Η ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΝΕΟΖΗΛΩΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΑΥΤΟΥ

Μια ορθόδοξη θεολογική τοποθέτηση της Μητρόπολης Πειραιώς δια της εκκλησιολογικής αρωγής σύγχρονων ηγιασμένων γερόντων 

Του θεολόγου - φιλολόγου Κώστα Νούση

Συνεχίζει να μας εκπλήσσει ευχάριστα ο Μητροπολίτης Πειραιώς και οι περί αυτόν με την πρόσφατη απάντηση στον (καθηρημένο) ιερομόναχο π. Ευθύμιο Τρικαμηνά. Δεν θα μπορούσα να μην το υπογραμμίσω, αν και ο υπογράφων το παρόν υπέστη κατάφωρη αδικία και ανοίκεια επίθεση εκ μέρους του εν λόγω Μητροπολίτη και των συντακτών (της ως άνω απάντησης) του Γραφείου επί Αιρέσεων της παράκτιας Μητρόπολης, όπως θα αποδειχθεί αμέσως παρακάτω με το εκπορευόμενο από το κείμενό τους πνεύμα μεταστροφής.1 

Θα ήθελα ευθύς εξαρχής να επισημάνω πως η σύνολη απάντησή τους στις επικρίσεις που δέχτηκαν εκ μέρους του ιερομονάχου πάνω στο θέμα της αποτείχισης είναι αρκετά νηφάλια και θεολογικώς εμπεριστατωμένη, χωρίς ακρότητες και βιαιότητες στο ήθος, στο ύφος και στο περιεχόμενο, κάτι που οφείλω να υπομνήσω πως δεν απεφεύχθη στη δική μου περίπτωση. Και εκ των υστέρων νυν αποδεικνύεται τούτο εν τοις πράγμασι, εφόσον η πεμπτουσία της αντίκρουσης της επίθεσης από την πλευρά του π. Ευθυμίου στηρίχθηκε πάνω στη βάση δύο επιχειρηματικών αξόνων, στους οποίους επιμένει εδώ και καιρό η εμή ελαχιστότης: στο συνοδικό σύστημα και στην ορθόδοξη εκκλησιολογία, όπως αυτή απορρέει μέσα από τα έργα και τα λόγια σύγχρονων ηγιασμένων γερόντων που εκόσμησαν το στερέωμα της Ορθοδοξίας τα τελευταία χρόνια. 

Αρχίζει τωόντι να διαφαίνεται στην πράξη η προβληματικότητα του νεοζηλωτισμού και των φορέων της. Η εκκλησιολογική υποχονδρία της πνευματικής μίανσης των ορθοδόξων πιστών εκ της οικουμενιστικής παναίρεσης, στην οποία μετέχουν άπασες οι ορθόδοξες τοπικές Εκκλησίες μέσω της συμμετοχής τους στο Π.Σ.Ε. και της εκκλησιαστικής τους κοινωνίας με το «προδοτικό» Φανάρι, δεν έχει πέρας και λογική, ως άλλωστε και κάθε μορφή υποχονδρίας και ψυχαναγκασμού, γεγονός που κατά κόρον επισημειώνουμε και επαναλαμβάνουμε τον τελευταίο καιρό. Συμφωνούμε άπαντες στην παρατήρηση του γέροντος Παϊσίου ότι «όλοι χρειάζονται στην Εκκλησία. Όλοι προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σ’ αυτήν• και οι ήπιοι χαρακτήρες και οι αυστηροί… Ο ένας συμπληρώνει τον χαρακτήρα του άλλου και όλοι είμαστε υποχρεωμένοι να ανεχώμαστε όχι μόνον τον πνευματικό χαρακτήρα του άλλου αλλά ακόμη και τις αδυναμίες που έχει σαν άνθρωπος». Ωστόσο λίγο πριν ο ίδιος επισήμανε πως πρέπει «να αποφεύγωνται τα άκρα• με τα άκρα δεν λύνονται τα θέματα».2  Πρόκειται για ένα κεφάλαιο στο οποίο ο γέρων αναφέρεται στην αντιμετώπιση των εκκλησιαστικών θεμάτων. Πραγματικά, δεν μπορεί να απαιτούμε από όλους να είναι νηφάλιοι και ήπιοι στα εκκλησιολογικά εν προκειμένω θέματα, όμως όταν κάποιοι οδηγούνται και οδηγούν στα άκρα, τουτέστιν σε σκανδαλισμούς του ποιμνίου, αποτειχίσεις και σχίσματα, τότε είτε αυτοαφορίζονται είτε αποκόπτονται επισήμως δι’ αφορισμού και καθαιρέσεως από το εκκλησιαστικό σώμα, εφόσον υπερέβησαν τη γραμμή που οριοθετεί την πλάνη και την αμαρτία από την αλήθεια και την εν Κυρίω αρετή. 

Θα άρχισε, επομένως, ο Σεβασμιώτατος Πειραιώς και οι συν αυτώ να νιώθουν στο πετσί τους το ατελέσφoρο κάποιων εκκλησιολογικών στάσεων, τοποθετήσεων και ενεργειών, καθώς και την ακαταστασία των φορέων τους, αν επί παραδείγματι θυμηθούν τις προ ελαχίστου χρόνου ευλογίες και τα αλληλολιβανίσματα αμφοτέρων (Πειραιώς, του εν λόγω ιερομονάχου και των υποστηριζόντων «αντιοικουμενιστών») σε συνάξεις «ομολογιακού» χαρακτήρα και αλλαχού και την νυν άρδην αντιστροφή των όρων με τις εκατέρωθεν αντιπαραθέσεις και διαρρήξεις δεσμών και συμπαθειών. Ξεκινώ με τον Συνοδικό θεσμό. Γράφει (ουν): «δὲν ἀποτελεῖ γιὰ τὸν Θεὸ ἀναγκαία προϋπόθεση γιὰ τὴν καταδίκη της αἱρέσεως τὸ πλῆθος τῶν ἀποτειχισμένων. Ὁ Θεὸς ἔχει τὴν δύναμη καὶ μὲ ἕναν ἀκόμη πιστό, θείω ζήλω πεπυρωμένον, νὰ φέρη τὸ ἔργο του εἰς πέρας κατὰ ἕνα θαυμαστὸ τρόπο… Μήπως σὲ τελικὴ ἀνάλυση ἀποδεικνύεται, ὅτι τὰ μόνα θανατηφόρα πυρὰ εἶναι ἡ συνοδικὴ καταδίκη της αἱρέσεως;». Θεωρώ πως δεν χρήζει το σημείο τούτου περεταίρω σχολιασμού. Σε γενικές γραμμές, εξάλλου, το κείμενό τους είναι μια προσπάθεια ανάδειξης της συνοδικότητας, για της οποίας την υποβάθμιση έχουμε νωπές μνήμες από τον χώρο που τώρα φαίνεται να την πλειοδοτεί. Τούτο, όμως, είναι μια ευχάριστη και αισιόδοξη μετάλλαξη που δεν μπορούμε παρά να επικροτήσουμε αμφοτέραις ταις χερσί. 

Η επισκοπική ανακοίνωση, πέρα από έναν υπέροχο και θεολογικά άρτιο ύμνο της συνοδικότητας, μας ξαφνιάζει και με την πλεονασματική παραδειγματική χρήση της στάσης των σύγχρονων αγίων γερόντων ως έρεισμα της εκκλησιολογικής τους τοποθέτησης τόσο επί πρακτικού όσο και επί ορθόδοξου θεολογικού επιπέδου. Θα παραθέσω ένα ενδεικτικό απόσπασμα: «πάντως νομίζουμε, περαίνοντες τὴν «ἀπάντησή» μας, ὅτι θὰ ἦταν ἀσφαλέστερο γιὰ τὸν π.Ε. καὶ ὅσους τὸν ἀκολουθοῦν, ἂν ἀκολουθήσουν καὶ αὐτοὶ μὲ ταπείνωση τὴν στάση καὶ τὴν διαγωγή, πού ἐτήρησαν ἀπέναντι σ’ αὐτὴν τὴν παναὶρεση μεγάλες σύγχρονες ὀσιακὲς μορφές, ὅπως ὁ Γέρων Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης, ὁ ὅσιος Ἰουστίνος ὁ Πόποβιτς, ὁ Γέρων Σωφρόνιος τοῦ Ἔσσεξ, ὁ Γέρων Ἐφραὶμ ὁ Φιλοθεΐτης, ὁ π. Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης, ὁ Γέρων Ἰάκωβος ὁ Τσαλίκης κ.α., οἱ ὁποῖοι, ἂν καὶ ὅλοι τους καταδίκασαν τὴν αἵρεση τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, ἢ τὴν καταπολέμησαν μὲ διάφορους τρόπους, ὡστόσο ὅμως κανεὶς ἀπὸ αὐτοὺς δὲν ἀποτειχίστηκε ἀπὸ τὴν προϊσταμένη του ἐκκλησιαστικὴ ἀρχὴ (Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, Πατριαρχεῖο Σερβίας, Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος). Ἐκτὸς ἂν νομίζουν, ὅτι καὶ σὲ αὐτοὺς ἰσχύει τὸ χωρίο τῆς Γραφῆς: «τυφλὸς δὲ τυφλὸν ἐὰν ὁδηγῆ ἀμφότεροι εἰς βόθυνον πεσοῦνται» (Ματθ.15,14). Πῶς ὅμως εἶναι δυνατὸν οἱ παρὰ πάνω Πατέρες νὰ ἔπεσαν στὸ βόθρο τῆς αἱρέσεως, καθ’ ὃν χρόνον ἔφθασαν στὰ ὕψη τοῦ ἁγιασμοῦ; Πῶς δὲν ἐμιάνθησαν ἀπὸ τὴν αἵρεση, μνημονεύοντες οἰκουμενιστὲς ἐπισκόπους, ἢ ἔχοντες ἐκκλησιαστικὴ κοινωνία μὲ τοπικὲς Ἐκκλησίες, ἢ Πατριαρχεῖα, πού ἔπεσαν ἐξ ὁλοκλήρου στὴν αἵρεση»; Αυτό δηλαδή που φωνάζει ο γράφων εδώ και καιρό δεχόμενος τους ονειδισμούς και τις ειρωνείες πλείστων όσων «αγίων αδελφών», οι οποίοι απαξιούν τους νεοφανείς τούτους αγίους με την προσχηματική επίκληση αρχαιότερων αγίων, Ιερών Κανόνων και αυτής ταύτης της Αγίας Γραφής! 

Ειδικότερα πάνω στο θέμα της στάσης των γερόντων ως τύπου σύγχρονης εκκλησιολογίας, το φέρελπι έγκειται ακριβώς στην υπέρβαση της σχολαστικής προσκόλλησης και μονομερούς ερμηνείας του γράμματος της εκκλησιαστικής παράδοσης και στη μετάβαση στην ακρόαση του Πνεύματος, όπως Αυτό λαλεί εν Εκκλησία σε κάθε εποχή και τόπο, χωρίς να μεταβάλλει σε προγονολατρία και παρελθοντολαγνία την πολιτεία της Εκκλησίας, αλλά διακρατώντας το βαθύτερο είναι της: την υπαρκτή, την αληθινή και βιούμενη εν Χάριτι ζωή. Αυτό ακριβώς, δηλαδή, που γιορτάζουμε σήμερα εν τω προσώπω του αγίου Γρηγορίου Παλαμά. 

Αναρωτιέμαι πόσο δύσκολο είναι να αντιληφθείς ενίοτε την παρουσία της πλάνης. Εν προκειμένω, πόσο μπορεί να ευσταθήσει η «πλάνη» τόσων και τόσων αγιασμένων πατέρων, ως ορθά επισημαίνεται στην επισκοπική ανακοίνωση, και αντιστοίχως η «ορθοδοξία» και πεφωτισμένη μοναδικότητα στη «θεία αποκάλυψη» ενός π. Ευθυμίου ή ενός Επισκόπου Αρτεμίου… 

Θα κλείσω με κάτι που διάβασα πολύ πρόσφατα και με εξέπληξε (περισσότερο από την μεταβολή του Πειραιώς!). Ο γέρων Σωφρόνιος του Έσσεξ, ο σύγχρονος αυτός Πατήρ της Εκκλησίας με όλη τη σημασία της λέξεως, παραδίδεται να είπε σε σχετική ερώτηση περί προδοσίας του Πατριάρχη και υπό το κράτος της αγωνίας μιας ψευδοένωσης των Εκκλησιών: «στάθηκε ακίνητος, με κοίταξε με προσοχή και άλλαξε όψη. Έγινε αυστηρός και γέμισε πόνο. Κούνησε πολύ ελαφρά το κεφάλι του δείχνοντας την απορία του ή μάλλον αγανάκτηση και μου είπε: ‘Έτσι δεν είναι τα πράγματα; Έστω και αν γίνει η Ένωση όπως το λένε «αυτοί», εγώ θα είμαι ορθόδοξος. Η Εκκλησία είναι αγία. Ξέρουμε πώς να ζούμε και τι είναι αυτά που δημιουργούν προβλήματα!’ Αυτό ήταν. Ένας μεγάλος έτσι σκέφτεται, είπα μέσα μου κι ανακουφίστηκα».3  Ο λόγος αυτός ακούγεται και λίγο σκανδαλιστικός έως σοκαριστικός. Μονάχα για μας όμως, όχι για τους θεοφόρους Πατέρες, οι οποίοι εν Πνεύματι άφοβοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι η Εκκλησία δεν κινδυνεύει ποτέ, σώζει και δεν σώζεται από κανέναν και δεν μπορεί να μολυνθεί και να καταλυθεί μέχρι τη συντέλεια του αιώνος κατά την αδιάψευστη μαρτυρία του ίδιου του Κυρίου. 

Κ. Ν. 

31/3/2013 

Β΄ Κυριακή των Νηστειών, 

Γρηγορίου Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης του Παλαμά

Παραπομπές

1. Απάντηση στον π. Ευθύμιο Τρικαμηνά

2. Γέροντος Παϊσίου, Με πόνο και αγάπη, Λόγοι Α΄, εκδ. Ησυχαστηρίου Σουρωτής (1999), σσ. 322-324. 

3. Δήμητρας Δαβίτη, Αναμνήσεις από τον Γέροντα Σωφρόνιο του Έσσεξ, εκδ. Άθως, (2η εκδ. 2001), σ. 73.

ΓΙΑ "ΤΟ ΣΠΙΤΙ" ΤΗΣ ΙΟΥΛΙΤΑΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ POLIS ART CAFE

φωτογραφίες: Ιδιωτική Οδός

Σήμερα το μεσημέρι στο Polis Art Café (Αίθριο Στοάς Βιβλίου), παρουσιάστηκε Το Σπίτι, το νέο ποιητικό βιβλίο της Ιουλίτας Ηλιοπούλου (εκδ. Ύψιλον). 

Το βιβλίο παρουσίασε ο γνωστός νεοελληνιστής και μεταφραστής, καθηγητής Ντέιβιντ Κόνολι, ο Αχιλλέας Κυριακίδης διάβασε ποιήματα από τη συλλογή και η δημοσιογράφος Μικέλα Χαρτουλάρη συνομίλησε με την  Ιουλίτα Ηλιοπούλου. 

Ήταν μια ουσιαστική εκδήλωση, κι όχι απλώς μια παρουσίαση μιας ακόμα ποιητικής συλλογής. 

Ο Ντέιβιντ Κόνολι μίλησε, όπως πάντα, καίρια και αληθινά, αναδεικνύοντας το φιλόξενο, και εν ταυτώ προσωπικό, Σπίτι της Ιουλίτας Ηλιοπούλου, οιονεί ως τη χώρα του αχωρήτου. Έτσι εκπληρώνεται, άλλωστε, η ποιητική λειτουργία, όταν οι ψίθυροι και οι τοίχοι, η σιωπή και η μουσική, χωράνε στις λέξεις, χωρίς να στριμώχνονται. Αντιθέτως, ξεπροβάλλουν ως παράθυρο στον κόσμο.

Η συνομιλία της Ιουλίτας Ηλιοπούλου με την Μικέλα Χαρτουλάρη ήταν εφ' όλης της ύλης, θα λέγαμε. Πέρα από τις ερωτήσεις για τον τρόπο και την βάσανο της ποιητικής γραφής, η Μ. Χαρτουλάρη ρώτησε την ποιήτρια για την λειτουργία της ποίησης σήμερα, για τον ρόλο του πολιτισμού σε εποχές κρίσεις, για την επιχείρηση "Ξένιος Ζευς", που έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το φιλόξενο Σπίτι της Ιουλίτας Ηλιοπούλου, και για άλλα πολλά στα οποία η ποιήτρια απάντησε με απλότητα και φυσικότητα, με λογισμό και μ' όνειρο. Γιατί η Ιουλίτα Ηλιοπούλου νομίζω πως ως ύπαρξη στάζει ποίηση, μια ποίηση που αποτυπώνεται ακόμα και στα παραμύθια της για παιδιά. 

Το ενδιαφέρον στη σημερινή εκδήλωση ήταν η προσέλευση πολλών ανθρώπων του πνεύματος και της τέχνης, θαρρείς πως τους συσπείρωσε - αίφνης - η Ιουλίτα. 

Από το χώρο της μουσικής: Γιώργος Κουρουπός, Θόδωρος Αντωνίου, Σπύρος Σακκάς, Αλέξανδρος Μούζας, Θανάσης Αποστολόπουλος, Ηλίας Ανδριόπουλος, Δάφνη Πανουργιά, Τατιάνα Ζωγράφου κ.α. Οι ποιητές Χριστόφορος Λιοντάκης και Γιάννης Κοντός - ίσως κι άλλοι που δεν εντόπισα. Οι αδερφές Καρύδη από τις εκδόσεις Ίκαρος. Οι μεταφράστριες Νίνα Αγγελίδη και Βεατρίκη Στέλλιου. Ο εκδότης των εκδόσεων Ύψιλον Θανάσης Χαρμάνης, ο σκηνοθέτης Μάνος Ευστρατιάδης, ο ιστορικός τέχνης Τάκης Μαυρωτάς, φυσικά ο υπεύθυνος του Polis Art cafe Βασίλης Χατζηϊακώβου κ.α. 

Π.Α.Α.

ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΑ ...ΤΕΡΑΤΑ!...

Νικόλαος Γύζης, Αρχάγγελος

Σημεία και …θαύματα 

Του θεολόγου Χρήστου Γκουνέλα

Με …έκπληξη βλέπουμε από καιρού εις καιρόν να κυκλοφορούν και μέσω διαδικτύου πλέον ενεργούμενα θαύματα και μάλιστα και κάποιες φορές κατά παραγγελίαν και μπροστά στην κάμερα. 

Ο σκοπός της προβολής αυτών των θαυμάτων σύμφωνα με αυτούς που τα…διαφημίζουν είναι να πιστέψουν ή να στεριωθούν στην πίστη οι άνθρωποι. Τι πίστη όμως είναι αυτή η οποία ζητά αποδείξεις ή της αποδεικνύουμε το θαύμα; 

Η πίστη είναι απαύγασμα ελευθερίας και βεβαίως αν δώσεις απόδειξη στην πίστη τότε αυτή παύει να είναι ελεύθερη και «λογικοποιείται». 

Ο Χριστός όσες φορές προκλήθηκε για να κάνει θαύμα μόνο και μόνο για να πεισθούν οι άνθρωποι δεν το έκανε ποτέ (Ματθ. 4,1-11). 

Το θαύμα είναι ενταγμένο στην ανθρώπινη ιστορία, δεν έρχεται να καταλύσει τους φυσικούς νόμους, αλλά ίσα-ίσα αποκαθιστά τη φυσικότητα των νόμων μέσα στη σχέση όντος και μη όντος. Γι’ αυτούς τους λόγους άλλωστε στην Καινή Διαθήκη ονομάζονται «σημεία» και όχι θαύματα. 

Το «σημείο» γίνεται όχι με θόρυβο, αλλά διακριτικά και βεβαίως πάντα προς όφελος όλης της εκκλησιαστικής κοινότητας και όχι ενός και μόνο μεμονωμένου ανθρώπου. 

Στην Εκκλησία δεν υπάρχουν μεμονωμένοι άνθρωποι, αλλά μέλη λειτουργικά ενωμένα μεταξύ τους με τα προσωπικά τους χαρίσματα που λειτουργούνται χάριν της κοινότητας. 

Πόσες φορές τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει θορυβώδη θαύματα προβαλλόμενα από τα Μ.Μ.Ε. – περισσότερο ως αρνητικά γεγονότα – και με τα λεωφορεία να πάνε και να έρχονται; 

Σκοπός του «σημείου» λοιπόν δεν είναι ο εγκλωβισμός της πίστης, αλλά η στήριξη και η αναπτέρωσή της και αυτό έγκειται στον τρόπο με τον οποίον γίνεται ένα «σημείο». Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι θαύματα κάνουν και οι δαιμονικές δυνάμεις. 

Βεβαίως και το ίδιο το «σημείο» ακόμη κι όταν γίνεται μπροστά στα μάτια μας δεν θα «ενεργήσει» σε όλους μας το ίδιο μέσα μας. Η προαίρεση του καθενός μας λειτουργεί εδώ ως «θύρα» της ψυχής μας. 

Όσες φορές ο Χριστός «ποιούσε σημεία» άλλοι ζωοποιούνταν περισσότερο ένεκα αυτών (ενν. των σημείων) και άλλοι δαιμονοποιούνταν ακόμη περισσότερο (Φαρισαίοι). 

Η πίστη πολλές φορές δεν είναι προϋπόθεση για να ενεργηθεί σημείο (Μεταστροφή του Αποστόλου Παύλου). Αυτό (ενν.το σημείο) μπορεί να γίνει είτε ένεκα πίστης είτε ένεκα απιστίας εκεί που μόνο ο Θεός ξέρει το «γιατί». 

Άλλωστε, η πίστη δεν είναι κάτι στατικό που από τη στιγμή που τη βάλαμε στην παλάμη μας απλά την κουβαλάμε μαζί μας, αλλά πρόκειται για κάτι πέρα για πέρα δυναμικό που μπορεί από λεπτό σε λεπτό να μεταβληθεί με γνώμονα πρώτα απ’ όλα την προαίρεσή μας όπως ήδη είπαμε. 

Ο έχων αγαθή προαίρεση λοιπόν δεν έχει ανάγκη να δει το θαύμα να ενεργείται εκπληκτικά μπροστά στα μάτια του, αλλά παντού στην καθημερινότητά του βλέπει και πάνω απ’ όλα βιώνει πολλά «σημεία» που ενεργούνται ωστόσο αθόρυβα και διακριτικά. 

ΣΤΑΥΡΟΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ: "Στην Εκκλησία δεν έγινε αποχουντοποίηση"

Ο Σταύρος Ζουμπουλάκης έδωσε στο BHmagazino και την Αμάντα Μιχαλοπούλου μια ζουμερή συνέντευξη, με αφορμή και την πρόσφατη κυκλοφορία δύο βιβλίων του που έχουν προκαλέσει ήδη πολλές συζητήσεις: «Χρυσή Αυγή και Εκκλησία» και «Η αδερφή μου» (εκδ. Πόλις). 

Όπως πάντα ο Ζουμπουλάκης δε μασάει τα λόγια του και στην ερώτηση:

Και εσείς θυμώνετε όμως. Οχι μόνο με τη Χρυσή Αυγή, αλλά και με την Εκκλησία, που στην Ελλάδα δεν μετείχε στην οικοδόμηση της μεταπολεμικής δημοκρατίας, απαντάει: 

«Εχετε δίκιο, θυμώνω. Αλλά, θέλω να πιστεύω, μετά λόγου γνώσεως. Στη Δυτική Ευρώπη, η Καθολική και οι προτεσταντικές Εκκλησίες μετέχουν και συμβάλλουν σε αυτήν την οικοδόμηση, αναδεικνύοντας την ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης. Αντιθέτως, η ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία γίνεται μεταπολεμικά στυλοβάτης ενός αυταρχικού, αστυνομικού κράτους. Αργότερα, συνεργάζεται αγαστά με τη δικτατορία. Είναι ο μόνος θεσμός στον οποίο δεν γίνεται αποχουντοποίηση». 

Πώς το εξηγείτε αυτό; 

«Φοβήθηκε ότι θα αποδομηθεί πλήρως – και δικαίως, αφού ήταν όλοι τους χουντικοί. Αλλά και ο Καραμανλής δεν ήθελε να ανακατευτεί με την Εκκλησία. Οχι από σεβασμό – από αδιαφορία και υποτίμηση. Άρα, ούτε το επίσημο κράτος απαίτησε τον εκδημοκρατισμό της Εκκλησίας».

Ολόκληρη τη συνέντευξη του Σταύρου Ζουμπουλάκη διαβάστε εδώ.

