ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ

Δεν πρόλαβα, αγαπητοί φίλοι, να γράψω για την συναυλία του Πολύτροπον στα Γιάννενα, όπου παρουσιάσαμε Το Τετράδιο του Πατριάρχη την Παρασκευή πρό των Βαΐων.
Το κάνω τώρα γιατί αξίζει ο δίκαιος έπαινος στους διοργανωτές: Στο Ίδρυμα Κωνσταντίνου Κατσάρη που τελεί υπό την Εφοροεπιτροπεία των Αγαθοεργών Καταστημάτων της Ιεράς Μητροπόλεως Ιωαννίνων, στον κράτιστο φιλόλογο κ. Κώστα Βλάχο και στον δραστηριότατο κ. Γιώργο Τζώρτζη, οργανωτικό υπεύθυνο του ιδρύματος.
Για μένα και τους συνεργάτες μου ήταν μεγάλη τιμή η ένταξη της συναυλίας μας στο ετήσιο πολιτιστικό πρόγραμμα του Ιδρύματος Κατσάρη, που προσφέρει εκδηλώσεις απαιτήσεων στην πρωτεύουσα της Ηπείρου. Η αίθουσα Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία, όπου έγινε η εκδήλωση, είναι μια σύγχρονη αίθουσα εξοπλισμένη με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας. Για να καταλάβετε, ανάλογος χώρος στο κέντρο της Πάτρας δεν υπάρχει.
Στο τέλος της εκδηλώσεως ο υπεύθυνος τεχνικός μου έδωσε το dvd της βραδιάς! Πρώτη φορά μου συνέβη κάτι τέτοιο!
Η φιλοξενία ήταν άψογη, η συναναστροφή με τους ανθρώπους πέρα ως πέρα αληθινή και ουσιαστική.
Θέλω να τους ευχαριστήσω και από το ιστολόγιό μου και να τους ευχηθώ με το ίδιο πάθος να συνεχίζουν να προσφέρουν στον τόπο τους και να δίνουν την καλή μαρτυρία του Ηπειρώτικου πολιτισμού.
Οι συνεργάτες μου, οι φίλες λυρικές τραγουδίστριες Μαργαρίτα Συγγενιώτου και Δάφνη Πανουργιά, ο ακλινής πιανίστας μου Τάσος Σπηλιωτόπουλος και η χαρίεσσα μαθήτριά μου Λίλα Μπακλέση, ευχαριστηθήκαμε τα Γιάννενα. Κι ευχηθήκαμε να ξαναβρεθούμε εκεί, πάλι με μια καλή αφορμή.

Στη συνέχεια δημοσιεύω το προλόγισμα του φιλολόγου κ. Κώστα Βλάχου, στον οποίο επάξια ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος απένειμε το 2000 το οφφίκιο του Άρχοντος Διδασκάλου του Γένους της Μ.τ.Χ.Ε.

Ποίηση και μουσική μιας ανθολογίας

Πενήντα τέσσερα χρόνια μετά… Πενήντα τέσσερα χρόνια πριν… Τότε που η Ελληνική Κοινότητα της Κωνσταντινουπόλεως έσφυζε από ζωή. Τα σχολεία της, η Μεγάλη του Γένους Σχολή, τα Ηπειρωτικά Ζάππειον και Ζωγράφειον και τα μικρότερα κοινοτικά, γεμάτα από Ελληνόπουλα. Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης συγκεντρώνει την αφρόκρεμα των Ορθοδόξων σπουδαστών. Φιλανθρωπικά καταστήματα, φιλολογικοί σύλλογοι, περιοδικά και εφημερίδες υψηλής περιωπής, έντονη πνευματική και καλλιτεχνική ζωή. Σ’ ογδόντα περίπου εκκλησιές και μοναστήρια προσφέρεται η λογική λατρεία και το κεράκι του Ρωμιού. Κι ένας δρόμος, ο μεγάλος δρόμος του Πέραν, όλο ελληνικά καταστήματα, κι όπου ακούς σχεδόν μόνο ελληνικά. Κι απάνω απ’ όλα ένας Πατριάρχης, ο Αθηναγόρας ο Ηπειρώτης, να σκεπάζει με το ράσο της μεγαλοσύνης και της αγάπης άπασαν την Οικουμένην. Ποιος θα μπορούσε να προβλέψει τι θα συνέβαινε σε λιγότερο από ένα χρόνο, το Σεπτέμβριο του 1955… Κλαίμε για κείνα, κλαίμε και για τα τωρινά…

Τότε, λίγο πριν τη συμφορά, ένας μαθητής του Γυμνασίου της Ιεράς Θεολογικής Σχολής διαλέγει ένα τετράδιο και στην πινακίδα του γράφει: «Ποιήματα/ Δημήτριος

Αρχοντώνης/ Ιερά Θεολογική Σχολή/ 14-11-1954». Ο δεκατετράχρονος μαθητής κατάγεται από την ελληνικότατη νήσο Ίμβρο, όπου ο πατέρας του διατηρεί καφενείο. Ο Δημήτριος ζει τώρα στο ειδυλλιακό περιβάλλον της Μονής, χτισμένης στην κορφή του Λόφου της Ελπίδας, στη Χάλκη. Οι νεανικές ευαισθησίες του εκλεπτύνονται και επαυξάνονται μέσα στη σχολική, λειτουργική και μοναστική ζωή. Έξω από το καθολικό της Μονής το κάλλος της Δημιουργίας, μέσα ο αίνος της Δημιουργίας: «Ως εμεγαλύνθη τα έργα σου Κύριε…».
Κι είναι η ευτυχισμένη σύνθεση φυσικού και πνευματικού περιβάλλοντος, που διευκολύνει την ανάδειξη των ταλάντων σε ποικιλία εκφάνσεων, στη θεολογία, στην πατρώα μουσική, στη λογοτεχνία.

Για τον Δημήτριο Αρχοντώνη, ο χώρος της Χάλκης είναι οικείος, ως προέκταση της Ίμβρου. Εδώ όμως έχει στη διάθεσή του, εκτός της θεολογικής, και μια αξιόλογη σχολική βιβλιοθήκη, εδώ ακούει διακεκριμένους διδασκάλους, συναναστρέφεται σπουδαίους συμμαθητές.
Δεν επιδίδεται στη συστηματική εκμάθηση της πατρώας μουσικής, μολονότι διαθέτει και ωραία φωνή (βαρυτόνου, τώρα) και καλό «αυτί». Επιλέγει τη λογοτεχνία ως τρόπο εκφράσεως. Όλη η συγκίνηση, η ευαισθησία, η καλλιτεχνική του διάθεσι εκφράζεται μέσα από τη μελέτη της λογοτεχνίας. Και σήμερα, παρά τον φόρτο των καθηκόντων του, η ανάγνωση λογοτεχνικών κειμένων παραμένει η αγαπημένη ενασχόληση και ανάπαυση του Πατριάρχη.
Ο Δημήτριος Αρχοντώνης «δεν είναι ποιητής, είναι εραστής της ποιήσεως», παρατηρεί ένας εκλεκτός ποιητής, ο Πέργης Ευάγγελος. Όποια ποιητική δημιουργία ιδιαιτέρως τον συγκινούσε ή και τον εξέφραζε, την κατέγραφε στο τετραδιάκι του καταρτίζοντας έτσι το προσωπικό του ποιητικό ανθολόγιο.
Τη χαρά του φαίνεται ότι τη μοιράζεται με καθηγητές και συμμαθητές του, που συμβάλλουν κι εκείνοι με αντιγραφές ή και με πρωτότυπα δικά τους ποιήματα στην ποιητική αυτή συγκομιδή. Από το 1954 μέχρι το 1970, που γίνεται η τελευταία καταγραφή, και που ο Δημήτριος έχει γίνει ήδη Βαρθολομαίος και υπηρετεί στην τροφό Σχολή ως βοηθός του Σχολάρχου, στο ανθολόγιο καταχωρίστηκαν 79 ποιήματα, 35 ελλήνων ποιητών και 3 μόνον ξένων.

Ένας ειδικός μπορεί να κάνει πολλαπλές αναγνώσεις του ανθολογίου και να προβεί σε παιδαγωγικές, ψυχολογικές ή άλλες παρατηρήσεις. Ένας μη ειδικός, που έτυχε να συναντήσει, έστω και μια φορά, τον Οικουμενικό Πατριάρχη, θα αισθανθεί ότι ο παλιός ανθολόγος εκπέμπει αγάπη για τον Ποιητή, την Ποίηση, δηλ. την Δημιουργία – οι πρωτοβουλίες του άλλωστε για τη σωτηρία του περιβάλλοντος σε παγκόσμιο επίπεδο του απέφεραν και το προσωνύμιο του πράσινου Πατριάρχη – και την ποίηση, ευαισθησία και ανθρωπιά, ευγένεια και τρυφερότητα, αλλά και ποιοτικό χιούμορ, στοιχεία που εκφράζονται και από τους ανθολογούμενους ποιητές. Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος επικυρώνει με τη ζωή του τις παιδικές και νεανικές ποιητικές του προτιμήσεις, στις οποίες βρήκε αντιστοιχίες της ψυχής και της προσωπικότητάς του.
Ενώνουμε λοιπόν κι εμείς τις ευχές μας μ’ εκείνη του Πατριάρχη: η έμπονος αύτη μουσική προσπάθεια που κατέβαλε και καταβάλλει το καλλιτεχνικό συγκρότημα Πολύτροπον να «συντελέση εις την πνευματικήν ανάτασιν των φιλοτέχνων ακροατών προς παν το υψηλόν και ωραίον».

Καιρός όμως να έλθουμε, έστω και συντόμως, και στο συγκρότημα Πολύτροπον, που ιδρύθηκε από ένα προικισμένο και ρέκτη θεολόγο, μουσικό και ιεροψάλτη, καθηγητή στο Αρσάκειο Πατρών, τον κ. Παναγιώτη Ανδριόπουλο. Συγκροτείται από νέους μουσικούς, με κλασική μουσική παιδεία, και ειδικεύεται στην παρουσίαση του έργου Ελλήνων συνθετών με ιδιαίτερη έμφαση στη μελοποιημένη ποίηση. Υπό το γενικό σχεδιασμό και την επιμέλεια του ιδρυτή του, έχει πραγματοποιήσει πολλές συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Τον περασμένο Νοέμβριο, στην Ακαδημία Τεχνών του Μονάχου και την πρώτη τρέχοντος μηνός (Απριλίου), προσκεκλημένος του Προξένου μας στο Μόναχο, επ’ ευκαιρία της εορτής της Εθνικής Παλιγγενεσίας, ο κ. Παναγιώτης Ανδριόπουλος παρουσίασε, στο Μόναχο πάλι, τραγούδια της Κωνστάντιας Γουρζή από το κύκλο Ιερατική Ποίηση, μελοποιημένα δηλ. ποιήματα Ορθοδόξων κληρικών.

Το Ίδρυμα Κωνσταντίνου Κατσάρη ευχαριστεί θερμώς τους συντελεστές της αποψινής εκδηλώσεως, τις κυρίες Μαργαρίτα Συγγενιώτου, μέτζο σοπράνο, Δάφνη Πανουργιά, σοπράνο, Λίλα Μπακλέση, αφήγηση, Μαρία Στρατσιάνη, απαγγελία, και τους κυρίους Παναγιώτη Ανδριόπουλο, γενικό σχεδιασμό και επιμελητή, και Τάσο Σπηλιωτόπουλο, πιανίστα.
Με υγεία να χαρούμε όλοι όλη τη χαρά της Αναστάσεως με πνευματικήν ανάτασιν προς παν το υψηλόν και ωραίον.