ΜΕΤΑ ΑΠΟ 30 ΟΛΟΚΛΗΡΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ EKΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟΝ «ΑΥΤΟΜΑΤΟ ΠΙΛΟΤΟ»…

Μέχρι πότε θα συζητάμε για την αξιολόγηση;… 

* Εχουν αρχίσει να συνταξιοδοτούνται εκπαιδευτικοί οι οποίοι αξιολόγησαν χιλιάδες παιδιά, ενώ οι ίδιοι δεν αξιολογήθηκαν ποτέ (!), από κανέναν… 

Του Χάρη Ανδρεόπουλου* 

xaan@theo.auth.gr 

Πριν από λίγα χρόνια, όταν - επι Αννας Διαμαντοπούλου - είχε έρθει στα σχολεία η εγκύκλιος για την (δοκιμαστική) «Αυτοαξιολόγηση του σχολείου» και καλούμασταν ως σύλλογοι καθηγητών να εκφράσουμε τη γνώμη μας, στις πλείστες των συνεδριάσεων των συλλόγων καθηγητών του Ν. Λάρισας υπερίσχυσε η άρνηση, το «Όχι». Αυτές τις μέρες – επί υπουργίας Κων/νου Αρβανιτοπούλου - που έφθασε στα σχολεία το Ερωτηματολόγιο προκειμένου οι εκπαιδευτικοί να εκφράσουμε την άποψή μας για την «Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και του έργου των εκπαιδευτικών», το συνδικαλιστικό όργανό μας (ΟΛΜΕ) μας καλεί να μην εκφράσουμε κάν την άποψή μας, προτρέποντάς μας σε αποχή από τη διαδικασία συμπλήρωσης - απάντησης του Ερωτηματολογίου (καίτοι αυτή θα είναι ανώνυμη, αποστελλόμενη ηλεκτρονικά, μέσω κλειδαρίθμου). 

Φυσικά, ουδέν έχω να αντιλέξω στην άποψη της ΟΛΜΕ πως «είναι προκλητικό να διατείνεται το υπ. Παιδείας πως ενδιαφέρεται για τη βελτίωση και την ποιοτική αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης και παράλληλα επιβάλλει τραγικές περικοπές στην εκπαίδευση, διαλύοντας το δημόσιο σχολείο και εξαθλιώνοντας τους εκπαιδευτικούς». Θα προσέθετα μάλιστα ότι τόσο ο σημερινός υπουργός Παιδείας, όσο και οι προκάτοχοι του θα πρέπει να ντρέπονται για τις διαχρονικές - πελατειακού τύπου - πολιτικές των κυβερνήσεων που μας κατέστησαν τη τελευταία 20ετία ουραγούς στο μισθολόγιο του δημοσίου, διαμορφώνοντας για τον κλάδο μας αμοιβές υπολειπόμενες και εκείνων των κλητήρων (!!!) της Εφορίας, των Τελωνείων, της ΔΕΗ, του ΟΤΕ, του ΟΣΕ, της ΕΡΤ, κλπ. Θα συμφωνήσω, επίσης, και θα υπερθεματίσω ότι ο βαθιά χειμαζόμενος κλάδος μας είναι σε απόλυτη απελπισία, με την ανοχή του να έχει ξεπεράσει κάθε όριο και τη δραματική εκδήλωση της οργής του ante portas - γιατί έχουμε ήδη έχουμε φθάσει στα όριά μας. 

Θεωρώ, όμως, ότι μερίδιο ευθύνης τόσο για την οικονομική υποβάθμιση, όσο και τη συνολικότερη απαξίωση του κλάδου μας έχει και ο ίδιος ο κλάδος και τα συνδικαλιστικά του όργανα με την αβελτηρία που επέδειξαν απέναντι στις προκλήσεις των καιρών, αντιδρώντας ακόμη και σε ρυθμίσεις που η κοινωνία και οι πολίτες (εν προκειμένω και επί το ειδικότερον, οι γονείς των μαθητών μας, αλλά και οι ίδιοι οι μαθητές μας) θεωρούν (και δικαίως) αυτονόητες, όπως η αξιολόγηση. 

Λυπάμαι που θα το πω - και αυτό που θα πω νομίζω ότι εκφράζει τη σιωπηλή πλειοψηφία του εκπαιδευτικού κόσμου – αλλά οι αριστερές ιδεοληψίες («ξεπουλιέται» το σχολείο όταν συνεργάζεται με την αγορά, «χειραγωγούνται» οι εκπαιδευτικοί με την αξιολόγηση, κ.λ.π.) στη βάση των οποίων πορεύθηκε επί δεκαετίες η ΟΛΜΕ (ακόμη και σε περιόδους που τη διοικούσε η φιλελεύθερη ΔΑΚΕ), μας κούρασαν και (το χειρότερο!) μας απομόνωσαν από τη κοινωνία. Δεν το λέγω αφοριστικά, την άποψη μου εκφράζω. Οι αγαπητοί συνάδελφοι που υποστηρίζουν το σοβιετικό μοντέλο του κρατικού πατερναλισμού στην εκπαίδευση (και δυστυχώς υποστηρικτές αυτής άποψης βρίσκει κανείς όχι μόνο στη παράταξη του ΚΚΕ, ήτοι στο «ΠΑΜΕ» εκπαιδευτικών - όπου λόγω της σοβιετικής ιδεολογίας θα θεωρούσε κανείς ότι εδώ τούτη η άποψη είναι φυσική κι επόμενη - αλλά ακόμη και σε παρατάξεις φιλελεύθερου και σοσιαλδημοκρατικού προσανατολισμού, όπως της ΔΑΚΕ και της ΠΑΣΚ…), όλοι αυτοί, ενδεχομένως, να δυσφορήσουν και διαφωνήσουν με αυτές τις σκέψεις μου, αλλ’ ας ησυχάσουν: κι’ εγώ διαφωνώ μαζί τους (ελπίζω να μου αναγνωρίζουν αυτό το δικαίωμα). 

Εξ άλλου, τις απόψεις μου για το θέμα της αξιόλογησης τις έχω καταθέσει σε χρόνο ανύποπτο, όταν το θέμα δεν ήταν στο δημόσιο διάλογο και όταν στην εξουσία ήταν άλλη κυβέρνηση. Γράφαμε στο υπό τον τίτλο «Αλλαγές στη Παιδεία, τώρα!» άρθρο μας στη κυριακάτικη «Ελευθερία» της 11ης Ιανουαρίου 2009 (σελ. 10): «Να ενεργοποιηθεί ο θεσμός της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών, με εγγυήσεις αντικειμενικής εφαρμογής που θα συμφωνηθούν μέσα από ένα καλόπιστο διάλογο του υπουργείου με τους φορείς της εκπαιδευτικής κοινότητας. Τα τριάντα, σχεδόν, χρόνια χωρίς αξιολόγηση έχουν δημιουργήσει στο εκπαιδευτικό σύστημα πολλά μειονεκτήματα, απότοκα της ισοπέδωσης. Εχουν αρχίσει να συνταξιοδοτούνται εκπαιδευτικοί οι οποίοι αξιολόγησαν χιλιάδες παιδιά, αλλά αυτοί δεν αξιολογήθηκαν ποτέ (!), από κανέναν. Φθάνει πια…» 

Μένουμε σταθεροί σ’ αυτές τις θέσεις, θεωρώντας ότι απηχούν την συνείδηση της σιωπηλής πλειοψηφίας των μαχίμων συναδέλφων καθηγητών, οι οποίοι, ασφαλώς, δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν από την «αξιολόγηση της σχολικής μονάδας» (η οποία θ’ αφορά συνολικά το σχολείο και τις εκπαιδευτικές δράσεις του), ούτε από την (ατομική) αξιολόγηση. Οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι ως συνειδητοί λειτουργοί και συνεπείς επαγγελματίες εκτελούν με υπευθυνότητα τα καθήκοντά τους, όχι μόνο δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν, αλλ’, αντιθέτως, «πιστοποιώντας» την ποιότητα του έργου και της προσφοράς τους μέσα απ’ την διαδικασία της αξιολόγησης, μπορούν από άλλη βάση, με ισχυρότερα και πειστικότερα επιχειρήματα να διεκδικήσουν την μισθολογική τους αναβάθμιση, αλλά και σε επίπεδο γοήτρου να ανακτήσουν το χαμένο – εξαιτίας της ισοπέδωσης – κύρος τους στη κοινωνία. 

Για εκείνους που δεν επιθυμούν (για τους όποιους λόγους) την ανάληψη διδακτικών καθηκόντων, τη τάξη, συνεπώς, ούτε την αξιολόγηση του διδακτικού έργου, να δοθεί (όπως γράψαμε, επίσης, στο ίδιο άρθρο) το δικαίωμα της μετάταξης σε διοικητικές θέσεις: «Να δοθούν κίνητρα για εθελοντικές μετατάξεις στους εκπαιδευτικούς που επιθυμούν να μεταταγούν σε υπηρεσίες που δεν έχουν εκπαιδευτικό χαρακτήρα και να τοποθετηθούν σε αμιγώς διοικητικές θέσεις εντός του υπ. Παιδείας, ή σε άλλα υπουργεία». 

Πιστεύω ότι η άρνηση στο θεσμό της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών αποτελεί μέγα σφάλμα που μας εκθέτει και μας προσβάλλει στα μάτια της κοινωνίας, εάν δε λάβουμε υπόψη μας ότι διανύουμε μια εποχή κατά την οποία το μεγάλο ζητούμενο στην παρεχόμενη εκπαίδευση είναι η ποιότητα, τότε η άρνηση αυτή στην αξιολόγηση συνιστά, κατά τη γνώμη μου, πράξη άκρας υποκρισίας. 

Δεν υποστηρίζω ότι το σύστημα της αξιολόγησης που θέλει να προωθήσει η παρούσα κυβέρνηση είναι το τέλειο. Εχω και εγώ τις επιφυλάξεις και τις αμφιβολίες μου εαν και κατά πόσο θα είναι αντικειμενικό στην εφαρμογή του. Αν δεν μας αρέσει το σύστημα που θα προταθεί ας αντιπροτείνουμε ένα καλύτερο, ποιοτικότερο, αντικειμενικότερο, ένα άλλο, εναλλακτικό σύστημα. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, πιστεύω ότι η στείρα άρνηση δεν μπορεί να είναι πρόταση, πολλώ δε μάλλον αντιπρόταση. Στη σημερινή συγκυρία η άρνηση στη αξιολόγηση αποτελεί, κατά τη γνώμη μου, πρόταση παραμονής στην ακινησία του πάτου, πρόταση να παραμείνουμε καθηλωμένοι στο «Ασάλευτο παρόν…», που λέει κι ο Στέλιος Ράμφος στο τελευταίο βιβλίο του (“Time Out”, εκδ. “Aρμός”, 2012), διεκτραγωδώντας παραστατικά τους λόγους που μας έφεραν, ως χώρα, στο χείλος του γκρεμού. 

* Μετά από τριάντα, όμως, και πλέον χρόνια απουσίας κάθε ελέγχου στο σύστημα παροχής εκπαιδευτικού έργου επείγει ένα «νοικοκύρεμα». Τριάντα χρόνια στον «αυτόματο πιλότο» είναι πολλά. Τις συνέπειες της κρίσης (της τρέχουσας οικονομικής, για την οποία σημαντικό ρόλο έπαιξε και η συστηματική - ενίοτε και εκ των ένδον - απαξίωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος) ήδη (και πολλαπλώς) τις «πληρώνουμε»… 

* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι καθηγητής (ΠΕ01) Β/θμιας Εκπαίδευσης (http://religiousnet.blogspot.com)