Γέροντος Χαλκηδόνος Αθανασίου: ΧΑΙΡΕΤΕ ΛΑΟΙ ΕΝ "ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΕΙ"

ὑπὸ Γέροντος Χαλκηδόνος Ἀθανασίου

"Τὰ πάντα ρεῖ, μηδέποτε κατ’ αὐτὸ μένειν".

Ἡράκλειτος

Γνωστόν, ὅτι στὴν ἐφιαλτικὰ ταχύρρυθμη ἐποχή μας τὰ πάντα ἀλλάσσουν μὲ ἰλιγγιώδη καὶ καταστρεπτικὴ συχνὰ γιὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸ περιβάλλον ταχύτητα (T. Bastian). Πρὶν τελειώσει τι, ἀνήκει στὸ παρελθόν. Καὶ ἡ ἀλλαγὴ αὐτὴ εἶναι γνωστὴ ἀρχαιόθεν, διαφέρουσα κυρίως στὸ ρυθμό.

Μπορεῖ δὲ νἆναι φυσικὴ ἢ τεχνητή, διακριτικὴ ἢ ἐκθαμβωτική, ἐπιθυμητὴ ἢ οὔ, ἀναγκαία ἢ οὔ, ἀλλαγὴ δηλαδὴ γιὰ τὴν ἀλλαγή, αἰφνίδια ἢ οὒ κ.ἄ.

Γιατί ὅμως; Μήπως εἶναι συμφυὴς μὲ τὸ ἀνθρώπινο πνεῦμα ἢ ἀπότοκος τῆς ἀνίας καὶ τῆς φθορᾶς τῶν ἀξιῶν ποὺ ἐπέφερε ἡ παγκοσμιοποίηση, ὁδηγοῦσα στὸ ἀνικανοποίητο ἔρεβος, στὴ φυγὴ ἀπὸ τὸν ἑαυτόν μας;

Μέσα δὲ σὲ τούτη τὴν ἀλλαγὴ τῶν πάντων ἰδιαίτερη σημασία ἔχει καὶ τὸ ἔνδυμα, τὸ ὁποῖο δὲν εἶναι ἀπλὰ ἕνα περίβλημα, προφύλαξη καὶ προστασία φυσικὴ ἢ ψυχολογική, διακόσμος, ἐξωτερικὸ χαρακτηριστικό, ἐντυπωσιακὸ παραστοιχεῖο, ποὺ προσδίδει στὸν φορέα του κάτι βασικὰ θεμελιωμένο καὶ χωρικὰ αὐθύπαρκτο, ἀλλὰ παριστᾶ περισσότερο ἀπὸ τὸ εὐρύτερο ἀνθρώπινο περιβάλλον ὅπως τὸ σπίτι, τὰ ἔπιπλα, τὰ σκεύη, ἕνα ἄμεσο σύμβολο τῆς προσωπικῆς του ὑπάρξεως, ὁρισμένων ὁμάδων, ἑνὸς ὁλοκλήρου ἔθνους καὶ μιᾶς ἐποχῆς. Εἶναι μιὰ ἐπέκταση τοῦ σώματος, ἕνας ὑπογραμμισμὸς καὶ τονισμός του, καὶ ὡς τοιαύτη ἀποκάλυψη καὶ "ἀπογύμνωση" ψυχολογικὴ καὶ μορφολογική, ὅπως π.χ. ἀπαντᾶται στὰ κρινολίνα τοῦ Rococo καὶ τὰ σύγχρονα jeans καὶ mini. Ἀλλὰ καὶ παραμόρφωση! Ἔτσι τὰ ἐνδύματα παρὰ τὰ σκόπιμα, ἔχουν καὶ ἐκφραστικὰ στοιχεῖα. Γι’ αὐτὸ καὶ τὰ γνωστὰ "ἱμάτιον ἀνὴρ" καὶ "τὰ ράσα δὲν κάνουν τὸν παπά".

Τὴν ἀλλαγὴ λοιπὸν αὐτὴ σ’ ὅλους τοὺς τομεῖς τῆς πολιτικῆς (πρβλ. τὶς "θεαματικὲς παρόλες-ἀλλαγὲς" τῆς γείτονος!), τῆς οἰκονομίας, ἐπιστήμης, τέχνης, τοῦ πολιτισμοῦ, τῆς φύσεως, τῆς χλωρίδος καὶ πανίδος κ.ο.κ., παρατηροῦμεν ἐμφαντικὰ στὴν γυναικεία κυρίως μόδα. Οἱ θεὲς τῆς ὀμορφιᾶς διαχρονικά, ἀγωνίζονται μανιωδῶς νὰ ἐμφανίζονται "ἀλλαγμένες" πιὸ ἑλκυστικές, νέες καὶ προκλητικές. Καὶ τὸ ἐπιτυγχάνουν μὲ μιὰ ἁπλὴ ἀκόμη ἀλλαγὴ τῆς κόμμωσης, ἑνὸς make-up, ἐκτὸς ἀπὸ τὶς σύγχρονες ἐπεμβάσεις τῆς πλαστικῆς χειρουργικῆς. Ἀρκεῖ νὰ μὴν παραμορφώνονται καὶ γελοιοποιοῦνται, ἐνδυόμεναι "πορφύρας καὶ βύσσους" (Λουκ. 16, 19) ἀντὶ -ὄχι ἀκριβῶν καὶ μὲ γοῦστο- ἐνδυμάτων. Καὶ τοῦτο ἀπὸ ποικίλους λόγους, θετικοὺς ἀλλὰ καὶ κάπως ἀρνητικούς, ὅπως: ἐρωτοερεθιστικούς, ἀβουλητικῆς ἐπιπολαιότητος, πιθηκιστικῆς ἀπομιμητικῆς, ζηλοτυπικῆς ὑστερίας κ.ἄ.

Μέσα λοιπὸν σ’ αὐτὸ τὸ πλαίσιο τοποθετεῖται καὶ τὸ καρναβάλι τοῦ κάθε Μοδιοῦ, τοὐλάχιστον ἀπὸ ἐνδυμασιολογικὴ ἄποψη, ἡ ὁποία ἀναφέρεται στὶς μορφές, τὸν διάκοσμο, τὰ ἀξεσουάρ, τὰ χρώματα, τὸ σύνολο τῆς ἐνδυμασίας, τὸν τόπο καὶ χρόνο χρήσεώς της, τὴν προσοχὴ πρὸς τὰ σωστὰ ἀλλὰ καὶ ἐπικίνδυνα "ταμποὺ" κ.ἄ.

Ἔτσι εἴδαμε πάλι νὰ χορεύουν ξέφρενα ὑπὸ τοὺς ἤχους τῶν συγκροτημάτων τῶν γλυκῶν καὶ μπριόζων Κλημεντάκη καὶ Κορδομενίδη, ὅπως καὶ ἄπειροι ἄλλοι, παρὰ τὴν Κρίση –εὐτυχῶς!

Μεταξύ τους ὑπῆρχαν κληρικοί, Ἄρχοντες, καθηγηταὶ Πανεπιστημίου καὶ δευτεροβάθμιας ἐκπαίδευσης, ἐπιστήμονες, καλλιτέχνες, ἐπιχειρηματίες, κοινοτικοὶ παράγοντες κ.ἄ., οἱ ὁποῖοι ἦταν πλούσια μετεμφιεσμένοι σὲ Καρδιναλίους, Βενεδικτίνους ποὺ παρίσταντο γιὰ νὰ τεκμηριώσουν τὴν συνέχεια τοῦ θεολογικοῦ διαλόγου Ὀρθοδόξων καὶ Ρωμαιοκαθολικῶν, εἰς πεῖσμα τῶν "ὀρθοδόξων φονταμενταλιστῶν"!, Βασιλιάδες, Βασίλισσες, ἀπὸ τὶς ὁποῖες δὲν ἔλειπαν ἡ γοητευτικὴ Hürrem Sultan καὶ ἡ μεγαλοπρεπὴς Μαρία Ἀντουανέττα, ἀοιδοί, ὅπως ὁ extravagant Χαλκηδόνιος Bariş Manço ἀναστὰς ἐκ νεκρῶν, τραγουδίστριες μισότρελλες, λεπτὲς βενετσιάνες, κυρίες καὶ κύριοι ἀπὸ τὸν σκοτεινὸ Μεσαίωνα, τὴν Ἀναγέννηση, τὴ συμπαθῆ Art Deco, Γκέϊσες, μάγισσες, γλυκοπληθωρικὲς Σπανιόλες γύφτισες, καουμπόϊδες καὶ κιουλχάνμπεϊδες, κλόουν, ἐντυπωσιακὲς πειρατίνες, φανατικοὶ φίλαθλοι τοῦ Χαλκηδόνιου Fenerbahçe καὶ τοῦ θρυλικοῦ Λευτέρη, σὲφ μαγείρισσες, ὑπηρέτριες, μαθήτριες κ.ἄ.

Τούτων οὕτως ἐχόντων, ἐξάγεται, ὅτι ἡ παραμόρφωση καὶ ἀσφαλῶς ὄχι μεταμόρφωση, ποὺ δὲν ἔχει καμμιὰ σχέση μὲ τὴν "θαβώρεια" τοιαύτη, ἂν καὶ σὲ ὄχι λίγες περιπτώσεις μπορεῖ νὰ ἐκπέμπει μιὰ ἔκπαγλη κοσμικὴ καὶ αἰσθητικὴ λάμψη καὶ γοητεία, ἀπὸ τὴν ὁποία ἐνεπνεύσθησαν πλεῖστοι καλλιτέχναι διαχρονικά, βρίσκεται μακρυὰ ἀπὸ τὸ ἐννοιολογικὸ περιεχόμενο τοῦ "ἱμάτιον ἀνήρ", πλησιάζουσα μᾶλλον πρὸς τὸ τοῦ "τὰ ράσα δὲν κάνουν τὸν παπά".

Πολλὲς εὐχαριστίες στὰ ΔΣ τοῦ Μορφωτικοῦ Συνδέσμου καὶ τῆς Φιλοπτώχου, γιὰ τὴν ἐκδήλωση. Καὶ τοῦ χρόνου μὲ εὐχὲς γιὰ λυτρωτικὴ ἐπιτέλους μεταμόρφωση τῶν σατανικῶς ἐκβιαζόντων τοὺς πάντας.

Ο π. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΕΤΣΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΛΠΟΥΖΟΥ "ΑΓΙΟΙ ΚΑΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ"

«Εις ταν Πόλιν» του Γιάννη Καλπούζου

Του Μ. Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Τσέτση

Όσοι το 2009 είχαν ανακαλύψει τον γλαφυρό και έντεχνο λόγο του Γιάννη Καλπούζου διαβάζοντας το «Ιμαρέτ», το βραβευμένο αυτό ιστορικό μυθιστόρημά του (Βραβείο Αναγνωστών του «Εθνικού Κέντρου Βιβλίου»), με έκδηλη περιέργεια περίμεναν το επόμενο βιβλίο του. Και τούτο δεν άργησε να φθάσει. Εμφανίσθηκε στο Ελληνικό λογοτεχνικό προσκήνιο τον Μάϊο του 2011, μόλις δυό χρόνια μετά την κυκλοφορία του «Ιμαρέτ», με τον ελκτικό αλλά και αμφίσημο τίτλο «Άγιοι και Δαίμονες-Εις ταν Πόλιν» (εκδ. Μεταίχμιο).

Η συγκινητική ιστορία του «Ιμαρέτ» διαδραματιζόταν περί τα μέσα του 19ου αιώνα στην Άρτα και τα περίχωρά της, έχοντας ως κεντρικό θέμα, αφ΄ενός την φιλία δυό κυριολεκτικά «ομογάλακτων» νέων μιας Αρτινής γειτονιάς, του Έλληνα Λιόντα και του Τούρκου Νετζίπ, και αφ΄ετέρου, την όχι πάντοτε εύκολη συνύπαρξη Ελλήνων, Τούρκων και Εβραίων, στην Οθωμανοκρατούμενη τότε κοσμοπολίτικη αυτή πόλη της Ηπείρου.

Η πολυσύνθετη πλοκή του «Άγιοι και Δαίμονες», με φόντο την Επανάσταση του 21, αρχίζει να εκτυλίσσεται στις αρχές του ιδίου αιώνα, το 1806, «Εις ταν Πόλην», την Πρωτεύουσα της φθίνουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Και τερματίζεται πάλι στην Πόλη το 1831, έπειτα από περιπετειώδεις διαδρομές και περιπλανήσεις των ηρώων της στον Πόντο, το Ιάσιο, την Αλεξάνδρεια, την Χίο, την Τριπολιτσά, το Ναύπλιο και το Δραγατσάνι. Στο επίκεντρο της διήγησης βρίσκεται πάλι το ίδιο με το «Ιμαρέτ» μοτίβο. Τουτέστιν, η προβληματική συμβίωση των ραγιάδων Ρωμιών με τον «αφέντη» Οθωμανό, αλλά και το καθημερινό «πάρε-δώσε» τους με την πανσπερμία των λαών εκείνων (Εβραίων, Αρμενίων, Βουλγάρων, Αλβανών, Φράγκων, Αράβων, Κιρκασίων και άλλων) που ζούσαν στην γεμάτη από μυστήριο πάλαι ποτέ Βασιλεύουσα. [Να σημειωθεί ότι οσάκις ο Γιάννης Καλπούζος ομιλεί για Πόλη, εννοεί κυρίως την εντός των Θεοδοσιανών και των παράκτιων τειχών Επτάλοφο Πόλη. Γι΄αυτό και όσοι από τους ήρωες του βιβλίου βρίσκονται για κάποιο λόγο στο Γαλατά, την Πρίγκηπο ή τα Θεραπειά, όταν το βράδυ πάνε στα σπίτια τους, στο Τζιμπαλί και τα Ψωμαθιά, στη Βλάγκα και το Κοντοσκάλι, «επιστρέφουν στην Πόλη»]. 

Κεντρικός ήρωας, αλλά και κύριος αφηγητής της δαιδαλώδους αυτής ιστορίας, με τα πάμπολλα αναβοκατεβάσματα και τις αιφνίδιες μεταβολές καταστάσεων (coup de théâtre), είναι ο καταξιωμένος μυρεψός Τζανής Κομνάς, γιός ενός αντισυμβατικού, αντιφαναριώτη και «παπαδοφάγου» γιατρού, του Αναστασίου Κομνά, που ασκεί το επάγγελμά του στό Τζιμπαλί, μια ρωμαίικη συνοικία δίπλα στο Φανάρι. Εξάλλου, ικανό μέρος της ιστορίας έχει ως σκηνικό τις γειτνιάζουσες αυτές συνοικίες, αλλά και άλλους παραπλήσιους μαχαλάδες της δυτικής ακτής του Κεράτιου Κόλπου, όπως ο Μπαλατάς και η Ξυλόπορτα. Βασικός, όμως, ήρωας της ιστορίας, (από την ταραχώδη βιωτή του οποίου εμπνέεται και το τίτλος του βιβλίου), είναι και ο παιδικός φίλος του Τζανή, ο γοητευτικός αυτός και ρέμπελος καρδιοκατακτητής, - ενίοτε δε και λωποδύτης -, Ανθίας.

Γύρω από αυτούς, περιστρέφεται σωρεία όλη πρωτευόντων, δευτερευόντων και τριτευόντων χαρακτήρων. Αναφέρω μόνο λίγους από αυτούς. Τον ανεξίθρησκο και στοχαστικό μέντορα του Τζανή, πτηνολάτρη Μποκρουζέ, ένα είδος συμπαθούς Papageno, αλλά και σοσιαλίζοντος Οθωμανού Marx, προτού ακόμη αυτός εμφανισθεί στο κοινωνικο-πολιτικό προσκήνιο της Ευρώπης! Τον αρνησίθρησκο αδελφό του Τζανή, τον Λεωνή, που ζούσε μεν στο κονάκι του ως Αμήλ Μπέης, αλλ’ήταν μυημένος στη «Συντροφία του Φοίνικα» και τελικά μετέβη στο Μοριά να πολεμήσει. Τον άδολο Πόντιο κρυπτοχριστιανό Παυλή/Μελέκ, «φύλακα άγγελο» του Τζανή σε στιγμές απόγνωσης. Τον πολυπρόσωπο και θεομπαίχτη παπα-Αλύπιο, χαρακτηριστικό τύπο ρασοφόρου εκμεταλλευτού της αφέλειας του πιστού λαού. Την Ζωσερή, την θυμόσοφη αυτή και υπομονετική μάνα του Τζανή. Την πανέμορφη Κιρκάσια Ισμιχάν, πρώτη φλογερή αγάπη του Τζανή. Την γλυκειά και αμόλυντη Γιοχαή, (και πάλαι ποτέ Σμυρνιά Μαλτώ), με την οποία ποτέ αυτός δεν έσμιξε, και η οποία πίσω από τα καφασωτά παράθυρα ενός χαρεμιού, προσπαθούσε με περισσή ποιητικότητα να εκφράσει σ΄ένα ημερολόγιο την προς το Τζανή αγνή αγάπη της. Τρεις γυναικείες υπάρξεις, στις οποίες, σημειωθήτω, ο μάστορας μυρεψός είχε αφιερώσει τρία από τα καλλίτερα αρώματά του, που γίνονταν ανάρπαστα τόσο από τις χανούμισες της Πόλης, όσο και από τις εκδυτικευμένες ρωμιές και τις λεβαντίνες του Πέρα! 

Με το σπάνιο αφηγηματικό του τάλαντο, ο Γιάννης Καλπούζος μας οδηγεί στα ίχνη των ηρώων του μέσα από τα λαβυρινθώδη στενοσόκακα της Πόλης και τις δύσβατες ατραπούς του Πόντου και άλλων διαμερισμάτων της αχανούς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κάνοντάς μας κοινωνούς τής, άλλοτε ευχάριστης και άλλοτε θλιβερής, καθημερινότητάς τους. Όλοι αυτοί, και πρώτος ο Τζανής, δίνουν την δική τους μαρτυρία και ερμηνεία ως προς τα τεκταινόμενα κατά την τραγική εκείνη για τη Ρωμιοσύνη εποχή. Ο Τζανής, και πολλοί άλλοι, με μια ιδιότυπη, (και ίσως όχι τόσο κατανοητή για τον σύγχρονο Νεοέλληνα) Πολίτικη διάλεκτο, κατάμεστη από παρεφθαρμένες τουρκικές λέξεις και εκφράσεις. Ενώ, ο σπουδαγμένος στην Ιταλία πατέρας του, ο αδελφός του ο Δημητράκης που φοιτά στην Πατριαρχική Σχολή, όπως και οι κληρικοί, οι λόγιοι Φαναριώτες και οι λοιποί «τα πρώτα φέροντες», με μια στρωτή καθαρεύουσα. 

Ένα μεγάλο μέρος του μυθοπλαστικού σκέλους του βιβλίου θέλγει τον αναγνώστη με τις λεπτομερείς περιγραφές της ζωής σε Οθωμανικά κονάκια και θέρετρα παρά θίνα Βοσπόρου. Αφηγήσεις που παραπέμπουν στις «Χίλιες και μία νύχτες» της λάγνας Ανατολής. Αλλά και το ιστορικό του μέρος, (το πιο ουσιαστικό, νομίζω), συναρπάζει τον αναγνώστη και τον προβληματίζει ταυτόχρονα, οσάκις σκιαγραφεί το κοινωνικο-πολιτικό πλαίσιο της Πόλης την εποχή εκείνη, και θίγει υπαρξιακά προβλήματα της Ρωμιοσύνης, όπως και θέματα που άμεσα σχετίζονται με τα πεπρωμένα του Γένους.

Σε πολλά σημεία του βιβλίου έκδηλη είναι η αντιπάθεια των απλών, «παρακατιανών» καθώς χαρακτηρίζονται, Ρωμιών της Επταλόφου προς τους ακατάδεκτους ταγούς της Ρωμιοσύνης και τους νεόπλουτους και ξιπασμένους αστούς του Πέρα και των Θεραπειών. Όπως καταφανής είναι και η απέχθεια του Μποκρουζέ εναντίον του διεφθαρμένου Οθωμανικού κατεστημένου. Το ξέσπασμά του στις σελίδες 418-421 είναι ένα ηχηρό ανατρεπτικό κοινωνικό μανιφέστο.

Εκ πρώτης όψεως, το βιβλίο δίνει την εντύπωση ότι διακατέχεται από ένα έντονο αντικληρικαλισμό. Ωστόσο, αν από την μια, στηλιτεύει φιλόδοξους και δολοπλόκους νεαρούς κληρικούς και στιγματίζει «ανορθόδοξες» συμπεριφορές των Πατριαρχών Ευγενίου Β΄ και Χρυσάνθου, (βάσει στοιχείων που κατείχε ο Πατριάρχης Ιωακείμ Γ΄ και δημοσίευσε ο Μανουήλ Γεδεών το 1920), από την άλλη, εξαίρει την προσωπικότητα του «θεοσεβούμενου, γλυκόλαλου, φιλόμουσου» και λαοφίλητου Πατριάρχου Ανθίμου Γ΄. Όπως, ενώ με περιφρόνηση κατακρίνει τις αγυρτείες του πολυπρόσωπου παπα-Αλύπιου, με σεβασμό και δέος αναφέρεται στον προσηνή, φιλόξενο και καλοκάγαθο παπα-Σάββα, ο οποίος ποίμαινε σ΄ ένα δυσπρόσιτο χωριό της Κερασούντας ένα λαό που μιλούσε για Ρωμανία και ήταν δεμένος με το γένος, χάρις στην Eκκλησία και την πίστη του. 

Ένα βασικό ερώτημα που εγείρεται στο βιβλίο, (και στο οποίο, νομίζω, δεν δόθηκε μέχρι σήμερα ικανοποιητική απάντηση από τους ιστορικούς) είναι η έναντι των επαναστατημένων του Μοριά και της Ρούμελης στάση των Φαναριωτών που κατείχαν καίριες θέσεις στην Υψηλή Πύλη. Μήπως, η και σήμερα ακόμη κατακρινόμενη αρνητική τους στάση, οφειλόταν στο ότι, από πολιτικής σκοπιάς, δεν τους ενδιέφερε η «Ελλαδίτσα» του Κοραή που άφηνε τα δύο τρίτα του Ελληνισμού «εκτός νυμφώνος», διότι ονειρεύονταν την υλοποίηση, ευκαιρίας δοθείσης, της Χάρτας του Βελεστινλή;

Το ερώτημα αυτό παίρνει μια ιδιαίτερη σημασία υπό το φως ενός πικρού παράπονου που διατυπώνει ο Τζανής προς το τέλος του βιβλίου, όταν επιστρέφει πια από τον Μοριά, όπου είχε πάει να πολεμήσει δίπλα στους εξεγερμένους. Αηδιασμένος από τις μετεπαναστατικές διχόνοιες των Ελλήνων, την φυλάκιση του Κολοκοτρώνη συνεπεία του εμφύλιου σπαραγμού, την αντιπαλότητα των δύο κυβερνήσεων του νεογέννητου κρατιδίου (μία στη Τρίπολη και μία στο Καρανίδι!), αλλά και διαπιστώνοντας ότι στην «Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος» που εξέδιδε ο περιβόητος «Φαναριομάχος» Θεόκλητος Φαρμακίδης, οι Οθωμανικές αρμάδες χαρακτηρίζονταν ως «Βυζαντινός στόλος»(!), διερωτώνταν με απόγνωση ο Τζανής: Αν οι Ελληνες του Μοριά και της Ρούμελης ονόμαζαν Βυζαντινούς τους Οθωμανούς, τότε, τι ήταν οι Ρωμιοί της Πόλης; Ξενητεμένοι Έλληνες; Οθωμανοί; Τουρκόσποροι; Σπορά Φαναριωτών που έπρεπε να λείψει; Και οι τόποι μας, τι ήταν για τη νέα Ελλάδα;

Απορίες αδυσώπητες, που παραμένουν πάντα επίκαιρες. Ερωτήματα που συνεχίζουν να θέτουν και σήμερα οι απανταχού της γης Πολίτες, οσάκις διάφοροι Ελλαδικοί παράγοντες, γραπτώς και προφορικώς, ανεβοκατεβάζουν «Τούρκο» τον Πατριάρχη, και όταν ουκ ολίγοι νεοέλληνες ερωτούν, αν στις Ορθόδοξες Εκκλησιές της Πόλης οι Λειτουργίες τελούνται στην....τουρκική!

Εκ βαθέων ευχαριστίες στο Γιάννη Καλπούζο που με το βιβλίο αυτό, μεταξύ άλλων, έθεσε και τον δάκτυλον «εις τον τύπον των ήλων».

ΞΑΝΑΖΩΝΤΑΝΕΨΕ ΚΑΙ ΦΕΤΟΣ ΤΟ ΜΠΑΚΛΑΧΩΡΑΝΙ ΤΩΝ ΤΑΤΑΟΥΛΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ

Ρεπορτάζ-φωτογραφίες: Νικόλαος Μαγγίνας

Ξαναζωντάνεψε και φέτος το Μπακλαχωράνι, το παραδοσιακό Πολίτικο Καρναβάλι, στην περιοχή των ιστορικών Ταταούλων. 

«Σκοπός μας είναι να συνεχίσουμε τις παραδόσεις μας, να αναβιώσουμε το ταταυλιανό Μπακλαχωράνι και να το εορτάσουμε με όλους τους συμπολίτες μας ανεξαρτήτως θρησκεύματος και καταγωγής» δήλωσε ο Δημήτριος Ζώτος Πρόεδρος της Κοινότητας Ταταούλων, ζωντανεύοντας έτσι για 3η συνεχή χρονιά το πατροπαράδοτο αυτό έθιμο.

Το βράδυ της Καθαράς Δευτέρας πλήθος κόσμου κάθε ηλικίας, Ρωμηοί, φοιτητές, εργαζόμενοι και επισκέπτες από την Ελλάδα, Τούρκοι, Αρμένιοι και άλλοι αψηφώντας το χιονόνερο και το κρύο αλλά με κέφι και ενθουσιασμό συμμετείχαν στην εκδήλωση αυτή, η οποία ξεκίνησε από το Φερίκιοϊ και διασχίζοντας παράπλευρους δρόμους βγήκε στην πλατεία των Ταταούλων. Εκεί χόρεψαν για λίγο με το παραδοσιακό γαϊτάνι που δε λείπει από τις αποκριάτικες γιορτές της φυλής μας. Στη συνέχεια κατευθύνθηκαν σε παρακείμενο εστιατόριο όπου γλέντησαν με τη συνοδεία σαρακοστιανών μεζέδων υπό τους ήχους της λατέρνας. Στο μουσικό πρόγραμμα που ακολούθησε συμμετείχαν τα συγκροτήματα Perapolis, Tatavlakeyfi, και Laterna καθώς και η χορευτική ομάδα της Μεγάλης του Γένους Σχολής με τον Καθηγητή τους Σάββα Παναγιωτίδη.

Στο εστιατόριο παρέστησαν ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Πόλη Νικόλαος Ματθιουδάκης και η σύζυγός του Αικατερίνη Βαρβαρήγου, Πρόξενος στην Αδριανούπολη, ο Συντονιστής Εκπαίδευσης Σταύρος Γιολτζόγλου, Κοινοτικοί παράγοντες και μεγάλος αριθμός ανθρώπων που θέλησαν τηρώντας τη λαϊκή παράδοση να διασκεδάσουν με το σεμνό τρόπο αυτό.

ΣΤΗΝ GRAND BRETAGNE ΜΕ ΤΗ "ΓΑΛΙΛΑΙΑ"!

Προ ημερών, αγαπητοί συνοδίτες, με αφορμή τον λίαν τιμητικό τίτλο του "μπον βιβέρ θεολόγου" που μου απέδωσε κάποιος κ. Ιωάννης Μαρκάς (αναθεματιστής της "μεταπατερικής θεολογίας"!), προσκάλεσα αυτόν αλλά και τον κ. Αιμίλιο Πολυγένη (του Πρακτορείου Εκκλησιαστικών Ειδήσεων Ρομφαία) για "ένα καφέ στο Κολωνάκι ή στην Grand Bretagne. Κι εκεί το περιβάλλον είναι του γούστου μου", έγραψα.

Έπεσαν να με "φάνε" οι διάφοροι "ασκητές", ότι είμαι "ψώνιο" και τα τοιαύτα γνωστά αναμασήματα. Ώσπου βλέπω την είδηση και δικαιώνομαι πλήρως για τις επιλογές μου! Ιδού:

Την Κυριακή 18-03-2012, από τις 11:00 έως τις 19:00, διοργανώνεται από την Louis Vuitton μια εκδήλωση - δωροαγορά (bazaar) στο ξενοδοχείο Μ. Βρετανία, τα έσοδα της οποίας θα διατεθούν αποκλειστικά και εξ' ολοκλήρου στη ΓΑΛΙΛΑΙΑ.

Η ΓΑΛΙΛΑΙΑ είναι μία Μονάδα Ανακουφιστικής Φροντίδας που υποστηρίζει ασθενείς με καρκίνο σε τελικό στάδιο και την οικογένειά τους στο σπίτι, δωρεάν, και η οποία δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Σεβασμιότατου Μητροπολίτου Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικολάου, λειτουργεί στο Προσκύνημα Αναστάσεως Χριστού Σπάτων και υποστηρίζεται από την Ι. Μητρόπολη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής.

Σκοπός της εκδήλωσης είναι να γνωρίσουν όσο το δυνατόν περισσότεροι τη ΓΑΛΙΛΑΙΑ και -αν έχουν τη δυνατότητα- να την ενισχύσουν αγοράζοντας κάτι από το bazaar.

Σας προσκαλούμε να έλθετε με την οικογένειά σας να περάσετε την ημέρα σας μαζί μας, καθώς η εκδήλωση θα πλαισιωθεί με μουσική, κλόουν, κ.α. Επίσης μπορείτε να προμηθευτείτε ποτά, σπιτικά γλυκά, ρούχα, είδη δώρων, διάφορα αντικείμενα για το σπίτι, βιβλία, κοσμήματα κ.α. σε πολύ χαμηλές τιμές.

Επιτέλους μια αξιοπρεπής φιλανθρωπία! Όχι κοινωνικά παντοπωλεία, τράπεζες τροφίμων, φιλόπτωχα ταμεία και άλλα τέτοια θλιβερά "εκκλησιαστικά", όπου - ένεκα κρίσης - διαγκωνίζονται οι Μητροπολίτες για το ποιός θα δώσει τις περισσότερες σακκούλες με τρόφιμα, αλλά bazaar στην Grand Bretagne! Επιτέλους, μια πρωτοβουλία έξω από τα καθιερωμένα και με μια δόση γκλάμουρ, λίαν απαραίτητη στους ...γκρίζους καιρούς μας. Με τη ΓΑΛΙΛΑΙΑ της Μητροπόλεως Μεσογαίας στη Μεγάλη Βρετανία, λοιπόν! Για μια άλλη θέαση της φιλανθρωπίας. Πιο φιλάνθρωπη!

Υ.Γ.

Αφιερώνω την ανάρτηση στον φίλο μου τον Γιώργο, με τον οποίο πάντα αναζητούσαμε ...εναλλακτικούς τρόπους άσκησης της φιλανθρωπίας στον 21ο αιώνα.

Π.Α.Α.

ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΝΙΚΗΦΟΡΟ ΒΡΕΤΤΑΚΟ ΑΠΟ ΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗ

Ένα μαραθώνιο αφιέρωμα στον ποιητή Νικηφόρο Βρεττάκο  από το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη στο πλαίσιο του Έτους Βρεττάκου με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του.

Την Τετάρτη 14 Μαρτίου από τις 12 το μεσημέρι ως τις 9 το βράδυ. 

Το αφιέρωμα περιλαμβάνει:

Οπτικό υλικό: Ώρες προβολής 12.00 – 18.00

Τίτος Πατρίκιος «Μια συνέντευξη για τον Νικηφόρο Βρεττάκο».

«Άξιον Εστί»του Βασίλη Βασιλικού, μια εκπομπή αφιερωμένη στον Νικηφόρο Βρεττάκο.

«Περιουσιακά στοιχεία», σκηνοθεσία Αθανασίας Δρακοπούλου

Ομιλίες – Ανακοινώσεις: Ώρες 18.30 – 21.00

Χαιρετισμοί: 

Μαριλένα Λασκαρίδου, Αντιπρόεδρος του «Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη»

Κική Δημουλά, Ακαδημαϊκός, Ποιήτρια

Γρηγόρης Σκαλκέας, Ακαδημαϊκός, Ιατρός

Ακολουθούν επιστημονικές εισηγήσεις από τους καθηγητές: Vincenzo Rotolo, Κατερίνα Τικτοπούλου, David Conolly, την  Δρ. Γεωργία Κακούρου – Χρόνη (Επιμελήτρια Εθνικής Πινακοθήκης), την ποιήτρια Μαρία Φωτίου – Βλάχου και την  Ελένη Τζανετάκου, Διευθύντρια Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σπάρτης, Υπεύθυνη Αρχείου Ν. Βρεττάκου. 

Ποιήματα θα διαβάσει ο Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος.

Η εκδήλωση θα κλείσει με μελοποιημένα του Νικηφόρου Βρεττάκου από τις συνθέτριες Τερψιχόρη Παπαστεφάνου και Τατιάνα Ζωγράφου. Ερμηνεύουν: 

Δάφνη Πανουργιά, Παναγιώτης Ανδριόπουλος, Ελένη Καραβούζη (κιθάρα).

Το αφιέρωμα θα πραγματοποιηθεί στο κτήριο των οδών 2ας Μεραρχίας 36 & Ακτής Μουτσοπούλου στον Πειραιά.

Συντονίζει η Καλή Κυπαρίσση.

Αναλυτικότερα για την εκδήλωση δείτε εδώ. 

ΤΟ ΜΠΑΚΛΑΧΩΡΑΝΙ ΤΩΝ ΤΑΤΑΟΥΛΩΝ

Από το 2ο μισό του 19ου αιώνα μέχρι και τη δεκαετία του 1930, το Καρναβάλι των Ρωμιών της Πόλης, γνωστό και ως Μπακλαχωράνι, αποτέλεσε μια από τις πιο ιδιαίτερες και εντυπωσιακές παραδόσεις των ορθοδόξων κατοίκων της. Σε σύμπνοια με τα αντίστοιχα, πανάρχαια έθιμα του ελλαδικού χώρου το Πολίτικο καρναβάλι περιστρεφόταν γύρω από το μασκάρεμα, κυρίως δε την ετεροφυλενδεσία, το «πιπεράτο» χιούμορ, την έμμεση κοινωνική κριτική, την έντονη οινοποσία, το χορό και το γλέντι. Σε αντίθεση όμως με τις ελλαδικές εκδοχές του το Πολίτικο Καρναβάλι ξεκινούσε, αντί να καταλήγει, από την Καθαρά Δευτέρα, δηλαδή την πρώτη μέρα της Μ. Σαρακοστής, η οποία ήταν και το καθαυτό Μπακλαχωράνι, και συνεχιζόταν όλο το πρώτο δεκαπενθήμερο της Σαρακοστής.

Δύο συγκεκριμένα έθιμα αποτελούσαν τη βάση της Ταταυλιανής Αποκριάς. Το πρώτο ήταν οι λεγόμενες βεγγέρες, δηλαδή οι νυχτερινές επισκέψεις των καρναβαλιστών σε φιλικά σπίτια.

Οι οικοδεσπότες υποδέχονταν τους επισκέπτες με κεράσματα, ανταλλάσσονταν τολμηρά αστεία και πειράγματα, με βασική πηγή γέλιου την προσπάθεια εξακρίβωσης της ταυτότητας του κάθε μασκαρά. Το δεύτερο ήταν η μαζική πομπή των καρναβαλιστών την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας. Σύμφωνα με τον Λεβαντίνο μάρτυρα Bertrand Bareilles, Ρωμιοί από όλη την περιφέρεια της Πόλης μαζεύονταν στην Μεγάλη Οδό του Πέρα, σημείο εκκίνησης της παρέλασης. Οι μασκαράδες, ντυμένοι καρνάβαλοι, κλόουν, αρχαίοι Έλληνες, αρβανίτες φουστανελάδες ή και ζεϊμπέκηδες κ.α.και εξοπλισμένοι με σερπαντίνες και με τη συνοδείας μουσικής κατηφόριζαν την πλαγιά του Ταρλάμπασι, μέσω της Kalyoncu Kulluğu μέχρι το Papaz Koprusu. Η παρέλαση γινόταν «μπουλούκια- μπουλούκια», δηλαδή «σε άρματα» όπως θα έλεγε ένας σύγχρονος καρναβαλιστής. Οργανωμένο ανά μαχαλά το κάθε ένα από αυτά τα άρματα αποτελούσε μία ξεχωριστή θεματική ενότητα αλλά και ένα συγκεκριμένο δρώμενο: «οι γιατροί» «ξεγεννούσαν» άνδρες μασκαρεμένους σε λεχώνες στη μέση του δρόμου. Στην «κηδεία» οι καρναβαλιστές ντυμένοι στα μαύρα κουβαλούσαν με επιτηδευμένη κατάνυξη και θλίψη ένα φέρετρο από το οποίο ξεπεταγόταν «ο νεκρός» και εξαπέλυε χωρατά και γκριμάτσες προς το πλήθος. Από το Papaz Koprusu η παρέλαση διέσχιζε το ρέμα του Dolapdere, και από την μεγάλη ανηφόρα των Ταταούλων (Ακάρτζα) κατέληγαν στην κεντρική πλατεία (σημερινό Son Durak), μπροστά στο νεκροταφείο του Αγίου Ελευθερίου και την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Εκεί τους περίμεναν μικροπωλητές, πλανόδιοι μουσικοί, φωτογράφοι λατερνατζήδες, μίμοι και ακρoβάτες, οι περίφημοι Ταταυλιανοί τουλουμπατζήδες -δηλαδή ερασιτέχνες πυροσβέστες- καθώς και αθλητές του Α.Σ. Ταταούλων οι οποίοι προέβαιναν σε γυμναστικές και χορευτικές επιδείξεις.

Οι λεγόμενες Αμαζόνες αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της ξέφρενης αυτής πομπής. Αυτές δεν ήταν άλλες από τις εγχώριες ιερόδουλους που συμμετείχαν έφιππες και ομοιόμορφα ντυμένες με βελούδινα κουστούμια στην τελετουργική πομπή. Η έλευση των Αμαζόνων σηματοδοτούσε και μία «αλλαγή φρουράς» ηλικιακά αλλά και ταξικά. Αργά το βράδυ οι καθώς πρέπει οικογένειες έκλειναν τα παντζούρια των σπιτιών τους ενώ τα παιδιά με τους ουτσουρμάδες τους (χαρταετούς) έδιναν τη θέση τους σε κάθε λογής λαϊκούς γλεντζέδες και καπανταήδες. Σύμφωνα με τον παλιό Ταταυλιανό Αλέξανδρο Kορωνιό, το γλέντι συνεχιζόταν μέχρι τις πρωινές ώρες στα φημισμένα υπαίθρια ταβερνάκια και μπυραρίες των Ταταούλων, όπως το Αραράτ, το Ακροπόλ, τα μαγαζιά του Μπόγου και της Μπιζού. Επρόκειτο για μικρούς κήπους με άσπρα τραπεζάκια και περιφραγμένους με ξύλινους φράχτες. Εκεί οι καρναβαλιστές γλεντούσαν με μπύρα ή ρακί και νηστίσιμους μεζέδες, όπως η φάβα από ξερά κουκιά, ή τουρκιστί «μπακλά», (εξού και ο όρος Μπακλαχωράνι κατά μία εκδοχή) φρέσκα κρεμμυδάκια, κάρδαμο, ρόκα, στρείδια, χτένια, αυγοτάραχο και ταραμά, φασολάκια πλακί, πιπεριές ντολμάδες και διάφορα τουρσιά, όλα σερβιρισμένα σε μικρά πιατάκια του μεζέ.

Το Ταταυλιανό Μπακλαχωράνι είδε μεγάλες δόξες την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα. Το έθιμο ατόνησε αισθητά μετά τη μεγάλη φωτιά του 1928, η οποία αλλοίωσε ολοκληρωτικά την τοπογραφία και τον κοινωνικό χαρακτήρα των Ταταούλων, ενώ το 1941 η τοπική αστυνομία απαγόρευσε την παρέλαση προφασιζόμενη λόγους δημόσιας ασφαλείας.

Απογευματινή Κωνσταντινουπόλεως 27-2-2012

Η ΑΝΑΒΙΩΣΗ

Ήδη από το 2009 ο Τούρκος συγγραφέας Χουσεϊν Ιρμάκ, οι Ελλαδίτες πάροικοι Μαρίνα Δρυμαλίτου και Χάρης Ρήγας και ο Ίμβριος μουσικός Στέλιος Μπερμπέρης είχαν ξεκινήσει πρωτοβουλίες και μικρά δρώμενα για την μερική αναβίωση του παραδοσιακού Καρναβαλιού. Το 2010 η παρέλαση των μασκαράδων επέστρεψε για πρώτη φορά μετά από 69 χρόνια στα Ταταύλα ενώ το 2011 αποτέλεσε έτος-σταθμό για την ιστορία του εθίμου. Με πρωτοβουλία του προέδρου της Κοινότητας Αγίου Δημητρίου Ταταούλων, Δημήτρη Ζώτου, το Μπακλαχωράνι οργανώθηκε υπό την αιγίδα, την υλική και ηθική υποστήριξη της κοινότητας Ταταούλων και τον κόπο πληθώρας Ρωμιών, Ελλαδιτών, Αρμενίων και Τούρκων εθελοντών. Εκατοντάδες μασκαράδες παρέλασαν στους δρόμους του Κουρτουλούς με τη συνοδεία οργάνων, τραγουδώντας και χορεύοντας παραδοσιακά Ταταυλιανά τραγούδια. Η παρέλαση κατέληξε σε έναν ιστορικό κοινοτικό χώρο, τον Αθλητικό Σύλλογο Ταταούλων, όπου το γλέντι με παραδοσιακά εδέσματα, ποτά, ζωντανή μουσική και χορό συνεχίστηκε μέχρι πρωίας.Έτσι το Μπακλαχωράνι φαίνεται να πήρε τη θέση που του αρμόζει: μια αυθεντική, λαϊκή γιορτή των Ρωμιών της Πόλης βγαλμένη από τα βάθη της ιστορίας του λόφου των Ταταούλων και παράλληλα, ένα γενναιόδωρο και κεφάτο άνοιγμα στην Τουρκική κοινωνία. Ελπίδα όλων μας είναι ότι το Μπακλαχωράνι ξαναγύρισε στον Αη-Δημήτρη για να μείνει. 

rumvader

"Σε ήχο κατανυκτικό" και η Πανήγυρις του Αγίου Ρηγίνου στη Σκόπελο

Η ενορία του π. Κωνσταντίνου Καλλιανού στο Κλήμα Σκοπέλου

Σιωπηλὰ ὁ ἱερέας ἀνοίγει τὴν Ὡραία Πύλη σὲ ὥρα ἀπόβραδη κι ἀφήνει μὲ τὸ «Εὐλογητὸς»νὰ περάσουν τὰ λόγια του στὸ νυχτωμένο τὸ ναὸ ποὺ περιμένει. Περιμένει, μαζὶ μὲ τοὺς ὅσους πιστοὺς, σ᾿ αὐτὸ το Κυριακάτικο τ᾿ ἀπόβραδο νὰ εἰσοδεύσει ή Κυρὰ Σαρακοστή, νὰ χαμηλώσει τὰ φῶτα, νὰ μαζέψει τ᾿ Ἀναστασιματάρια καὶ νὰ φιλέψει τὸν καθένα μας Προηγιασμένο Ἅγιο Ἄρτο, Χαιρετισμοὺς Ἀπόδειπνα καὶ θυμιατισμένους μὲ κατάνυξη Ὄρθρους, Ὧρες καὶ Ἑσπερινοὺς.

Τὰ ἐνδύματα φορτωμένα πένθος καὶ χαρμολύπη, ἡ ὁποία κυκλώνει τὸ Θυσιαστήριο, τὰ ὠχρὰ τῶν Ἁγίων Πρόσωπα, ἀλλὰ τὴν ἴδια μας ψυχὴ. Κι ὕστερα εἶναι τὰ ψάλματα, αὐτὰ τὰ θεοτερπῆ μελωδήματα, ποὺ ψηλαφοῦν τὸ χρόνο μας καὶ τὸν ἱεροποιοῦν, καθὼς ἀνοίγουν τὰς πηγὰς τῶν δακρύων καὶ σταλάζουν σ᾿ ὅλα μας τὰ κύταρα γλυκασμὸ καὶ παραμυθία.

Τὰ χέρια τεντώνονται, ὅσο ἀντέχουν περισσότερο, μὲ τὸ «Κατευθυνθήτω», ἐνῶ μοιράζονται τ᾿ ἀντίδωρα τῆς Κυριακῆς μαζὶ μὲ λέξεις ψαλμῶν καὶ σπαράγματα ἡρεμίας. «Εὐλογήσω τὸν Κύριον...». Τὰ κεριὰ λειώνουν στὸ Ἀπόδειπνο, μὲ τὸν Μεγάλο Κανόνα ἤ τὸ Θεοτοκάριο νὰ βυθίζουν τὴν βεβαιωμένη ἀλήθεια καὶ χριστοφόρο μαρτυρία τους στὸ πη-γάδι τοῦ εἶναι μας καὶ ν᾿ ἀνασύρουν τὴν παγωμένη τὴν ψυχὴ, ἀπὸ τὸ σκοτάδι στὸ μισόφωτο τὸ ἰλαρὸ τῆς κανδήλας καὶ τοῦ κεριοῦ ποὺ καῖνε...Ὑπομονετικὰ, σταθερὰ καὶ ἐπίμονα. Ἔργα χειρῶν ἀνθρώπων ποὺ μεταποιοῦνται σὲ προσευχὴ, σὲ παράκληση, σὲ ἁγιασμὸ. Τὸ θυμιατὸ, ποὺ εὔμολπα κουδουνίζει μὲσα στὴν ἡσυχία, ἐπιμένει νὰ νὰ ἰσοκρατεῖ τὴν ἱεροπρέπεια τῶν στιγμῶν αὐτῶν. Ἑσπέρας, Μέγα Προκείμενον

«Μὴ ἀποστρέψῃς τὸ πρόσωπόν σου ἀπὸ τοῦ παιδὸς σου… Ἔδωκας Κληρονομίαν τοῖς φοβουμένοις τὸ Ὄνομά Σου, Κύριε.”

Ἡ Νύχτα ζυγώνει μὲ φωνὲς καὶ ἀλλαλαγμοὺς τῶν εὐωχουμένων. Τοῦ κόσμου δηλαδὴ.

Ζητᾶμε συγχώρεση, μετανοίζουμε στὴν εὐχὴ τοῦ ὁσίου Εὐφραίμ κι ὕστερα, κρατώντας ἀπὸ τὸ χέρι τὴ νηστεία, τὴ σιωπὴ καὶ τὴν εὐλογία πορευόμαστε γιὰ τὰ κελλία/σπίτια μας. Κάποια στιγμὴ παρατηροῦμε, πὼς αὐτὲς οἱ τρεῖς ἀρετὲς μᾶς ἐγκατέλειψαν. Μὰ κάποτε, ὅταν τὸ καταλαβαίνουμε, συνειδητοποιοῦμε πὼς ἐμεῖς τὶς ἐγκαταλείψαμε στὴ μέση τοῦ δρόμου, καθὼς πορευόμαστε πρὸς τὴν Κυριακὴ τῶν Βαῒων, ποὺ κρίνει πολλὰ… Ὅπως πράξαμε κι ἄλλες Σαρακοστὲς, δίχως νὰ σκεφτόμαστε ὅτι τὰ χρόνια περνᾶνε ἀνεπιστρεπτὶ. Καὶ δίχως ἀνάσα. Ὡστόσο ἀπό μακρυὰ συνεχίζεται ν᾿ ἀκούγεται ὁ ἐπίμονος ἰκετευτικὸς λόγος, «Κύριε τῶν δυνάμεων μεθ᾿ ἡμῶν γενοῦ…» μὲ τὸ ἰσοκράτημα τοῦ κατζίου καὶ τὶς ψιχάλες τῶν δακρύων τοῦ Οὐρανοῦ γιὰ τὸν καθαρμὸ μας. Ἀμὴν.

Σκόπελος, Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς 2007, π. Κων. Ν. Καλλιανὸς

Ο Άγιος Ρηγίνος στον Πύργο Σκοπέλου

Το Σάββατο 25 Φεβρουαρίου πανηγύρισε το πανέμορφο νησί της Σκοπέλου, τον Προστάτη και Πολιούχο του Άγιο Ιερομάρτυρα Ρηγίνο τον θαυματουργό. Των ακολουθιών προέστη ο Μητροπολίτης Χαλκίδος, Ιστιαίας και Βορείων Σποράδων Χρυσόστομος.

Στο τέλος του Εσπερινού (24/2), ο Μητροπολίτης ανακοίνωσε στους χριστιανούς ότι με την πανήγυρη αυτή άρχισαν οι Εκδηλώσεις επετειακού χαρακτήρα, τις οποίες διοργανώνει η Ιερά Μητρόπολις Χαλκίδος σε συνεργασία με τον Δήμο Σκοπέλου και άλλους φορείς, με αφορμή την συμπλήρωση 1650 ετών από το μαρτύριο του Αγίου Ρηγίνου (362 μ.Χ.), 400 ετών από την ίδρυση της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου Σκοπέλου (1612 μ.Χ.) και 300 ετών από την ίδρυση της Ιεράς Μονής Ευαγγελιστρίας Σκοπελου (1712 μ.Χ.) από τον λόγιο Καισάριο Δαπόντε, οι οποίες θα περιλαμβάνουν λατρευτικές ευκαιρίες, διοργάνωση εκθέσεων, συνεδρίου και άλλες εκδηλώσεις προβολής και ανάδειξης του εκκλησιαστικού και πνευματικού πολιτισμού της Σκοπέλου.

Από την Λιτανεία για την πανήγυρη του Αγίου Ρηγίνου

Μετά την Θ. Λειτουργία της 25ης Φεβρουαρίου έλαβε χώρα, κατά την παράδοση, η Ιερά Λιτανεία της Εικόνος και των αγίων Λειψάνων του Αγίου Ρηγίνου από την Μονή του έως τον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό της Γεννήσεως του Χριστού στη Χώρα της Σκοπέλου, κατά την διάρκεια της οποίας εψάλλοντο τα εγκώμια και η Παράκληση του Αγίου Ρηγίνου.

Στο παλαιό Γεφυράκι, τον τόπο του μαρτυρίου του Αγίου Ρηγίνου εψάλη Δέηση υπέρ υγείας πάντων των Σκοπελιτών, των εγγύς και των μακράν.

ΣΤΟΝ ΥΓΡΟΤΟΠΟ ΤΗΣ ΒΡΑΥΡΩΝΑΣ

Ανάμεσα στην Αρτέμιδα και το Μαρκόπουλο, σε μια εύφορη πεδιάδα που την διαρρέει ο χείμαρρος Ερασίνος, υπάρχει ο υγρότοπος της Βραυρώνας, ο οποίος αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά καταφύγια άγριας ζωής της Αττικής. 

Σαν βρεθείς εκεί απολαμβάνεις την φύση και ακούς την ησυχία της, αλλά σε θλίβει το γεγονός ότι τα σκουπίδια κάνουν αισθητή την παρουσία τους στον υγρότοπο. 

Η ταμπέλα γράφει: Υγρότοπος Βραυρώνας - Συνύπαρξη φύσης και πολιτισμού. Με τα σκουπίδια να μολύνουν τον υγρότοπο ο πολιτισμός...

Πάντως το τοπίο είναι ιδιαίτερο και η παρακείμενη ταβέρνα με τα φρεσκότατα θαλασσινά εξαιρετική!

Η "ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΚΡΙΑ" ΤΟΥ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΕ Ο ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ

Από το πρόγραμμα της συναυλίας της Ορχήστρας των Χρωμάτων της 28-3-1990

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Στις 28 Μαρτίου 1990, ημέρα Τετάρτη, παρακολούθησα στο ΠΑΛΛΑΣ την 4η συναυλία της Ορχήστρας των Χρωμάτων, της νεοϊδρυθείσης τότε ορχήστρας από τον Μάνο Χατζιδάκι (Νοέμβριος 1989) που τάραξε τα νερά των μουσικών πραγμάτων της χώρας.

Το πρόγραμμα της συναυλίας ανατρεπτικό. Στο πρώτο μέρος Το βόδι πάνω στα κεραμίδια του Μιγιώ και 4 άριες με τον τενόρο Σώτο Παπούλκα. Στο δεύτερο μέρος η Ελληνική Αποκριά, σουίτα μπαλέτου του Μίκη Θεοδωράκη.

Έμεινα άναυδος με την Ελληνική Αποκριά ή Carnaval του Θεοδωράκη. Έργο που άρχισε να γράφεται το 1947, όταν ο συνθέτης ήταν εξόριστος στην Ικαρία, και ολοκληρώθηκε το 1953 με αφορμή τον ομώνυμο μύθο που εμπνεύστηκαν ο Βασίλης Ρώτας και ο Σπύρος Βασιλείου (από την Αποκριά στην Παλιά Αθήνα) και απέδωσε το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου. 

Μακέτα του σκηνικού και κοστουμιών του Σπύρου Βασιλείου

Δομημένο με συνιστώσες του λαϊκού και του δημοτικού μας πολιτισμού, το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε στην Όπερα της Ρώμης το 1954. Το Ελληνικό Χορόδραμα, που έκλεινε τότε τρία χρόνια ζωής, έδωσε τρεις παραστάσεις στην Όπερα της Ρώμης, ύστερα από επίσημη πρόσκληση της Ιταλικής Κυβέρνησης. Μαζί με τις επαναλήψεις των χοροδραμάτων του Μάνου Χατζιδάκι (καλλιτεχνικού διευθυντή του Ελληικού Χοροδράματος) Έξι Λαϊκές Ζωγραφιές και Το Καταραμένο φίδι, παρουσιάστηκε και η Ελληνική Αποκριά, που ήταν η δεύτερη συνεργασία του Μ. Θεοδωράκη με το Ελληνικό Χορόδραμα (η πρώτη ήταν το 1952 με το Ορφέας και Ευρυδίκη). Την ορχήστρα διηύθυνε ο Ανδρέας Παρίδης. Ακούστε μια ιστορική ηχογράφηση του 1954, υπό τον Ανδρέα Παρίδη , εδώ.

Ο Μίκης Θεοδωράκης γράφει για εκείνη την εποχή:

"Νομίζω ότι ο Μάνος βρήκε τότε, στη δεκαετία του ’50, τον δρόμο του που αργότερα θα γινόταν και δικός μου δρόμος. Το θέατρο, το Ελληνικό Χορόδραμα και αργότερα ο κινηματογράφος τον βοήθησαν να λυτρωθεί από τις φαντασιώσεις των προτύπων της ευρωπαϊκής μουσικής και να ακολουθήσει έναν δρόμο μοναδικό, προσωπικό, πρωτότυπο και βαθιά ελληνικό. Ο Καραγκιόζης ήταν ένα καθαρό αριστούργημα γεμάτο μελωδικές ιδέες, η μια πιο φωτεινή απ’ την άλλη, και ρυθμικές παραλλαγές γεμάτες πρωτοτυπία και λάμψη. H πρώτη γραφή του για πιάνο ήταν για μένα και η πιο γνήσια και αποκαλυπτική. Όταν ακολούθησε η ενορχήστρωση, τότε άρχισαν και τα προβλήματα που παραμένουν άλυτα έως σήμερα. Πώς μπορείς να ενορχηστρώσεις ένα καθαρά ελληνικό έργο χωρίς να προδώσεις τον βαθύτερο χαρακτήρα του;

Στο μεταξύ η δική μου αγωνία συνεχιζόταν παίρνοντας όλο και πιο δραματική μορφή για μένα. Με το ένα μάτι στη Δύση και με το άλλο στην Ελλάδα… Τι να κάνω; Πώς να το κάνω; Πώς να συνδυάσω, πώς να παντρέψω αυτούς τους δύο κόσμους;

φωτογραφία από την παράσταση του Ελληνικού Χοροδράματος με την Ελληνική Αποκριά (1954)

Όταν άκουσε ο Χατζιδάκις τη δική μου Ελληνική Αποκριά τον είδα με μεγάλη μου ανακούφιση να συμφωνεί. Άλλωστε το έπαιζε συχνά με την Ορχήστρα των Χρωμάτων και είχε κάνει απόπειρες να ολοκληρώσει μια ηχοληψία όπως ο ίδιος την ήθελε: με τελειότητα. Τι ήταν εν τέλει το έργο αυτό; Νομίζω μια πρόταση για ενορχήστρωση ενός καθαρά ελληνικού μουσικού υλικού…

Ευτύχησα να είμαι μαζί του στην Όπερα της Ρώμης στα 1954, όταν ο Ανδρέας Παρίδης διηύθυνε με τους Ιταλούς μουσικούς τον Καραγκιόζη και την Ελληνική Αποκριά. Βγαίναμε και οι δύο για πρώτη φορά στην εμβληματική Ευρώπη των μεγάλων συμφωνιστών! Την επομένη εγώ θα πήγαινα στο Παρίσι να δαμάσω επιτέλους τα φαντάσματα της συμφωνικής μουσικής που με βασάνιζαν, ο δε Μάνος θα γύριζε στην Ελλάδα ακολουθώντας έναν δρόμο που ο ίδιος είχε στρώσει και που θα είχε ως αποτέλεσμα την κατάκτηση μιας κορυφής που ήταν ίσως η πιο ψηλή για όλους μας: το Ελληνικό Τραγούδι". (εφημ. Το Βήμα, 15-6-2003).

Ο Μάνος Χατζιδάκις στο πρόγραμμα εκείνης της συναυλίας της 28ης Μαρτίου 1990, οπότε και διηύθυνε την Ορχήστρα των Χρωμάτων στην Ελληνική Αποκριά σημείωνε:

"Η Ελληνική Αποκριά είναι γέννημα μιας περιθωριακής ευαισθησίας που έμελλε να σφραγίσει τον τόπο εδώ και 40 χρόνια, σε πείσμα των κρατούντων και των εμπόρων" Και σχολιάζοντας στη συνέχεια τα μέρη του έργου γράφει για την "Καμήλα": "Μες στην οποία υπάρχει το υπέροχο θέμα του σαξοφώνου που το έκλεψα συνειδητά για να γράψω το τραγούδι μου Το πέλαγο είναι βαθύ, πιστεύοντας όπως ο Στραβίνσκυ πως ...οι μεγάλοι κλέβουν ενώ οι μέτριοι μιμούνται".

Και καταλήγει ο Χατζιδάκις: "Οφείλω να ομολογήσω ότι κατέχομαι από ιδιαίτερη συγκίνηση που παρουσιάζω απόψε αυτό το έργο του Μίκη. Είναι ένα κομμάτι από τη ζωή μου".

Το 2005, χρονιά κατά την οποία γιορτάστηκαν τα 80χρονα του Μίκη, η Ορχήστρα των Χρωμάτων υπό τον Μίλτο Λογιάδη ερμήνευσε, στο πλαίσιο συναυλιών (στο Μέγαρο Μουσικής) με Συμφωνικά έργα του Θεοδωράκη, και την Ελληνική Αποκριά, που τόσο αγαπούσε ο Μάνος Χατζιδάκις. Αυτή η εκτέλεση κυκλοφόρησε και σε ψηφιακό δίσκο (Legend). 

Παραθέτουμε εδώ κάποια αποσπάσματα από το έργο, τα μέρη του οποίου είναι τα εξής:

Overture (Εισαγωγή) 

Men ’ s Dance (Ανδρικός χορός) 

Grand Dance (Μεγάλος Χορός) 

Erotic Dance (Ερωτικός Χορός) 

Divertimento (Ντιβερτιμέντο) 

Three Carnival Dances (Τρεις Χοροί του Καρναβαλιού) 

α. Maypole (Γαϊτανάκι) 

β. Little Horse (Αλογάκι) 

γ. Camel (Καμήλα) 

Girl ' s Dance (Χορός της Κοπέλας) 

Finale (Φινάλε)

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΜΙΑΝ "ΑΠΑΝΤΗΣΗ" ΤΟΥ ΣΕΒ. ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ

Πίνακας του Γιάννη Ψυχοπαίδη

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Ο Σεβ. Μητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείμ απάντησε στον καθηγητή Αριστείδη Πανώτη, με αφορμή το άρθρο του «Το πρότυπο του Επισκόπου κατά τον μακαριστό φίλο μου Επιφάνιο (Ετεοκλή) Θεοδωρόπουλο», αλλά και στον π. Δανιήλ Αεράκη για το κείμενό του Η ρετσινιά της αιρέσεως, με ένα "σεντόνι", όπως το συνηθίζει.

Οι παραπάνω αρθρογράφοι δεν κατονόμασαν τον Μητροπολίτη Πειραιώς στα κείμενά τους, αλλ' εκείνος θεώρησε ότι σ' αυτόν αφορούν οι όποιες "αιχμές" και έσπευσε να απαντήσει.

Ο καθηγητής Αρ. Πανώτης και ο π. Δανιήλ Αεράκης συγκλίνουν στην άποψη ότι δεν είναι σοβαρή - τουλάχιστον - τοποθέτηση η προσπάθεια χρίσεως αιρετικών υπό "ζηλωτών" της σήμερον.

Αντιθέτως ο Πειραιώς Σεραφείμ εμμένει στην στοχοποίηση της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών της Μητροπόλεως Δημητριάδος θεωρώντας πως το ζήτημα της "μεταπατερικότητος" που ετέθη σε διεθνές επιστημονικό συνέδριο της Ακαδημίας, αποτελεί όχι μια αίρεση αλλά "την δεινοτέρα αίρεσι και μάλιστα κατεγνωσμένη υπό των Αγίων Οικουμενικών Συνόδων"! Αφού πρόκειται για την "δεινοτέρα αίρεση" πώς ο Σεβασμιώτατος λέει στη συνέχεια ότι "εις την Θεολογική ημερίδα της Ι. Μητροπόλεως Πειραιώς δεν κατεγνώσθησαν νέοι αιρετικοί"; Οι "πατρομάχοι του Βόλου" ανήκουν στους παλαιούς αιρετικούς; Η εφημερίδα Ορθόδοξος Τύπος στο σημερινό της φύλλο (24.2.12) έχει ως τίτλο του κεντρικού θέματος "Ξεσκέπασαν" την αίρεσιν των Πατρομάχων της Ακαδημίας της Ι. Μητροπόλεως Δημητριάδος (οι ομιλητές της ημερίδος της Μητροπόλεως Πειραιώς). Άρα, η εντύπωσις που άφησε η ημερίδα την οποία διοργάνωσε ο Σεβ. Πειραιώς είναι ότι αποκαλύφθηκαν και στιγματίστηκαν οι "αιρετικοί" της Ακαδημίας, με πρώτο τον ιδρυτή αυτής Μητροπολίτη Δημητριάδος Ιγνάτιο. Μένει να μας πει απερίφραστα ο κ. Σεραφείμ ότι θεωρεί τον Δημητριάδος "αιρετικό" ή έστω "πεπλανημένο αδελφό" και να τον καταγγείλει στην Ι. Σύνοδο προκειμένου να κινηθεί η διαδικασία καθαιρέσεώς του. Αλλιώς ο Σεβ. Πειραιώς μας λέει "άλλα λόγια ν' αγαπιόμαστε", κατά το κοινώς λεγόμενον. Και βέβαια πρώτα πρέπει να καταδικασθεί ο ενστερνισθείς την αίρεση επίσκοπος και μετά οι λαϊκοί συνεργάτες του και ει τις άλλος.

Όσον αφορά την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία την οποία ο Σεβ. Πειραιώς θεωρεί συνώνυμον της παιδεραστίας, θα πρέπει και εκεί να μας πείσει για την αλήθεια των θέσεων του κι όχι απλώς να εξαντλείται σε μεγαλοστομίες. Θα πρέπει να θέσει θέμα στην Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος διακοπής του Θεολογικού Διαλόγου με τους Ρωμαιοκαθολικούς και αν αυτό δεν γίνει δεκτό να αποτειχισθεί, για να είναι συνεπής με τις αρχές του, αφού η Εκκλησία στην οποία ανήκει θα συνεχίζει να διαλέγεται με "παιδεραστές".

Επειδή δε μνημονεύει ο Σεβ. το παράδειγμα του Αγίου Αθανασίου του Λιθουανού, θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να παροτρύνει δια σχετικής "πανταχούσας" τους σημερινούς Ορθοδόξους ιεράρχας της Λιθουανίας και της Πολωνίας, όπως αποστούν κάθε επαφής με τους παμμίαρους "παιδεραστές". Και αν δεν το κάνουν να τους κηρύξει αιρετικούς.

Ο Σεβ. μας μιλάει,επίσης, με απίστευτη βεβαιότητα για "το αποδεδειγμένα αποτυχημένο εγχείρημα των δήθεν ειρηνοποιών μακαριστού Πατριάρχου Αθηναγόρου και μακαρίτη Πάπα Παύλου του Στ'". Σκέπτομαι: Ποιος το απέδειξε ως τοιούτον; Και γιατί χαρακτηρίζονται ως "δήθεν" οι αείμνηστοι "ειρηνοποιοί" προκαθήμενοι; Μήπως "δήθεν" είναι για τον Σεβ. Πειραιώς και ο σημερινός Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο επόμενος τοις ίχνεσι Αθηναγόρου στο θέμα του Διαλόγου με τους "παιδεραστές;" Άπαγε!...

Αλλ' επιλείψει γαρ με διηγούμενον ο χρόνος περί των "ανοθεύτων" θέσεων του Σεβ. Σεραφείμ.

Θα αναγκασθεί, εν τέλει, εκ των πραγμάτων ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος να αναλάβει πρωτοβουλίες. Όταν του υπενθύμισαν το πρόβλημα ο Πατριάρχης και ο Σεβ. Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης δι' επιστολών τους, "ο δε εσιώπα". Αλλά καιρός του σιγάν και καιρός του λαλείν. Η κρίση στην Εκκλησία βαθαίνει με φόντο την αιρεσιολογία. Ίσως είναι και αργά... Οι μάσκες έπεσαν και αναζητείται ο ειλικρινέστερος των υποκριτών...

ΜΠΑΚΛΑΧΟΡΑΝΙ ΚΑΙ ΦΕΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ

Η τρίτη αναβίωση του Πολίτικου Καρναβαλιού, όπως δείχνει η αφίσα, αγαπητοί συνοδίτες, είναι γεγονός! Το Μπακλαχωράνι 2012 μας καλεί!

26 του Φλεβάρη στο Πέρα.

Ηχήστε σήμαντρα και καμπάνες, δονήστε τον αέρα!

Υποδεχτείτε το τρίτο Μπακλαχοράνι στο Πέρα!

Φωνάζει ο Πολίτης τελάλης. 

Στις 26 Φεβρουαρίου στο Πέρα και στις 27 στα Ταταύλα, με την επιμέλεια της Κοινότητας του Αγίου Δημητρίου Ταταούλων. Μετά την παρέλαση των μασκαράδων θα ακολουθήσει γλέντι με σαρακοστιανούς μεζέδες, λατέρνα, γαϊτανάκι και πλούσιο μουσικό πρόγραμμα και χορό. 

Για να πάρετε μια γεύση Μπακαλχοράνι δείτε στιγμιότυπα από το περσινό εδώ. 
Στην Απογευματινή Κωνσταντινουπόλεως διαβάζουμε την πρόσκληση για το φετινό Πολίτικο Καρναβάλι:


Φοίβος Νομικός-Χακάν Γκιουρέλ
Ηχήστε σήμαντρα και καμπάνες, δονήστε τον αέρα!
Υποδεχτείτε το Τρίτο Μπακλαχοράνι στο Πέρα!
Κύριοί μου και κυράδες, υπηρέτες κι αφεντάδες, γιαγιάδες, θειάδες,
κοπελιές και κυράδες, παππούδες, μπαρμπάδες, λιμοκοντόροι και
παληκαράδες, αβουκάτοι, καϊξήδες και παλιάτσοι με κοτσίδες!
... Σ' όποιο και να είστε χάλι, μη γυρνάτε το κεφάλι!
Έρχεται μασκέ στο Πέρα, καρναβάλι με παντιέρα!
Που το λέν' Μπακλαχοράνι και την ιστορία χάνει
στον καιρό μας τον παλιό αλλά και στον τωρινό.
Φιέστα είναι ξακουστή πριν απ' τη Σαρακοστή,
Το γιορτάζουν Χριστιανοί, Άθεοι, Λουθηρανοί,
κι από δίπλα οι Μουσουλμάνοι, Εβραίοι, Βούδες και Σαμάνοι.
Κάποτε η πολιτική, το 'χε κόψει για πολύ,
μα ήρθε πάλι τούτη η μέρα και ξανάνιωσε στο Πέρα
φέτος τρίτη είν' φορά που θα βγει στην αγορά.
Στις εικοσιέξ Φλεβάρη με παράτα θ' αριβάρει
απ' του Γαλατά Σαράυ το σχολειό με νταούλια ρεμπελιό
του χορού τα βηματάκια θα μας παν' στα Μνηματάκια.
Θα 'ναι όλοι μασκαράδες, μέθυσοι, χορευταράδες,
θα γλεντούν, θα τραγουδούν και τον πόνο θα ξεχνούν!
Μουρμούρες, άγχη και φοβέρα, όλα θα τα κάνουν πέρα
τα γελοία μας κοστούμια, τα σαρίκια, τα πασούμια.
Με φλογέρες και ζουρνάδες, τύμπανα και μπαγλαμάδες,
με λατέρνες και βιολιά, που θα 'ρθεί λιγοθυμιά
σ' όποιον δεν ακολουθήσει στο λαιμό θα του καθίσει
και θα σκάσει από τη ζούλια σαν θ' ακούσει τα νταούλια!


