ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ Χ 3 ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ

Χθες βράδυ στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση για μια ιδιαίτερη, όντως, συναυλία της Ορχήστρας των Χρωμάτων, υπό την διεύθυνση του Μίλτου Λογιάδη.
Αριστοφάνης Χ 3! Ήτοι, μουσικές που γράφτηκαν για παραστάσεις του Αριστοφάνη από τους σύγχρονους έλληνες συνθέτες, Θόδωρο Αντωνίου (Βάτραχοι), Γιώργο Κουρουπό (Λυσιστράτη) και Δημήτρη Παπαδημητρίου (Όρνιθες).
Η συναυλία ξεκίνησε με τους Όρνιθες του Παπαδημητρίου, με την Ορχήστρα στη συμφωνική της μορφή, την χορωδία της ΕΡΤ, ηθοποιούς που έπαιζαν στην παράσταση των Ορνίθων του Εθνικού Θεάτρου (σκηνοθεσία Κ. Τσιάνου) και σολίστ τον βαρύτονο Τάσο Αποστόλου και την Φωτεινή Δάρρα.
Η έκπληξη ήλθε άμα τη εμφανίσει και ήταν δυσάρεστη. Η Φωτεινή Δάρρα εισήλθε στη σκηνή ...μεταμφιεσμένη σε γοργόνα (στενή τουαλέτα στράπλες με απόληξη σε ...πτερύγια!) και ακκιζομένη υπερβαλλόντως. Τα μικρόφωνα στη διαπασών (!), η φωνητική της απόδοση θλιβερή, η όλη της παρουσία ενοχλητική (όταν δεν τραγουδούσε αποσπούσε την προσοχή του θεατή με διάφορα καμώματα), μ' ένα λόγο καλύτερα να έλειπε. Το έργο του Παπαδημητρίου ήταν που ήταν εν πολλοίς βαρετό - παρά την καλή ενορχήστρωση του Ρωσόπουλου - η Δάρρα το έκανε και απωθητικό. Στο φινάλε (που ήταν και το τέλος του πρώτου μέρους) ανέβηκε στη σκηνή και ο συνθέτης, εν μέσω χλιαρών χειροκροτημάτων, και εκεί η Φωτεινή Δάρρα έδωσε ένα δεύτερο ...ρεσιτάλ, λέγοντας απίστευτα πράγματα, όλως παράταιρα για μια τέτοια συναυλία.


Ευτυχώς, αποζημιωθήκαμε με το δεύτερο μέρος. Οι Βάτραχοι του Θ. Αντωνίου συγκλονιστικοί! Με ένα μικρό οργανικό σύνολο και το 14μελές φωνητικό σύνολο Εμμέλεια, το μουσικό... θαύμα επετεύχθη! Σπουδαία μουσική, αριστοτεχνικά δομημένη, και στο αριστοφανικό πνεύμα ολότελα εμβαπτισμένη. Ο Θόδωρος Αντωνίου έγραψε τη μουσική για τους Βατράχους το 1990, για το Φεστιβάλ Επιδαύρου και το Ανοιχτό Θέατρο, σε σκηνοθεσία του Γιώργου Μιχαηλίδη. Η γραφή του, πολυστυλιστική και πνευματώδης, σε μια πολύ στέρεη ρυθμική βάση, δανείζεται χαρακτηριστικά από είδη όπως το εμβατήριο και το ζεϊμπέκικο, κρατώντας ειρωνικές πινελιές στην ενορχήστρωση (ένα τρομπόνι μιμείται τις φράσεις του τραγουδιστή) και στα μουσικά θέματα (μια φευγαλέα αναφορά στη Λίμνη των κύκνων του Τσαϊκόφσκι!).
Η μουσική του Γιώργου Κουρουπού για τη Λυσιστράτη, με λιτή οργανική συνοδεία, μας εύφρανε κυριολεκτικά! Τεχνηέντως παιχνιδιάρα, επιμελώς και με μαεστρία ανάλαφρη, με μια αντιστικτική ισορροπία να διέπει την όλη μουσική γραφή, μας παρέσυρε σε δρόμους γνησίως αριστοφανικούς. Η ρυθμική επανάληψη λέξεων συνέβαλε τα μέγιστα στην αμεσότητα και την ευκρίνεια της δραματικότητας των τραγουδιών. Ο Γιώργος Κουρουπός έγραψε τη μουσική για τη Λυσιστράτη του Κ.Θ.Β.Ε. το 1983, σε σκηνοθεσία Ανδρέα Βουτσινά.
Η Εμμέλεια και πάλι εξαιρετική, και οι δύο σολίστ, Μαργαρίτα Συγγενιώτου (μέτζο σοπράνο) και Τάσος Αποστόλου (βαρύτονος) εν πάσει τη δόξει αυτών! Υποκριτική τε και ερμηνευτική!
Το παρατεταμένο και θερμό χειροκρότημα του κοινού ήταν και η εκτόνωσή του για όσα θαυμαστά ήκουσε, σε αντιδιαστολή με τα ...παράδοξα και λοξά που το καταπόνησαν στο πρώτο μέρος.
Πάντως δεν ήταν λίγα τα μουσικά μέρη ή οι μουσικές φράσεις και μουσικές ιδέες που παρέπεμπαν στον «πρώτο διδάξαντα» προς αυτή την κατεύθυνση που ήταν ο Μάνος Χατζιδάκις, ο οποίος επηρέασε αποφασιστικά την αισθητική του είδους για τους μετέπειτα δημιουργούς. Η μουσική του για τη Λυσιστράτη του Εθνικού Θεάτρου σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν το 1957 και ο Πλούτος, που ανέβηκε επίσης το 1956-57 σε σκηνοθεσία του Κουν από το Θέατρο Τέχνης, περιείχαν τραγούδια που έγιναν στη συνέχεια μεγάλες επιτυχίες («Μύθος», «Γαρύφαλλο στ’ αυτί» κ.ά.). Και βέβαια η μουσική του για τους Όρνιθες παραμένει αξεπέραστη.
Π.Α.Α.

ΑΝΘΙΒΟΛΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΧΙΟΝΙΑΔΕΣ - ΜΙΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ, ΑΡΤΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Προσφάτως, στο Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης στην Πλάκα, φιλοξενήθηκε η παρουσίαση του βιβλίου «Ανθίβολα από τους Χιονιάδες».

Πρόκειται για μια πολυτελή και ογκώδη (410 σελίδες) έκδοση του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, στην οποία παρουσιάζονται είκοσι τέσσερα σχέδια εργασίας-ανθίβολα Χιονιαδιτών ζωγράφων της Συλλογής Μακρή-Μαργαρίτη, άριστα τεκμηριωμένα από τις συγγραφείς του τόμου, την αρχαιολόγο Ανδρομάχη Κατσελάκη και την ιστορικό Βυζαντινής Τέχνης-θεολόγο Μαρία Νάνου.

Τα ανθίβολα της Συλλογής Μακρή-Μαργαρίτη πριν την έκδοση του καταλόγου παρουσιάστηκαν σε εκθέσεις στο Μουσείο της Περγάμου στο Βερολίνο, στο Εθνικό Μουσείο της Κρακοβίας, στη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, στο Μουσείο Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη και προσφάτως στο Μουσείο Πούσκιν στη Μόσχα.
Το ορεινό χωριό των Χιονιάδων, χτισμένο στις πλαγιές του όρους Γράμμου και σε μικρή απόσταση από τα ελληνοαλβανικά σύνορα, υπήρξε η γενέτειρα ενός σημαντικού αριθμού καλλιτεχνών, η δραστηριότητα των οποίων εντοπίζεται στην κεντρική και βορειοδυτική Ελλάδα, το Άγιον Όρος, τη νότια Αλβανία, την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και τη Βουλγαρία. Οι Χιονιαδίτες ζωγράφοι μαθαίνουν τη ζωγραφική τέχνη στο οικογενειακό εργαστήριο. Κυριαρχούν δύο οικογένειες ζωγράφων, αυτή των Πασχαλάδων, και αυτή των Παπακωστάδων ή Μαρινάδων ζωγράφων, από το αρχείο των οποίων προέρχονται τα είκοσι τέσσερα μεγάλων διαστάσεων ανθίβολα και σχέδια εργασίας της Συλλογής Μακρή-Μαργαρίτη που παρουσιάζονται στον κατάλογο.

Τί είναι όμως τα ανθίβολα τελικά; Είναι εργαλεία της δουλειάς του ζωγράφου, είναι σπουδές στα θέματά του, ασκήσεις επί χάρτου ή έργα με καλλιτεχνική οντότητα; Κάτι από αυτά ή ίσως όλα τα παραπάνω; Στην εκτενή εισαγωγή του τόμου οι συγγραφείς εξηγούν πως «η εικόνα στην τελική της μορφή αποτελεί την τελευταία φάση μιας χρονοβόρας κατασκευαστικής διαδικασίας με πολλά επιμέρους στάδια και αθέατες όψεις. Το ανθίβολο υπηρετεί αυτή την καλλιτεχνική πορεία, καθοδηγεί το χέρι του ζωγράφου, αποτελεί υπόδειγμα παλαιότερου σεβαστού προτύπου». Η λέξη ανθίβολο προέρχεται από το ρήμα «αντιβάλλω», υποδηλώνοντας και τον τρόπο δημιουργίας του: ο ζωγράφος επιλέγει την εικόνα που θέλει να αντιγράψει, στη συνέχεια περνάει με μαύρο και κόκκινο χρώμα τις βασικές γραμμές της παράστασης, πάνω στην οποία προσαρμόζει με προσοχή ένα φύλλο καλά νοτισμένου χαρτιού. Έτσι δημιουργεί ένα σχέδιο-αντίγραφο της εικόνας-υπόδειγμα και έχει πλέον τη δυνατότητα να αναπαράγει το πρότυπό του δημιουργώντας νέα έργα.

