ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ: ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2008

Πλούσιο είναι το πρόγραμμα εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων του Καλλιτεχνικού Συνόλου «Πολύτροπον» για το φετινό καλοκαίρι. Όπως ανέφερε στην «Η» ο καθηγητής, θεολόγος και μουσικολόγος Παναγιώτης Ανδριόπουλος, που ίδρυσε και διευθύνει από το 2004 το «Πολύτροπον», κατ’ αρχάς θα πάρει μέρος ο ίδιος, ως μέλος της κριτικής επιτροπής, στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Δημοτικού Τραγουδιού που διοργανώνεται στο Δήμο Λαγκαδίων Αρκαδίας στις 25 και 26 Ιουλίου. Πρόεδρος της κριτικής επιτροπής είναι ο μουσικολόγος και ερευνητής Μάρκος Δραγούμης, που είναι πατέρας της ηθοποιού Ναταλίας Δραγούμη. Στη διάρκεια του Διαγωνισμού – Φεστιβάλ, το «Πολύτροπον» θα κάνει μία ειδική εμφάνιση στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής, όπου και θα ψάλει εκκλησιαστικούς και βυζαντινούς ύμνους.

Η επόμενη εμφάνιση του σχήματος θα είναι την 1η Αυγούστου, στις Γιορτές Πολιτισμού της όμορφης Λευκάδας, όπου το «Πολύτροπον» είχε δώσει συναυλία και πέρυσι το καλοκαίρι. Φέτος θα πάρει μέρος σε μία εκδήλωση τιμής και μνήμης, που θα γίνει για τον μαθηματικό και μουσικολόγο Ιωάννη Παπαδάτο, ο οποίος ήταν πατέρας της συμπολίτισσας αρχιτέκτονος Χαράς Γιαννοπούλου. Όπως μας εξήγησε ο Παναγιώτης Ανδριόπουλος, πραγματοποίησε μία ερευνητική δουλειά πάνω στο μουσικό αρχείο του Ιωάννη Παπαδάτου και στη συναυλία το «Πολύτροπον» θα παρουσιάσει κομμάτια που υπήρχαν σε αυτό το αρχείο, τα οποία είναι βυζαντινής και ευρύτερης εκκλησιαστικής μουσικής, σημαντικής ιστορικής αξίας.

Ακόμα, το «Πολύτροπον» στις 6 Αυγούστου θα βρεθεί στην Κέρτεζη Καλαβρύτων, μετά από πρόσκληση του αντιδήμαρχου Πολιτισμού του Δήμου Καλαβρύτων, Σπύρου Σοκορέλη, όπου και θα παρουσιάσει μία πρωτότυπη παραγωγή με τίτλο «Τα τραγούδια της Παναγίας», με βυζαντινά, παραδοσιακά κομμάτια, αλλά και έντεχνα, λαϊκά τραγούδια των Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, που υμνούν τη Υπεραγία Θεοτόκο.

Τέλος, ο Παναγιώτης Ανδριόπουλος, ως μέλος της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας του Λυκούργου Αγγελόπουλου, θα πάρει μέρος σε συναυλίες της Χορωδίας στην Ιταλία το διάστημα 16-20 Σεπτεμβρίου. Η Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία, που κουβαλά ιστορία τριάντα χρόνων, θα παρουσιάσει ένα έργο σύγχρονης έντεχνης μουσικής, γραμμένο ειδικά γι’ αυτήν από έναν Έλληνα συνθέτη της διασποράς, που ζει και δραστηριοποιείται καλλιτεχνικά στη Γαλλία.

Ν’ αναφέρουμε τέλος ότι το «Πολύτροπον» αποτελείται από νέους μουσικούς, οι οποίοι έχουν κλασική μουσική παιδεία και ειδικεύονται στην παρουσίαση του έργου Ελλήνων συνθετών, με έμφαση στη μελοποιημένη ποίηση. Από το 2004, που ιδρύθηκε μέχρι σήμερα, το πατρινό αυτό μουσικό σχήμα έχει πραγματοποιήσει συναυλίες στο Φεστιβάλ της Σύμης, στην Κύπρο, στην Άμφισσα, στα Καλάβρυτα, στην Κυλλήνη, στην Πάτμο (6ο Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής), στη Λευκάδα και αλλού.

Τ. ΜΑΡΤ.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΔΙΑΛΕΓΟΜΕΝΗ

Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος κατά την συνεδρία της, την Τετάρτη 11 Ιουνίου 2008, ενέκρινε την συμμετοχή της Εκκλησίας μας:

α. Στην πρώτη Επίσημη Συνεδρία του Καθολικού - Ορθοδόξου Βήματος (Catholic - Orthodox Forum) για την υπεράσπιση των χριστιανικών αξιών εντός της ευρωπαϊκής κοινωνίας, η οποία θα πραγματοποιηθεί στο Trento της Ιταλίας, από 11 έως 14 Δεκεμβρίου 2008.

β. Στην ΙΖ' Γενική Συνέλευση της Επιτροπής Εκκλησιών για τους Μετανάστες στην Ευρώπη (CCME), από 7 έως 11 Οκτωβρίου 2008 στην Κύπρο.

γ. Στην Συνάντηση των εκπροσώπων Τύπου των Εκκλησιών - Μελών του Π.Σ.Ε., η οποία θα λάβει χώρα στην Γενεύη, από 5 έως 7 Σεπτεμβρίου 2008.

δ. Στην Πανευρωπαϊκή Περιβαλλοντική Συνάντηση, η οποία συγκαλείται στο Μιλάνο της Ιταλίας, από 24 έως 28 Σεπτεμβρίου 2008.

ε. Στην ΙΓ' Γενική Συνέλευση του Συμβουλίου Ευρωπαϊκών Εκκλησιών, η οποία συνέρχεται στη Λυών της Γαλλίας, από 15 έως 21 Ιουλίου 2009.

Επίσης στη συνεδρία τής 25 Ιουνίου 2008, η Δ.Ι.Σ. αποφάσισε την συμμετοχή της Εκκλησίας της Ελλάδος στη Συντονιστική Επιτροπή Θεολογικού Διαλόγου Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών από 27.9.2008 έως 4.10.2008, στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης.

Η Εκκλησία μας διαλέγεται λοιπόν. Μέ όλους, όπως βλέπετε φίλοι μου. Ευτυχώς! Αυτή η "πολιτική" της συμμετοχής στους διαλόγους και τις διεθνείς συναντήσεις ακολουθήθηκε πιστά από τους μακαριστούς Αρχιεπισκόπους Σεραφείμ και Χριστόδουλο και συνεχίζεται τώρα από τον Μακαριώτατο κ. Ιερώνυμο. Οι Συνοδικοί Αρχιερείς δεν φέρουν, όπως φαίνεται τουλάχιστον, αντίρρηση στη συμμετοχή της Εκκλησίας μας σε διορθόδοξους, διαχριστιανικούς και διεθνείς, για θέματα κοινωνικά, διαλόγους. Έχουν κατανοήσει, θέλω να πιστεύω, την ευεργετική σημασία του διαλόγου. Μένει να την καταστήσουν σαφέστερη και στο ποίμνιό τους, ώστε να μην "σκανδαλίζονται" αναιτίως τινές, φοβούμενοι "παραχάραξη της πίστεως"...

Οι παραχαράκτες!

ΔΥΟ ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΟΡΑΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΠΑΥΛΟ

Σας παρουσιάζω σήμερα, φίλοι μου, μνήμη του Αποστόλου Παύλου, δύο σημαντικές, τελείως διαφορετικές μεταξύ τους, μουσικές δημιουργίες που έχουν ως θέμα τους τον μεγάλο Απόστολο. Η πρώτη του Γερμανού Φέλιξ Μέντελσον και η δεύτερη του δικού μας Πέτρου Πετρίδη.
Ο φημισμένος Γερμανός συνθέτης Felix Mendelssohn-Bartholdy (1809 – 1847) υπήρξε προτεστάντης, με εβραϊκές ρίζες. Λόγω, λοιπόν, αυτής της διπλής θρησκευτικής του ταυτότητας, κάποια ειδικά βιβλικά θέματα καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος της μουσικής του. Δύσκολα όμως θα μπορούσε κανείς να κάνει λόγο για θρησκευτική μουσική με την έννοια που αυτή έχει στους προγενέστερους συνθέτες. Είτε με τα δύο σημαντικά ορατόριά του, Άγιος Παύλος (1836) και Ηλίας (1846), τα μόνα ορατόρια που μπόρεσαν να φθάσουν στο επίπεδο της Δημιουργίας και των Εποχών του Χάιντν, είτε με τους εξαίρετους Ψαλμούς του ο Μέντελσον θέτει νέες προδιαγραφές στη χρήση θρησκευτικών θεμάτων στη μουσική, που αναπτύσσονται με έντονα ρομαντικό τρόπο, μα δεν έχουν κανένα λειτουργικό αντίκρισμα.
Για να τα γράψει μελέτησε θεολογία, ξεκινώντας από την «Ιστορία του πρώιμου χριστιανισμού» του Γκφέρερ. Η επιτυχία του Αγίου Παύλου (έργο 36, για σολίστ, χορωδία και ορχήστρα) ήταν τέτοια ώστε μέσα σε διάστημα 18 μηνών παρουσιάστηκε 50 φορές σε μικρές και μεγάλες γερμανικές πόλεις, ενώ σχετικά σύντομα ακολούθησαν και συναυλίες στο εξωτερικό. Ο Φερδινάνδος Γκότχελφ Χαντ στην «Αισθητική της Μουσικής» το 1837 το χαρακτήρισε «το κορυφαίο έργο της εποχής».

Ο Άγιος Παύλος του έλληνα συνθέτη της Εθνικής Μουσικής Σχολής Πέτρου Πετρίδη (1892 – 1977) είναι ένα ορατόριο σε κείμενο του συνθέτη, βασισμένο στα Ευαγγέλια, στις Πράξεις των Αποστόλων και στις Επιστολές του Αποστόλου Παύλου, σε δύο μέρη, για αφηγητή, σολίστ, χορωδία και ορχήστρα. Παρουσιάστηκε πριν 57 χρόνια τέτοιες μέρες, με αφορμή τον εορτασμό της 1900ής επετείου από την άφιξη του Αποστόλου Παύλου στην Ελλάδα. « Εις πλάτος εμπνεύσεως, δύναμιν εκφράσεως, βάθος ιδεών, παραστατικότητα εικόνων, η δημιουργία του Πετρίδη είναι ανταξία του μεγαλειώδους θέματος και ανταπεκρίθη απολύτως στην οικουμενική σπουδαιότητα της μεγάλης χριστιανικής επετείου», έγραφε στις 6 Ιουλίου 1951 ο μουσικοκριτικός Μίνως Δούνιας, ο οποίος κλείνει το σημείωμά του ως εξής: «Ο Πετρίδης εδίδαξε και διηύθυνε ο ίδιος το έργον του με την στοργή και την μαεστρία που δεν ήταν βέβαια δυνατόν να περιμένη από άλλους. Έχω ακόμη ζωηρή την ανάμνηση των δύο εκτελέσεων που παρηκολούθησα με πραγματική συγκίνηση. Μία εντύπωσις κυριαρχεί, η εντύπωσις ενός έργου όπου η ισχυρή διάνοια, η καθαρή συνείδησις και η αστείρευτη έμπνευσις του συνθέτου εδημιούργησαν το πρώτο Ευρωπαϊκής σημασίας Ελληνικό ορατόριο. Πίσω από την περίτεχνη πολυμορφία των εναλλασσομένων εικόνων διαφαίνεται η συνοχή των αρχιτεκτονικών αναλογιών και η ενότης της ψυχικής προσφοράς. Πνεύμα πραότητος και διάπυρης εγκαρδιότητος αναβλύζει από τις σελίδες αυτής της δημιουργίας. Είναι σαν να πλανάται ανάμεσα στους απόκοσμους φθόγγους της αόρατη η μορφή του μάρτυρος Αποστόλου».

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΒΒΟΥΡΑ

Η καινούργια ποιητική δημιουργία του Πατρινού λογοτέχνη κ. Δημήτρη Κάββουρα, του οποίου απολαμβάνω φιλίας και εμπιστοσύνης, είναι ένας ύμνος στον Ελληνισμό!
Τα Τοπία μνήμης Ελληνικά (εκδ. περί τεχνών), έτσι καθώς διατρέχουν την ελληνική ιστορία (Αρχαιότητα, Βυζάντιο, Τουρκοκρατία, Έπος του ‘40), μας την παρουσιάζουν σαν ένα ποτάμι που κυλάει ασταμάτητα χιλιάδες χρόνια τώρα και εκβάλει στις ψυχές των Οικουμενικών Ελλήνων.
Ο Δημήτρης Κάββουρας, «ωραίος ως Έλλην», μας παίρνει απ’ το χέρι και μας οδηγεί στην απ’ αιώνων γνωστή διεύθυνση: Ελλάδα!
Έχει χωρίσει το ποίημά του – ποταμό σε τέσσερις παραπόταμους (αντίστοιχες ιστορικές περίοδοι), με προλεγόμενα και επιλεγόμενα για όχθες.
Στα Ιστορούμενα Β’ ο Χριστιανισμός ανατέλλει! Και ο Απόστολος Παύλος κηρύττει πάση τη κτίσει. Ο Δ. Κάββουρας είναι εραστής του Αποστόλου των Εθνών. Συνήθως οι διανοούμενοι και οι άνθρωποι της τέχνης αντιπαθούν τον Απόστολο των Εθνών και στέκονται κριτικά απέναντί του. Για τον Κάββουρα, όπως και για την ιστορία προσθέτω, ο Παύλος είναι μέγας!
Έτσι του αφιερώνει μια και πλέον σελίδα του βιβλίου του, τονίζοντας, φυσικά, και την εν Αρείω Πάγω περίφημη δημηγορία του Αποστόλου. Σας παραθέτω, φίλοι μου, το σχετικό απόσπασμα:

Κι αυτός που σημάδι του είχε
του διώκτη τη βούλλα
στα μισά του δρόμου σκόνταψε
τυφλωμένος από ένα φως ξαφνικό.
Κι όταν, τριήμερος και νήστις, ανέβλεψε
πήρε τον άλλο δρόμο – αυτόν
που από τότε μέσα του είχε χαραχθεί.
Κι η δημοσιά κι η στενωπός δρόμοι σκολιοί
και δύσβατοι
Παρ’ όλο το φως και τον που προπορευόταν
άγγελο – οδηγό. Κι η μέρα αρένα κι η νύχτα
δεσμωτήριο.

Κι όταν ο δεισιδαίμων λαός τον πρωτάκουσε
στο Βράχο
την ίδια γλώσσα να μιλεί
κατάλαβε αλλοιώς τον ποιητών τα λόγια
μ’ εκείνο το «ειρήκασι» που είπε.
Καθένας μετά απ’ αυτό
άρχισε να ψάχνει μέσα του
το πώς ζει, το πώς κινείται, το πώς υπάρχει
και το πώς «εν αυτώ».

Κι όταν τον Άγνωστο γνώρισε
έβαλε πλώρη για κει
που «ού παντός εσθ’ ο πλους».
Και χωρίς του οδοιπόρου τη σκευή
- όντας ο ίδιος σκεύος εκλογής –
μπήκε στην πόλη των εταιρών και των εμπόρων
ειρηνικά, χωρίς κύμβαλα αλαλάζοντα
και ήχους χαλκού.

ΑΝΕΠΙΤΡΕΠΤΟ ΛΑΘΟΣ ΠΟΥ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΑΔΙΟΡΘΩΤΟ!

Την περασμένη Τετάρτη στην Καθημερινή δημοσιεύτηκε μια "παρουσίαση" του καινούργιου δίσκου με έργα Σκαλκώτα από την ΚΟΘ. Τίτλος του κειμένου Έργα Σκαλκώτα υπό Μ. Μιχαηλίδη. Το λάθος "βγάζει μάτι"! Την ΚΟΘ διευθύνει ο Βασίλης Χριστόπουλος και μόνο. Έστειλα αμέσως επιστολή στην εφημερίδα, η οποία δεν έχει δημοσιευτεί ακόμα, γι' αυτό και την παραθέτω εδώ. Ευτυχώς υπάρχουν και τα blogs! Το πρόβλημα φυσικά δεν είναι η μη δημοσίευση της επιστολής μου, αλλά το ότι η εφημερίδα δεν έσπευσε να επανορθώσει, όπως όφειλε, την επόμενη μέρα. Απορώ και με τη στάση του κ. Μ. Μιχαηλίδη, ο οποίος έπρεπε να απαιτήσει πάραυτα την αποκατάσταση της αλήθειας. Ιδού, λοιπόν, η δική μου παρέμβασις στο θέμα.

Κύριε διευθυντά,

Διάβασα την σημερινή (25-6-08) αναφορά του δημοσιογράφου σας Ηλία Μαγκλίνη στον άρτι εκδοθέντα ψηφιακό δίσκο με έργα Νίκου Σκαλκώτα και ειλικρινά οργίστηκα!
Ένας δημοσιογράφος της Καθημερινής δεν μπορεί να κάνει τέτοιο λάθος! Να γράφει ότι την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης διευθύνει ο αρχιμουσικός της Μύρων Μιχαηλίδης, ενώ την διευθύνει ο μαέστρος Βασίλης Χριστόπουλος, του οποίου το όνομα αποσιωπάται εντελώς!
Ο δημοσιογράφος σας δεν είχε στα χέρια του τον ψηφιακό δίσκο; Δεν μπορεί να μην τον είχε, αφού κάνει μνεία σχετικών σχολίων από το «βιβλιαράκι» του cd. Είναι, λοιπόν, δυνατόν να μην είδε το όνομα του Βασίλη Χριστόπουλου; Ο Μύρων Μιχαηλίδης αναφέρεται ως καλλιτεχνικός διευθυντής μόνο στο βιογραφικό της ορχήστρας, που δημοσιεύεται στο φυλλάδιο του δίσκου, με τον οποίο δεν έχει καμία καλλιτεχνική σχέση.
Ο Κωστής Δεμερτζής δεν αναφέρεται, όπως θα έπρεπε, ως ενορχηστρωτής του Κοντσέρτου για δυο βιολιά.
Οι σολίστ στα έργα που παρουσιάζονται για πρώτη φορά δισκογραφικά, απλά μνημονεύονται λες και είναι κομπάρσοι! Δεν αναγράφεται ποιος παίζει τι!
Με συγχωρείτε, αλλά τέτοιου είδους πολιτιστικό ρεπορτάζ – άκρως παραπλανητικό - δεν τιμά την έγκριτη εφημερίδα σας. Νομίζω ότι θα πρέπει να γίνει μια νέα, τεκμηριωμένη και αληθινή αναφορά στον σημαντικό αυτό δίσκο, που αποτελεί πραγματική συμβολή στην νεοελληνική μουσική μας φιλολογία.
Μετά τιμής

Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος

Ο ΠΑΥΛΟΣ ΤΟΥ KIESLOWSKI ΚΑΙ ΤΟΥ PREISNER

Στην ΜΠΛΕ ΤΑΙΝΙΑ (Blue) τού Πολωνού σκηνοθέτη Krzysztof Kieslowski από την τριλογία Trois Couleurs που προβλήθηκε για πρώτη φορά το 1993, ο μελοποιημένος Ύμνος τής Αγάπης τού Αποστόλου Παύλου είναι "σε πρώτο πλάνο" και λειτουργεί καταλυτικά στο soundtrack τής ταινίας. Τη μουσική υπογράφει ο στενός συνεργάτης τού Kieslowski συνθέτης Zbigniew Preisner, ο οποίος φαίνεται πως επέλεξε τα σπουδαιότερα για αυτόν μέρη τού ύμνου προκειμένου να παρουσιάσει τη σύνθεσή του Song for the Unification of Europe – Concerto pour l’ Unification de l’ Europe (Τραγούδι – Ύμνος για την Ενότητα τής Ευρώπης). Τόσο ο Kieslowski όσο και ο Preisner με αυτή την ταινία εξυμνούν την αγάπη, ως τη μόνη δύναμη που μπορεί να ενώσει τους ανθρώπους και τους λαούς.

Στην ταινία πρωταγωνιστεί η ηθοποιός Juliette Binoche. Το σενάριο έχει ως εξής: Μια τριμελής οικογένεια ταξιδεύει με το αυτοκίνητο της κάπου στην επαρχία τής Γαλλίας, αλλά ένα απρόσμενο αυτοκινητιστικό ατύχημα στοιχίζει την ζωή τού άντρα και τής κόρης. Διασώζεται μόνο η μητέρα – πρωταγωνίστρια. Ο άντρας, επιφανής μουσικοσυνθέτης παγκοσμίου κλίμακας, λόγω τού δυστυχήματος αφήνει μια σύνθεσή του ημιτελή: τη μελοποίηση τού Ύμνου τής Αγάπης. Η γυναίκα βάζει ως στόχο ζωής να ολοκληρώσει αυτήν την τελευταία σύνθεσή τού αγαπημένου της. Το έργο κλείνει με μια υπέροχη εκτέλεση τού Ύμνου.

Με αφορμή τη μνήμη του Αποστόλου Παύλου, σκέφτηκα να πάρουμε μια ιδέα για το πώς μπορεί η σύγχρονη τέχνη να προσλαμβάνει και να εκλαμβάνει την διδασκαλία του.

ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΟΥ ΙΠΠΟΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΚΟΜΗΤΟΣ ΣΟΛΩΜΟΥ

Η αγάπη του σεβαστού μου π. Παναγιώτη Καποδίστρια εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως στο πρόσωπό μου κι αυτό είναι μεγίστη δωρεά!
Προ ημερών ο ιερέας ποιητής μου χάρισε κάτι τι το πολύτιμον και συλλεκτικόν και δυσεύρετον. Το υπ. αρ. 126 αντίτυπο της Β’ έκδοσης του ιστορικού πλέον βιβλίου Συλλογή των γνωστών ποιημάτων του ΙΠΠΟΤ. ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΚΟΜ. ΣΟΛΩΜΟΥ, Εν Ζακύνθω 1857. Η ανατύπωση έγινε τον Μάϊο του 2007, στη σειρά των εκδόσεων του περιοδικού Επτανησιακά Φύλλα, σε 300 αριθμημένα αντίτυπα, εκτός εμπορίου.
Γι’ αυτή την επανέκδοση γράφει ένα μικρό πρόλογο ο σπουδαίος Ζακύνθιος Διονύσης Σέρρας, εγκρατής φιλόλογος, μύστης του Επτανησιακού πολιτισμού, ποιητής και Άνθρωπος.
Μας πληροφορεί ότι η ιδέα της επανέκδοσης ανήκει στον γνωστό σολωμιστή Στυλιανό Αλεξίου και έγινε με αφορμή τα 150χρονα από το θάνατο του Ποιητή. «Καίτοι δε υπό αώρου θανάτου τοιούτου θησαυρού εστερήθημεν, ωφεληθώμεν της μελέτης των ποιημάτων αυτού», γράφει ο εκδότης Κωνσταντίνος Ρωσσόλιμος, «προς τους αναγνώστας» της πρώτης έκδοσης. Το πρωτότυπο σώζεται στην Αναγνωστική Εταιρεία Κερκύρας.

Ο ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΝΤΙΕΞΟΥΣΙΑΣΤΗΣ Μ. ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ

Σε μια ολότελα προσωπική μου αναφορά στον Μάνο Χατζιδάκι, εδώ στην Ιδιωτική Οδό, είχα βάλει τίτλο: «Ο επικίνδυνος Μάνος Χατζιδάκις». Στο χθεσινό φύλλο της εφημερίδας ποντίκι και στο ένθετο ΠΟΝΤΙΚΙart, είδα ένα κείμενο μνήμης με τίτλο: «Μάνος Χατζιδάκις: Η τέχνη του επικίνδυνου».
Ο συντάκτης του κειμένου παραθέτει στην αρχή ένα απόσπασμα του ίδιου του Χατζιδάκι, που μιλάει για την επικινδυνότητα του πραγματικού καλλιτέχνη, του οποίου ο θάνατος… λυτρώνει τους ασχέτους και ανίκανους:
«Ο θάνατος μιας αληθινής και δυνατής για τον τόπο φυσιογνωμίας είναι, όπως και να το κάνουμε, ανακουφιστικός. Γι’ αυτό και το γιορτάζουν τόσο η Πολιτεία κι ο λαός, τιμώντας τον, αυτόν τον τόσο επιφανή θανόντα. Όλοι σκέπτονται: επιτέλους, δεν θα προχωρήσει άλλο, κι ακόμη, θα μπορέσουμε να αποσιωπήσουμε ό,τι μας ενοχλεί, θα παρερμηνεύσουμε ό,τι μας ξέφυγε, θα εκμεταλλευθούμε τις ασάφειες και την πνευματική ανεπάρκεια των πολιτών. Θα του κατασκευάσουμε μνημείο στα μέτρα μας: ακίνδυνο».
Δεν ξέρω αν ο Χατζιδάκις είχε υπ’ όψιν του το ανάλογο κείμενο του Μ. Καραγάτση (φέτος 100 χρόνια από τη γέννησή του), από ένα αυτοβιογραφικό του σημείωμα: «…στην κηδεία μου θα ‘ρθει κόσμος και κοσμάκης, να πεισθεί ιδίοις όμμασι ότι πέθανα, ότι θάφτηκα, ότι πήγα στον διάολο. Και θα φύγει απ’ το νεκροταφείο, ο κόσμος κι ο κοσμάκης, βγάζοντας στεναγμούς ανακούφισης».
Προσωπικά πιστεύω ότι ο Χατζιδάκις δεν γνώριζε ότι συνέπιπτε με τον Καραγάτση, σαν εκτιμούσε την επικινδυνότητα του αληθινού καλλιτέχνη. Που την σταματάει (;) μόνον ο θάνατος…
Ο Χατζιδάκις εξακολουθεί να είναι επικίνδυνος μέσα από τα γραφτά του και τις μουσικές του. Όποιος κοινωνεί της τέχνης του, γίνεται σκληρός κι ευαίσθητος μαζί, μαχητικός κι άνθρωπος της παραίτησης ταυτόχρονα, παρεμβατικός και …φευγάτος την ίδια στιγμή. Ένα «συναμφότερον» που διέπει συνεχώς τον βίο. Που προϋποθέτει εσωτερική εγρήγορση και υψηλή συνειδητότητα. Ο Χατζιδάκις μας καλεί σε «μια αντιεξουσιαστική εκστρατεία: Έναν σιωπηλό πόλεμο που, αν συντελεστεί μ’ επιμονή, κάτι αληθινά καλό μπορεί να επιφέρει».

ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΕΙΡΗΝΗ

Κυριακή των Αγίων Πάντων στην Αγία Ειρήνη της οδού Αιόλου στην Αθήνα.
Ο Λυκούργος Αγγελόπουλος στη θέση του πάντα, πλαισιωμένος από συνεργάτες και μαθητές, παλιότερους και νεώτερους.
Στο αριστερό αναλόγιο ο φίλος Γιάννης Τσιοτσιόπουλος, μικρός κανονάρχος επί των ημερών μου (όταν ήμουν στο αναλόγιο που κείνος κατέχει σήμερα).
Η δοξολογία σε ήχο πλ. δ’ (επτάφωνο) από τη σειρά των αργοσύντομων Δοξολογιών του Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος. Πόσοι απ’ όλους αυτούς που «πιπιλίζουν» τους Τρεις Δασκάλους, μόνο και μόνο για να αντιπαρατεθούν στον Σίμωνα Καρά και τον Λυκούργο Αγγελόπουλο, έχουν ψάλει τη συγκεκριμένη δοξολογία;
Μάλλον αγνοούν και την ύπαρξή της…
Κοινωνικό «Αινείτε…» Ιωάννου του Κλαδά (ήχ. πλ.δ’) και «Αγαλλιάσθε δίκαιοι…» Γερμανού Νέων Πατρών (α’ τετράφωνος). Πόσοι εκ των «υπερμάχων» της Βυζαντινής μουσικής έχουν πρόσβαση στα μέλη αυτά;
Και φαντασθείτε ότι επί δεκαετίες ο Λ. Αγγελόπουλος αναδεικνύει τέτοια εξαίσια μέλη κατά την θεία λατρεία και όχι μόνο σε συναυλίες. Η άσκηση στο ψαλτήρι συντελείται εδώ κυριολεκτικά! Γιατί βιώνεις άλλωστε την πραγματικότητα ότι όλα αρχίζουν και τελειώνουν στη λογική λατρεία.

Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΣΙΛΟΥΑΝΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΤΕΡΟΔΟΞΟΥΣ

Φίλος του ιστολογίου μού έστειλε το παρακάτω απόσπασμα από τον "Γέροντα Σιλουανό" του Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου (έκδ. 1978, σ. 65 - 66) ως απάντηση στα σχόλια του επίσης φίλου της Ιδιωτικής Οδού Χρήστου.

Ξέρουμε τη συνομιλία του Γέροντα (Σιλουανού) μ' έναν αρχιμανδρίτη, που ησχολείτο με το ιεραποστολικό έργο μεταξύ των ετεροδόξων. Ο αρχιμανδρίτης αυτός σεβόταν πολύ τον Γέροντα, κι όταν επισκεπτόταν το Άγιον Όρος, ερχόταν επανειλημμένως να συνομιλήση μαζί του. Ο Γέροντας τον ρώτησε πώς κηρύττει. Ο αρχιμανδρίτης, νέος και άπειρος ακόμη, με υπερβολικές μάλλον χειρονομίες, απάντησε νευρικά:
-Τους λέω: Η πίστη σας είναι διεστραμμένη. Όλα σε σας είναι διεστραμμένα, όλα ψεύτικα, κι αν δεν μετανοήσετε, δεν θα σωθήτε.
Σαν τ' άκουσε ο Γέροντας, τον ρώτησε:
-Πέστε μας όμως, άγιε αρχιμανδρίτα, αυτοί πιστεύουν στον Κύριον Ιησού Χριστό, πως είναι ο αληθινός Θεός;
-Αυτό το πιστεύουν.
-Και τιμούν την Παναγία;
-Την τιμούν, αλλά πιστεύουν λανθασμένα πράγματα γι' αυτήν.
-Και τους αγίους τους παραδέχονται;
-Ναι, τους παραδέχονται, αλλά από τότε που αποσχίσθηκαν από την Εκκλησία,τί αγίους μπορούν να έχουν;
-Κάνουν ακολουθίες στις Εκκλησίες; διαβάζουν τον λόγο του Θεού;
-Ναι, και ναούς έχουν και ακολουθίες, μα αν τις βλέπατε πόσο υστερούν οι ακολουθίες τους από τις δικές μας, πόσο ψυχρές, πόσο άψυχες είναι!
- Άγιε αρχιμανδρίτα, η ψυχή τους αισθάνεται πως πράττουν σωστά που πιστεύουν στο Χριστό, που τιμούν την Παναγία και τους αγίους, που τους επικαλούνται στις προσευχές τους. Γι' αυτό, όταν τους λέτε πως η πίστη τους είναι νόθη, δεν θα σας ακούσουν... Αν όμως λέγατε στους ανθρώπους πως καλά κάνουν που πιστεύουν στο Θεό, πως καλά κάνουν που τιμούν την Παναγία και τους αγίους, που πηγαίνουν να λειτουργηθούν στις εκκλησίες και που προσεύχονται στα σπίτια τους, πως καλά κάνουν όταν διαβάζουν τον Λόγο του Θεού και τα λοιπά, έχουν όμως εδώ κι εκεί λανθασμένες θεωρίες και πρέπει να τις διορθώσουν και τότε όλα θα είναι καλά και θεάρεστα κι έτσι με τη χάρη του Θεού όλοι θα σωθούμε...

"Ο Θεός αγάπη εστίν" και γι αυτό το κήρυγμα πρέπει να βγαίνει από την αγάπη. Τότε θα ωφεληθή και αυτός που κηρύττει κι αυτός που ακούει. Αν τους κατακρίνετε όμως, τότε η ψυχή του λαού δεν θα σας ακούση και δεν θα προέλθη όφελος.

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΛΥΡΙΚΗΣ

Το περασμένο Σάββατο το βράδυ (21/6) στην Πειραματική Σκηνή της Λυρικής για 3 σύγχρονες όπερες. Με φίλους συντελεστές και τον φίλο, εξαίρετο τσεμπαλίστα Μάρκελλο Χρυσικόπουλο, δίπλα μου, συν – ακροατή και συν – σχολιαστή.
Ο χώρος, ακατάλληλος για τέτοια σοβαρή εργασία – θεωρώ ήρωες τους μουσικούς -χωρισμένος σε τρία επίπεδα, ένα για κάθε όπερα. Μια έξυπνη πρόταση, που λειτούργησε παρά την προβληματικότητα του χώρου, που παραπέμπει σε αποθήκη τουλάχιστον…
Ευτυχώς η προσέλευση του κόσμου ήταν ικανοποιητική, παρά τη ζέστη.

Η πρώτη όπερα του Βαγγέλη Κατσούλη Ορφέας, σε λιμπρέτο του ίδιου, μου άρεσε αρκετά. Τόνισε την παρόρμηση του Ορφέα να κάνει τα πάντα, ακόμα και να κατέλθει «μέχρις Άδου ταμείων» για να σώσει την αγαπημένη του. Φώτισε τη δυσκολία της αποδοχής του θανάτου και ταυτόχρονα υπογράμμιζε διαρκώς την επιθυμία για ανατροπή του αναπότρεπτου. Οι μουσικές αναφορές του Κατσούλη σε Μπαχ, Γκλουκ, Μοντεβέρντι, Σούμαν, ήταν κατάλληλα ενταγμένες στο σώμα της μουσικής κι αυτό είναι μια συνθετική δεξιότητα.
Ο male – contralto Πωλ Ζαχαριάδης στο ρόλο του Ορφέα ήταν πάρα πολύ καλός! Και η επιλογή του Κατσούλη να γράψει τον ρόλο ενός σύγχρονου Ορφέα για τέτοια φωνή, λειτούργησε θετικά στο έργο. Η Αγγελική Καθαρίου ως Ευρυδίκη και η Άννα Αλεξοπούλου (Ελπίδα) μας έδωσαν με ευκρίνεια, νομίζω, τη μουσική του συνθέτη. Ο φίλος βαθύφωνος Πέτρος Μαγουλάς άκρως πειστικός – ρωμαλέος καθώς είναι - ως Άδης!

Η δεύτερη όπερα του Δημήτρη Συκιά «Μια συμφωνία με δρώσες φωνές – Ορφέας» ήταν σε τελείως άλλο ύφος. Καθόλου «μπαρόκ», ολότελα σύγχρονο εξωστρεφές ύφος που τονίζεται κυρίως από την ορχήστρα, με μια σκηνοθεσία, όμως, που παραπέμπει στον Μυστικό Δείπνο και τη Σταύρωση, αφού ο Ορφέας του Δ. Συκιά οδηγεί τους μαθητές του στον Κάτω Κόσμο, μια πορεία προς τη φώτιση που περνά μέσα από το απόλυτο σκότος.

Η μεσόφωνος Μαργαρίτα Συγγενιώτου (Ορφέας) απέδωσε ως πρωθιερέας όλο το μυστήριο του «θανάτω θάνατον πατήσας», αφού για τον Συκιά «ο Ορφέας πατάσσει το Θάνατο με θάνατο». Μια χριστιανική αντίληψη σε μια σύγχρονη οπερατική εκδοχή! Ο Βαγγέλης Μανιάτης ως Θάνατος/Αιών μας έδωσε ανάγλυφα τις ψυχολογικές αποχρώσεις του θανάτου και την δυναμική του ως κυριαρχούσας ιδέας στη ζωή. Ο «χορός των μαθητών» του Ορφέα, ένα κουαρτέτο φωνών, αναλαμβάνει διάφορους ρόλους, πάντα όμως μας παραπέμπει σε χορό αρχαίας τραγωδίας.

Η τελευταία όπερα της βραδιάς, «Ο Αυτοκράτορας της Ατλαντίδας» του Τσεχογερμανοεβραίου Βίκτωρ Ούλμαν (πρώτη εκτέλεση στην Ελλάδα), ήταν μια πραγματική αποκάλυψη! Ένα έργο δυνατό, τόσο από μουσικής απόψεως όσο και από ποιητικής. Γράφτηκε το 1943 στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Τερεζίν. Το ποιητικό κείμενο είναι του Πέτερ Κην, ποιητή και ζωγράφου, συγκρατούμενου του Ούλμαν. Η παρτιτούρα γράφτηκε για τις μουσικές δυνατότητες του στρατοπέδου. Το έργο τελικά απαγορεύτηκε από τα Ες-Ες, που έκριναν ότι παρωδεί τον Χίτλερ. Η παρτιτούρα διασώθηκε, αποκαταστάθηκε και η όπερα πρωτοπαρουσιάστηκε στο Άμστερνταμ το 1975.
Σολίστ και ορχήστρα, υπό τον φίλο Ιάκωβο Κονιτόπουλο, απέδωσαν εξαιρετικά την όπερα του Ούλτμαν. Η Μ. Συγγενιώτου, οιονεί τυμπανιστής τσίρκου, λέει κάποια στιγμή με σαρκασμό: «Χάρε, που είναι το κεντρί σου; Κόλαση, που είναι η νίκη σου;» Και αυτομάτως μου έρχεται στο νου το εντελώς ανάλογο χωρίο από τον Κατηχητικό Λόγο του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου στο Πάσχα: «Πού σου θάνατε το κέντρον; Πού σου Άδη το νίκος;» Τι περίεργο σκέφτηκα... Ο Πέτερ Κην ήξερε τον Χρυσόστομο; Το πιθανότερο είναι πως όχι. Άρα ως ενορατικός ποιητής οδηγείται σε μια πάνω απ’ αυτόν αλήθεια.

Ο Πέτρος Μαγουλάς ως θάνατος μας αποκάλυψε το πλέριο ταλέντο του! Μέχρι τώρα στο ρεπερτόριό του δεν περιλαμβανόταν η σύγχρονη μουσική. Τώρα απέδειξε ότι τα καταφέρνει μια χαρά, και μάλιστα σ’ ένα έργο με απαιτήσεις και υποκριτικές.
Ο Μιχάλης Κατσούλης (μεγάφωνο), ο Κωνσταντίνος Κληρονόμος (Αρλεκίνος), ο Βαγγέλης Μανιάτης (αυτοκράτορας), η Άρτεμις Μπόγρη (κορίτσι), ο Χρήστος Στασινόπουλος (στρατιώτης) και η ορχήστρα υπό τον ακάματο Ιάκωβο Κονιτόπουλο, έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό. Γι’ αυτό, άξιον και δίκαιον το παρατεταμένο χειροκρότημα του κοινού.
Οι φωτογραφίες που τράβηξα είναι στιγμιότυπα από την βραδιά – μαραθώνιο σύγχρονης όπερας.

Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ

Έλαβα, λοιπόν φίλοι μου, και απάντηση από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο στην ανοιχτή προς αυτόν επιστολή μου για το γνωστό θέμα (Κύριλλος - Καθολικοί).

Ο Αρχιεπίσκοπος μου γράφει:

Αξιότιμε κε Ανδριόπουλε,

Έλαβα την επιστολή σας και είδα τα διαμοιβόμενα σε αυτήν. Λόγω αναρμοδιότητός μου την κοινοποιώ εις τον Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Πατρών κον Χρυσόστομον διά τα κατ' Αυτόν.

Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ

Ο Αθηνών Ιερώνυμος

Άρα: Ο Μακαριώτατος θεωρεί εαυτόν αναρμόδιον και αρμόδιον τον Μητροπολίτην Πατρών, ο οποίος επιμελώς δεν πήρε θέση, τουλάχιστον στο προσκήνιο, για το όλο θέμα. Φυσικά ούτε τώρα θα κάμει κάτι. Οι Καθολικοί από τη μεριά τους είναι πολλοί προσεκτικοί και αποφεύγουν επιμελώς μια, ας πούμε ακραία, τοποθέτηση, που θα έφερνε σε δύσκολη θέση τους Ελλαδικούς.

Πάμε, λοιπόν, στη δίκη, η οποία θα έχει πολύ δρόμο μιας και δεν είναι στις προθέσεις μου η ελάχιστη υποχώρησις επί του θέματος.

Καλημέρα σας φίλοι μου

ΑΔΙΑΚΟΠΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

Τακτικός αναγνώστης της Ιδιωτικής Οδού μου έστειλε το παρακάτω κείμενο από το προσφάτως κυκλοφορηθέν βιβλίο Από τη γέννηση ως τον θάνατο, των π. Ιωάννου και Λυν Μπρεκ (Εκδ. εν πλω, σ. 64-67, 68, 70-71). Το αναδημοσιεύω εδώ θεωρώντας το συμβολή στη σύγχρονη θεολογική σκέψη και πρακτική.

Η συμπεριφορά των παιδιών μας, και η κατάλυση της σεξουαλικής ηθικής γενικώς, αντανακλάται τόσο επάνω μας όσο και πάνω σ' αυτά. Αντί να κατηγορούμε, να καταδικάζουμε και να απορρίπτουμε κι αυτά και την συμπεριφορά τους, είναι ανάγκη να ακούμε, να διδάσκουμε, να καθοδηγούμε, να ευλογούμε και να συγχωρούμε. Χρειάζεται να κατανοούμε - ακόμη και όταν δεν μπορούμε να επιδοκιμάσουμε - τα κίνητρα, τους φόβους και τους πόθους τους. Πάνω απ' όλα πρέπει να ανακαλύψουμε και πάλι την ουσία του Χριστιανικού γάμου, τόσο για τον εαυτό μας όσο και για τα παιδιά μας, και να επιτρέψουμε στο νόημα αυτό να μετατρέψει την δική μας συζυγία σε μια ζωντανή εικόνα της αγάπης και της αμοιβαίας αυτοπροσφοράς που ενώνουν τον Χριστό και την Εκκλησία σε "μυστήριο μέγα" (Εφεσ.5,32).
Παρόμοια θα πρέπει να είναι και η προσέγγισή μας στις ομοφυλοφιλικές ενώσεις, είτε τους παραχωρηθή η νομική κατοχύρωση του γάμου είτε όχι.
Και πάλι, θα ήταν πολύ εύκολο για μας να καταδικάσουμε ως ορθόδοξοι την ομοφυλοφιλία και τα ομόφυλα ζεύγη, χωρίς να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τα κίνητρα των εμπλεκομένων ή τους παράγοντες που συνθέτουν το υπόστρωμα της συμπεριφοράς τους. Αναμφίβολα η Αγία Γραφή καταδικάζει τις ομοφυλοφιλικές πράξεις, ο δε Απ. Παύλος προσθέτει ότι όλοι όσοι τις διαπράττουν "βασιλείαν Θεού ου κληρονομήσουσιν". Σ' εκείνους που καταδικάζονται προσθέτει και όσους είναι επιρρεπείς στη λεκτική κακοποίηση (λοίδωροι), τους μέθυσους, ακόμη και τους πλεονέκτες (Α΄ Κορ. 6:9-10). Δεν εννοώ ότι αυτές οι συμπεριφορές είναι αποδεκτές και ότι ο Απόστολος κάνει λάθος. Εννοώ ότι τώρα γνωρίζουμε ότι πίσω από πολλές τέτοιες συμπεριφορές, που στην αρχαιότητα αναγνωρίζονταν ως εγγενώς αμαρτωλές, υπάρχουν συχνά ασυνείδητα κίνητρα και ορμές που τις ρυθμίζουν.
Το ζήτημα δεν είναι να ελαχιστοποιήσουμε τη σημασία αυτών των αμαρτημάτων αλλά περισσότερο να πούμε ότι η συμπερίληψή τους μέσα σε όσα απαριθμεί ο Απόστολος πρέπει να κατανοηθεί εντός του πολιτιστικού, ιστορικού, ακόμη και ιατρικού πλαισίου της. Μέχρι πρόσφατα και αυτή εθεωρείτο ως έκφραση προσωπικής επιλογής. Σήμερα, ξέρουμε ότι υπάρχει "ομοφυλοφιλικός προσανατολισμός" διακριτός απο επιμέρους ηθελημένες ενέργειες. Το ερώτημα περί του αν αυτός ο προσανατολισμός οφείλεται στη φύση ή στην ανατροφή, στα γονίδια ή στο περιβάλλον, παραμένει ακόμα ανοιχτό. Με όποιο τρόπο και αν απαντηθεί, εμείς και πάλι θα πρέπει να προσπαθούμε να κατανοήσουμε τα αισθήματα και τις συμπεριφορές των ομοφυλοφίλων ανδρών και γυναικών. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να επικροτήσουμε τις ομοφυλοφιλικές πράξεις. Αντιθέτως παρά τις αυτοδικαιωτικές διαμαρτυρίες από μέρους της κοινότητας των ομοφυλοφίλων, η ποιμαντική εμπειρία μαζί με τους γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες που εμπλέκονται στην ομοφυλοφιλία, οδηγούν πολλούς από εμάς στην πεποίθηση ότι υπάρχει κάτι το μη υγιές, κάποια δυσλειτουργία και διαταραχή στην ίδια την ομοφυλοφιλική κατάσταση, άρα είναι εν δυνάμει καταστροφικό όταν "βγαίνει" στη σεξουαλική δραστηριότητα. Ωστόσο είναι επιτακτική ανάγκη να καταδικάζουμε την αμαρτία και όχι αυτόν που την διαπράττει, ιδιαιτέρως μάλιστα όταν ο άνθρωπος επιθυμεί να αλλάξει προσανατολισμό, στο βαθμό που αυτό είναι δυνατόν,ή να αποδεχθεί την δριμύτητα της εγκράτειας.
Μπορεί, λοιπόν, η Ορθόδοξη Εκκλησία να ευλογήσει ποτέ γάμους ομοφυλοφίλων; Η απάντηση είναι ασφαλώς, όχι. Για άλλη μια φορά, αυτό δεν είναι, και δεν θα 'πρεπε να είναι μια πουριτανική ή ομοφοβική αντίδραση ενάντια σε κάτι που πολλοί άνθρωποι θεωρούν αποκλίνουσα ή απεχθή συμπεριφορά. Αλλά, επειδή υπάρχει ένας καλύτερος δρόμος τόσο για την πνευματική όσο και για τη φυσική ευημερία του ανθρώπου. Αυτός ο καλύτερος δρόμος θα μπορούσε να απαιτεί από τα άτομα που έχουν επιβεβαιωμένες ομοφυλοφιλικές τάσεις να αποδεχθούν ένα δια βίου αγώνα να παραμείνουν εγκρατείς, με αληθινή και ειλικρινή μετάνοια όταν και εάν πέσουν στο αμάρτημα. Απ΄αυτήν την άποψη όμως, δεν διαφέρουν σε τίποτε απο τούς ετεροφιλικούς άνδρες και γυναίκες, που πρέπει παρομοίως να αγωνίζονται στις σεξουαλικές επιθυμίες και τους πειρασμούς, ώστε να παραμείνουν αγνοί. Οπωσδήποτε πρόκειται για μια όχι και τόσο δημοφιλή τοποθέτηση, που θεωρείται απόλυτα οπισθοδρομική ακόμη και από πολλούς από τους πιστούς μας. Παρά ταύτα η εκκλησιαστική μοναστική παράδοση, από πολύ παλιά, επιβεβαίωνε την ψυχολογική και πνευματική αξία της αγνότητας, της αρετής του να απέχει κανείς απο την σεξουαλική δραστηριότητα.

"Μα δεν έχουμε κληθεί όλοι για τον μοναχισμό", θα απαντήσουν πολλοί, και θα έχουν δίκιο. Αυτό όμως δεν αλλάζει το γεγονός ότι η σεξουαλική ενέργεια του σώματος μπορεί να στραφεί από την επιθυμία για σεξουαλική ικανοποίηση προς μια βαθιά και αγιαστική έκφραση φιλανθρωπίας. Αυτός δε ο αναπροσανατολισμός είναι ουσιαστικός για να υπάρξει και η αναγκαία εγκράτεια που βασίζεται όχι στη σεξουαλική αποχή, αλλά στην αμοιβαία αγάπη και τον σεβασμό, μαζί με ένα συνεχές μέλημα για τις ανάγκες και τις επιθυμίες του άλλου. Ιδιαίτερα για όσους για όσες έχουν κληθεί σε μια ζωή αγαμίας, ο σαρκικός έρωτας μπορεί και πρέπει σταδιακά να μεταμορφωθεί στον θείο έρωτα, που εκφράζεται με την ακόρεστη λαχτάρα για την υπέρτατη ένωση με τον Θεό της αγάπης....
Ωστόσο, πρέπει να θέσουμε το ερώτημα: Είναι η ομοφυλοφιλία, ιδιαίτερα όταν εκφράζεται με ένα σταθερό ζεύγος που έχουν δεσμευθεί ο ένας στον άλλον, μια αρκετή σοβαρή αμαρτία - ή με τόσο καταστρεπτική επιρροή στην ενοριακή ζωή - ώστε να δικαιολογεί να τους αφορίσουμε; Δεν αφορίζουμε εκείνους που εμπίπτουν στην κατηγορία των πλεονεκτών, ιδιαίτερα όταν ο ενοριακός προϋπολογισμός εξαρτάται απο την γερή συμβολή τους. Ούτε αφορίζουμε τους αλκοολικούς, ακόμη κι όταν ενδίδουν συνεχώς στο ποτό. Αναγνωρίζουμε ότι το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου μας προσφέρεται "εις ίασιν ψυχής και σώματος". Ποιά πρέπει πράγματι, να είναι η σωστή ποιμαντική προσέγγιση στα ομόφυλα ζευγάρια που μετέχουν στην ενοριακή ζωή;
Ο γάμος μεταξύ ομοφύλων είναι, και θα είναι, ένα οξύμωρο σχήμα. Παρά τις πιέσεις περί πολιτικής ορθότητος μέσα στο σύγχρονο περιβάλλον του ηθικού σχετικισμού, ο όρος γάμος θα πρέπει να διατηρηθεί ώστε να σημαίνει τη μοναδική ένωση μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας, μια ένωση που καθιέρωσε ο ίδιος Θεός, για να υπηρετήσει τις προθέσεις Του για την συνέχιση της ζωής και τη σωτηρία όλων μας. Αυτό, είτε χρειαστεί μια συνταγματική τροπολογία είτε όχι, απαιτεί από εμάς τους Χριστιανούς να ανακαλύψουμε εκ νέου και να αναζωογονήσουμε την έννοια του γάμου. Σημαντικότερη απο κάθε νομοθετική ρύθμιση είναι η μαρτυρία που μπορούμε να προσφέρουμε στον κόσμο γύρω μας.
Για να είναι όμως αποτελεσματική αυτή η μαρτυρία, χρειάζεται να ενσωματώσουμε στις οικογένειές μας τις έννοιες της δέσμευσης και της υπευθυνότητας, της πιστότητας και της αγάπης, στοιχεία που ζητά ο Θεός για την συνθήκη, τον μυστηριακό δεσμό της συζυγικής ένωσης.

ΤΟ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟ ΤΟΥ ΣΟΥΛΤΑΝΟΥ

Θανάσιμο αμάρτημα η μνημόνευση των αιρετικών (δηλ. ετεροδόξων) έστω και νεκρών, κατά την άποψη πολλών «ορθοδόξων χριστιανών».
Για φανταστείτε όμως τον υπό των Ρωμιών πολυχρονισμό του Σουλτάνου!!Όπως ακριβώς σας το λέω, φίλοι μου. Ανοίγοντας πολλά έντυπα μουσικά βιβλία του 19ου αιώνα βρίσκουμε ύμνους και πολυχρονισμούς στο Σουλτάνο (βλ. και Ωδή Σουλτανική), τον αρχηγό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Είναι ένα θέμα, η μνημόνευση αλλοθρήσκου (!), που ακόμα δε νομίζω ότι το έχουμε προσεγγίσει, από ιστορικής έστω πλευράς. Από θεολογικής, ας μη το συζητήσουμε… Επίκληση στον Θεό για να διαφυλάττει ασινή τον αλλόθρησκο Μονάρχη!
Προς χάριν σας παραθέτω ένα Πολυχρονισμό του Σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ Χαν, όπως είναι καταγεγραμμένος στο μουσικό βιβλίο του Κοσμά Μαδυτινού Μητροπολίτου Πελαγωνίας «Ποιμενικός Αυλός» (1897). Και δεν σας κρύβω το όνειρό μου για μια σχετική με το θέμα μελέτη και ηχογράφηση του σχετικού υλικού…

ΜΙΑ ΣΥΝΑΥΛΙΑ - ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΟΙΗΤΙΚΗ

Στο οικείο περιβάλλον της αίθουσας «Δημήτρης Μητρόπουλος» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, την περασμένη Παρασκευή, για τη συναυλία του Νέου Ελληνικού Κουαρτέτου στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και του κύκλου Αφιέρωμα Bartók.
Το ακροατήριο εν πολλοίς γνωστό και αγαπητό. Μουσικοί και φιλόμουσοι, λάτρεις του είδους και του σχήματος. Ανάμεσά τους πολλοί νέοι, πράγμα παρήγορο.
Έναρξη με το 3ο Κουαρτέτο Σκαλκώτα. Τι μοντέρνα μουσική!! Γραμμένη πριν 70 τόσα χρόνια κι όμως έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μπροστά μας για να συλλάβουμε τα μυστικά της… Πρέπει να τονίσω ότι τα τρία σωζόμενα κουαρτέτα εγχόρδων του Σκαλκώτα έγιναν γνωστά χάρη στο ΝΕΚ που τα ενέταξε στο ρεπερτόριό του και τα ηχογράφησε.
Το 2ο Κουαρτέτο του Μπάρτοκ, που ακολούθησε, γραμμένο μια εικοσαετία πριν απ’ του Σκαλκώτα (1915-1917), ήρθε ως φυσική συνέχεια! Τέτοια πνευματική συγγένεια! Εκεί καταλαβαίνεις πόσο οικουμενικοί είναι ο Ούγγρος Μπέλα Μπάρτοκ και ο Έλληνας Νίκος Σκαλκώτας.
Μετά το διάλειμμα, το ήπιας μοντερνιστικής γραφής αριστουργηματικό κουαρτέτο αρ. 2 του Άγγλου Μπέντζαμιν Μπρίττεν, γραμμένο το 1945, με αφορμή τη διακοσιοστή πεντηκοστή επέτειο από το θάνατο του Πέρσελ. Η εκτενής πασακάλια του τρίτου μέρους αποτελεί φόρο τιμής στον κορυφαίο άγγλο συνθέτη του μπαρόκ.
Η φίλη μου Ειρήνη ενθουσιάζεται από το έργο και την εκτέλεση! Συζητάμε για το πόσο σημαντικό είναι να πηγαίνει κανείς σε τέτοιες συναυλίες και να βλέπει τη μουσική να εκτυλίσσεται μπροστά του. Αν μάλιστα έχεις ένα σχήμα σαν το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο, του οποίου οι μουσικοί με εξάρχοντα τον Γιώργο Δεμερτζή, σου δίνουν με το σώμα τους την κίνηση του έργου, τότε… ακούς με όλες σου τις αισθήσεις!
Το χειροκρότημα του κοινού παρατεταμένο και εγκάρδιο. Έτσι το ΝΕΚ μας χαρίζει, κυριολεκτικά, την Πασακάλια από τα «Δέκα σκίτσα για έγχορδα» του Σκαλκώτα.

Μια συναυλία – μουσική ποιητική! Και του χρόνου και πάντα στο Φεστιβάλ Αθηνών το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο.

Η ΜΝΗΜΟΝΕΥΣΗ ΤΩΝ ΑΙΡΕΤΙΚΩΝ

Το 1953 συμπληρώθηκαν 500 χρόνια από την Άλωση της Πόλης. Από την Αρχιεπισκοπή Αθηνών (τυπογραφείο Αποστολικής Διακονίας) κυκλοφορήθηκε ένα τευχίδιο με τον τίτλο: «Εις μνημόσυνον», το οποίο περιείχε την τάξη της επιμνημόσυνης ακολουθίας για τους Μάρτυρες της Αλώσεως.
Μια νέα, πρωτοφανέρωτη ακολουθία, που «γέννησε», προφανώς, η συγκεκριμένη επέτειος και επικράτησε έκτοτε μέχρι σήμερα να τελείται σε κάθε εκδήλωση μνήμης για την Άλωση της Πόλης στις 29 Μαΐου.
Ο κορμός της ακολουθίας είναι αυτός του συνήθους μνημοσύνου, αλλά συντέθηκαν ειδικές δεήσεις και ευχές αφορώσαι στο μέγα ιστορικό γεγονός.
Μεταξύ αυτών και η ακόλουθη:
«Έτι δεόμεθα υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των ευκλεώς αγωνισαμένων και ηρωϊκώς πεσόντων επί των επάλξεων της Βασιλίδος των πόλεων τελευταίων αυτής προμάχων, Κωνσταντίνου του αειμνήστου Βασιλέως και Αυτοκράτορος του Παλαιολόγου και των συν αυτώ ελλήνων τε και ξένων χριστιανών…».
Οι ξένοι χριστιανοί, για όποιον ξέρει στοιχειωδώς ιστορία, δεν ήταν Ορθόδοξοι και ήταν μισθοφόροι! Όμως ο συντάκτης της δεήσεως συμπεριέλαβε και αυτούς «υπέρ αναπαύσεως».
Όλοι οι σημερινοί εν Ελλάδι «ακραιφνείς ορθόδοξοι», συμμετέχουν στις κατ’ έτος εκδηλώσεις για την Άλωση και ακούν την προμνημονευθείσα δέηση, αλλά μάλλον δεν καταλαβαίνουν την εκτροπή στην… «αίρεση»!
Με αφορμή την επίθεση τέτοιων «τύπων» στον Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Αμβρόσιο, επειδή μνημόνευσε στο τρισάγιο για τα θύματα του σεισμού του Αιγίου και τους Γάλλους νεκρούς, απευθύνω έκκληση στους «θεματοφύλακες της πίστεως», να αναλάβουν εκστρατεία κατά της φράσεως «ελλήνων και ξένων χριστιανών». Η επόμενη 29η Μαΐου δεν πρέπει να μας βρει πάλι στην «πλάνη» της μνημόνευσης «αιρετικών». Όποιος δε ιερεύς, συνεχίσει την τοιαύτη μνημόνευση να καταδικάζεται στον δια λιθοβολισμού θάνατο ή έστω στον δια πυράς. Δεν μπορούμε να παίζουμε με θέματα «πίστεως»…

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΘΟΛΙΚΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΣΥΡΟΥ

Την ανοιχτή επιστολή που έστειλα προς τον Αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο, αγαπητοί φίλοι, για το γνωστό θέμα - Κύριλλος Κωστόπουλος – Καθολικοί και δική μου θέση - την κοινοποίησα στον Πάπα μέσω του εν Αθήναις Νούντσιου και στον Πρόεδρο της Συνόδου της Καθολικής Ιεραρχίας Ελλάδος Επίσκοπο Σύρου κ. Φραγκίσκο.
Ο τελευταίος, προς έκπληξίν μου, απάντησε με σχετική επιστολή, το περιεχόμενο της οποίας παραθέτω στη συνέχεια. Τα σχόλια δικά σας.

