ΔΥΟ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΤΟΥ π. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΕΚΚΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ ΩΣ ΠΛΑΤΩΝΙΚΟ ΠΟΙΗΤΗ (ΒΙΝΤΕΟ)

Το "LECTURES ΑΛΗΘΩΣ", δηλαδή η διαδικτυακή έκφραση του Μορφωτικού Κέντρου Λόγου "Αληθώς" στο Μπανάτο της Ζακύνθου, κατ' αυτή την παράδοξη και πικρή περίοδο της οικουμενικής ταλαιπωρίας εκ του Covid-19, συνεχίζει ακάθεκτο μια ενδιαφέρουσα δράση με πρωτότυπες παραγωγές λόγου και τέχνης. 

Ο εμπνευστής του "Αληθώς" π. Παναγιώτης Καποδίστριας και οι συνεργάτες του, μας προσφέρουν συχνά, αυτή την περίοδο της πανδημίας, εκπομπές "εν λόγω αληθείας". 

Παραθέτουμε εδώ δύο πρόσφατες που επιμελείται ο Πρωτοπρεσβύτερος ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΕΚΚΑΣ,  από τις Βρυξέλλες, Δρ Ελληνικών Σπουδών Πανεπιστημίου Σορβόνης και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Εθνικό Κέντρο Ερευνών Γαλλίας. 

Ο π. Γεώργιος ανέλαβε να παρουσιάσει μιαν αξιόλογη σειρά τεσσάρων "μαθημάτων", τα οποία συνέγραψε κατ' αυτή την περίοδο της Πανδημίας, εμβαθύνοντας ανα-στοχαστικά σε συγκεκριμένες ποιητικές συλλογές του Ελύτη. Η σειρά τιτλοφορείται: "Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ ΩΣ ΚΑΤΕΞΟΧΗΝ ΠΛΑΤΩΝΙΚΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ". 

Στην δεύτερη βιντεοδιάλεξή του για την ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη, ο ομιλητής, εστιάζοντας καταρχήν στην Μαρία Νεφέλη (1978), ανέδειξε ότι ο ουρανός για τον νομπελίστα ποιητή μας αποτελεί αρχέγονη καταγωγή και έσχατο προορισμό όλων μας. Ο «δεύτερος και αληθινός κόσμος» σε αυτήν την ποίηση είναι άλλοτε ο πλατωνικός υπερουράνιος κόσμος, άλλοτε ο προπατορικός και προπτωτικός Παράδεισος και άλλοτε πάλι απλώς ο μεταθανάτιος κόσμος. 

Ο π. Γεώργιος Λέκκας, Δρ Ελληνικών Σπουδών Πανεπιστημίου Σορβόνης

Για τον π. Γεώργιο Λέκκα, η ελυτική ποίηση συνιστά αποδοχή της πλατωνικής κριτικής στους ομηρικούς ποιητές και υπογράμμισε την σημασία της εικόνας και συγκεκριμένα του χρώματος στην ποίηση αυτή προκειμένου να μπορέσει κανείς, όπως το γράφει ο ποιητής μας, να ανέβει προς εκείνη την κορυφή μέσα του προς την οποία δύσκολα ανεβαίνουμε. 

Το δεύτερο μέρος της διάλεξής του, ο ομιλητής το αφιέρωσε στα Τρία Ποιήματα με Σημαία Ευκαιρίας (1982) και επέμεινε στην κεντρική θέση που έχει σε αυτά το θέμα μιας προπατορικής απώλειας που συνέβη πολύ πριν την γέννησή μας, όπως επίσης στην πλατωνικής εμπνεύσεως αντιστοίχηση του διπλού κόσμου με τον διττό μας εαυτό κάνοντας παράλληλα εκτεταμένη αναφορά στην ελυτική θέση για τον βαθύ ποιητικό μας εαυτό ως προνομιακού δέκτη του Απόλυτου. 

Για τον π. Γεώργιο Λέκκα είναι προφανές, και καταφέρνει να μας πείσει, ότι ο νομπελίστας ποιητής μας «βλέπει την ποίησή του ως τα σανσκριτικά ενός τόπου υπερουράνιου, τα οποία κατ’ ανάγκην αδυνατούν να κατανοήσουν οι δεσμώτες του πλατωνικού σπηλαίου. Μόνο ποιητές που ξέρουν τον τρόπο να ζωγραφίζουνε με λόγια είναι σε θέση να μας αποκαλύψουν», λέει, «σπαράγματα από το αίνιγμα του Κόσμου και μόνο ποιήματα που εκπληρώνουν τις προϋποθέσεις της “καλής μιμήσεως” αποτελούν ως άλλα αιωνόβια κυπαρίσσια τα προϊόντα του βαθέως ποιητικού εαυτού μας» και πιο συγκεκριμένα όταν αυτός λειτουργεί ως αληθινός ουρανοπολίτης.

   

Στην πρώτη από τις τέσσερις αυτές βιντεοδιαλέξεις για την ποίηση του Νομπελίστα Ποιητή, ο π. Γεώργιος Λέκκας έδειξε τον Ποιητή να μοιράζεται με τον Πλάτωνα την βεβαιότητα ότι για την καλλιτεχνική επικοινωνία είναι χρησιμότερο το συναίσθημα, παρά η λογική. Υπογράμμισε ότι, αντί για τον λογικό συνειρμό, ο Ελύτης χρησιμοποιεί ως μίτο της ποιήσεώς του μια συγκεκριμένη κάθε φορά συναισθηματική διάθεση, στην οποία στοιχείται η «λογική» του ποιήματος και η οποία σκοπεί κατεξοχήν στην ενεργοποίηση της συναισθηματικής νοημοσύνης του αναγνώστη του. 

Η πραγματικότητα για τον Ελύτη, όπως και για τον Πλάτωνα, έχει δύο μέρη, «το φθαρτό» και «το άλλο», ο δε ποιητής γράφει ως άλλος πρώην δεσμώτης του πλατωνικού σπηλαίου που ελευθερώθηκε, είδε και κατεβαίνει στους άλλους -κατάδικους ακόμα- για να πει. Ο Ελύτης ως κατεξοχήν πλατωνικός Ποιητής, υποστήριξε ο ομιλητής, ικανοποιώντας τις πλατωνικές προϋποθέσεις για την «καλή μίμηση», «αντιγράφει με το χέρι» του «τ’ Ασύλληπτα». Εξάλλου, η νοητή γραμμή, που μας πάει κατευθείαν -κατά τον Πλάτωνα- από το ωραίο σώμα στο ίδιο το Ωραίο, είναι διαρκώς παρούσα στο έργο του Ελύτη, για τον οποίο μάλιστα η διαφάνεια του ανθρωπίνου σώματος, άλλως η φωτεινότητά του, όχι μόνο δεν αποτελεί εμπόδιο στην επικοινωνία μας με την αλήθεια, αντιθέτως μας διευκολύνει την πρόσβαση σε αυτήν. 

Τέλος, ο Δρ Λέκκας χαρακτήρισε ως λανθάνοντα τον πλατωνισμό του Ελύτη στους "Προσανατολισμούς" του, υποστηρίζοντας ότι η ερωτική διάθεση του ποιητή αισθητοποιείται εδώ στην μορφή ενός ολόκληρου ιδανικού κόσμου, ο οποίος μοιάζει προσχεδίασμα του νοητού κόσμου που θα συναντήσουμε σε μεταγενέστερες συνθέσεις του.