Αναχώρησε σήμερα από αυτή τη ζωή ο Βασίλης Παπαβασιλείου, μία από τις σημαντικότερες μορφές του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου, σκηνοθέτης, συγγραφέας, ηθοποιός και στοχαστής, αφήνοντας πίσω του ένα έργο βαθιά πολιτικό και ριζοσπαστικό, λογοτεχνικό και θεατρικά ανατρεπτικό.
Ο μεγάλος θεατράνθρωπος Βασίλης Παπαβασιλείου, είχε δώσει προ ετών μια ξεχωριστή συνέντευξη στην Ελευθεροτυπία και την Ιωάννα Κλεφτογιάννη μιλώντας για την κρίση. Ας θυμηθούμε μερικά έξοχα αποσπάσματα, ενδεικτικά της βαθιάς σκέψης του ανδρός:
«Είμαι αισιόδοξος -όπως έλεγε ο Γκράμσι- ως βούληση και απαισιόδοξος ως σκέψη. Ζούμε σε μια πάρα πολύ ενδιαφέρουσα εποχή, που μας παρέχει πολύ υλικό για σκέψη. Και θα ήθελα να πω ότι το "ελληνικό" είναι ισχυρότερο από το ελληνικό κράτος και από τη γεωγραφική επικράτεια που λέγεται Ελλάδα. Αν εντοπίσουμε έναν ορισμό του "ελληνικού", σύμφωνα με τον οποίο το "είμαι Ελλην" είναι συνώνυμο του "τίποτα το μη ελληνικό δεν μου είναι ξένο", τότε μπορεί να υπάρξει ένα άλλο μέλλον γι' αυτόν τον τόπο και κυρίως για τους ανθρώπους του. Γιατί Ελληνες υπήρξαν πολύ πριν από το ελληνικό κράτος. Σε μεγάλο βαθμό, παρά το κράτος. Και θα υπάρχουν σίγουρα και μετά το ελληνικό κράτος».
Στη σημερινή συγκυρία ζούμε επίσης ένα είδος ήττας. Την ήττα μιας ιδεολογίας, που δαιμονοποίησε τον ξένο ως αιτία του ελληνικού κακού. Ο ξένος έγινε ένας εύκολος στόχος για όλα τα δεινά που προξενήσαμε εμείς οι ίδιοι σε αυτόν τον τόπο. Ετσι, ενώ η Μεταπολίτευση ήταν το πιο καθαρό δημοκρατικό πείραμα που έγινε σε αυτόν τον τόπο τους δύο τελευταίους αιώνες, σήμερα εμφανιζόμαστε να έχουμε χάσει από τον ίδιο τον εαυτό μας. Να έχουμε στερηθεί τα άλλοθι. Δεν έχεις Γλίξμπουργκ πάνω από το κεφάλι σου! Δεν έχεις τυπικά τους Αμερικανούς, έστω με τη μορφή του Πιουριφόι, που πάει να δει τον Ελληνα πρωθυπουργό και βάζει τα πόδια του πάνω στο τραπέζι του. Είσαι μόνος. Και αποδεικνύεται ότι δεν είσαι ικανός. Γιατί ο μεγάλος φενακισμός πάνω στον οποίο συνενοχικά η ελληνική κοινωνία συνεβλήθη με το πολιτικό, έχει να κάνει με το ότι ιδιωτικώς θα προκόβουμε και συλλογικώς θα καταρρέουμε. Αυτή τη στιγμή, λοιπόν, νομίζω πως ζούμε ένα τέλος. Κάποιοι λένε το τέλος της Μεταπολίτευσης. Οντως το ζούμε. Ομως αυτό το τέλος μπορεί να είναι και λυτρωτικό. Μπορεί να μας απαλλάξει από ιδεοληψίες και εύκολα ιδεολογήματα».
"Στην Ελλάδα, στη μεταπολιτευτική μετάβαση από το πολιτικό "γήπεδο" στο οικονομικό συνέβη ένα άτυπο φαντασιακό συμβόλαιο. Συμφωνήσαμε πως θα φτιάξουμε στην Ελλάδα ένα χώρο ιδιωτικού πλούτου και δημόσιας φτώχειας. Η προσπάθεια αυτή πέρασε από φάσεις ώσπου να καταλύσουμε τη δημόσια σφαίρα, να ανατινάξουμε τα συστήματα υγείας, δημόσιας εκπαίδευσης, να διαβρώσουμε ή να προσδέσουμε στο άρμα της διαφθοράς όλους τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, εφορίες, πολεοδομίες κ.λπ., και εις έκαστος να τα καταφέρνει λαδώνοντας, φακελώνοντας και φακελωνόμενος. "Ο σώζων εαυτόν σωθήτω". Μόνος του κάποιος θα καθαρίσει τα της υγείας του. Μόνος του θα καθαρίσει τα της εκπαίδευσης των παιδιών του. Αρα ένα τέτοιο κράτος, αυτοαναιρούμενο, δεν έχει λόγο ύπαρξης. Πριν από την εγκατάσταση επομένως της τρόικας είχαμε την εκ των έσω κατάλυση του ελληνικού κράτους. Το πελατειακό πολιτικό μας σύστημα έφτιαξε αυτό το συνενοχικό συμβόλαιο, το υπερασπίστηκε και σήμερα αυτό πληρώνει".
«Είμαι αισιόδοξος -όπως έλεγε ο Γκράμσι- ως βούληση και απαισιόδοξος ως σκέψη. Ζούμε σε μια πάρα πολύ ενδιαφέρουσα εποχή, που μας παρέχει πολύ υλικό για σκέψη. Και θα ήθελα να πω ότι το "ελληνικό" είναι ισχυρότερο από το ελληνικό κράτος και από τη γεωγραφική επικράτεια που λέγεται Ελλάδα. Αν εντοπίσουμε έναν ορισμό του "ελληνικού", σύμφωνα με τον οποίο το "είμαι Ελλην" είναι συνώνυμο του "τίποτα το μη ελληνικό δεν μου είναι ξένο", τότε μπορεί να υπάρξει ένα άλλο μέλλον γι' αυτόν τον τόπο και κυρίως για τους ανθρώπους του. Γιατί Ελληνες υπήρξαν πολύ πριν από το ελληνικό κράτος. Σε μεγάλο βαθμό, παρά το κράτος. Και θα υπάρχουν σίγουρα και μετά το ελληνικό κράτος».
Στη σημερινή συγκυρία ζούμε επίσης ένα είδος ήττας. Την ήττα μιας ιδεολογίας, που δαιμονοποίησε τον ξένο ως αιτία του ελληνικού κακού. Ο ξένος έγινε ένας εύκολος στόχος για όλα τα δεινά που προξενήσαμε εμείς οι ίδιοι σε αυτόν τον τόπο. Ετσι, ενώ η Μεταπολίτευση ήταν το πιο καθαρό δημοκρατικό πείραμα που έγινε σε αυτόν τον τόπο τους δύο τελευταίους αιώνες, σήμερα εμφανιζόμαστε να έχουμε χάσει από τον ίδιο τον εαυτό μας. Να έχουμε στερηθεί τα άλλοθι. Δεν έχεις Γλίξμπουργκ πάνω από το κεφάλι σου! Δεν έχεις τυπικά τους Αμερικανούς, έστω με τη μορφή του Πιουριφόι, που πάει να δει τον Ελληνα πρωθυπουργό και βάζει τα πόδια του πάνω στο τραπέζι του. Είσαι μόνος. Και αποδεικνύεται ότι δεν είσαι ικανός. Γιατί ο μεγάλος φενακισμός πάνω στον οποίο συνενοχικά η ελληνική κοινωνία συνεβλήθη με το πολιτικό, έχει να κάνει με το ότι ιδιωτικώς θα προκόβουμε και συλλογικώς θα καταρρέουμε. Αυτή τη στιγμή, λοιπόν, νομίζω πως ζούμε ένα τέλος. Κάποιοι λένε το τέλος της Μεταπολίτευσης. Οντως το ζούμε. Ομως αυτό το τέλος μπορεί να είναι και λυτρωτικό. Μπορεί να μας απαλλάξει από ιδεοληψίες και εύκολα ιδεολογήματα».
"Στην Ελλάδα, στη μεταπολιτευτική μετάβαση από το πολιτικό "γήπεδο" στο οικονομικό συνέβη ένα άτυπο φαντασιακό συμβόλαιο. Συμφωνήσαμε πως θα φτιάξουμε στην Ελλάδα ένα χώρο ιδιωτικού πλούτου και δημόσιας φτώχειας. Η προσπάθεια αυτή πέρασε από φάσεις ώσπου να καταλύσουμε τη δημόσια σφαίρα, να ανατινάξουμε τα συστήματα υγείας, δημόσιας εκπαίδευσης, να διαβρώσουμε ή να προσδέσουμε στο άρμα της διαφθοράς όλους τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, εφορίες, πολεοδομίες κ.λπ., και εις έκαστος να τα καταφέρνει λαδώνοντας, φακελώνοντας και φακελωνόμενος. "Ο σώζων εαυτόν σωθήτω". Μόνος του κάποιος θα καθαρίσει τα της υγείας του. Μόνος του θα καθαρίσει τα της εκπαίδευσης των παιδιών του. Αρα ένα τέτοιο κράτος, αυτοαναιρούμενο, δεν έχει λόγο ύπαρξης. Πριν από την εγκατάσταση επομένως της τρόικας είχαμε την εκ των έσω κατάλυση του ελληνικού κράτους. Το πελατειακό πολιτικό μας σύστημα έφτιαξε αυτό το συνενοχικό συμβόλαιο, το υπερασπίστηκε και σήμερα αυτό πληρώνει".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου