ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟ "ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ" (ΒΙΝΤΕΟ)

Εκδηλώσεις του Καλλιτεχνικού Συνόλου «Πολύτροπον» (υπεύθυνος: Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος), για τους Χριστιανούς της Μέσης Ανατολής. 

Την 1η Ιουλίου 2015 στην Αίθουσα Διδασκαλίας της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη», στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών: «Οι Χριστιανοί της Μέσης Ανατολής: Ιστορία – Πνευματικότητα – Μνημεία».

     

Μέρες του 2014 στο intv.gr: Συνέντευξη με τον Λιβανέζο θεολόγο, φιλόλογο και μεταφραστή Roni Bou Saba για τους χριστιανούς της Μέσης Ανατολής.

   

Την Πέμπτη 12 Νοεμβρίου 2015 στο Πνευματικό Κέντρο της Ευαγγελίστριας του Πειραιά, στο πλαίσιο του ΕΝΟΡΙΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ 2015, το Καλλιτεχνικό Σύνολο "Πολύτροπον" παρουσίασε ένα πρωτότυπο πρόγραμμα με Μουσικές των Χριστιανών της Μέσης Ανατολής.

   

Την Πέμπτη 6 Ιουνίου 2019, στην Μουσική Βιβλιοθήκη, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, εκδήλωση μνήμης για τους δύο απαχθέντες Μητροπολίτες Χαλεπίου της Συρίας, τον Ελληνορθόδοξο Μητροπολίτη Παύλο Yazιji και τον Συροϊακωβίτη Ιωάννη Ibrahim.

 

Την Δευτέρα 25 Φεβρουαρίου 2019, στην Αίθουσα Διδασκαλίας της Μουσικής Βιβλιοθήκης του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής», την εκδήλωση με τίτλο: «Ο ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ ΔΥΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΩΝ». 

Με αφορμή την επέτειο των 160 χρόνων από τη γέννηση του μεγάλου ποιητή Κωστή Παλαμά, παρουσιάσαμε τις Παλαμικές ανθολογίες δύο Πατριαρχών της Ορθόδοξης Εκκλησίας: Του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου και του μακαριστού Πατριάρχου Αντιοχείας Ηλία Δ΄.

   

5 Μαρτίου 2009: Παρουσίαση του βιβλίου "Η φύση του Ισλάμ" του Μητροπολίτου Βίβλου, Βότριδος και Όρους Λιβάνου κ. Γεωργίου. Συνέντευξη με τον μεταφραστή του βιβλίου Roni Bou Saba. 

 

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΛ. ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ "ΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟ"

Στο Χριστό στο Κάστρο, του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη 

Παρουσίαση στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού. 

Το πολυδιαβασμένο χριστουγεννιάτικο διήγημα του Παπαδιαμάντη σε εικόνες του Ελευθέριου Μύστακα. 

Κυριακή 15 Δεκεμβρίου, 11:00 π.μ στο Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Ναού (Χρυσ. Σμύρνης 22 & Αγίου Γεωργίου). 

Η συνάντηση δύο μεγάλων δημιουργών σε μία φρέσκια έκδοσή του. Ο Ελευθέριος Μύστακας με καθαρότητα βλέμματος και άφατο σεβασμό προσεγγίζει το πρωτότυπο έργο του μεγάλου διηγηματογράφου και το εικονογραφεί. 

Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι: 

- π. Μιχαήλ Σταθάκης, Αρχαιολόγος, Προϊστάμενος Ι. Ναού Αγίου Γεωργίου Ν. Ψυχικού

- Παναγιώτης Ανδριόπουλος, Θεολόγος, Μουσικός 

- Φένια Παπαδόδημα, Ηθοποιός, Μουσικός και Σκηνοθέτις. 

Συντονίζει η Εκδότρια Μαρία Κοκκίνου. 

Μουσικό αναλόγιο σε επιμέλεια Φένιας Παπαδόδημα. 

Το συχνά δυσνόητο για τον σημερινό αναγνώστη κείμενο ανασταίνεται μέσα από την σεπτή εικονογράφηση, αναπνέει τον αέρα του σήμερα και μας μεταφέρει στον κρύο νησιωτικό χειμώνα του προηγούμενου αιώνα, ανάμεσα σε μία παρέα ανθρώπων που τολμά την έξοδο από τον κύκλο της ασφάλειας και επιτυγχάνει το ποθούμενο για κάθε άνθρωπο, για κάθε εποχή: τη συνάντηση με τον άγνωστο, αλλά αγαπημένο «άλλο». Ο κίνδυνος δεν αντιμετωπίζεται απερίσκεπτα, αλλά ταυτόχρονα δεν λειτουργεί ως τροχοπέδη. Ο κίνδυνος «Στο Χριστό στο Κάστρο» αποτελεί μία ισχυρή αφορμή για σχεδιασμό, για ένωση, για ομαδική έξοδο από την καθεστηκυία τάξη, από το βόλεμα. Ο Παπαδιαμάντης και ο Μύστακας ενώνουν τις δυνάμεις τους και μας προσκαλούν σε ένα δυναμικό σήμερα. Το διήγημα Στο Χριστό στο Κάστρο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό Εστία το 1892 και είναι ένα από τα πιο γνωστά στα Χριστουγεννιάτικα διηγήματα του. Σε βιβλίο εκδόθηκε πρώτη φορά το 1912, ως μέρος της συλλογής διηγημάτων του «Η νοσταλγός».  

Ο Ελευθέριος Μύστακας γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπουδές: Ζωγραφική (Α.Σ.Κ.Τ. εργαστήριο Γ. Μόραλη, αποφοίτηση με έπαινο). Νωπογραφία και Φορητή Εικόνα (Α.Σ.Κ.Τ. - έπαινος). Σκηνογραφία (Α.Σ.Κ.Τ. - βραβείο). Master of Arts Ζωγραφικής, (Royal College of Art, Λονδίνο). ΜΔΕ Ιστορίας Τέχνης (Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών). Διδάκτωρ Ιστορίας Τέχνης του ίδιου τμήματος. Ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια: Βουκουρέστι, Λίλλη, Κάιρο, Μονπελιέ, Ρίγα. Βιβλία: "Θεωρία Διακοσμητικών Εφαρμογών, Ψηφιδωτό - Υαλογραφία" (Τ.Ε.Ι. Αθηνών), "Σχέδιο Ψηφιδωτού - Υαλογραφίας" (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο), "Οδηγός Αγιογραφίας" (2005). "Εργασίες για τη ζωγραφική: Γράμματα και Τέχνες, Αφιέρωμα Ιεράς Μονής Κουτλουμουσίου". Εκθέσεις: Πανελλήνια Καλλιτεχνική Έκθεση 1987, Πάτρα - Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης 2006, Καλλιτεχνικό Επιμελητήριο (Σόφια, Αθήνα), Α΄/Β΄ διεθνής έκθεση Αγιογραφίας, κ.ά. Από το 1988 δίδαξε στη Διακοσμητική Σχολή (Τ.Ε.Ι. Αθηνών), όπου από το 2006 είναι επίκουρος καθηγητής. Από το 1999 δίδαξε Βυζαντινή Ζωγραφική και Υαλογραφία στην Α.Σ.Κ.Τ. Έχει διδάξει Ζωγραφική στο ΜΔΕ της ίδιας σχολής. Είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας.

ΣΤΗΝ ΧΑΛΚΙΔΑ ΜΕ ΣΚΑΛΚΩΤΑ, ΣΚΑΡΙΜΠΑ ΚΑΙ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ

"Το Έτος Γ. Σκαρίμπα τιμά Ν. Σκαλκώτα και Μ. Θεοδωράκη". 

Το Σάββατο 14 Δεκεμβρίου 2024, στις 7 μ.μ., στην Αίθουσα Τελετών του Μεγάρου Κότσικα στην Χαλκίδα. 

Το πρόγραμμα της εκδήλωσης έχει ως εξής: 

- Χαιρετισμός από το Σύλλογο Φίλων Γ. Σκαρίμπα. 

- «Σκαλκώτας και Σκαρίμπας, δυο μεγάλοι αντισυμβατικοί ως σημαίνοντα της πνευματικής ζωής της Χαλκίδας». Ομιλία Κωστή Δεμερτζή. Ο ίδιος και η Βάνα Παπαϊωάννου σε πιανιστικά κομμάτια Σκαλκώτα. 

- «Το Μπαλκόνι». Τραγούδι του Κωστή Δεμερτζή σε στίχους Γ. Σκαρίμπα από τη Δάφνη Πανουργιά, υψίφωνο. Στο πιάνο ο συνθέτης. 

- «Κλασικές και έντεχνες μελοποιήσεις Γ. Σκαρίμπα». Ομιλία Παναγιώτη Ανδριόπουλου, μουσικού, συγγραφέα και θεολόγου. 

- Μελοποιημένα ποιήματα Γ. Σκαρίμπα από καλλιτέχνες του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου-Παράρτημα Εύβοιας και από την Πολιτιστική Ομάδα της ΕΛΜΕ Εύβοιας. 

- «Ο λόγος των μουσικών για το απερχόμενο Έτος Γ. Σκαρίμπα και το επερχόμενο Έτος Μ. Θεοδωράκη». Ομιλία Δημήτρη Λιάσκου, προέδρου του Παραρτήματος Εύβοιας του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου. 

- Μουσική-τραγούδια Μίκη Θεοδωράκη από μέλη του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου-Παράρτημα Εύβοιας και την Πολιτιστική Ομάδα της ΕΛΜΕ Εύβοιας.

Φένια Παπαδόδημα: «Ο Ξεπεσμένος Δερβίσης» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

Sometimes I feel like a motherless child 

Ένα συμφωνικό έργο από λέξεις, ήχους και παλμούς. 

«Φωνή εκ βαθέων αναβαίνουσα,… ικετεύουσα το άπειρον». 

Η ηθοποιός, μουσικός, σκηνοθέτις και συγγραφέας Φένια Παπαδόδημα δίνει σάρκα κι οστά στο αριστουργηματικό κείμενο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη 

«Ο Ξεπεσμένος Δερβίσης» εμποτίζοντας με μουσική τον αφηγηματικό του λόγο. 

Η Φένια Παπαδόδημα χειρίζεται τη φωνή σαν ένα μουσικό όργανο — πότε σαν πνευστό, πότε σαν κρουστό — και ταξιδεύει μέσα από λέξεις και μελωδίες στην καρδιά του κειμένου. Η μουσική και τα τραγούδια που συνθέτει αντανακλούν τη μαγευτική ατμόσφαιρα του έργου του Παπαδιαμάντη και «πλάθουν» έναν παράλληλο και πρωτότυπο μουσικό κόσμο. 

Μαζί της, δύο μουσικοί, ο Γιώργος Παλαμιώτης στο μπάσο και ο Παναγιώτης Κωστόπουλος στα τύμπανα, ερμηνεύουν τη μουσική και το κείμενο μέσα από το πρίσμα του δικού τους προσωπικού ήχου, αλλά και εστιάζοντας στα προσωπικά τους βιώματα ως «ξένοι» σε μεγάλες μητροπόλεις της Δύσης. Ένα πλήθος από ήχους, εικόνες και εμβόλιμα κείμενα δημιουργούν ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο πεδίο, ένα dream sequence συνειρμών μέσα στο οποίο κινείται ο Δερβίσης του Παπαδιαμάντη. 

Ποιος είναι ο Ξεπεσμένος Δερβίσης 

Ο Ξεπεσμένος Δερβίσης του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη φωτίζει το ζήτημα της κοινωνικής απομόνωσης και της πολιτισμικής διαφορετικότητας, θέματα διαχρονικά και ανθρώπινα, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά τη βαθιά ενσυναίσθηση του συγγραφέα για τους περιθωριοποιημένους της κοινωνίας. 

Ο αινιγματικός ήρωας του «Ξεπεσμένου Δερβίση» τριγυρίζει σαν αερικό στα σοκάκια της Ακρόπολης το φθινόπωρο του 1896, πίνοντας καμιά φορά τη μαστίχα του στο καφενείο «έμπροσθεν του Θησείου», αν κάποιος τον κεράσει. «Άστεγος, ανέστιος, φερέοικος, διωγμένος, εξωρισμένος», ο Δερβίσης είναι ο διαχρονικός ξένος, ένας «υπερόριος» πέρα από κάθε σύνορο. 

Κεντρικό σκηνικό της αφήγησης, το βουητό των θαμώνων που μπαινοβγαίνουν στο καφενείο μέχρι που αυτό κλείνει όταν έρχεται «η πεπρωμένη νυξ». Αυτή την κρύα και μοιραία νύχτα ο δερβίσης θα βρεθεί ολομόναχος στον δρόμο, μετά την αστυνομική διαταγή να κλείσει το καφενείο. Μην έχοντας που να κοιμηθεί, κατεβαίνει στην τότε ακόμα υπό κατασκευή σήραγγα του Θησείου. Εκεί «κάτω εις τον λάκκον, εις το βάραθρον» σκέφτεται «το άστατο των ανθρωπίνων πραγμάτων». Βγάζει το νάϊ του και παίζει «δια να ζεσταθή, τον τυχόντα ήχο όστις του ήλθε κατ’ επιφοράν εις την μνήμην…». Η μουσική από το νάϊ, γίνεται φίλος, προσευχή, παρηγοριά, τροφή, δύναμη, συνομιλία με το άπειρο. Ο απόηχός της ξυπνάει «τα βαρέα τείχη και τους κίονες του Θησείου», που συμμετέχουν σαν ζωντανά πρόσωπα. 

Ο καθένας από εμάς ίσως είναι εν δυνάμει o δερβίσης. Αποξενωμένοι από τον τόπο μας, εξόριστοι ή τουρίστες στην ίδια μας τη ζωή, όλο και πιο μόνοι, όλο και πιο φοβισμένοι, απλοί «παρατηρητές», ίσως τελικά χρειαζόμαστε «τον αμανέν του Δερβίση», προκειμένου να πετάξουμε ό,τι άχρηστο κουβαλάμε στη ζωή μας. «Νάϊ, νάϊ, γλυκύ, νάζι, κατά δύο κοκκίδας διαφέρει δια να είναι το Ναι όπου είπεν ο Χριστός, το Ναι το ήμερον, το ταπεινόν, το πράον, το Ναι το φιλάνθρωπον». Και ίσως ο καθένας από εμάς να θέλει να μάθει: ποιο είναι αυτό το Ναί και ποιες αυτές οι δύο μικρές κουκίδες που μας χωρίζουν από αυτό; Ή όπως έλεγε η Laurie Anderson: “What is behind that curtain?” Να μπορούσε ίσως η μουσική να το πει… 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ 

Πιάνο, ερμηνεία: Φένια Παπαδόδημα 

Τύμπανα: Παναγιώτης Κωστόπουλος 

Μπάσο, ηχητικά τοπία: Γιώργος Παλαμιώτης 

Ψηφιακή ζωγραφική: Γιώργος Κόρδης 

Σκηνοθεσία: Κατερίνα Γεωργουδάκη Μουσική, 

σύλληψη: Φένια Παπαδόδημα 

Μουσική διεύθυνση, βίντεο: Γιώργος Παλαμιώτης (Omonoia Soundz) 

Φωτογραφία: Ελευθερία Νικολαΐδου 

Παραγωγή: Μαρίνα 

Σύμβουλος Παραγωγής: Panas (Ο Χρόνος Δεν Είναι Χρήμα) 

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 

Θέατρο Μπέλλος: Κέκροπος 1, τκ 10558, Πλάκα 

Τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 3229889 

Έναρξη: 9 Δεκεμβρίου 2024 

Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Δευτέρα και Τρίτη στις 20:30 

Διάρκεια: 75 λεπτά 

Προπώληση εισιτηρίων: www.more.com/theater/o-ksepesmenos-derbisis

"ΑΓΙΕ ΝΙΚΟΛΑ ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΣΕ" ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΓΚΑΤΣΟΥ

π.α. ανδριόπουλος
Το τραγούδι των Μάνου Χατζιδάκι και Νίκου Γκάτσου Με την Ελλάδα καραβοκύρη και με τη γνωστή επωδό "Άγιε Νικόλα παρακαλώ σε στα πέλαγα όλα λουλούδια στρώσε", μάλλον δεν είναι γνωστό στους πολλούς ότι περιλαμβάνεται στην περίφημη Μυθολογία των δύο δημιουργών, που εκδόθηκε στα 1965 και τραγουδήθηκε από τον θρυλικό, θα λέγαμε σήμερα, Γιώργο Ρωμανό.
Κάποια στιγμή, πολύ αργότερα, ο Χατζιδάκις, όταν έκανε την Μυθολογία με τη Νένα Βενετσάνου αφαίρεσε - όπως έλεγε - τα τέσσερα τραγούδια που ήταν απαραίτητα για να "γεμίσει" ο δίσκος, και ερμήνευε σε συναυλίες μόνο τα οκτώ.
Όμως, ανάμεσα στα τέσσερα ήταν και το Με την Ελλάδα καραβοκύρη, που τελικά παίζεται πιο πολύ ακόμα, απ' όσο ολόκληρη η Μυθολογία. Το τραγούδι αυτό (όπως και το Αερικό) "αυτονομήθηκε" και έκανε τη δική του ...καριέρα. Μέχρι που τραγουδιέται χωρίς την απαιτούμενη συστολή...
Ο Χατζιδάκις το συμπεριέλαβε και στη "Λαϊκή Αγορά/30 Τραγούδια 1959-1975", όπου το τραγούδησε ο Βασίλης Λέκκας.
Οι στίχοι του Ν. Γκάτσου έχουν ως εξής: 
Με τη φουρτούνα
και το σιρόκο
ήρθε μια σκούνα
απ' το Μαρόκο.

Με τον αγέρα
και με τ' αγιάζι
πάει μια μπρατσέρα
για τη Βεγγάζη.

Άγιε Νικόλα
παρακαλώ σε
στα πέλαγα όλα
λουλούδια στρώσε.

Με τον ασίκη
τον μπουρλοτιέρη
ήρθ' ένα μπρίκι
από τ' Αλγέρι.

Με την Ελλάδα
καραβοκύρη
πάει μια φρεγάδα 
για το Μισίρι.
Οι στίχοι του Γκάτσου μυρίζουν θαλασσινή Ελλάδα, η οποία …απλώνεται στο Μαρόκο, τη Βεγγάζη και το Μισίρι. Η ευχή προς τον Άγιο Νικόλαο, τον προστάτη των ναυτικών και των θαλασσών, αυτονόητη: «στα πέλαγα όλα, λουλούδια στρώσε». Ένας από τους ωραιότερους στίχους του Γκάτσου.
Το τραγούδι έχει πάμπολλες ερμηνείες. Εδώ προτείνουμε αρχικά την Φλέρυ Νταντωνάκη από τον δίσκο Ο κύκλος του CNS - Ο Καπετάν Μιχάλης - Οι Γείτονες του Φεγγαριού.