Η συστηματική καταγραφή από τις συγγραφείς του βιβλίου των τεχνικών χαρακτηριστικών των σχεδίων-ανθιβόλων ανέδειξε την ποικιλία στους τρόπους κατασκευής τους, αποκάλυψε αθέατες όψεις της εκκλησιαστικής ζωγραφικής, «ξεκλείδωσε» τα μυστικά και τις τεχνικές των μεταβυζαντινών ζωγράφων. Πρωταρχικός όμως στόχος των συγγραφέων ήταν η αναζήτηση των εικονογραφικών προτύπων των σχεδίων και των επιδράσεών τους από τα καλλιτεχνικά ρεύματα του 19^ου αιώνα. Τον στόχο αυτό υπηρετούν στην έκδοση οι 309 φωτογραφίες έργων εκκλησιαστικής τέχνης (τοιχογραφίες, εικόνες, χαρακτικά, άμφια, αντικείμενα μικροτεχνίας), οι 1150 σημειώσεις με αναφορές σε μεγάλο αριθμό μνημείων και έργων, οι συγκρίσεις με 72 αδημοσίευτα έργα από το βαλκανικό χώρο.

Κατά την επιτόπια έρευνα των συγγραφέων σε εκκλησίες της Ηπείρου διαπιστώθηκαν συνάφειες μεταξύ των ανθιβόλων της Συλλογής και έργων των Καπεσοβιτών και Χιονιαδιτών ζωγράφων, ενώ στον επιβλητικό ναό του Αγίου Γεωργίου στους Νεγάδες τέσσερις από τις εικόνες του τέμπλου ταυτίστηκαν με τα αντίστοιχα σχέδια της Συλλογής. Μοναδικό όμως εύρημα στη μέχρι σήμερα έρευνα για τη διαδικασία παραγωγής των εικόνων και το ρόλο των ανθιβόλων αποτελεί η ανακάλυψη δύο εικόνων στο Κομπότι της Άρτας, οι οποίες συνδέονται άμεσα με το ανθίβολο του ένθρονου Χριστού Αρχιερέως της Συλλογής. Συγκεκριμένα, το ανθίβολο αντιγράφει εικόνα του 1743, με σκοπό την παραγωγή νέας εικόνας με το ίδιο θέμα το 1876 από Χιονιαδίτες ζωγράφους.

Στην πληρέστερη τεκμηρίωση των ανθιβόλων συμβάλλουν τα τρία Παραρτήματα στο τέλος του καταλόγου τα οποία περιλαμβάνουν 10 αδημοσίευτα ανθίβολα Χιονιαδιτών από τη Συλλογή του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, 24 νέα ανθίβολα που ενσωματώθηκαν προσφάτως στη Συλλογή Μακρή-Μαργαρίτη και σχετικό αρχειακό υλικό. Τα ευρετήρια εικονογραφικών θεμάτων, καλλιτεχνών, μνημείων και έργων, αλλά και οι περιλήψεις στην αγγλική της εισαγωγής και των λημμάτων, καθιστούν εύχρηστο στον αναγνώστη και τον ειδικό επιστήμονα τον πολυσέλιδο κατάλογο.

Οι συσχετισμοί των σχεδίων-ανθιβόλων της Συλλογής Μακρή-Μαργαρίτη με αυτά του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης και της Συλλογής Γιαννούλη, 130 έργα από την οποία είχαν παρουσιαστεί στην πόλη του Βόλου σε Έκθεση που διοργάνωσε το Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας το 2004, κατέδειξαν για πρώτη φορά την κοινή τους προέλευση από το οικογενειακό αρχείο των Χιονιαδιτών ζωγράφων Χριστοδούλου και Θωμά Μαρινά, αναδεικνύοντας παράλληλα τον επαγγελματισμό των ζωγράφων αυτών, οι οποίοι είχαν στην κατοχή τους ένα τόσο σημαντικό αριθμό σχεδίων εργασίας (περί τα 1800).

Τελικά, η μελέτη των σχεδίων συμβάλλει ουσιαστικά στην πληρέστερη κατανόηση της τέχνης και των τεχνικών της μεταβυζαντινής ζωγραφικής και των δημιουργών της, των ζωγράφων των Βαλκανίων, οι οποίοι -με τα ανθίβολα και τα κονδύλια- τοιχογραφούσαν εκκλησίες, ζωγράφιζαν εικονοστάσια και ιστορούσαν πλήθος φορητών εικόνων, ανταποκρινόμενοι με επάρκεια στις λατρευτικές ανάγκες των ορθόδοξων χριστιανικών κοινοτήτων της νότιας Βαλκανικής.

Ο καλαίσθητος και επιστημονικά άρτιος αυτός τόμος, τον οποίο προλογίζουν ο Μακαριότατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος Β΄, η Δρ Μαρία Βασιλάκη, καθηγήτρια Βυζαντινής Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και η Δρ Γιαννούλα Καπλάνη, επίτιμη Διευθύντρια του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, αφιερώνεται μεταξύ άλλων στον αείμνηστο Κίτσο Μακρή, πρωτεργάτη στην έρευνα για τους ζωγράφους από τους Χιονιάδες και τη συμβολή τους στη λαϊκή μας τέχνη.

Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ ΣΤΟ ΝΙΧΩΡΙ ΤΟΥ ΒΟΣΠΟΡΟΥ

φωτογραφίες: Νικόλαος Μαγγίνας

Με λαμπρότητα και συγκίνηση γιορτάστηκε την περασμένη Κυριακή 22 Φεβρουαρίου στο Νιχώρι του Βοσπόρου η μνήμη του νεομάρτυρος Αγίου Θεοδώρου του Βυζαντίου, πολιούχου Μυτιλήνης. Ο Άγιος Θεόδωρος γεννήθηκε στο Νιχώρι το 1774 και μαρτύρησε στη Μυτιλήνη στις 17 Φεβρουαρίου 1795.
Η μνήμη του Αγίου νεομάρτυρος τιμήθηκε επισήμως στη γενέτειρά του, το ιστορικό Νεοχώριο του Βοσπόρου, πέρυσι με Πατριαρχική Χοροστασία. Μπορείτε να δείτε στο Φως Φαναρίου το σχετικό ρεπορτάζ.
Φέτος, πάλι με πρωτοβουλία του Προέδρου της Κοινότητος Παναγίας Κουμαριωτίσσης Λάκη Βίγκα, ο εορτασμός συνέδεσε την γενέτειρα με τον τόπο μαρτυρίου του Αγίου, το Νιχώρι με τη Μυτιλήνη.

Στην πανηγυρική Θ. Λειτουργία που τελέστηκε στον Ναό της Παναγίας στο Νιχώρι συλλειτούργησαν οι αρχιερείς της Λέσβου, Μητροπολίτες Μηθύμνης Χρυσόστομος και Μυτιλήνης Ιάκωβος, και ο Τόμιδος Θεοδόσιος από την Εκκλησία της Ρουμανίας.
Παρέστησαν: ο Έλληνας πρέσβης στην Άγκυρα Φώτιος Ξύδας, με καταγωγή από την Μυτιλήνη, ο πρόξενος της Ελλάδος στην Πόλη Αθανάσιος Αστρακάς, ο Επίτροπος του Παναγίου Τάφου στην Πόλη αρχιμ. Νεκτάριος, οι Κοινοτικοί παράγοντες και πολλοί πιστοί από την Πόλη και το εξωτερικό.
Λειτουργός και ο Αρχιμανδρίτης του Οικουμενικού Θρόνου Κύριλλος Συκής, από τη Μυτιλήνη, ο οποίος συνδράμει ποικιλοτρόπως το έργο του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Τους Αρχιερείς, τους αξιωματούχους και τους προσκυνητές προσφώνησε καταλλήλως ο Μητροπολίτης Μυριοφύτου και Περιστάσεως Ειρηναίος, Αρχιερατικώς Προϊστάμενος της Περιφερείας Βοσπόρου.

Ο Πρόεδρος της Κοινότητος Λάκης Βίγκας απηύθυνε τον ακόλουθο χαιρετισμό:

Σεβασμιότατε Άγιε Μυτιλήνης κ. Ιάκωβε,

Σεβασμιότατοι Άγιοι Μηθύμνης κ. Χρυσόστομε, Τομίδος κ. Θεοδόσιε, Μυριοφύτου και Περιστάσεως κ. Ειρηναίε,

Mr. Eminence Archibishop Teodosie welcome to our Parish

Πανοσιολογιότατε Νεκτάριε, Επίτροπε του Παναγίου Τάφου στην Πόλη μας

Εξοχότατε κ. Πρέσβη

Ευλαβείς Προσκυνητές

Bine ati venit Prieteni Romani

Η σεβάσμιος μνήμη του Αγίου Νεομάρτυρος Θεοδώρου του Βυζαντίου, γόνου του Νεοχωρίου του Βοσπόρου και πολιούχου της Μυτιλήνης, μας συγκέντρωσε στον Ιερό Ναό της Παναγίας Κουμαριωτίσσης στου οποίου τη γειτονία ο Άγιος εγεννήθη, νουθετήθη, συνηργάσθη με τον διδάσκαλό του αγιογράφο και ενάρετο ζωγράφο Χατζή Δημήτρη και ξεκίνησε το σύντομο ταξίδι της ζωής του.

Είναι μεγάλη η ευλογία για εμάς τους λιγοστούς εναπομείναντες σ’ αυτόν τον τόπο Νιχωρίτες να βιώνουμε με χαρά και κατανόηση τα μυστήρια και τις ακολουθίες της Εκκλησίας μας, να μας αξιώνει ο Θεός να τιμούμε και να μεταλαμπαδεύουμε μνήμες της πίστης μας, ιδιαιτέρως όπως τη σημερινή, εορτάζοντας τα μεθεόρτια του Αγίου Θεοδώρου και μαζί να θυμόμαστε τα αδέλφια του Αντώνιο και Γεώργιο-τον μετέπειτα Γρηγόριο, διακονήσαντα ως Μητροπολίτη Αδριανουπόλεως- και τους σεμνούς γονείς τους Αναστάσιο Κυρίκογλου και Σμαράγδα.

Η ζωή του Αγίου υπήρξε σύντομη αλλά περιείχε πολλά διδάγματα τα οποία παραμένουν και θα συνεχίσουν να παραμένουν επίκαιρα. Ο σκανδαλισμός και οι προκλήσεις των κοσμικών απολαύσεων, η μετάνοιά του και στη συνέχεια το μαρτύριό του. Η αγάπη και αφοσίωσή του στους γονείς και η προσπάθειά του να τους ανακουφίσει για το μαρτυρικό τέλος, παρηγορώντας τους με επιστολές και επισκέψεις προσφιλών του προσώπων. Η αφοσίωσή του στην πίστη του Χριστού. Είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά του Αγίου.

Τα τελευταία χρόνια το γεγονός ότι εορτάζουμε την μνήμη του Αγίου με τη δέουσα λαμπρότητα και πνευματική κατάνυξη, μας συγκινεί βαθύτατα και μας δίνει σήμερα την ευκαιρία ενώπιων όλων των συμπροσευχομένων στη Θεία Λειτουργία να σας ευχαριστήσουμε, προσωπικώς Εσάς Άγιε Μυτιλήνης, για την πρωτοβουλία σας να μας στείλετε την πρώτη εικόνα του Αγίου με τον Μητροπολίτη Πριγκηποννήσων - τότε Λαοδικείας - κ. Ιάκωβο του οποίου η καταγωγή συνδέεται επίσης με το Νιχώρι.

Αυτή η πνευματική επικοινωνία μας υπενθύμισε την οφειλή μας να γνωρίσουμε και να μελετήσουμε τον εκ Νεοχωρίου Νεομάρτυρα Άγιο Θεόδωρο. Άλλωστε, η αναρίθμητη συρρίκνωση και η κοινωνική απομόνωση πολλών δεκαετιών του παρελθόντος, μας είχε αποξενώσει από τον Άγιό μας, τον οποίο μας κάνατε να ανταμώσουμε μετά από πολλές δεκαετίες ίσως και αιώνα.

Μαζί με εσάς εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας και στον λαό της Μυτιλήνης που φυλάττει το λείψανο και τη μνήμη του Αγίου ως κόρη οφθαλμού.

Σήμερα, μαζί με τις ευλογίες του Αγίου, μας μεταφέρατε και την αγάπη της Μυτιλήνης που ο πνευματικός δεσμός μας κάθε χρόνο αυξάνεται δια μέσου του Αγίου Θεοδώρου του Βυζαντίου.

Επίσης, καλωσορίζουμε και εκφράζουμε την ευαρέσκειά μας στον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Μηθύμνης κ. Χρυσόστομο για την παρουσία του στην σημερινή Θεία Λειτουργία στην οποία προεξήρχε και τον ευχαριστούμε για τις ευλογίες που μας μεταφέρει από τη Λέσβο, καθώς και στον Σεβασμιότατο Αρχιεπίσκοπο Τομίδος κ. Θεοδόσιο και την συνοδεία του, οι οποίοι μας μεταφέρουν την ευλογία της Ρουμανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Η Κωστάντζα, το Βουκουρέστι, το Υασσαίου και τόσες άλλες πόλεις υπήρξαν συνδεδεμένες με την Κωνσταντινούπολη δια της ορθοδόξου λατρείας και των παραδόσεών της.

Η κοινότης του Νεοχωρίου, όπως και οι άλλες κοινότητες της Πόλης μας, έχουν ευεργετηθεί από Ρουμάνους ορθοδόξους και Έλληνες της Ρουμανίας. Γι' αυτό και η παρουσία Ρουμάνων αδελφών μας είναι πολύτιμη.

Χαιρετίζομεν τον εξοχότατο και αγαπητό εις όλους Πρέσβη κ. Φώτη Ξύδα και τη σεβαστή μητέρα του, των οποίων η παρουσία σήμερα είναι περισσότερο προσκυνηματική ως Μυτιληναίοι.

Μας δίδετε μεγάλη χαρά κ. Πρέσβη που σας βλέπουμε και πάλι στο Νιχώρι. Καλώς ήλθατε.

Εύχομαι εις όλους τους προσκυνητές που ήλθαν από τη Μυτιλήνη, τη Θεσσαλονίκη, τη Ρουμανία, την Αγγλία, τα διάφορα σημεία της Πόλης χρόνια πολλά, υγείαν ακλόνητον και ευπρόσδεκτον το προσκύνημά σας.

Η ευλογία του Αγίου Θεοδώρου του Βυζαντίου να μας συνοδεύει και να μας προστατεύει.

Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας παρετέθη δεξίωσις στην Κοινοτική Αίθουσα, όπου μίλησε καταλλήλως και ο Πρέσβης Φώτιος Ξύδας.
Συμπροσευχόμενος κατά την Θ. Λειτουργία ήταν ο Σεβ. Μητροπολίτης Θεοδωρουπόλεως Γερμανός.

"...Στο έργο και στη ζωή του Ελύτη κυριαρχούσε η προτροπή προς κάθε άλλον να βρει την ιδιωτική οδό του..."

Η ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου, σύντροφος και κληρονόµος του Οδυσσέα Ελύτη, µε αφορµή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του νοµπελίστα ποιητή, ετοιµάζει για το 2011 εκδόσεις και εκδηλώσεις για να µεταδώσει τις αξίες του και να υπογραµµίσει τη σηµασία της ποίησης για τον άνθρωπο. Σήµερα η εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ δημοσιεύει μια ουσιαστική συνέντευξή της για τη σχέση της με τον ποιητή.

Μόλις είχε τελειώσει το σχολείο η Ιουλίτα Ηλιοπούλου και είχε εισαχθεί στη Φιλοσοφική Αθηνών όταν στα τέλη του 1983 έγραψε ένα γράµµα θαυµασµού στον Οδυσσέα Ελύτη. Είχε διαβάσει τα «Τρία ποιήµατα µε σηµαία ευκαιρίας» που την είχαν καθηλώσει. Ετσι άρχισε η γνωριµία τους. Εκείνη ήταν 19 χρονών και εκείνος 72, ακµαίος, καταξιωµένος ήδη από τη δεκαετία του '50 - ιδίως µετά το «Αξιον Εστί» - και πρόσφατα (1979) τιμημένος µε το βραβείο Νοµπέλ, που του χάρισε διεθνή αναγνώριση.

Στην ερώτηση της δημοσιογράφου Μικέλας Χαρτουλάρη “Τι τύπος ήταν ο Ελύτης”, κυρίως ως προς την καθημερινότητά του, η Ιουλίτα Ηλιοπούλου απαντά:

“Δεν θα σκεφτόταν ποτέ να στείλει κάποιον άλλον να του αγοράσει την εφημερίδα του. Αγαπούσε την αυτάρκεια, δεν ήταν καθόλου εκκεντρικός, δεν αγαπούσε τη δημοσιότητα – δεν έδινε καν διαλέξεις ούτε συνεντεύξεις, παρά ελάχιστες όπως θα φανεί από την έκδοση Συν τοις άλλοις που θα κυκλοφορήσει τον Απρίλιο με 37 από ένα σύνολο 45 συνεντεύξεων. Δεν τον ενδιέφερε να καλλιεργήσει την εικόνα του διανοούμενου. Συμπεριφερόταν φιλικά, δεν είχε αντιπαλότητες στο σινάφι του, τιμούσε τους ομοτέχνους του, ανεξάρτητα από διαφωνίες και δεν ήταν μονομανής με την ποίηση. Συζητούσε για οτιδήποτε, για ταξίδια, για φαγητά, για μια εκπομπή στην τηλεόραση, για απλά πράγματα ή πιο σύνθετα, ανάλογα με το ποιον είχε απέναντί του. Εγώ είχα τη χαρά να βλέπω έναν άνθρωπο καθαρό και απόλυτο στις αρχές του, με μια ευθύτητα και τιμιότητα απέναντι στον εαυτό του και τους άλλους, που σήμερα σπανίζουν δραματικά. Και πάντως, ακόμα και μετά το Νόμπελ, δεν έπαψε να ζει σε ένα διαμέρισμα 45 τ.μ., το οποίο νοίκιαζε! Η πιο τρυφερή ανάμνησή του ήταν, όπως μου έλεγε, που επισκέφθηκε ένα σχολείο στη Βάρκιζα και τα παιδιά του φώναξαν Γειά σου Οδυσσέα!”.

- Εσείς τι διδαχθήκατε κοντά του;

“Αν θα κρατούσα ένα, αυτό είναι η σημασία της τέχνης για τη ζωή του ανθρώπου και το ενιαίο της ποιητικής λειτουργίας”.

Και στην ερώτηση αν ο Ελύτης “καπέλωνε” την προσωπική δημιουργική της έκφραση η Ιουλίτα Ηλιοπούλου απάντησε: “Τόσο στο έργο του όσο και στη ζωή του Ελύτη, κυριαρχούσε η προτροπή προς κάθε άλλον να βρει την ιδιωτική οδό του...”.

Και αλλού επεσήμανε η Ι. Ηλιοπούλου: “Ο Ελύτης δεν επιθυμούσε ο ιδιωτικός λόγος του να γίνει δημόσιος, αντίθετα από πολλούς συγγραφείς που γράφουν επιστολές, ημερολόγια, σημειώσεις για να δημοσιευθούν”.

Κι ακόμα, στη συνέντευξή της, αναφέρθηκε στην “πολιτική διάσταση” του Ελύτη, η οποία δεν έχει προσεχθεί όπως πρέπει, γιατί ο ποιητής δεν “κραυγάζει” αλλά είναι σταθερά προσηλωμένος στην αξία της ζωής, και, επίσης, στα “αγαπημένα” της, που είναι το Μονόγραμμα (το έχει ηχογραφήσει με τον Μίκη Θεοδωράκη), τα Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας, αλλά και τα Ελεγεία της Οξώπετρας.

Τέλος, η Ιουλίτα Ηλιοπούλου εξηγεί πειστικότατα την αυστηρή της, ας πούμε, στάση στην διαφύλαξη και προάσπιση του έργου που τής εμπιστεύτηκε ο ποιητής της Ιδιωτικής Οδού.

ΕΝΑ ΡΕΣΙΤΑΛ ΓΙΑ ΒΙΟΛΙ ΚΑΙ ΠΙΑΝΟ ΜΕ ΤΟΥΣ Γ. ΔΕΜΕΡΤΖΗ ΚΑΙ Θ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟ

Δυο ξεχωριστοί Έλληνες σολίστες, αγαπημένοι της Ιδιωτικής Οδού, ο Γιώργος Δεμερτζής στο βιολί και ο Θανάσης Αποστολόπουλος στο πιάνο, συναντιούνται στο Μέγαρο Μουσικής, για μια μουσική βραδιά με έργα του Φραντς Σούμπερτ, του Λέος Γιανάτσεκ και του Σίμου Παπάνα.
Μεθαύριο Δευτέρα 28 Φεβρουαρίου και ώρα 8.30 το βράδυ.

Η Σονάτα για βιολί και πιάνο του Γιανάτσεκ, σύνθεση του 1910, η Φαντασία σε ντο μείζονα για βιολί και πιάνο, που ο Φραντς Σούμπερτ έγραψε το 1827 και η Σονάτα για βιολί και πιάνο, του εξαιρετικού Έλληνα βιολιστή, Σίμου Παπάνα, σε πρώτη εκτέλεση, συνθέτουν το πρόγραμμα της εμφάνισης των δυο μουσικών, η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο της Σειράς Μουσικές Βραδιές στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος.

Ο Γιώργος Δεμερτζής και ο Θανάσης Αποστολόπουλος δεν είναι μόνο σολίστες με σημαντική καριέρα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και επίμονοι πρεσβευτές τις ελληνικής μουσικής, στην οποία αφιερώνουν μεγάλο μέρος του χρόνου, των δραστηριοτήτων και των ρεσιτάλ τους. Πιστεύουν και οι δυο ότι η ελληνική λόγια μουσική είναι υψηλότατης ποιότητας και της αξίζει ισότιμη θέση στο σώμα της δυτικής μουσικής.

Δημιουργός του Νέου Ελληνικού Κουαρτέτου, ο Γιώργος Δεμερτζής, με το οποίο έχει αναπτύξει διεθνή δράση, έχει ηχογραφήσει το σύνολο των συνθέσεων για βιολί του Νίκου Σκαλκώτα με τη σουηδική εταιρία BIS και τους δυο πρώτους τόμους των έργων μουσικής δωματίου του Γιώργου Σισιλιάνου, για την Ποικίλη Στοά. Εδώ και αρκετό καιρό, το σύνολο αυτό έχει ξεκινήσει την ηχογράφηση των απάντων της μουσικής δωματίου του Μίκη Θεοδωράκη, με την εταιρία Legend Classics.

Ο ίδιος ο Γιώργος Δεμερτζής θεωρεί τη δουλειά του με τα έργα του Θεοδωράκη ότι πιο τολμηρό και πρωτοποριακό έχει κάνει ποτέ και πιστεύει ότι η μουσική αυτή είναι η τελευταία πηγή γνήσιας επαφής με την ιστορική εξέλιξη της ελληνικής μουσικής και το όχημα των προβληματισμών της ελληνικής μουσικής μετά τον Β΄ Πόλεμο. Η BIS έχει αξιολογήσει το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο ως ένα από τα καλύτερα σύνολα στον κόσμο και του έχει εμπιστευθεί την ηχογράφηση του συνόλου των έργων για βιολί του Καρλ Νίλσεν και του κουαρτέτου εγχόρδων του Οτορίνο Ρεσπίγκι.

Γεννημένος στην Χαλκίδα, το 1958, ο Γιώργος Δεμερτζής, με σπουδές στο Ελληνικό Ωδείο και την Βέρνη, έχει εμφανιστεί με πολλές σημαντικές ορχήστρες, έχει δώσει συναυλίες σε μεγάλες μουσικές σκηνές και έχει παρουσιάσει το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής δημιουργίας για βιολί καθώς και πολλά έργα σε παγκόσμια πρώτη εκτέλεση. Από το 1976 μέχρι το 2001, δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Λώρενς-Εϊπλτον των ΗΠΑ.

Ο Θανάσης Αποστολόπουλος, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1968, σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών και στη συνέχεια στο Βασιλικό Κολλέγιο του Λονδίνου, στο Παρίσι και στο Ζάλτσμπουργκ. Διεθνής μουσικός, έχει και αυτός εμφανιστεί με κορυφαίες ορχήστρες και σύνολα δωματίου, έχει συνεργαστεί με διάσημους λυρικούς καλλιτέχνες και έχει συμμετάσχει σε διεθνή φεστιβάλ. Υποστηρίζει σταθερά την ελληνική μουσική δημιουργία, την προβάλλει στο εξωτερικό και πολλοί Έλληνες συνθέτες του έχουν προσφέρει έργα τους για τις πρώτες εκτελέσεις τους.

Ο Σίμος Παπάνας, γεννημένος στην Θεσσαλονίκη, το 1979, βιολιστής με διεθνή αναγνώριση, αλλά και συνθέτης, ετοίμασε για τους δυο συναδέλφους του, την Sonata quasi una fantasia, για βιολί και πιάνο, σύνθεση που ακολουθεί μια χαλαρή δομή σονάτας. Αποτελείται από τέσσερα μέρη που μπορούν να εκτελούνται και αυτοτελώς. Το πρώτο και το τρίτο μέρος βασίζονται στα ιαπωνικά χοροθεατρικά έργα, «Ωδή στο φίδι-πεταλούδα» και «Μινώταυρος» της σκηνοθέτιδας, Ιζούμι Ασιζάουα και χαρακτηρίζονται από τον επαναλαμβανόμενο ρυθμό 5-7-5 των ιαπωνικών ποιημάτων χάι κου. Το δεύτερο μέρος είναι μια διπλή πασακάλια, με δυο επαναλαμβανόμενα μοτίβα, που εμφανίζονται ταυτόχρονα λίγο πριν από το τέλος του μέρους. Το τέταρτο ξεκινά με μια σειραϊκή φούγκα, που βαθμιαία μετουσιώνεται σε τονική μουσική και κλείνει επαναφέροντας το βασικό θέμα του πρώτου μέρους.

"...Εμπίπτουν στην δικαιοδοσία της ιατρικής επιστήμης"

Καιρό τώρα διαβάζω στην Πύλη Εκκλησιαστικών Ειδήσεων amen.gr τις σπουδαίες αναλύσεις του συνεργάτη της Πύλης Theodor Petrov. Γλωσσομαθής, γνώστης της ρωσικής εκκλησιαστικής διπλωματίας, της ευρωπαϊκής κουλτούρας, της ορθόδοξης εκκλησιολογίας, ο Petrov προβαίνει σε εμβριθέστατες αναλύσεις γύρω από τη θέση και τον ρόλο της Ρωσικής Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο, στην μετακομμουνιστική εποχή.
Στο τελευταίο άρθρο του Το Βατικανό και ο ευλαβής Πρόεδρος, με αφορμή την επίσκεψη του Ρώσου Προέδρου Μεντβέντεφ στον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ', μας λέει, εν κατακλείδι, ότι η πολυσυζητημένη επίσκεψη του Πάπα στη Ρωσία είναι θέμα χρόνου. Κάτι που ο καθείς αντιλαμβάνεται αν παρακολουθεί τα βήματα της ρωσικής εκκλησιαστικής, αλλά και πολιτικής, διπλωματίας.
Όμως εδώ θα ήθελα να παραθέσω μια παράγραφο, απ' αυτό το άρθρο του Petrov, που αφορά στην ''απειλή" της Ορθοδοξίας από τους διαλόγους. Τα λέει θαυμάσια και ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω:
"Μια από τις ψευδαισθήσεις, που έντεχνα καλλιεργούνται από συγκεκριμένους ορθόδοξους κύκλους, επισήμους και ανεπισήμους, κανονικούς ή αντικανονικούς, είναι και ο κίνδυνος που, δήθεν, απειλεί την Ορθοδοξία από τους κάθε είδους διαχριστιανικούς διαλόγους. Αυτή την αρρωστημένη «αγοραφοβία», εφόσον ο διάλογος προϋποθέτει τη δημόσια και ανοικτή συζήτηση, ερέθιζε περισσότερο από κάθε τι άλλο η ανάπτυξη σχέσεων εκ μέρους των Ορθοδόξων Εκκλησιών με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Δεν πρόκειται να καταναλώσουμε το φιλόξενο χώρο της παρούσης ιστοσελίδας επαναλαμβάνοντας τις κατηγορίες που εκτοξεύουν από καιρού εις καιρόν όλοι αυτοί οι κύκλοι, μιας και αυτές, ως ένα βαθμό, θυμίζουν παρενέργειες από την παρατεταμένη χρήση ψυχοτρόπων ουσιών και εμπίπτουν στη δικαιοδοσία της ιατρικής επιστήμης".

Κατασκευή, Άγγελος, του Γιάννη Γαϊτη

ΕΝΑ ΣΠΑΝΙΟ ΡΕΣΙΤΑΛ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΝΤΡΑ ΤΕΝΟΡΟ ΝΙΚΟ ΣΠΑΝΟ

Ο γνωστός και ταλαντούχος κόντρα τενόρος Νίκος Σπανός με τον Νίκο Ζαφρανά στο πιάνο θα δώσουν ρεσιτάλ μεθαύριο Σάββατο 26 Φεβρουαρίου στις 7 το απόγευμα στην Αίθουσα του Πολιτιστικού Κέντρου Δήμου Κηφισιάς (οδός Διονύσου & Μυρσίνης 2). Θα συμμετέχει και ο Γιάννης Νέστορας στο φλάουτο.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει έργα του ιταλικού μπαρόκ και μπελκάντο ρεπερτορίου, γαλλικές μελωδίες του 19ου και 20ου αιώνα αλλά και σύγχρονα έργα Ελλήνων και ξένων συνθετών.

'Ετσι, όσοι ...πιστοί της μουσικής προσέλθουν θα έχουν την σπάνια ευκαιρία να ακούσουν άριες των G. Caccini, Fr. Cavalli. A. Vivaldi, N. Porpora, G. F. Handel, αλλά και V. Bellini, W.A. Mozart, Ch. Gounod, G. Faure, Cl. Debussy, των συνθετών του 20ού αιώνα Reynaldo Hahn και Ramiro Real κι ακόμη το έργο του γνωστού έλληνα συνθέτη Φίλιππου Τσαλαχούρη Exnerlieder op.68, 2008 σε ποίηση R. Exner.

H πολιτιστική εκδήλωση οργανώνεται από το “Σύλλογο για τα δικαιώματα των πεζών Κηφισιάς” προς ευαισθητοποίηση των πολιτών για μια ζωή πιο βιώσιμη στην πόλη και γεμάτη αισιοδοξία.

Η είσοδος για το κοινό θα είναι ελεύθερη.

Είναι χρήσιμο, για όποιον ενδιαφέρεται, να επισκεφθεί την πολύ επιμελημένη και ενημερωμένη προσωπική ιστοσελίδα του Νίκου Σπανού εδώ.

Επίσης στο κανάλι του χρήστη plavos στο youtube, ακούστε πολλά θαυμάσια έργα για κόντρα τενόρο, από τον Άρη Χριστοφέλλη και τον Νίκο Σπανό.

ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ: Νέο πλήγμα στην Ομογένεια από ενέργειες της ομάδας Παλαιοημερολογιτών Αυξεντίου

Η κατάσταση στην Αυστραλία με τους Παλαιοημερολογίτες να δημιουργούν σοβαρά προβλήματα έχει φτάσει πολλές φορές στα άκρα.
Ας ελπίσουμε ότι κάποιες κοινότητες που βρίσκονται σε διάλογο με την Ιερά Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας θα ενταχθούν τελικά στην Κανονική Εκκλησία.
Οι δύο παρακάτω ειδήσεις από την ομογενειακή εφημερίδα Νέος Κόσμος είναι ενδεικτικές του κλίματος που διαμορφώνεται μετά από νέες εξελίξεις.

Νέος «Επίσκοπος» στους ΓΟΧ Αυστραλίας

Νέος Κόσμος
ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ

Εντός του Μαρτίου αναμένεται στην Αδελαΐδα νέος «Επίσκοπος» της Αυξεντικής παράταξης των ΓΟΧ Αυστραλίας.

Έγκυρες πηγές πληροφορούν το «Νέο Κόσμο», ότι πρόκειται για τον πρώην κληρικό της Μητρόπολης Πολυανής και Κιλκισίου, κ. Ευστράτιο, που χειροτονήθηκε πρόσφατα από τον κ. Αυξέντιο σε «Μητροπολίτη Τριμυθούντος» - Μητρόπολη του Αγίου Σπυρίδωνος - και μετονομάστηκε Χριστόδουλος.

Σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε ο «Νέος Κόσμος» ο κ. Χριστόδουλος, κατά κόσμον Ιωάννης Βασιλάρης, γεννήθηκε στο Κάτω Νευροκόπι Δράμας. Τον Ιούνιο του 1996 εκάρη μοναχός στην Ιερά Μονή Παντοκράτορος του Αγίου Όρους και έλαβε το όνομα Ιωαννίκιος. Ένα χρόνο αργότερα απέβαλε το μοναχικό σχήμα, επανήλθε στην τάξη των λαϊκών και υπηρέτησε στον ελληνικό στρατό.

Το 2004 χειροτονήθηκε Διάκονος και Πρεσβύτερος από τον Μητροπολίτη Μεγάρων και Σαλαμίνος Βαρθολομαίο, έλαβε το όνομα Ευστράτιος και διορίστηκε εφημέριος στην κωμόπολη Μαγούλα της Ελευσίνας.

Πριν ένα χρόνο, περίπου, μετατέθηκε στη Μητρόπολη Πολυανής και Κιλκισίου, από την οποία απελύθη τον περασμένο μήνα. Μετά την απόλυσή του προσχώρησε στην παράταξη Αυξεντίου των Γνήσιων Ορθοδόξων Χριστιανών και χειροτονήθηκε από τον κ. Αυξέντιο «Επίσκοπος Τριμυθούντος» με το όνομα Χριστόδουλος -από Ευστράτιος που ήταν πριν την απόλυσή του.

Κατά τις πηγές μας, πριν την απόλυσή του από τη ΜητρόποληΠολυανής και Κιλκισίου ανήκε στην Τρίτη κατηγορία μισθωτών κληρικών της Εκκλησίας της Ελλάδας, που σημαίνει ότι δεν έχει πτυχίο Ανώτερου ή Ανώτατου Πνευματικού Ιδρύματος της Ελλάδας.

Ο κ. Χριστόδουλος θα αντικαταστήσει τον πρώην Επίσκοπο ΓΟΧ Αδελαΐδας κ,. Ιάκωβο, που εγκατέλειψε την Αυστραλία μετά την επίσκεψη του κ. Αυξεντίου για να «αποτειχισθεί» στη συνέχεια από την παράταξη του κ. Αυξεντίου.

Κοινοτικοί κύκλοι εκτιμούν, ότι η άφιξη στην Αυστραλία του κ. Χριστόδουλου θα προκαλέσει νέα ένταση και, ενδεχομένως, θα μηδενίσει τις πιθανότητες συμμετοχής της Ομοσπονδίας στον τελεσφόρο διάλογο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας με την Ελληνική Ορθόδοξη Κοινότητα Σίδνεϊ.

Ο πρόεδρος της Κοινότητας Σίδνεϊ, κ. Χάρης Δανάλης, δήλωσε χθες στο «Νέο Κόσμο», ότι «ο διάλογος με την Ιερά Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας μπήκε στην τελευταία φάση» και άφησε να εννοηθεί, ότι η επιστροφή της Κοινότητας στην κανονική εκκλησία της Αυστραλίας είναι θέμα χρόνου.

Παπάς της αστυνομίας για μία εβδομάδα

Νέος Κόσμος

Σοκ έχει προκαλέσει στον Ελληνισμό της Αδελαΐδας η απομάκρυνση του αρχιμανδρίτη των ΓΟΧ Αυστραλίας, παράταξης Αυξεντίου, κ. Προκόπιου Κανάβα, από τη θέση του «Ιερατικώς Προϊσταμένου» της Αστυνομίας Νότιας Αυστραλίας.
Χθεσινό δημοσίευμα της εφημερίδας Sunday Mail, με τίτλο «Seven days on Job and police priest axed”, αποκαλύπτει ότι ο κ. Προκόπιος απομακρύνθηκε από την εθελοντική θέση του επτά ημέρες μετά το διορισμό του.
Κατά την εφημερίδα, ο κληρικός των ΓΟΧ διορίστηκε στις 28 Ιανουαρίου 2011 και απομακρύνθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2011. Ο αναπληρωτής υποδιοικητής της αστυνομίας Graeme Barton, δήλωσε στην εφημερίδα ότι «κατά την εξέταση της αίτησης του αρχιμανδρίτη Κανάβα για την εθελοντική θέση, που στήριξε η Αυτοκέφαλη Εκκλησία Αμερικής και Αυστραλίας, η αστυνομία ακολούθησε τις νενομισμένες διαδικασίες».
Ο κ. Barton πρόσθεσε ότι ο διορισμός του κ. Κανάβα έγινε μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας ελέγχου των πληροφοριών που είχαν διατεθεί στην αστυνομία, αλλά λίγο μετά το διορισμό «η Αστυνομία Νότιας Αυστραλίας ακύρωσε το διορισμό, αφού εξέτασε πληροφορίες που είχε λάβει για την καταλληλότητα του αρχιμανδρίτη Κανάβα για τη θέση».
Η εφημερίδα ανακοίνωσε ότι έχει στην κατοχή της επιστολή του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων προς τον Επίσκοπο Δορυλαίου κ. Νίκανδρο, με ημερομηνία 19 Ιουνίου 2010, σχετική με την εκεί θητεία του αρχιμανδρίτη Κανάβα και τους λόγους της καθαίρεσής του από τη Σύνοδο του παλαιφάτου Πατριαρχείου (24 Ιουλίου 2008).
Η Sunday Mail απέφυγε να δημοσιεύσει τις καταγγελίες σε βάρος του κ. Κανάβα για «νομικούς λόγους», αλλά του ζήτησε να τις σχολιάσει. Ο κ. Κανάβας αρνήθηκε οποιοδήποτε σχόλιο. Όμως, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων Αυστραλίας κ. Θεοφάνης Μάρας, δήλωσε στην εφημερίδα ότι το περιεχόμενο της επιστολής του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων δεν έχει «επιβεβαιωθεί» και πρόσθεσε.
«Πρόκειται για προσπάθεια κάποιων να θολώσουν τα νερά και, δυστυχώς, να λερώσουν την καριέρα ενός νεαρού κληρικού με δεσποτικό τρόπο, επειδή είναι δραστήριος».
Ομογενείς της Νότιας Αυστραλίας δήλωναν χθες στο «Νέο Κόσμο», ότι «η απόφαση της αστυνομίας αντανακλά αρνητικά σε ολόκληρο τον Ελληνισμό της πολιτείας» και αναρωτήθηκαν «γιατί η αστυνομία αποφάσισε να διορίσει τον κ. Προκόπιο, πριν διενεργήσει λεπτομερείς έρευνες».

ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΠΟΥΤΟ ΤΗΣ ΜΟΖΑΜΒΙΚΗΣ

Φωτογραφικά στιγμιότυπα από το Μαπούτο της Μοζαμβίκης, μας έστειλε ο φίλος συνιστολόγος π. Παναγιώτης Καποδίστριας, ο οποίος βρέθηκε στην μακρινή αυτή χώρα της Αφρικανικής ηπείρου, με αφορμή την ενθρόνιση του νέου Επισκόπου Μοζαμβίκης Ιωάννου.

Εκεί είναι, φυσικά, καλοκαίρι και καθώς κι εμείς ετοιμαζόμαστε για την άνοιξη, προσβλέπουμε με αισιοδοξία στο θέρος.

"ΟΧΙ ΚΟΥΚΟΥΛΩΜΑ" ΣΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΓΙΑ ΤΟ "ΚΟΥΣΟΥΡΙ"

Η Ενοριακή Κίνησις είναι μία “διμηνιαία έκδοσις της ομωνύμου ορθοδόξου χριστιανικής αδελφότητος”, που έχει την έδρα της επί της οδού Αλ. Υψηλάντου 129 στην Πάτρα.
Ο ιδρυτής και ο πρόεδρος, θαρρώ, αυτής της “Κινήσεως” είναι ο συνταξιούχος πλέον π. Παναγιώτης Μεντζάς, επί σειρά ετών εφημέριος στον Ι. Ναό Αγ. Νικολάου Πατρών.

Αυτός είναι και ο συντάκτης, έτσι τουλάχιστον λέγεται, του φυλλαδίου Ενοριακή Κίνησις, στο τεύχος 144 (Φεβρ. 2011) του οποίου γίνεται εκτενής μνεία της ιστορίας με τον αρχιμ. Κύριλλο Κωστόπουλο και την φερόμενη ως ρήση του για το “κουσούρι του Χριστόδουλου”.

Ο συντάκτης του σχολίου αναφέρεται στο δημοσίευμα της εφημερίδας Κόσμος (15.10.2010) που αποκάλυψε το γεγονός και προβαίνει στις ακόλουθες παρατηρήσεις:

“Σύμφωνα με όσα έγραψαν εν συνεχεία οι εφημερίδες ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. κ. Χρυσόστομος τού εζήτησε (ενν. του αρχιμ. Κυρίλλου) έγγραφη απολογία και εντός ολίγων ημερών απελογήθη εγγράφως.

Σύμφωνα με τις ελάχιστες πληροφορίες που διέρρευσαν, η απολογία του είναι γραμμένη σε διπλωματική γλώσσα και με πολλές αναγνώσεις και αρνείται τις κατηγορίες.

Διετάχθησαν ανακρίσεις. Όμως, σύμφωνα πάντα με τις ελάχιστες πληροφορίες που διαρρέουν. Οι ανακρίσεις δεν προχωρούν και η υπόθεσις βαδίζει προς “κουκούλωμα”!

Η κοινή γνώμη των Πατρών πιστεύει πως είναι αλήθεια τα όσα έγραψε η εφημερίδα και φέρεται και μια ιατρός ως αυτήκοος των λεχθέντων.

Η μη διερεύνησις του σκανδάλου θα δώσει τροφή σε υποβόσκουσες υποψίες και συκοφαντίες, που ανεύθυνα συζητούνται εις όλην την Ελλάδα και δυσφημούν “δικαίους και αδίκους”.

Ο συντάκτης του ρεπορτάζ, δια λόγους δημοσιογραφικούς, δεν κατονομάζει την δασκάλα και τις είκοσι κυρίες, που φέρονται ότι ήκουσαν τα γραφόμενα, όμως ομιλεί συγκεκριμένα.

Καθορίζει τόπο, χρόνο, αντιδράσεις, και λεπτομέρειες και μάλιστα ομιλεί δια επανάληψιν των φερομένων ως λεχθέντων, πράγμα το οποίον σημαίνει ότι οι πληροφοριοδότες του ήσαν αυτήκοοι ή μετέφεραν λόγια αυτηκόων. Δεν γράφη αόριστα.

Εάν η εφημερίδα έπεσεν θύμα αορίστων πληροφοριών, πράγμα το οποίον ευχόμεθα, πρέπει με του ιδίου μεγέθους γράμματα και τίτλους και με τις ανάλοφες φωτογραφίες να ομολογήση την πλάνην της και να αποκαταστήση την αλήθειαν.

Διότι τα φερόμενα ως λεχθέντα και ως γενόμενα είναι μεγάλου μεγέθους σκάνδαλα και έχουν κατασκανδαλίσει τον λαόν του Θεού.

Το θέμα είναι σοβαρώτατο και πρέπει με ψυχραιμία, νηφαλιότητα, αμεροληψία και γενναιότητα να αντιμετωπισθή.

Πάντως όχι με “κουκούλωμα”. Θα το παρακολουθήσωμε και εάν χρειασθή θα επανέλθωμε, διότι “η αλήθεια πρέπει να λέγεται”.

ΤΟ ΕΠΑΡΑΤΟΝ "ΚΟΥΣΟΥΡΙ"...

