Για το βιβλίο του Χρήστου Γκουνέλα «Μεταξύ ιστορίας και εσχάτων. Η θεολογία του ενανθρωπισμού και των επιγείων πραγματικοτήτων στον Παναγιώτη Νέλλα»

Γράφει ο Δρ Νίκος Παύλου 

Θεολόγος – Ιστορικός 

Πρωτογνώρισα το έργο του θεολόγου της γενιάς του ‘60 Παναγιώτη Νέλλα όταν έπεσε στα χέρια μου το πνευματικό του παιδί, το περιοδικό ΣΥΝΑΞΗ, που ήταν μία σπουδή στην Ορθοδοξία και αποτελεί σταθμό στην ανταλλαγή ιδεών που σχετίζονταν με θεολογικές αναζητήσεις και ζυμώσεις.

Ξανασυνάντησα τον Παναγιώτη Νέλλα στο βιβλίο του Λαρισαίου Θεολόγου Χρήστου Γκουνέλα, καθηγητή στο Μουσικό Σχολείο Λάρισας. Ένα εξαιρετικό κείμενο που αναλύει το έργο του Παναγιώτη Νέλλα, που προσπάθησε να αναδείξει τον ορθόδοξο ανθρωπισμό, έχοντας ως βάση το έργο ενός διαπρεπούς διανοούμενου της μεταβυζαντινής περιόδου και Αγίου της εκκλησίας μας , του Νικολάου Καβάσιλα. 

Ο Χρήστος Γκουνέλας είναι ένας φέρελπις θεολόγος με εξαιρετικές σπουδές στη θεολογία και τη μουσική. Κάτοχος μεταπτυχιακών τίτλων, με πολλά ενδιαφέροντα και αγάπη για το σχολείο και την παιδεία. 

Το βιβλίο του «Μεταξύ ιστορίας και εσχάτων. Η θεολογία του ενανθρωπισμού και των επιγείων πραγματικοτήτων στον Παναγιώτη Νέλλα» (Εκδόσεις Επέκταση) προσπαθεί να ερμηνεύσει το αίτημα της θεολογίας της δεκαετίας του 60 για επανασύνδεση με την πατερική θεολογία, και αναδεικνύει ως πρότυπο τον Ιησού Χριστό .Με αισιόδοξο λόγο υπογραμμίζει τη θεολογία του ενανθρωπισμού που αγγίζει όλη την κτίση. 

Βασική θέση του Παναγιώτη Νέλλα είναι η «θεολογία των δερμάτινων χιτώνων». Εκκινώντας από το γνωστό παλαιοδιαθηκικό χωρίο της Γενέσεως που αναφέρει με συμβολικό τρόπο πως οι πρωτόπλαστοι, όταν εκδιώχτηκαν από τον παράδεισο, τους δόθηκαν δερμάτινοι χιτώνες για να προστατευθούν, τονίζει ότι τελικά η ύλη αποτελεί μία πρόκληση ελευθερίας για τον άνθρωπο και όχι μία αρνητική κατάσταση. Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από το βιβλίο του Χρήστου Γκουνέλα «Αν το σώμα ήταν εξ ορισμού κακό δεν θα σαρκωνόταν ο Χριστός… ο οποίος έλαβε όλη την ανθρώπινη φύση χωρίς όμως την αμαρτία» (σ. 97 του βιβλίου). 

Ο Παναγιώτης Νέλλας, ως ολοκληρωμένη προσωπικότητα είχε άποψη για τα ζητήματα που απασχολούσαν τον άνθρωπο της δεκαετίας του 60. Όπως φαίνεται στο βιβλίο του Χρήστου Γκουνέλα οι προβληματισμοί του για την Επιστήμη, την Πολιτική, την Παιδεία είχαν περίοπτη θέση στα κείμενά του. Χαρακτηριστικός είναι ο σχολιασμός που κάνει στο τραγούδι των Pink Floyd «The Wall»). Όπως γράφει ο Χρήστος Γκουνέλας «Ο Νέλλας σε αυτό βλέπει τη δυνατότητα άρθρωσης “ενός πραγματικού θεολογικού λόγου, μια γνήσια αφετηρία για το αληθινό ευαγγελικό μήνυμα”» (σ. 128). 

Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία κεφάλαια που επιγράφονται αντίστοιχα «Η θεολογία του εσχατολογισμού, του ενανθρωπισμού και των επίγειων πραγματικοτήτων», Η θεολογία του ενανθρωπισμού του Παναγιώτη Νέλλα» και «Η θεολογία των επίγειων πραγματικοτήτων στον Παναγιώτη Νέλλα». Ακολουθεί ο επίλογος και η βιβλιογραφία. 

Πρόκειται για μία ολοκληρωμένη παρουσίαση, η οποία εκτός των άλλων είναι και μία σπουδή στο πνευματικό ρεύμα της θεολογίας του 60. Ταυτόχρονα αναδεικνύει το έργο του Παναγιώτη Νέλλα με τρόπο εξαντλητικό. Αποτελεί έτσι πολύτιμο εργαλείο για αυτόν που θέλει να κατανοήσει θεολογικά σχήματα και τάσεις που αποτέλεσαν μέρος γενικότερων αναζητήσεων της ελληνικής κοινωνίας.