Η καρναβαλική μας παρέλαση θα ξεκινήσει στις 20:00 από το Γαλατά Σαράϊ και θα καταλήξει στο Romeo Juliet, ένα κλαμπ αρκετά μεγάλο για να μας χωρέσει, όπου οι Sema Moritz, Luxus, Cumbuş, Cemaat, Tatavla Keyfi και οι DJs Erdal Akkas και M.Deniz Deniz θα μας συντροφέψουν με τη μουσική τους στον αποκριάτικο τρελό χορό, παρέα φυσικά με ποτό και υπέροχους μεζέδες.
Το καρναβαλικό πνεύμα του Μπακλαχορανιού θα μάς θυμίσει τη φιλία και το γλέντι μεταξύ των ανθρώπων της Πόλης και η νύχτα δεν θα τελειώσει ώσπου να έχουμε όλοι γελάσει, χορέψει, φάει και πιει του καλού καιρού!
Μην τύχει και πει κανείς ότι δεν το άκουσε! Αυτή η νύχτα θα μείνει αξέχαστη! Τα όργανα θα σημάνουν και φέτος το Μπακλαχοράνι. Ελάτε να γλεντήσουμε παρέα, στο δικό μας Καρναβάλι.
Να είστε όλοι εκεί!

ΜΙΑ ΑΛΛΙΩΤΙΚΗ "ΚΡΙΣΗ" ΤΩΝ ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ ΚΑΙ ΝΟΤΗ ΜΑΥΡΟΥΔΗ

Το 1966, ο Μάνος Χατζιδάκις εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή, «Μυθολογία», η οποία περιέχει οκτώ ενότητες με 25 ποιήματα. Δέκα απ' αυτά, δέκα περίπου χρόνια μετά, επέλεξε ο συνθέτης και δεξιοτέχνης της κιθάρας Νότης Μαυρουδής, τα μελοποίησε και τα παρουσίασε ως τραγούδια σε δίσκο.  Η ενορχήστρωση του Μαυρουδή αέρινη και λυρική όπως και οι στίχοι του συνθέτη: «Κρίση την είπαν την στιγμή/ σαν εκοιμήθης πλάι μου με χάρη/ την ώρα που ξεχύθηκαν μ’ ορμή/ χίλια πουλιά να σκίσουν το φεγγάρι» (Κρίση). Δεσπόζει βεβαίως η κλασσική κιθάρα του Νότη Μαυρουδή και ακολουθούν οι ήχοι του βιολιού, του βιολοντσέλου, της άρπας, του μπάσου, του μαντολίνου, των κρουστών, αλλά και ενός διακριτικού κλαρίνου. 

Οι ερμηνευτές των τραγουδιών, δύο νέοι, τότε, τραγουδιστές: η Αρλέτα (με δισκογραφία ήδη από το 1967) και ο Ηλίας Λιούγκος. Οι φωνές τους, αθώες και εύθραυστες, ταιριάζουν πολύ στο ύφος και στο πνεύμα των ποιημάτων και της μουσικής.

Επειδή το κυρίαρχο στοιχείο των μελοποιημένων ποιημάτων είναι η λέξη και η έννοια «παιδί», ο δίσκος ονομάστηκε "Παιδί της γης", που είναι και ο τίτλος ενός χατζιδακικού ποιήματος. Το ποίημα, όμως, «Ιδιωτική στιγμή» με το οποίο κλείνει ο δίσκος, είναι ένα καθαρά πολιτικό τραγούδι χωρισμένο σε τέσσερα μέρη Ιεροσυλία-Παρανομία-Μαθητεία-Αποτέλεσμα με τον ήρωα-αφηγητή να δίνει τις κατάλληλες απαντήσεις στις απορίες-αγωνίες ενός παπά, ενός αστυνόμου και ενός παιδιού: είμαι ο Χριστός, ο αξιωματικός, ο ποιητής.

Από τον δίσκο αυτό παραθέτω εδώ την Κρίση. Ολότελα διαφορετική από την τρέχουσα, που είναι αρκούντως βάναυση. Του Χατζιδάκι και του Μαυρουδή είναι λυρική, απέραντα ευγενική, αληθινά ερωτική.

 
Κρίση την είπαν την στιγμή
σαν εκοιμήθης πλάι μου με χάρη,
την ώρα που ξεχύθηκαν μ' ορμή
χίλια πουλιά να σκίσουν το φεγγάρι.

Κρίση την είπαν την πηγή
που πάνε τ' άστρα να λουστούν το βράδυ,
να πιουν νερό να χτενιστούν στη γη
και να πλαγιάσουν στης αυλής μου το πηγάδι.


Κρίση την είπαν την ορμή
που φτιάχνει η αγάπη μέσα στο λιβάδι
κι η αναπνοή σου γίνεται στιγμή
που μ' ακουμπά τ' αγέρι του Θεού σαν χάδι.

ΕΝΑΣ "ΜΠΟΝ ΒΙΒΕΡ ΘΕΟΛΟΓΟΣ"! ΕΓΩ!

- Κύριον Ιωάννην Ν. Μαρκάν (ερευνητήν!)

Σας ευχαριστώ θερμότατα δια τον λίαν τιμητικόν τίτλον τον οποίον μου αποδώσατε, ήτοι αυτόν του "μπον βιβέρ θεολόγου", δηλ. "της καλής ζωής"! Σας καλώ, σε ένα διάλειμμα του ...αυτομαστιγώματός σας, για ένα περιποιημένο καπουτσίνο στο dacapo στο Κολωνάκι. Να τα πούμε με ...χαλαρή διάθεση. Σας διαβεβαιώ για την ποιότητα του καφέ και του περιβάλλοντος. Τόσο καλό ώστε... dacapo!

- Κύριον Αιμίλιον Πολυγένην, Διευθυντήν του Πρακτορείου Εκκλησιαστικών Ειδήσεων Ρομφαία

Σας ευχαριστώ θερμότατα δια την αναδημοσίευσιν κειμένου του κ. Ιωάννου Μαρκά, δια του οποίου η ημετέρα ελαχιστότης προβάλλεται ως "μπον βιβέρ θεολόγος"! Σας θυμίζω, μόνο, ότι μου είχατε υποσχεθεί μια μηνυσούλα για κάποιο σχόλιό μου που αφορούσε στην υπόθεση της Μονής Βατοπαιδίου και σας είχε ενοχλήσει. Την περιμένω! Όπως και σας, επίσης, για ένα καφέ στο Κολωνάκι ή στην Grand Bretagne. Κι εκεί το περιβάλλον είναι του γούστου μου. 

Καλημέρα σας!

Π.Α.Α. ή "παπαγαλάκι των μεταπατερικών" αν προτιμάτε

ΤΑ ΙΧΝΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΝΟΥΒΙΑ

Ένα μικρό, μόλις 80 σελίδες, μα εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο από τον Εκδοτικό Οργανισμό Π. Κυριακίδη κυκλοφόρησε πρόσφατα. Πρόκειται για το βιβλίο της Χλόης Τριανταφύλλου, με τίτλο «Χριστιανικές εκκλησίες στην αρχαία Νουβία».  

Η Νουβία, μια άγνωστη και μυθική χώρα, αποκαλύπτει το πλούσιο ιστορικό παρελθόν της. Πρόκειται για έναν ξεχωριστό τόπο, ένα σταυροδρόμι του Ισλάμ και του Χριστιανισμού στο αφρικανικό τοπίο του Νείλου, όπου οι Έλληνες έχουν αφήσει τα ίχνη τους.  Μέσα από τις ανασκαφές των τελευταίων σαράντα χρόνων από γερμανικές, ιταλικές και πολωνικές αποστολές – δυστυχώς καμία ελληνική – έρχονται στο φως ερειπωμένες χριστιανικές εκκλησίες, κοπτικές και κυρίως ελληνικές. Οι εντυπωσιακές τοιχογραφίες καθώς και τα άλλα ευρήματα ενθουσίασαν τους αρχαιολόγους και προκάλεσαν τον θαυμασμό του κόσμου. 
Όλα αυτά παρουσιάζονται μέσα από τα αθώα παιδικά μάτια του Αρμπάμπ, που όπως κάθε παιδί ψάχνει για να μάθει… Να μάθει την πλούσια ιστορία της χώρας του…

Οι Νούβιοι ασπάστηκαν το Χριστιανισμό γύρω στο 542 ή 543 μ.Χ. και υπάγονταν στην Ελληνική (Μελχιτική) Εκκλησία. Ωστόσο γύρω στο 700 μ.Χ. υπερίσχυσε στη Νουβία ο Μονοφυσιτισμός και η περιοχή εισήλθε στη κυριαρχία της Κοπτικής Εκκλησίας.

Παρά τις συνεχείς διώξεις των Μουσουλμάνων οι Νούβιοι κράτησαν τη Χριστιανική πίστη μέχρι και το 17ο αιώνα. Όμως οι συχνές προσβολές και επιρροές από τις μουσουλμανικές φυλές της ερήμου στα βόρεια εξανάγκασαν τους Νούβιους του Βορρά να εξισλαμιστούν και να εξαραβιστούν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους. Στα νότια του Σουδάν, αντίθετα, ο Χριστιανικός και νειλωτικός νέγρικος χαρακτήρας διασώζεται μέχρι σήμερα. Ο εξισλαμισμός του Σουδάν ολοκληρώθηκε μεταξύ 1818 και 1823 όταν οι βασιλίσκοι των Νουβίων υποτάχθηκαν στον Πασά της Αιγύπτου Ισμαήλ.

Η συγγραφέας του βιβλίου Χλόη Τριανταφύλλου γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Τα παιδικά της χρόνια έζησε στο Σουδάν (Χαρτούμ-Wad-Medani) και έκανε τις σπουδές της στην φιλολογία στο MoretonHall στην Αγγλία. Έχει συνεργαστεί ως ανταποκρίτρια της εφημερίδας «Έθνος» στο Σουδάν και επίσης στον «Ταχυδρόμο» και στο «Νέοι Ορίζοντες» της Αλεξάνδρειας καθώς και στη «Σφίγγα» του Καΐρου.

Το πρώτο της βιβλίο «Πέρα στο Σουδάν» αναφέρεται στην ιστορία της χώρας αυτής, καθώς και στην άφιξη και εγκατάσταση των πρώτων Ελλήνων εκεί, με λεπτομερή στοιχεία.