Πραγματικό ...ρεσιτάλ δίνει ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβρόσιος στο προσωπικό του ιστολόγιο:
Ντροπή και σ΄αυτούς, όποιοι και αν είναι, όπου κι αν ανήκουν, οι οποίοι θέλουν να εμφανίσουν τόν Θεόδωρο Κολοκοτρώνη σαν ΟΜΟΦΥΛΌΦΙΛΟ! Ὄχι, ωρέ μάγκες, οι "ανώμαλοι" δεν έχουν τά φόντα για να γίνουν ΉΡΩΕΣ! Αποτελούν έκτρωμα της φύσεως!
Εφιάλτες δυστυχώς πάντοτε υπήρχαν στην Ελλάδα! Να είναι καταραμένοι από το Θεό όσοι βλάπτουν την αγαπημένη μας Ελλάδα. Όσοι επιχειρούν να μετατρέψουν τήν Ἐλλάδα, από Χώρα της Ορθοδοξίας καί του Πολιτισμού, σε Χώρα των απίστων και των ανωμάλων! Το "κουσούρι" δεν πρόκειται να νομιμοποιηθή! Θα είναι πάντοτε καταδικασμένο από το Θεό καί από όλους τους ορθώς φρονούντες Έλληνες! Η Ελλάδα μας δεν πρόκειται να γίνει Σόδομα καί Γόμορρα!

Θα ήθελα να θυμίσω στον Σεβασμιώτατο - δε νομίζω να το αγνοεί - πως ολόκληρος αρχιμανδρίτης της γενέτειράς του, ο Κύριλλος Κωστόπουλος, καταλόγισε στον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο - παραδελφό του Σεβ/του - το "κουσούρι"! Αφού δεν διαψεύστηκε ποτέ και διετάχθησαν ανακρίσεις υπό του Σεβ. Μητροπολίτου Πατρών Χρυσοστόμου, ειπώθηκε. Ο π. Κύριλλος νομιμοποιείται να καταδικάζει τον μακαριστό ως έχοντα το "καταδικασμένο" από Θεό και ανθρώπους "κουσούρι"; "Έκτρωμα της φύσεως";

Ο ΒΑΡΛΑΜΕΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΣ

Καθηγ. Δρ. Ἀθανασίου Παπᾶ
Μητροπολίτου Χαλκηδόνος

Ὁ καθηγητὴς Ε. Βαρλάμης μᾶς παρουσιάζει πάλι μιὰ νέα μνημειώδη σειρὰ -200 περίπου ἔργων- ἀφιερωμένη στὸν Χριστό. Ἕνα ἀσφαλῶς τόλμημα στὴ μεταμοντέρνα τέχνη, τουλάχιστον ρυθμολογικὰ.
Καὶ φαίνεται, ὅτι ἔπραξε τοῦτο, πρῶτα ἀπὸ ἐσωτερικὴ ἀνάγκη καὶ ἔπειτα, γιατὶ τὸ θέμα τοῦτο εἶναι διαχρονικὸ μέσα στὸ Χριστιανισμό.
Δὲν εἶναι δὲ ἡ πρώτη φορὰ ποὺ ὁ καλλιτέχνης καταπιάνεται μὲ ἔργα θρησκευτικά. Ἔστω κι’ ἂν μετὰ τὸ Διαφωτισμὸ ἡ θρησκευτικότητα γεωμετρικὰ ἀπώλεσε τὴν ἐπίδρασή της στὴ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων. Ἔστω κι’ ἂν ἀπὸ τὴν Ἀναγέννηση μέχρι τὴ Μοντέρνα τοῦ 20οῦ αἰῶνος, πραγματοποιεῖται ἡ αὐτονόμηση τῆς τέχνης, τ.ἔ. ἡ ἀπελευθέρωσή της ἀπὸ τὰ ἐξωκαλλιτεχνικὰ -θρησκευτικά, ἱδρυματικά, κοινωνικὰ- λειτουργικὰ πλέγματα1.
Ἢ μήπως θέλησε ὁ δημιουργὸς νὰ "ταρακουνήσει" κι’ αὐτὸς τὰ νερὰ σὲ μιὰ "Εὐρώπη δίχως Ἐκκλησία" ἢ "θρησκευτικότητα χωρὶς Θεό" (N. Scholl), καὶ γιατί ὄχι ἀργότερα καὶ στὴν Ἑλλάδα, πρᾶγμα ὄχι ἐλπιδοφόρο τουλάχιστον τώρα, ἢ τέλος εἰσῆλθε σ’ ἕνα εἰκονογραφικὸ καὶ ρυθμολογικὸ "Alterstil"2 καὶ τὴν ἀνάλογη νοοτροπία, -ἂν καὶ ἡ τεχνοτροπία του εἶναι μᾶλλον μονογραμμικὴ- ἀπὸ τὴν ὁποία δὲν ἀποκλείεται καὶ ἡ ἀθεΐα ἢ ἀντιθεΐα.

Ἔχει δὲ συγγράψει καὶ μιὰ μικρὴ μελέτη μὲ τίτλο "Ὁ Χριστός μου", ὅπου ἀναλύει τὶς ἀπόψεις του ἐπὶ τοῦ θέματος, ποὖναι ἐμποτισμένες ἀπὸ τὸ δυτικὸ πνεῦμα μέσα στὸ ὁποῖο ζεῖ καὶ ἐκφράζεται παραστατικὰ καὶ λογοτεχνικὰ ἀπὸ ἐτῶν, μὲ κάποια δάνεια καὶ ἀπὸ τὴν "Καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολή", δημιουργώντας ἕνα θρησκευτικὸ ἔργο μὲ ἰδιάζουσα πνευματικότητα.
Τὸ σημαντικὸ λοιπὸν αὐτὸ ἐγχείρημα, μέσα στὸ ὁποῖο περιλαμβάνονται καὶ παλαιότερα ἔργα, θὰ μποροῦσε νὰ χωρισθεῖ σὲ κάποιες ἑνότητες καὶ δή: Τὰ κεφάλια τοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶναι τὰ περισσότερα, καὶ ἀντανακλοῦν ἔντονα τὴ μνημειώδη του πρὸ ἐτῶν ἔκθεση τοῦ Μεγαλέξανδρου μὲ περισσότερα ἀπὸ 1.000 τοιαῦτα.
Παρουσιάζει δὲ ἐμφανῆ μορφολογικὴ συγγένεια πρὸς αὐτὰ καὶ δὴ ὡς πρὸς τὸ μέγεθος, τὸ στήσιμο τοῦ κεφαλιοῦ, τὴν μετωπικότητα καὶ τὴν διακριτικὴ ἀναγνωρισιμότητα, ἡ ὁποία ἀπαντᾶ καὶ στὴ βυζαντινὴ παράδοση. Ὁ Ναζωραῖος τοῦ τρόπον τινὰ "Gottes-Gelehrte" (F. C. Oetinger) Βαρλάμη εἶναι παραδοσιακός, μειλίχιος, γλυκός, εὐθυτενὴς μὲ κόμη μακρᾶ καὶ γένειον κατὰ τὸ ἔθιμο τῶν Ναζιραίων, "ὡραῖος κάλλει παρὰ τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων" (Ψαλμ. μδ’ 3) καθὼς τὸν περιέγραψεν ἡ Ἐπιστολὴ τοῦ Λεντούλου, παντοδύναμος, πάνσοφος καὶ γεμᾶτος ἀπὸ ὅλην τὴν ἀγάπην Θεός. Εἶναι ὁ Δημιουργός, Σωτὴρ καὶ Κριτὴς3 τῆς βυζαντινῆς εἰκονογραφίας, ἀπέχων τῶν προτύπων τῆς Belle époque4.

