφέλες

αειζωίας.

Κατάβαθά σου

σημαίνουνε τις Ώρες 

οι θεουργίες.

Σού πρέπει πάσα

λαλούμενη αγάπη

άπολις που 'σαι. 

π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Φθινόπωρο 1998

ΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΚΑΙ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ - Σχόλιο για την αποπομπή του Σταύρου Γιαγκάζογλου

Γιώργος Βλαντής 

Πριν από λίγες εβδομάδες ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος Β´ ζήτησε και έλαβε την παραίτηση του δρ. Σταύρου Γιαγκάζογλου από τη θέση του διευθυντή του περιοδικού «Θεολογία». Λόγος ήταν ο κεντρικός ρόλος του γνωστού θεολόγου, ο οποίος εργάζεται ως Σύμβουλος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, στην εκπόνηση των νέων προγραμμάτων για τα Θρησκευτικά. Λίγες ημέρες πάντως αργότερα, ο προαναφερθείς πρωθιεράρχης υπέγραψε μια επιστολή διάτρητη από πλευράς ιστορικής, όπου προσπαθεί κατ᾽ ουσίαν να πείσει πως η Εκκλησία δεν είχε καμία σχέση με τη χούντα. 

Ο Σταύρος Γιαγκάζογλου ανήκει στους πιο σημαντικούς Έλληνες θεολόγους της γενιάς του. Έχει να επιδείξει πλούσιο και γόνιμο συγγραφικό έργο, την ποιότητα του οποίου δεν δύναται να αμφισβητήσει κανείς, έστω κι αν διαφωνεί, όπως εγώ, με ορισμένες κατευθύνσεις της σκέψης του (π.χ. ως προς τη σημασία που δίνει στην ευχαριστιακή θεολογία ή την έμφασή του στις πολιτισμικές συνιστώσες της Ορθοδοξίας). Από τα ευσύνοπτα «Προλεγόμενα στη θεολογία των ακτίστων ενεργειών» μέχρι την «Κοινωνία θεώσεως» και τη φρεσκοτυπωμένη «Κοινωνία εσχάτων» αρθρώνει μια θεολογία που όχι μόνο δεν τορπιλίζει, αλλά επιβεβαιώνει και τεκμηριώνει κεντρικές θεολογικές επιλογές της Ορθοδοξίας, αφοπλίζοντας τους πολέμιούς του, οι οποίοι του προσάπτουν με τρόπο χυδαίο πως ανήκει στους εχθρούς της πίστης των Πατέρων. Εν προκειμένω διαπιστώνεται ένα εκ πρώτης όψεως παράδοξο: Οι αυτόκλητοι θεματοφύλακες του ησυχασμού, αντί να τον τιμούν που θεμελιώνει με συνέπεια θέσεις για τις οποίες αυτοί κόπτονται, είναι οι πιο λυσσαλέοι πολέμιοί του. Στην περίπτωσή τους όμως ο ησυχασμός δεν αποτελεί παρά απλό προκάλυμμα του βαθέως ολοκληρωτισμού τους. Όχι τυχαία ομνύουν πολλοί εξ αυτών στο όνομα του π. Ιωάννη Ρωμανίδη, ο οποίος, μεταξύ άλλων, υπήρξε υποψήφιος της Εθνικής Παράταξης στις εκλογές του 1977, του κόμματος που εξέφραζε την ιδεολογία των δικτατόρων. Ο Σταύρος Γιαγκάζογλου γράφει για τον ησυχασμό, όμως με τις χούντες και τους ηχηρούς ή τους ύπουλους υμνητές τους δεν έχει σχέσεις.

Η «Θεολογία», επί δεκαετίες πληκτική και τελματωμένη, επί Γιαγκάζογλου ανανεώθηκε εντυπωσιακά και αναδείχθηκε σε στολίδι των θεολογικών γραμμάτων της Ελλάδας. Αξιοποιώντας την πείρα του από προηγούμενες περιοδικές εκδοτικές προσπάθειες (Αναλόγιο, Ίνδικτος), ο εργατικός θεολόγος προσείλκυσε σημαντικούς συγγραφείς, επέβαλε την πρακτική των θεματικών τευχών και επέμεινε στη σύνδεση της πλειοψηφικά μίζερης και επαρχιώτικης ελληνικής θεολογίας με τη διεθνή παραγωγή, φροντίζοντας για την ενημέρωση για τα διεθνή επιστημονικά τεκταινόμενα.Στην Ελλάδα δεν περισσεύουν οι ικανοί. Με την αποχώρησή του κινδυνεύει να κυλήσει και η «Θεολογία» στο βασίλειο της εξόφθαλμα ιδεολογικής προσέγγισης της χριστιανικής πίστης, της συμβατικότητας, της κλειστότητας και της πλήξης που κατά κανόνα χαρακτηρίζουν τις πολύπαθες εκδόσεις της «Αποστολικής Διακονίας». 

Νομίζω πως καθένας που νοιάζεται για τα θεολογικά πράγματα της Ελλάδας δικαιούται να μάθει γιατί ο αρχιεπίσκοπος προχώρησε τώρα στην αποπομπή του. Ο Σταύρος Γιαγκάζογλου ουδέποτε έκρυψε τις απόψεις του για το μάθημα των Θρησκευτικών, αντιθέτως τις εξέφραζε και πριν την εκλογή του κ. Ιερωνύμου στο θρόνο των Αθηνών. Άραγε τις αγνοούσε ο προκαθήμενος της Εκκλησίας της Ελλάδος όταν τον επέλεγε ως συνεργάτη του; Αν ναι, κρίνεται γι᾽ αυτή την άγνοια, η οποία, δυστυχώς, αποτελεί σύνηθες φαινόμενο, καθώς οι ιεράρχες της Ελλάδας έχουν κατά κανόνα κακή σχέση με τη θεολογία. Αν όμως τις γνώριζε, είτε τις επικροτούσε, οπότε θα πρέπει ο ίδιος να ομολογήσει την αλλαγή της στάσης του, είτε τις σεβόταν καίτοι διαφωνών. Στη δεύτερη περίπτωση αναρωτιέται κανείς τι άλλαξε και έπαψε να δέχεται την ετερότητα των εδώ και χρόνια και επανειλημμένα δημοσιοποιημένων απόψεων του συνεργάτη του. Πώς είναι δυνατόν να υπάρχουν άνθρωποι που περίπου δηλώνουν πως πέφτουν από τα σύννεφα για τα νέα προγράμματα όταν αυτά επί τόσα χρόνια συζητώνται και μάλιστα με την Εκκλησία και το θεολογικό κόσμο συμπράττοντες και μάλιστα όχι μόνο επί της παρούσας κυβέρνησης, αλλά και των προηγούμενων; Μήπως έχουμε να κάνουμε με απλό καιροσκοπισμό; Μήπως πρόκειται για μία ακόμη υποχώρηση του προέδρου της Ιεράς Συνόδου έναντι των ακραίων φονταμενταλιστών που επί χρόνια διεκδικούν το μονοπώλιο του εκκλησιαστικού λόγου; Αν ο Γιαγκάζογλου θυσιάστηκε ως Ιφιγένεια, είναι δυνατόν να πιστεύει κανείς πως με αυτές τις προϋποθέσεις δύναται να φυσήξει ούριος άνεμος; Και είναι μια τέτοια θυσία ηθική κρινόμενη χριστιανικά; Μήπως ρόλος ενός πρωθιεράρχη δεν είναι να αποτελεί και κυματοθραύστη των ακραίων στοιχείων; Γιατί εκδιώκεται με τόσο ζήλο ο Σταύρος Γιαγκάζογλου, ενώ επί χρόνια ιεράρχες κηρύσσουν ανενόχλητοι τον αντισημιτισμό, το μίσος προς τους ετερόδοξους, τους ετερόθρησκους και τις κάθε λογής μειονότητες και, αντί να επιτιμώνται, απολαμβάνουν την πολυποίκιλη υποστήριξη των συνεπισκόπων τους; 

