Ο συνθέτης και μεγάλος μαέστρος του 20ού αιώνα Δημήτρης Μητρόπουλος, πέθανε – σαν πέφτοντας από κορυφή, αυτός ο δεινός ορειβάτης! – στις 2 Νοεμβρίου 1960, διευθύνοντας την Ορχήστρα της Σκάλας του Μιλάνου στην πρόβα της Τρίτης Συμφωνίας του αγαπημένου του Γκούσταβ Μάλερ.
«Βρισκόταν σε τέτοια κατάσταση έκστασης και παροξυσμού ώστε μας κοιτούσε σαν να ήταν κάποιος προφήτης της Παλαιάς Διαθήκης που βοά στην έρημο. Τη στιγμή εκείνη ήμουν ολότελα συντετριμμένος. Δεν σταμάτησα βέβαια να παίζω, ήμουν υποχρεωμένος να το κάνω, αλλά δάκρυα έτρεχαν από τα μάτια μου. Και αυτό μπορούσε να συμβεί με τον Μητρόπουλο οποτεδήποτε, με οποιοδήποτε μουσικό έργο». Έτσι τον θυμάται να διευθύνει την είσοδο των κόρνων στο πρώτο μέρος της «Δεύτερης Συμφωνίας» του Σεργκέι Ραχμάνινωφ ο Γκάθνερ Σούλερ, κορνίστας στη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης τα χρόνια που ο Δημήτρης Μητρόπουλος βρισκόταν επικεφαλής της.
Σίγουρα καμία λέξη και καμία τιμή δεν είναι αρκετή γι’ αυτόν τον τιτάνα, τον άτλαντα, που μας άφησε κληρονομιά – μεταξύ πολλών άλλων – μια ανυπέρβλητη ερμηνεία της 1ης Συμφωνίας του Μάλερ, την επονομαζομένη «Τιτάν».
 |
| Η ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΟΣΗ ΣΕ 33 ΣΤΡΟΦΕΣ ΤΗΣ ΘΡΥΛΙΚΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΗΣ “ΤΙΤΑΝΙΑΣ” ΤΟΥ ΜΑΛΕΡ |
Ο μέγας Μητρόπουλος είχε πει κάποτε: «Eίμαι ένας άνθρωπος που επιζητεί την αγάπη· και την τέχνη μου ακόμα την χρησιμοποιώ προς αυτόν τον σκοπό. H καλλιτεχνική μου ζωή στάθηκε επιτυχής, επειδή εξέφραζε πάντα την ανάγκη επικοινωνίας και αγάπης ανάμεσα σε μένα και το ακροατήριό μου». Συνεπής στον σκοπό αυτό, βάδισε σε όλη του τη ζωή “με απογυμνωτική πειθαρχία, αμφιβολίες και ταπεινοσύνη”, (καθώς έγραφε στον φίλο του ποιητή Γιώργο Σεφέρη), δίνοντας στο αισθητικό περιεχόμενο της τέχνης του μια διάσταση καθαρά ανθρωπιστική ―περίπτωση όλο και σπανιότερη στην εποχή μας.
Γι’ αυτό κι ο Γιώργος Σεφέρης έγραψε: “Η μοίρα του Μητρόπουλου είταν, θαρώ, μοναδική στα χρονικά του νέου Ελληνισμού και δεν μας αφήνει πολύ περιθώριο για τη συνηθισμένη αδιαφορία μας”.
Αυτός ο μεγάλος άνθρωπος δεν ενδιαφέρει τον Ελλαδικό Ελληνισμό ούτε ως ανυπέρβλητος μουσικός ούτε ως πνευματικό μέγεθος, 58 χρόνια μετά το θάνατό του. Ευτυχώς είναι Έλλην Οικουμενικός ως εκλεκτός πολίτης του κόσμου της μουσικής και του πνεύματος όλων των εποχών κι έτσι η Ελλαδική μιζέρια δεν τον αγγίζει…
Όμως ο Μητρόπουλος δεν είναι για μένα απλώς ένας μεγάλος μουσικός του 20ου αιώνα. Είναι ο ενσαρκωτής της μουσικής ασκητικής: «Δυστυχώς, η λεγόμενη αφοσίωσή μου στη δουλειά μ’ έχει πραγματικά πάρει ολωσδιόλου έξω από τη ζωή. Δε “ζω” πια παρά μόνο για τις στιγμές που είμαι πάνω στο podium και για να ζήσω αυτές τις στιγμές.» Ο μαέστρος ασκήτευε στην Νέα Υόρκη – το λέει κι ο Σεφέρης: «Εκεί ασκήτευε, μόνος μέσα στην πολύβουη, απέραντη πολιτεία» – δουλεύοντας εξοντωτικά και βιώνοντας κάθε στιγμή το σκληρό αίσθημα της αμφισβήτησης του είναι, του εαυτού του.
Όμως ο Μητρόπουλος δεν είναι για μένα απλώς ένας μεγάλος μουσικός του 20ου αιώνα. Είναι ο ενσαρκωτής της μουσικής ασκητικής: «Δυστυχώς, η λεγόμενη αφοσίωσή μου στη δουλειά μ’ έχει πραγματικά πάρει ολωσδιόλου έξω από τη ζωή. Δε “ζω” πια παρά μόνο για τις στιγμές που είμαι πάνω στο podium και για να ζήσω αυτές τις στιγμές.» Ο μαέστρος ασκήτευε στην Νέα Υόρκη – το λέει κι ο Σεφέρης: «Εκεί ασκήτευε, μόνος μέσα στην πολύβουη, απέραντη πολιτεία» – δουλεύοντας εξοντωτικά και βιώνοντας κάθε στιγμή το σκληρό αίσθημα της αμφισβήτησης του είναι, του εαυτού του.
Δεν επαναπαύτηκε ποτέ στην επιτυχία – αυτή δεν τον ενδιέφερε άλλωστε. Δεν θέλχθηκε διόλου από την υστεροφημία – την αγνοούσε και ως έννοια. Δεν καταδέχθηκε να ασχοληθεί με ό,τι ευτελές και μικρόψυχο.
Έζησε τηρώντας με θρησκευτική προσήλωση τις αυστηρές αρχές που ο ίδιος έθεσε στη ζωή και την τέχνη του.
“Η εντατική πνευματική εργασία σχεδόν με απέσπασε από κάθε όνειρο ή από την κάθε λεγόμενη ανθρώπινη απόλαυση ή αναψυχή”, γράφει ο Μητρόπουλος στη στενή του φίλη Καίτη Κατσογιάννη. Κι όλη αυτή η ένταση και η αφοσίωση η ολοκληρωτική, όχι διότι τον ενδιέφερε η κατάκτηση, το επίτευγμα για το επίτευγμα, αλλά – όπως ο ίδιος έλεγε – για “να ξεπεράσουμε το υλικό, να το εξουδετερώσουμε, να το εκμηδενίσουμε, ώστε το πνευματικό επίτευγμα να γίνει απόλυτη ηθική, ένας και μοναδικός σκοπός για τον κάθε άνθρωπο και τον κάθε καλλιτέχνη”.
Κάθε επέτειος του Μητρόπουλου, υφίσταται μόνο ως η αφορμή για να ανακαλύψουμε εκ νέου τον Μαέστρο. Αυτόν που αναλώθηκε στο λειτούργημά του και από κει πάνω έπεσε. Έπεσε κ’ έμεινε η τέφρα του μονάχη…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου