Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται το φαινόμενο της χρήσης «επ’ Εκκλησίαις» ηλεκτρονικών συσκευών της σύγχρονης τεχνολογίας (tablets, laptops, κινητά τηλέφωνα), οι οποίες υποκαθιστούν τα λειτουργικά βιβλία.
Υπάρχουν ειδικές εφαρμογές που ενεργοποιούνται ώστε οι ιεροψάλτες να έχουν μπροστά τους ολόκληρη την ακολουθία της Κυριακής, επί παραδείγματι, και με τα μουσικά κείμενα.
Οι εφαρμογές αυτές λειτουργούν ως «τυφλοσούρτης» και «διευκολύνουν» τους ιεροψάλτες ώστε να μην ανατρέχουν στα ειδικά λειτουργικά βιβλία κάθε φορά. Δυστυχώς, οι «έξυπνες» ηλεκτρονικές συσκευές χρησιμοποιούνται και από κληρικούς.
Ευτυχώς, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, μετά από σχετική απόφαση της Αγίας και Ιεράς Συνόδου, προτρέπει τους Μητροπολίτες του Θρόνου να επιβάλλουν την τάξη. Οι ιεροψάλτες να επιστρέψουν στα πατροπαράδοτα λειτουργικά βιβλία βιβλία, καθώς «…η εν τοις εφεξής χρήσις κατά την διάρκειαν των Ιερών Ακολουθιών εν τοις Εκκλησιαστικοίς Αναλογίοις ηλεκτρονικών συσκευών, εις υποκατάστασιν των Λειτουργικών βιβλίων της Εκκλησίας ημών, κρίνεται ως όλως απάδουσα εις την τάξιν, αποδοκιμαστέα και σκανδαλισμόν φέρουσα τοις πιστοίς. Δέον κατά ταύτα όπως παντελώς αποφεύγηται η χρήσις τοιούτων τεχνικών μέσων εν τοις Ιεροίς Ναοίς και τη Θεία Λατρεία, οδηγούντων εν τέλει εις την εκκοσμίκευσιν της λειτουργικής ζωής».
Η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου περιφρουρεί την σοβαρότητα και την φυσικότητα της θείας λατρείας, γι’ αυτό και θα πρέπει να εφαρμοστεί απαρέγκλιτα. Αλλιώς θα οδηγηθούμε σε μία «ηλεκτρονική» λατρεία, η οποία θα αντικαταστήσει την λογική λατρεία.
Η απόφαση του Πατριαρχείου κάνει λόγο για «σκανδαλισμό» των πιστών. Φαίνεται, όμως, πως από την χρήση ηλεκτρονικών συσκευών στη λατρεία προκαλείται κάτι χειρότερο: θυμηδία και χλεύη!
Απόδειξη το δημοσίευμα με τίτλο: «Ο ψάλτης με το... tablet που «έριξε» το διαδίκτυο». Όπως αναφέρεται: «Οι φωτογραφίες του ψάλτη «υψηλής τεχνολογίας» έγιναν σε χρόνο μηδέν viral και αντικείμενο πολλών σπαρταριστών σχολίων.» Κι αλλού: «Παπα-philips ιερείς έψαλλαν από tablet».
Μάλλον είναι απαραίτητη και μία αυστηρή εγκύκλιος προς τους ιερείς, ώστε να μη χρησιμοποιούν κατά την ώρα της θείας Λατρείας τα κινητά τους τηλέφωνα για να φωτογραφίζουν ή να βιντεοσκοπούν.
Αν με πρόσφατη εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδος απαγορεύτηκε η χρήση όλων των ηλεκτρονικών συσκευών στα σχολεία από τους μαθητές, πόσω μάλλον στους ναούς!
14 σχόλια:
Επίσης απαγορεύονται οι selfies -ειδικά εκείνες που ζουμάρουν στα πολύχρωμα & χρυσοποίκιλτα περιλαίμια των ξεκούμπωτων, για να φαίνεται η επιστήθιος θρίξ και το μπιζουδάκι ενίοτε, πλήν αιματοβαφών, ράσων.. και βεβαίως οι live μεταδόσεις στα social!
