ΜΙΑ ...ΑΛΛΟΚΟΤΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΕΡΕΙΠΙΩΝ...

Το Τμήμα Περιβάλλοντος του Ιονίου Πανεπιστημίου διοργανώνει την ημερίδα: 

«Η ζωή των ερειπίων. Αποτύπωση & διαχείριση του πολιτιστικού περιβάλλοντος», η οποία θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 19 Μαΐου 2025, στις 18:00, στο Αμφιθέατρο του Τμήματος (Μ. Μινώτου-Γιαννοπούλου, Παναγούλα, Ζάκυνθος). 

Η δράση αυτή φιλοδοξεί να εξερευνήσει την πολλαπλή σημασία των ερειπωμένων μνημείων μέσα από διαφορετικές προσεγγίσεις, συνδυάζοντας την ακαδημαϊκή έρευνα με την καλλιτεχνική δημιουργία και τις σύγχρονες τεχνολογικές πρακτικές. 

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, θα παρουσιαστεί το φωτογραφικό project εγκαταλελειμμένων/ απομονωμένων μνημείων της Ζακύνθου στο φυσικό τους περιβάλλον “zantPHOTex”, το οποίο αποτελεί έργο του Τμήματος Περιβάλλοντος του Ιονίου Πανεπιστημίου, στο πλαίσιο του Τοπικού Προγράμματος LEADER/CLLD του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας 2014–2020, με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης), που υλοποιήθηκε από το Δίκτυο ΣΥΝεργασίας Ζακύνθου. 

Στη συνέχεια, ακαδημαϊκοί, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι και ερευνητές από διάφορους τομείς θα αναδείξουν, μέσα από τις εισηγήσεις τους, τον ρόλο της φωτογραφίας, της μουσειολογίας, του κινηματογράφου, της ψηφιακής τεκμηρίωσης και της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς στη διαμόρφωση της σύγχρονης αντίληψης για τα ερείπια και την αξιοποίησή τους. 

Η ημερίδα θα εστιάσει σε ζητήματα, όπως την φωτογραφική και καλλιτεχνική αποτύπωση των ερειπίων ως μέσο καταγραφής και αισθητικής ερμηνείας, την κινηματογραφική και θεατρική αξιοποίηση των ερειπίων μέσα από την αφήγηση και τη σκηνογραφία, τη μουσειολογική και ιστορική προσέγγιση των εγκαταλελειμμένων μνημείων και τη σημασία τους στη συλλογική μνήμη, τις δυνατότητες της τρισδιάστατης ψηφιοποίησης και της τεχνολογίας στη διάσωση και ανάδειξη δύσβατων και άγνωστων μνημείων και τέλος την αναζωογόνηση των ερειπίων μέσα από πολιτιστικές δράσεις, όπως παραστάσεις, φεστιβάλ και συναυλίες που μεταμορφώνουν την εμπειρία του χώρου. 

Οι ομιλητές θα παρουσιάσουν παραδείγματα από τη Ζάκυνθο και άλλες περιοχές της Ελλάδας, εστιάζοντας σε ερείπια που συνυπάρχουν με το φυσικό περιβάλλον και αφηγούνται τη δική τους ιστορία. Παράλληλα, θα συζητηθούν οι προκλήσεις και οι προοπτικές διαχείρισής τους στο σύγχρονο πολιτιστικό τοπίο. 

Στο καλλιτεχνικό μέρος, η ηθοποιός και μέλος του Τ.Π. Αλεξάνδρα Ντούζεβιτς-Πήλικα θα αναγνώσει ποιήματα του π. Παναγιώτη Καποδίστρια για ερειπωμένα μνημεία της Ζακύνθου και οι «Τραγουδιστάδες τση Ζάκυθος» θα ντύσουν μελωδικά την βραδιά. 

Παράλληλα, στο φουαγιέ του αμφιθεάτρου το κοινό θα έχει την δυνατότητα να δει σε μορφή πολυμεσικής έκθεσης τις φωτογραφίες των εγκαταλελειμμένων/ απομονωμένων μνημείων της Ζακύνθου στο φυσικό τους περιβάλλον του προγράμματος “zantPHOTex”. 

Η ημερίδα είναι ανοιχτή στο κοινό και απευθύνεται σε φοιτητές, ερευνητές, επαγγελματίες του χώρου της πολιτιστικής κληρονομιάς και κάθε ενδιαφερόμενο για την ιστορία, την τέχνη και τις σύγχρονες τεχνολογικές πρακτικές στην τεκμηρίωση και προβολή των μνημείων, με ταυτόχρονη μετάδοση μέσω της εφαρμογής ΖΟΟΜ, στη διεύθυνση: 

https://ionio-gr.zoom.us/j/98271534337 (Meeting ID: 982 7153 4337) 

Για περισσότερες πληροφορίες: https://envi.ionio.gr/ ή c.karydis@ionio.gr

Περιλήψεις Εισηγήσεων Ημερίδας «Η ζωή των ερειπίων. Αποτύπωση & διαχείριση» 

«Το πρόγραμμα zantPHOTex: Στόχοι και σκοποί» 

Αναπλ. Καθηγητής Χρήστος Καρύδης 

Τμήμα Περιβάλλοντος, Ιόνιο Πανεπιστήμιο 

Η σημερινή Ζάκυνθος με μεγάλο αριθμό μνημείων όπως οι εκκλησίες, τα μοναστήρια, τα ενετικά γεφύρια, τα υδραγωγεία, οι μύλοι και οι βαρδιόλες απομονωμένα ή δυσπρόσιτα μερικά από αυτά, συνυπάρχουν μέσα στη φύση και μέσα σε ένα περιβάλλον που δεν σταματά να ζεί και να αναπτύσσεται. Κύριο μέλημα του προγράμματος zantPHOTex είναι η φωτογραφική εικαστική αποτύπωση των αρχιτεκτονικών λεπτομερειών και στοιχείων αυτών των άγνωστων για ορισμένους εγκαταλελειμμένων πολιτισμικών μνημείων της Ζακύνθου. Στόχος του προγράμματος είναι μέσω του φωτογραφικού φακού να γίνει η καταγραφή γενικών ή ειδικών διασκοσμητικών ή ιστορικών στοιχείων πάνω στις μέχρι σήμερα διατηρημένες επιφάνεις τους. Σκοπός η δημιουργία μόνιμης ψηφιακής έκθεσης αλλά και ιστοσελίδας που οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να γνωρίσουν τα μνημεία μέσα από φωτογραφικό υλικό που θα συνοδεύεται από σύντομα ιστορικά και λαογραφικά (μύθοι, κ.α.) στοιχεία, με κατάλληλη βιβλιογραφία αλλά και με το γεωγραφικό τους στίγμα μέσα στο νησί. 

«Μνημεία παραδομένα στη φύση της Ζακύνθου. Από την μεθοδολογία στην καλλιτεχνική δημιουργία»

Απόστολος Βαϊνόπουλος 

Διαχείριση Πολιτισμικής Κληρονομιάς, ΜSc - Συντηρητής Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης

Ιωάννης-Πορφύριος Καποδίστριας
Μουσειολόγος, ΜSc - Συντηρητής Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης

Το φωτογραφικό project zantPHOTex εστιάζει σε ερειπωμένα μνημεία της Ζακύνθου, αποτυπώνοντας τη σχέση τους με το φυσικό περιβάλλον μέσα από μια συνδυαστική προσέγγιση τεκμηρίωσης και καλλιτεχνικής δημιουργίας. Με χρήση σύγχρονων μέσων, πραγματοποιήθηκε φωτογραφική αποτύπωση, έρευνα, κατηγοριοποίηση και αισθητική επεξεργασία των εικόνων, αναδεικνύοντας τη φθορά ως μορφή τέχνης. Τα αποτελέσματα του έργου θα διαχυθούν μέσω ψηφιακής έκθεσης και κοινωνικών δικτύων, με σκοπό την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και της φωτογραφίας ως εργαλείο αφηγηματικής αποτύπωσης της ιστορίας. 

«Από τη γοητεία στον εφιάλτη των ερειπίων» 

Νάσια Χουρμουζιάδη 

Αν. Καθηγήτρια Μουσειακής Θεωρίας και Εκθεσιακού Σχεδιασμού Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας Πανεπιστήμιο Αιγαίου 

Είναι οικεία σε όλους μας η γοητεία που ασκούν πάνω στους ανθρώπους τα ορατά υλικά κατάλοιπα των κτισμάτων του παρελθόντος, φαινόμενο που έχει εμπνεύσει πλήθος καλλιτεχνών, αλλά που, επιπλέον, έχει απασχολήσει συστηματικά ερευνητές διαφορετικών γνωστικών πεδίων. Ωστόσο, αυτή η ρομαντική ενατένιση, δεν μπορεί να καλύψει τους προβληματισμούς που η διαχείριση των ερειπίων αυτών προκαλεί, είτε μας απασχολεί η παρούσα ζωντανή υλικότητά τους, είτε η μνημονική δραστικότητα, είτε, τέλος, η ιστορικότητά τους. Η φωτογραφική καταγραφή, επομένως, των ερειπίων που έχουν γίνει ένα με τη Ζακυνθινή φύση ανοίγει τον ασκό του Αιόλου που, μαζί με την αισθητική τέρψη, μας φέρνει -ευτυχώς ή δυστυχώς- αντιμέτωπους με το ερώτημα: τι κάνουμε μετά; 

«Πέρα από την πεπατημένη: Η τρισδιάστατη ψηφιοποίηση μεταμορφώνει την αξία μιας αθέατης κληρονομιάς» 

Αναπλ. Καθηγητής Δημήτριος Μακρής 

Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής 

Τα απομονωμένα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς - παραγνωρισμένα και ευάλωτα λόγω δύσκολης (γεωγραφικής/επικοινωνιακής) προσβασιμότητας - κρύβουν ποικίλες πολιτιστικές και συλλογικές ιστορίες. Θα διερευνήσουμε πώς οι τρέχουσες τεχνολογίες τρισδιάστατης ψηφιοποίησης φέρνουν επανάσταση στην τεκμηρίωση και τη διατήρηση αυτών των δυσπρόσιτων μνημείων/τοπόσημων. Γεφυρώνοντας τα γεωγραφικά και υλικοτεχνικά εμπόδια, αυτές οι τεχνολογίες δημιουργούν ακριβή ψηφιακά δίδυμα που προστατεύουν την κληρονομιά που βρίσκεται σε κίνδυνο από την περιβαλλοντική φθορά, την παραμέληση ή την καταστροφή. Τα τρισδιάστατα μοντέλα εκδημοκρατίζουν την πρόσβαση, επιτρέποντας την εικονική εξερεύνηση στο ευρύτερο κοινό, και προωθώντας την εμπλοκή των τοπικών κοινωνιών. Τα απομονωμένα μνημεία/τοπόσημα μετατρέπονται σε ζωντανούς πολιτιστικούς κόμβους αποδεικνύοντας τη διαρκή δύναμη της κληρονομιάς στην ψηφιακή εποχή. 

«Αρχιτεκτονικά ερείπια, αναφορά στη ζακυνθινή οπτικοακουστική σκηνογραφία» 

Τώνης Λυκουρέσης 

Γενικός Γραμματέας Δ.Σ. Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών - Σκηνοθέτης, Σεναριογράφος 

Τα διάσπαρτα χαλάσματα παλαιών κτισμάτων (αστικές και αγροτικές κατοικίες), τα ερείπια εκκλησιαστικών ναών και μονών, τα γιοφύρια κ.α., συνυπάρχουν και αναδύονται μέσα στο φυσικό αλλά και αστικό τοπίο της Ζακύνθου. Η παρουσία και οι ιδιαιτερότητες αυτών των πέτρινων ερειπίων που επιβιώνουν έως και σήμερα, υπογραμμίζουν στην ανάπτυξη ενός δραματουργικού αφηγήματος τις θέσεις και τις δυναμικές των αντίστοιχων άλλοτε οικισμών, φορτίζοντας έτσι συναισθηματικά τον θεατή με ποικίλες αναφορές στο προσωπικό αλλά και ιστορικό παρελθόν των πρωταγωνιστικών χαρακτήρων ενός έργου. 

«Τραγουδώντας στη σιωπή: Μουσικές παρεμβάσεις σε ερειπωμένους τόπους» 

Σπύρος Καμπιώτης 

CEO Ionian TV, Εκδότης Εφημερίδας «ΗΜΕΡΑ» 

Στην ομιλία παρουσιάζεται ένα μοναδικό πολιτιστικό εγχείρημα που φέρνει τη μουσική στο επίκεντρο της μνήμης και της αναγέννησης. Μέσα από το έργο του μουσικού σχήματος Τραγουδιστάδες τση Ζάκυθος, αναδεικνύεται πώς εγκαταλελειμμένα μνημεία μετατράπηκαν σε ζωντανές σκηνές πολιτισμού (Ενετικό φρούριο Ζακύνθου, Ναός Αγίου Αχιλλείου Πρεσπών). Με τη δύναμη της μουσικής, αυτοί οι χώροι αποκτούν ξανά φωνή και νόημα. Οι Τραγουδιστάδες τση Ζάκυθος είναι ένα φωνητικό σύνολο που ιδρύθηκε με σκοπό την αναβίωση της ζακυνθινής πολυφωνίας και της επτανησιακής μουσικής παράδοσης. Μέσα από συναυλίες και παραστάσεις σε χώρους γεμάτους ιστορία και σιωπή, η μουσική λειτουργεί ως καταλύτης για τη συλλογική μνήμη και τη συναισθηματική επανασύνδεση με το παρελθόν. Η ομιλία τονίζει τη σημασία της τέχνης ως μέσο ανάκτησης της ταυτότητας και της πολιτιστικής συνέχειας.

«MIKIS THEODORAKIS LE FRANÇAIS» ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ (ΒΙΝΤΕΟ)

Το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» (υπεύθυνος: Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος), παρουσίασε την Πέμπτη 15 Μαΐου 2025 και ώρα 8 το βράδυ, στην Αίθουσα Διδασκαλίας της Μουσικής Βιβλιοθήκης του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την εκδήλωση με θέμα: «MIKIS THEODORAKIS LE FRANÇAIS», με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννηση του μεγάλου συνθέτη. 

Για την σχέση του Μίκη Θεοδωράκη με την Γαλλία, όπου σπούδασε και έζησε κατά διαστήματα, μίλησαν οι:

- Elisabeth Bargue, Δρ Ιστορικός Τέχνης - Μουσειολόγος 

- Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος, θεολόγος - μουσικός

Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν οι δύο κύκλοι τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη σε ποίηση του γάλλου ποιητή Paul Éluard (1895-1952) για φωνή και πιάνο, καθώς και τραγούδια του συνθέτη στα γαλλικά.

Επίσης, σε μια έκτακτη εμφάνιση, η Χορωδία Εκπαιδευτηρίων «Απόστολος Παύλος» Κορίνθου απέδωσε πέντε τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, υπό την διεύθυνση της Ευαγγελίας Τσίρτση – Αλαβέρα.

Ερμήνευσαν: 

- Δάφνη Πανουργιά, τραγούδι 

- Φένια Παπαδόδημα, τραγούδι 

- Μάριος Καζάς, πιάνο  

- Φιλική συμμετοχή: Θανάσης Γεωργάρας, μπουζούκι 

Παραγωγή: Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» (Γενική επιμέλεια: Παναγιώτης Ανδριόπουλος) 

Παραθέτουμε, στη συνέχεια, το βίντεο και το αναλυτικό πρόγραμμα της εκδήλωσης. 

MIKIS THEODORAKIS LE FRANÇAIS ΑΠΟΨΕ ΣΤΗΝ ΜΟΥΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» (υπεύθυνος: Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος), παρουσιάζει απόψε, Πέμπτη 15 Μαΐου 2025 και ώρα 8 το βράδυ, στην Αίθουσα Διδασκαλίας της Μουσικής Βιβλιοθήκης του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την εκδήλωση με θέμα: «MIKIS THEODORAKIS LE FRANÇAIS», με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννηση του μεγάλου συνθέτη. 

Για την σχέση του Μίκη Θεοδωράκη με την Γαλλία, όπου σπούδασε και έζησε κατά διαστήματα, θα μιλήσουν οι: 

- Elisabeth Bargue, Δρ Ιστορικός Τέχνης - Μουσειολόγος 

- Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος, θεολόγος - μουσικός

Στην εκδήλωση θα παρουσιαστούν οι δύο κύκλοι τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη σε ποίηση του γάλλου ποιητή Paul Éluard (1895-1952) για φωνή και πιάνο, καθώς και τραγούδια του συνθέτη στα γαλλικά.

Επίσης, σε μια έκτακτη εμφάνιση, η Χορωδία Εκπαιδευτηρίων «Απόστολος Παύλος» Κορίνθου θα αποδώσει πέντε τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη.

Ερμηνεύουν: 

- Δάφνη Πανουργιά, τραγούδι 

- Φένια Παπαδόδημα, τραγούδι 

- Μάριος Καζάς, πιάνο  

- Φιλική συμμετοχή: Θανάσης Γεωργάρας, μπουζούκι 

- Έκτακτη συμμετοχή: Χορωδία Εκπαιδευτηρίων «Απόστολος Παύλος» Κορίνθου. 

Διευθύνει η Ευαγγελία Τσίρτση – Αλαβέρα.

Artwork: Ιωάννης – Πορφύριος Καποδίστριας 

Παραγωγή: Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» 

Είσοδος ελεύθερη 

Παραθέτουμε, στη συνέχεια, το αναλυτικό πρόγραμμα της εκδήλωσης. 

Μεσομήδους του Κρητός - Ύμνος στην Μούσα

Μεσομήδους του Κρητός - Ύμνος στην Μούσα

Διασκευή - Ενορχήστρωση: Πέτρος Ταμπούρης

Ερμηνεία: Πέτρος Ταμπούρης - Δάφνη Πανουργιά

"3000 Years of Greek Music /3000 Χρόνια Ελληνικής Μουσικής" Δίσκος 1992 

Άειδε Μούσά μοι φίλη, 

μολπής δ' εμής κατάρχου, 

αύρη δε σων απ' άλσεων 

εμάς φρένας δονείτω. 