Στη συνέχεια, προτείνουμε την ερμηνεία της Μαρίας Φαραντούρη, η οποία το έχει τραγουδήσει σε διάφορες συναυλίες και περιέχεται στον δίσκο της "Η Μαρία Φαραντούρη τραγουδά Μάνο Χατζιδάκι". Η εκτέλεση που παραθέτουμε είναι από την συναυλία-αφιέρωμα στον Νίκο Γκάτσο, με αφορμή τα 100 χρόνια από την γέννηση του, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Το Μουσικό σύνολο διευθύνει ο Μίλτος Λογιάδης. Μαζί με τη Μαρία Φαραντούρη, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης. 

Κι ακόμα μια εξαιρετική ερμηνεία του μεγάλου Γιώργου Μούτσιου από τον δίσκο "Χατζιδάκις με αγάπη". 

Τέλος, μια διασκευή του τραγουδιού για πιάνο και ακορντεόν, με τους Μίλτο Λογιάδη και Χρήστο Ζερμπίνο, από την δουλειά τους πάνω σε 17 τραγούδια του Μ. Χατζιδάκι «Από τα πλήκτρα στην καρδιά».

ΤΟ ΡΕΣΙΤΑΛ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΜΟΥΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ (ΒΙΝΤΕΟ)

Το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» (υπεύθυνος: Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος), διοργάνωσε ένα ρεσιτάλ του διακεκριμένου τενόρου Γιάννη Χριστόπουλου, την Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2024, στις 7 το απόγευμα, στην Αίθουσα Διδασκαλίας Μουσικής Βιβλιοθήκης του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. 

Το ρεσιτάλ με τίτλο «Μέλος Μελιχρόν» περιλάμβανε τραγούδια ελλήνων και ξένων συνθετών, σε συνομιλία με την ελληνική ποίηση.

Γιάννης Χριστόπουλος, τραγούδι

Μάριος Καζάς, πιάνο 

Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος, απαγγελία. 

Παραθέτουμε, στη συνέχεια, το πρόγραμμα και το βίντεο της εκδήλωσης, καθώς και φωτογραφικό υλικό. 

 

Η ΑΓΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ ΚΑΙ Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ ΤΟΥ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Την «Αγία Βαρβάρα» του Μάριου Βάρβογλη (1885-1967) μού την έμαθε ο Μάνος Χατζιδάκις. 

Τον Ιούλιο του 1990 ο Χατζιδάκις έδωσε με την Ορχήστρα των Χρωμάτων δυο ιστορικές συναυλίες, με το ίδιο πρόγραμμα, στο Αρχαίο Ωδείο της Πάτρας (1 Ιουλίου) και στο Ηρώδειο (3 Ιουλίου). Στο πρώτο μέρος περιλαμβάνονταν έργα τριών ελλήνων συνθετών-οι δύο βασικοί εκπρόσωποι της λεγόμενης Εθνικής Μουσικής Σχολής: Μάριου Βάρβογλη (Αγία Βαρβάρα), Πέτρου Πετρίδη (Βυζαντινή Θυσία) και Μενέλαου Παλλάντιου (Προσευχή στην Ακρόπολη). Στο δεύτερο μέρος αυτής της συναυλίας ο Χατζιδάκις συνέπραξε με τον φίλο του, τον μεγάλο Astor Piazzolla, τον συνώνυμο του Αργεντίνικου τάνγκο. Λόγω του Piazzolla ο κόσμος κατέκλυσε τα δύο Ρωμαϊκά θέατρα κι έτσι ήρθε και σε επαφή με άγνωστα στους πολλούς νεοελληνικά έργα. 

Η συναυλία άνοιξε με το έργο του Βάρβογλη. 

Ο ίδιος ο Βάρβογλης γράφει για το Πρελούντιο της Αγίας Βαρβάρας, ότι ξεκινά «από τους παλιούς και απλούς ρυθμούς της εκκλησιαστικής μουσικής και από τον μονότονο ήχο μιας καμπάνας, για να δώσει έπειτα, στο δεύτερο θέμα, που είναι ποιμενικό, περισσότερη κίνηση και χρώμα. Τα δύο αυτά θέματα προετοιμάζουν τον ακροατή στην ατμόσφαιρα του θρησκευτικού μυστικισμού, που βασιλεύει στο μικρό Ελληνικό χωριό, όπου εξελίσσεται η πρώτη πράξη του λυρικού δράματος». 

Το Πρελούδιο για ορχήστρα το έγραψε ο Βάρβογλης στο Παρίσι το 1912 και η πρώτη εκτέλεση έγινε στο Ντύσσελντορφ της Γερμανίας την ίδια χρονιά, με μαέστρο τον ίδιο τον συνθέτη. Το έργο – αφιερωμένο στον Οκτάβιο Μερλιέ – βασίζεται στο ομώνυμο «λυρικό δράμα» του Σ. Σκίππη. Κατά ορισμένες πηγές, ο Βάρβογλης κατέστρεψε την όπερα που ακολουθούσε. Κατά τον Γιώργο Λεωτσάκο (New Grove) σώζονται αποσπάσματα της γ΄πράξης. 

Την παρτιτούρα του Συμφωνικού Πρελούδιου για Ορχήστρα «Αγία Βαρβάρα» εξέδωσε το Γαλλικό Ινστιτούτο στην Αθήνα το 1948, με εγκωμιαστικό πρόλογο του διευθυντού του Οκτάβιου Μερλιέ. Στην παρτιτούρα τυπώθηκε και ένα από τα δύο σκίτσα του Μάριου Βάρβογλη που φιλοτέχνησε ο Achille Ouvré, το 1912. 

Ας μη ξεχνάμε πως ο Μάριος Βάρβογλης ήταν συνθέτης, ζωγράφος και μοντέλο! Τον ζωγράφισε ο Μοντιλιάνι, ο Περικλής Βυζάντιος, ο Σπύρος Ξένος, ο Δημήτρης Γαλάνης και ο Achille Ouvré.

Η "Αγία Βαρβάρα" του Βάρβογλη, υπήρξε αγαπημένο έργο συμφωνικού ρεπερτορίου. 

