Σάββατο 29 Απριλίου 2023

Ο ΚΑΒΑΦΗΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ (ΒΙΝΤΕΟ)

Art work: Ιωάννης - Πορφύριος Καποδίστριας 

Με αφορμή την σημερινή διπλή επέτειο του μεγάλου ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη (29 Απριλίου 1863 – 29 Απριλίου 1933) και την συμπλήρωση 160 χρόνων από τη γέννησή του και 90 χρόνων από το θάνατό του, θυμόμαστε την προ δεκαετίας παραγωγή μας “Ο Καβάφης του Πατριάρχη”. 
Μουσικοφιλολογική προσέγγιση μιας Καβαφικής ανθολογίας 
Αίθουσα Διδασκαλίας - Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδoς «Λίλιαν Βουδούρη» του Συλλόγου οι Φίλοι της Μουσικής (στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών).
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τη συμπλήρωση 150 χρόνων - τότε - από τη γέννηση του Κ.Π.Καβάφη η Βιβλιοθήκη φιλοξένησε την Πέμπτη 21 Νοεμβρίου 2013 διάλεξη του θεολόγου και μουσικού Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου με θέμα τα έξι ανθολογημένα από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη. 
Πρόκειται για τα ποιήματα: Οι Θερμοπύλες, τα Κεριά, τα Τείχη, Απολείπειν ο θεός Αντώνιον, Che fece…il gran rifiuto, και Η Πόλις, τα οποία ανθολόγησε ο σημερινός Οικουμενικός Πατριάρχης κατά τα χρόνια της φοίτησης του στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης. 
Η νεανική ποιητική ανθολογία του Πατριάρχη εγκαινιάστηκε από τον ίδιο το 1954 και περιλαμβάνεται σ’ ένα τετράδιο με τον τίτλο «Ποιήματα», όπου ανθολογούνται 79 ποιήματα από 35 ποιητές, 32 Έλληνες και 3 ξένους. 
Ο Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος αναφέρθηκε στο τετράδιο του Πατριάρχη, στην Καβαφική ανθολογία του αλλά και στη σχέση του Καβάφη με την Κωνσταντινούπολη. Εκτενής ήταν η αναφορά για τη μελοποίηση των συγκεκριμένων ποιημάτων από Έλληνες συνθέτες, σ’ ένα διάστημα 60 χρόνων (1953-2013). Προβλήθηκε, επίσης, βίντεο στο οποίο ο Πατριάρχης διαβάζει το ποίημα "Θερμοπύλες" του Καβάφη. 
Τη διάλεξη ακολούθησε σύντομη συναυλία κατά την οποία παρουσιάστηκαν τα ποιήματα στη μελοποιημένη εκδοχή τους για φωνή και πιάνο από σύγχρονους Έλληνες συνθέτες. 


Αναλυτικά το πρόγραμμα της συναυλίας: 
Θερμοπύλες, Αντίοχου Ευαγγελάτου (1903-1981) 
Κεριά, Γιάννη Α. Παπαϊωάννου (1910-1989) 
Τείχη, Λεωνίδα Κανάρη (γενν. 1963) 
Απολείπειν ο θεός Αντώνιον, Γιώργου Κουρουπού (γενν. 1942) 
Che fece….il gran rifiuto, Ιάκωβου Κονιτόπουλου (γενν. 1963) – α’ εκτέλεση 
Η Πόλις, Άλκη Μπαλτά (γενν. 1948) – α’ εκτέλεση. 
Ερμηνεύουν: 
Δάφνη Πανουργιά, τραγούδι 
Νικόλ Καραλή, πιάνο 
Πέτρος Μπούρας, πιάνο 
Δημήτρης Γεωργαλάς, απαγγελία 
Roni Bou Saba, απαγγελία στα αραβικά (το ποίημα Η Πόλις
Παραγωγή: Καλλιτεχνικό Σύνολο "Πολύτροπον" 
Γενική Επιμέλεια: Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος
“Ο Καβάφης του Πατριάρχη” παρουσιάστηκε, επίσης, στην Οικία Κατακουζηνού (Ίδρυμα Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού) και στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας στην Κηφισιά. 


Παραθέτουμε στη συνέχεια τέσσερα Καβαφικά ποιήματα δια χειρός του Πατριάρχη – μαθητή.


Παρασκευή 28 Απριλίου 2023

ΤΙΜΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΟ Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗ (ΒΙΝΤΕΟ)


Ο ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ 
Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 
Πριν δέκα χρόνια, παρουσιάσαμε ένα ξεχωριστό αφιέρωμα στον μελοποιημένο Κ.Π. Καβάφη, με αφορμή τα 80 χρόνια από τον θάνατο του ποιητή (29 Απριλίου 1933). 
Τώρα, στα 90χρονα και στα 160 από τη γέννησή του, θυμόμαστε εκείνη την εκδήλωση, που πραγματοποιήσαμε σε συνεργασία με την Ένωση Ελλήνων Μουσουργών και παρόντα τον αείμνηστο πρόεδρο της, συνθέτη και δάσκαλο Θόδωρο Αντωνίου. 
Ελληνοαμερικανική Ένωση 26-11-2013 
Με αφορμή το έτος Καβάφη, πολλοί ήσαν εκείνοι, κυρίες και κύριοι, οι οποίοι επεχείρησαν να τον μελοποιήσουν και να τον κάνουν και ορατόριο και να τον χρίσουν “Ελληνικό” και να τον φέρουν μελωδικό κι αισθαντικό πιο κοντά στο ευρύτερο κοινό. 
Εμείς εδώ απόψε επιμένουμε στον άλλο Καβάφη, στο δρόμο, θα λέγαμε, που χάραξε ο Δημήτρης Μητρόπουλος, από τα ιδρυτικά μέλη της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών. 
Ο Μητρόπουλος μελοποίησε Καβάφη σχεδόν 90 χρόνια πριν, και η δουλειά του αυτή έχει επανειλημμένως και σωστά παρουσιαστεί σε συναυλίες της Ένωσης. Οι 14 Inventions παραμένουν ένα μοντέρνο έργο και το μόνο, ίσως, που αφορά αποκλειστικά στον ερωτικό Καβάφη. 
Ο Μητρόπουλος συνέθεσε σε τρόπο μουσικά πρωτοποριακό για την εποχή, προφητεύοντας την άποψη που αργότερα διατυπώθηκε από τους φιλόλογους μελετητές, ότι ο Καβάφης είναι ο πρόδρομος της μοντέρνας ποίησης, αφού σε επιστολή του προς τον Καβάφη έγραψε: «Η μουσική μου είναι τόσο σύγχρονη όσο και η ατμόσφαιρα η καινούργια που αναδίνουν τα τραγούδια σας». Η μοντέρνα αυτή μελοποίηση, σφράγισε – κατά πως φαίνεται – τις επόμενες σοβαρές εργασίες ελλήνων συνθετών πάνω στον Καβάφη. 
Οι μελοποιήσεις του μεγάλου Αλεξανδρινού από έλληνες λόγιους συνθέτες – ασχέτως της επιτυχίας τους – κινήθηκαν σε γραμμές λιτές, πολλάκις αφαιρετικές, ατονικές συχνά, πάντως όχι μελωδικές με την κοινή άποψη, δύσκολες για έναν μη εξοικειωμένο ακροατή, αλλά μήπως είναι απλή η Καβαφική ποίηση; Άπαγε! 
Παρά όμως το αντικειμενικά δύσκολο του εγχειρήματος, ο Καβάφης είναι πια ο πλέον πολυμελοποιημένος ποιητής, από έλληνες, αλλά και ξένους συνθέτες. Νίκησε και εδώ τον Παλαμά, ο οποίος έπεται και με διαφορά. Φαίνεται πως η αναμέτρηση με τον Καβάφη είναι ένα στοίχημα – πέρα από την όποια φιλοδοξία – για κάθε συνθέτη. 
Αξίζει να δούμε μια σύντομη διαδρομή του μελοποιημένου Καβάφη από έλληνες συνθέτες: Η αρχή με τον Μητρόπουλο το 1925-26. 
Ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Καβάφη, το 1934, ο Γεώργιος Πονηρίδης (1887-1982) γράφει τρεις μελωδίες για φωνή και πιάνο, πάνω στα ποιήματα Επέστρεφε, Ηδονή και Του μαγαζιού. Το έργο υπάρχει στην Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος “Λίλιαν Βουδούρη”. 
Δύο χρόνια αργότερα ο Βασίλειος Παπαδημητρίου (Αρκαδινός) (1905-1975), γράφει το ποίημα “Δέησις” για φωνή και πιάνο. 
Το 1942 ο Αριστοτέλης Κουντούρωφ (1896-1969) μελοποιεί το Μακρυά για φωνή και πιάνο. 
Μεταξύ 1950-51 η Μαρία Καλογρίδου είναι η πρώτη ελληνίδα συνθέτρια που γράφει για φωνή και πιάνο τρία τραγούδια: Δέησις, Φωνές και Για νάρθουν
Την επόμενη διετία 1952-53 ο Μίκης Θεοδωράκης είναι ο πρώτος συνθέτης που γράφει για αφηγητή και 4 πνευστά πάνω στα ποιήματα Τελειωμένα, Μακρυά, Che fece... Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον. 
Το 1953, γράφει και ο Γιάννης Παπαϊωάννου τα Κεριά, για φωνή και πιάνο που θα ακούσουμε απόψε και το οποίο είναι ανέκδοτο. 
Το 1954 ο Λεωνίδας Ζώρας γράφει το Δίπτυχο από τον Κωνσταντίνο Καβάφη (Τείχη-Κεριά) για φωνή και πιάνο και την ίδια χρονιά αρχίζει τα Δεκατέσσερα ποιήματα του Καβάφη, πάλι για φωνή κια πιάνο, τα οποία ολοκληρώνει το 1960. 
Το 1955 ο Αργύρης Κουνάδης γράφει τα Πέντε ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη για φωνή και πιάνο (Εκόμισα εις την τέχνην, Θυμήσου σώμα..., Φωνές, Επέστρεφε, Μακριά), των οποίων η τελική version είναι το1981. Τρία από αυτά τα έκανε για φωνή με ενόργανο σύνολο το 1963. 
Πριν ακριβώς 50 χρόνια, το 1963, ο Αντίοχος Ευαγγελάτος συνέθεσε τον Κύκλο τραγουδιών σε ποίηση Καβάφη για φωνή και πιάνο. Πρόκειται για τα ποιήματα: Θερμοπύλες, Ιωνικόν, Φωνές, Κεριά. Υπάρχει και εκδοχή για μέτζο και έγχορδα. Απόψε θα ακούσουμε τις Θερμοπύλες


Από τα παραπάνω οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι – εκτός από κάποιες σκόρπιες συνθέσεις σε ποίηση Καβάφη μέχρι το 1950 – την επόμενη δεκαετία σημαντικοί έλληνες συνθέτες της λεγόμενης “Εθνικής Μουσικής Σχολής”, αλλά και εκτός αυτής, αρχίζουν να ασχολούνται συστηματικότερα με την Καβαφική ποίηση, συνθέτοντας κύκλους τραγουδιών, τους οποίους μάλιστα και επεξεργάζονται για χρόνια, μέχρι να φτάσουν σε μια επιθυμητή γι' αυτούς μορφή. Είναι και η εποχή που και στην Ελλάδα αρχίζει να καθιερώνεται ο Καβάφης και η ποίησή του φτάνει σε περισσότερο κόσμο. 
Ο κατάλογος των συνθετών που έχουν μελοποιήσει Καβάφη είναι πολύ μακρύς. Υπολογίζονται πάνω από 120 οι έλληνες συνθέτες που έχουν μελοποιήσει Καβάφη μέχρι σήμερα. Και ο κατάλογος αυξάνει. Και δεν συμπεριλαμβάνουμε εδώ, φυσικά, τους τραγουδοποιούς που έχουν μελοποιήσει τον Αλεξανδρινό. 
Επιτρέψτε μου εδώ να αναφερθώ στην Καβαφική εργογραφία των συνθετών που απόψε, σ’ αυτό το ειδικό αφιέρωμα, επιλέξαμε να σας παρουσιάσουμε. 
Στον Αντίοχο Ευαγγελάτο αναφερθήκαμε ήδη. 
Ας δούμε τον Γιάννη A. Παπαϊωάννου, ο οποίος παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ανασύραμε από το αρχείο του τα Κεριά του 1953 όπου παρατηρείται και κάτι ξεχωριστό. Ο συνθέτης παραλλάσει κάποιους στίχους του ποιητή, όπως π. χ. την αρχή του ποιήματος: 
Ο Καβάφης γράφει: 
Του μέλλοντος η μέρες στέκοντ’ εμπροστά μας 
σα μια σειρά κεράκια αναμένα  
Και ο Παπαϊωάννου μελοποιεί: 
Οι αγαπητές του μέλλοντός μας μέρες 
ωσάν κεράκια στέκονται μπροστά μας 
Και πιο κάτω: 
Τα κρύα κεριά του Καβάφη γίνονται κατάμαυρα από τον Παπαϊωάννου, ο οποίος αλλάζει και τη σειρά των λέξεων του στίχου: Κρύα κεριά, λυωμένα, και κυρτά γράφει ο ποιητής Κι ο Παπαϊωάννου: κατάμαυρα κεριά, κυρτά, λυωμένα. Η φιλολογική έρευνα δεν μας δείχνει να παραδίδεται τέτοια μορφή του ποιήματος. Ίσως ο συνθέτης να το θυμόταν εσφαλμένα από μνήμης; 
Το ενδιαφέρον επίσης με τα Κεριά είναι ότι ο Γιάννης Παπαϊωάννου ξαναπιάνει τον Καβάφη το 1966, δεκατρία χρόνια μετά απ’ αυτό το τραγούδι. Στις 5 Μαρτίου 1966 ο Παπαϊωάννου μελοποιεί τρία ποιήματα του Αλεξανδρινού (Εκόμισα εις την τέχνην, Τελειωμένα, Απολείπειν ο θεός Αντώνιον) για μετζοσοπράνο και ενόργανο σύνολο. Τα τρία αυτά τραγούδια παρουσιάζονται στο Ζάππειο στις 19 Απριλίου 1966, στην Α’ Εβδομάδα Σύγχρονης Μουσικής. Στο τέλος της ίδιας χρονιάς, στις 29 Δεκεμβρίου του ’66, ο Γιάννης Παπαϊωάννου συνθέτει την καντάτα Η κηδεία του Σαρπηδόνος, βασισμένη στο ομώνυμο καβαφικό ποίημα, για μετζοσοπράνο, αφηγητή, χορωδία και ορχήστρα δωματίου. Ένα σημαντικό έργο, διάρκειας 25’, το οποίο δυστυχώς σπανιότατα ακούμε σε συναυλίες. Τέσσερις μήνες μετά, στις 27 Απριλίου 1967 συνέθεσε το Ιωνικόν για χορωδία, το οποίο εκτελέστηκε στις 25 Ιουλίου του ίδιου έτους στο Μόναχο της Γερμανίας, από την Χορωδία του Μουσικού Τμήματος του ΑΠΘ, υπό τον Γιάννη Μάντακα και περιλαμβάνεται σε έκδοση του Υπουργείου Παιδείας, με έργα ελλήνων συνθετών για χορωδία a capella. Συγκινητική, νομίζω, είναι η πληροφορία που μας έδωσε μαέστρος Άλκης Μπαλτάς: Συμμετείχε ως νέος στη χορωδία του Μάντακα που ερμήνευε το Ιωνικόν. 
Την ίδια εποχή, στις 14 Ιουνίου 1967, μελοποιεί ένα ακόμα ποίημα του Καβάφη, Τα Βήματα, για μικτή χορωδία και 10 όργανα. Και εδώ πρωτοπορεί ο συνθέτης, αφού πρόκειται για την πρώτη τέτοια εκδοχή Καβαφικού ποιήματος. Ο Παπαϊωάννου επανέρχεται στον Καβάφη για φωνή και πιάνο, όταν γράφει στις 18 Σεπτεμβρίου 1974, τρία τραγούδια (Όσο μπορείς, Του πλοίου, Η πόλις) – διάρκειας 8 λεπτών – τα οποία παρουσιάστηκαν στις 21 Δεκεμβρίου 1976, στο πλαίσιο της Ε’ Εβδομάδας Σύγχρονης Μουσικής. Ο Παπαϊωάννου συνέθεσε συνολικά έξι έργα σε ποίηση Καβάφη. 


Στη συνέχεια, θα ακούσουμε, το Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον, σε μουσική του Γιώργου Κουρουπού. Πρόκειται για το πρώτο τραγούδι που συνέθεσε ο Κουρουπός σε ποίηση Καβάφη, και το έγραψε κατόπιν προτροπής του μαέστρου Άλκη Μπαλτά για την εκδήλωση "Το τετράδιο του Πατριάρχη" που παρουσιάσαμε στο Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής της Πάτμου, που διευθύνει ο Άλκης Μπαλτάς, το 2006. Ένα χρόνο αργότερα, τον Νοέμβριο του 2007, η Ορχήστρα των Χρωμάτων υπό τη διεύθυνση του Μίλτου Λογιάδη παρουσίασε σε συναυλία στην Φρανκφούρτη, το έργο του Κουρουπού Τρώες, βασισμένο στο ομώνυμο Καβαφικό ποίημα, για βαρύτονο και ορχήστρα δωματίου. Το τραγούδησε ο Σπύρος Σακκάς. Το έργο δεν έχει παιχτεί στην Ελλάδα. 
Ακολουθούν τα ποιήματα Φωνές, Τείχη, Απ' τες εννιά και Η Πόλις, σε μουσική Λεωνίδα Κανάρη. Ο συνθέτης Λεωνίδας Κανάρης καταπιάστηκε με την καβαφική ποίηση το 2005 όταν έγραψε κατά παραγγελία της Ελληνικής Κοινότητος Καϊρου, η οποία την ίδια χρονιά γιόρτασε τα 100 χρόνια από την ίδρυσή της με ημερίδα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, τρία τραγούδια σε ποίηση Καβάφη: Κεριά, Σαμ- ελ- Νεσίμ και Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον. Τότε έγινε και η πρώτη εκτέλεση και αργότερα (το 2008) τα τραγούδια αυτά συμπεριλήφθηκαν στον προσωπικό δίσκο του συνθέτη «One night when…”, με ερμηνεύτρια τη Δάφνη Πανουργιά, η οποία απόψε θα ερμηνεύσει τα Τείχη, που έγραψε ο συνθέτης ειδικά για την παραγωγή μας «Ο Καβάφης του Πατριάρχη» και τα ποιήματα Φωνές, Απ' τες εννιά και Η Πόλις, σε πρώτη εκτέλεση, γραμμένα ειδικά για την αποψινή συναυλία. Για την παραγωγή μας «Ο Καβάφης του Πατριάρχη», που εστιάζει και στη σχέση του Καβάφη με την Κωνσταντινούπολη, απ’ όπου κατάγονταν οι γονείς του, ο Λεωνίδας Κανάρης συνέθεσε και μουσική που πλαισιώνει το πεζό Μία νυξ εις το Καλιντέρι. Πρόκειται για μουσική αφήγηση για ηθοποιό/αφηγητή, πιάνο και ένα ή δύο τραγουδιστές. Το παρουσιάσαμε τον περασμένο Ιούνιο στο Μουσείο Γουλανδρή. 
Ακολουθούν, τρεις από τις 11 αφηγήσεις του Θόδωρου Αντωνίου σε ποίηση Καβάφη: Όταν διεγείρονται, Περιμένοντας τους βαρβάρους, Δόξα των Πτολεμαίων. Το έργο για φωνή και πιάνο, αρχικώς (1983) και στη συνέχεια για φωνή και ορχήστρα (1984) και για φωνή και ενόργανο σύνολο (2003). Έχει παιχτεί σε όλες τις εκδοχές του σε διάφορες συγκυρίες. Επίσης, ο Θ. Αντωνίου το 1983 συνέθεσε την "Θάλασσα του Πρωιού" για χορωδία, ενώ αρχίζει την όπερα του Οιδίπους επί Κολωνώ (1997) με το "Περιμένοντας τους βαρβάρους" του Καβάφη. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι το 2003 ο Θ. Αντωνίου, με αφορμή την επέτειο των 70 χρόνων από τον θάνατο του Καβάφη, διοργάνωσε στην Πάτρα, σε συνεργασία με το Δημοτικό Ωδείο, ένα workshop Καβάφη με τη συμμετοχή νέων συνθετών. Μια διοργάνωση με εξαιρετικά αποτελέσματα. 
Το Νιχώρι του Φίλιππου Τσαλαχούρη, είναι το μοναδικό τραγούδι του συνθέτη σε ποίηση Καβάφη. Το συνέθεσε κατόπιν προτροπής μας για την παραγωγή «Ο Καβάφης του Πατριάρχη». Ο ίδιος μας είπε ότι το έκανε επειδή το ποίημα αυτό είναι από τα πρώιμα του Καβάφη (ανήκει στα Κρυμμένα) και έχει την παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Αλλιώς πιστεύει ότι ο Καβάφης δεν μελοποιείται. Είναι άραγε τυχαίο, σκεπτόμαστε, αυτό με δεδομένη την αγάπη του συνθέτη στον Καλομοίρη και κατά συνέπεια στον Παλαμά; 
Το Che fece.... il gran rifiuto, μελοποιήθηκε από τον Ιάκωβο Κονιτόπουλο για τον «Καβάφη του Πατριάρχη» και παρουσιάστηκε σε πρώτη εκτέλεση πριν πέντε μέρες, σε εκδήλωση στην Βιβλιοθήκη του Μεγάρου Μουσικής. Ο συνθέτης Ιάκωβος Κονιτόπουλος έχει ασχοληθεί αρκετά με τον Καβάφη. Στο έργο του «Αίσθησις Α’» (1996) για βαρύτονο και ενόργανο σύνολο, συμπεριλαμβάνεται μελοποίηση του ποιήματος «Επέστρεφε». Το έργο στο οποίο υπάρχει και ποίηση του Οδ. Ελύτη, καθώς και ο εκατοστός ψαλμός του Δαβίδ, ήταν παραγγελία του Γ’ Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και παρουσιάστηκε μέσα στη μονή Δαφνίου, σε φεστιβάλ, που είχε εκείνη την εποχή δημιουργήσει στον θαυμάσιο χώρο της μονής το Γ’ Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, που δυστυχώς δεν υπάρχει πιά… Το Ελληνικό συγκρότημα Σύγχρονης Μουσικής διηύθυνε ο Θόδωρος Αντωνίου. Το 2006 συνέθεσε το έργο «…πολύ ατένισα…» για βαρύτονο και ενόργανο σύνολο, με σκοπό να παρουσιαστεί στην Κωνσταντινούπολη στο 4th Mediterranean Days of Contemporary Music Festival. Το έργο ανήκει στο είδος του μουσικού θεάτρου και συνδυάζει τη δραματικότητα της αρχαίας τραγωδίας, τον εσωτερισμό κι ευαισθησία που μπορεί να δημιουργήσει η ποίηση του Καβάφη και τις σύγχρονες τεχνικές του θεάτρου και της μουσικής δημιουργίας. Το λιμπρέτο του έργου είναι σχεδιασμένο από τον ίδιο τον συνθέτη και περιλαμβάνει επιλογή στίχων του Καβάφη από διάφορα ποιήματά του, καθώς κι ένα αριστουργηματικό πεζό του, τα «Ενδύματα», το οποίο συνέστησε στον συνθέτη η ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου, που μας τιμά απόψε με την συμμετοχή της στην συναυλία. Το έργο παρουσιάστηκε στο παραπάνω Φεστιβάλ το Νοέμβριο του 2006 με σολίστ τον Σπύρο Σακκά και το Ελληνικό Συγκρότημα Σύγχρονης Μουσικής, υπό τη διεύθυνση του συνθέτη. Την επόμενη καλλιτεχνική περίοδο, 2007 – 8, παρουσιάστηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με τους ίδιους συντελεστές, υπό τη διεύθυνση του Θόδωρου Αντωνίου.


Και θα τελειώσουμε με την Πόλι του μαέστρου και συνθέτη Άλκη Μπαλτά, για σοπράνο, πιάνο και αφηγητή, που παρουσιάστηκε σε πρώτη εκτέλεση, επίσης, πριν πέντε μέρες στην Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη. Ο Άλκης Μπαλτάς έγραψε χορωδιακή μουσική για τον Καβάφη. Μελοποίησε στα 1982 για τετράφωνη μικτή χορωδία α καπέλα τα ποιήματα: Μονοτονία, Επιθυμίες, Ουκ έγνως, Για νάρθουν, Τελειωμένα. Τα τραγούδια αυτά έχουν εκδοθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού μαζί με άλλα χορωδιακά Ελλήνων συνθετών (σε επιμέλεια Αντ. Κοντογεωργίου) και έχουν παρουσιαστεί και ηχογραφηθεί από την χορωδία της ΕΡΤ. Ο Άλκης Μπαλτάς έχει, επίσης, γράψει για τετράφωνη ανδρική χορωδία το ποίημα "Δέησις", το οποίο δεν έχει παρουσιαστεί μέχρι σήμερα. Πρόκειται μάλλον για τη μοναδική σύνθεση Καβαφικού ποιήματος για τέτοιο σχήμα. 
Το θέμα της χορωδιακής προσέγγισης του Καβάφη έχει πολύ ενδιαφέρον, όπως προκύπτει από την σχετική έρευνα. Άμποτες να αξιωθούμε να ακούσουμε την σχετική συνθετική παραγωγή. Το περίφημο ποίημα Η Πόλις θα το ακούσουμε και στα αραβικά από τον φιλόλογο και μεταφραστή Roni Bou Saba. Θέλουμε, με αυτή την κίνηση, να θυμίσουμε ότι ο Καβάφης είναι ο αγαπημένος ποιητής του Αραβικού κόσμου και έχει δημιουργηθεί ολόκληρη Σχολή καβαφογενών αράβων ποιητών. 
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας και παρακαλώ για το χειροκρότημά σας, αν ευαρεστηθείτε, μόνο στο τέλος κάθε μέρους του προγράμματος.


Ο γνωστός μουσικοκριτικός Γιώργος Λεωτσάκος τίμησε με την παρουσία του την εκδήλωση για τον μελοποιημένο Καβάφη που πραγματοποιήσαμε στην Ελληνοαμερικανική Ένωση την Τρίτη 26 Νοεμβρίου 2013, σε συνεργασία με την Ένωση Ελλήνων Μουσουργών.
Ο Γιώργος Λεωτσάκος μας τίμησε και με την κριτική του. Δημοσιεύουμε στη συνέχεια το σχετικό κείμενό του, από το Ηλεκτρονικό Περιοδικό Κριτικής Μουσικής και Θεάτρου Critics' Point
Οι φωτογραφίες από την εκδήλωση που πλαισιώνουν την ανάρτηση είναι του Σπύρου Χαμπίπη. 


ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΜΕΛΟΠΟΙΟΥΝ ΚΑΒΑΦΗ
Του μουσικοκριτικού Γιώργου Λεωτσάκου
ΣΥΜΠΛΗΡΩΘΗΚΑΝ ΦΕΤΟΣ 150 ΧΡΟΝΙΑ ἀπὸ τὴ γέννηση καὶ 80 ἀπὸ τὸ θάνατο τοῦ Μεγάλου Μοναδικοῦ τῆς ποιήσεως ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΒΑΦΗ (1863-1933), ἀνήμερα τὰ γενεθλίων του (29 Ἀπριλίου): ὄπως συνέβη καὶ στὸν ἄλλο Μεγάλον Αἰγυπτιώτη, τὸ συνθέτη ΓΙΑΝΝΗ ΧΡΗΣΤΟΥ (1926-1970). Ἡ καβάφεια ἐπέτειος ἐνέπνευσε στὴν Ἕνωση Ἑλλήνων Μουσουργῶν συναρπαστικὴ συναυλία μὲ αὐτονόητα ὁρισμένες μόνον μεταξὺ δεκάδων μελοποιήσεών του ἀπὸ πλῆθος συνθετῶν, μετὰ τὶς περίφημες 14 Inventions (1925) γιὰ φωνὴ καὶ πιάνο τοῦ ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ. Ἐπικυρώθηκε ἔτσι παμπάλαιη διαπίστωσή μου ὅτι τόσο, ἰδιάζων ποιητὴς ἁπλῶς… δὲν μελοποιεῖται, ὅπως ἐδήλωσε καὶ ὁ Φίλιππος Τσαλαχούρης, ποὺ μετεῖχε στὸ πρόγραμμα (βλ. πιὸ κάτω): Ἡ βραδιὰ ἐξελείχθηκε σὲ συναρπαστικὸ «μαραθώνιο» κατακτήσεως ποιητικοῦ Ἔβερεστ, πρὶν φυσικὰ τὸ πατήσουν (29.5.1953) οἱ σὲρ Ἔντμουντ Χίλλαρυ (1919-2008), Νεοζηλανδὸς καὶ Τένζινγκ Νόργκαϋ (1914-1986), Νεπαλέζος. Ἡ ἔκφραση τοῦ καβάφειου στοχασμοῦ, τὰ ἐξαχνωμένα ἀπὸ θεϊκὰ ἀπέριττη γλῶσσα βάθη του, τὸ «ὅραμά» του, σίγουρα ὄχι μὲ τὴν τρέχουσα σημασία τῆς λέξεως, ἡ περίτεχνα φιλοσοφημένη εἰρωνία του ἐμπεριέχουν τόσο «δική τους» μουσικὴ, ὥστε κάθε προσθήκη ὀργανικοῦ ἤχου, ἢ ἀλλαγὴ τονικοῦ ὔψους φωνῆς-ῶν πάνω στὶς λέξεις, κινδυνεύει νὰ φανοῦν γελοία. Du sublime au ridicule il n’ y a qu’ un pas (γαλλ. «Ἕνα μόνο βῆμα ἀπέχει τὸ ὑψηλὸ ἀπὸ τὸ γελοῖο»): ἐδῶ ταιριάζει ἡ σοφότατη ναπολεόντεια ρήση. 6 ἀνεπίληπτης λεκτικῆς ἀρθρώσεως, ἑρμηνευτὲς-ἄτλαντες ἐπέλεξαν τὸ διδακτικὰ πρωτότυπο πρόγραμμα καὶ ἐπωμίσθηκαν ἡρωϊκὰ τὸ καβάφειο ποιητικὸ Σύμπαν: Ἰουλίττα Ἡλιοπούλου-ἀπαγγελία, Παναγιώτης Ἀνδριόπουλος-μουσικὴ ἀπαγγελία, Δάφνη Πανουργιᾶ-τραγοῦδι, Νικὸλ Καραλῆ καὶ Πέτρος Μπούρας-πιάνο καὶ μουσικότατη ὁσοδήποτε ἀκατάληπτη στοὺς περισσοτέρους μας ἀπαγγελία ἀραβικὰ (Κανάρης) Roni Bou Saba. Κακοὶ συνθέτες; Ἄπαγε τῆς βλασφημίας! Οὔτε ἕνας! Διοργανωτικὴ παράλειψη: τὸ πρόγραμμα ἀποσιωποῦσε χρονολογίες συνθέσεως τῶν ἔργων, ἐπηρρεάζοντας κάπως τὴν ἀξιολόγησή τους. Τὴν ἐκδήλωση ἄνοιξε σύντομη πυκνὴ εἰσήγηση-χρονικὸ τῶν καβάφειων μελοποιήσεων ἀπὸ τὸν κ. Ἀνδριόπουλο: ἐπιβάλλεται δημοσίευση κειμένου πυκνότατου καὶ ἐμπεριστατωμένου. 