Σκέπτομαι τώρα ότι οι όποιοι "αντι-οικουμενιστές" και φωνασκούντες για την "παράδοση" και τα συναφή είναι ...τυχαία και ...μοιραία χουντικής νοοτροπίας, εξ ου και η έκδηλη συμπάθεια προς την Χρυσή Αυγή; Το ιδεολογικό υπόβαθρο είναι πολύ βαθύ και γι' αυτό συντηρεί ακόμα μέσα στην Εκκλησία της Ελλάδος σύνδρομα φοβικότητας, συνομωσιολογίας, αποκλεισμού της ετερότητας και ό,τι παρεμφερές. Οι εκπρόσωποι αυτοί της τάσης δεν είναι ίσως η πλειοψηφία των πιστών, αλλά είναι ικανοί για να κάνουν θόρυβο, ως κύμβαλα αλαλάζοντα, και να καθίστανται έτσι υπολογίσιμη δύναμη, που την φοβούνται πολλοί, από τους ιεράρχες μέχρι και απλούς πιστούς, οι οποίοι από φόβο, αδυναμία ή ωχαδερφισμό, δεν θέλουν να μπλέξουν...

Φίλος μουσικός της Ιδιωτικής Οδού τα 'χασε όταν είδε αναρτημένα σχόλια αυτής της νοοτροπίας. Δεν πίστευε ότι υπάρχουν ακόμα τέτοιου είδους ...σταγονίδια. Και όμως υπάρχουν... 

Γι' αυτό απαιτείται αντίσταση σ' αυτή τη φασιστική, στην ουσία της, συλλογιστική, η οποία εκθέτει την Εκκλησία στα μάτια των σοβαρών ανθρώπων αυτού του τόπου. 

Π.Α.Α.

Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΕΩΣ

Μ. Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Τσέτση 

Επ’ευκαιρία της Κυριακής της Ορθοδοξίας, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πειραιώς κ. Σεραφείμ εξαπέλυσε εκτενή ποιμαντορική Εγκύκλιο, με την οποία προέβη στην ενημέρωση των πιστών της Θεοσώστου Επαρχίας του ως προς τους κινδύνους που εγκυμονεί «η μεγαλύτερη εκκλησιολογική αίρεση όλων των εποχών», η «Παναίρεση του οικουμενισμού», καλώντας τους ταυτoχρόνως όπως καταδικάσουν και απορρίψουν τους «ανευθύνως και αντικανονικώς» πολιτευόμενους, οικουμενιστικών τάσεων, Ορθοδόξους Εκκλησιαστικούς, «όποια θέση και αν κατέχουν αυτοί στον Εκκλησιαστικό οργανισμό». 

Προκειμένου να τεκμηριώσει τον λόγο του, ο Σεβασμιώτατος παραπέμπει σε από πολλού γνωστές τοποθετήσεις ορισμένων κληρικών και πανεπιστημιακών διδασκάλων, πολεμίων του «οικουμενισμού». Ζώντων τε και τεθνεώτων. Και εν συνεχεία, εκφράζει τις εαυτού απόψεις, σχετικά με κάποιο «προκαθορισμένο από την Μασωνία και τον φρικώδη διεθνή Σιωνισμό» σχέδιο, το οποίο, καθώς ισχυρίζεται, αποσκοπεί στην ένωση όλων των απανταχού της γης ομολογιών και θρησκειών σε μια «πανθρησκεία, με αρχηγό τον αιρεσιάρχη Πάπα της Ρώμης, ο οποίος και θα παραδώσει την παγκόσμια εξουσία στον Αντίχριστο» (sic), όταν έλθει το πλήρωμα του χρόνου! 

Το μετά πολλής πεποιθήσεως προβαλλόμενο αυτό «σενάριο» ηχεί, αν μη τι άλλο, παράξενα. Και κατά τη γνωστή λαϊκή έκφραση, φαίνεται να είναι «τραβηγμένο απ΄τα μαλλιά»! Διά τούτο, θα ήταν, νομίζω, πολλαπλώς χρήσιμο αν η Σεβασμιότης του παρέπεμπε στις πηγές από τις οποίες αρύσθηκε στοιχεία, προκειμένου να παρουσιάσει στα λογικά του πρόβατα, (εμμέσως δε, και ελέω διαδικτύου, στον απανταχού της οικουμένης Ορθόδοξο κόσμο!), το παράδοξο αυτό και ξενίζον «μακιαβελικό» σχέδιο. Πρόθεση του άρθρου αυτού ουδόλως είναι η ανασκευή όσων διατυπώνονται στην εν λόγω Εγκύκλιο. Η έστω απλή ανάλυση των θετικών και αρνητικών πτυχών της Οικουμενικής Κινήσεως και του κυριώτερου θεσμικού της οργάνου, του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών (ΠΣΕ), θα απαιτούσε συγγραφή πολυσέλιδου τόμου. Ωστόσο, προτού εισέλθω στο θέμα το οποίο θέλω να σχολιάσω, θα επιθυμούσα να κάμω μόνο μια σύντομη παρατήρηση σχετικά με τον ισχυρισμό της Εγκυκλίου, ότι πίσω από κάθε οικουμενιστική ενέργεια βρίσκεται ο δάκτυλος του Σιωνισμού. Ο ισχυρισμός αυτός είναι έωλος. Αρκεί να αναγνώσει κανείς τους μύδρους που εκτοξεύουν, από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 ήδη, διάφορα Σιωνιστικά κέντρα κατά του ΠΣΕ, οσάκις αυτό αντιτάσσεται στην αλλοίωση του χαρακτήρος των Ιεροσολύμων, όταν τάσσεται στο πλευρό των ξερριζωμένων από την πατρώα γη τους Παλαιστινίων ή κατακρίνει την, συνεπεία της ιδεολογίας του Σιωνισμού, επεκτατική πολιτική του Κράτους του Ισραήλ, για να διαπιστώσει ότι ένας από τους πλέον άτεγκτους και ανυποχώρητους πολέμιους του Οικουμενισμού, είναι ακριβώς ο Σιωνισμός. 

Σκοπός του γραπτού αυτού είναι, απλώς, ο σχολιασμός μιας σύντομης παραγράφου της Εγκυκλίου, όπου δηλώνεται με έμφαση πως «Η Εκκλησία της Ελλάδος πάντοτε αντιστέκεται σταθερά, αταλάντευτα και ακλόνητα στον Οικουμενισμό και αποτελεί ισχυρό αντιοικουμενιστικό προπύργιο». Να μου επιτραπεί να παρατηρήσω ότι ο αφορισμός αυτός είναι υπερβολικός, για να μη πω, αναληθής. Η ιστορία καταδεικνύει ότι η Αγιωτάτη Εκκλησία της Ελλάδος όχι μόνο δεν αντέστη στην Οικουμενική Κίνηση, καθώς διατείνεται η Εγκύκλιος, αλλά τουναντίον, με την συμβολή κορυφαίων κληρικών και λαϊκών στελεχών της, όπως οι Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Παπαδόπουλος (μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών), Δ. Μπαλάνος, Α. Αλιβιζάτος, Κ. Δυοβουνιώτης, και Π. Μπρατσιώτης, είχε ενεργό συμμετοχή σ΄αυτήν, από τις πρώτες ήδη μέρες της εμφανίσεώς της στο Εκκλησιαστικό προσκήνιο την δεκαετία του 1920. Και αργότερα, το 1948, υπήρξε μαζί με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Εκκλησία Κύπρου, ένα από τα τρία Ορθόδοξα ιδρυτικά μέλη του ΠΣΕ. 

Τα επίσημα περιοδικά της Εκκλησίας της Ελλάδος «Θεολογία» και «Εκκλησία», είναι κατάμεστα εκθέσεων και πραγματειών που ομιλούν εύγλωττα για την ουσιαστική συνεισφορά εξεχόντων, και πάλιν, κληρικών και θεολόγων της, όπως οι Κορινθίας Παντελεήμων, Δημητριάδος (και μετέπειτα Αθηνών) Χριστόδουλος, Ανδρούσης (νύν Αλβανίας) Αναστάσιος, Ι.Καρμίρης, Β. Ιωαννίδης, Β. Βέλλας, Κ. Μπόνης, Μ, Σιώτης, Γ. Κονιδάρης, π. Ι. Ρωμανίδης, Σ. Αγουρίδης, Ι. Καλογήρου, Ν. Νησιώτης, στον πολυμερή θεολογικό διάλογο που διεξαγόταν τις δεκαετίες που ακολούθησαν την ίδρυση του ΠΣΕ, κυρίως στα πλαίσια των Επιτροπών «Πίστις και Τάξις» και «Ιεραποστολή και Ευαγγελισμός». Η Θεολογική συμβολή των κορυφαίων αυτών Ιεραρχών και καθηγητών, αλλά και των διαδόχων τους (λ.χ. Περιστερίου Χρυσοστόμου, Θερμοπυλών Ιωάννου, Π. Βασιλειάδη, Γ. Μαρτζέλου), κατά την τελευταία τριακονταετία, σε Συνελεύσεις, σε Διοικητικά όργανα, σε Επιτροπές και Θεολογικά Συνέδρια του ΠΣΕ, κάθε άλλο παρά «αντίσταση στον οικουμενισμό» μπορεί να θεωρηθεί. Επρόκειτο (και πρόκειται) για μια συνειδητή συμμετοχή της Εκκλησίας της Ελλάδος σε ένα διάλογο ο οποίος στοχεύει στην προσέγγιση των Χριστιανών, στην άμβλυνση των θεολογικών και εκκλησιολογικών διαφορών τους, και στην προώθηση της Χριστιανικής Ενότητος. Διάλογο που, σημειωθήτω, πλειστάκις ἔλαβε το nihil obstat επισήμων Πανορθοδόξων Σωμάτων. Καθώς έλεγε λίαν εύστοχα ο αείμνηστος Αθηνών Χριστόδουλος, «τα στοιχεία εκείνα που κείνται εις την βάσιν των διεργασιών που συντελούνται εντός της Οικουμενικής Κινήσεως με την συμμετοχήν των Ορθοδόξων, δεν είναι η τάσις κάποιας δογματικής μειοδοσίας ή ενός εκκλησιαστικού μινιμαλισμού, ούτε η ενδοτικότης τυχόν των ορθοδόξων, αλλά η στερρά προσήλωσις της Εκκλησίας μας εις το θείον ιδεώδες της ενότητος των χριστιανών...» (βλ. «Πληροφορία». Αρ. 12-13, 1987). 

Αν, όμως, η ουσιαστική συμβολή της Ελλαδικής Εκκλησίας στον διαχριστιανικό Θεολογικό διάλογο είναι γνωστή, χάρις στην πλούσια βιβλιογραφία που υπάρχει, άγνωστη παραμένει για πολλούς μια άλλη πτυχή της σχέσεώς της προς την Οικουμενική Κίνηση, μάλιστα δε προς το ΠΣΕ. Εκείνη που αφορά στην Διακονία και την κοινωνική πρόνοια. 

Καταλυτική στον τομέα της Διακονίας, υπήρξε η πρωτοβουλία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Σπυρίδωνος όπως, στις αρχές του ΄50, συστήσει την Συνοδική Επιτροπή Αλληλοβοηθείας και αναθέσει στον καθηγητή Αμίλκα Αλιβιζάτο την συνεργασία της Εκκλησίας της Ελλάδος με το ΠΣΕ, σε έργα τα οποία απέβλεπαν στην θεραπεία όχι μόνο των τεράστιων αναγκών της, αλλά και των ζωτικών αναγκών συνόλης τής, αναπτυσσόμενης τότε, μεταπολεμικής και μετεμφυλιακής Ελλάδας. Πόσοι επί των ημερών μας γνωρίζουν ότι η ανάπτυξη της πτηνοτροφίας στην Ήπειρο (τα περίφημα «κοτόπουλα Ιωαννίνων»!) από το 1951 ήδη, οφείλεται στην δραστηριοποίηση ενός κλιμακίου του ΠΣΕ, που επί Αρχιερατείας Σεραφείμ ολοκληρώθηκε με την ανέγερση και τον εξοπλισμό του τελειότερου πτηνοσφαγείου των Βαλκανίων; Πόσοι ξέρουν ότι η γεωργική, κτηνοτροφική, μελισσοκομική ανάπτυξη των Κυθήρων και ποικίλα προγράμματα τουριστικής αναπτύξεως, οδοποιίας, αναδασώσεως, υδρεύσεως και ηλεκτροδοτήσεως πολλών χωριών του νησιού αυτού, υλοποίηθηκαν από κλιμάκιο του ΠΣΕ που είχε καλέσει για τον σκοπό αυτό ο τότε ποιμενάρχης της Επισκοπής αυτής, ο οξυδερκής και ευρύς τον νουν μακαριστός Μητροπολίτης Κυθήρων Μελέτιος ο Γαλανόπουλος; Πόσοι Κυθήριοι σήμερα γνωρίζουν ότι το πρώτο (δωδεκαθέσιο!) αεροπλάνο της Ολυμπιακής που πέταξε προς το νησί τους τον Δεκέμβριο του 1971, προσγειώθηκε σε αεροδρόμιο, τα σχέδια του οποίου είχαν εκπονηθεί από το εν λόγω «οικουμενικό» κλιμάκιο; [Και επειδή ο λόγος περί αναπτυξιακών έργων σε Ελληνικά νησιά, να μου επιτραπεί να μεταφερθώ σε μια άλλη Εκκλησιαστική δικαιοδοσία στην Ελληνική επικράτεια, και να πληροφορήσω τους μή ειδότας ότι, αν σήμερα η Σύμη δεν έχει πρόβλημα πόσιμου νερού, τούτο οφείλεται στο ότι ένα άλλο «οικουμενικό»-διαχριστιανικό κλιμάκιο του ΠΣΕ, είχε εγκαταστήσει στις αρχές της δεκαετίας του ΄60, μια πιλοτική μονάδα αφαλατώσεως του θαλάσσιου ύδατος]. Πόσοι, τέλος, γνωρίζουν ότι δύο τυπογραφεία της Αποστολικής Διακονίας, επί Αρχιεπισκοπείας Σπυρίδωνος το 1951 και Σεραφείμ το 1981, είχαν συσταθεί με την συνδρομή του ΠΣΕ; 

Η «χέρι-χέρι» συνεργασία της Εκκλησίας της Ελλάδος με το ΠΣΕ, όπως και με άλλους φορείς της Οικουμενικής Κινήσεως, υπήρξε πολυδιάστατη και όντως υποδειγματική. Στα πλαίσια του ευρύτατου αυτού διακονικού προγράμματος, ανεγέρθηκαν και συντηρήθηκαν, (με την αποστολή τόνων κλινοσκεπασμάτων, ρουχισμού και τροφίμων), Εκκλησιαστικά ιδρύματα εξήκοντα εννέα (69) Ιερών Μητροπόλεων της Εκκλησίας της Ελλάδος, όπως οικοτροφεία, γηροκομεία, ορφανοτροφεία, κέντρα νεότητος, παιδικοί σταθμοί, οικοκυρικές σχολές, συσσίτια, σχολές διακονισσών και νοσοκόμων. Από το Αιγαίο μέχρι τα Επτάνησα και από τη Μάνη ως την Μακεδονία και την Ήπειρο. Και θα μπορούσε να λεχθεί παρενθετικά ότι, από την εις είδος ενίσχυση η οποία εστάλη στην Ελλάδική Εκκλησία από φορείς της «παναιρέσεως του οικουμενισμού», την «μερίδα του λέοντος» την είχαν λάβει οκτώ «Καντιωτικά» ιδρύματα, στην Πτολεμαΐδα, στο Αμύνταιο και την Φλώρινα! (Οι δυσπιστούντες, ας ανατρέξουν στο αρχείο της Συνοδικής Επιτροπής Αλληλοβοηθείας, στην Μονή Πετράκη, προκειμένου να βεβαιωθούν δια «του λόγου το ασφαλές»). 

Ουσιαστική, όμως, πτυχή της συνεργασίας αυτής, υπήρξε και το πρόγραμμα οικουμενικών υποτροφιών, χάρις στο οποίο μετεκπαιδεύθηκαν σε ετερόδοξες (αν θέλετε, «αιρετικές») Θεολογικές Σχολές διαφόρων Πανεπιστημίων της Ευρώπης και της Αμερικής, (από το 1948 ήδη), περί τα 150 κληρικά και λαϊκά στελέχη της Ελλαδικής Εκκλησίας, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και ένιοι Ιεράρχαι, επώνυμοι Αγιορείτες, Πανεπιστημιακοί και καθηγηταί Μέσης Εκπαίδευσης, που επ΄εσχάτων κρατούν ψηλά το λάβαρο του «αντιοικουμενισμού»! 

Τέλος, θα ήταν χρήσιμο να αναφερθεί ότι, στα πλαίσια της αγαστής αυτής συνεργίας μεταξύ Εκκλησίας και ΠΣΕ, συστάθηκε αφ΄ενός η καίρια Υπηρεσία υποδοχής και καθοδηγήσεως των παλιννοστούντων από την Δυτική Ευρώπη Ελλήνων εργατών, και αφ΄ετέρου, ένα πρόγραμμα στεγάσεως και επαγγελματικής αποκαταστάσεως των επαναπατριζομένων Ομογενών από την Ρουμανία, την Γιουγκοσλαβία, την Κίνα και την Σοβιετική Ένωση, σε συνεργασία, αυτήν τη φορά, με τις Ελληνικές Αρχές και την Υπάτη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. 

Η ως άνω περιγραφή είναι μια απλή μόνο περίληψη του τεράστιου ποιμαντικού, κοινωνικού, αναπτυξιακού και ανθρωπιστικού έργου, το οποίο πραγματώθηκε από την Εκκλησία της Ελλάδος σε συνεργασία με το ΠΣΕ. Και ελπίζω να έδωσε, κατά το μέτρον του δυνατού, μια κάποια ιδέα, όσον αφορά στην άλλη, την άγνωστη για πολλούς, πλευρά της Οικουμενικής Κινήσεως. 

Προς το τέλος της εν λόγω Εγκυκλίου, τονίζεται ότι «η Εκκλησία έδειχνε και δείχνει πάντα μεγάλη ευαισθησία σ΄όλα τα ανθρώπινα προβλήματα». Με την προειδοποίηση, ωστόσο, ότι «η από κοινού με τους αιρετικούς αντιμετώπισή τους παρουσιάζει πολλά μειονεκτήματα». Δεν είμαι βέβαιος. Στην πράξη, η Αγιωτάτη Εκκλησία της Ελλάδος απέδειξε ακριβώς το αντίθετο!

Ο ΑΞΙΟΘΑΥΜΑΣΤΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΦΙΛΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΩΝΙΑ

Όταν γνώρισα στη Βαρσοβία τον Πολωνό Θωμά Κοσλόφσκι εντυπωσιάστηκα από τα ελληνικά του αλλά και από την ελληνολατρία του. Κι ακόμη, από την αγάπη του για το ελληνικό τραγούδι, που το γνωρίζει στις λεπτομέρειές του!
Μέχρι και μεταπτυχιακές σπουδές εθνομουσικολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας έκανε και η εργασία του είχε ως θέμα την εξέλιξη της μουσικής παράδοσης της Λέσβου.

Κουβεντιάζοντας με τον Θωμά και εντυπωσιασμένος από το πάθος του για την Ελλάδα, μου αποκάλυψε ότι υπάρχουν κι άλλοι φιλέλληνες Πολωνοί σαν κι αυτόν και είναι αυτοί που αποτελούν τον Σύνδεσμο Φίλων της Ελλάδας.

Ο Σύνδεσμος των Φίλων της Ελλάδας, λοιπόν, ιδρύθηκε το 1991. Τα μέλη του είναι στην πλειοψηφία τους κάτοικοι της Βαρσοβίας, οι οποίοι ενδιαφέρονται για την αρχαία και τη σύγχρονη Ελλάδα, δηλαδή για τον Ελληνισμό στη διαχρονία του. 

Σκοπός της δραστηριότητας του Συνδέσμου είναι να συγκεντρωθούν γύρω του όλοι όσοι αγαπάνε την Ελλάδα ή ασχολούνται επαγγελματικά με ελληνικά θέματα, ώστε να τη γνωρίσουν καλύτερα και να την προβάλλουν στην Πολωνία. 

Ο Σύνδεσμος οργανώνει διαλέξεις για τα μέλη του και για το κοινό, εργαστήρια ελληνικού χορού, μουσικές εκδηλώσεις, εκθέσεις, ασχολείται επίσης με εκδοτική δραστηριότητα. Μέχρι τώρα ο Σύνδεσμος έχει οργανώσει μια σειρά εκδηλώσεων. 

Οι πιο σημαντικές απ΄αυτές ήταν: 

- Ελληνο-πολωνική βραδιά αφιερωμένη στο Μεσολόγγι.

- Παρουσίαση βιβλίων «Η μεγάλη νύχτα» του Π. Χάρη και «Το τρίτο στεφάνι» του Κ. Ταχτσή, που είχαν μεταφραστεί στα πολωνικά. 

- Ρεσιτάλ της διακεκριμένης Ελληνίδας πιανίστριας Ντόρας Μπακοπούλου. 

- Ελληνικές ημέρες στη Βαρσοβία, στο πλαίσιο των οποίων έγιναν: 

- Λογοτεχνική βραδιά, στην οποία συμμετείχαν οι Diana Haas και Δημήτρης Νόλλας.

- Φωτογραφική έκθεση αφιερωμένη στον Κ. Καβάφη, που συνόδευε την έκδοση βιβλίων «Καβάφης – Ποίηση» και «Ο Καβάφης ο Αλεξανδρινός» του γνωστού συγγραφέα και μεταφραστή Zygmunt Kubiak, ο οποίος ήταν μέλος του Συνδέσμου. 

- Διάλεξη του καθηγητή Oktawiusz Jurewicz με θέμα «Η ελληνική γλώσσα: η παλιά και η σημερινή»,. 

- Δύο παραστάσεις του μοντέρνου θεατρικού έργου «Επιχείρηση Άλκηστη» (Lothe – Lehmann Video Teatr POZA). 

- Συμμετοχή στην ετοιμασία και παρουσίαση του αφιερωμένου στην Ελλάδα τεύχους του περιοδικού «Poznaj Świat». 

- Συναυλία στην αίθουσα του Chopin Society στη Βαρσοβία, στην οποία Πολωνοί μουσικοί έπαιξαν έργα σύγχρονων Ελλήνων συνθετών. 

- Ρεσιτάλ της περίφημης τραγουδίστριας Małgorzata Armanowska, αφιερωμένο στους Μ. Καλομοίρη, Ν. Σκαλκώτα, Μ. Χατζιδάκι, Α. Ριάδη, M. Ravel, M. Seiber. 

- Μουσική εκδήλωση, στην οποία έργα Ελλήνων συνθετών παρουσίασαν προσκεκλημένοι από την Ελλάδα οι: Νικόλ Καραλη (πιάνο), Λεωνίδας Κανάρης (κιθάρα) και Κλαούντια Ντέλμερ (τραγούδι). 

- Μεγάλη συναυλία της Λήδας Χαλκιαδάκη και του Δημήτρη Κοντογιάννη στην αίθουσα της Πολωνικής Ραδιοφωνίας 

- Διαγωνισμός απαγγελίας μεταφρασμένων στην πολωνική γλώσσα ποιημάτων Ελλήνων ποιητών, στον οποίο πήραν μέρος μαθητές από πολλά λύκεια της Βαρσοβία.

- Πάνω από 100 εργαστήρια ελληνικού χορού (στο Μαζοβιανό Κέντρο Πολιτισμού και Τέχνης [MCKiS], στην Ακαδημία Χορού «M&I Sulewscy», στη Σχολή Χορού «Riviera», σε διάφορα δημοτικά σχολεία, νηπιαγωγεία, πάρκα κλπ.ˑ 

- Ο Σύνδεσμος έλαβε, επίσης, μέρος στο φεστιβάλ «Καλοκαίρι Μπαλέτου» (Lądeckie Lato Baletowe) και στο «Φεστιβάλ Χορού και Έκφρασης» που οργάνωσε η Γκαλερί «Szafa». 

- Διαλέξεις για διάφορα θέματα (μεταξύ άλλων): «Κρήτη – η γέννηση του ευρωπαϊκού πολιτισμού στα αρχαία κείμενα», «Ήπειρος – η πολύ ηπειρωτική Ελλάδα», «Η άγνωστη Ελλάδα», «Ταξίδι στην Ήπειρο», «Τα μοναστήρια της Κρήτης, «Η Κρήτη του Καζαντζάκη», «Η ζωή και το έργο του Μίκη Θεοδωράκη», «Τα άγνωστα ελληνικά νησιά», «Αθήνα – ιστορική πόλη με πολλά πρόσωπα», «Το ελληνικό καρναβάλι» κ.α. 

- Μεγάλες εκθέσεις: έκθεση φωτογραφιών «Νησιά δικά μου / νησιά δικά σου», έκθεση φωτογραφιών και ζωγραφικής «Ελλάδα – εκεί η ψυχή μου». 

- Ο Σύνδεσμος συνέδραμε στην οργάνωση της «ελληνικής έκθεσης» στο Traffic Club της Βαρσοβίας. και συμμετείχε στο μεγάλο πρόγραμμα του Μαζοβιανού Κέντρου Πολιτισμού και Τέχνης «Συναντήσεις με τον Ελληνικό Πολιτισμό», στο πλαίσιο του οποίου έγιναν οι εξής παραστάσεις: «To the real self. The hymn to Demeter» του θεατρικού ομίλου «Syn+Ergasia» στο θέατρο «Montownia», «Bachus» του θεατρικού ομίλου «Chorea/Earthfall» στο «Teatr Nowy Praga, Fabryka Trzciny», «Taniec Lasu» των θεατρικών ομίλων «Chorea» και «Limen» στο θέατρο «Montownia». 

- Ο Σύνδεσμος συνέβαλε επίσης ώστε οι οργανωτές του μεγάλου Φεστιβάλ «Skrzyżowanie Kultur» («Διασταύρωση των Πολιτισμών») να καλέσουν την Ελληνίδα τραγουδίστρια Σαββίνα Γιαννάτου με το συγκρότημα «Primavera en Salonico» και δύο χορευτές του θεάτρου «Δόρα Στράτου». 

- Οργάνωσε την πρώτη και μοναδική στην Πολωνία προβολή της ταινίας ντοκιμαντέρ «Νικαριά μου» του Σπύρου Τέσκου, μετά την οποία πραγματοποιήθηκε και μια μικρή τηλεφωνική συζήτηση με το σκηνοθέτη. 

- Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας, οργάνωσε μια εξαιρετική βραδιά αφηγήσεων και ελληνικών παραμυθιών με τον Στέλιο Πελασγό (με τη συμμετοχή της Δομνίκης Μαυρίδου στο κανονάκι).

- Ο Σύνδεσμος πήρε μέρος σε σειρά ραδιοφωνικών εκπομπών (π.χ. εκπομπές για το ελληνικό καρναβάλι και για τους ελληνικούς χορούς, για τα ελληνικά νησιά, για τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό). 

- Κάθε χρόνο οργανώνει ελληνικά πικνίκ με χαρταετούς. 

Ο Σύνδεσμος έχει 76 μέλη. Όλες οι δραστηριότητες του πραγματοποιούνται με εθελοντική εργασία και με κόπο των μελών του. Πρόεδρος είναι ο Paweł Polanowski και Γραμματέας ο Tomasz Kozłowski. 

Νομίζω πως κάθε περαιτέρω σχολιασμός περιττεύει. 

Η Ελλάδα ζει και αναπνέει πολύ καλά και εκτός του Ελλαδικού κρατιδίου και πέρα από τους γηγενείς. Η οικουμενικότητα του Ελληνισμού σε όλο το μεγαλείο της.
Π.Α.Α.
φωτογραφίες: Bozena Glodkowska και Beata Kuczborska

"Μια Πόλη Μαγική" στο Ζωγράφειο της Πόλης

Μια ξεχωριστή εμπειρία έζησαν οι 16 μαθητές του Ζωγραφείου Γυμνασίου και οι 71 μαθητές της Ε΄ Τάξης του Δημοτικού Σχολείου των Εκπαιδευτηρίων Ε. Μαντουλίδη, που παρουσίασαν μαζί την εκπληκτική μουσικοθεατρική παράσταση «Μια Πόλη Μαγική», βασισμένη στο παραμύθι της Ελένης Πριοβόλου, που γράφτηκε ειδικά για την παράσταση για τους μαθητές του Ζωγραφείου και των Εκπαιδευτηρίων Ε. Μαντουλίδη. 

Στην κατάμεστη αίθουσα εκδηλώσεων του Ζωγραφείου Γυμνασίου-Λυκείου της Κωνσταντινούπολης, το βράδυ της Πέμπτης 21 Μαρτίου, η συγκίνηση περίσσευε. Οι μαθητές, στην ιστορική σκηνή του Ζωγραφείου έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους, ενώ οι παριστάμενοι, μεταξύ των οποίων και 40 γονείς των μαθητών των Εκπαιδευτηρίων Ε. Μαντουλίδη, οι οποίοι ταξίδεψαν για να παρακολουθήσουν την παράσταση, δεν σταμάτησαν να χειροκροτούν τους μικρούς μαθητές αλλά και να δακρύζουν από συγκίνηση. Η παράσταση είχε τα πάντα: συναίσθημα, χορό, μουσική και φυσικά Happy End. 

Η εκδήλωση ξεκίνησε με το χαιρετισμό του Διευθυντή του Ζωγραφείου κ. Γιάννη Θ. Δεμιρτζόγλου, ο οποίος, αφού καλωσόρισε τους μαθητές και τους γονείς από την Πόλη και την Ελλάδα, μεταξύ άλλων ανέφερε: «Σήμερα θα δείτε μία παράσταση την οποία παρουσιάζουν μαθητές από δύο διαφορετικά σχολεία, δύο διαφορετικές πόλεις και δύο διαφορετικές χώρες. Αυτό δεν έχει ξανασυμβεί. Όπως θα διαπιστώσετε όμως και μόνοι σας, το αποτέλεσμα είναι εκπληκτικό». Και συνέχισε: «Η συγκεκριμένη παράσταση ήταν μία ιδέα της Γενικής Διευθύντριας των Εκπαιδευτηρίων Μαντουλίδη και συζύγου μου κ. Άσπας Χασιώτη, η οποία απευθύνθηκε στη συγγραφέα και φίλη της Ελένη Πριοβόλου και της ζήτησε να γράψει ένα παραμύθι για την Πόλη. Αυτό θα απολαύσετε σήμερα». 

Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο Διευθυντής του Δημοτικού των Εκπαιδευτηρίων Ε. Μαντουλίδη κ. Γιώργος Χατζόπουλος, ο οποίος ευχαρίστησε το Ζωγράφειο για τη θερμή φιλοξενία και την άψογη συνεργασία και ανέφερε ότι τέτοια γεγονότα πρέπει να γίνονται πιο τακτικά ανάμεσα στην Ελλάδα και την Κωνσταντινούπολη. 

Μετά το τέλος της παράστασης η συγγραφέας κ. Ελένη Πριοβόλου, εμφανώς συγκινημένη, ανέφερε: «Τα παιδιά πέτυχαν αυτό ακριβώς που ήθελα να πω. Όταν μου ζήτησε η Άσπα να γράψω κάτι για την Πόλη, το έκανα αμέσως και με πολύ μεγάλη χαρά. Η παράσταση αναφέρεται στα μύρα αυτής της μαγικής Πόλης που τη συντροφεύουν στο διάβα των αιώνων. Εύχομαι όλοι σας και περισσότερο τα παιδιά να μη χάσουν ποτέ τα μύρα τους». 

Η Γενική Διευθύντρια των Εκπαιδευτηρίων Μαντουλίδη κ. Άσπα Χασιώτη κλείνοντας την εκδήλωση, αφού συνεχάρη τους μικρούς μαθητές, ανέφερε χαρακτηριστικά: «Οι μικροί μαθητές του Ζωγραφείου, στην πρώτη συνάντησή μας, μου ζήτησαν να παίξουν ποδόσφαιρο και μπάσκετ με τους δικούς μου μαθητές. Τη στιγμή εκείνη γεννήθηκε η ιδέα γι’ αυτήν την παράσταση. Η άμεση και θετική ανταπόκριση της φίλης μου Ελένης Πριόβολου στην πρότασή μου να γράψει ένα παραμύθι για την Πόλη ήταν καταλυτικός παράγοντας γι’ αυτό που απολαύσαμε σήμερα. Επίσης θα ήθελα να αναφερθώ στη συνδρομή και τη βοήθεια της κ. Γεωργίας Γκανά, η οποία διασκεύασε το παραμύθι και μαζί με τον Γιάννη Δεμιρτζόγλου ανέλαβαν τη σκηνοθεσία της παράστασης καθώς και στη συμβολή του Γιάννη Πολυμενέρη, δασκάλου μουσικής των Εκπαιδευτηρίων, ο οποίος έγραψε αυτήν την υπέροχη μουσική». 

Στην εκδήλωση μεταξύ άλλων παραβρέθηκαν ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη κ. Νίκος Ματθιουδάκης, ο Γενικός Πρόξενος της Τουρκίας στη Θεσσαλονίκη κ. Tugrul Biltekin και ο Συντονιστής Εκπαίδευσης στην Κωνσταντινούπολη κ. Σταύρος Γιολτζόγλου. 

Το μεσημέρι της ίδιας μέρας είχε προηγηθεί το «Γαϊτανάκι της Ποίησης» με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα ποίησης, όπου μαθητές τριών Σχολείων, του Ζωγραφείου Λυκείου, των Εκπαιδευτηρίων Μαντουλίδη και του 3ου ΓΕΛ Άρτας διάβασαν ποιήματα του Κ. Π. Καβάφη και άλλων σημαντικών ποιητών του 20ου αιώνα, Ελλήνων και Τούρκων. Ποιήματα επίσης απήγγειλαν καθηγητές, στα ελληνικά και τα τούρκικα. Η εκδήλωση αφιερώθηκε στα Παιδιά με Σύνδρομο Down, που γιόρταζαν την ίδια μέρα, τους ποιητές της ζωής και της καρδιάς μας, και οι μαθητές παρακολούθησαν σχετικό ντοκιμαντέρ, σε σκηνοθεσία Ελένης Δημοπούλου. 

Οι μαθητές των Εκπαιδευτηρίων Μαντουλίδη, εκτός από την παράσταση στην οποία συμμετείχαν, κατά το τετραήμερο ταξίδι τους στην Πόλη επισκέφτηκαν τον Αθλητικό Σύλλογο Πέραν, όπου έπαιξαν μπάσκετ και ομαδικά παραδοσιακά παιχνίδια με τους μαθητές Γυμνασίου του Ζωγραφείου, ξεναγήθηκαν στους χώρους του ιστορικού συλλόγου, που ιδρύθηκε το 1876, και πληροφορήθηκαν από τον Πρόεδρο του Συλλόγου κ. Τόλη Χαριζάνο την πλούσια ιστορία του. «Από τη δεκαετία του ’50 είχε να δει ο Σύλλογος τόσα παιδιά», είπε με συγκίνηση ο κ. Χαρίζανος, αποχαιρετώντας τους μαθητές. Στη συνέχεια μαθητές και εκπαιδευτικοί επέστρεψαν στο Ζωγράφειο, όπου συνομίλησαν με τη συγγραφέα Ελένη Πριοβόλου και μαγεύτηκαν με τις μοναδικές ιστορίες της. 

Το απόγευμα παρακολούθησαν την Ακολουθία των Α΄ Χαιρετισμών στον Πατριαρχικό Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι, όπου και είχαν τη χαρά να συναντηθούν με την ΑΘΠ τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. κ. Βαρθολομαίο. 

Οι μαθητές και οι γονείς ξεναγήθηκαν ακόμη στην Αγία Σοφία, στο Μ̟πλε Τζαμί, στο Βυζαντινό Υδραγωγείο, στη Μονή της Χώρας και είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν μία βόλτα με καράβι στο Βόσπορο, όπου γευμάτισαν, τραγούδησαν και χόρεψαν μέχρι τελικής πτώσης. 

Τέλος επισκέφτηκαν την Κοινότητα του Μέγα Ρεύματος (Arnautkioi), τον Ιερό Ναό Ταξιαρχών και παρακολούθησαν την ταινία «Το Μέγα Ρεύμα του Βοσ̟πόρου», του Γ. Μουτεβελή, στην κοινοτική αίθουσα. Η φιλοξενία της Ομογένειας ήταν μοναδική, αντάξια της ιστορίας της και της αρχοντικής της κληρονομιάς. 

Πριν πάρουν το δρόμο της επιστροφής, το πρωί της Κυριακής, πραγματοποίησαν προσκύνημα στην Παναγία των Βλαχερνών, στην Παναγία τη Βαλουκλιώτισσα Ζωοδόχου Πηγής και στο ενυδρείο. 

Η εμπειρία ήταν μοναδική για μικρούς και μεγάλους. Οι μαθητές των δύο σχολείων απέκτησαν νέους φίλους και ανανέωσαν το ραντεβού τους στη Θεσσαλονίκη. Οι μαθητές των Εκπαιδευτηρίων Ε. Μαντουλίδη γνώρισαν την ιστορία τους, συναντήθηκαν με την παράδοσή τους και ένιωσαν περήφανοι για την καταγωγή τους. .

ΜΑΡΑΘΩΝΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΟ POLIS ART CAFE

φωτορεπορτάζ: Ιδιωτική Οδός

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, το Polis Art Café διοργανώνει μια σειρά εκδηλώσεων, παρουσιάσεις ποιητικών βιβλίων, εικαστικές παρεμβάσεις, αλλά και μια γιορτή για την Ημέρα Ποίησης, η οποία πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 24 Μαρτίου. 

Χθες, λοιπόν, μετά τις 6 το απόγευμα στο Polis, στη Στοά του Αρσακείου στο κέντρο της Αθήνας,  έλαβε χώρα μια μαραθώνια εκδήλωση Ποίησης με απαγγελίες ποιημάτων από ανθρώπους του λόγου και του θεάτρου και μελοποιημένα ποιήματα από μουσικά συγκροτήματα. 