Ο Σύμβουλος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής έχει εισπράξει τα τελευταία χρόνια τη χολή και τη λάσπη των θρησκευτικών καταγωγίων. Αρκεί μια απλή πληκτρολόγηση του ονόματός του στο διαδίκτυο για να δει κανείς τι έχει γραφτεί εναντίον του από τα ανώνυμα ιστολόγια των σκοταδιστών που λυμαίνονται το όνομα της Ορθοδοξίας, αλλά και από δήθεν σοβαρούς ακαδημαϊκούς συναδέλφους του. Ίσως περισσότερο επώδυνη να του είναι όμως η σιωπή στα δύσκολα κάποιων που θα λογάριαζε κανείς ως φίλους του, δυστυχώς συνήθης στα καθ᾽ ημάς και ενδεικτική του «ήθους» που καθρεφτίζουν τα θεολογικά μας πράγματα. 

Η αποπομπή του Στ. Γιαγκάζογλου από τη θέση του διευθυντή της «Θεολογίας» είναι μια πράξη ενάντια στην ελευθερία του σκέπτεσθαι και του θεολογείν και συνιστά τεκμήριο μιας Εκκλησίας που, αντί να εκδηλώνει έμπρακτα το σεβασμό της στην ετερότητα, τον οποίο τόσο επίμονα κηρύσσει, στραγγαλίζει την άλλη άποψη και πριμοδοτεί το φονταμενταλισμό. Τέτοια είναι, άραγε, και τα Θρησκευτικά για τα οποία τόσο (και τόσο όψιμα) μάχονται ιεράρχες της Εκκλησίας της Ελλάδος; Η μονοδιάστατη σκέψη, ο λόγοις και έργοις διωγμός όποιου σκέπτεται αλλιώς αποτελεί το μήνυμα που πρέπει να μεταδοθεί στις νέες γενιές των Ελλήνων ως χριστιανική διδασκαλία; Νομίζω πως λίγα επιχειρήματα υπέρ των νέων προγραμμάτων είναι τόσο πειστικά, όσο οι σπασμωδικές κινήσεις διωγμού αλλοφρονούντων χριστιανών οι οποίοι ουδέποτε έκρυψαν τις τεκμηριωμένες απόψεις τους και οι οποίοι πρόσφεραν και προσφέρουν ουσιαστικά στα εκκλησιαστικά και θεολογικά μας δρώμενα. 

Απομακρύνοντας τον Σταύρο Γιαγκάζογλου, ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών άθελά του τον επιβεβαιώνει. Και, επίσης άθελά του, συνηγορεί υπέρ της αναγκαιότητας μιας θρησκευτικής παιδείας ανοιχτής, που θεμελιώνει υπεύθυνες ταυτότητες, αλλά και που σέβεται μετά λόγου γνώσεως τις ετερότητες, πέρα από τη λογική του φτηνού κατηχητισμού, ο οποίος δεν είναι δουλειά του Κράτους και ο οποίος με τη φτηνή αισθητική και τη χαμηλή νοημοσύνη που σφυρηλατεί υπονομεύει εξ ορισμού το κήρυγμα του Ιησού Χριστού. Ο φόβος μπροστά στο Άλλο είναι ως ήθος το αντίθετο της Εκκλησίας, έστω και αν υλοποιείται στο όνομά της. Ας μην το ξεχνάμε. Και ας μη σιωπούμε ιδιοτελώς. 

Ο Γιώργος Βλαντής είναι Διευθυντής (Geschäftsführer) του Συμβουλίου Χριστιανικών Εκκλησιών της Βαυαρίας και επιστημονικός συνεργάτης της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου.

Ο ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΦΑΚΟΣ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΡΙΒΕΛΛΗ

Το Ραδιόφωνο της Εκκλησίας 89,5 στο πλαίσιο της εκπομπής «Από Τέχνη σε Τέχνη», που μεταδίδεται κάθε Κυριακή 20.00 – 21.00, επιχειρεί να διαλεχθεί και να παρουσιάσει τα διάφορα είδη τέχνης μέσα από προσωπικές μαρτυρίες σημαντικών ανθρώπων που τα υπηρετούν. 

Σήμερα, Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2016, με αφορμή τη σειρά διαλέξεων του φωτογράφου Πλάτωνα Ριβέλη, που ξεκινά τέλη Σεπτεμβρίου 2016 στην Ελληνοαμερικανική Ένωση, με θέμα: «Η θρησκεία στη φωτογραφία και στον κινηματογράφο», θα μεταδώσει σε επανάληψη εκπομπή με καλεσμένο τον Πλάτωνα Ριβέλλη, φωτογράφο και συγγραφέα. Η εκπομπή έχει θέμα: «Η τέχνη της φωτογραφίας και η σχέση της με την πίστη και το θρησκευτικό συναίσθημα» και την επιμελείται και την παρουσιάζει ο ιερέας και σκηνοθέτης π. Πέτρος Μινώπετρος. 

Αξίζει να σημειωθεί πως ο κύκλος διαλέξεων θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 28 Σεπτεμβρίου και κάθε Τετάρτη του Οκτωβρίου (5, 12, 19 & 26), 20:00–22:00, στο Θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης (Μασσαλίας 22, Κολωνάκι).

Στη διάρκεια των διαλέξεων ο Πλάτων Ριβέλλης θα αναλύσει τον τρόπο με τον οποίο ο κάθε δημιουργός χρησιμοποιεί ως πλαίσιο ή ως κυρίως θέμα τη θρησκευτική πίστη και τις τελετουργίες και θα προσδιοριστούν οι ιδιαιτερότητες που χαρακτηρίζουν το έργο κάθε δημιουργού στον οποίο θα γίνει αναφορά. Θα προβληθούν, επίσης, κινηματογραφικά αποσπάσματα και φωτογραφίες από το έργο διάσημων σκηνοθετών και φωτογράφων, καθώς και φωτογράφων-μελών του «Φωτογραφικού Κύκλου».

Πάνω στην ώρα, οι Εκδόσεις Φωτοχώρος εξέδωσαν ένα νέο βιβλίο με φωτογραφίες του Πλάτωνα Ριβέλλη και κείμενα της Μαρίας-Θηρεσίας Δαλεζίου με θέμα τα καθολικά εξωκκλήσια της Σύρας έως τις αρχές του 19ου αιώνα. Μία εξαιρετική έκδοση, από την οποία αναδημοσιεύουμε εδώ ενδεικτικές φωτογραφίες, αφού στην έκδοση περιλαμβάνονται 190 φωτογραφίες, ασπρόμαυρες και έγχρωμες. 
Άρα, η αποψινή εκπομπή του π. Πέτρου Μινώπετρου προσλαμβάνει ιδιαίτερη σημασία, αφού ο δημιουργός ζει την εποχή της θρησκευτικότητάς του, εν-τέχνως! Από αυτή τη συνέντευξη δημοσιεύουμε ένα απόσπασμα, όπως το κατέγραψε το Αντίφωνο.

"Ο ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ" ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΦΑΛΚΩΝΗ ΣΤΙΣ ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΠΕΤΡΑΣ

Ιουστίνη Φραγκούλη-Αργύρη 

Δημοσιογράφος και Συγγραφέας

Με το Στράτο Τζώρτζογλου μας συνδέουν μέρες Νέας Υόρκης, με γοήτευσε η αγωνία του να σταθεί στην άλλη όχθη του Ατλαντικού ως ηθοποιός και ως άνθρωπος παλεύοντας με πείσμα κι ενθουσιασμό. Γι' αυτό όταν διάβασα ότι θα παίξει τον τιτάνιο ρόλο του Προμηθέα Δεσμώτη και μάλιστα σε σκηνοθεσία του παιδικού μου φίλου, Γιάννη Φαλκώνη, τους κάλεσα στο σπίτι για μια κουβέντα εφ' όλης της ύλης. 

Ο Προμηθέας Δεσμώτης, ο εμβληματικότερος ρόλος για ένα άντρα ηθοποιό... « Ναι, αν δεν είσαι έτοιμος δε σου 'ρχεται τίποτε. Κι εγώ ήμουν έτοιμος να δεχθώ αυτό το ρόλο, να παίξω τον τραγικό ήρωα του Αισχύλου όταν μου προτάθηκε από το Γιάννη Φαλκώνη. Ο Προμηθέας ήταν ο ήρωας που παράκουσε το λόγο του Δία για χάρη των ανθρώπων. Τον ερμηνεύω ως νικητή απέναντι στον Ερμή που συνέχιζε να κάνει τον μαντατοφόρο. Λέει λοιπόν ο Προμηθέας στον Ερμή: «Εγώ δεν θα άλλαζα τα δεσμά μου με τη δική σου δουλικότητα. Εγώ τη δυστυχία μου δεν θα την άλλαζα με μια σκλαβιά σαν τη δική σου». 

Είναι ένας ρόλος τραγικός αυτός του Προμηθέα που αποτελεί διαχρονικό πανανθρώπινο σύμβολο της ελευθερίας του πνεύματος, της γνώσης, της αγάπης και του ανθρωπισμού. Ο Στράτος Τζώρτζογλου θα πει: 

«Με συγκινεί που ο Προμηθέας αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεών του και περνάει το σωματικό μαρτύριο της τιμωρίας των θεών για να συναντήσει το φως. Νιώθω ότι είναι μέρος της προσωπικής μου ιστορίας, καθώς βρέθηκα κι εγώ αλυσοδεμένος σε διάφορες καταστάσεις δεχόμενος ραπίσματα της ζωής... 

Ολα γίνονται γιατί ο Προμηθέας ενσαρκώνει τον ανθρωπισμό, στέκεται με παρρησία ενάντια στην αυταρχική εξουσία του Δία κι ας μένει μόνος απο τους ανθρώπους για τους οποίους παράκουσε την εντολή του θεού. Ο Προμηθέας είναι ο ήρωας του εμείς. Καμία πρόοδος δεν επιτυγχάνεται χωρίς το βαθύ σκοτεινό πέρασμα απο το Εγώ στο Εμείς». 

Εδώ παρεμβαίνει ο Γιάννης Φαλκώνης για να στηρίξει την επιλογή του να ανεβάσει τον Προμηθέα Δεσμώτη σε ανοιχτά θέατρα της Ελλάδας του φθινοπώρου: 

"Ο Προμηθέας είναι ο άνθρωπος που απο επιλογή του να στηρίξει τον άνθρωπο τιμωρείται σκληρά απο τους θεούς και μένει μόνος από τους ανθρώπους. Αυτή η ακραία τιμωρία του Προμηθέα μου διεγείρει όλα τα αισθητήρια."

Οπως λέει ο σκηνοθέτης απο τη Λευκάδα, που πέρασε τα παιδικά του χρόνια κοιτώντας τη λιμνοθάλασσα, η ερμηνεία του έργου στηρίζεται στην μετάφραση Μουλά αλλά την έχει επεξεργαστεί με περισσότερη πιστότητα στο αυθεντικό κείμενο: 

«Η πρωτοτυπία της παράστασης οφείλεται στην εμπλοκή της ελληνικής μουσικής παράδοσης. Τα χορικά ερμηνεύονται πάνω στον αρχαίο πεντάτονο μουσικό σύστημα που έχει μείνει ανέπαφο σε περιοχές της Ηπείρου και ηχούν σαν μοιρολόγια. Η συνδρομή του αρχετυπικού κορυφαίου μουσικού Πετρολούκα Χαλκιά που θα αυτοσχεδιάσει επί σκηνής στο αρχαιοελληνικό πεντατονικό σύστημα, συνδέοντας άρρηκτα την εποχή του Αισχύλου και το λόγο του με τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό είναι κορυφαία».

Οπως αποκαλύπτει ο σκηνοθέτης, ο Πετρολούκας Χαλκιάς συνθέτει ένα μουσικό σύμπαν με τη συνδρομή της Γεωργίας Ζώη στα μοιρολόγια, της Αλίκης Μαρκαντωνάτου στην αρχαία ελληνική λύρα, του Στέφανου Λογοθέτη στα κρουστά και τις φωνές την Δάφνης-Καλλιόπης Ζουρνατζή και της Δάφνης Πανουργιά που θα τραγουδήσει κάνοντας διάλογο με τις μουσικές συνθέσεις της Εύας Σικελιανού. Ο χορός των Ωκεανίδων, παράλληλα, θα δώσει μια ιδιαίτερη ροή ιπτάμενων εικόνων στην παράσταση.

Οι παραστάσεις του Προμηθέα Δεσμώτη, στις οποίες πρωταγωνιστούν οι Γεωργία Ζώη, Τζένη Οικονόμου, Γιάννης Τσιώμου, Γιάννης Αγριόμαλλος, Ηλίας Γκόγιαννος, Στέφανος Λογοθέτης σε σκηνικά του Γιάννη Βλάχου, θα παιχθούν στις 25 Σεπτεμβρίου στο Κέντρο Ιστορικής Ανάπτυξης «Θερμοπύλες», «Θερμοπύλεια 2016», στις 27 Σεπτεμβρίου Θέατρο Πέτρας «Peter Brook», Πετρούπολη και στις 7, 8, 9, 10 Οκτωβρίου στο Δημοτικό Θέατρο Λαμίας, ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Ρούμελης.

Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο της Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη στο huffingtonpost.

ΑΝΕΥ ΛΟΓΟΥ Ο ΠΑΝΙΚΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ

Σήμερα το πρωί, Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου 2016, μίλησα στην εκπομπή του δημοσιογράφου Κωνσταντίνου Φλαμή στον ραδιοφωνικό σταθμό MAX FM της Πάτρας, για το ανακύψαν θέμα του Νέου Προγράμματος Σπουδών στο μάθημα των Θρησκευτικών. 

Παραπέμπω όποιον αναγνώστη ενδιαφέρεται στο σχετικό ηχητικό απόσπασμα. 

Επιγραμματικά σημειώνω εδώ ότι όλος αυτός ο πανικός της Διοικούσης Εκκλησίας είναι φυσικά άνευ λόγου. 