Μνημονεύουμε εδώ δύο ιστορικές ερμηνείες του έργου: η πρώτη στις 18 Ιανουαρίου 1953, με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών υπό τον Θεόδωρο Βαβαγιάννη και η δεύτερη από την Συμφωνική Ορχήστρα Βορείου Ελλάδος (Σ.Ο.Β.Ε.) με τον σπουδαίο συνθέτη Σόλωνα Μιχαηλίδη στο πόντιουμ. Στο Θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, την Δευτέρα 3 Δεκεμβρίου 1962. 

Παραθέτουμε, στη συνέχεια, το σημείωμα της Αλεξάνδρας Λαλαούνη για την «Αγία Βαρβάρα», όπως δημοσιεύτηκε στο πρόγραμμα της Ορχήστρας των Χρωμάτων.

Περίπου 40 χρόνια χωρίζουν την πρώτη απόπειρα σύνθεσης θρησκευτικής μουσικής («Κασσιανή», 1942) του Μίκη Θεοδωράκη από το Requiem (1984), το οποίο είναι αφιερωμένο στους νεκρούς της σφαγής των Καλαβρύτων (13 Δεκεμβρίου 1943). 

Ο Θεοδωράκης είναι γνωστό πως ξεκίνησε τη μουσική του σταδιοδρομία σαν διευθυντής στην εκκλησιαστική χορωδία του ναού της Αγίας Βαρβάρας στην Τρίπολη Αρκαδίας στα 1941-42, όταν δηλαδή ήταν 16 ετών. Θέλοντας να πλουτίσει το ρεπερτόριο, άρχισε να συνθέτει εκκλησιαστικά έργα. Από τις συνθέσεις εκείνης της εποχής έχει μείνει το «Τροπάριο της Κασσιανής» (1942), το οποίο γράφτηκε αρχικά για ανδρική χορωδία και μεταγράφηκε για μικτή χορωδία από τον συνθέτη σαράντα χρόνια αργότερα, στα 1982. Εκεί, στη διετία 1982-84, συνθέτει την Θεία Λειτουργία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και το Ρέκβιεμ. 

Το έργο, που φέρει παρενθετικά τον τίτλο Ακολουθία εις κεκοιμημένους για σολίστ, μικτή χορωδία, παιδική χορωδία και ορχήστρα, αποτελεί έναν μουσικό «φόρο τιμής στη μνήμη των εθνομαρτύρων της νεώτερης ιστορίας μας», όπως αναφέρει ο συνθέτης σε επεξηγηματικό σημείωμά του για την ανατύπωση της παρτιτούρας του Requiem από τις Εκδόσεις Ρωμανός, το 1987. Και συμπληρώνει: 

«Το δέος του “απαίδευτου” Έλληνα που με διακατείχε όταν για πρώτη φορά στη ζωή μου άκουγα, έφηβος ων, συγχορδίες μέσα στην εκκλησία, είχε σβήσει ύστερα από 40 και πλέον έτη μουσικού βίου. […] Το αποτέλεσμα μπορεί να χαρακτηρισθεί ως εκπλήρωση ενός εφηβικού πόθου, μιας νεανικής φιλοδοξίας, που είχε σαν μέγιστα πρότυπα τον Πολυκράτη και τον Σακελλαρίδη. Η βασική διαφορά του Requiem από τα προηγούμενα εκκλησιαστικά έργα μου έγκειται τόσο στην ίδια την υφή του “μέλους”, όσο και στην εναρμόνισή του. Από ’κεί και πέρα μεγάλη σημασία έχει η χρήση των φωνών της χορωδίας, καθώς και η σχέση ανάμεσα στα τρία βασικά μουσικά υλικά, δηλαδή τους σολίστ, τη μικτή και την παιδική χορωδία». 

Όσο για το κείμενο της Ακολουθίας εις κεκοιμημένους, το οποίο ανήκει εν πολλοίς στον συριακής καταγωγής βυζαντινό μελουργό και άγιο Ιωάννη μοναχό τον Δαμασκηνό, ο Μίκης Θεοδωράκης επισημαίνει ότι είναι «ένα από τα υψηλότερα ανθρώπινα, πνευματικά, φιλοσοφικά και ποιητικά επιτεύγματα του ελληνικού λυρικού λόγου. Μας βοηθά να ανακαλύψουμε τις ορθές και πραγματικές μας διαστάσεις μέσα στην παγκόσμια τάξη των πραγμάτων. Μας καλεί σε μια μεθυστική κατάδυση στο βάθος του εαυτού μας για να ανακαλύψουμε το “φως που καίει”, την ουσία και την πεμπτουσία της ανθρώπινης ύπαρξης μας. Να ενωθούμε με το μυστήριο του θανάτου, σαν τη μόνη εγγύηση και οδό, ότι έτσι ανακαλύπτουμε την ουσία της ζωής». 

Το έργο ακολουθεί πιστά τη δομή της εκκλησιαστικής ακολουθίας και περιλαμβάνει τα μέρη: 

Εν τω ναώ, Στάσις Α΄, Στάσις Β΄, Στάσις Γ΄, Δόξα-Τριαδικόν και Νεκρώσιμα Ιδιόμελα του Ιωάννου του Δαμασκηνού. 

Ο Γερμανός μουσικολόγος Andreas Brandes, λέει για το έργο: 

«Η Λειτουργία των Νεκρών ψάλλεται στην Ελλάδα με την παραδοσιακή βυζαντινή μουσική που συνέθεσε κάποιος ανώνυμος συνθέτης του 9ου μετά Χριστόν αιώνα επάνω σε κείμενο του εκκλησιαστικού ποιητή Δαμασκηνού. Πέρα απ΄αυτή τη μουσική και τις παραλλαγές της κανείς άλλος δεν επεχείρησε να συνθέσει νέα μουσική επάνω στο θαυμάσιο κείμενο του βυζαντινού ποιητή που θεωρείται σαν ένα από τα ωραιότερα της Ελληνικής γραμματολογίας. 

Στα 1983-84 ο Μίκης Θεοδωράκης συνθέτει τη δική του «Ακολουθία εις κεκοιμημένους», όπως είναι ο πραγματικός τίτλος και όχι Requiem, τίτλος που χρησιμοποιείται υποχρεωτικά για το παγκόσμιο κοινό. Στην ουσία πρόκειται για το ίδιο πράγμα, μιας και τόσο η έμπνευση όσο και ο προορισμός είναι ο ίδιος. Η «Ακολουθία» όπως και το Requiem, είναι η φιλοσοφική ενατένιση του ανθρώπου μπροστά στο φαινόμενο του θανάτου. Ο δε προορισμός του έργου είναι ο τελευταίος μουσικός- ποιητικός χαιρετισμός του νεκρού τη στιγμή που ξεκινά για το αιώνιό του ταξίδι. 

Όπως είναι γνωστό, η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν επιτρέπει τη χρήση μουσικών οργάνων. Επομένως, όσα έργα προορίζονται για την Εκκλησία είναι υποχρεωτικώς φωνητικά. Το Requiem του ο Θεοδωράκης το προορίζει για το τελετουργικό του αποχαιρετισμού των νεκρών, όπως γίνεται σήμερα στις ορθόδοξες εκκλησίες. 

Όμως όταν εκτελέστηκε σε εκκλησίες, αυτό έγινε με τη μορφή της συναυλίας, γιατί εκτός του ότι η Ελληνική Εκκλησία είναι πολύ δύσκολη σε κάθε εκσυγχρονισμό, στο έργο του Θεοδωράκη τα μέρη που πρέπει να ψάλλονται από τους ιερείς είναι πολύ δύσκολα, ώστε να χρειάζονται ειδικές γνώσεις και προετοιμασία. Ίσως κάποια μέρα να γίνει κι αυτό, όπως έχει γίνει με τη ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Νο 1 και την ΚΑΣΣΙΑΝΗ που ψάλλονται συχνά στις ελληνικές εκκλησίες. 

Στο Requiem του ο Θεοδωράκης χρησιμοποιεί δύο χορωδίες, μια παιδική και μια μικτή και τρεις σολίστ, σοπράνο, άλτο και μπάσο. Βασικό στοιχείο του έργου είναι το μέλος. Η σύνθεση της μελωδικής γραμμής ακολουθεί το ποιητικό κείμενο νόημα με νόημα, φράση με φράση, λέξη με λέξη. Επάνω σ΄αυτό το βασικό υλικό που μπορεί να θεωρηθεί – όπως τα χαρακτηριστικότερα τραγούδια του Θεοδωράκη- σαν απ΄ευθείας συνέχεια της βυζαντινής μουσικής παράδοσης, ο συνθέτης χτίζει το αρμονικό και αντιστικτικό του μέρος, με βασικά στοιχεία επίσης βυζαντινά, όπως είναι ο ισοκράτης (pedal) και αρμονίες που βγαίνουν μέσα απ΄το ίδιο το μελωδικό υλικό. Έτσι το Requiem μπορεί να χαρακτηριστεί σαν ένα σύγχρονο βυζαντινό έργο. Από την άποψη της μουσικής αποτύπωσης της πεμπτουσίας της βυζαντινής παράδοσης «περασμένης» μέσα από το δημιουργικό φίλτρο της έμπνευσης ενός σύγχρονου συνθέτη». 

Το έργο παρουσιάστηκε και ενορχηστρωμένο από τον Νίκο Πλατύραχο, στις 28 Νοεμβρίου 1993, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (για την επέτειο των 50 χρόνων από το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων), με την Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ, τη Χορωδία της ΕΡΤ, τη Χορωδία Μακεδονίας και την Παιδική Χορωδία του Δημοτικού Ωδείου Λάρισας. 

Εδώ παραθέτουμε την ιστορική, πλέον, Α’ παγκόσμια παρουσίαση του έργου στις 29 Απριλίου 1985 στο Θέατρο του Κολλεγίου Αθηνών. 

Συμμετέχουν: 

- Το φωνητικό σύνολο «Οι Τραγουδιστές» 

- Η Παιδική χορωδία του Δημοτικού Ωδείου Λάρισας (Διδασκαλία: Δημήτρης Καρβούνης) 

- Σολίστ: Misa Ikeuchi (Υψίφωνος) Κική Μορφωνιού (Μεσόφωνος), Φραγκίσκος Βουτσίνος (Βαθύφωνος) Στέλιος Γιαννακούλας, Αντιγόνη Κερετζή & Κίμων Βασιλόπουλος. 

- Διευθύνει ο Αντώνης Κοντογεωργίου.

ΡΕΣΙΤΑΛ ΠΙΑΝΟΥ «REVERIES» ΜΕ ΤΟΥΣ ΝΙΚΟ ΒΕΝΝΕΡ ΚΑΙ ΧΡΗΣΤΟ ΓΙΩΝΑ

Η YRIART – Music Network είναι μία μη κερδοσκοπική εταιρεία με δραστηριότητα στην Αθήνα και την περιφέρεια, αφιερωμένη στην ανάδειξη και υποστήριξη νέων και ανερχόμενων κλασικών μουσικών και την υποστήριξη της καινοτομίας στην σύνθεση της σύγχρονης λόγιας μουσική. 

Η YRIART εγκαινιάζει για το 2024-2025 τη σειρά συναυλιών «Κλασικές και Σύγχρονες Δημιουργίες» με το ρεσιτάλ πιάνου «REVERIES», όπου οι πιανίστες Νίκος Βέννερ και Χρήστος Γιώνας θα παρουσιάσουν ένα πλούσιο μουσικό πρόγραμμα. 

Στον ιστορικό χώρο του Φιλολογικού Συλλόγου "Παρνασσός", την Τρίτη 10 Δεκεμβρίου 2024, στις 8.30 το βράδυ, οι δύο καλλιτέχνες θα ερμηνεύσουν έργα εμβληματικών συνθετών, προσφέροντας ένα ταξίδι στην προκλασική, ρομαντική και μετα-ρομαντική μουσική παράδοση. 