Στο μουσικό μέρος συμμετείχε και η Ομάδα Μουσικής Πρωινής και Βραδινής Επανένταξης ΚΕΘΕΑ Διάβαση. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε μετά τα μεσάνυχτα, και λόγω της ποικιλομορφίας της κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον του κοινού που κατέκλυσε το χώρο. 

Ο αειθαλής Τίτος Πατρίκιος διάβασε τρία ποιήματα του

Ο Γιώργος Δουατζής επιμένει πάντα στον αγαπημένο του Τάσο Λειβαδίτη. Και δεν έχει άδικο

Η τραγουδοποιός Τατιάνα Ζωγράφου και ο Βασίλης Χατζηιακώβου που παρουσιάζε την βραδιά

Η Τατιάνα Ζωγράφου στο πιάνο και στο τραγούδι και η Δάφνη Πανουργιά, τραγούδι, παρουσίασαν τέσσερα μελοποιημένα ποιήματα από την Τ. Ζωγράφου. Τέσσερα τραγούδια σε ποίηση Ιουλίτας Ηλιοπούλου, Γιώργου Χρονά, Γιάννη Η. Παππά και Σοφίας Μπαρδάνη - Σημαντήρη. 

Δάφνη Πανουργιά

Έπραξε ορθά ή όχι ο Πατριάρχης επισκεπτόμενος τον νέο Πάπα;

Του θεολόγου - φιλολόγου Κώστα Νούση

Το θέμα δεν είναι καθόλου απλό, μα ούτε και τόσο περίπλοκο. Σπάει τη μακραίωνη παράδοση ο Οικουμενικός μας Πατριάρχης και πατήρ των απανταχού Ορθοδόξων και επισκέπτεται τον νεοεκλεγέντα Ποντίφικα Φραγκίσκο σε μια κίνηση άκρως σημειολογική. Αυτόκλητος σχεδόν απεφάσισε να ξεπεράσει το γράμμα ενός άγραφου νόμου που συντάχθηκε μέσα στην κακοήθεια της ιστορίας και από το μίσος του διαβόλου για την Εκκλησία του Χριστού. 

Η κίνηση τούτη ήταν μια ενέργεια «καθόδου», ένα βήμα ταπείνωσης, μια μορφή κένωσης. Ο έχων τα πνευματικά σκήπτρα της Εκκλησίας – η οποία διαφυλάσσει μαζί με την ιστορική διαδοχή των Αποστόλων και την αρχέγονη χριστιανική διδαχή και παράδοση, μιας Εκκλησίας που ταυτίζεται όνομα και πράγμα με τη μια Εκκλησία του Κυρίου, που ακούει στην κλητική, όσο και ουσιαστική, προσφώνηση της Ορθοδοξίας - κενώνει εαυτόν και τους συν αυτώ άπαντας σε μια πράξη και κλήση αγαπητικής αλληλοπεριχώρησης. 

Δυστυχώς ή ευτυχώς πολλοί έσπευσαν να καταγγείλουν σαν οικουμενιστική διολίσθηση την πρωτοφανή για τις θρησκευτικές μας παραστάσεις και ιδεοληψίες τούτη ενέργεια του Προκαθημένου της Ορθοδοξίας. Άλλοι μάλιστα φάνηκε να ενοχλήθηκαν ακόμη και με την καθυστέρηση της εμφάνισης του Πάπα, γεγονός υποτιμητικό κατ’ αυτούς! Μερικοί είδαν στο σπάσιμο της «επιθετικής» άχρι της ημέρας εκείνης παράδοσης στη σχέση των δυο Εκκλησιών μια κορυφαία προδοτική ενέργεια, προσβλητική και βλάσφημη σε βάρος των προ ημών αγίων Πατέρων και της στάσης τους. Ξεχνάνε, ωστόσο, μια πολύ βασική παράμετρο: διανύουμε την ατραπό της μετανεωτερικότητας και τρέχουμε να προλάβουμε τις εξελίξεις. Τούτο, βεβαίως, δεν σημαίνει πως θα απολέσουμε τη διαχρονική σταθερότητα του χριστιανικού μηνύματος, αλλά ούτε και θα πρέπει να βλέπουμε αποκλειστικά με τους φακούς του παρελθόντος το παρόν και το μέλλον μας. 

Η επίσκεψη αυτή καθεαυτή δεν έχει ούτε πρέπει να προσλάβει δαιμονικό χαρακτήρα, τουλάχιστον κατά τον γράφοντα. Πρέπει να ιδωθεί ως ευκαιρία επανέναρξης του διαλόγου, καλής θέλησης και θεάρεστης επιθυμίας επούλωσης του μέγιστου ιστορικού χριστιανικού σχίσματος. Η «κάθοδος» του Πατριάρχη στη Ρώμη μπορεί από τον κάθε καλοπροαίρετο να ερμηνευθεί στο πλαίσιο της κενωτικής οικονομίας του Υιού. Ο ίδιος ο Θεός «αυτοευτελίσθηκε» χωρίς να ντραπεί να προσλάβει τα «ακάθαρτα» ανθρώπινα. Ο Πατριάρχης ημών έδειξε ότι μπορούμε χωρίς φόβο να «προσλάβουμε» τις ρωμαιοκαθολικές συνήθειες, όπως και εκείνοι τις δικές μας, μέσα σε μια αμοιβαία αντίδοση παραδοσιακών ιδιωμάτων, πρακτικών και νοοτροπιών. Αλλά με τη βασική προϋπόθεση της Ενσάρκωσης: της διατήρησης του ασύγχυτου και αδιαίρετου χαρακτήρα των δύο φύσεων εν τη μιά υποστάσει. Εν προκειμένω θα λέγαμε αναλογικά τη διακράτηση του πάγιου δογματικού χαρακτήρα της μιας αλήθειας της μιας Εκκλησίας εν τη αλληλοδιεισδύσει των δύο λειτουργικών και όποιων άλλων εξωτερικών τύπων. Ο Παναγιώτατος έδειξε πως δεν φοβάται την επαφή με την ετερότητα, όπως ούτε ο Θεός με το κτιστό και το ανθρώπινο. Εκείνο, όμως, που τρέμει ως η φωνή και η συνισταμένη της των Ορθοδόξων συνείδησης είναι η πρόσληψη της αμαρτίας. Εν προκειμένω των δογματικών αποκλίσεων των Ρωμαιοκαθολικών από την καθαρότητα της αρχέγονης πίστης των χριστιανών. Στο λίαν εύστοχο στην υποφώσκουσα και εν πολλοίς δηκτική για τα κακώς κείμενα συμβολική - σχεδόν φωτογραφική - και παραινετική του διάσταση πατριαρχικό κείμενο επισημαίνεται τούτο εμφατικώς ως εκ των ων ουκ άνευ όρος ενότητας με όλη τη συνεπόμενη θεολογική και εκκλησιολογική του σημαντική. Η αξιοσημείωτη αυτή επί της ουσίας παρατήρηση μάλλον φαίνεται να διέφυγε από τα προκατειλημμένα βλέμματα εκείνων που προέτρεξαν σε μια εκ νέου επί προδοσία έγκληση του Βαρθολομαίου. 

Ξεκινώ με το πρωτείο. Ο Πατριάρχης «κάνοντας μετάνοια» στον Πάπα – όπως και ο Περγάμου «λαμβάνοντας ευλογία», γεγονός για το οποίο πρόφτασαν οι καλοθελητές να τον κακοχαρακτηρίσουν – έδειξε πως μπορεί να τεθεί υπό το αρχαίο πρωτείο αγάπης του Ρώμης, όχι όμως και εκείνο της μετάλλαξής του σε εξουσίας και δη παγκοσμίου. Πώς μπορεί πράγματι να συμβιβασθεί η εκκοσμίκευση – μια λέξη που υπογραμμίζεται με νόημα στο προσφωνητικό πατριαρχικό μήνυμα - και ο ιμπεριαλισμός των δυτικών με τον ανυπόδητο Χριστό και τον πτωχότατο άγιο της Ασίζης; Ιδού, Αγιώτατε Ρώμης, πεδίον δόξης λαμπρόν προς εν τοις πράγμασι επάνοδο στον Χριστό. Πολύ ωραία το κατέγραψε ο φίλος Χ. Γκουνέλας σε πρόσφατο άρθρο του για μια ενδεικτική πράξη μετανοίας: την κατάργηση των βατικάνειων τραπεζικών ιδρυμάτων. Τι σχέση, στ’ αλήθεια, έχει ο Χριστός με τον μαμμωνά; 

Πολλά μπορούν να γίνουν από τις δυο πλευρές και ιδιαίτατα από εκείνη των Ρωμαιοκαθολικών. Η κατάργηση της Ουνίας που υποσκάπτει κάθε θεμέλιο διαλόγου. Η άμεση αποταγή του κραυγαλέα τη φύσει αστείου παπικού αλάθητου. Η αναγνώριση των ιστορικών εγκλημάτων της Παπικής Εκκλησίας. Δεν υφίσταται λόγος να επεκταθώ σε βαθύτερα θεολογικά ζητήματα, όπως αυτό του filioque. Είναι, εξάλλου, γνωστό πως οι ιστορικές πιέσεις και συγκυρίες μάλλον διόγκωσαν και κατασκεύασαν διαφορές που κάλλιστα μπορούσαν ανέκαθεν να εξομαλυνθούν. Αλλά και δεν πρέπει να λησμονούμε πως πίσω από τις ανθρώπινες επεμβάσεις κρύβεται κυρίως η δαιμονική ενέργεια, που θέλει να ακυρώσει την ουσία και τη δύναμη του χριστιανισμού. Και αυτή η τελευταία έγκειται στην πραγματική θέωση, στην οντολογική ένωση Θεού και ανθρώπου εν τη ακτίστω θεία χάριτι. Στο σημείο αυτό πρέπει οπωσδήποτε να επέλθει συμφωνία των δυο Εκκλησιών, διότι άλλως καταργείται η πραγματικότητα του Χριστού, το χαλκηδόνιο δόγμα της θεανθρωπότητας. Και χωρίς αυτά δεν έχουμε Χριστό. Και χωρίς Χριστό δεν έχουμε Άγιο Πνεύμα, τουτέστιν Χάρη θεώσεως. Άρα είμαστε εκτός Εκκλησίας, εκτός Θεού, εκτός σωτηρίας, εκτός αιώνιας Βασιλείας. Και αυτό δεν μπορεί να γίνει ανεκτό από ημετέρας πλευράς, τουτέστιν ορθοδόξου. Διότι δεν είναι απλά αλλοίωση, αλλά de facto ακύρωση, καθαίρεση και κατάργηση του χριστιανισμού. Βλασφημία του Θεού. Για τους ίδιους λόγους κόπτονται εσαεί «με αυστηρότητα» κατά των αιρετικών οι Πατέρες μας, όπως βλέπουμε στο νυν αναγιγνωσκόμενο Συνοδικό της Ορθοδοξίας. 

Η επίσκεψη, όπως και η προσφώνηση, του Οικουμενικού Πατριάρχη έθεσαν εν ταυτώ όλα τα παραπάνω επί της ουσίας – ρηθείσης και τονισθείσης επίσης με νόημα υπό του Οικουμενικού - προβλήματα που κρατούν εν διαστάσει τις δυο αδελφές χριστιανικές Εκκλησίες. Αν δεν τα βρουν σε αυτά, τούτο θα σημαίνει αυτοδικαίως και αυτομάτως πως η μια εκ των δυο παύει να είναι Χριστός. Μπορούμε να το πούμε με πολλούς τρόπους, για παράδειγμα ότι νοσεί, ότι είναι πια κάτι άλλο, αλλά εξάπαντος όχι η μια Εκκλησία του Θεού. Ίσως (πρέπει να) έρθει κάποτε και η στιγμή που η Εκκλησία θα χρειαστεί να εγχειρήσει με καυτηρίαση τον χρόνιο πνευματικό όγκο που οδήγησε στο μέγα Σχίσμα. Να σταματήσει να διαλέγεται με άρρωστα μέλη της, να άρει την εκχώρηση του επισκοπικού διακονικού χαρίσματος από συγκεκριμένα πρόσωπα και την ευλογία της θείας Χάρης στους υπ΄ αυτών ποιμαινομένους. Ωστόσο, για να μη φτάσει ποτέ μια αποφράδα τέτοια μέρα, ας ευχόμαστε κατά τη λειτουργική επικαιρότητα δια του Μ. Βασιλείου για την παύση των εκκλησιαστικών σχισμάτων. 

Κ.Ν. 