Εννοείται ότι δεν συμμερίζομαι διόλου τις φωνές που θέλουν να κηρυχθεί η Εκκλησία «εν διωγμώ» και λυπούμαι που ο Σεβ. Καλαβρύτων Αμβρόσιος, χρησιμοποιεί τις καμπάνες των ναών της επαρχίας του για να ικανοποιήσει τις εμμονές του. 

Γιατί εμείς «οι παροικούντες εν Ιερουσαλήμ» από τα γενοφάσκια μας, γνωρίζουμε ότι οι ιδεοληψίες κάποιων ιεραρχών είναι ανάλογες ή και χειρότερες απ΄ αυτές του κ. Φίλη.

Πάντως το πράγμα έχει και την κωμική του πλευρά, όπως, λ.χ., οι επιστολές του Μητροπολίτου Πατρών Χρυσοστόμου προς τον Πρωθυπουργό και τον Υπουργό Παιδείας (ιδιαιτέρως η δεύτερη αποτελεί ένα θαυμάσιο σκετς).
Υπάρχει, βέβαια, και ο δρόμος των μηνύσεων. Χοροβατεί επαξίως ο Μητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείμ. 
Και όλα αυτά προς δόξαν της πίστεως και της πατρίδος ημών. Αμήν!

ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΟΥ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟΥ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, Ο π. ΠΕΤΡΟΣ ΜΙΝΩΠΕΤΡΟΣ ΚΑΙ "Η ΛΙΜΝΗ ΣΕΓΚΝΤΕΝ" ΤΟΥ ΣΟΛΖΕΝΙΤΣΙΝ

Σήμερα, Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου 2016, ο Ραδιοφωνικός Σταθμός της Εκκλησίας της Ελλάδος 89,5 συνεχίζει το ενδιαφέρον μηνιαίο Αφιέρωμα στο Περιβάλλον, με τον γενικό τίτλο: «ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ Η ΓΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΛΗΡΩΜΑ ΑΥΤΗΣ». 

Στις 2.30 το μεσημέρι, η Αδαμαντία Μπούρτζινου στην εκπομπή της έχει καλεσμένο τον σκηνοθέτη π. Πέτρο Μινώπετρο, με θέμα: «Η γη στην τέχνη». 

Δεν ξέρω γιατί, μα μου ήρθε στο μυαλό, καθώς είδα ότι καλεσμένος θα είναι ο π. Πέτρος Μινώπετρος ένα πεζό του Αλεξάντερ Σολζενίτσιν (Александр Солженицын). 

Το παραθέτω. 

Ἡ λίμνη Σεγκντέν (Озеро Сегден) 

ΓΙΑ ΤΗ ΛΙΜΝΗ ΑΥΤΗ δὲν γράφουν οὔτε μιλοῦν φωναχτά. Κι ὅλοι οἱ δρόμοι ποὺ ὁδηγοῦν σ’ αὐτὴν εἶναι ἀποκλεισμένοι, σὰ νὰ ἐπρόκειτο γιὰ κάποιο μαγικὸ κάστρο. Πάνω ἀπ’ ὅλους τοὺς δρόμους κρέμεται μιὰ ἀπαγορευτικὴ πινακίδα, μὲ μιὰ ἁπλή, βουβὴ γραμμή. Ὁ ἄνθρωπος ἢ τὸ ἄγριο ζῶο ποὺ θὰ δοῦν στὸν δρόμο τους αὐτὴ τὴ γραμμὴ θὰ πρέπει νὰ τὸ στρίβουν. Τούτη τὴ γραμμὴ τὴν τοποθετεῖ ἐκεῖ ἡ ἐπίγεια ἐξουσία. Σημαίνει: ἀπαγορεύεται τὸ ταξιδεύειν, ἀπαγορεύεται τὸ ἵπτασθαι, ἀπαγορεύεται τὸ βαδίζειν καὶ ἀπαγορεύεται τὸ ἕρπειν. 

Δίπλα στοὺς δρόμους, μέσα στὸ πυκνὸ πευκοδάσος, ἐνεδρεύουν φρουροὶ μὲ κοντόκανα, πλατύστομα τουφέκια καὶ πιστόλια. 

Τριγυρνᾶς μέσα στὸ σιωπηλὸ δάσος, ὁλοένα τριγυρνᾶς καὶ γυρεύεις τὸν τρόπο νὰ φτάσεις στὴ λίμνη – δὲν θὰ τὸν βρεῖς, καὶ δὲν ὑπάρχει κανεὶς νὰ ρωτήσεις: ὁ κόσμος τρόμαξε, κανεὶς δὲν συχνάζει σ’ ἐκεῖνο τὸ δάσος. Καὶ μοναχὰ παίρνοντας στὸ κατόπι τὸν ὑπόκωφο ἦχο ἀπὸ τὸ κουδουνάκι μιᾶς ἀγελάδας θὰ μπορέσεις νὰ διασχίσεις μὲ δυσκολία τὸ δάσος, ἀκολουθώντας τὸ μονοπάτι τῶν ζώων, μιὰ ὥρα τοῦ μεσημεριοῦ, κάποια βροχερὴ ἡμέρα. Μόλις δεῖς τὴ λίμνη νὰ γυαλίζει, πελώρια, ἀνάμεσα στοὺς κορμοὺς τῶν δένδρων, πολὺ πρὶν τρέξεις πρὸς τὸ μέρος της, ἤδη τὸ γνωρίζεις: αὐτὴ τὴ γωνίτσα πάνω στὴ γῆ θὰ τὴν ἀγαπήσεις γιὰ ὅλη σου τὴ ζωή. 

Ἡ λίμνη Σεγκντὲν εἶναι στρογγυλή, σὰν νὰ χαράχτηκε μὲ διαβήτη. Ἂν φωνάξεις ἀπὸ τὴ μία ὄχθη (ὅμως δὲν θὰ φωνάξεις, γιὰ νὰ μὴν σὲ πάρουν χαμπάρι), στὴν ἄλλη ὄχθη θὰ φτάσει μόνο μιὰ ἀλλοιωμένη ἠχώ. Ἡ λίμνη βρίσκεται μακριά. Εἶναι περιτριγυρισμένη ἀπὸ τὸ παρόχθιο δάσος. Τὸ δάσος εἶναι ἐπίπεδο, τὸ ἕνα δέντρο εἶναι δίπλα στὸ ἄλλο, καὶ δὲν ὑπάρχει χῶρος οὔτε γιὰ ἕναν παραπανίσιο κορμό. Ὅταν φτάσεις στὸ νερό, βλέπεις ὅλη τὴν περιφέρεια τῆς ἀπομονωμένης ὄχθης: ἀλλοῦ ὑπάρχει μιὰ κίτρινη λωρίδα ἄμμου, κάπου ἕνα γκρίζο καλαμάκι προβάλλει ἀμυνόμενο, κάπου ἀλλοῦ ἁπλώνεται τὸ νεαρὸ γρασίδι. Τὸ νερὸ εἶναι ἐπίπεδο, λεῖο, δίχως ρυτίδες, κάπου-κάπου στὴν ὄχθη εἶναι καλυμμένο μὲ νεροφακές, κι ἔπειτα ἕνα διάφανο ἄσπρο – κι ὁ ἄσπρος βυθός.

Περίκλειστο τὸ νερό. Περίκλειστο καὶ τὸ δάσος. Ἡ λίμνη κοιτάει τὸν οὐρανό, ὁ οὐρανὸς τὴ λίμνη. Ἀκόμα κι ἂν κάτι ὑπάρχει στὴ γῆ ἢ πάνω ἀπὸ τὸ δάσος, αὐτὸ παραμένει ἄγνωστο κι ἀόρατο. Ἀκόμα κι ἂν κάτι ὑπάρχει, ἐδῶ εἶναι ἄχρηστο καὶ περιττό. 

Νὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ ἐγκατασταθεῖ ἐδῶ γιὰ πάντα… Ἐδῶ ἡ ψυχή, σὰν τὸν ἀέρα ποὺ τρεμίζει, θὰ ρυάκιζε ἀνάμεσα στὸ νερὸ καὶ στὸν οὐρανό, κι οἱ σκέψεις θὰ κυλοῦσαν καθάριες καὶ βαθειές. 

Ὅμως ἀπαγορεύεται. Ὁ θηριώδης πρίγκιπας, ὁ ἀλλήθωρος κακοῦργος, κατέλαβε μὲ τὴ βία τὴ λίμνη: νά ἡ ντάτσα του, νά καὶ τὸ μέρος ὅπου κολυμπάει. Τὰ παιδιά του ψαρεύουν καὶ πυροβολοῦν πάπιες μέσα ἀπὸ τὴ βάρκα. Στὴν ἀρχὴ ἐμφανίζεται λίγος γαλάζιος καπνὸς πάνω ἀπὸ τὴ λίμνη, κι ἔπειτα ἀπὸ λίγο ἀκοῦς τὴν τουφεκιά. 

Ἐκεῖ, πίσω ἀπὸ τὰ δάση, καμπουριάζει καὶ σέρνεται ὅλη ἡ γύρω περιοχή. Ἐνῶ ἐδῶ, γιὰ νὰ μὴν τοὺς ἐνοχλήσει κανείς, οἱ δρόμοι εἶναι κλειστοί, ἐδῶ οἱ ὑποτακτικοί τους ψαρεύουν καὶ κυνηγοῦν τὰ θηράματα ἀποκλειστικὰ γι’ αὐτούς. Ἰδοὺ καὶ τὰ ἴχνη: κάποιος ἑτοίμαζε φωτιά, κι αὐτοὶ τὴν ἔσβησαν μὲ τὴν πρώτη καὶ τὸν ἔδιωξαν. 

Ἔρημη λίμνη. Λίμνη ἀγαπημένη. 

Πατρίδα…
Πηγή: ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ

Ὁ Ἀ­λε­ξὰν­τρ Σολ­ζε­νί­τσιν διαβάζει τὸ πεζό του «Ἡ λίμνη Σεγκντέν»

Υποπτεύομαι ότι αν ο π. Πέτρος Μινώπετρος αναφερθεί στον Σολζενίτσιν – με τον οποίο άλλωστε έχει ασχοληθεί επανειλημμένως στις δικές του ραδιοφωνικές εκπομπές - θα επικεντρωθεί στους κολασμένους του Κόκκινου Παραδείσου, στη δύναμη της πίστης και της ελευθερίας. 
Π.Α.Α.

"ΒΡΑΔΥΝΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ" ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΗ ΜΠΟΥΚΟΥΒΑΛΑ ΜΕ ΤΗΝ ΔΑΦΝΗ ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ

Η Δάφνη Πανουργιά ερμηνεύει δύο τραγούδια του συνθέτη Διονύση Μπουκουβάλα, σε στίχους Βασίλη Ρώτα, από τον κύκλο «Βραδυνό Τραγούδι»: «Φεγγάρι λαμπροφέγγαρο» και «Αγάπη, φέγγος αγλαό». 

Ζωντανή εκτέλεση από το θέατρο Δερματούσας, Ζάκυνθος, 11 Ιουλίου 2014.

ΜΙΧΑΛΗΣ ΛΕΒΕΝΤΗΣ: ΤΩΝ ΟΡΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΟΡΑΤΩΝ

Δημήτρης Μπαλτᾶς 

Μιχάλης Λεβέντης, Τῶν ὁρατῶν καί ἀοράτων, Ἐκδόσεις Ἀρχονταρίκι, Ἀθήνα 2016, σελ. 133

Προλογίζοντας τό βιβλίο ἡ συγγραφέας Μάρω Βαμβουνάκη γράφει ὅτι «τό νά εἶναι σέ θέση κανείς νά βλέπει τά ὁρατά καί ‘’βλέπει’’ καί τά ἀόρατα εἶναι χάρισμα καί χάρις. Γιατί εἶναι τά ἀόρατα πού νοηματοδοτοῦν τά ὁρατά καί ἐξηγοῦν τό αἴνιγμα ὅπου σταματάει ἡ λογική τοῦ ἀνθρώπου» (σ. 9). 

Ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ νά θυμίσω κατ’ ἀρχάς τήν διατύπωση τοῦ «Συμβόλου τῆς Πίστεως» ὅτι ὁ Θεός εἶναι «ποιητής ὁρατῶν τε πάντων καί ἀοράτων». Αὐτό σημαίνει ὅτι εἶναι ὑπαρκτά ὄχι μόνον τά ὁρατά ἀλλά καί τά ἀόρατα. Βεβαίως, κατά κανόνα, ὁ ἄνθρωπος, τόσο ὁ πιστός ὅσο και ὁ μή πιστός, δέν ἔχει τό χάρισμα, ἤ καλύτερα τήν Χάρη, νά δεῖ τά ἀόρατα, πολύ δέ περισσότερο νά ἐκφράσει ὁτιδήποτε περί αὐτῶν. Ἔτσι τά ἀόρατα ἀνήκουν στόν χῶρο τοῦ Ἀρρήτου καί ὄχι τοῦ λογικά ἀποδείξιμου. Γράφει ὁ Μιχ. Λέβέντης: «Μέ τί ἄραγε ξεδιψᾶ καλύτερα ὁ ἄνθρωπος, μέ νερό ἤ μέ οὐρανό; Γύρω γύρω ὅλοι καί στή μέση τό Ἄρρητο» (σ. 53). 

Ὅμως ἔχει ἐνδιαφέρον, καί ἴσως προκαλεῖ ὁρισμένη θλίψη, τό γεγονός ὅτι ὁ ἄνθρωπος δέν βλέπει ὄχι μόνον τά ἀόρατα ἀλλά καί τά ὁρατά, τά ὁποῖα θά ἔλεγε κανείς ὅτι θά ἦταν πιθανότερο νά τά δεῖ. Σέ ἕνα ἀπό τά ἀφηγήματα τοῦ βιβλίου ἡ ἀντικειμενικῶς ὁρατή εἰκόνα τοῦ ἀνθρώπου πού φωνάζει «πεινάω, πεινάω» καί ὅλοι τόν προσπερνοῦν «σάν νά μήν ὑπάρχει» (σ. 63, ἡ ἴδια διατύπωση στήν σ. 73), δείχνει ἀκριβῶς ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἀδυνατεῖ νά προσλάβει καί τό ὁρατό, ὄχι μόνον τό ἀόρατο. 

