Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Στο διήγημα του Αλέξανδρου Μωραϊτίδη (ο λογοτέχνης εξάδελφος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη) με τίτλο «Άρατε Πύλας», διαβάζουμε την περιγραφή:
"Τότε ὁ πρῶτος τῶν ἐφημερίων, προσεγγίζων εἰς τὰς πύλας κελεύει ἐπιτακτικῶς κρούων αὐτὰς καὶ κράζων: «– Ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης!». Ὁ δὲ ἔσωθεν τῶν κεκλεισμένων πυλῶν παρὰ τὰ κλεῖθρα ὑποκρινόμενος τὸν Ἅδην ἐρωτᾶ αὐθαδῶς: «-Τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης;» Ἡ ἐπιτακτικὴ κέλευσις ὡς καὶ ἡ αὐθάδης ἐρώτησις ἐπαναλαμβάνονται ἐκ τρίτου. Καὶ τότε τὴν τρίτην φορὰν ὁ ἱερεὺς ὠθῶν ἰσχυρῶς διὰ τοῦ ποδὸς καὶ τῶν χειρῶν τὰς πύλας, ἀναφωνεῖ ἐν κυριαρχικῇ δυνάμει: «– Κύριος τῶν Δυνάμεων, αὐτός ἐστιν ὁ βασιλεὺς τῆς Δόξης!» Καὶ ἀνοίγει βασιλικῶς καὶ αὐταρχικῶς τὰς πύλας, καὶ οὕτως εἰσέρχεται εἰς τὸν ναὸν ὁ Ἐπιτάφιος".
Αυτή η παράδοση, ακριβώς με την ίδια στιχομυθία, γινόταν σε κάποια μέρη (π.χ. Κύπρος) μετά το Χριστός Ανέστη, και πριν την είσοδο στο ναό με τον Αναστάσιμο Κανόνα, δηλ. το βράδυ της Αναστάσεως.
Στις μέρες μας γίνεται μετά την περιφορά του Επιταφίου, το βράδυ της Μ. Παρασκευής.
Πρόκειται σαφώς για τοπική παράδοση που διαδόθηκε σιγά σιγά και πήρε και την διάσταση του …show – δυστυχώς! -, όπως βλέπουμε στο βίντεο που παραθέτουμε εδώ.
Σκέτη ...εκκλησιοφρένεια!
Πάντως υπάρχει και η άποψη ότι το να θεωρούμε το εσωτερικό του Ναού ως τον Άδη είναι βλάσφημο και ότι αυτός ο διάλογος μόνον ως μεταξύ των αγγέλων γενόμενος μπορεί να δικαιολογηθεί.
Όπως και να ‘χει η λατρεία της Εκκλησίας θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοια που είναι: Λογική λατρεία. Και να υπάρχει η στοιχειώδης σοβαρότητα.
Βέβαια στις μέρες μας αυτά είναι …ψιλά γράμματα, διότι ο καθένας κάνει ό,τι θέλει, ανεξέλεγκτος! Το επ’ εμοί θα είχα συστήσει «αστυνομία θείας λατρείας»! Ακούγεται υπερβολικό, αλλά όταν κυρίως οι κληρικοί συστηματικά δεν πειθαρχούν στο Τυπικό και αυθαιρετούν κατά τρόπο βάναυσο, θα έπρεπε να υπάρχουν κάποιου είδους επιπτώσεις.
Τώρα, ειδικά με το διαδίκτυο, η κατάσταση είναι χαοτική!
.jpg)
3 σχόλια:
Η παράδοση είναι περίεργη έννοια κύριε Ανδριόπουλε.
Αυτό που περιγράφει ο Παπαδιαμάντης, και που κάνουν ακόμα πολλοί ιερείς (φυσικά όχι με τον γελοίο τρόπο του εν λόγω!!!) δεν είναι τίποτε άλλο από ένα απόκρυφο «ευαγγέλιο του Νικοδήμου» του 6ου αι. επάνω όμως στο οποίο βασίστηκε και η βυζαντινή εικονογραφία επί του θέματος της Αναστάσεως.
Το επίμαχο σημείο είναι αυτό:
«….Κι ενώ έλεγαν αυτά ακούστηκε μια δυνατή φωνή σαν βροντή να λέει: «Ανοίξτε άρχοντες τις πύλες και παραμερίστε πύλες αιώνιες και θα διαβεί ο βασιλιάς της δόξας».
Ο Άδης αποκρίθηκε: «Ποιος είναι αυτός ο βασιλιάς της δόξας;»
Λένε οι άγγελοι: «Ο Κύριος ο ισχυρός και δυνατός, ο Κύριος ο δυνατός στη μάχη». Κι αμέσως οι πύλες συντρίφθηκαν και οι αιχμάλωτοι νεκροί ελευθερώθηκαν και ήρθε μέσα ο βασιλιάς της δόξας σαν ένας άνθρωπος και όλα τα άραχλα μέρη του Άδη φωτίστηκαν.
Αμέσως ούρλιαξε ο Άδης: «Νικηθήκαμε, αλίμονό μας!»
Τότε ο βασιλιάς της δόξας έπιασε από το κεφάλι τον Σατάν και, παραδίδοντάς τον στους αγγέλους, είπε: «δέστε καλά στα σίδερα τα χέρια και τα πόδια, το σβέρκο και το στόμα του». Έπειτα, παραδίδοντάς τον στον Άδη, είπε: «πάρτον και φύλαγέ τον καλά ως τη Δευτέρα Παρουσία μου…».
Μην λησμονούμε επίσης πως όλη η υμνολογία της Ανάστασης είναι βασισμένη σε αυτή την απόκρυφη παράδοση:
π.χ. «κατήλθες εν τοις κατωτάτοις της γής και συνέτριψας μοχλούς αιωνίους κλπκλπ»
Μήπως πρόκειται για κατάλοιπο του ασματικού τυπικού; Πολλά πράγματα χάθηκαν, μέσα στην οθωμανοκρατία. Μέσα στα αυτοκρατορικά χρόνια υπήρχε θεατρικότητα σε αρκετές θρησκευτικές τελετές: θεατρικότητα που ίσως να μας σκανδάλιζε σήμερα, που θεωρούμε το μοναχικό τυπικό ως δεδομένο (μια από αυτές την έχετε αναφέρει πρόσφατα: την ακολουθιά των τριών παίδων (που ανέδειξε ο Λυκούργος ο Αγγελόπουλος με την ΕΛΒΥΧ).
Υπερβολικός ο ζήλος του ιερέως αλλά φθάνει στα όρια του... αμόκ!
Αυτός ο εσχατολογικός διάλογος ενέχει δύναμη εκρηκτική.! Είναι επιβλητικός με μόνη την ζωηρή εκφώνηση.
Δεν χρειάζεται δα,η εκφώνηση προς δημιουργία εντυπωσιασμού, να γίνεται και....θραυσι-λαρύγγιος!
Δημοσίευση σχολίου