Αθήνα 13 Ιουνίου 2008

Αξιότιμε κ. Καθηγητά,
Έλαβα την κοινοποίηση της Επιστολής σας που στείλατε στον Μακαριότατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών της 4 Ιουνίου 2008.
Σας ευχαριστώ πολύ.
Κύριε Καθηγητά, καταλαβαίνω τον πόνο σας, αλλά, για μας παρόμοια γεγονότα έχουν γίνει ο καθημερινός μας άρτος.
Ο Κύριος είπε: «εν τούτω γνώσονται πάντες ότι εμοί μαθηταί εστε, εάν αγάπην έχετε αλλήλους» (Ιω. 13,35). Η αγάπη, που δεν αποκλείει ούτε τον εχθρό, είναι το διακριτικό γνώρισμα των χριστιανών. Τίποτα δεν δικαιολογεί την καταπάτηση της αγάπης. Εμείς ας αγαπάμε, ακόμα και αν μας πικραίνουν. Θα αγαπάμε πάντοτε, ακόμα και όταν οι άλλοι δεν μας αγαπούν και μας προσβάλλουν.
Εξάλλου αυτό το παράδειγμα μάς δίνει ο ίδιος ο Θεός. Παρ’ όλη την αμαρτία μας συνεχίζει να μας αγαπά.
Θα ήθελα να ήξερα αν συνειδητοποιούν αυτό που λένε ή αυτό που κάνουν.
Είναι σχιζοφρενικό να νομίζει κανείς ότι υπερασπίζεται το Χριστό και την αλήθεια του Ευαγγελίου Του όταν ενεργεί ενάντια στην αγάπη.
Η αγάπη φαινομενικά είναι αδύναμη, στην πραγματικότητα έχει την πιο μεγάλη δύναμη.
Σας ευχαριστώ και πάλι και σας εύχομαι η ευλογία του Κυρίου να σας συνοδεύει πάντοτε στη ζωή σας.

Φραγκίσκος
Καθολικός Επίσκοπος Σύρου, Θήρας και Κρήτης

Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου της Καθολικής Ιεραρχίας Ελλάδος

ΣΤΗΝ ΑΝΑΦΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Εικόνες της ...άλλης Αθήνας, που προσπάθησα να αποτυπώσω φωτογραφικά οδοιπορών. Πλάκα κι Αναφιώτικα. Αττικό φως, απλότητα, η ιστορία στα πόδια σου - την περπατάς κυριολεκτικά! - μια πληρότητα που την απολαμβάνεις και δεν θέλεις να την αναλύσεις.

ΣΤΗ ΡΟΔΟ ΓΙΑ ΤΗΝ "ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΣΤΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ"

Η αγαπημένη μου φίλη Ειρήνη Βουζελάκου, με την οποία είχαμε συνεργαστεί πολύ καλά στην... οδυνηρή εμπειρία "Πάτρα, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2006" - ευτυχώς έμειναν ισχυρές φιλίες - είναι υπεύθυνη Τύπου του περίφημου Ecofilms, που λαμβάνει χώρα στη Ρόδο. Μου έστειλε, λοιπόν, το σχετικό δελτίο τύπου για την έναρξη του Φεστιβάλ, και το παραθέτω στη συνέχεια, προς ενημέρωσιν των εκλεκτών φίλων του ιστολογίου.

Ανοίγει αύριο, Τρίτη 24 Ιουνίου, τις πύλες του στη Ρόδο το όγδοο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου & Εικαστικών Τεχνών - Ecofilms. Η Τελετή Έναρξης θα γίνει στο θερινό Κινηματογράφο «Ρόδον» στις 9μ.μ. με την προβολή της συγκλονιστικής ταινίας ντοκιμαντέρ «Υπόσχεση στους Νεκρούς: Το ταξίδι της εξορίας του Άριελ Ντόρφμαν», παρουσία του βραβευμένου με Emmy Καναδού σκηνοθέτη της Πήτερ Ρέυμοντ.
Η ταινία είναι μία εξερεύνηση στις έννοιες της μνήμης, της εξορίας, της δικαιοσύνης και της δημοκρατίας μέσα από τα μάτια του παγκοσμίως γνωστού συγγραφέα και ακαδημαϊκού Άριελ Ντόρφμαν, ο οποίος διετέλεσε Υπουργός Πολιτισμού στην κυβέρνηση του σοσιαλιστή Προέδρου Σαλβαντόρ Αλιέντε έως την ανατροπή και δολοφονία του τελευταίου το 1973. Όταν η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση ανατράπηκε από το στρατιωτικό πραξικόπημα της 11ης Σεπτεμβρίου, ο Ντόρφμαν ήταν ανάμεσα στους λίγους από το στενό κύκλο του Αλιέντε που επέζησαν. Μετά από χρόνια, του είπαν ότι του χάρισαν τη ζωή γιατί «κάποιος έπρεπε να ζήσει για να διηγηθεί την ιστορία». Η ταινία ακολουθεί τον Ντόρφμαν στο ταξίδι της επιστροφής του στη μεταδικτατορική Χιλή, μετά από δεκαετίες περιπλανήσεων σε «υιοθετημένες πατρίδες» και «δανεικές ζωές», στην προσπάθεια του να έρθει αντιμέτωπος και να ξορκίσει τα φαντάσματα του παρελθόντος. Η ταινία «Υπόσχεση στους Νεκρούς» γυρίστηκε στις ΗΠΑ, την Αργεντινή και τη Χιλή στο τέλος του 2006, συμπίπτοντας με το θάνατο του πρώην δικτάτορα της Χιλής, Αουγκούστο Πινοσέτ.

Ο κινηματογραφιστής, δημοσιογράφος και συγγραφέας Πήτερ Ρέυμοντ έχει σκηνοθετήσει περισσότερα από 100 ντοκιμαντέρ στη διάρκεια της 34χρονης καριέρας του. Έχει γυρίσει ταινίες στη Νικαράγουα, Αιθιοπία, Ινδία, Ρουάντα, Βόρειο Πόλο και σε ολόκληρη την Ευρώπη και τη Β. Αμερική. Έχει κερδίσει 35 διεθνή βραβεία, ανάμεσα τους το καναδικό Genie, 4 βραβεία Gemini και αρκετά χρυσά και αργυρά Hugos. Το ντοκιμαντέρ Shake hands with the Devil: The journey of Romeo Dallaire έχει τιμηθεί με το Βραβείο Κοινού στο κινηματογραφικό φεστιβάλ του Sundance (2005) και με το Βραβείο Emmy για το καλύτερο ντοκιμαντέρ (2007). Το έργο του Ρέυμοντ περιστρέφεται γύρω από τους «κρυφούς κόσμους» της πολιτικής, των media και των μεγάλων επιχειρήσεων και χαρακτηρίζεται από πάθος για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Στις εκδηλώσεις της εναρκτήριας μέρας του Φεστιβάλ περιλαμβάνονται ακόμα δεκαέξι ταινίες οι οποίες προβάλλονται στο Δημοτικό Θέατρο και στο θερινό κινηματογράφο «Ρόδον». Πρόκειται για τις «Φωλιά Πουλιών» (Μαλαισία), «Σκοτάδι» (Ελλάδα), «Μια Σκοτεινή Ιστορία Αγάπης και Θανάτου» (Ελλάδα), «Περιγραφή μιας Μνήμης» (Ισραήλ), «Fly me» (Ελλάδα), «Ubojite Misli» (Κροατία), «Κάτω από το Κτίριο» (Ισπανία), «Αφανείς Ήρωες του Βουνού Τζέιντ» (Ταιβάν), «Ο Γαλάζιος Χρυσός» (Βέλγιο), «Το Παρακάναμε» (Ολλανδία), «Live and Let Live» (Ελλάδα), «Ο Φύλακας του Νερού» (Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα), «Ιερουσαλήμ HD» (Συρία), «Η Κούπα» (Ελλάδα), «Μύθοι για Σένα» (Ινδία), «Ερωτικά Μαθήματα για Επαναστατική Δράση» (Ελλάδα).

Τα βραβεία θα απονεμηθούν το Σάββατο, 28 Ιουνίου, ενώ το Φεστιβάλ ολοκληρώνεται μία μέρα αργότερα, την Κυριακή 29 Ιουνίου. Το αναλυτικό πρόγραμμα των προβολών έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Ecofilms http://www.ecofilms.gr/

'Οσοι πιστοί, λοιπόν, του κινηματογράφου και του ντοκιμαντέρ προσέλεθετε στη Ρόδο, για να μυηθείτε σε μια τέχνη που σμιλεύει το χρόνο, την ιστορία, την ανθρώπινη περιπέτεια...

ΜΟΥΣΙΚΟΔΡΟΜΙΟ

Έχω στα χέρια μου το 2ο τεύχος του εξαμηνιαίου περιοδικού για την Βυζαντινή Μουσική, με τίτλο: Μουσικοδρόμιο. Εκδίδεται από τον Βυζαντινό Μουσικό Σύλλογο «Όσιος Θεοφάνης ο Γραπτός», που έχει την έδρα του στο Αιγάλεω.
Η Συντακτική Επιτροπή, με επικεφαλής τον Δημήτριο Παπαγεωργίου, φαίνεται πως δραστηριοποιείται στην περιοχή του Αιγάλεω . Άρα επιβεβλημένη και η παρουσία του Πρωτοψάλτη του Αγίου Σπυρίδωνος Δημοσθένη Παϊκόπουλου, που είχε χρηματίσει Δομέστικος στα Πατριαρχεία. Αυτήν ακριβώς τη μνήμη διηγείται με πολλή ζωντάνια σ’ ένα εκτενές κείμενό του που δημοσιεύεται στο περιοδικό.
Θυμάμαι πως μικρός ακόμα άκουγα τον Δημοσθένη Παϊκόπουλο στις ραδιοφωνικές εκπομπές του Λυκούργου Αγγελόπουλου, να ψάλει υποδειγματικά τα χερουβικά του Θρασύβουλου Στανίτσα. Από τις καλύτερες, νομίζω, στιγμές του Δ. Παϊκόπουλου.

Στο τεύχος περιλαμβάνονται πολύ ενδιαφέροντα άρθρα, όπως του Τάσου Μεντάκη για τα Εκκλησιαστικά μουσικά βιβλία (συνοπτική καταγραφή), του Σίμου Αράπκουλε για τα Θεωρητικά Συγγράμματα Εκκλησιαστικής Μουσικής τον 19ο αιώνα, του Γιώργου Κωνσταντίνου για το ειρμολογικό μέλος στο χρωματικό γένος κ.α. Επίσης, υπάρχει ένα αφιέρωμα στο Τμήμα Μεταπτυχιακής Επιμόρφωσης Βυζαντινής Εκκλησιαστικής Μουσικής του Ωδείου Αθηνών, μια πολύ σοβαρή προσπάθεια που έχει αναλάβει ο Γιώργος Κωνσταντίνου και ήδη αποδίδει καρπούς.
Θέλω, όμως, να σταθώ στο άρθρο του Λυκούργου Αγγελόπουλου για την τεχνική του ισοκρατήματος στη νεώτερη μουσική πράξη, που δημοσιεύεται στο Μουσικοδρόμιο. Ο Λ. Αγγελόπουλος έχει ξαναγράψει τις απόψεις του για το ισοκράτημα, οι οποίες είναι τεκμηριωμένες και δοκιμασμένες στην πράξη. Καταδικάζει – και σωστά – το ευρωπαϊκό ισοκράτημα της κάθετης αρμονίας, με συχνότατες αλλαγές, που δεν έχει καμία σχέση με το μουσικό μας σύστημα. Οι οπαδοί της «ευρωπαϊκής» άποψης για το ισοκράτημα δεν έχω δει να διατυπώνουν την περί ισοκρατήματος θεωρία τους. Προφανώς αυτοσχεδιάζουν ασυστόλως, ανάλογα με την «αισθητική» του ο καθείς. Έχει ενσκήψει στο μεταξύ και το μηχάνημα «ισοκράτης», το οποίο στο πέρασμά του σαρώνει κάθε σοβαρό περί ισοκρατήματος διάλογο.
Πάντως το Μουσικοδρόμιο διεξάγει Μουσικό διάλογο με υπευθυνότητα κι αυτό είναι πολύ σημαντικό. Εύχομαι να συνεχίσει στην ίδια παρεμβατική λογική, την οποία έχει ανάγκη ο χώρος της Βυζαντινής μουσικής σήμερα.

ΤΟ ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Στο BHMagazino διαβάζω σήμερα το κείμενο της Κατερίνας Λυμπεροπούλου για το Σισμανόγλειο Μέγαρο της Πόλης,το οποίο, κατά την αρθογράφο «έχει παρελθόν και ένα πολλά υποσχόμενο μέλλον».
«Κάποτε η πεζοδρομημένη λεωφόρος Ιστικλάλ ήταν το κέντρο των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης. Σήμερα είναι ριψοκίνδυνο να βάλεις ακόμη και μια ελληνική αφίσα στην κύρια οδική αρτηρία της συνοικίας του Πέραν. Χρειάστηκαν συζητήσεις επί συζητήσεων για να αποφασίσει η προξενική αρχή που στεγάζεται στο Σισμανόγλειο Μέγαρο να αναρτήσει την αφίσα της έκθεσης «Σπύρος Παπαλουκάς 1915 – 1956» στο κτίριο του αριθμού 60».

Το Σισμανόγλειο είναι το μοναδικό κτίριο που ανήκει στο ελληνικό Δημόσιο. Και είναι το μοναδικό, επίσης,κτίριο από το οποίο οι Τούρκοι στα Σεπτεμβριανά του 1955, δεν πετούσαν αντικείμενα στο δρόμο.
Σήμερα αποτελεί το σημαντικότερο πολιτιστικό κέντρο των Ρωμιών της Πόλης και όχι μόνο. Ανακαινισμένο, λαμπερό, στέκει στην καρδιά της Πόλης , ως καθρέφτης της αρχοντιάς της Ρωμιοσύνης.

Απορία φίλου: Πώς γίνεται στην Πόλη να ανακαινίζονται οι Εκκλησίες και άλλοι ιστορικοί χώροι,κι εδώ στην Ελλάδα να χωλαίνουμε δραματικά στον τομέα των σωστών αποκαταστάσεων ναών και μνημείων;

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙΣ ΤΙΠΟΤΑ

Ο Θοδωρής Γκόνης τα λέει πολύ καλά σήμερα για τη ζωή στο culture της εφημερίδας Ο Κόσμος του Επενδυτή. Σας μεταφέρω το φινάλε του κειμένου του.

Αυτό νομίζω ότι είναι το μεγάλο μυστικό. Να μη στήνεσαι, να μην περιμένεις τίποτα, να μη φωτογραφίζεσαι συνεχώς, να μη λειτουργείς σαν υπογραμμισμένα λόγια, να εργάζεσαι, να περπατάς, να αναπνέεις, να γελάς, να μην περιμένεις τίποτα. Να φτιάχνεις τα χέρια σου, τα πόδια σου, τα δάχτυλά σου, τη μέση σου, τον λαιμό σου, τις πατούσες σου. Να γυμνάζεσαι, να χορεύεις, να συγκεντρώνεσαι, να μην κοιτάζεις δεξιά κι αριστερά, να περιορίζεσαι, να μη σου πέφτει λόγος. Σε βλέπει η ζωή. Εσύ μην την κοιτάς. Αυτή είναι δίπλα σου. Ποτέ μπροστά σου. Μπροστά σου είσαι εσύ.

Αυτούς, αυτούς ερωτεύεται η ζωή. Έχει αδυναμίες κι αυτή. Είναι σαν κι εμάς. Έχει βάσανα. Χρειάζεται αυτόν που δεν την εκλιπαρεί, αυτόν που δεν την χρειάζεται. Αυτόν που είναι μπροστά, αυτόν που της ανοίγει δρόμο, που ρίχνει γέφυρες, αυτόν που της ξεδιπλώνει, της στρώνει το πορφυρό χαλί. Είναι βασίλισσα η ζωή και βασιλιάς εσύ.

Φυσικά και δεν περιμένω τίποτα. Ίσως μόνο την Ανάσταση των νεκρών, ως το πιο σίγουρο και θαυμάσιο!

Πίνακας Ανοιχτό παράθυρο του Σπύρου Βασιλείου

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑ

Αναγνώστης της Ιδιωτικής Οδού μού έστειλε ένα απόσπασμα από το περίφημο Ημερολόγιο του π. Αλεξάνδρου Σμέμαν, ο οποίος επιχειρεί εκεί μια καθολικότερη θεώρηση του θέματος της ομοφυλοφιλίας, από την συνήθη "εκκλησιαστική". Το αναδημοσιεύω, λοιπόν, προς προβληματισμόν και κυρίως προς διεύρυνσιν της θεολογικής μας σκέψης.

1. σ.185
Γιατί να φαίνονται αδύναμα, τόσο αδύναμα, όλα τα επιχειρήματα που καταδικάζουν την ομοφυλοφιλία... Αυτό συμβαίνει επειδή όλα όσα είναι πρόδηλα στη θρησκεία δεν μπορούν να αποδειχθούν, αφού οι μαρτυρίες ριζώνουν στη "λαμπρή γνώση" στην κοινωνία με τον "νούν Χριστού". Ενώ οι αποδείξεις, για να είναι αποδείξεις, πρέπει να λειτουργούν σε μια σωστή γνώση, στη λογική αυτού του κόσμου. Σύμφωνα μ' αυτή τη λογική, ο κόσμος τούτος είναι πάντοτε ο δυνατότερος, αφού ο ίδιος έπλασε τη λογική, για ν' αυτοδικαιώνεται. Ο Χριστός μας μιλά για την αμαρτία. Χωρίς τον Χριστό, η αμαρτία είναι μόνο ένα πρόβλημα, το οποίο λύνει αυτός ο κόσμος, και η λύση είναι πάντοτε φιλελεύθερη, θετική, ανεκτική, αγαπητική... Η φρίκη του σύγχρονου χριστιανισμού συνίσταται στην αποδοχή αυτής της λογικής και στη μέτρηση της πίστης με τους νόμους της.
Έτσι, το φως το εν ημίν σκότος εστίν (Ματθ. 6,23).

2. σελ. 281. Ομοφυλοφιλία: Το ζήτημα δεν είναι καθόλου αν είναι φυσική ή αφύσικη, αφού αυτό το ερώτημα είναι ανεφάρμοστο στην πεπτωκυία φύση στην οποία - και εδώ βρίσκεται το κρίσιμο σημείο -, τα πάντα έχουν διαστραφεί, το κάθε τί, κατά κάποιο τρόπο, έχει γίνει αφύσικο. Μήπως το να αφιερώνεσαι στα χρήματα ή στη Ρωσία (βλ. Ελλάδα), ή σε κάτι άλλο είναι κάτι το φυσικό στον άνθρωπο; Ο άνθρωπος δημιουργημένος , για να δίνεται στο Θεό, διαστρέφει τη φύση του, την ουσία του, όταν προσφέρει τον εαυτό του σε κάτι άλλο, όταν μεταμορφώνει αυτό το "άλλο", σε είδωλο. Συνεπώς, το ζήτημα δεν είναι να κάνουμε τους ομοφυλόφιλους "κανονικούς", ή να τους απελευθερώσουμε συμφωνώντας πως διαθέτουν ένα διαφορετικό "στυλ ζωής". Το θέμα είναι, πρέπει να είναι, η αποδοχή απο τον ομοφυλόφιλο, όπως και απο κάθε άλλον άνθρωπο, μιας ολοκληρωμένης κλήσης για ακεραιότητα, που απευθύνει ο Θεός σε κάθε άνθρωπο.

Η ομοφυλοφιλία αποτελεί εκδήλωση του "σκόλοπος της σαρκός", που βασανίζει κατά διάφορους τρόπους, αλλά βασανίζει τον καθένα. Στον πεσμένο κόσμο τίποτε δεν μπορεί να "ομαλοποιηθή", αλλά τα πάντα μπορούν να σωθούν.

ΜΑΘΗΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΟΜΟΡΦΙΑ ΜΣΤ'

IVAN GOLL
Οι πόρτες

Πέρασα μπροστά από τόσες πόρτες

μέσα στο διάδρομο των χαμένων φόβων και των φυλακισμένων ονείρων

άκουσα πίσω απ' τις πόρτες δέντρα που τα βασάνιζαν

και ποταμούς που προσπαθούσαν να τους δαμάσουν

Πέρασα μπροστά απ' τη χρυσή πόρτα της γνώσης

μπροστά από πόρτες που έκαιγαν και δεν ανοίγαν

μπροστά από πόρτες που κουράστηκαν να μένουν πολύ καιρό κλειστές

κι από άλλες σαν καθρέφτες απ' όπου περνούσαν μόνο οι άγγελοι

Υπάρχει όμως μια πόρτα απλή, δίχως σύρτη ούτε μάνταλο

στο βάθος του διαδρόμου, απέναντι απ' το ρολόι

η πόρτα που οδηγεί πέρα από σένα-

κανένας δεν τη σπρώχνει ποτέ

Ποίημα από την έκδοση "Ποιήματα, 1920-1950",

επιλ.-μτφρ.-επίμ.-σημ.: Ε.Χ.Γονατάς, εκδόσεις Στιγμή, 2003

φωτό Σπύρου Παναγιωτόπουλου

ΑΝΑΘΕΜΑ!

Γειά σας από την Αθήνα, φίλοι μου.

Είπα να σας διασκεδάσω σήμερα και γι' αυτό αναδημοσιεύω από το ECCLESIAnet δύο σχόλια ανωνύμων "εκκλησιαστικών" τινών εναντίον μου. Είναι τα νέα εύσημά μου!

Νομίζω αποτυπώνουν ανάγλυφα την εν Ελλάδι εκκλησιαστική πραγματικότητα ή ένα μέρος της, αν θέλετε. Απολαύστε τα!

Ο/Η Ανώνυμος είπε...
ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ ΤΟΥ ΑΝΑΝΔΡΙΟΠΟΥΛΟΥ!!!
19 Ιούνιος 2008 6:38 μμ

Ο/Η Ανώνυμος είπε...
Σκατά στο Ανδριόπουλο...
Σκατά στον ηλίθιο....
αναθεμα....
19 Ιούνιος 2008 10:18 μμ

Καλό Σαββατοκύριακο!

Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΝΑΩΝ!

H εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου του δημοσιογράφου Ριζούλη για τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο, έγινε προχθές στη Θεσσαλονίκη στον Ιερό Ναό Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου! Και ερωτώ: Γιατί;

Το βιβλίο κάποιου, από τον δείνα εκδοτικό οίκο - που φυσικά πωλείται, άρα έχουμε να κάνουμε με λεφτά - γιατί να παρουσιάζεται μέσα σε μια εκκλησία; Επειδή αφορά έναν μακαριστό Αρχιεπίσκοπο; Φαντάζεστε ο Πατριάρχης να κάνει ανάλογες εκδηλώσεις στον Πατριαρχικό Ναό ή ο όποιος ηγούμενος να παρουσιάζει τις εκδόσεις της Μονής του στο Καθολικό του Μοναστηριού;

Επιτέλους, οι ναοί είναι χώροι λατρείας! Ας το συνειδητοποιήσουμε. Δεν είναι αίθουσα συναυλιών, χώρος για ιατρικές διαλέξεις, βιβλιοπωλείο για βιβλιοπαρουσιάσεις κ.ο.κ.

Πότε θα αντιληφθούμε τα αυτονόητα; Σήμερα έχουμε χώρους για τον πολιτισμό. Να κάνουμε εκεί ό,τι θέλουμε. Όχι στις Εκκλησίες.

Και στο τέλος, έψαλε λέει και η χορωδία του ναού των Αγ. Κυρίλλου & Μεθοδίου ύμνους! Η υμνογραφία και η εκκλησιαστική μας μουσική ως γαρνιτούρα! Και αυτή η πρακτική έχει καταντήσει αυτονόητη! Απώλεια κριτηρίων. Άσχετοι με την ουσία.

Θα 'ρθει μέρα που οι εκκλησιές μας θα μας εκδικηθούνε....

ΟΦΘΑΛΜΟΥΣ ΕΧΟΥΣΙΝ ΚΑΙ ΟΥΚ ΟΨΟΝΤΑΙ...

Διάβασα στο μανιτάρι του βουνού την ενδιαφέρουσα ανάρτηση το μάτι του Θεού, το δικό μας μάτι και το μάτι της κάμερας.
Ο ιστολόγος μας πληροφορεί πως αφορμή γι’ αυτό το ποστ πήρε από το σύνθημα αναρχικών (;) έξω από τον Μητροπολιτικό Ναό Αγρινίου, απ’ όπου και η φωτογραφία.

Και η απορία είναι εύλογη: Εάν οι Ναοί φτάνουν στο σημείο να βάζουν κάμερες τίθενται πολλά ερωτηματικά και όχι μόνο για επίδοξους «κλέφτες»…

Γράφω το ακόλουθο σχόλιο στο τέλος της ανάρτησης.
Συγχαίρω ειλικρινά για την ανάδειξη του θέματος μ’ αυτό τον εύστοχο τρόπο. Παίρνω αφορμή να θέσω τον προβληματισμό για επιστροφή - επειγόντως! - στην φυσικότητα μέσα στους ναούς. Οι Εκκλησιές μας διακοσμούνται σα λατέρνες (και χωρίς γούστο) θωρακίζονται (σαν χρηματαποστολές) και …καμεροποιούνται (σαν τις διαδηλώσεις, που θέλει να ελέγχει η εξουσία). Δεν παραγνωρίζω τις σύγχρονες συνθήκες, αλλά το πράγμα ξεφεύγει πολύ!…

Το μανιτάρι μου απαντά, ως εξής:
Ευχαριστώντας αναφωνώ: Ω τι μεγάλο θέμα ανοίγεις!!!
Πανηγυριώτικη ψαλμωδία, με ψάλτες από άλλο πλανήτη, με μεγάφωνα στη διαπασών, διακόσμηση άστα να πάνε, πλαστικά λουλούδια, κάμερες και κάπου άκουσα και ιδιωτική αστυνομία εντός.
Μα έχουμε κάθε μέτρο; Στο επόμενο ποστ μάλλον κάτι τέτοιο θα αναδείξω…. Μα θα ψάχνουμε Ναό να λειτουργηθούμε με το φανάρι του Διογένη;;;

Αφήνω τον υπολογιστή και πιάνω την Ευθύνη του Μαΐου, που εκδίδει ο σπουδαίος Κώστας Τσιρόπουλος. Πέφτω πάνω στο κείμενο του Κώστα Μπλάθρα: «Θέαμα, φως και Ανάσταση».
Το κείμενο του Μπλάθρα στοιχείται ακριβώς στην παραπάνω προβληματική μας. Δεν μπορώ να το μεταφέρω εδώ ολόκληρο. Ιδού, ενδεικτικά αποσπάσματα:
«Άκουσα τις προάλλες ότι στην Αμερική (πού αλλού;) στα μνήματα, όπου μέχρι σήμερα έμπαιναν οι φωτογραφίες των νεκρών, τώρα μπαίνουν οθόνες, οι οποίες, με το πάτημα ενός κουμπιού, παίζουν σκηνές από το βίο του τεθνεώτος. Μπορεί να ακούγεται παράξενο αλλά σε μια δεύτερη σκέψη κάποιος θα πει ότι δεν είναι δα και τόσο αλλόκοτο οι φωτογραφίες να εξελιχθούν κι αυτές, μαζί με την εποχή, σε βίντεο. Άλλωστε η ψηφιακή τεχνολογία το επιτρέπει».
Και στη συνέχεια ο Μπλάθρας αναλύει θαυμάσια το πρόβλημα της κοινωνίας του θεάματος, στην οποία ζούμε, δηλ. την κοινωνία της ευκολίας και του καταναλωτισμού, που κρατάει τον άνθρωπο σε μια νηπιώδη ανωριμότητα.
Και καταλήγει ευστοχότατα, επισημαίνοντας την τραγικότητα της κοινής θέας των πάντων: «Σε λίγο, όχι μόνο δεν θα υπάρχει τόπος αθέατος και ανήκουστος στον κόσμο, αλλά δεν θα υπάρχει καθόλου τόπος για τον άνθρωπο. Ας το παραδεχθούμε κάποτε. Τα σπουδαιότερα και τα πιο ουσιώδη της ζωής μας αποφεύγουν τη φλυαρία θεαμάτων και ακροαμάτων. Κρύβονται στη σιωπή. Ο αληθινός έρωτας αρχίζει εκεί που σώνονται τα λόγια και μόνο μια εικόνα παραμένει ζωντανή, εκείνη του Αγαπημένου».

Άρα, πριν κλείσουμε τα μάτια μας, ας αφεθούμε στο μάτι του Θεού. Άλλωστε Αυτός το Φως, Αυτός η Ζωή, Αυτός και η Αλήθεια. Όσο κι αν εμείς τη διαστρέφουμε αυτή την Αλήθεια…

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΕΠΟΙΕΙ

Η σύγχρονη λόγια – ας την πούμε έτσι - μουσική στην Ελλάδα έχει συνδεθεί, για τους μουσικούς κύκλους τουλάχιστον, με την ατονικότητα ή διάφορους πειραματισμούς γύρω απ’ αυτήν. Κάποια εποχή αν δεν ήσουν μέλος του ατονάλε κλαμπ, δεν λογιζόσουν σύγχρονος συνθέτης. Είχαν διατυπωθεί στερεότυπα που ίσχυσαν για πολύ καιρό.
Ο Φίλιππος Τσαλαχούρης είναι από τους πρώτους, ίσως, νέους συνθέτες που δεν υπολόγισαν τη «ρετσινιά» του "τονικού" και έγραψε μελωδίες! Ολότελα φρέσκιες, καθαρές, δυνατές, χωρίς να αποκλείει τίποτα, εννοώ και τις διαφωνίες.
Είχα την τύχη να παρακολουθήσω πριν ένα χρόνο τη μεγάλη συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής όπου παρουσιάστηκαν οι 24 Ελληνικοί Χοροί του. Εκεί κατάλαβα πλήρως τη σχέση του με την ελληνικότητα, απολύτως ειλικρινής και άπεφθη, με την τονικότητα, στέρεη και αποδοτική, και με τη συγκίνηση, που είναι και το ζητούμενο στην τέχνη, πέρα από την τεχνική, που στην περίπτωση του Τσαλαχούρη είναι βέβαια κατακτημένη.
Αυτές τις μέρες ακούω τον ψηφιακό δίσκο που μόλις κυκλοφόρησε από την Ορχήστρα των Χρωμάτων «Φίλιππος Τσαλαχούρης – συλλογή 1» και πραγματικά απολαμβάνω μουσική και μάλιστα για έγχορδα!
Ένα cd αντιπροσωπευτικό της τέχνης ενός σύγχρονου συνθέτη σε σχέση με τα έγχορδα και τους συνδυασμούς τους.

Τρείς υπέροχοι Μικρασιάτικοι χοροί, γνησίως ελληνικοί μ’ έναν ιδιοφυή μινιμαλισμό για πρωτοχορευτή, ένα κοντσέρτο για αγγλικό κόρνο και έγχορδα, που προεκτείνει στο… άπειρο μελωδικό σημείο ένα θέμα του Ντβόρζακ από τη Συμφωνία του Νέου Κόσμου, το πένθιμο «Αλέξινατς», μια θρηνωδία για τη σύγχρονη πολεμική κτηνωδία, η Σουΐτα για πιάνο και έγχορδα, με μέρη αφιερωμένα στους καθ’ οιονδήποτε τρόπο εμπνευστές του συνθέτη: τον συγγραφέα Thomas Bernhard, τον Μίμη Κουγιουμτζή του «Θεάτρου Τέχνης» - όπου θήτευσε για χρόνια ο Τσαλαχούρης – τον χορευτή – μύθο Βάσλαβ Νιζίνσκι, τη Ρόδο του 1944. Και για το τέλος, ένας «Χορός των Μουσών» για φλάουτο, κουαρτέτο εγχόρδων (εδώ παίζει το αγαπημένο Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο) και κρουστά.
Ταυτίζομαι με τον φίλο Φίλιππο στους μύθους. Πολλοί από τους δικούς του είναι και δικοί μου. Από τον Χατζιδάκι και τη Ραλλού Μάνου, μέχρι την Πόλη και τη Μικρασία.
Ο δίσκος είναι ένα τραγούδι κι ένας χορός. Αν θέλετε κι ένας καημός… Σαν την εικόνα του αποχωρισμού από τις «Τρεις χορευτικές Μικρασιάτικες εικόνες». Ο χορός «κρούεται εν Ορτάκιοϊ και εν τοις περιχώροις κατά την ώραν του εκ της πατρίδος αποχωρισμού»…
Νομίζω ότι ο Φ. Τσαλαχούρης ευτύχησε στον πρώτο του δίσκο, γιατί φαίνεται πως οι ερμηνευτές της μουσικής του, η Ορχήστρα των Χρωμάτων υπό τον Μίλτο Λογιάδη, η σολίστ στο αγγλικό κόρνο Χριστίνα Παντελίδου, η φλαουτίστα Μαριλένα Δωρή και το ΝΕΚ, αγάπησαν τις συνθέσεις του. Κι αυτό είναι πολύ…

Ο ίδιος ο συνθέτης παίζει πιάνο στη Σουΐτα, με την πρέπουσα μελαγχολία. Σα να θέλει οπωσδήποτε να δικαιώσει τον ποιητή: «Η Λύπη ομορφαίνει επειδή της μοιάζουμε».