Ἄς δοῦμε δι’ ὀλίγων καί τήν παρουσία τῶν ἀοράτων στήν ζωή μας. Γιά πολλούς ἀνθρώπους, καί κυρίως γιά τούς διακρινόμενους ἀπό σκεπτικισμό, τά ἀόρατα χαρακτηρίζονται ὡς «παράξενα, ἀπίστευτα, ἤ τῆς φαντασίας» (σ. 92). Ἄλλωστε εἶναι γεγονός ὅτι «ὅ,τι εἶναι ἀλλιώτικο ἀπ’ τις ἐμπειρίες μας, τό βλέπουμε καχύποπτα καί κάποτε τό κοροϊδεύουμε» (σ. 117). Σ’ ἕνα ἄλλο ἀπό τά ἀφηγήματα τοῦ βιβλίου ὁ συγγραφέας γράφει-περιγράφει ἕνα ὄνειρο στό ὁποῖο «ἡ Παναγία ἔρχεται ὁλοζώντανη … γέρνει χαριτωμένα τό κεφάλι καί γνέφει καταφατικά» (σ. 110). Ἐδῶ τό ἀόρατο ἔρχεται πρός τό ὁρατό, ἔστω καί στήν κατάσταση τοῦ ὀνείρου. Ἀλλά θά προσθέσει ὁ συγγραφέας παρακάτω ὅτι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός «περπατᾶ ὁλοζώντανος μέσα στόν λόγο Του και μᾶς ζωοποιεῖ» (σ. 121). Χαρακτηριστική καί ἡ χρήση τοῦ ἐπιθέτου «ὁλοζώντανος» καί στίς δύο ἀναφορές τοῦ Μ. Λεβέντη. Πάντως νομίζω ὅτι θά ἀδικοῦσε κανείς τόν συγγραφέα, ἐάν περιοριζόταν σέ μία αἰσθητική- ὑφολογική ἀνάλυση τοῦ κειμένου ἤ σέ μία ἀνίχνευση αὐτοβιογραφικῶν στοιχείων. 

Στήν ποιητική κατακλείδα τοῦ μικροῦ βιβλίου ὁ συγγραφέας θέλει νά ἐλπίζει ὅτι ὁ λόγος του θά παραμείνει ὁ ἴδιος: «Συνέχισε νά συλλαβίζεις ὅσα ἐπιμένουν νά κρύβονται/ γιά ν’ ἀνθίσουν κάποιοι σπόροι τοῦ ἀνέκφραστου/ καί νά γίνουν θνητοί» (σ. 131). Μέ μία φιλοσοφική διάθεση θά ἔλεγα ὅτι ὁ συγγραφέας, μέσα ἀπό τά σύντομα καί ἁπλά ἀφηγήματά του, δείχνει ὅτι τόσο τά ὁρατά ὅσο καί τά ἀόρατα ἔχουν, θείᾳ παραχωρήσει, τήν θέση τους στήν ζωή μας. Ὁπωσδήποτε γιά νά κατανοήσει ὁ ἄνθρωπος τήν σχέση ὁρατοῦ καί ἀοράτου, θά πρέπει νά δεχθεῖ ὁ ἄνθρωπος ὅτι τά ἀόρατα δέν ἀνήκουν στόν χῶρο τῆς φαντασίας ἤ τοῦ μύθου. 

Τό νέο βιβλίο τοῦ συγγραφέα Μιχ. Λεβέντη μέ τίτλο Τῶν ὁρατῶν καί ἀοράτων εἶναι μία μικρή ἀποκάλυψη, κυριολεκτικά καί μεταφορικά.

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΑΘΑΙΡΕΣΕΩΣ ΤΩΝ "ΑΚΑΘΑΙΡΕΤΩΝ ΠΥΡΓΩΝ"!

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Ένας νέος αστέρας στο στερέωμα του «αντιοικουμενιστικού αγώνα», ο οποίος ανέτειλε με αφορμή την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθοδοξίας, είναι ο καθηγητής (επ.) του Εκκλησιαστικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Α.Π.Θ. Κυριάκος Κυριαζόπουλος. 
Ο κ. καθηγητής σε ένα πρόσφατο άρθρο του με τίτλο: «Είναι οι λεγόμενες «Πανορθόδοξες ή Ημι-Πανορθόδοξες Σύνοδοι» πραγματικές Σύνοδοι ή απλά συνέδρια εκκλησιών;», μου κάνει την τιμή να αναφέρεται στο κείμενό μου «Καθαίρεση στους κληρικούς που σπείρουν ζιζάνια στο σώμα της Εκκλησίας». 
Γράφει λοιπόν: «Χαρακτηριστική περίπτωση συνιστούν οι προαναγγελθείσες, από τον δημοσιογράφο κ. Παναγιώτη Ανδριόπουλο (Φως Φαναρίου με περαιτέρω ανάρτηση στη Ρουμανική) Α) καθαιρέσεις των κληρικών 1) π. Θεοδώρου Ζήση, ομότιμου καθηγητή Πατρολογίας της Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ., 2) π. Αναστασίου Γκοτσόπουλου, εφημερίου της ενορίας Αγίου Νικολάου, της Μητροπόλεως Πατρών, 3) π. Πέτρου Χιρς, εφημερίου της ενορίας Προφήτου Ηλιού, Πετροκέρασων Θεσσαλονίκης, Μητροπόλεως Ιερισσού, 4) του π. Ματθαίου Βουλκανέσκου, εφημερίου της ενορίας Παναγίας Οδηγήτριας Λόφου Βώκου, Μητροπόλεως Πειραιώς, και Β) αφορισμοί 1) του κ. Δημητρίου Τσελεγγίδη, καθηγητή Δογματικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ., και 2) του μοναχού Σεραφείμ Ζήση, από μέλλον να συγκληθεί Συνέδριο Αυτοκέφαλων Εκκλησιών μετονομασμένο ψευδεπίγραφα σε «Πανορθόδοξη Σύνοδο», με βάση ανυπόστατες σε βάρος τους κατηγορίες για δήθεν «αντιεκκλησιαστική δράση, σκανδαλισμό των πιστών, προτροπή αυτών σε απείθεια, και καταφρόνηση της Κανονικής Εκκλησίας και της μέσα σε αυτήν παραδεδομένης τάξεως, και με βάση το άρθρο 22 του εγκριθέντος από τη λεγόμενη ‘Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθοδοξίας’ (ήτοι των δέκα Αυτοκέφαλων Εκκλησιών που συμμετείχαν σε αυτήν και οι οποίες εκπροσωπούν μόνον το ένα τρίτο των Ορθοδόξων), το οποίο άρθρο απαγορεύει απολύτως – το οποίο άρθρο έρχεται σε ευθεία αντίθεση τόσο προς την, κατά τα ανωτέρω, Ορθόδοξη Εκκλησιολογία και το Ορθόδοξο Κανονικό Δίκαιο, όσο και προς το Σύνταγμα της Χώρας (θρησκευτική ελευθερία, ελευθερίες σκέψεως και εκφράσεως) – οποιαδήποτε κριτική των ψηφισθέντων ‘συνοδικών’ κειμένων». Στώμεν καλώς!» 
Αυτό λέω κι εγώ κ. καθηγητά: Στώμεν καλώς! 
Γιατί καταλαβαίνετε ό,τι θέλετε και γράφετε όπως τα θέλετε.
Θεωρείτε ότι με την πρότασή μου «προανήγγειλα» καθαιρέσεις και αφορισμούς από μία μέλλουσα να συνέλθει Πανορθόδοξη Σύνοδο. Όμως, καλό θα ήταν να μπορούσατε να διακρίνετε πως πρόκειται για μια προσωπική πρόταση, με βάση συγκεκριμένα θεολογικά κριτήρια – που δεν είναι «ανυπόστατες κατηγορίες» - την οποία διατυπώνω ευθαρσώς, χωρίς να υποδεικνύω ποια Εκκλησία ή ποια Σύνοδος θα την υλοποιήσει, όπως εσείς και οι όμοιοι σας αρέσκεστε να κάνετε. Να υποδεικνύετε στους πάντες τα πάντα.
Άλλωστε, έχω πλέριο τέτοιο ...δικαίωμα, αφού εσείς και οι ομόφρονές σας δεν διστάζετε να αποκαλείτε «αιρετικούς» ή «αιρετίζοντες» ή «προδότες της πίστεως» Προκαθημένους των Ορθοδόξων Εκκλησιών ή αποκαλείτε την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο «ψευδοσύνοδο», «συνέδριο», «ληστρική» κ.ο.κ.
Στην περίπτωση των «υπό καθαίρεση» - κατ’ εμέ - δεν πρόκειται για την διατύπωση μιας διαφορετικής άποψης, αλλά για φωτιά στα θεμέλια της Εκκλησίας, με πρόσχημα την καθαρότητα της πίστης, θεωρώντας εαυτούς "ακαθαίρετους πύργους"!
Ελπίζω πάντα πως η Εκκλησία όταν εξαντλήσει την μακροθυμία της, θα επιβάλει τα ανάλογα πνευματικά επιτίμια, τα οποία σκοπό έχουν όχι την «φίμωση», όχι την «τιμωρία», αλλά τον μετριασμό – κατά το δυνατόν – του εωσφορικού εγωϊσμού των συγκεκριμένων κληρικών, ο οποίος προκαλεί σοβαρά προβλήματα στη ζωή της Εκκλησίας.
Η Εκκλησία της Ρουμανίας έκανε μια καλή αρχή με την ακοινωνησία του κληρικού Ματθαίου Βουλκανέσκου. 
Ας ελπίσουμε πως θα υπάρξει και συνέχεια.
Και επιτρέψτε μου και ένα λεπτό ερώτημα Κανονικού Δικαίου: 'Ενας κληρικός που ετέθη σε ακοινωνησία από μία Ορθόδοξη Εκκλησία, όπως ο Ματθαίος Βουλκανέσκου εν προκειμένω, βρίσκεται ακωλύτως εν κοινωνία με τις υπόλοιπες Αυτοκέφαλες Ορθόδοξες Εκκλησίες;
Ο κληρικός Ματθαίος Βουλκανέσκου πόσο "ακοινώνητος" είναι εν τη καθόλου Εκκλησία; 