Ομολογώ πως αδυνατώ να κατανοήσω την εν λόγω απαγόρευση του Οικουμενικού μας πατριαρχείου. Εφ΄όσον η τεχνολογία εξελισσεται θα μπει και στη λατρεία. Γιατί ντε και καλά απαγορεύεται η χρηση της; όταν έπαυσε να χρησιμοποιείται το ειληταριον και οι κωδικες από περγαμηνές και χρησιμοποιήθηκε το βιβλίο μίλησε κανείς για νεωτερισμό;
Οι όποιες απαγορεύσεις επι τέτοιων θεμάτων εδω και δεκαετίες δεν τηρήθηκαν γιατί έλειπε και αξακολουθεί να λείπει το υγιές εκκλησιαστικό φρόνημα και η διάκριση. Ηδη ο Γιανναράς είχε επισημάνει εγκαίρως την άκριτη και υπερβολική χρήση της τεχνολογίας στο χώρο της λατρείας με την χρήση ηλεκτρικών καντηλιών, μικροφώνων, για να φτάσουμε σήμερα να προβάλλεται και η πιο ιερη στιγμή της λατρείας που είναι μόνο για τους πιστούς-κάποτε οι κατηχούμενοι έφευγαν από την λειτουργία της Αναφοράς- με πρόσχημα την μετάδοση για τους ασθενείς, αλλά στην πργματικότητα για προβλή της κομπλεξικής ματαιοδοξίας και μεγαλομανίας μας.
Αυτό όμως δεν σημαίνει πως η τεχνολογία. με μέτρο, δεν μπορεί να ενταχθεί στη λατρεία, αρκεί να βρεθούν τα χαμένα προ πολλού κριτήριά μας και η Εκκλησία να ενεργοποιήσει θεραπευτικά τον ¨έλεγχό" της στις παρεκτροπές.
Παρά την ιδιαίτερη αγάπη μου για το Οικουμενικό Πατριαρχείο νομίζω πως η απόφαση είναι απόρροια συντηρητισμού και δεν με καλύπτουν θεολογικά οι αντιρρήσεις. Θα είχε νόημα μια εγκύκλιος τονισμού της θεολογικής σημασίας και τελετουργικής χρήσης των λειτουργικών βιβλίων ή τουλάχιστον για λελογισμένη χρήση ή για τον τρόπο χρήσης. Κατά τα άλλα οι γενικεύσεις οφείλονται στον ίδιο συντηρητισμό που επιβάλλει ως λειτουργική γλώσσα μια άγνωστη στον κόσμο νεκρή γλώσσα αρκετών εκατονταετιών πριν με τη συνεπαγόμενη γραφικότητα ρασοφόρων, που έχουν άγχη μήπως μειωθεί το ατελείωτο ωράριο των αρχαίων στο σχολείο ή καταργηθούν τα Λατινικά.
Ο Γέρων Μητροπολίτης Περγάμου, με σαφή και τεκμηριωμένο τρόπο, στο "ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ ΕΞΕΜΠΛΑΡΙΟΝ" γράφει σχετικά με την τηλεοπτική μετάδοση της Θείας Λειτουργίας, κάτι το οποίο αποδοκιμάζει.
Δεν συμφωνώ με το να απαγορευτούν εντελώς. Αλλά, όπως και σε οτιδήποτε, πρέπει να υπάρχει μέτρο. Είναι αλήθεια ότι μερικοί ψάλτες και ιερείς το έχουν παρακάνει (πχ να διαβάζει από το τάμπλετ το ευαγγελικό ανάγνωσμα και να ευλογεί τον κόσμο με το τάμπλετ μετά). Ωστόσο, να μην είμαστε απόλυτοι. Στο ψαλτήρι ενός ναού είναι πολύ χρήσιμο το τάμπλετ μαζί με τα βιβλία, ή μόνο του το τάμπλετ σε ένα απομακρυσμένο ξωκκλήσι, όπου δεν υπάρχουν καθόλου βιβλία. Δεν λέω να έχουν τάμπλετ στα αναλόγια στα μοναστήρια, αλλά δεν είναι καθόλου κακό να υπάρχουν στα ενοριακά ψαλτήρια. Μόνο χρήσιμα είναι, αν αυτός που τα χρησιμοποιεί έχει εκκλησιαστικό ήθος. Ας έχουμε διάκριση.
Όσο για το σχόλιο με τις απόψεις του Περγάμου για την τηλεοπτική μετάδοση της λειτουργίας, συγνώμη, αλλά το σχόλιο αυτό είναι τουλάχιστον άστοχο, πέρα από άσχετο. Σαφώς είναι σωστό να πηγαίνει κάποιος στο ναό να συμμετέχει στη λειτουργία, είναι κακό όμως να μεταδίδεται και στην τηλεόραση για να μπορούν να το δουν οι άνθρωποι που είναι άρρωστοι σε νοσοκομεία, αλλά και οι άνθρωποι που μένουν σε χωριά όπου δεν υπάρχουν ιερείς και οι ναοί παραμένουν κλειστοί;
Πολύ σωστή η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τόσα χρόνια πώς μπορούσαν χωρίς αυτά.Αν ήταν δυνατόν να καταργήσουν και τους ενισχυτές με τα ηχεία διότι στους Ι.Ναούς
πολλες φορές υποφέρουν τα αυτιά μας.
Σβήστε και τα φώτα και βάλτε κεριά, βγάλτε και τις βρύσες από τα Ιερά και κουβαλάτε με τους κουβάδες νερό, βγάλτε και τα καθίσματα όπως στο βυζάντιο, πάτε στην Εκκλησία με το γάιδαρο και όχι με το αμάξι κτλ κτλ τόσα χρόνια έτσι ήταν ...
Ο σχολιαστής 26 Σεπτεμβρίου 2018, 8:00 μ.μ. προφανώς δεν έχει διαβάσει το εν λόγω κείμενο του Περγάμου όπου αναπτύσσεται θεολογικά το γιατί δεν πρέπει να μεταδίδεται η Θ.Λατρεία από τηλοψίας. Στην λατρεία μετέχουμε ως παρόντες, όχι εξ αποστάσεως. Η Εκκλησία για τους ασθενείς και φυλακισμένους φρόντιζε να μεταφέρονται τα τίμια δωρα προς θεία κοινωνία και οι αναξιοπαθούντες ανέμεναν εν προσευχή και κατανύξει και σιωπή. Σήμερα είναι στον καναπέ, ξαπλωμένοι, νοικοκυρεύουν το σπίτι οι δε οικείοι τους περί πολλών άλλων τυρβάζουν ενίοτε βλάσφημα και ασεβή.
Η προσευχή γίνεται από τον πιστό εν τη καρδία, όχι ακούοντας το Απόδειπνο ή όποια άλλη ακολουθία...αυτό δημιουργεί εξοικείωση που εγγίζει τα όρια της βλασφημίας. Οι ελάχιστοι ευσεβείς που όντως τέρπονται από την ακρόαση και θεαση της λατρείας θα υπακούσουν στην μη μετάδοσή της. Οι λοιποί αν είναι ειλιρινείς θα αναζητήσουν την γνήσια σχέση με την λατρεία. Αλήθεια τί τραγική άγνοια της λατρείας δείχνει το φαινόμενο να μεταδίδεται η θ.λειτουργία άσχετες ώρες. (μεσημέρι, απόγευμα, βράδυ κλπ..).
Τώρα η ειρωνία περί γαιδάρων και τινών άλλων σε τι αποσκοπεί; Το θέμα είναι να διαφυλάσσεται το κλίμα της λατρείας για να βοηθείται ο πιστός στην ζωντανή επικοινωνία του με τον Θεό, όχι τα παρωχημένα σχήματα ή η εκκοσμικευμένη λατρεία από την άκριτη και υπερβολική χρήση της τεχνολογίας!
Και μόνο από την φωτογραφία που χρησιμοποιεί ο κ. Ανδριόπουλος, φαίνεται ο προβληματικός χαρακτήρας της εγκυκλίου.
Ένας ψάλτης ψάλλει ΜΟΥΣΙΚΟ κείμενο μέσα από ταμπλετ. Ούτε στo fb χαζεύει ούτε σερφάρει ούτε σέλφι βγάζει ούτε τίποτε. Απλά ψάλλει διαβάζοντας ΜΟΥΣΙΚΟ κείμενο.
Λείπει σοβαρότητα; Δεν νομίζω.
Φυσικότητα; Μιλαμε για φυσικότητα με μικρόφωνα στη διαπασών;
Αφαλώς και χρειάζεται σύνεση στη χρήση των ταμπλετ, όπως και στην χρήση των βιβλίων φυσικά. Είναι θέμα του προσώπου, όχι του αντικειμένου.
Το μικρόφωνο με ορθή χρήση βοηθά στην ακολουθία, με λάθος χρήση την κατστρέφει. Εκτός κι αν θεωρείται «φυσικό» ένα μαρκούτσι να ίπταται μπροστά στο σόμα του ψάλτη.
Η συγκεκριμένη απόφαση θεωρώ ότι εκφράζει μια προβληματική συντηρητική (με την κακή έννοια) θεολογία. Κατ' αυτήν, η πρόσληψη από την Εκκλησία της πολιτισμικής σάρκας του εκάστοτε "νυν" της ιστορίας, ώστε να την καταστήσει σάρκα του Σώματος του Χριστού, πάει περίπατο. Απλά να υπενθυμίσω το γνωστό του οσίου Μαξίμου του Ομολογητού: "Βούλεται γάρ αεί καί εν πάσιν ο τού Θεού Λόγος καί Θεός τής αυτού ενσωματώσεως ενεργείσθαι τό μυστήριον".
Φαντάζομαι ότι κάπως έτσι πρέπει να ήταν η αντίδραση των υπερσυντηρητικών δήθεν "παραδοσιαρχικών" της εποχής, όταν, με την εφεύρεση της τυπογραφίας, άρχισαν να εμφανίζονται για πρώτη φορά στις Εκκλησίες τα λειτουργικά και ψαλτικά έντυπα βιβλία, αντί των μέχρι τότε χειρογράφων περγαμηνών, ειλιταρίων κ.λπ. Και αυτά θα υπήρξαν τότε για κάποιους "επικίνδυνοι νεωτερισμοί".
Κάποιες νοοτροπίες παραμένουν δυστυχώς στην Εκκλησία διαχρονικές και απαρασάλευτες, απλά εκδηλώνονται σε κάθε εποχή με διαφορετικό τρόπο και με διαφορετική αφορμή.
Κοιταξτε χρειαζεται συνεσις. Στην κηδεια μιας θειας μου της δυτικης εκκλησιας ευρεθην στο duesseldorf κοντα. στην εκκλησισ του Αγ. Διονυσιου. Δυστυχως εθυμιζε studio ηχοληψιας εν πληρη αντιθεσει προς πχ τον εδω ομωνυμο δυτικο ναο στην Πανεπιστημιου. Εις την περιφημη Παναγια της γσλλικης πρωτευουσης διεπιστωσα προ δεκαετιας γιγαντοοθονες αι οποιαι εδειχναν ευαγγελικες σκηνες βιτρω με συνοδια οργανου και ηχου(αναγνωσης) αλλα ΕΚΤΟΣ λειτουργιας. Υπαρχει τροπος χρησεως τηε τεχνολογιας χωρις να θιγεται η ιεροπρεπεια
Σωστή και ενδεδειγμένη η απόφαση του οικουμενικού Πατριαρχείου.
Η τεχνολογική ανάπτυξη ας μείνει εκτός ναού.
Το ένα θα φέρει τ άλλο και θα φτασουμε και σε θεία λειτουργία με τεχνητή νοημοσύνη.
Ή , ακόμη και σε χρηση ηλεκτρονικού..λιβανιου,μιας και η επερχόμενη εικονική πραγματικότητα επεμβαίνει και στην αισθητικοτητα.
Ορα two robots debate about the future of humanity.!!
Πολύ καλά κάμει το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο κι απαγορεύει τις ηλεκτρονικές συσκευές κατά τη διάρκεια της θείας λατρείας. Συμφωνώ με τον κ. Ανδριόπουλο που γράφει πως «η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου περιφρουρεί την σοβαρότητα και την φυσικότητα της θείας λατρείας, γι’ αυτό και θα πρέπει να εφαρμοστεί απαρέγκλιτα». Ουκ ολίγοι ψάλτες το έχουν παρακάνει, όχι μόνο με τη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών αλλά και με την άγνοια που έχουν για την υμνολογία. Μπορεί να είναι καλλίφωνοι και να γνωρίζουν τα περί βυζαντινής μουσικής, αλλά από θεολογία της υμνολογίας έχουν «μαύρα μεσάνυχτα». Προς επίρρωση της θέσης μου, προς μελέτη συνιστώ τη μελέτη του Μητρ. Σηλυβρίας Αιμιλιανού «Η υμνολογία όμηρος της μουσικής», Σύναξη, τχ. 81 (Ιανουάριος – Μάρτιος 2002) 5-17. Προς την ίδια κατεύθυνση κινούνται και οι παρακάτω σκέψεις του Χρίστου Τσιαμούλη «Σκοπός της Λειτουργίας είναι να προωθήσει την αποδέσμευσή μας από τα εγκόσμια πράγματα και πρέπει να συμβάλλει σ’ αυτό η γλώσσα της, ο εικονογραφικός διάκοσμος και προπαντός η μουσική της. Όλες οι βεβηλώσεις των μικροφώνων που αλλάζουν τον καμπάνες ή η παρουσία του ηλεκτρικού φωτός στους πολυελαίους, τους σταυρούς ή τα καντήλια αποτελούν ένα νέο πολιτιστικό πλαίσιο που συσκοτίζει τη Λειτουργία και αφήνει εμάς όλο και πιο φτωχούς από βαθείς συμβολισμούς και Θεία Χάρη… Επίσης, είναι καλύτερα να μην χρησιμοποιούνται μικρόφωνα σε μικρούς χώρους, πράγμα που προσδίδει κατάνυξη και ευλάβεια, επειδή ο κόσμος για να ακούσει θα αναγκάζεται να σιωπήσει. Καθόλου δεν θέλγουν επίσης τα εξωτερικά μεγάφωνα με τα οποία η φωνή των ψαλτών θυμίζει Μουεζίνη στο τζαμί, καθώς και οι ηλεκτρικές καμπάνες με τον ψεύτικο ηλεκτρονικό ήχο που δεν χρειάζονται αφού δεν υπάρχει εκκλησία που να μην έχει καμπάνες που διαθέτουν φυσικό ήχο με πλούσιους αρμονικούς φθόγγους», «Ψαλλείν τω Θεώ ουχί φωνί, αλλ’ εν τη καρδία», Ίνδικτος, τχ. 11 (1999) 114-115.
9.49 να θεσετε επι τελους στην κρισιν των βαπτισθέντων ορθοδοξων εάν η υπερβατικη αποσεσμευση εκ των εγκοσμιων είναι το καθ ομοιωσιν και εάν κατά συνεπεια αυτό είναι ο σκοπος της Θ Λειτουργιας και να δουμε τι απαντησεις θα παρετε .
Δημοσίευση σχολίου