Πρόγραμμα Συναυλίας 

Μέρος 1ο: 

Νίκος Βέννερ 

Frédéric François Chopin: Nocturne in C-sharp minor, Op. 27 No. 1 

Jean-Philippe Rameau: Les Cyclopes 

Jean-Philippe Rameau: Le Rappel des Oiseaux 

Wolfgang Amadeus Mozart: Piano Sonata No. 10 in C major, K. 330 

Sergei Rachmaninoff: Étude-Tableau Op. 39 No. 5 in E-flat minor 

Μέρος 2ο: 

Χρήστος Γιώνας 

Leopold Godowsky: Elegy (for left hand alone), in B minor 

Alexander Scriabin: Prelude Nocturne Op. 9 (for solo left hand) 

Alexander Scriabin: Étude Op. 42 No. 4, in F-sharp major 

Frédéric François Chopin: Ballade No. 4 in F minor, Op. 52 

Claude Debussy: Prelude Fireworks (Feux d’Artifice), Book II, No. 12 

Claude Debussy: L’Isle Joyeuse L. 106 

Βιογραφικά Καλλιτεχνών

Νίκος Βέννερ 

Ο Νίκος Βέννερ είναι διακεκριμένος Έλληνας πιανίστας, γνωστός για την υψηλού επιπέδου καλλιτεχνική του πορεία και τις διακρίσεις του σε εθνικούς και διεθνείς μουσικούς διαγωνισμούς. Ξεκίνησε τις σπουδές του στο Εθνικό Ωδείο αποκτώντας Δίπλωμα Πιάνου με Άριστα Παμψηφεί και 1ο Βραβείο από το Ωδείο Ι. Συγγελάκη το 2018. Είναι απόφοιτος του Deree – the American College of Greece και του Open University της Μ. Βρετανίας με πτυχίο Bachelor of Arts in Music, τιμηθείς με τη διάκριση Magna cum Laude και το Outstanding Senior Achievement Award για την εξαιρετική του καλλιτεχνική δραστηριότητα. Ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές του σπουδές (Master in Music Performance) στη Βασιλική Ακαδημία της Σκωτίας (Royal Conservatoire of Scotland), λαμβάνοντας υποτροφία από το Ίδρυμα A.G. Leventis Foundation. Έχει βραβευτεί σε διεθνείς διαγωνισμούς, όπως το V Encontro Internacional de Piano de Sardoal (2ο Βραβείο), το ISCART Piano Competition στην Ελβετία (2ο Βραβείο) και το International Moscow Competition (2ο Βραβείο). Το 2022, τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών με το βραβείο κύρους της Τάξης των Γραμμάτων και Καλών Τεχνών στη κατηγορία Piano Performance. Ως σολίστ, έχει εμφανιστεί σε κορυφαίες σκηνές, όπως το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, η Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, η Βασιλική Ακαδημία στη Γλασκώβη, το Mozarteum Salzburg και η Schola Cantorum στο Παρίσι, όπου πρόσφατα απέκτησε το Δίπλωμα Diplôme Supérieur.

   

Χρήστος Γιώνας 

Ο Χρήστος Γιώνας είναι διακεκριμμένος Ελληνο-Αυστραλός πιανίστας και συνθέτης, γνωστός για τις υψηλού επιπέδου πιανιστικές ερμηνείες και την ξεχωριστή καλλιτεχνική του ταυτότητα. Ξεκίνησε τις σπουδές του στο Ωδείο Μουσικοί Ορίζοντες και απέκτησε το Δίπλωμα Σολίστ Πιάνου με Άριστα Παμψηφεί και 1ο Βραβείο το 2016. Είναι τελειόφοιτος του Κολλεγίου Αθηνών με International Baccalaureate και απόφοιτος του Deree – The American College of Greece (ACG), με διπλά πτυχία Bachelor of Arts (Honors) και Bachelor in Music Performance. Αποφοίτησε με τον τίτλο Summa cum Laude και τιμήθηκε με το Deree Hood Award, το ανώτατο βραβείο του ιδρύματος, καθώς και με τα Outstanding Graduate Award (Music), Artistic Achievement Award και International Honors Award για την καλλιτεχνική του δραστηριότητα και την διεπιστημονική ακαδημαϊκή του επίδοση. Η διεθνής εκπαίδευσή του περιλαμβάνει σπουδές στο University of Melbourne στην Αυστραλία στο Mozarteum University Salzburg στην Αυστρία, καθώς και στο Stanford University στις ΗΠΑ, όπου εμβάθυνε σε διεπιστημονικές σπουδές στη φιλοσοφία και τα μαθηματικά. Ως σολίστ, έχει διακριθεί σε πολλούς εθνικούς και διεθνείς μουσικούς διαγωνισμούς, και έχει εμφανιστεί σε κορυφαίες σκηνές και πολιτιστικούς χώρους της Ελλάδας και του εξωτερικού, όπως το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη, η Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, το Mozarteum University στην Αυστρία, το Victoria College of the Arts στη Μελβούρνη, το Branner Hall στο Σαν Φρανσίσκο καθώς και την Vårdklockan Church στο νησί Gotland της Σουηδίας.

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΖΙΑ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ

YORGOS KOZÍAS 

Ποιήματα του Γιώργου Κοζία έχουν μεταφραστεί και ανθολογηθεί στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά, πολωνικά και αραβικά. 

Παραθέτουμε στη συνέχεια πέντε ποιήματά του στα ισπανικά, τα οποία μετέφρασε ο Χοσέ Αντόνιο Μορένο Χουράδο, σε συνεργασία με τον έλληνα Jorge Vayanos (Stelios Karayanis).

 

ΜΝΗΜΗ ΑΓΙΟΥ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΑΓΓΕΛΗ ΤΟΥ ΕΝ ΧΙΩ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΕΩΡΓΙΟ Ν. ΨΥΧΙΚΟΥ (ΒΙΝΤΕΟ)

Αρχιερατική Θεία Λειτουργία υπό του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Θεσπιών κ. Παύλου, τελέστηκε την Κυριακή 2 Δεκεμβρίου 2024 στον Ι. Ναό Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού. 

Προεορτάστηκε η μνήμη του Αγίου Νεομάρτυρος Αγγελή του εν Χίω αθλήσαντος (3 Δεκεμβρίου), καθώς στον Ι. Ναό φυλάσσεται εικόνα του Αγίου Αγγελή, και συμμετέχει στον εορτασμό η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία - Παράρτημα Φιλοθέης Ψυχικού. 

Παραθέτουμε στη συνέχεια το βίντεο της Θ. Λειτουργίας και της ομιλίας του Επισκόπου Θεσπιών κ. Παύλου. 

Επιμέλεια βίντεο: Κατερίνα Λεονάρδου. 

   

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Ο βίος του Αγίου Νεομάρτυρος Αγγελή του Αργείου και εν Χίω αθλήσαντος στις 3 Δεκεμβρίου 1813, είναι από τους πιο ...περίεργους και μας τον διασώζει ο Όσιος Νικηφόρος ο Χίος, ο υμνογράφος και πνευματικός. 

