Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Τον Άγγελο Δεληβορριά, που έφυγε τον Απρίλιο του 2018, τον άκουσα για τελευταία φορά την Τρίτη 21 Μαρτίου 2017, στην πανηγυρική Συνεδρία της Ακαδημίας Αθηνών για την επέτειο της 25ης Μαρτίου 1821.
Ο ακαδημαϊκός Άγγελος Δεληβορριάς, για 41 χρόνια διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, με το οποίο ταυτίστηκε, ανέπτυξε με υπέροχο τρόπο το θέμα: «Ο Ελληνικός Πολιτισμός της Προεπαναστατικής περιόδου ως βασικός συντελεστής του αγώνα της Ανεξαρτησίας». Ο λόγος του πρόβαλε ως ένα πανόραμα της προεπανασταστικής ελληνικής τέχνης για την οποία έχουμε, γενικώς, παχυλή άγνοια.
Όταν τον άκουγα θυμόμουν ταυτόχρονα και μία συνέντευξή του πριν χρόνια (Μάϊος 1997, στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ), όπου είχε πει, μεταξύ άλλων:
«Μιλάμε για λαϊκή τέχνη και δεν ξέρουμε για τι πράγμα μιλάμε. Πού είναι οι εκδόσεις, οι επιστημονικές εργασίες, οι κατάλογοι; Η περίοδος της ρωμαιοκρατίας δεν έχει μελετηθεί όσο θα έπρεπε. Ούτε η φραγκοκρατία. Μα, εδώ και το Βυζάντιο αναγνωρίστηκε με τρομακτική καθυστέρηση. Φοβάμαι, ότι δεν προλαβαίνουμε να συγχρονιστούμε πια με τον ρυθμό της καταστροφής των πραγμάτων, διότι τα μνημεία πέφτουν το ένα με το άλλο. Ο πολιτισμός της περιόδου της τουρκοκρατίας χάνεται μέσα από τα χέρια μας. Εξαφανίζεται».
Ο ίδιος έκανε πολλά και σοβαρά για την ανάδειξη του πολιτισμού της Τουρκοκρατίας και τα τελευταία 20 χρόνια όλο και περισσότεροι επιστήμονες αναδεικνύουν την παραθεωρημένη αυτή περίοδο του Ελληνισμού, την οποία ο Δεληβορριάς ενέτασσε στην ίδια διαχρονικότητα: από την αρχαιότητα, στο Βυζάντιο, στην τουρκοκρατία και στους νεώτερους χρόνους.
Το Νοέμβριο του 2017 πραγματοποιήθηκε στη Λάρισα συνέδριο με θέμα: «Γιώργος και Λένα Γουργιώτη: Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας, ένα έργο ζωής».
Κεντρικός ομιλητής ήταν ο Άγγελος Δεληβορριάς, με θέμα: «Γύρω από τον ελληνικό πολιτισμό των χρόνων της τουρκοκρατίας: κρατικό ενδιαφέρον και ιδιωτική πρωτοβουλία». Ο Α. Δεληβορριάς αφού ανέφερε ότι γνώρισε τον Γιώργο και την Λένα Γουργιώτη, τότε που το Λαογραφικό μουσείο ήταν ένα όνειρο υπογράμμισε ότι «είναι επιτακτική η ανάγκη να μην λησμονούμε τα ηθικά μας χρέη». Ο Δεληβορριάς αποκάλυψε ότι από το μουσείο λείπουν τα αντικείμενα της μεταβυζαντινής εποχής. «Είναι αντικείμενα που θα μας έδιναν την δυνατότητα να διαβάσουμε την εποχή της ξενοκρατίας στην Ελλάδα τότε που η Λάρισα ανθούσε. Αλλά η κρατική αδιαφορία την εποχή μετά την επανάσταση τότε που επιδόθηκαν μόνον στην συλλογή των αρχαιοτήτων, προκάλεσε αυτήν την απώλεια», παρατήρησε.
Σκέπτομαι: Πόσοι από αυτούς που γνώρισαν, συνεργάστηκαν αλλά και εκτιμούσαν την τεράστια προσφορά του Άγγελου Δεληβορριά στα πολιτιστικά πράγματα της χώρας, έχουν κατανοήσει το πάθος του για τον πολιτισμό της Τουρκοκρατίας; Ένα πάθος πέρα από ιδεοληψίες και στερεότυπα. Μόνη έγνοια η ανάδειξη αυτής της περιόδου, που δεν διδάσκεται στα σχολεία, που είναι συνώνυμη απλώς της σκλαβιάς, που περιφρονείται από τους πολλούς ως …βαρίδι ή από άλλους εκλαμβάνεται ως ...ευκαιρία για θριαμβολογίες λόγω της Επανάστασης του '21/
Ο Δεληβορριάς, όμως, υπερασπίστηκε με πάθος στη ζωή και το έργο του την ιδέα της ιστορικής συνέχειας και της συνοχής του ελληνισμού.
Παραθέτουμε στη συνέχεια ολόκληρη την έξοχη ομιλία του στην Ακαδημία Αθηνών για τον Ελληνικό Πολιτισμό της Προεπαναστατικής περιόδου ως βασικό συντελεστή του αγώνα της Ανεξαρτησίας.
Νομίζω ότι στοιχείται στην λογική του Ελύτη, ο οποίος εύχεται τα οργανωμένα κράτη "νὰ μποροῦσαν καὶ τὴ σημασία τῶν λαῶν νὰ τὴ μετρᾶνε ὄχι ἀπὸ τὸ πόσα κεφάλια διαθέτουνε γιὰ μακέλεμα, ὅπως συμβαίνει στὶς μέρες μας, ἀλλὰ ἀπ᾿ τὸ πόση εὐγένεια παράγουν, ἀκόμη καὶ κάτω ἀπὸ τὶς πιὸ δυσμενεῖς καὶ βάναυσες συνθῆκες, ὅπως ὁ δικός μας ὁ λαὸς στὰ χρόνια της Τουρκοκρατίας, ὅπου τὸ παραμικρὸ κεντητὸ πουκάμισο, τὸ πιὸ φτηνὸ βαρκάκι τὸ πιὸ ταπεινὸ ἐκκλησάκι, τὸ τέμπλο, τὸ κιούπι, τὸ χράμι, ὅλα τους ἀποπνέανε μίαν ἀρχοντιὰ κατά τι ἀνώτερη των Λουδοβίκων" (Τα Δημόσια και τα Ιδιωτικά).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου