Η ΣΥΛΛΗΨΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ "ΠΗΓΑΙΑ" ΤΟΥ ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ

Tου Κώστα Νούση,
Θεολόγου - φιλολόγου ΑΠΘ

Θεολογικός Σύνδεσμος Λάρισας

Σε μια εποχή που το θεϊκό θαύμα αντικαταστάθηκε στα άδυτα του ψυχισμού του σύγχρονου ανθρώπου από το «τεχνολογικό θαύμα» και ως εκ τούτου φαντάζει απίθανο, εξωπραγματικό έως μυθώδες, οι μαθητές του Χριστού συνεχίζουν να πιστεύουν στους αληθινούς και ιστορικούς αυτούς «μύθους», στους οποίους ανήκει και η μεγάλη σημερινή εορτή του μεγίστου των Προφητών Ιωάννου, του Βαπτιστού του Κυρίου.

Κατά το αψευδές στόμα του ίδιου του Θεανθρώπου ο Ιωάννης υπήρξε ο «μείζων εν γεννητοίς γυναικών» και «περισσότερον προφήτου» (Λουκ. ζ’ 26,28). Αυτά είναι και τα πιο θαυμαστά εγκώμια που ειπώθηκαν για άνθρωπο από τον ίδιο το Θεό. Μια ύψιστη τιμή για έναν ουτιδανό, έναν εξουθενωμένο και ελάχιστο για τα κοσμικά δεδομένα, έναν τραχύ ερημίτη που «είχε το ένδυμα αυτού από τριχών καμήλου και ζώνην δερματίνην περί την οσφύν αυτού, η δε τροφή αυτού ην ακρίδες και μέλι άγριον» (Ματθ. γ’ 4). Αλλά η «λογική» του Θεού πόρρω απέχει της ανθρωπίνης. Αυτός εξετάζει την καρδίαν του ανθρώπου και όχι το εξωτερικό ψευδές σχήμα, με αποτέλεσμα να εκλέγει τα «μη όντα ίνα τα όντα καταργήση»(Α’ Κορ. α’ 28). Πράγματι, οι μεγάλοι του Θεού συνήθως είναι αόρατοι στο κοσμικό βλέμμα, αλλά και όταν τραβούν την προσοχή του μάλλον αντιμετωπίζονται ως παράδοξον θέαμα, γραφικοί μοναχικοί τύποι, ιδιόρρυθμοι έως σαλότητας, απροσάρμοστοι και ασύμβατοι στα κοινωνικά και ψυχολογικά μας στερεότυπα. Τι άραγε από αυτά έλειπε από τον Ιωάννη; Παρ’ όλα αυτά βέβαια η χάρις του Παναγίου Πνεύματος συνάθροιζε τα πλήθη στην έρημο να τον ακούσουν και να βαπτιστούν από τα άγια χέρια του, το δε «ξένον και αγγέλοις και ανθρώποις», ο ίδιος ο Θεός κατεδέχθη τις ασκητικές παλάμες του κατά σάρκα συγγενή του επί της παναχράντου αυτού κεφαλής στον Ιορδάνη ποταμό.

Η τιμή στο πρόσωπο του Προδρόμου δε σταμάτησε εκεί. Συνεχίζεται μέσα στους αιώνες από την Εκκλησία, η οποία εορτάζει και τη θαυμαστή, τουτέστιν θαυματουργικώς διενεργηθείσα σύλληψή του από τη μητέρα του Ελισάβετ. Τρεις συλλήψεις, τρεις ευαγγελισμοί, τρεις γεννήσεις που ανέτρεψαν τη θνησιγενή πορεία και ζωή του κόσμου και μετέβαλαν τον ιστορικό ρου σε αναστάσιμη εσχατολογική πραγματικότητα. Μια από αυτές και η του Προδρόμου. Και πάλι εδώ υπουργός του μυστηρίου ο αρχάγγελος Γαβριήλ. Μια χορεία μυστηρίων συσσωρευμένων στην αγία αυτή οικογένεια του Ζαχαρία και της Ελισάβετ. Η στειρότητα και το υπέργηρον της μητέρας του.
Η αγιότητα και το προφητικό χάρισμα του πατέρα του και αρχιερέα Ζαχαρία. Το επιτίμιο της αφωνίας του Ζαχαρία επί εννεάμηνο λόγω της απιστίας του στην αγγελική ρήση. Η θαυμαστή λύση της αφωνίας άμα τη ονοματοδοσία του βρέφους με το υπό του Θεού δοθέν όνομα Ιωάννης. Και να σημειωθεί ότι η εορτή της συλλήψεως του Προδρόμου είναι «πηγαία» του κύκλου και των υπολοίπων εορτών (επί παραδείγματι η μετά από έξι μήνες σύλληψη του Χριστού και ακολούθως η γέννησή του μετά από εννιά μήνες το Δεκέμβριο). Το μεγαλείο του συνδυασμού της παντοδυναμίας του Θεού και της ταπείνωσής του εμφανέστατο και εδώ. «Στείρα και πρεσβύτις θεία βουλή» ανακράζει μεγαλοφώνως το σιωπηλό μυστήριο της υπέρλογης αυτής σύλληψης το μεγαλυνάριο της εορτής, κάτι που εξ αφωνίας δεν μπόρεσε τότε να διαπράξει ο μέγας Ζαχαρίας. Ο Θεός θέλει και δύναται να υπερβεί το διπλό πρόσκομμα της στειρότητας. Μας προοικονομεί έμμεσα και μας στερεώνει έτσι την πίστη στη δική του μετ’ ολίγον άφραστη και ανερμήνευτη σύλληψη στα σπλάχνα της Θεομήτορος.
Φέρνει στη ζωή το δεύτερο εξάδελφό του προγνωρίζοντας την αγιότητά του και κατά συνέπεια προορίζοντάς τον στην προδρομική διακονία της δικής του θείας οικονομίας. Ευλογεί έτσι το μυστήριο του γάμου και την ιερότητα των σαρκικών εν αυτώ σχέσεων κατακρημνίζοντας τις δυϊστικές αιρετικές θεωρίες παρελθόντος και μέλλοντος. Μαρτυρεί παραλλήλως έμμεσα και το ύψος της αγιότητας του Ζαχαρία, ο οποίος για μια «εύλογη» αμφισβήτηση εκωφώθη επί μακρόν. Συνεπαγωγικά και η διάσταση που πήρε το παράπτωμα φανερώνει το υπερμέγεθες της χάριτος του αγίου που δεν του δίνει τα ελαφρυντικά που θαπαρείχε σε ένα κοινό θνητό. Αλλά μας πιστοποιεί ταυτόχρονα και την αποστροφή του Κυρίου προς την απιστία που και με το γεγονός αυτό παιδαγωγικώς μας οικοδομεί στον πνευματικό αγώνα. Ο Ζαχαρίας μετά την ονοματοθεσία του γιου του άδει την υπέροχη προφητική του ωδή και υμνεί για μια ακόμη φορά δι’ αυτής ο Θεός τον Πρόδρομό του.

Ο Ιωάννης μαρτυρείται ως η απαρχή της καταλλαγής, της συμφιλίωσης, της άρσης της πανάρχαιας «έχθρας» Θεού και ανθρώπων. Η εν λόγω όμως ιστορία πατέρα και γιου κατέληξε τραγική. Οι αγαπημένοι αυτοί και φίλοι του Χριστού «εσφάγησαν» ο μεν πρώτος «δαπέδω παρά νηού» και ο άλλος από τη λαγνεία ενός μοιχού, αδίστακτου και γλοιώδους τύραννου. Αυτή ήταν άλλωστε και η μοίρα του Νυμφίου τους Χριστού και αυτή επέλεξαν και οι εραστές Του Ιωάννης και Ζαχαρίας, μια οδός εξάλλου γνωστή ανά τους αιώνες στους ακόλουθους του Αρνίου.

Για να μην αδικείται βέβαια στις συνειδήσεις μας ο μεγάλος προφήτης και πατέρας του κορυφαίου προφήτου, να σημειώσουμε ότι μετά τη γέννηση του Χριστού επέβαλλε στη Θεοτόκο να παραμένει στον τόπο των παρθένων μέσα στο ναό, γενόμενος έτσι ο πρώην άφωνος διαπρύσιος κήρυκας της ασυλλήπτου και υπερλόγου αειπαρθενίας της. Είχε ήδη διδαχτεί από το παλιότερο ολίσθημά του με το δικό του γιο και αυξήθηκε η πίστη του καθιστώντας τον τέλειο και ευάρεστο ενώπιον του Θεού. Του έλειπε όμως κάτι ακόμα για να συγκαταριθμηθεί με τους κορυφαίους αγίους όλων των εποχών. Και αυτό ήταν το τίμημα της «προκλητικής» ομολογίας της αειπαρθενίας της Θεοτόκου και της γέννησης του Μεσσία που του προξένησε την τιμή του μάρτυρα. Σαν αμνός σφάχτηκε στο μέσο του ναού από τον πόθο του να φτάσει το συντομότερο δίπλα στον Αμνό του Θεού. Τον ακολούθησε λίγο αργότερα με τον ίδιο τρόπο και ο γιος του. Αυτός που έφαγε μια ζωή στις ερημιές με προσευχές, νηστείες και κακουχίες, προσευχόμενος για όλο τον κόσμο και τη σωτηρία και των δημίων του ακόμη. Σε αντάλλαγμα πέθανε τόσο ατιμωτικώς, λες και ήταν κανένας εγκληματίας, αυτός που ήταν πιο αθώος και αγνός και από τα βρέφη…
Έργω λοιπόν και ουχί μόνον λόγοις προοικονόμησαν οι δυο τους με την αιματηρή αυτή πρόρρησή τους και την άδικη σφαγή του Ιησού. Αυτή λοιπόν την προφητική τριάδα, Ζαχαρία, Ελισάβετ και Ιωάννη τιμούμε σήμερα. Μια οικογένεια που πάνω και πέρα από τη σαρκική απέκτησε την πνευματική συγγένεια με το Χριστό. Άνθρωποι που αγάπησαν το Θεό εξ όλης καρδίας καθιερώνοντας εαυτούς ως πρότυπα σε όλα τα επίπεδα της ατομικής και κοινωνικής διάστασης της ανθρώπινης ζωής, ειδικά σε μέρες σαν αυτές που διανύουμε και στις οποίες τέτοιες προσωπικότητες και τέτοια γεγονότα ανάγονται από τη συντριπτική πλειοψηφία στη σφαίρα του μυθικού.