24/3/2013

"Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ" ΑΠΟ ΤΟΝ "ΑΡΤΟ ΖΩΗΣ"

Του Σταύρου Ζουμπουλάκη

Δύο βιβλία για την απελευθέρωση. Σαράντα τόσα χρόνια μετά 

Το 1969 εκδίδεται το μικρό βιβλίο του Χέρμπερτ Μαρκούζε An Essay on Liberation. Δύο μόλις χρόνια αργότερα, το καλοκαίρι του 1971, καταμεσής της δικτατορίας, το βιβλίο κυκλοφορεί στα ελληνικά (Για την απελευθέρωση. Δοκίμιο), από τις εκδόσεις Διογένης του Κώστα Κουλουφάκου. Το 1971 εκδίδεται το βιβλίο του ιερέα και θεολόγου της Καθολικής Εκκλησίας Γκουστάβο Γκουτιέρρες Teología de la liberatión. Το βιβλίο μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες, προκαλεί τεράστια διεθνή συζήτηση, γοητεύει, εμπνέει μα και ενοχλεί. Στα ελληνικά κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 2012 (Θεολογία της απελευθέρωσης, εκδόσεις Άρτος Ζωής), δηλαδή σαράντα ένα χρόνια αργότερα. Αυτό σημαίνει ότι κανείς Ορθόδοξος ιερέας ή θεολόγος δεν σκέφτηκε, μέσα στη χούντα ή λίγο μετά την πτώση της, την έκδοση αυτού του βιβλίου, ως έμμεση έστω κριτική προς την Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος που συνεργάστηκε αγαστά με τη δικτατορία. Η μικρή αυτή εκδοτική ιστορία λέει πολλά. Τις τελευταίες δεκαετίες στον τόπο μας μεταφράζονται πάρα πολλά βιβλία, πολύ κοντά χρονικά στην πρωτότυπη έκδοσή τους. Θλιβερή εξαίρεση τα θεολογικά βιβλία που, αν δεν είναι γραμμένα από Ορθοδόξους, δεν μεταφράζονται ποτέ. Κυριολεκτικά ποτέ. Οι Ορθόδοξοι χριστιανοί «πλήρεις και μόνοι κάτοχοι πάντων των φώτων» (Καβάφης) δεν έχουν ανάγκη να μάθουν τι σκέφτονται οι άλλοι χριστιανοί –πολλώ μάλλον βέβαια τι σκέφτονται οι μη χριστιανοί. Τα ξέρουν άλλωστε όλα, λόγω της προνομιακής ή μάλλον αποκλειστικής σχέσης τους με το Άγιο Πνεύμα. 

Το λατινοαμερικανικό κίνημα της θεολογίας της απελευθέρωσης ηττήθηκε, ως γνωστόν, όχι πάντως προς όφελος της Καθολικής Εκκλησίας, αλλά των νεοπροτεσταντών. Έχει λοιπόν νόημα, δικαιούται να αναρωτηθεί κανείς, η έκδοση του βιβλίου του Γκουτιέρρες, όταν πια όλο αυτό το ρεύμα το οποίο εξέφραζε και ενέπνεε τούτο το βιβλίο, κοντεύει να σβήσει και ως ανάμνηση; Έχει και παραέχει, θα απαντούσα ανεπιφύλακτα, διότι, αντίθετα από ό,τι πιστεύουν οι σύγχρονοι Φιλισταίοι του πνεύματος, τα καλά βιβλία δεν παλιώνουν ποτέ και, ακόμη και όταν οι απαντήσεις τους έχουν ξεπεραστεί ιστορικά, τα ερωτήματά τους μένουν πάντα εκεί και προκαλούν τη σκέψη και τη συνείδησή μας.

Ο ΚΑΒΑΦΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ Ή "14 Invenzioni" για φωνή και πιάνο

Του Π.Α. Ανδριόπουλου

Ένας εξαιρετικά σημαντικός ψηφιακός δίσκος κυκλοφόρησε σχετικά πρόσφατα: «Δημήτρης Μητρόπουλος: Ο Πρωτοποριακός Συνθέτης» από τον εκδοτικό οίκο «ΘΥΜΕΛΗ» με τη σύμπραξη του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, της Γενναδίου Βιβλιοθήκης της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα και της εταιρίας «ΑΕΝΑΟΝ, Χοροθέατρο» του Daniel Lommel (2011).   

Έξι πολύ σημαντικά έργα του Δημήτρη Μητρόπουλου περιλαμβάνονται σ' αυτόν τον δίσκο. Η «Αφροδίτη Ουρανία» (1924) και ο «Παν» (1924) σε ποίηση Άγγελου Σικελιανού σε παγκόσμια πρώτη ηχογράφηση, η περίφημη “Passacaglia, Intermezzo e Fuga” του 1924 επίσης καθώς και το «Κομμάτι» του 1926, αλλά και οι «Τέσσερεις Κυθηραϊκοί Χοροί» της ίδιας χρονιάς για σόλο, πιάνο. Τα κομμάτια για πιάνο ερμηνεύονται εξαίσια από τον πολύ ταλαντούχο πιανίστα Θοδωρή Τζοβανάκη. Ένα νέο σε ηλικία, μα ωριμότατο σε μουσικότητα πιανίστα. 

Κι ακόμη στο δίσκο έχουμε την παγκόσμια πρώτη ηχογράφηση στην ολοκληρωμένη της μορφή: Τις περίφημες «14 Invenzioni» του 1925 για φωνή και πιάνο σε ποίηση Κ. Καβάφη. Τραγουδάει θεσπέσια η μέτζο σοπράνο Αγγελική Καθαρίου και στο πιάνο ο Θοδωρής Τζοβανάκης δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας και συνοδείας! 

Ο Μητρόπουλος είναι ο πρώτος έλληνας συνθέτης που μελοποίησε Καβάφη και μάλιστα ερωτικό Καβάφη. Θεωρώ την συνθετική του ματιά αξεπέραστη μέχρι σήμερα. 

Θα επανέλθω στις «14 Invenzioni» με εκτενές κείμενο, όταν βρω λίγο χρόνο, αλλά και στον δίσκο. Τώρα αρκούμαι στην παρουσίαση ενός τραγουδιού από το έργο αυτό. Δύο λεπτά και κάτι αρκούν για τον Καβάφη του Μητρόπουλου.

Γκρίζα
Κυττάζοντας ένα οπάλλιο μισό γκρίζο
θυμήθηκα δυο ωραία γκρίζα μάτια
που είδα· θάναι είκοσι χρόνια πρίν
.... ......................................................................
Για έναν μήνα αγαπηθήκαμε.
Έπειτα έφυγε, θαρρώ στην Σμύρνη,
για να εργασθεί εκεί, και πια δεν ιδωθήκαμε.
Θ’ ασχήμισαν — αν ζει — τα γκρίζα μάτια·
θα χάλασε τ’ ωραίο πρόσωπο.
Μνήμη μου, φύλαξέ τα συ ως ήσαν.
Και, μνήμη, ό,τι μπορείς από τον έρωτά μου αυτόν,
ό,τι μπορείς φέρε με πίσω απόψι. 

Να σημειώσουμε ότι το Εργαστήριο Ελληνικής Μουσικής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου ανέθεσε την επιμέλεια της κριτικής έκδοσης του έργου «14 Invenzioni» του Δημήτρη Μητρόπουλου για τη σειρά «Μνημεία Νεοελληνικής Μουσικής», στον εξαιρετικό μουσικό και ερευνητή Γιάννη Σαμπροβαλάκη, κι έτσι σήμερα έχουμε το έργο αυτό, απρόσιτο μέχρι χθες στους πολλούς. Η επιμελημένη έκδοση κυκλοφορήθηκε το 2010, με αφορμή και την επέτειο των 50 χρόνων από το θάνατο του Μητρόπουλου. 

Να σημειώσουμε, επίσης, ότι η μουσικολόγος Στεφανία Μεράκου, διευθύντρια της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος,έχει δημοσιεύσει τα δύο γράμματα του Δημήτρη Μητρόπουλου προς τον ποιητή Κωνσταντίνο Καβάφη, τα οποία ανήκουν στη συλλογή της Μουσικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος Λίλιαν Βουδούρη και αυτές τις μέρες εκτίθενται (τα χειρόγραφα του Μητρόπουλου) σε ειδική προθήκη με αφορμή το Έτος Καβάφη. 

Διαβάστε, ακόμα, στην Ιδιωτική Οδό για την συναυλία με έργα Μητρόπουλου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το Νοέμβριο του 2010. 

Επίσης, διαβάστε εδώ μια παρουσίαση του δίσκου από τον Παναγιώτη Θεοδοσίου.

173 εκκλησιαστικά κειμήλια επιστρέφουν στην Κύπρο

Του ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΒΙΚΕΤΟΥ 

Το Εφετείο του Μονάχου αποφάσισε προ ημερών την επιστροφή στην Εκκλησία της Κύπρου 173 εκκλησιαστικών κειμηλίων (εικόνες, ψηφιδωτά και τοιχογραφίες κ.ά.), που είχε συλήσει μετά την τουρκική εισβολή από ναούς και μονές στα κατεχόμενα ο Τούρκος αρχαιοκάπηλος Αϊντίν Ντικμέν. 

Ο Γερμανός καθηγητής βυζαντινολογίας, Γιοχάνες Ντέκερ απέδειξε ότι τα κειμήλια είναι έργα ταλαντούχων κυπρίων αγιογράφων. Οι μεγαλύτερες λεηλασίες του Ντικμέν έγιναν στις τοιχογραφίες του ναού του Αγίου Ευφημιανού στη Λύση, που αργότερα αγοράστηκαν από το ίδρυμα Μενίλ στο Τέξας και πέρσι επιστράφηκαν στην Κύπρο, και των εντοίχιων ψηφιδωτών του 6ου αιώνα από το ναό της Παναγίας Κανακαριάς στη Λυθράγκωμη. Ανάμεσα στα κειμήλια που θα επιστραφούν είναι το περίφημο ψηφιδωτό του Αποστόλου Θωμά από την Κανακαριά, τοιχογραφίες από την Παναγία την Αψινθιώτισσα, τοιχογραφίες από την Παναγία Περγαμιώτισσα, σπαράγματα τοιχογραφιών από το ναό Αγίας Σολομονής του 9ου αιώνα και τα σπαράγματα τοιχογραφιών από το ναό του Αντιφωνητή (περ. 1200 και τέλη 15ου αι.) καθώς επίσης ένας μεγάλος αριθμός εικόνων και παλαιών χειρογράφων. Επίσης, με την απόφαση του Εφετείου ο Ντικμέν πρέπει να επιστρέψει στην Εκκλησία της Κύπρου περίπου 90 χιλιάδες ευρώ, που είχαν κατασχεθεί μαζί με τα κειμήλια στο διαμέρισμα του στο Μόναχο από την Βαυαρική Αστυνομία το 1997. Η επιχείρηση της Αστυνομίας είχε γίνει μετά από πρωτοβουλία του τέως Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Α’ και της τότε επιτίμου προξένου της Κύπρου στην Χάγη Τασούλας Χατζητοφή, σε συνεργασία με την κυπριακή αστυνομία και τον έμπορο έργων τέχνης Michel van Rijn. 

Το σύνολο των κειμηλίων, που είχαν κατασχεθεί ήταν 232. Εξήντα θα παραμείνουν ακόμη στην Γερμανία, καθώς τα περισσότερα είναι αρχαιότητες και ο Γερμανός καθηγητής δεν ήταν ειδικός να γνωματεύσει, ενώ για κάποιες εικόνες δεν αποφάνθηκε με βεβαιότητα για την προέλευση τους. 

Η απόφαση μπορεί να παραπεμθεί στο Ανώτατο Δικαστήριο, αν αυτό δώσει άδεια στον Ντικμέν. Σε αυτή όμως την περίπτωση ο Τούρκος αρχαιοκάπηλος θα πρέπει να καταβάλει εγγύηση περίπου 7,5 εκ. ευρώ. 

Το 1979 το Τμήμα Αρχαιοτήτων της Κύπρου πληροφορήθηκε ότι τα ψηφιδωτά της εκκλησίας της Παναγίας της Κανακαριάς στη Λιθράγκωμη (επαρχία Αμμοχώστου) είχαν αφαιρεθεί. Η καταστροφή αυτή καταγγέλθηκε στην UNESCO, στο Συμβούλιο της Ευρώπης, στο Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM), στο Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Χώρων (ICOMOS) και στη Europa Nostra, αλλά και σε καθηγητές Βυζαντινής τέχνης παγκοσμίως. Το 1983 επιστράφηκαν, μέσω Γερμανίας και με τη μεσολάβηση εμπόρου τέχνης στο Λονδίνο, τα κλεμμένα μετάλλια με τις μορφές των αποστόλων Λουκά και Βαρθολομαίου, που αφαιρέθηκαν από την αψίδα της εκκλησίας. 