Καλλιόπεια σοφά, 

Μουσών προκαθαγέτι τερπνών, 

και σοφέ Μυστοδότα, 

Λατούς γόνε, Δήλιε, Παιάν, 

ευμενείς πάρεστέ μοι. 

Ψάλλε, αγαπητή σε μένα, Μούσα, 

κι αρχή δώσε στο τραγούδι μου, 

αύρα ας έλθει από τα άλση σου 

να δονήσει τις φρένες μου! 

Σοφή Καλλιόπη, ηγήτειρα 

των αγαπημένων Μουσών, 

και Συ σοφέ Μυστοδότη, 

τέκνο της Λητούς, Δήλιε, Παιάν, 

ευμενείς, παρασταθήτε μου!

 

Το Αρμενικό Πατριαρχείο Ιεροσολύμων καταδίκασε έντονα τον Μόσχας Κύριλλο

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Το Αρμενικό Πατριαρχείο Ιεροσολύμων καταδίκασε έντονα τον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο για την τιμή που απένειμε στην πρώτη κυρία του Αζερμπαϊτζάν, Μεχριμπάν Αλίγιεβα, κατά την επίσκεψή του στο Μπακού το Σάββατο, 3 Μαΐου 2025. 

Το ανακοινωθέν του Αρμενικού Πατριαρχείου που εκδόθηκε την Τρίτη (6/5) χαρακτήρισε την απονομή του Τάγματος της Αγίας Πριγκίπισσας Όλγας από τον Πατριάρχη Κύριλλο στην Αλίγιεβα ως «μια γκροτέσκα επίδειξη εκκλησιαστικού παραλογισμού». 

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το βραβείο απονεμήθηκε για την συνεισφορά της στη διατήρηση των παραδοσιακών αξιών στην κοινωνία και την προώθηση του διαπολιτισμικού και διαθρησκειακού διαλόγου. Να σημειωθεί πως η Αλίγιεβα δεν είναι μόνο κυρία του συζύγου της, Προέδρου Ιλχάμ Αλίγιεφ, αλλά και αντιπρόεδρος της χώρας! Η Αλίγιεβα χαιρέτισε την επίσκεψη του Πατριάρχη Κυρίλλου στο Αζερμπαϊτζάν, τονίζοντας ότι η διαθρησκειακή και διεθνική ειρήνη και κατανόηση επικρατούν στο Αζερμπαϊτζάν, με την ορθόδοξη κοινότητα να παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτήν την αρμονία. 

Είναι γνωστό πως το Αζερμπαϊτζάν χρησιμοποιεί εδώ και καιρό στερεότυπα διαθρησκειακής «ανοχής» προς τις μειονοτικές ομάδες, ως πρόφαση για την αδίστακτη μεταχείριση του πρώην αρμενικού πληθυσμού στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και τη συνεχιζόμενη καταστολή άλλων μειονοτικών ομάδων, καθώς και της κοινωνίας των πολιτών γενικότερα. 

Το Αρμενικό Πατριαρχείο περιγράφει την τιμή ως «αμαύρωση της αξιοπιστίας της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας», καθώς παραδοσιακά προορίζεται για όσους ενσαρκώνουν χριστιανικές αρετές. Συνεχίζει περιγράφοντας πως το Αζερμπαϊτζάν υπό τους Αλίγιεφ επιδιώκει να εξαλείψει την αρμενική χριστιανική κληρονομιά σε όλο το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και έχει ήδη καταστρέψει νεκροταφεία και εκκλησίες, όπως το Κανάχ Ζαμ στο Σούσι. Καταδικάζει την κίνηση του Μόσχας Κυρίλλου να τιμήσει την Αλίγιεβα, αποκαλώντας την «σχεδόν εχθρική, δημόσια αποξένωση από την Αρμενική Αποστολική Εκκλησία και σιωπηρή υποστήριξη της συνεχιζόμενης εκστρατείας πολιτιστικής γενοκτονίας του Αζερμπαϊτζάν κατά του αρμενικού χριστιανισμού». 

Η Αλίγιεβα διετέλεσε Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως της UNESCO, η οποία έχει ως αποστολή την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς σε όλο τον κόσμο, από το 2004 μέχρι την απροσδόκητη παραίτησή της το 2022. Κατά τη διάρκεια της θητείας της, η Γενική Γραμματέας του οργανισμού, Ιρίνα Μπόκοβα, δεν μίλησε ποτέ, δεν καταδίκασε ούτε διερεύνησε την μαζική καταστροφή αρμενικών χριστιανικών χώρων από το Αζερμπαϊτζάν, ιδιαίτερα το εξαιρετικό μεσαιωνικό νεκροταφείο της Τζούλφα στο Ναχιτσεβάν. 

Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η εκκλησιαστική πολιτική του Πατριαρχείου Μόσχας είναι άκρως ιμπεριαλιστική και δεν υπολογίζει τους χριστιανικούς πληθυσμούς, είτε στην Ορθόδοξη Ουκρανία είτε στην Αρμενία. 

Το Πατριαρχείο Μόσχας, ως απροκάλυπτος βραχίονας της εξωτερικής ρωσικής πολιτικής, θεωρείται απειλή τόσο από την Εσθονία όσο και από την Λιθουανία, χώρες οι οποίες προσπαθούν να εξοστρακίσουν την παρουσία και επιρροή του σ’ αυτές. 

Ρώσοι και ρωσόφιλοι ισχυρίζονται ότι διώκονται, τάχα, οι χριστιανοί σ’ αυτές τις χώρες. Όχι, βέβαια. Οι ρώσοι και η απίθανη προπαγάνδα τους είναι το πρόβλημα. Κι αυτό φαίνεται καθημερινά. 

Ο Μόσχας Κύριλλος γράφει την σύγχρονη εκκλησιαστική ιστορία με βία και αίμα. Δυστυχώς… Κι αυτό στοιχίζει στην Ορθοδοξία γενικώς. 

Έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι καταδικάζει την ρωσική επιθετικότητα το Αρμενικό Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, όταν το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων συναγελάζεται με τους ρώσους και τους δορυφόρους του κατά τρόπο προκλητικό! 

Ο μόνος που αντιστέκεται σθεναρά σ’ αυτή την παραχάραξη της θεολογίας και της ανθρωπολογίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας από τους ρώσους, είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Ελπίδα κι απαντοχή!

ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ - ΝΙΚΟΥ ΓΚΑΤΣΟΥ: Τι να μου κάμει η σταλαγματιά που λάμπει στο μέτωπό σου;

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Ο Νίκος Γκάτσος αναχώρησε για τ' άστρα σαν σήμερα, 12 Μαΐου 1992, δηλ. πριν 33 χρόνια. 

Η Αμοργός, έργο 46 (1970 - 1987) του Μάνου Χατζιδάκι, είναι μια καντάτα βασισμένη στο ομώνυμο ποίημα του Νίκου Γκάτσου, για μια γυναικεία φωνή, δυο ανδρικές, μικτή χορωδία και συμφωνική ορχήστρα. 

H μουσική σχέση του Μάνου Xατζιδάκι μ' αυτό το μοναδικό ποίημα του Γκάτσου δεν θα μπορούσε να ερμηνευθεί παρά μόνο μέσω της σχέσης του με τον Nίκο Γκάτσο, σχέσης πολυετούς, βαθιάς, σχέσης ζωής. Όταν πρωτογνωρίστηκαν, ο Χατζιδάκις ήταν δεκαεπτά ετών και ο Γκάτσος εικοσιοκτώ. 

Παρά το γεγονός ότι ο Χατζιδάκις απέφυγε, από πεποίθηση, - με λίγες εξαιρέσεις - τη μελοποίηση ποιητικών έργων, ασχολήθηκε με την Αμοργό, την οποία θεωρούσε "ένα ελληνικό ποίημα, με χρήση κάποιων υπερρεαλιστικών στοιχείων, τα οποία όμως υπάρχουν στην ίδια την ελληνική παράδοση. Γι' αυτό και ο Γκάτσος δεν δυσκολεύτηκε να τα μεταφέρει στο νεοελληνικό τραγούδι, δίνοντας μια καινούργια αίσθηση, αλλά στην ουσία επαναφέροντας τα διαχρονικά στοιχεία που περιείχε η ελληνική παράδοση". 

Θυμάμαι, αίφνης, ότι μετά από μια συναυλία της Ορχήστρας των Χρωμάτων στο "Παλλάς", εκεί γύρω στο 1990, τον πλησίασε μια ομάδα νέων με αληθινές ανησυχίες. Κι εκείνος τους συνέστησε πρωτίστως την Αμοργό του Γκάτσου. 

Παρά την μακρόχρονη σχέση του με το ποίημα και τις επανειλημμένες εξαγγελίες ολοκλήρωσης του, στην πράξη ο Χατζιδάκις αφιερώθηκε αποκλειστικά στη σύνθεσή του σε δύο συγκεκριμένες χρονικές περιόδους: Στη Ν. Υόρκη, εκεί γύρω στο 1970-72 και αργότερα, μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα 1986-87. 

Από την πρώτη περίοδο της Ν. Υόρκης, έχουμε - ευτυχώς! - μια συγκλονιστική ηχογράφηση, από εκείνες τις ιδιωτικές, στο σπίτι του Χατζιδάκι. Κάποια στιγμή κυκλοφορούσε στο διαδίκτυο...
Στίχοι από την Αμοργό του Νίκου Γκάτσου, που τραγουδάει η μαγική Φλέρυ Νταντωνάκη. Ιέρεια με όλη τη σημασία της λέξης. Ιέρεια του τραγουδιού, του Μάνου Χατζιδάκι και της ίδιας της τής ζωής. Τη σκέφτομαι πάντα με αγάπη κι ευγνωμοσύνη για τους πολύτιμους μαργαρίτες που μας άφησε.

Τι να μου κάμει η σταλαγματιά που λάμπει στο μέτωπό σου;
Το ξέρω πάνω στα χείλια σου έγραψε ο κεραυνός τ' όνομά του,
το ξέρω μέσα στα μάτια σου έχτισε ένας αϊτός τη φωλιά του.

Μα εδώ στην όχτη την υγρή μόνο ένας δρόμος υπάρχει
μόνο ένας δρόμος απατηλός και πρέπει να τον περάσεις,
πρέπει στο αίμα να βουτηχτείς πριν ο καιρός σε προφτάσει.

Και να διαβείς αντίπερα να ξαναβρείς τους συντρόφους σου,
άνθη πουλιά ελάφια.
Να βρεις μιαν άλλη θάλασσα μιαν άλλη απαλοσύνη.

Όμως το τραγούδι αυτό υπάρχει ηχογραφημένο και με τη φωνή του Μάνου Χατζιδάκι (ιδιωτική ηχογράφηση, 1972). Μια τρυφερή ερμηνεία του συνθέτη. 

Και τέλος, μια σπουδαία ακόμα ερμηνεία από την Μαρία Φαραντούρη, η οποία το τραγούδησε και στον δίσκο "Αμοργός" που εκδόθηκε μετά τον θάνατο του Μ. Χατζιδάκι, σε επιμέλεια Νίκου Κυπουργού. 

ΘΩΜΑΣ ΤΑΜΒΑΚΟΣ: Ο ΑΕΝΑΩΣ ΠΟΙΕΙΝ

Σε μια μοναδική εκδήλωση στην Αίθουσα Διδασκαλίας της Μουσικής Βιβλιοθήκης, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την Πέμπτη 8 Μαϊου 2025, παρουσιάστηκε ένα σπουδαίο δισκογράφημα. Το διπλό cd με τίτλο "Αενάως ποιείν", που περιλαμβάνει έργα ελλήνων συνθετών αφιερωμένα στον Θωμά Ταμβάκο, τον εμπνευστή και δημιουργό του "Αρχείου Ελλήνων Μουσουργών Θωμάς Ταμβάκος". 

Ήταν μια εκδήλωση - γιορτή για τον οτρηρό και ακαταπόνητο Θ. Ταμβάκο, τον απόστολο της ελληνικής λόγιας μουσικής στις μέρες μας. Μια εκδήλωση κατά την οποία τέθηκε αρκετές φορές από τους ομιλητές το ερώτημα: "Φαντάζεστε να μην υπήρχε το Αρχείο του Θωμά Ταμβάκου;". 