Τὰ ἔργα: 
1) ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ, ΑΝΤΙΟΧΟΣ (1903-1981): «Θερμοπύλες», ἀπὸ τὰ 4 καβαφικὰ γιὰ μεσόφωνο καὶ ἔγχορδα ἢ πιάνο (1964). Ἀπὸ τὰ ὡραιότερα ἔργα συνθέτου ἀδίκως παραμερισμένου, πυκνῆς μεταρρομαντικὰ διάφωνης γραφῆς προσεγγιζούσης ἐντιμότατα τὸ ποίημα. 
2) ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ, ΓΙΑΝΝΗΣ Α. (1910-1989): «Κεριά» (1953).Ἔργο τῆς α΄ περιόδου συνθέτου πολυγράφου. Πιανιστικὰ ἐμφατικό, φωνητικὰ ἄσχετο μὲ τὴν ποίηση, ἁπλῶς λειτουργήσασα προσχηματικῶς. 
3) ΚΟΥΡΟΥΠΟΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ (γ. 1942): «Ἀπολείπειν ὁ Θεὸς Ἀντώνιον». Κάπως ξένο στὴν ποίηση, φωνὴ καὶ πιάνο μὲ μακρινοὺς ἀπόηχους γαλλικῆς mélodie. 
4) ΚΑΝΑΡΗΣ, ΛΕΩΝΙΔΑΣ (γ. 1963): 3 ἀπὸ 4 «καβάφεια» τραγούδια, πρῶτο καὶ τρίτο α΄ ἐκτέλεση· α) « Ἰδανικὲς φωνὲς» β) «Τείχη» γ) «Ἡ Πόλις» (προδήλως 2013). Ὁ πρῶτος μέχρι στιγμῆς ποὺ ἀντιμετώπισε τὴν κρυφὴ δραματουργία ποιήσεως τρομερῆς, μὲ εὐαισθητοποιημένη στὰ κείμενα πιανιστικὴ γραφὴ καὶ φωνητικὴ γραμμή. Συνθέτης μὲ προσωπικότητα σὲ ὅ,τι δικό του ἔχω ἀκούσει, ἀξίζει μείζονα προσοχή. 
5) ΑΝΤΩΝΙΟΥ, ΘΟΔΩΡΟΣ (γ. 1935): α) «Ὅταν διεγείρονται». β) Γιὰ νἄρθουν». γ) «Περιμένοντας τοὺς βαρβάρους». δ) «Ἡ δόξα τῶν Πτολεμαίων». Καίτοι πολυγραφότατος, ὁ Ἀντωνίου σχεδὸν πάντα αἰχμαλωτίζει. Συνδυάζοντας ἀπαγγελία, τραγοῦδι καὶ «προετοιμασμένο» πιάνο, προσέγγισε χάρη καὶ σὲ πεῖρα πλουσιότατη τὴν ἑκάστοτε ποιητικὴν οὐσία. 
6) ΤΣΑΛΑΧΟΥΡΗΣ, ΦΙΛΙΠΠΟΣ (γ. 1969): «Τὸ Νιχῶρι». Σώφρων μελοποίηση νεανικοῦ, ποήματος «παραδοσιακῆς» δομῆς, μὲ ἔκδηλο τὸν τσαλαχούρειο ἔρωτα γιὰ τὸν Καλομοίρη, λεπτότερα ὅμως ἐμπρεσσιονιστικό. 
7) ΚΟΝΙΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΙΑΚΩΒΟΣ (γ. 1963): «Chè fece…il gran rifiuto» (2013). Πάνω στὸ «ὀστινάτο» διαστήματος ὀγδόης (πιάνο στὴν ψηλὴ περιοχὴ), σχόλιο μὲ σαφεῖς τονικὲς νύξεις ἀλλὰ καὶ παράδοξα ξενίζουσα, ἀνάλαφρη, θὰ ἔλεγα, φωνητικὴ προσέγγιση, 
8) ΜΠΑΛΤΑΣ, ΑΛΚΗΣ (γ. 1948) «Ἡ Πόλις» (2013). Εὐφυὴς συνδυασμὸς ἀφηγητοῦ, φωνῆς καὶ πιάνου σὲ εὔγλωτο σχολιασμὸ ποιήσεως καὶ ἐνυπαρχούσης δραματουργίας. 
Γενικὰ: ὑποδειγματικὰ σημαντικότατη ἐκδήλωση τῆς περιόδου, ποὺ εὐχαρίστως ξανακούγαμε μόλις τελείωσε. Πρὸς παραδειγματισμὸν (ἐμένα μοῦ λές;) ὤτων μονίμως καὶ σκοπίμως μὴ ἀκουόντων… (Ἑλληνοαμερικανικὴ Ἕνωση, 26.11.2013).


Να σημειώσουμε, αγαπητοί συνοδίτες ότι στην συναυλία ήταν παρόντες οι συνθέτες: Θόδωρος Αντωνίου, πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών, Άλκης Μπαλτάς, Ιάκωβος Κονιτόπουλος, Λεωνίδας Κανάρης, Γιώργος Χατζημιχελάκης. Επίσης, ο μουσικοκριτικός Γιώργος Λεωτσάκος, ο μουσικογράφος Θωμάς Ταμβάκος, υπεύθυνος του Αρχείου Ελλήνων Μουσουργών, η Αγγελίνα Τκάτσεβα (σολίστ στο τσίμπαλο), Σύλβια Κουτρούλη (σολίστ στο Νέυ), Ελένη Στογιάννη (πιάνο), Γκαλίνα Μπράτουσκα (βιολί), μουσικοί από τα Μουσικά Σχολεία Παλλήνης και Ιλίου, ο Διευθυντής του 1ου Γυμνασίου Γέρακα Παναγιώτης Δημαράς κ.α.


Πέμπτη 27 Απριλίου 2023

Η Κυβέρνηση της Τσεχίας επέβαλε σκληρές κυρώσεις στον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο


Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 
Η Κυβέρνηση της Τσεχίας επέβαλε σκληρές κυρώσεις, την Τετάρτη, 26 Απριλίου 2023, στον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο, λόγω του πρωταγωνιστικού ρόλου του στην ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Κατηγορείται, σύμφωνα με την εφημερίδα České noviny, ότι υποστηρίζει τη ρωσική επιθετικότητα κατά της Ουκρανίας. 
Του έχει απαγορευτεί η είσοδος στην Τσεχική Δημοκρατία, κάθε οικονομική συναλλαγή μέσω τσεχικών οντοτήτων και έχουν «παγώσει» όλα τα περιουσιακά του στοιχεία στη χώρα. 
Ο Πατριάρχης Κύριλλος έγινε το πρώτο πρόσωπο που η Τσεχική Δημοκρατία έβαλε στον εθνικό της κατάλογο κυρώσεων. Είναι χαρακτηριστικό πως στη λίστα κυρώσεων ο 76χρονος Κύριλλος αναφέρεται με το κατά κόσμον όνομα του «Βλαντίμιρ Μιχαϊλοβιτς Γκουντιάγιεφ» και όχι με την ιδιότητα του Πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών. 
Σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών της Τσεχίας Jan Lipavský, προϋπόθεση για την συμπερίληψη κάποιου προσώπου στον κατάλογο κυρώσεων, είναι οι προσεκτικά τεκμηριωμένες δραστηριότητες που παραβιάζουν ή απειλούν την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία ή την ανεξαρτησία. 
Σύμφωνα με το έγγραφο του τσεχικού υπουργείου Εξωτερικών, ο Πατριάρχης Κύριλλος είναι μακροχρόνιος σύμμαχος του Ρώσου δικτάτορα Βλαντιμίρ Πούτιν και υποστηρίζει ενεργά τη ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία με τις ενέργειές του. Χρησιμοποιεί τη σημαντική θέση του επικεφαλής της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και δίνει θρησκευτική αιτιολόγηση και ερμηνεία για τη ρωσική επιθετικότητα με τα κηρύγματα και τις δημόσιες ομιλίες του. 
Υπενθυμίζουμε ότι και η Λιθουανία απαγόρευσε στον Πατριάρχη Κύριλλο την είσοδο στη χώρα.
Εκτός, λοιπόν, από κάποιες δυτικές χώρες, όπως η Μ. Βρετανία (επέβαλε κυρώσεις τον Ιούνιο του 2022), τώρα επιβάλλουν κυρώσεις στον Μόσχας Κύριλλο και Δημοκρατίες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης ή της Ανατολικής Ευρώπης, που τελούσαν υπό την σοβιετική επιρροή. 
Αξίζει να σημειωθεί ότι την ώρα που Τσεχική Δημοκρατία επιβάλλει κυρώσεις στον προκαθήμενο της Εκκλησίας της Ρωσίας, ο προκαθήμενος της Εκκλησίας της Τσεχίας και Σλοβακίας Ραστισλάβ, παραμένει ολοκληρωτικά προσδεδεμένος στο άρμα της Ρωσίας. 
Πρόκειται για το παράδοξο που αναδεικνύεται με την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία: Οι κυβερνήσεις των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων που είναι στην Ευρωπαϊκή Ένωση καταδικάζουν τον Πούτιν και τον Μόσχας Κύριλλο, ενώ οι Ορθόδοξες Εκκλησίες των χωρών αυτών εξακολουθούν να στηρίζουν την Ρωσική Εκκλησία, μη καταδικάζοντας ευθέως την ρωσική εισβολή και μη αναγνωρίζοντας την Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας. Αντιθέτως, προβαίνουν σε διαμαρτυρίες για τα μέτρα που πήρε η Κυβέρνηση της Ουκρανίας, τα οποία αποσκοπούν – και σωστά - στην αποπομπή της ρωσόφιλης Ουκρανικής Εκκλησίας, υπό τον μητροπολίτη Ονούφριο, από τη Λαύρα του Κιέβου. 
Μπορεί να μην επέβαλε, τελικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση τις κυρώσεις που η συντριπτική πλειοψηφία των μελών της ήθελε για τον Μόσχας Κύριλλο - λόγω της αντίδρασης κυρίως της Ουγγαρίας – αλλά τώρα βλέπουμε ότι τα κράτη μεμονωμένα προχωρούν στην επιβολή κυρώσεων, καταδικάζοντας την απαράδεκτη στάση του ρώσου προκαθημένου κατά την συνεχιζόμενη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Τετάρτη 26 Απριλίου 2023

"ΕΝΑΣ ΓΕΡΟΣ" ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ ΣΕ ΜΕΛΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΟΝΥΣΗ ΜΠΟΥΚΟΥΒΑΛΑ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΑΦΝΗΣ ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ

Φωτογραφία του Δημήτρη Βαλή, από το Άλμπουμ "Η γενιά που φεύγει"

Το ποίημα "Ενας γέρος" του Καβάφη, σε μελοποίηση Διονύση Μπουκουβάλα.
Ερμηνεύει η Δάφνη Πανουργιά. 
Στο πιάνο ο ίδιος ο συνθέτης
Από συναυλία στο Υπαίθριο Θέατρο Δερματούσας στο Τραγάκι Ζακύνθου (11-7-2014). 
Παραθέτουμε και την πρώτη εκτέλεση του τραγουδιού, από την αίθουσα συναυλιών La divina του παλαιού Ωδείου Athenaeum στις 15 Μαρτίου 2014. 



Κ.Π. Καβάφης
Ένας Γέρος 
Στου καφενείου του βοερού το μέσα μέρος
σκυμένος στο τραπέζι κάθετ’ ένας γέρος·
με μιαν εφημερίδα εμπρός του, χωρίς συντροφιά.

Και μες των άθλιων γηρατειών την καταφρόνια
σκέπτεται πόσο λίγο χάρηκε τα χρόνια
που είχε και δύναμι, και λόγο, κ’ εμορφιά.

Ξέρει που γέρασε πολύ· το νοιώθει, το κυττάζει.
Κ’ εν τούτοις ο καιρός που ήταν νέος μοιάζει
σαν χθες. Τι διάστημα μικρό, τι διάστημα μικρό.

Και συλλογιέται η Φρόνησις πως τον εγέλα·
και πως την εμπιστεύονταν πάντα — τι τρέλλα! —
την ψεύτρα που έλεγε· «Aύριο. Έχεις πολύν καιρό.»

Θυμάται ορμές που βάσταγε· και πόση
χαρά θυσίαζε. Την άμυαλή του γνώσι
κάθ’ ευκαιρία χαμένη τώρα την εμπαίζει. ....

Μα απ’ το πολύ να σκέπτεται και να θυμάται
ο γέρος εζαλίσθηκε. Κι αποκοιμάται
στου καφενείου ακουμπισμένος το τραπέζι.

(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984)


Τρίτη 25 Απριλίου 2023

ΕΑΡΙΝΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΧΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ "ΜΟΥΣΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ"

Ο πολιτιστικός και ανθρωπιστικός οργανισμός ΜΟΥΣΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ, με έδρα τη Χίο, ανακοίνωσε τις εαρινές του εκδηλώσεις. 
Η ακάματη κα Ελευθερία Λυκοπάντη, πρόεδρος της ΜΟΥΣΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ & καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ ΜΟΥΣΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ, που φέτος θα πραγματοποιηθεί για έβδομη χρονιά, μίλησε για τις ξεχωριστές εαρινές εκδηλώσεις που οργάνωσε και υλοποιεί από τις 29 Απριλίου μέχρι τις 10 Ιουνίου 2023. 
Εκδηλώσεις αληθινής παιδείας και πολιτισμού, που καλύπτουν ένα ευρύ και ενδιαφέρον φάσμα σημαντικών θεμάτων και καλλιτεχνικών δράσεων. 
Παραθέτουμε στη συνέχεια ένα βίντεο στο οποίο η κα Ελευθερία Λυκοπάντη παρουσιάζει την "Εαρινή Συμφωνία" της ΜΟΥΣΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ, καθώς και το πλήρες πρόγραμμα των εκδηλώσεων.


ΠΑΝΗΓΥΡΙΖΟΝΤΑΣ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΝΕΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ (ΒΙΝΤΕΟ)


Κυριακή 23 Απριλίου 2023 
Η Πανηγυρική Θεία Λειτουργία της Κυριακής του Θωμά (Αντίπασχα) και της εορτής του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού. 
Της ευχαριστιακής συνάξεως προέστη ο Πανοσιολ. Αρχιμανδρίτης κ. Θεολόγος Αλεξανδράκης, Διευθυντής του Ιδρύματος Ποιμαντικής Επιμόρφωσης της Εκκλησίας της Ελλάδος. 
Το δεξιό αναλόγιο τίμησε με την παρουσία του ο τενόρος κ. Γιάννης Χριστόπουλος, σολίστ της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. 
Παραθέτουμε και το βίντεο με την εκπομπή "Προς Εκκλησιασμόν" που πραγματοποιήσαμε, με προσκεκλημένο τον κ. Γιάννη Χριστόπουλο. 
Επιμέλεια βίντεο: Κατερίνα Λεονάρδου.


Δευτέρα 24 Απριλίου 2023

Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΤΡΟΠΑΙΟΦΟΡΟΥ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΝΕΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ (ΒΙΝΤΕΟ)


Σάββατο 22 Απριλίου 2023
Ο Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός της Κυριακής του Θωμά και της εορτής του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού. 
Το δεξιό αναλόγιο τίμησε με την παρουσία του ο πρωτοψάλτης κ. Αθανάσιος Χρ. Παπαζαρής, Μουσικοπαιδαγωγός, ε.τ. Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. 
Παραθέτουμε και το βίντεο με την εκπομπή "Προς Εκκλησιασμόν" που πραγματοποιήσαμε, με προσκεκλημένο τον κ. Αθανάσιο Παπαζαρή. 
Επιμέλεια βίντεο: Κατερίνα Λεονάρδου. 


Κυριακή 23 Απριλίου 2023

ΕΝΑ ΗΧΗΤΙΚΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΤΟΥ ΑΡΗ ΔΗΜΟΚΙΔΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ


Η σκληρή αλήθεια για την Κική Δημουλά. 
Ένα πολύ ενδιαφέρον και εμπεριστατωμένο ηχητικό ντοκιμαντέρ του Άρη Δημοκίδη για τη ζωή, την κοσμοθεωρία και το έργο της «εθνικής μας ποιήτριας». 
Ο Άρης Δημοκίδης χρησιμοποιεί και αποσπάσματα από την συνέντευξή μας με την κόρη της ποιήτριας, κυρία Έλση Δημουλά, που πραγματοποιήσαμε στο πλαίσιο των διαδικτυακών εκπομπών μας "Προς Εκκλησιασμόν", στον Ι. Ναό Αγίου Γεωργίου Ν. Ψυχικού. 
Παραθέτουμε, στη συνέχεια, το podcast του Άρη Δημοκίδη και την συνέντευξή μας με την κα Έλση Δημουλά. 


Ο ΜΕΓΑΣ π. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΕΤΣΗΣ


Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 
Ο π. Γεώργιος Τσέτσης, Μέγας Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, μας έδωσε πρόσφατα ένα βιβλίο – εγκόλπιο και παρακαταθήκη, με τίτλο «Σταχυολογήματα περί Πόλης και Φαναρίου» (εκδόσεις Τσουκάτου) και βιωματικό πρόλογο του Κωνσταντινουπολίτη θεολόγου Γεώργιου Λαιμόπουλου, ο οποίος είναι Άρχων Ιερομνήμων της Μ.τ.Χ.Ε. 
Ο τίτλος του βιβλίου παραπέμπει στην θητεία του π. Γεωργίου Τσέτση στην Πόλη και το Φανάρι. Θητεία και διακονία μιας ολόκληρης ζωής. Κι έτσι είναι. Μιλάει ένας αυθεντικός και γνήσιος Φαναριώτης, που έζησε στην Ελβετία! Γι’ αυτό και εκείνος μπορεί να πλέξει το κατάλληλο εγκώμιο για την Πόλη και την Ρωμιοσύνη. Εκείνος αναδεικνύει τις Φαναριώτικες Μορφές που τις σπούδασε και τις έζησε. Εκείνος μπορεί να μιλήσει για τη θέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, αφού διηκόνησε επί σειρά ετών στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών και εκπροσώπησε το Σεπτόν Κέντρον πάση τη κτίσει. 
Όμως, το βιβλίο αφορά στην Ορθοδοξία και το Γένος γενικώς. Ο π. Γεώργιος διακρίνεται για την ευρυμάθειά του, για την ανοιχτοσύνη του, για την υψηλή αισθητική του. Κι αυτί αποτυπώνεται εμφαντικά στα κείμενα για τον πολιτισμό της Ρωμιοσύνης. 
Αλλά ο π. Γεώργιος Τσέτσης μας διδάσκει με τα κείμενα του για την Εκκλησία ένα ήθος που σπανίζει – φευ – στον καιρό μας. Είναι η νήφουσα συνείδηση της Εκκλησίας. Δεν αδιαφορεί, αλλά γρηγορεί. Δεν προσπερνά τον θρησκευτικό φονταμενταλισμό, αλλά τον καταγγέλλει ευθαρσώς, αντιτάσσοντας τον οικουμενικό χριστιανοανθρωπισμό. Με σύνεση ανατέμνει την πραγματικότητα, καθώς έχει μάθει να την προφέρει σωστά. Ο ρεαλισμός του είναι διάχυτος, αλλά ο λόγος του είναι προφητικός, δηλαδή μάχαιρα του πνεύματος. 
Την ώρα που οι πολλοί λουφάζουν στην ανία τους, ο π. Γεώργιος Τσέτσης αναδεικνύεται «δρακοντοκτόνος». Συντρίβει τας κεφαλάς των αοράτων δρακόντων: της υποκρισίας, της αναλγησίας, της αδιαφορίας, της στρέβλωσης, της προπαγάνδας. Το κεφάλαιο «Φανάρι – Μόσχα – τέως Ανατολική Ευρώπη» είναι εν σμικρώ το σύμπαν, για όποιον καταλαβαίνει… 
Κι όλα αυτά τα κάνει φυσικά. Χωρίς κραυγές, χωρίς βερμπαλισμούς, χωρίς διδακτισμό. Καμιά λέξη δεν περισσεύει στα αυστηρά αρχιτεκτονημένα κείμενά του. Των αναγκαίων υπολαμβάνει. Μακριά από αυτόν οι ανέξοδες ρητορείες και οι πάσης φύσεως υστερίες. 
Τα κείμενα του π. Γεωργίου αποτελούν οδοδείκτες. Πώς σκέφτεται, γράφει και ζει ένας εκκλησιαστικός ανήρ και δη Φαναριώτης. Πολύτιμες είναι και οι παρατηρήσεις του για τη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας, που πλήττεται βάναυσα στις μέρες μας από κάθε λογής υπερβολές και παραχαράξεις.
Αποτελεί μεγάλη τιμή για το «Φως Φαναρίου» και την «Ιδιωτική Οδό» το γεγονός ότι πολλά από τα κείμενα του βιβλίου πρωτοδημοσιεύτηκαν στους ιστοτόπους μας. Κι ακόμα ότι στο βιβλίο δημοσιεύεται και η συνέντευξη που παραχώρησε ο π. Γεώργιος Τσέτσης στο «Φως Φαναρίου» και τον – πρεσβύτερο σήμερα – Ηρακλή Φίλιο. 
Ευχόμαστε από καρδιάς στον π. Γεώργιο τα κάλλιστα και κράτιστα! Του πρέπει πάσα τιμή, αλλά και ευχαριστία! Πολλά τα έτη του!

Παρασκευή 21 Απριλίου 2023

ΝΙΚΟΣ ΠΑΛΟΥΜΠΙΩΤΗΣ: ΜΝΗΜΑΤΑ

Α' Κοιμητήριο Αλεξανδρείας 

Νίκος Παλουμπιώτης 
Μνήματα 
Αφήστε τα λουλούδια σας 
Πιο σιμά δεν γίνεται ναρθούμε 
Σαββατίζουν οι ψυχές 
Και ακόμα μπροστά η Ανάσταση 
Αφήστε τα λουλούδια σας 
Δεν είμαι εδώ που ψάχνετε 
Απ' τα βάθη των καιρών ταξιδεύουν οι ψυχές 
Τσακισμένες πέτρες μετακινώντας 
Σάββατα παντοτινά 
Στον αυλόγυρο της όγδοης ημέρας 
Τα μη λεγόμενα 
Μέσα στη δρόσο του πρωινού τα βάγια 
Και ακόμα μπροστά η Ανάσταση 
Μέσα από βράχο μετακινώντας 
Ο ίδιος βράχος, ο άφραχτος, φορτωμένος πληγές 
Ο κρυφός ο ήλιος, ο ίδιος ήλιος 
Ο πιο μεγάλος απ' το φως 
Ελαφρές πατημασιές στο βρεμένο χώμα 
Ανάμεσα στα μνήματα 
Απιθώνοντας τα λουλούδια 
Στα ζεστά μάρμαρα

Α΄ Κοιμητήριο Αλεξανδρείας 
 
Κουαρτέτο Αρ. 2: Κοιμητήριο - Adagio του Μικη Θεοδωράκη. 
Από το CD Μουσική Δωματίου I - Κουαρτέτα για Έγχορδα 
Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο: Γ. Δεμερτζής - α' βιολί, Δ. Χανδράκης - β' βιολί, Α. Γιαννάκη - βιόλα, Α. Λιακάκης - βιολοντσέλο.

Πέμπτη 20 Απριλίου 2023

Panagiotis Ant. Andriopoulos: Answer to the “ecclesiologist” Dionysios Slionov


By Panagiotis Ant. Andriopoulos 
The clergyman of the Church of Russia Dionysios Slionov, professor of the holy monastery of St. Andrew the Soldier, professor of the Moscow Theological Academy and director of the Department of Postgraduate Studies of the Moscow Theological Academy, recently published a text entitled: “Criticism of the theory of primacy of honor and authority from the point of view of Orthodox Ecclesiology”. 
This text is not just any text. It is a text of programmatic principles of the Russian Church on the question of the “primary honor” of the Ecumenical Patriarchate. That is why it is published on the official website of the Department of External Church Relations of the Moscow Patriarchate. 
Since its editor considers me a “follower” of the “prototype” of the Ecumenical Patriarchate, I am forced to respond – aptly – to his argumentation, mainly regarding the Lantern Light, which I manage and to which the Russian clergyman refers eloquently. 
The person in question writes: “The Patriarchate of Constantinople and its followers throughout the discussion that is being held, did not make any real move, statement or retreat and did not show any practical repentance with the aim of normalizing the situation. This is proven not only by the scientific and pseudo-scientific publications, which are circulated on their side, but also by a huge range of journalistic positions, expressed at all levels by both leading figures and journalists, ideologues of the primacy theory honor and authority, including the director of the website “Fos Fanariou” P.A. Andriopoulou, who very aggressively promotes the first or second thoughts”. 
And the cleric Dionysios Slionov notes in his relevant reference: “Cf. one of the last publications of P. Andriopoulos, where he shows the euktaia about the Ecumenical Patriarch as the head of the Church as a real teaching (Panagioti Ant. Andriopoulos Ecumenical Patriarch the head of the Orthodox // https://fosfanariou.gr/index.php/ 2023/01/26/fos-fanariou-ston-ethniko-kirika-amerikis/ (26 January 2023)’. 
The Russian cleric considers that I “extremely aggressively” promote the “primary” positions of the Ecumenical Patriarchate. But my text, to which he refers, refers to very specific positions on the subject and not to personal assessments. Here’s what I wrote: 
“In his recent interview, in the great expatriate newspaper “National Herald” of America, the Patriarch of Alexandria and All Africa Theodore II answered the question of Th. Kalmoukos if “the time is ripe for the Ecumenical Patriarch to call a Synod of Primates”, as follows: 
“It is a personal decision of the Ecumenical Patriarch, as the head of the Orthodox, whenever he decides, he will do so because God has given him wisdom.” 
Of course the Head, Domitor of the Church is theologically Christ, but the head of Orthodoxy under heaven – as the head – is, canonically, the Ecumenical Patriarch, and this does not diminish anyone.
Reverend has also said it clearly. Metropolitan of Sparta, Mr. Efstathios: “We generally recognize the Head of our Church to be our Christ. But on Earth he is the Ecumenical Patriarch.” 
I suddenly remembered a recent report of the Archsecretariat of the Church of Albania in a text by the Archsecretary of the Holy and Holy Synod of the Ecumenical Patriarchate Grigori Fragakis. 
There, in conclusion, it is noted: 
“Finally, the Volume of Ukraine states the following: 
“We declare to the above that the Autocephalous Church in Ukraine has as its head the Holy Apostolic Patriarchal Throne, as well as the other Patriarchs and Primates”. A similar reference does not exist in the Volume of the Autocephalus of the Orthodox Church of Albania. 
I don’t think it escapes Mack’s attention. of Albania Mr. Anastasiou that in the Synodical Chrysovoullos or Volume, on the Patriarchal value of the Church of Russia, which bears the signatures of Jeremiah of Constantinople, Joachim of Antioch, Sophronius of Jerusalem and eighty-one Metropolitans, Archbishops and Bishops (May 1590, Cal. Del. Volume III, p. 25), it is written verbatim: ‘and as head and principle he has the Apostolic Throne of the city of Constantine like the other Patriarchs’”.
Therefore, not the volume of the Autocephaly of Ukraine, but of Russia itself, as early as 1590, recognizes the Ecumenical Patriarchate as “head” and “principle”. 
The Patriarch of the Second Throne, ambassador of the Patriarchate of the East, Theodore of Alexandria, has no difficulty in admitting this age-old truth, as, unfortunately, Anastasios of Albania. 
In today’s, Tuesday, January 10, 2023, meeting of the Holy and Sacred Synod of the Ecumenical Patriarchate, as stated in the relevant communiqué, “the Holy Body was informed with unity of heart and sorrow through the Letters of Mak. Patriarch of Alexandria and all Africa, Mr. Theodore, announced canonical decisions of his Church regarding the entry of the Church of Russia into its jurisdiction, let it be accepted, supports this Palaifate Patriarchate in its just struggle in favor of the normal order”. 
The head, the Apostolic and Patriarchal Ecumenical Throne, stands unequivocally in favor of the Patriarchate of Alexandria, which is affected by the irregular invasion of the Moscow Patriarchate into its jurisdiction. 
The head, as having the primary, takes a position, clear and unequivocal. No aristologies, no wishful thinking, no cheap speeches about unity, but a position in favor of the wronged against the ruthless invader. 
May the rest of the Orthodox Churches also take on “armor of light”, i.e. their responsibility and accompany the leading head”. 
Of course the clergyman of the Church of Russia Dionysios Slionov wants to argue against the “primary honor” of the Ecumenical Patriarchate, but in reality he is lashing out in favor of the “primary” of Moscow. 
In fact, he cites the Patriarch of Jerusalem Dositheos as a source, writing verbatim: “Let us turn to the “History of the Patriarchs in Jerusalem” by Dositheos Notaras. We must say that this hierarch of the end of the 17th – beginning of the 18th century, who was at the origins of the Slavo-Greno-Latin Academy, very friendly towards the Russian Orthodox Church, is that theologian, who among all the other fathers, both ancient, as well as the most modern, he taught and supported the synodical polity of the Church. In no other author do we find so many arguments in favor of synodality as in the Patriarch Dositheos. Dositheus in particular fought not only the primacy of Rome, but also the absolutist power of Constantinople, which existed to an impermissible degree even at that time, which is why he neither more nor less characterized the followers of this kind of absolutist power as “new heretics” . 
So, we remind the Russian clergy of a letter written more than 300 years ago by the Patriarch of Jerusalem Dositheos to the then Patriarch of Moscow Joachim, who convinced the then newly elected Kievan Gideon to accept being ordained by him in Moscow and not by the Ecumenical Patriarch as always. 
This act of Joachim of Moscow had caused huge reactions in Kiev and despite the pressures the ordination was not accepted. Then a pressure mechanism was activated on the Ecumenical Patriarch Dionysios IV in order to change his mind, which was finally done. 
“Perhaps you wish that we also make Jerusalem a bishopric and worship at your feet… Is it a small thing that the Metropolis of Moscow was promoted to a Patriarchate and you were elected by a Synod and considered Patriarch by all? …But you also wished for a foreign province! You would be able to remain a commissioner of the Patriarch of Constantinople in relation to the Metropolitan of Kiev. You say that it was a necessity and you praised the Metropolitan of Kiev, but we think that there was no necessity, but hospitality. Without need, why divide the boundaries of the fathers? Can this be forgiven? By doing this, without any need, but only to satisfy your excessive ambition, instead of good, you bring harm to yourselves and to the Church”. 
And he notes emphatically, but also prophetically, Dositheos of Jerusalem to Moscow: “According to the definitions of the fathers, the provinces must remain inviolable within their own borders, for this reason no bishop has the right to ask for authority in a foreign province, but you ask to understand foreign province. You may be able to justify this act, but only a disgrace to men and a sin to God will fall upon the following name”. 
Today Moscow is attempting to seize the entire jurisdiction of the Patriarchate of Alexandria! And, of course, she does not mean that she can lose her ecclesiastical rule in Ukraine, despite the brutal Russian invasion. 
What “priority” of the Ecumenical Patriarchate is Moscow daring to talk about today when:
He did not attend the Holy and Great Synod of Orthodoxy in 2016, only because the Ecumenical Patriarch was presiding, according to the class, and of course he tried in every way to torpedo it. 
It has stopped commemorating the Ecumenical Patriarch since 2018. 
He has launched a merciless attack against the Ecumenical Patriarchate, questioning as much as he can its canonical prerogatives, and attacking the face of Ecumenical Patriarch Bartholomew, trying to diminish him in the eyes of the Orthodox and beyond. 
The Moscow Patriarchate, by developing a rhetoric against the “first honor” of the Ecumenical Patriarchate, is trying to consolidate its own position in Orthodoxy, which is being shaken by the Russian invasion of Ukraine. 
However, it is no coincidence that the text of the cleric of the Church of Russia Dionysios Slionov is published alongside a corresponding text of the cleric of the Church of Greece Archim. Athanasios, predecessor of M. Meteoros, with the title: The “embassies of honor” and their reduction to a “principle of power”. 
The Russophiles and anti-patriarchs in Greece happily become instruments of “Holy Russia”, openly supporting the “primacy” of Moscow over the Ecumenical Patriarchate. 
For Dionysius Slionov there is no Russian invasion of Ukraine, no invasion of the Moscow Patriarchate into the canonical jurisdiction of the Patriarchate of Alexandria, no war, no dead, no destruction, only the “prime”! 
But how could the Russian Dionysios Slionov not have this logic, when he writes that “the so-called heresy of ethno-tribalism was condemned by the third session of the Synod of Constantinople on September 16, 1872 almost by a unilateral act of the Patriarchate of Constantinople”. 
Here is the key to the interpretation of the attitude of the Russian Church. It does not condemn ethno-tribalism as a heresy, so everything is allowed! And the invasions and incursions and all kinds of arbitrariness since, according to Dionysios Slionov “the polemic of the Russian Orthodox Church against the theory of the primacy of honor and power and the non-acceptance of this theory are fully justified and pursue high and noble purposes: the good of the unity of ecumenical Orthodoxy”. 
The cleric Dionysios Slionov has nothing to say about the “theory of war”. Correctly! After President Putin congratulates the Russian Church on Easter Day for supporting him in the Russian invasion of Ukraine! 
Moscow has trampled over every concept of theology and ecclesiology and ecclesiologically “controls” the Ecumenical Patriarchate (sic)! 
At the same time that it controls – see it manipulates – the Orthodox Churches, so that they are tied to its chariot. 
A great example is the NOT placing the 9 Autocephalous Churches in the situation that Moscow is creating by invading the normal jurisdiction of the Patriarchate of Alexandria and all Africa. They were officially informed by a Letter from the Pope and Patriarch of Alexandria Theodore II and we read that the specific letter was “read” at the local Synods. No reaction! And then Moscow dares to talk about the “prime authority” of the Ecumenical Patriarchate and about “ecclesiology”. This domineering and invading woman will do everything she can. 
The “principle” of the Ecumenical Patriarchate is the pretense, it is the pretext, it is the cover for the Moscow bloodthirsty Cyril. 
However, the time is approaching when he will be tried for his crimes, overt and unseen, and then no “theory” against the Universal Throne will be able to save him…

Τετάρτη 19 Απριλίου 2023

ΠΑΣΧΑ 2023 ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΝΕΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ (ΒΙΝΤΕΟ)

Λειτουργικές στιγμές από την Μ. Εβδομάδα και την Κυριακή του Πάσχα 2023 στον Ι. Ναό Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού. 


Τρίτη 18 Απριλίου 2023

Απάντηση στον «εκκλησιολόγο» Διονύσιο Σλιόνοφ


Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 
Ο κληρικός της Εκκλησίας της Ρωσίας Διονύσιος Σλιόνοφ, καθηγούμενος της ιεράς μονής Αγίου Ανδρέου του Στρατηλάτη, καθηγητής της Θεολογικής Ακαδημίας Μόσχας και διευθυντής του Τμήματος Μεταπτυχιακών Σπουδών της Θεολογικής Ακαδημίας Μόσχας, δημοσίευσε πρόσφατα ένα κείμενο με τίτλο: «Κριτική της θεωρίας περί πρωτείου τιμής και εξουσίας εξ απόψεως της ορθοδόξου Eκκλησιολογίας». 
Το κείμενο αυτό δεν είναι ένα οποιοδήποτε κείμενο. Είναι ένα κείμενο προγραμματικών αρχών της Ρωσικής Εκκλησίας για το ζήτημα του «πρωτείου τιμής» του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Γι’ αυτό και δημοσιεύεται στο επίσημο site του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας. 
Επειδή ο συντάκτης του με θεωρεί «οπαδό» του «πρωτείου» του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αναγκάζομαι να απαντήσω – ενδεκτικώς – στην επιχειρηματολογία του, κυρίως όσον αφορά το Φως Φαναρίου, το οποίο διαχειρίζομαι και στο οποίο παραπέμπει δαψιλώς ο ρώσος κληρικός. 
Γράφει ο εν λόγω: «Το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και οι οπαδοί του καθ’ όλη τη διάρκεια της συζητήσεως που διεξάγεται, δεν προέβησαν σε καμία πραγματική κίνηση, δήλωση ή υποχώρηση και δεν εξεδήλωσαν καμία έμπρακτη μετάνοια με σκοπό την εξομάλυνση της καταστάσεως. Τούτο αποδεικνύεται όχι μόνον από τα επιστημονικά και ψευδοεπιστημονικά δημοσιεύματα, τα οποία διακινούνται από την πλευρά τους, αλλά και από μια τεράστια γκάμα δημοσιογραφικών τοποθετήσεων, που εκφράζονται σε όλα τα επίπεδα τόσο από ηγετικά πρόσωπα, όσο και από τους δημοσιογράφους, ιδεολόγους της θεωρίας του πρωτείου τιμής και εξουσίας, συμπεριλαμβανομένου και του διευθυντή της ιστοσελίδας «Φως Φαναρίου» Π.Α. Ανδριοπούλου, ο οποίος άκρως επιθετικά προωθεί τις α΄ ή β΄ σκέψεις⁴¹». 
Και ο κληρικός Διονύσιος Σλιόνοφ σημειώνει στην σχετική παραπομπή του: «Πρβλ. ένα εκ των τελευταίων δημοσιευμάτων του Π. Ανδριοπούλου, όπου εμφανίζει την ευκταία περί του Οικουμενικού Πατριάρχη ως κεφαλή της Εκκλησίας διδασκαλία ως πραγματική (Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου Οικουμενικός Πατριάρχης η κεφαλή των Ορθοδόξων  (26 Ιανουαρίου 2023)». 
Ο ρώσος κληρικός θεωρεί πως «άκρως επιθετικά» προωθώ τις περί «πρωτείου» θέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Όμως, το κείμενό μου, στο οποίο παραπέμπει, αναφέρεται σε πολύ συγκεκριμένες τοποθετήσεις περί του θέματος και όχι σε προσωπικές εκτιμήσεις. Ιδού τι έγραφα: 
«Σε πρόσφατη συνέντευξή του, στη μεγάλη ομογενειακή εφημερίδα «Εθνικός Κήρυξ» της Αμερικής, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής Θεόδωρος Β’ απάντησε στην ερώτηση του Θ. Καλμούκου αν είναι «δόκιμος ο χρόνος να καλέσει ο Οικουμενικός Πατριάρχης μία Σύναξη των Προκαθημένων», ως εξής: 
«Είναι προσωπική απόφαση του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου ως η κεφαλή των Ορθοδόξων όποτε το κρίνει θα το κάνει γιατί ο Θεός του έχει δώσει σοφία». 
Φυσικά η Κεφαλή, Δομήτωρ της Εκκλησίας είναι θεολογικώς ο Χριστός, αλλά η κεφαλή της υπ’ ουρανόν Ορθοδοξίας –ως πρωτεύθυνος– είναι, ιεροκανονικώς, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, κι αυτό δεν μειώνει κανένα. 
Το έχει πει ξεκάθαρα και ο Σεβ. Μητροπολίτης Σπάρτης κ. Ευστάθιος: «Η Κεφαλή της Εκκλησίας μας γενικώς αναγνωρίζουμε ότι είναι ο Χριστός μας. Αλλά επί της Γης είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης».
Αίφνης θυμήθηκα πρόσφατη αναφορά της Αρχιγραμματείας της Εκκλησίας της Αλβανίας σε κείμενο του Αρχιγραμματέως της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου Γρηγορίου Φραγκάκη. 
Εκεί, εν κατακλείδι, σημειώνεται: 
«Τέλος, στον Τόμο της Ουκρανίας αναγράφονται τα εξής: 
‘Προσεπιδηλούμεν τοις ανωτέρω ότι η εν Ουκρανία Αυτοκέφαλος Εκκλησία γινώσκει ως κεφαλήν τον Αγιώτατον Αποστολικόν Πατριαρχικόν Θρόνον, ως και οι λοιποί Πατριάρχαι και Προκαθήμενοι’. Παρόμοια αναφορά δεν υπάρχει στον Τόμο του Αυτοκεφάλου της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Αλβανίας.
Δε νομίζω ότι διαφεύγει της προσοχής του Μακ. Αλβανίας κ. Αναστασίου ότι στο Συνοδικό Χρυσόβουλλο ή Τόμο, για την Πατριαρχική αξία της Εκκλησίας της Ρωσίας, ο οποίος φέρει τις υπογραφές του Κωνσταντινουπόλεως Ιερεμίου, Αντιοχείας Ιωακείμ, Ιεροσολύμων Σωφρονίου και ογδόντα ενός Μητροπολιτών, Αρχιεπισκόπων και Επισκόπων (Μάιος 1590, Καλ. Δελ. Τόμος ΙΙΙ, σελ. 25), αναγράφεται επί λέξει: ‘και ίνα κεφαλήν και αρχήν έχη αυτός τον Αποστολικόν Θρόνον της του Κωνσταντίνου πόλεως ως και οι άλλοι Πατριάρχαι’». 
Επομένως, όχι ο τόμος της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανίας, αλλά της ίδιας της Ρωσίας, ήδη από το 1590, αναγνωρίζει το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως «κεφαλήν» και «αρχήν». 
Ο Πατριάρχης του Δευτερόθρονου, πρεσβυγενούς Πατριαρχείου της Ανατολής, Αλεξανδρείας Θεόδωρος, δεν δυσκολεύεται να παραδεχτεί αυτή την αλήθεια των αιώνων, όπως, δυστυχώς, ο Αλβανίας Αναστάσιος. 
Στη σημερινή, Τρίτη 10 Ιανουαρίου 2023, συνεδρίαση της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπως αναφέρεται στο σχετικό ανακοινωθέν «το Ιερόν Σώμα επληροφορήθη εν συνοχή καρδίας και θλίψει τας διά των Γραμμάτων του Μακ. Πατριάρχου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ. Θεοδώρου ανακοινωθείσας ιεροκανονικάς αποφάσεις της κατ’ Αυτόν Εκκλησίας ως προς την εισπήδησιν της Εκκλησίας Ρωσσίας εις την δικαιοδοσίαν αυτής, ας αποδεχομένη, στηρίζει κατά πάντα το Παλαίφατον τούτο Πατριαρχείον εις τον δίκαιον αγώνα του υπέρ της κανονικής τάξεως». 
Η κεφαλή, ο Αποστολικός και Πατριαρχικός Οικουμενικός Θρόνος, τάσσεται απερίφραστα υπέρ του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, που πλήττεται από την αντικανονική εισβολή του Πατριαρχείου Μόσχας στην δικαιοδοσία του. 
Η κεφαλή, ως έχουσα το πρωτεύθυνον, παίρνει θέση, σαφή και ξεκάθαρη. Όχι αοριστολογίες, όχι ευχολόγια, όχι ανέξοδες ρητορείες περί ενότητος, αλλά θέση υπέρ του αδικουμένου έναντι του αδίστακτου εισβολέως. 
Είθε και οι υπόλοιπες Ορθόδοξες Εκκλησίες να αναλάβουν «πανοπλίαν του φωτός», ήτοι την ευθύνη τους και να συμπορευθούν με την πρωτεύθυνη κεφαλή». 
Φυσικά ο κληρικός της Εκκλησίας της Ρωσίας Διονύσιος Σλιόνοφ, θέλει να επιχειρηματολογήσει εναντίον του «πρωτείου τιμής» του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αλλά στην πραγματικότητα ξιφουλκεί υπέρ του «πρωτείου» του Μόσχας. 
Αναφέρει, μάλιστα, τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Δοσίθεο ως πηγή, γράφοντας επί λέξει: «Ας στραφούμε στην «Ἱστορία περὶ τῶν ἐν Ἰεροσολύμοις Πατριαρχευσάντων» του Δοσιθέου Νοταρά. Οφείλουμε να πούμε ότι αυτός ο ιεράρχης του τέλους του 17ου – αρχών του 18ου αι., ο οποίος ευρισκόταν στις καταβολές της Σλαβοελληνολατινικής Ακαδημίας, φιλικότατος έναντι της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, είναι εκείνος ο θεολόγος, ο οποίος ανάμεσα σε όλους τους άλλους πατέρες, τόσο τους αρχαιότερους, όσο και τους πιο σύγχρονους, δίδασκε και υποστήριζε το συνοδικό πολίτευμα της Εκκλησίας. Σε κανένα άλλο συγγραφέα δεν ευρίσκουμε τόσα επιχειρήματα υπέρ της συνοδικότητας όσα στον Πατριάρχη Δοσίθεο. Ειδικά ο Δοσίθεος πολέμησε όχι μόνο το πρωτείο της Ρώμης, αλλά και την απολυταρχική εξουσία της Κωνσταντινουπόλεως, η οποία υπήρχε σε ανεπίτρεπτο κάπως βαθμό και εκείνη την εποχή, γι’ αυτό και ούτε λίγο ούτε πολύ χαρακτήριζε τους οπαδούς τέτοιου είδους απολυταρχικής εξουσίας «νέους αιρετικούς». 
Θυμίζουμε, λοιπόν, στον ρώσο κληρικό ένα γράμμα το οποίο συντάχθηκε πριν από 300 και πλέον χρόνια από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Δοσίθεο προς τον τότε Πατριάρχη Μόσχας Ιωακείμ, ο οποίος έπεισε τον νεοεκλεγέντα τότε Κιέβου Γεδεών να δεχθεί να χειροτονηθεί από εκείνον στην Μόσχα και όχι από τον Οικουμενικό Πατριάρχη όπως γινόταν πάντα. 
Η πράξη αυτή του Ιωακείμ της Μόσχας είχε προκαλέσει τεράστιες αντιδράσεις στο Κίεβο και παρά τις πιέσεις η χειροτονία δεν έγινε δεκτή. Τότε ενεργοποιήθηκε ένας μηχανισμός πίεσης προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη Διονύσιο Δ΄ προκειμένου να αλλάξει γνώμη, κάτι που έγινε τελικά. 
Γράφει ο Ιεροσολύμων στον Μόσχας: 
«Ίσως επιθυμείτε, ίνα και την Ιερουσαλήμ καταστήσωμεν υμετέραν επισκοπήν και νίπτωμεν τους πόδας υμών… Μήπως είναι μικρόν το ότι η Μητρόπολις Μόσχας προεβιβάσθη εις Πατριαρχείον και εκλέγεσθε υπό Συνόδου και θεωρείσθε υφ’ όλων Πατριάρχης; …Αλλ’ επεθυμήσατε και ξένην επαρχίαν! Θα ήτο ικανόν να μείνητε επίτροπος του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως εν σχέσει πρός τον Μητροπολίτην Κιέβου. Λέγετε δε ότι ήτο ανάγκη και εχειροτονήσατε τον Μητροπολίτην Κιέβου, ημείς όμως νομίζομεν ότι δεν υπήρχεν ανάγκη, αλλά φιλοκτημοσύνη. Άνευ δε ανάγκης διατί να μεταίρωνται τα όρια των πατέρων; Τίς δύναται τούτο να συγχωρήση; Πράξαντες τούτο, άνευ ουδεμίας ανάγκης, αλλά προς ικανοποίησιν μόνον της υμετέρας φιλοδοξίας αντί αγαθού προξενείτε κακόν και εαυτοίς και τη Εκκλησία». 
Και σημειώνει με έμφαση, αλλά και προφητικά ο Ιεροσολύμων Δοσίθεος προς τον Μόσχας: «Κατά τους ορισμούς των πατέρων αι επαρχίαι δέον να μένωσιν απρόσβλητοι εν τοις εαυτών ορίοις, δια τούτο ουδείς επίσκοπος δικαιούται να ζητή εξουσίαν εν ξένη επαρχία, αλλ’ υμείς ζητείτε να καταλάβητε ξένην επαρχίαν. Ουδαμώς δύνασθε να δικαιολογήσητε την πράξιν ταύτην, αλλά μόνον όνειδος παρά των ανθρώπων και αμαρτία παρά του Θεού θα πέση επί του υμετέρου ονόματος». 
Σήμερα η Μόσχα επιχειρεί να καταλάβει ολόκληρη την δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας! Και, φυσικά, δεν εννοεί ότι μπορεί να χάσει την εκκλησιαστική κυριαρχία της στην Ουκρανία, παρά την βάναυση ρωσική εισβολή. 
Για ποιο «πρωτείο» του Οικουμενικού Πατριαρχείου τολμά και μιλάει σήμερα η Μόσχα όταν: 
Δεν προσήλθε στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθοδοξίας το 2016, μόνο και μόνο επειδή προήδρευε, κατά την τάξιν, ο Οικουμενικός Πατριάρχης και βέβαια προσπάθησε με κάθε τρόπο να την τορπιλίσει. 
Έχει διακόψει από το 2018 την μνημόνευση του Οικουμενικού Πατριάρχου. 
Έχει εξαπολύσει ανελέητη επίθεση εναντίον του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αμφισβητώντας όσο μπορεί τα κανονικά του προνόμια, και βάλλοντας κατά του προσώπου του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου, προσπαθώντας να τον μειώσει στα μάτια των Ορθοδόξων και όχι μόνο. 
Το Πατριαρχείο Μόσχας αναπτύσσοντας μια ρητορική εναντίον του «πρωτείου τιμής» του Οικουμενικού Πατριαρχείου, προσπαθεί να εδραιώσει την δική του θέση στην Ορθοδοξία, που όσο να ‘ναι κλονίζεται με την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. 
Δεν είναι, όμως, τυχαίο ότι το κείμενο του κληρικού της Εκκλησίας της Ρωσίας Διονυσίου Σλιόνοφ, δημοσιεύεται παράλληλα με αντίστοιχο κείμενο του κληρικού της Εκκλησίας της Ελλάδος Αρχιμ. Αθανασίου, προηγουμένου του Μ. Μετεώρου, με τίτλο: Τα «πρεσβεία τιμής» και η έκπτωσή τους σε «πρωτείο εξουσίας». 
Οι εν Ελλάδι ρωσόφιλοι και αντιπατριαρχικοί γίνονται ευχαρίστως όργανα της «Αγίας Ρωσίας», στηρίζοντας αναφανδόν το «πρωτείο» της Μόσχας έναντι του Οικουμενικού Πατριαρχείου. 
Για τον Διονύσιο Σλιόνοφ δεν υπάρχει ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, δεν υπάρχει εισβολή του Πατριαρχείου Μόσχας στην κανονική δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, δεν υπάρχει πόλεμος, δεν υπάρχουν νεκροί, δεν υπάρχει καταστροφή, παρά μόνο το «πρωτείο»! 
Αλλά πώς να μην έχει αυτή την λογική ο ρώσος Διονύσιος Σλιόνοφ, όταν γράφει ότι «η λεγόμενη αίρεση του εθνοφυλετισμού, καταδικάσθηκε από την τρίτη συνεδρία της Συνόδου Κωνσταντινουπόλεως στις 16 Σεπτεμβρίου 1872 σχεδόν με μονομερή πράξη του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως». 
Εδώ είναι το κλειδί της ερμηνείας της στάσης της Ρωσικής Εκκλησίας. Δεν καταδικάζει τον εθνοφυλετισμό ως αίρεση, επομένως όλα επιτρέπονται! Και οι εισβολές και οι εισπηδήσεις και οι κάθε λογής αυθαιρεσίες αφού, σύμφωνα με τον Διονύσιο Σλιόνοφ «η πολεμική της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας κατά της θεωρίας του πρωτείου τιμής και εξουσίας και η μη αποδοχή αυτής της θεωρίας είναι δικαιολογημένες πλήρως και επιδιώκουν ανώτατους και ευγενείς σκοπούς: το αγαθό της ενότητας της οικουμενικής Ορθοδοξίας». 
Για τη «θεωρία του πολέμου» δεν έχει να μας πει κάτι ο κληρικός Διονύσιος Σλιόνοφ. Σωστά! Αφού ο πρόεδρος Πούτιν συγχαίρει την ημέρα του Πάσχα την Ρωσική Εκκλησία που τον στηρίζει στην ρωσική εισβολή στην Ουκρανία! 
Η Μόσχα έχει καταπατήσει κάθε έννοια θεολογίας και εκκλησιολογίας και «ελέγχει» εκκλησιολογικά το Οικουμενικό Πατριαρχείο (sic)! 
Την ίδια στιγμή που ελέγχει – βλέπε χειραγωγεί – τις Ορθόδοξες Εκκλησίες, ώστε να είναι προσδεδεμένες στο άρμα της. 
Τρανό παράδειγμα η ΜΗ τοποθέτηση των 10 Αυτοκεφάλων Εκκλησιών στην κατάσταση που διαμορφώνει η Μόσχα εισβάλλοντας στην κανονική δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής. Ενημερώθηκαν επισήμως με Γράμμα του Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας Θεοδώρου Β’ και διαβάσαμε ότι στις κατά τόπους Συνόδους «ανεγνώσθη» η συγκεκριμένη επιστολή. Καμία αντίδραση! Και μετά τολμά να μιλάει η Μόσχα για «πρωτείο εξουσίας» του Οικουμενικού Πατριαρχείου και για «εκκλησιολογία». Αυτή η εξουσιομανής και εισβολέας πάση τη κτίσει. 
Το «πρωτείο» του Οικουμενικού Πατριαρχείου είναι το πρόσχημα, είναι η πρόφαση, είναι το προκάλυμμα για τον αιμοσταγή Μόσχας Κύριλλο. 
Πλησιάζει, όμως, ο καιρός που θα δικαστεί για τα εγκλήματα του, φανερά και αφανή, και τότε καμιά «θεωρία» εναντίον του Οικουμενικού Θρόνου δεν θα μπορεί να τον σώσει…
Related Posts with Thumbnails