Βέβαια στὴν ἑνότητα αὐτὴ ὑπάρχει μεγάλη ποικιλία μορφολογική, ρυθμολογικὴ καὶ χρωματική. Ἔτσι μορφολογικὰ ὁ Χριστὸς παρίσταται συνήθως κεφαλικός, κατὰ τὸ ἓν τρίτον ἢ καὶ ὁλόσωμος, μετωπικά, καὶ κατὰ τὸν παραδοσιακὸ τύπο. Ρυθμολογικά, ἐκτὸς τῶν ρεαλιστικῶν πορτραίτων ἐμφανίζονται καὶ ἀφηρημένα σχεδὸν τοιαῦτα. Τέλος ὡς πρὸς τὰ χρώματα, αὐτὰ εἶναι φυσικά, ἐνῶ ἕτερα ἀσυνήθιστα καὶ ἄρα συμβολικά.
Ἐντύπωση πάντως προκαλοῦν τὰ κεφάλια τοῦ Κυρίου, χρώματος σκοτεινοῦ μὲ τοὺς φωτοβόλους ὀφθαλμούς5, γεμάτα μυστήριο, καθὼς καὶ τὰ πολύχρωμα τοιαῦτα, ὅπως τὰ κόκκινα, ρόζ, κίτρινα, καφὲ-γκρίζα, τὰ τελείως "φωτόμορφα", μ’ ἕνα μπλὲ μάτι, μὲ οἰωνεὶ "ἁρμολόγηση"6, μὲ καλυμμένο τὸ μισὸ πρόσωπο κ.ἄ.
Ποικίλη εἶναι καὶ ἡ κίνηση τῶν εὐλογιακῶς "ὁμιλούντων" χεριῶν. Συχνὰ δὲ πίσω ἀπὸ τὸν Ἰησοῦ στὸ φόντο, ἀπαντοῦν τὸ κατ’ ἐξοχὴν σύμβολο τοῦ Πάθους ὁ Σταυρός, τέρατα ἢ ὅπως καὶ πάνω του διαφόρου σχήματος καὶ μεγέθους, δίκην συχνὰ "ἐξανθημάτων", διακοσμητικὰ μοτίβα ἐκ τοῦ γνωστοῦ "Βαρλαμικοῦ" γλωσσαρίου μὲ διάκοσμο ἐσωτερικὸ καὶ ἔντονα χρώματα, ποὺ προσομοιάζουν πρὸς τὴν ἐνθετικὴ τεχνικὴ (Inkrustation) καὶ "κατατρώγουν" ἀκόμη καὶ τὰ πρόσωπα, τὰ ὁποῖα συχνὰ φαίνονται κατακρεουργημένα, πιθανῶς σύμβολα τοῦ μαρτυρίου τοῦ Θεανθρώπου καὶ τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ἐπίσης ὑπάρχουν βουνά, κυματόμορφα ὁριζόντια πλέγματα, ζῶα, πτηνά, φυτεῖες, λουλούδια καὶ ταινίες. Βέβαια δὲν εἶναι εὔκολο νὰ ἑρμηνεύσει κανεὶς ὅλα αὐτά.
Μιὰ δεύτερη μεγάλη ἑνότητα περιλαμβάνει ἰδιότυπες συνθέσεις, πρῶτον μὲ τὸ Χριστὸ περιστοιχούμενο ἀπὸ τερατόμορφα πλάσματα μανιεριστικοῦ χαρακτῆρος, ἐκφραστικὰ τοῦ ὑπαρκτοῦ κακοῦ, τὸ ὁποῖον μάχεται ὁ Κύριος καὶ ποὺ θυμίζουν τὸν Dali7, ὀργανοπαίχτες καὶ μὴ ἀγγέλους, "δωρητάς", ἀρχαῖα συμπλέγματα, ὅπως τοῦ Λαοκόοντος καὶ μοντέρνες σιλουέτες. Ἄλλες σχηματίζουν ζωγραφικὰ τρίπτυχα μὲ σκηνὲς στὰ πλάγια, ὅπως οἱ εἰκόνες τοῦ βίου τῶν Ἁγίων. Μεταξὺ αὐτῶν, διακρίνονται οἱ συνθέσεις τοῦ λευχειμονοῦντος Χριστοῦ μὲ περίεργες (grotesque) μορφές, πουλιὰ καὶ "ἀνεμίζουσες" ταινίες πάνω σὲ μουντὸ μπλὲ φόντο.
Ἐδῶ δέ, μποροῦν νὰ ἀναφερθοῦν δεύτερον καὶ συνθέσεις τοῦ Χριστολογικοῦ κύκλου, ὅπως ὁ Εὐαγγελισμός, ἡ Βάπτισις, ἡ Βαϊφόρος, ὁ Ἰησοῦς μὲ τοὺς δώδεκα Ἀποστόλους, καὶ μὲ τὰ παιδιά, ὁ Νυμφίος, ὁ Γολγοθᾶς, ἡ Σταύρωσις, ἡ Ἀνάστασις, ὁ Θρῆνος (Pietà), ὁ Πανάγιος Τάφος, ἡ Ψηλάφησις, ἡ ἐξαίρετη Ἀνάληψη, καθὼς καὶ ὁ Ἰησοῦς στὸ ἐργαστήρι.

Πάντως πρέπει νὰ τονισθεῖ, ὅτι στὶς συνθέσεις αὐτές, συχνὰ εἰσάγονται -ὅπως διαφορετικὰ βέβαια καὶ στὴ βυζαντινὴ εἰκονογραφία- ἀποσπάσματα ἑτέρων τοιούτων, ποὺ προέρχονται ὅμως ἀπὸ ξένους καλλιτέχνας, ὡς τοὺς Fra Angelico, Greco, Mantegna, Raphael, Velasquez, Da Vinci, Φλαμανδοὺς κ.ἄ., καὶ δὴ κατὰ τρόπο ἐμβόλιμο, ἀφοῦ διακόπτουν "πληγωματικὰ" τὴν σύνθεση. Καὶ ἂν ὁ Rainer ἐπεμβαίνει ἐπὶ τῶν παλαιοτέρων ἔργων, ὁ Βαρλάμης τὰ εἰσάγει μὲ εἶδος "παραθύρων" μέσα στὰ δικά του, πιθανῶς ἐκ λόγων διαχρονικῆς συνεχείας τῆς τέχνης, καθὼς καὶ διομολογιακῶν καὶ ἄρα οἰκουμενικῶν.
Μιὰ τρίτη ἑνότητα ἀποτελεῖται ἀπὸ ἄσχετες μᾶλλον πρὸς τὸ θέμα μεμονωμένες ἢ ὄχι φιγοῦρες αἰγυπτιακῆς τέχνης, ὅπως μούμιες ἢ καὶ ἁπλοϊκῆς (naiv) τοιαύτης, ὡς ὁ Ἰησοῦς μὲ τὰ παιδιά, πλαδαρὲς καὶ χονδροειδεῖς, ἀλλὰ καὶ μανιεριστικῆς τεχνοτροπίας μυστηριώδη πάντως χαρακτήρα, ὁ ὁποῖος τονίζεται τόσον μὲ τὴ δυσμορφία τῶν ἐνίοτε κατακρεουργηματικὰ παρισταμένων, ὅσο καὶ μὲ τὰ σκοτεινὰ χρώματα.
Τέλος μένει καὶ μιὰ ἐνδιαφέρουσα ἑνότητα, στὴν ὁποία ὁ Κύριος ἐμφανίζεται μέσα σὲ δίχρωμα φωτογραφικὰ κολάζ, τὰ ὁποῖα παραπέμπουν στὴν μοντέρνα ἐποχή. Ἐδῶ ἔρχεται ὁ Χριστὸς στοὺς δρόμους τῶν συγχρόνων μεγαλουπόλεων καὶ στὴν ἀθλιότητά των μὲ τὰ ἀπορρίματα, τὰ φῶτα, τὰ graffiti, τὰ αὐτoκίνητα, τοὺς διαπληκτισμούς, τοὺς ἐπαίτες, τοὺς ναρκομανεῖς καὶ στέκεται ὡς ἕνα φάντασμα ποὺ τἄχει χαμένα καὶ σὰν νὰ ξαναλέγει: "Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς· οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσιν" (Λουκ. 23, 34).
Ἔτσι ὁ Βαρλάμης στὸ νέο του τοῦτο ἐγχείρημα, μᾶς δείχνει διαχρονικὰ τὸν ἀγῶνα του μὲ τὴν παραστατικὴ Χριστολογία. Τί κι’ ἂν αὐτὴ ἀκολουθεῖ ἐν πολλοῖς τὴν πεπατημένη δυτικότροπη καὶ ὄχι μόνον ρυθμολογία, μὲ νέα, ἰδιότυπα καὶ εὑρηματικὰ εἰκονογραφικὰ καὶ εἰκονολογικὰ στοιχεῖα. Τί κι’ ἂν ἐργάζεται φωτογραφικὰ ἀλλὰ καὶ fluide μὲ μιὰ πλούσια ἐξπρεσιονιστική, ἀλλὰ καὶ ὀμιχλώδη ἐμπρεσιονιστική, διακριτικὴ καὶ ἀσκητικὴ χρωματολογία, ἀφοῦ ὅλα ἐτοῦτα στοχεύουν καὶ στὴ χριστιανικὴ ἐπαναμαρτυρία καὶ τὸν ἐπανευαγγελισμὸ μέσα στὸν ἀλλοπρόσαλο καὶ χαώδη κόσμο τῆς παγκοσμιοποίησης. Ἄλλωστε αὐτὴ ἡ γλῶσσα πρέπει νἆναι πιὸ κατανοητὴ ἀπὸ τὸν ὑλισμό του. Γι’ αὐτὸ εὐχόμεθα νὰ μὴν ἀντικρύσει τυφλοὺς μόνο, καὶ κυρίως ἀδιάφορους στὴν εἰκαστική του ἐπιμονὴ αὐτή, ὄχι τόσο στὸν ἐκκλησιαστικὸ ὅσο στὸ θύραθεν χῶρο.

____________________________________
Ὑποσημειώσεις:

1- H. Sedlmayr, Verlust der Mitte, Φρανκφούρτη-Βερολῖνο-Βιέννη10 1985.
2- J. Gantner, Der alte Künstler, Festschrift Herbert von Einem, 1965, 71-76.
3- Κ. Δ. Καλοκύρη, Ἡ οὐσία τῆς ὀρθοδόξου ἁγιογραφίας, Ἀθήνα 1960, 23.
4- J. A. Schmoll gen. Eisenwerth, "Zur Christus-Darstellung um 1900", Fin de siècle, 1977.
5- Πρβλ. τὰ πρόσωπα τοῦ Χ. Γαρουφαλῆ, "Ἀνθρώπων Βλέμματα", Ἀθήνα 2009.
6- Ἴσως κατ’ ἐπίδραση τῆς βυζαντινῆς κεραμοπλαστικῆς.
7- V. Krieger, ἐκδ., Metamorphosen der Liebe. Kunstwissenschaftliche Studien zu Eros und Geschlecht im Surrealismus, Ἁμβοῦργο 2006, 27-29.