Ευτυχώς το Αρχείο έκλεισε αισίως τα 45 χρόνια λειτουργίας και προσφοράς του και ο Θ. Ταμβάκος γιόρτασε τα 70χρονά του με την έκδοση αυτού του συλλεκτικού δισκογραφήματος. Και συνεχίζει ακάθεκτος! 

Για το δισκογράφημα μίλησαν οι: 

-Αλέξανδρος Χαρκιολάκης, μουσικολόγος, διευθυντής του ΣΦΜ 

-Έφη Αγραφιώτη, πιανίστα, ερευνήτρια, συγγραφέας 

-Γιώργος Κύρκος-Τάγιας, πρόεδρος του ΔΣ της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών

-Ιάκωβος Κονιτόπουλος, συνθέτης, πρόεδρος του ΔΣ του «Συλλόγου Φίλων Δραγατάκη»

-Κωνσταντίνος Κουκιάς, συνθέτης 

-Άλκης Μπαλτάς, συνθέτης, αρχιμουσικός 

-Χρήστος Σαμαράς, συνθέτης, ομότιμος καθηγητής του Τ.Μ.Σ. του Α.Π.Θ. 

-Σοφοκλής Σαπουνάς, μουσικός παραγωγός και καθηγητής, διευθυντής της SUBWAYS MUSIC και του Εράτειου Ωδείου 

-Δήμητρα-Ραχήλ Καραμπεροπούλου, μουσικολόγος, μουσικός, υπεύθυνη της IRIDA CLASSICAL

-Θωμάς Ταμβάκος, μουσικογράφος, μουσικός ερευνητής, κριτικός, συγγραφέας, επίτιμο μέλος Ενώσεως Ελλήνων Μουσουργών 

Συντόνισε η Ειρήνη Κρίκη, μουσικολόγος, υπεύθυνη εκδηλώσεων της Αίθουσας Διδασκαλίας της Μουσικής Βιβλιοθήκης «Λ. Βουδούρη». 

ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 

1. Ακρόαση του έργου Ύμνος εις τον Έρωτα για φωνητικό κουαρτέτο του Θόδωρου Αντωνίου με το ΦΙΛΩΔΟΣ φωνητικό κουαρτέτο. 

2. Ακρόαση του Largo, απόσπασμα από το έργο 1973 για δύο πιάνα του Άλκη Παπαδόπουλου με τον Δημήτρη Κούκο (πιάνο) και την Μαίρη Αλεξανδράτου (πιάνο). 

3. Ακρόαση του έργου A Madrigal for Thomas για φλάουτο και πιάνο του Άλκη Μπαλτά με την Ιβόνα Γκλίνκα (φλάουτο) και την +Βίκυ Στυλιανού (πιάνο). 

4. Εκτέλεση του έργου Reflections (Περισυλλογή) για βιολί του Άρη Καραστάθη - Στέλλα Τσάνη (βιολί)

5. Εκτέλεση του έργου ΝΕ.ΛΙΑ. για βιολί της Τάνια Σικελιανού - Τάνια Σικελιανού (βιολί) 

6. Ακρόαση του έργου Ποιμένων ρούγα ηλεκτροακουστική μουσική του Γιάννη Γαλίτη με την Αγγέλικα Παπανικολάου (προετοιμασμένο πιάνο) και τον Γιάννη Χαλδούπη (παραδοσιακό κλαρίνο). 

7. Εκτέλεση του έργου Θέμα και έξι παραλλαγές πάνω στο δημοτικό τραγούδι «Άστραψεν η Ανατολή» για φλάουτο και πιάνο του Χρήστου Σαμαρά - Μελίνα Μακρή (φλάουτο), Μαρία Μοσχίδου (πιάνο)

8. Εκτέλεση του έργου Πνοή για κλαρινέτο και ηλεκτρονικούς ήχους της Σωτηρίας Αδάμ - Valentin Macoviciuc (κλαρινέτο), Σωτηρία Αδάμ (ηλεκτρονικοί ήχοι). 

9. Ακρόαση του έργου Ηχώ της λίμνης των Ιωαννίνων για πιάνο και μαγνητοταινία του Κωνσταντίνου Κουκιά με την Αγγέλικα Παπανικολάου (πιάνο). Προηχογραφημένη φωνή: Όλγα Αθανασιάδου (με τον ύμνο Αναστάσεως ημέρα) 

10. Εκτέλεση του έργου Hope is the Thing with Feathers, έργο 156, για μεσόφωνο και πιάνο του Σπύρου Μάζη, σε ποίηση της Emily Dickinson (2023) 

11. Εκτέλεση του έργου Ενύπνιον για φωνή και πιάνο του Δημήτρη Δραγατάκη σε ποίηση του συνθέτη Ιωάννα Βρακατσέλη (μεσόφωνος), Αλίκη Διαμαντή (πιάνο). 

Παραθέτουμε, στη συνέχεια, την ομιλία του Θωμά Ταμβάκου στην εκδήλωση. 

Με τη σειρά μου σας καλησπερίζω και από καρδιάς, σας ευχαριστώ όλες και όλους για την παρουσία σας. 

Χρωστώ απέραντη ευγνωμοσύνη, αν και αυτό το συναίσθημα δεν περιγράφεται με λόγια, σε όλους τους συντελεστές του «Αενάως ποιείν». Στους συνθέτες που μου αφιέρωσαν και εμπιστεύθηκαν τις μουσικές δημιουργίες τους, αρκετοί από τους οποίους είναι παρόντες, ποιούντες ιδιαίτερη τιμή προς το πρόσωπό μου, ερχόμενοι μάλιστα από το εξωτερικό όπως ο Άρης Καραστάθης από τον Καναδά, ο Κωνσταντίνος Κουκιάς από την Ολλανδία ή από την αγαπημένη Θεσσαλονίκη, όπως ο Χρήστος Σαμαράς, ο Άλκης Μπαλτάς και ο Σωτήρης Δεσπότης, από την όμορφη Ζάκυνθο ο προλαλήσας Ιάκωβος Κονιτόπουλος και από τον Βόλο η νεότερη όλων Αιμιλία Βαΐτση. Στους έξοχους ερμηνευτές που απέδωσαν τα μουσικά έργα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, είτε σε ηχογραφικό κέντρο, είτε σε συναυλίες. Και βεβαίως, ευγνωμονώ τις δύο ελληνικές δισκογραφικές εταιρείες και το έμψυχο δυναμικό τους, από τούς διευθυντές τους έως τους τεχνικούς ηχοληψίας για την άριστη συνεργασία μας. Ευχαριστώ θερμά επίσης, τους αγαπητούς προλαλήσαντες ομιλητές και ομιλήτριες και αυτούς βέβαια που έπονται μετά από μένα. 