ΣΤΗΝ ΔΙΑΘΡΗΣΚΕΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΣΙΖΗΣ ΠΡΙΝ ΤΡΙΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ!

Σήμερα, Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου 2016, ολοκληρώνονται στην Ασίζη της Ιταλίας οι εορτασμοί για την επέτειο των 30 χρόνων από την ιστορική εκείνη Διαθρησκειακή Συνάντηση της Ασίζης, επί Πάπα Ιωάννου Παύλου Β’. 

Ο Πάπας Φραγκίσκος και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος είναι εκεί. 

Εκεί όπου ήταν και η ελαχιστότητά μου πριν 30 χρόνια! Φοιτητής της θεολογίας βρέθηκα στην Ασίζη στις 27 Οκτωβρίου 1986, με την χορωδία του πρωτοψάλτου Θεοδώρου Βασιλικού. 

Προσκεκλημένοι του Βατικανού, για να ψάλλουμε στην μεγάλη αυτή διοργάνωση για την ειρήνη που δεν είχε προηγούμενο στην ιστορία των θρησκειών. 

Έτσι, ψάλαμε στην Βασιλική του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης, κατά την κοινή προσευχή. Στο ιστορικό βίντεο που παραθέτω στη συνέχεια, ακούγεται η χορωδία να ψάλλει το «Πάσα πνοή» σε ήχο γ’. 

Εκπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριαρχείου ήταν ο τότε Αρχιεπίσκοπος Θυατείρων Μεθόδιος Φούγιας. 

Ψάλαμε και σε διάφορα άλλα σημεία της πόλης, όπως μαρτυρούν και οι σχετικές φωτογραφίες που δημοσιεύω εδώ. 

Στη συνέχεια, η χορωδία έψαλε στον προαύλιο χώρο του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη, κατά την Κυριακάτικη ακρόαση του Πάπα Ιωάννη Παύλου του Β’, παρουσία δεκάδων Καρδιναλίων και εξήντα χιλιάδων Ρωμαιοκαθολικών πιστών. Κι απ’ αυτό το γεγονός παραθέτω μερικά στιγμιότυπα. 

Σήμερα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος από την Ασίζη κάλεσε όλους τους θρησκευτικούς ηγέτες να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια κατά του εξτρεμισμού, ώστε να απομονωθούν οι φονταμενταλιστές και να ενισχυθεί ένας πραγματικός, πολύτιμος και ζωντανός διάλογος. 

Αυτό ας είναι το διαχρονικό μήνυμα της Ασίζης. 

Π.Α.Α.

Η "ΑΡΑΠΙΑ" ΤΟΥ ΤΣΙΤΣΑΝΗ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΤΟ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ ΤΟΥ ΣΚΑΛΚΩΤΑ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Σαν σήμερα αναχώρησε στ' άστρα ο μεγάλος Νίκος Σκαλκώτας.
Ήταν 19 Σεπτεμβρίου του 1949...
Και τιμώντας την μνήμη του είπα να ξαναθυμηθούμε την "Αραπιά" του! 

«Κατοχή. Πάνω σε μια γυμνή και παγωμένη άσφαλτο με μοναδικό φωτισμό την ψυχρή όψη ενός φεγγαριού, προχωράμε μ΄ ένα φίλο. Ένας λεπτός μα διαπεραστικός ήχος μπουζουκιού καθρεφτίζεται -λες- μες στην άσφαλτο και μας ακολουθεί βήμα προς βήμα. Ο φίλος μου προσπαθεί να μου εξηγήσει τη διάθεση φυγής και την έντονη εμμονή σ΄ αυτή τη διάθεση που κρατούν οι τέσσερις νότες του περιφερόμενου τότες τραγουδιού «Θα πάω εκεί στην αραπιά». Μάταια προσπαθούσε να μου μεταδώσει τη συγκίνησή του και να μου δείξει μαζί αυτό το αντίκρισμα που υπήρχε αυτής της «διάθεσης φυγής» - καθώς την ονόμαζε στην όλη δημιουργημένη ατμόσφαιρα της πολιτείας των Αθηνών. Του λόγου μου -κάπως δικαιολογημένα βλέπετε με τη μικρή μου τότες ηλικία- του έφερνα όλες μου τις αντιρρήσεις, κουβαλώντας γνωστά επιχειρήματα που ιδιαίτερα σήμερα χρησιμοποιούνται πάρα πολύ από Αθηναίους της ώριμης ηλικίας. Δηλαδή περί αγοραίου, φτηνού και χυδαίου είδους καθώς κι άλλα παρόμοια. Αυτός όμως επέμενε τονίζοντας την κάθε λέξη του σύμφωνα με το ρυθμό «Θα πάω εκεί στην αραπιά», θέλοντας ίσως να μου δώσει και μια ρυθμική επαλήθευση των όσων έλεγε πάνω στο τραγούδι».

Αυτά έλεγε, μεταξύ άλλων ο Μάνος Χατζιδάκις, στην περίφημη διάλεξή του για το Ρεμπέτικο στο Θέατρο Τέχνης στις 31 Ιανουαρίου 1949. Σχεδόν οκτώ μήνες πριν τον αιφνίδιο θάνατο του Νίκου Σκαλκώτα (19-9-1949)… Και πέντε χρόνια μετά τη σύνθεση του Κοντσέρτου για 2 βιολιά, στο δεύτερο μέρος του οποίου ο Σκαλκώτας χρησιμοποίησε το πασίγνωστο ρεμπέτικο «Θα πάω εκεί στην Αραπιά» του Βασίλη Τσιτσάνη. Ο Χατζιδάκις προφανώς αγνοούσε το μέγα γεγονός που είχε συντελεστεί εν κρυπτώ υπό του ιδιοφυούς Σκαλκώτα: το πρώτο έργο της νεοελληνικής λόγιας ή κλασικής, αν προτιμάτε, μουσικής που περιείχε ρεμπέτικο θέμα, είχε συντεθεί αλλά ουδείς το γνώριζε.
Ούτε φυσικά κι ο έγκριτος μουσικοκριτικός Μίνως Δούνιας, ο οποίος σε κείμενό του στην Καθημερινή (8-2-1949) μεμφόταν ευγενικά τον Χατζιδάκι για τον παραλληλισμό του ρεμπέτικου «με την αιώνια, μεγάλη τέχνη».
Ο Χατζιδάκις δεν δίστασε να πει ότι η μελωδική γραμμή του τραγουδιού «Αρχόντισσα» του Τσιτσάνη «αφάνταστη σε περιεκτικότητα και σε λιτότητα πλησιάζει τον Μπαχ»!
Ο Δούνιας εξανίσταται: «Δεν βλέπω γέφυρα να συνδέει τον Μπαχ με τα μπουζούκια».
Κι εγώ αυτή τη στιγμή, φίλοι μου, σχεδόν εξήντα χρόνια από την μαγική εκείνη εποχή, ακούω το μαγικό Κοντσέρτο για 2 βιολιά του Σκαλκώτα και διαβάζω το σημείωμα του μουσικολόγου Κωστή Δεμερτζή για το έργο που αναπτύσσει ρεμπέτικο θέμα: «Όσον αφορά την γραφή των σολιστικών μερών στο Κοντσέρτο αυτό, η απώτερη καταγωγή της εντοπίζεται στον Μπαχ»!

Ρεμπέτικο, Μπαχ, Σκαλκώτας, σε μιαν απίστευτη συνύπαρξη την οποία μπορούμε πια να απολαύσουμε στην κυριολεξία, χάρη στον σημαντικότατο ψηφιακό δίσκο που κυκλοφόρησε το 2008 από την BIS. Το πρώτο έργο που ακούμε είναι το κοντσέρτο για 2 βιολιά – α’ παγκόσμια ηχογράφηση – σε ενορχήστρωση Κωστή Δεμερτζή, απολύτως ειδικού στην Σκαλκωτική ενορχήστρωση. Παίζουν: β' βιολί ο Γιώργος Δεμερτζής, ο οποίος έχει παίξει και ηχογραφήσει τα άπαντα του Σκαλκώτα για βιολί και κουαρτέτο εγχόρδων και ο Σίμος Παπάνας α' βιολί. Δυο εξαιρετικοί μουσικοί, διαφορετικών γενεών, που συνυπάρχουν στο κοντσέρτο σαν από πάντα. Σα να ήταν γραμμένο γι’ αυτούς το έργο. Και πώς όχι τελικά; Αφού αυτοί μας το αποκαλύπτουν. Η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης υπό τον επίσης εξαίρετο μαέστρο Βασίλη Χριστόπουλο, συμβάλει σημαντικά στην ανάδειξη σύνθεσης.

Ο Γ. Δεμερτζής και ο Σ. Παπάνας μας «τραγουδούν» υπέροχα το «Θα πάω εκεί στην Αραπιά», πιο χρωματικά, είν’ αλήθεια, από τη μελωδία του Τσιτσάνη, μα αυτό ήθελε κι ο Σκαλκώτας. Ένα «λαϊκό τραγούδι» για βάση, και πάνω του, όπως παρατηρεί εύστοχα ο Κ. Δεμερτζής, «να στήνει ονειρικές και εξώκοσμες παραλλαγές». Δεμερτζής και Παπάνας μας καθιστούν κοινωνούς μιας από τις πιο όμορφες μουσικές του Σκαλκώτα. Και ενός έργου - ορόσημου για την ελληνική μουσική πραγματικότητα. Και γι’ αυτό τους είμαστε ευγνώμονες.

Ο Μίνως Δούνιας στο προμνημονευθέν κείμενό του για το ρεμπέτικο λέει πως «η μελωδική γραμμή του χαρακτηρίζεται, ως επί το πλείστον, από μια καταθλιπτική κατιούσα». Νομίζω ότι αυτό το αντιλαμβάνεται πολύ καλά όταν ακούει την επεξεργασία Σκαλκώτα στο θέμα του Τσιτσάνη, αλλά θα το εκλάβει ως αρετή κι όχι ως υστέρημα. Δεμερτζής και Παπάνας παίζουν με τη δέουσα μελαγχολία, που φωτίζει τις απόκρυφες πτυχές του εαυτού… Οι δοξαριές, σταλαγματιές γλυκασμού. Ας θυμηθούμε ότι ο συνθέτης γράφει το έργο σε μια πολύ δύσκολη περίοδο. Κατοχή… Με την απελευθέρωση να υποφώσκει…

Στον ψηφιακό δίσκο υπάρχουν κι άλλα δύο έργα του Σκαλκώτα. Το Κοντσερτίνο για δύο πιάνα και ορχήστρα (1935) με σολίστ την Μαρία Αστεριάδου και το Νίκο Σαμαλτάνο και το «Χαρακτηριστικό κομμάτι για ξυλόφωνο και ορχήστρα (Νυκτερινή διασκέδασις)» (1949), με σολίστ τον Δημήτρη Δεσύλλα. Ένας δίσκος που αξίζει να ακούσει και να ξανακούσει κανείς. Όσο περισσότερο ευλαβικά σκύβει κανείς στη σκαλκωτική δημιουργία, τόσο αφουγκράζεται την ιδιοφυΐα του συνθέτη και μετέχει μουσικής εξαίσιας.

Με το Καλλιτεχνικό Σύνολο "Πολύτροπον" παρουσιάσαμε στην Οικία Κατακουζηνού (Αμαλίας 4, 5ος όροφος, Σύνταγμα), την παραγωγή: «Ένα τραγούδι - Μια εποχή / Η Αραπιά του Βασίλη Τσιτσάνη, της Μάτσης Χατζηλαζάρου, του Νίκου Σκαλκώτα και του Μάνου Χατζιδάκι.» 

Ήταν μια εκδήλωση βασισμένη στο τραγούδι του Βασίλη Τσιτσάνη, «Θα πάω εκεί στην Αραπιά», το οποίο αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για την ποιήτρια Μάτση Χατζηλαζάρου, τον συνθέτη Νίκο Σκαλκώτα και τον Μάνο Χατζιδάκι, την περίοδο της Κατοχής και της Απελευθέρωσης.
Καλεσμένοι μας ήταν την πρώτη βραδιά ο μουσικολόγος Κωστής Δεμερτζής, που μίλησε για το συγκεκριμένο έργο του Σκαλκώτα, και την άλλη, η ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου, που αναφέρθηκε στην σπουδαία Μάτση Χατζηλαζάρου. 
Διαβάστε τα όσα έχει γράψει ο Κωστής Δεμερτζής για την "Αραπιά" του Σκαλκώτα εδώ.