Το 1988 εντοπίστηκαν τέσσερα τμήματα των ψηφιδωτών στην Ινδιανάπολη των Η.Π.Α, στην κατοχή της εμπόρου έργων τέχνης Peg Goldberg η οποία διατηρούσε γκαλερί. Η Peg Goldberg κατείχε παράνομα τα εξής τμήματα: 

1. Το άνω τμήμα του στήθους του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. 

2. Το άνω τμήμα της παράστασης της Θεοτόκου και του Χριστού.

3. Τα μετάλλια που εικονίζουν τους απόστολους Ματθαίο και Ιάκωβο. 

Η Κυπριακή Κυβέρνηση μαζί με την Εκκλησία της Κύπρου, ξεκίνησαν αμέσως δικαστικό αγώνα εναντίον της κ. Goldberg. Το δικαστήριο της Ινδιανάπολης και το Εφετείο στο Σικάγο πήραν την απόφαση όπως τα τέσσερα ψηφιδωτά επιστραφούν στο νόμιμο ιδιοκτήτη τους, δηλαδή στην Εκκλησία της Κύπρου. Τα ψηφιδωτά επιστράφηκαν το 1991 και σήμερα εκτίθενται στο Βυζαντινό Μουσείο του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ στη Λευκωσία. Το Σεπτέμβριο του 1997 βρέθηκε και αποκτήθηκε το μετάλλιο με τη μορφή του αποστόλου Θαδδαίου .

Πάπας και Πατριάρχης: Μια ξεχωριστή επίσκεψη

Της Εύης Βουλγαράκη-Πισίνα 

Ο λευκός καπνός της Καπέλα Σιξτίνα σήμανε την εκλογή του outsider κι εξέπληξε πολλούς. Σύντομα, μια ροή πληροφοριών ανέλαβε να καλύψει το κενό γνώσης με την πληθώρα της σύγχυσης. Αναμφίβολα, κάποια ερωτήματα χρήζουν μεγαλύτερης έρευνας και διακρίβωσης μέσα στις πραγματικές συνθήκες και όχι στη σφαίρα ενός φανταστικού παραδείσιου «λούνα παρκ», το οποίο ενδέχεται να έχει κανείς στον νου του ως ιδανική κοινωνία. 

Δεν θέλω να ελαφρύνω το βάρος της στάσης του νέου πάπα προς το δικτατορικό καθεστώς του στρατηγού Βιντέλα, και ακολούθως των Βιόλα, Γκαλτιέρι και Μπινιόνε, κάθε άλλο. Ούτε θα υπενθυμίσω ανάλογες στάσεις πλείστων όσων εκκλησιαστικών ηγετών σε απάνθρωπα καθεστώτα. Αλλά θα επισημάνω πως ένας νεοεκλεγείς πάπας δεν θα κριθεί ιστορικά τόσο από το παρελθόν του, όσο από την πορεία του στο εξής. 

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι για πρώτη φορά ανέρχεται στον παπικό θρόνο υποψήφιος από τη Λατινική Αμερική, που σε κάθε περίπτωση έχει πείρα της φτώχειας και της δυστυχίας. Ακόμα και αν ο ίδιος δεν είναι ο κατεξοχήν εκπρόσωπος της Θεολογίας της Απελευθέρωσης, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί το ενδιαφέρον του για ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης. 

Είναι ένας Ιταλός πάπας, έπειτα από πολλά χρόνια επίσης. Είναι ο πρώτος Ιησουίτης στον θρόνο της Ρώμης. Είναι αρκετά νέος και θα βάλει τη σφραγίδα του στα πράγματα, όσο και αν το περιβάλλον αντισταθεί σε νεωτερισμούς. 

Τα πρώτα δείγματα της συμπεριφοράς του είναι ενθαρρυντικά. Καταρχάς, η επιλογή του ονόματος Φραγκίσκου, που παραπέμπει ευθέως στον άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης, τον επονομαζόμενο και Φτωχούλη για την εθελούσια φτώχεια του. Ο άγιος Φραγκίσκος είναι ένας από τους μεγαλύτερους καθολικούς αγίους, πολύ αγαπημένος και στα καθ’ ημάς, χάρη στον βίο και τη γενικότερη πολιτεία του. Την προσωπικότητά του ανέδειξε η μοναδική πένα του Νίκου Καζαντζάκη, στη μυθιστορηματική βιογραφία «Ο Φτωχούλης του Θεού». 

Φραγκίσκος είναι εξάλλου και ο ιδρυτής του τάγματος των Ιησουιτών και άμεσος μαθητής του Ιγνατίου Λογιόλα, Φράνσις Ξαβιέ της Ναβάρ, γνωστός για το τεράστιο ιεραποστολικό του έργο στη Μέση και την Απω Ανατολή, γενικότερα στην Ασία. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το μέγεθος του έργου των Ιησουιτών, την ευρυμάθεια και τη διπλωματική δεξιότητα των μελών του τάγματος. Αν υπάρχουν και κάποιες σκοτεινές σελίδες στην παλαιότερη ιστορία τους, όπου η διπλωματία γίνεται μηχανορραφία, σήμερα η συνεισφορά τους είναι εξόχως θετική για τη ρωμαιοκαθολική θεολογία. Μακάρι ο νέος πάπας να συνδυάσει το ανοιχτό πνεύμα των Ιησουιτών με το πάντα φιλάλληλο πνεύμα των Φραγκισκανών. 

Ο Φραγκίσκος Α' έχει ήδη διακριθεί για τη φροντίδα του προς τους φτωχούς. Προσηνής και απλός στη συμπεριφορά του, αντί να πλύνει τα πόδια κληρικών του, όπως είθισται, προτίμησε στην τελετή του Νιπτήρος να πλύνει τα πόδια 12 φορέων του HIV, κίνηση με υψηλή συμβολική αξία. Στην πρώτη ομιλία του μίλησε για τη λογική του σταυρού που διακρίνει τον χριστιανό. Επέμεινε ότι ακόμα και τα εκκλησιαστικά αξιώματα όλων των βαθμίδων δεν έχουν παρά κοσμικό χαρακτήρα αν κάποιος δεν πορεύεται ως μαθητής του Χριστού, αίροντας τον σταυρό του. Σημαντικότατο είναι ότι μίλησε για τη σημασία του Αγίου Πνεύματος, κάτι που φέρνει πιο κοντά τη θεολογία της αγίας Εδρας προς την ανατολική Ορθόδοξη θεολογία. 

Πέρα από πνευματικά ή θεολογικά ζητήματα, η επίδραση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας μπορεί να είναι τεράστια και στο σχεδιασμό της ευρωπαϊκής πολιτικής. Ισως η χώρα μας ειδικότερα έχει να κερδίσει από μια αλλαγή στάσης του Βατικανού περισσότερα από όσα φαντάζεται. 

Για τον λόγο αυτό είναι πολύ σημαντική η παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου στην ενθρόνιση του επισκόπου Ρώμης Φραγκίσκου Α’. Για πρώτη φορά μετά το σχίσμα του 1054 παρίσταται σε μια τέτοια ευκαιρία ορθόδοξος Πατριάρχης. Η σημασία της παρουσίας του δεν άπτεται μόνο πολύ σημαντικών θεολογικών ζητημάτων και εξελίξεων, που αρνούνται να τα δουν όσοι θεωρούν απαρασάλευτη την Ιστορία, όσοι την εκλαμβάνουν ως έναν μαγικό χώρο του παραμυθιού, έναν χώρο μετεωρισμού στην αοριστία και όχι, θεολογικά ιδωμένο, έναν δυναμικό χώρο σάρκωσης του Χριστού. 

Η παρουσία του άπτεται των καθοριστικών πολιτικών ζητημάτων που σχετίζονται με τη σύνδεσή μας με τον ευρωπαϊκό νότο και την από κοινού αντιμετώπιση ζητημάτων της οικονομικής κρίσης, έναντι μιας στείρας πολιτικής άγριας λιτότητας, που επιβάλλεται κυρίως από τον ευρωπαϊκό Βορρά. Θα μπορούσε να είναι αιχμή του δόρατος μιας διπλωματίας, που φοβούμαστε ότι δεν έχει καν σχεδιαστεί. 

Καθώς η επιστροφή ενός Ιταλού στην έδρα του Βατικανού, ενός ανθρώπου με ιδιαίτερη ευαισθησία σε ζητήματα φτώχειας, μπορεί να συμβάλει σε μια κάποια αλλαγή πλεύσης στην ευρωπαϊκή πολιτική, πριν ενδεχομένως να είναι πάρα πολύ αργά για όλο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, πρέπει και εμείς να δημιουργήσουμε τις συμμαχίες μας στο Νότο. Οχι να μείνουμε σε ένα περιθώριο μιας Ανατολής που στη βάση αταβιστικών χαρακτηριστικών ενός ευρωπαϊκού σχεδιασμού οφείλει να τιμωρηθεί και μόνον. Η αμυντική περιχαράκωση δεν υπηρετεί την υπόθεσή μας σε αυτή τη φάση, αντίθετα το διπλωματικό άνοιγμα την υπηρετεί. Και υπ’ αυτή την άποψη η επίσκεψη Βαρθολομαίου στη Ρώμη μπορεί να σημάνει περισσότερα για τον ελληνισμό από όσο εκ πρώτης όψεως φαίνεται.

"ΑΠΟΛΕΙΠΕΙΝ Ο ΘΕΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΝ" ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ ΣΕ ΜΟΥΣΙΚΗ ΛΕΩΝΙΔΑ ΚΑΝΑΡΗ

O Kωνσταντίνος Kαβάφης,
σε φωτογραφία βγαλμένη στην Aλεξάνδρεια,
χρονολογημένη διστακτικά από τον ίδιο "1901 ή 1903"

Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης σήμερα, αγαπητοί συνοδίτες, και μνημονεύουμε και πάλι Κ.Π. Καβάφη, μιας και είναι και το Έτος Καβάφη, με αφορμή, φέτος, τη συμπλήρωση 150 χρόνων από τη γέννηση και 80 χρόνων από το θάνατο του μεγάλου Αλεξανδρινού και οικουμενικού, πλέον, ποιητή.

Στον δίσκο One night when... του σύγχρονου έλληνα συνθέτη Λεωνίδα Κανάρη, που έχουμε παρουσιάσει πρόσφατα στην Ιδιωτική Οδό, περιέχονται και τρία τραγούδια σε ποίηση Καβάφη (Σαμ-ελ-Νεσίμ, Κεριά, Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον) τα οποία γράφτηκαν το 2005 ως παραγγελία της Ελληνικής Κοινότητος Καϊρου, η οποία την ίδια χρονιά γιόρτασε τα 100 χρόνια από την ίδρυσή της με ημερίδα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. 

Τότε έγινε και η πρώτη εκτέλεση από τους μουσικούς της ηχογράφησης αυτής.

Σε άλλη ανάρτηση παραθέσαμε τα Κεριά και τώρα σας προτείνουμε το περίφημο ποίημα Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον με την σοπράνο Δάφνη Πανουργιά και τις: Νικόλ Καραλή (πιάνο), Στέλλα Τσάνη (βιολί), Λευκή Κολοβού (τσέλο). 

Ο συνθέτης δημιουργεί ένα ...υγρό κλίμα, θα λέγαμε, ταιριαστό στην Αλεξάνδρεια του Καβάφη, και δε διστάζει να κινηθεί σε υψηλές περιοχές (η φωνή της σοπράνο) προκειμένου να δώσει την ένταση της σχέσης του ποιητή με την πόλη. 

Σαν έξαφνα, ώρα μεσάνυχτ’, ακουσθεί
αόρατος θίασος να περνά
με μουσικές εξαίσιες, με φωνές—
την τύχη σου που ενδίδει πια, τα έργα σου
που απέτυχαν, τα σχέδια της ζωής σου
που βγήκαν όλα πλάνες, μη ανωφέλετα θρηνήσεις.
Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,
αποχαιρέτα την, την Aλεξάνδρεια που φεύγει.
Προ πάντων να μη γελασθείς, μην πεις πως ήταν
ένα όνειρο, πως απατήθηκεν η ακοή σου·
μάταιες ελπίδες τέτοιες μην καταδεχθείς.
Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,
σαν που ταιριάζει σε που αξιώθηκες μια τέτοια πόλι,
πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο,
κι άκουσε με συγκίνησιν, αλλ’ όχι
με των δειλών τα παρακάλια και παράπονα,
ως τελευταία απόλαυσι τους ήχους,
τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου,
κι αποχαιρέτα την, την Aλεξάνδρεια που χάνεις.