Ευχαριστώ εξίσου θερμά τον Σύλλογο Οι Φίλοι της Μουσικής, τη Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη, τον τεχνικό της αίθουσας Δημήτρη Θανόπουλο και την Ειρήνη Κρίκη που συντονίζει την εκδήλωση, για την αμέριστη συμπαράστασή τους. 

Τέλος, ευχαριστώ τη φιλόλογο Ερμιόνη Μπράβου για την επιμέλεια των κειμένων στο ένθετο του δισκογραφήματος. 

Είμαι βέβαιος ότι, αν οι δρόμοι τους ήταν ακόμη γήινοι, θα παρευρίσκονταν μαζί μας οι αείμνηστοι, εσαεί αγαπημένοι, Θόδωρος Αντωνίου, Δημήτρης Δραγατάκης, Ντίνος Κωνσταντινίδης, Κώστας Μπραβάκης και Βίκυ Στυλιανού. Το ίδιο πιστεύω για την αείμνηστη και πολυαγαπημένη Ζαφειρία Συνεφοπούλου, εικαστικό δημιουργό του στεφάνου ελαίας που κοσμεί το εξώφυλλο του δισκογραφήματος. Στη μνήμη τους είναι αφιερωμένο ευλαβικά το «Αενάως ποιείν». 

Επιτρέψτε μου να αναφέρω και να τιμήσω τη μνήμη δύο ακόμη αγαπημένων φίλων. Του βασικού συνεργάτη μου Γιώργου Κωνστάντζου, μουσικολόγου, μουσικού ερευνητή και συγγραφέα, που χάρη στην κοινή μας απόφαση να γίνει ενοποίηση των αρχείων μας, το αλληλοσυμπληρωμένο πλέον και πολυδιάστατο αρχειακό υλικό, ευελπιστώ ότι, διεκδικεί σημαντική θέση στη χορεία των ιδιωτικών αρχείων, με αντικείμενο τη λόγια ελληνική δημιουργία και τους 6.100 καταχωρισμένους δημιουργούς της. Επίσης, τιμώ τη μνήμη του Νίκου Φυλακτού, σπουδαίου συνθέτη που έφυγε πριν από ενάμιση μήνα. Του ζητώ συγγνώμη, εκεί στη ουράνια χορωδία, που το έργο του «Απόηχοι» για βιολί και πιάνο, γραμμένο το 2012 και αφιερωμένο σε μένα, δεν κατέστη δυνατό να ενταχθεί στο παρόν δισκογράφημα.

Από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 και έως τις μέρες μας, εβδομήντα πέντε Έλληνες και ελληνικής καταγωγής συνθέτες, ανταποκρινόμενοι στην πρόσκληση του Αρχείου Ελλήνων Μουσουργών Θωμά Ταμβάκου, έγραψαν και όλοι σχεδόν μου αφιέρωσαν, ογδόντα τέσσερα έργα με ποικίλες ενορχηστρώσεις. Είναι μία ύψιστη τιμή προς το πρόσωπό μου την οποία όφειλα και οφείλω βεβαίως, να διαχειριστώ με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Δηλαδή τα έργα να έρθουν στο φως. Όντως, με επίμονες προσπάθειες, τα εξήντα δύο από τα έργα εκτελέστηκαν σε διάφορες συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ηχογραφήθηκαν και βιντεοσκοπήθηκαν. Τρία εξ αυτών δισκογραφήθηκαν σε πρότερες εκδόσεις. Επίσης, δέκα τέσσερα έργα γράφτηκαν τα τρία τελευταία έτη, με αφορμή την έκδοση του παρόντος δισκογραφήματος. Ευελπιστώ ότι η εκτέλεση και η ηχογραφική αποτύπωση θα γίνει και για υπόλοιπα είκοσι δύο έργα που δεν έχουν εκτελεστεί ακόμη. Με απώτερο στόχο να υπάρξει μελλοντική δισκογραφική και ψηφιακή έκδοσή τους όλων των υπολοίπων έργων. 

Από το 2021 ξεκίνησα τις ενέργειες για τη δισκογραφική αποτύπωση σε όσα από τα έργα αυτό θα ήταν εφικτό. Εξετάστηκαν ενδελεχώς όλες οι παράμετροι που μπορούσαν να συμβάλλουν στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Όπως η αρτιότητα προϋπαρχουσών ηχογραφήσεων, η δυνατότητα νέων ηχογραφήσεων σε παλιότερα έργα και η αντίστοιχη διαθεσιμότητα ερμηνευτών για νέες ηχογραφήσεις. Χρησιμοποιήθηκαν οι ηχογραφήσεις επτά έργων από συναυλίες, δίκην ντοκουμέντου και κυρίως για την αρτιότητα της ερμηνείας. Η ποιότητα των ηχογραφήσεων δεν ήταν η καλύτερη δυνατή, αλλά χάρη στο γνωστικό υπόβαθρο και την εμπειρία του Νίκου Δημοσθένους, μουσικού και τεχνικού ήχου της IRIDA CLASSICAL, αρκετά από τα πρωτογενή προβλήματα στην ηχογράφηση ξεπεράστηκαν. Διακαής πόθος μου ήταν να συνυπάρξουν στην παραγωγή όλες οι ελληνικού ενδιαφέροντος δισκογραφικές εταιρείες. Στην πρόσκλησή μου ανταποκρίθηκαν ασμένως η IRIDA CLASSICAL του Άλκη Παπαδόπουλου, η SUBWAYS MUSIC του Σοφοκλή Σαπουνά και η PHASMA MUSIC του Μιχάλη Τραυλού και της Ιβόνας Γκλίνκα. Για διάφορους λόγους, στην πορεία η PHASMA MUSIC αποχώρησε. Είχαμε ήδη καταλήξει στο σύνολο των έργων του «Αενάως ποιείν». Περιέχει τελικά, 27 έργα που υπογράφονται από 26 συνθέτες. Στο ανά χείρας σας πρόγραμμα μπορείτε να αναγνώσετε, το περιεχόμενο του δισκογραφήματος, με τα στοιχεία για τους συνθέτες, τους ερμηνευτές, τις ενορχηστρώσεις και το έτος γραφής των έργων. Πολλά για το περιεχόμενο και άλλες επίσης λεπτομέρειες, αναγράφονται στο συνοδευτικό δίγλωσσο ένθετο είκοσι σελίδων. Όλοι οι συμμετέχοντες στην παραγωγή προσπαθήσαμε να συγκεράσουμε ηχητικό υλικό, διαφορετικό και αντιφατικό ενδεχομένως, όπως την αμιγώς λόγια μουσική δημιουργία με την τζαζ και την ηλεκτροακουστική μουσική. 

Επίσης, υπάρχει διακριτή αναφορά στον γενέθλιο τόπο μου, τα Ιωάννινα, με έργα που αναφέρονται στην πόλη και τη λίμνη της, την ηπειρωτική δημοτική παράδοση, αλλά και με τη συμμετοχή δημιουργών και ερμηνευτών που σχετίζονται με τα Ιωάννινα και την Ήπειρο. 

Δείγματα αυτής της αναφοράς στα Ιωάννινα και την Ήπειρο θα ακούσετε στη συνέχεια, είτε με επί τόπου ερμηνεία είτε μέσω ακρόασης από το δισκογράφημα. Δόθηκε επίσης, βαρύτητα στην παρουσία των Ελλήνων και Κυπρίων στη διασπορά. Με αυτό το πνεύμα επιλέχθηκαν τα έργα του Μιχάλη Ανδρονίκου, του Άρη Καραστάθη, του Κωνσταντίνου Κουκιά και του Ντίνου Κωνσταντινίδη. Επίσης, επιλέχθηκαν έργα συνθετών που διαβιούν εκτός Αττικής, από την ακριτική Αλεξανδρούπολη έως την Πάτρα. 

Μακάρι να υπήρχε επάρκεια χρόνου για να ερμηνευθούν και ακουστούν απόψε περισσότερα έργα. Η επιλογή όσων έργων επιλέχθηκαν είναι καθαρά ενδεικτική. Παρακαλώ να με συγχωρήσουν οι παρόντες αγαπητοί συνθέτες που το έργο τους δεν θα εκτελεστεί η δεν θα γίνει ακρόασή του. Πιστέψτε με, όλα τα έργα είναι εξαιρετικά. Η δε επιλογή, ενδεικτική όπως προανέφερα, ήταν πολύ δύσκολη. 

Ο τίτλος «Αενάως ποιείν» επιλέχθηκε με τη σύμφωνη γνώμη όλων των συντελεστών. Προέρχεται, με κάποια αλλοίωση, από τον τίτλο έργου που είναι στο δισκογράφημα. Δηλώνει τη μακραίωνη, αδιάκοπη και συνεχή παρουσία των Ελλήνων και ελληνικής καταγωγής μουσικών δημιουργών στο καλλιτεχνικό γίγνεσθαι και τα σπουδαία επιτεύγματά τους, εφάμιλλα της δυτικότροπης λόγιας μουσικής. Επίσης, ο τίτλος επιλέχθηκε, από τους υπεύθυνους των δισκογραφικών εταιρειών, ως τιμητική αναφορά για τη σχεδόν σαρανταπεντάχρονη και συνεχή παρουσία εμού και του Αρχείου Ελλήνων Μουσουργών αλλά και για τα επικείμενα εβδομηκοστά μου γενέθλια. Τους ευγνωμονώ. 

Ελπίζω να έχω δυνάμεις και κυρίως υγεία για να συνεχίσω, μαζί με τους πολύτιμους συνεργάτες μου, τα πολλά και φιλόδοξα σχέδιά μου, πάντα -το τονίζω αυτό- με κύριο άξονα την προβολή της ελληνικής λόγιας μουσικής δημιουργίας. Ήδη με τον βασικό συνεργάτη μου, τον συνθέτη-μουσικολόγο-πανεπιστημιακό καθηγητή Θανάση Τρικούπη, που αυτή την ώρα διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, περατώσαμε, ύστερα από επίσημη ανάθεση της Κυπριακής Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών, τον πρώτο τόμο του «Λεξικού Κυπρίων Μουσουργών και Μελουργών», από τον 15ο αιώνα και έως το 1950. Η έκδοσή του, με περισσότερες από 600 σελίδες αναμένεται εντός του έτους. Και συνεχίζουμε με τους επόμενους δύο τόμους. Παράλληλα γίνεται η συγγραφή της επίσημης δισκογραφίας του Θόδωρου Αντωνίου, στη συνέχεια των τεσσάρων προηγηθέντων αντίστοιχων εκδόσεων. Και άλλα επίσης που υλοποιούνται, αλλά δεν είναι του παρόντος για να σας τα αναφέρω. 

Με πολλή μεγάλη συγκίνηση, σας αγκαλιάζω και σας ασπάζομαι όλες και όλους. Ευελπιστώ στο μέλλον να ξαναβρεθούμε εδώ ή και σε άλλο χώρο, με την παρουσίαση κάποιου άλλου υλοποιημένου σχεδίου. Το ελάχιστο που μπορώ να αρθρώσω, και συγχωρήστε μου την πενία λόγου, είναι ένα μεγάλο και εγκάρδιο ευχαριστώ και να δώσω τη σκυτάλη στους επόμενους ομιλητές και φυσικά στους ερμηνευτές της μικρής συναυλίας. Να είστε όλες και όλοι καλά.

Ακολουθεί το εξώφυλλο ιδιωτικής αρχειακής έκδοσης (έντυπη και ψηφιακή) με τη συνέργεια της Μουσικής Εταιρείας Αλεξανδρούπολης. Περιέχει παρτιτούρες είκοσι έξι έργων (απουσιάζει το "Ποιμένων ρούγα" του Γ. Γαλίτη, έργο ηλεκτροακουστικής μουσικής).