Πρακτικός γιατρός, που μονομάχησε μ’ έναν άθεο Γάλλο στο Κουσάντασι όπου ζούσε και αναδείχθηκε νικητής αφού ο Γάλλος εγκατέλειψε την μονομαχία. Κλείνεται στον εαυτό του και γίνεται κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες μουσουλμάνος το Σάββατο του Λαζάρου του 1813. 

Οι Τούρκοι αρχικά τον έδιωχναν, ύστερα όμως, μπροστά στην επιμονή του, τον δέχθηκαν. Τότε άρχισε να κάνει διάφορα τρελά πράγματα και οι Τούρκοι τον έστειλαν στην Χίο. Εκεί συνεχίζει την σαλότητα του και ομολογεί την πίστη του στον Χριστό, ώσπου μετά από φυλακές και βασανιστήρια τον αποκεφάλισαν στις 3 Δεκεμβρίου, δηλ. μόλις επτά μήνες μετά την «μουσουλμανοποίησή» του. 

Ο βίος του παρουσιάζει αλλόκοτες συμπεριφορές, πέρα από τα καθιερωμένα, και συντριπτικές μεταπτώσεις. Κάτι που «αναγκάζει» και τον βιογράφο του Όσιο Νικηφόρο τον Χίο, στο τέλος του συναξαρίου, να πει στους αναγνώστες του ότι δεν πρέπει να αμφισβητούν την αγιότητα του Νεομάρτυρος Αγγελή, αφού η εκκλησιαστική ιστορία έχει να επιδείξει πολλά ανάλογα παράδοξα. 

Η εικόνα του Αγίου Νεομάρτυρος Αγγελή που παραθέτουμε σήμερα εδώ και ανήκει στον Ι. Ναό Αγίου Γεωργίου Ν. Ψυχικού, αποτυπώνει κάτι ψυχικές υποθέσεις... 

Η εικόνα φαίνεται να είναι σύγχρονη του Αγίου, δηλ. δεν πρέπει να χρονολογηθεί πέρα από το 1830. Είναι μεν λαϊκής τεχνοτροπίας, αλλά στοιχείται στην μεταβυζαντινή παράδοση. Θα μπορούσε την εποχή εκείνη να είναι ήδη πιο δυτικότροπη. 

Το ενδιαφέρον στοιχείο εδώ είναι η μίμηση του εικονογραφικού τύπου της κεφαλής του Αγίου παρά τους πόδας αυτού. Το συναντάμε στις εικόνες του Τιμίου Προδρόμου και του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, οι οποίοι επίσης αποκεφαλίστηκαν. 

Το επίσης ιδιαίτερο στοιχείο είναι ότι η κεφαλή του Αγίου αναδεικνύεται εκ λαγόνων γης και μας θυμίζει το του Βαπτιστού: «ἡ τοῦ Προδρόμου κεφαλὴ πεφανέρωται, λαγόνων ἀναδοθεῖσα, ἐκ τῶν τῆς γῆς ἐμφανῶς, καὶ θαυμάτων ῥεῖθρα ἀναβλύζουσα...». 

Και αυτή η κεφαλή είναι πιο ...ανθρώπινη από αυτήν του ορθίου Νεομάρτυρος. Αποτυπώνει, δηλ., μία τραχύτητα που είχε ο Άγιος στον επίγειο βίο του, ο οποίος ήταν πολυκύμαντος. Ωραία η έκφραση του βιογράφου του Οσίου Νικηφόρου: «Με τοιαύτην πεπλασμένην μωρίαν, επέρασεν εδώ εις την Χίον, ο θεόσοφος και θεόπνευστος Αγγελής...». 

Όταν, λέει ο Όσιος Νικηφόρος, αποκεφαλίστηκε ο Νεομάρτυς, «τότε απεκαλύφθησαν εκ πολλών καρδιών διαλογισμοί, και όλοι επληροφορήθησαν και εβεβαιώθησαν ότι ούτε υποχονδριακός ήτον, ούτε τρελλός, αλλά ήτον άνθρωπος φρόνιμος, συνετός, θεόφρων, και όλα εκείνα τα έκαμνε θεληματικώς, καθώς το πάλαι ο μακάριος Συμεών ο διά Χριστόν σαλός». Έχουμε, λοιπόν, ένα Νεομάρτυρα σαλό, που ομοιάζει στους παλαιούς Αγίους! 

Κι ένα ακόμα σπάνιο εικονογραφικό στοιχείο: ο Άγιος ίσταται προ της τουρκοκρατούμενης Χίου. Πίσω του οι μιναρέδες αφθονούν...

Να πούμε εδώ ότι ο Δρ Ανδρέας Μιχαηλίδης, πρ. βουλευτής Χίου, στο βιβλίο του "Μελετήματα" (Χίος 2021) σε σχετική μελέτη του για τον Νεομάρτυρα παραθέτει και την εικόνα του από τον Ι. Ναό Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού.

Παραθέτουμε εδώ σελίδες από την Ακολουθία του Αγίου, όπως βρίσκεται στο "Χιακόν Λειμωνάριον", αλλά και το Απολυτίκιό του, όπως το τόνισε ο Μιχάλης Στρουμπάκης ο Χίος, Επίκ. Καθηγητής Ιστορικής Βυζαντινής Μουσικολογίας στην Πατριαρχική Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Κρήτης και μελετητής της πλούσιας Χιακής ψαλτικής παράδοσης.

Εικόνα μοναστηριακού εργαστηρίου της Χίου

ΝΙΚΟΣ ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ: "ΣΤΗΝ ΑΚΡΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ"

Ο Νίκος Γεωργάκης μπήκε στη δισκογραφία το 1989 με το δίσκο «Βραδινή Αναρρίχηση», ο οποίος κυκλοφόρησε σε παραγωγή του Μάνου Χατζιδάκι, από τον «Σείριο».

     

Παρέμεινε ένας διακριτικός τραγουδοποιός, με αισθαντικότητα και αταλάντευτη ποιότητα. Ακολούθησαν εφτά προσωπικές δουλειές σε δική του μουσική και ενορχήστρωση: «Η δύση κι η αυγή έχουν το ίδιο χρώμα» -1995, «Παράδοξη νύχτα» - 1998, «Ταξίδι από ένα δωμάτιο» - 2002, «Ανάσα καλοκαιριού» - 2007, «Να γίνω η θάλασσα» - 2011, «Παραφυλάει ο έρωτας» -2015, "Είν’ η ζωή μια μουσική" -2020. 

Πιστός στην «καθαρή» πλευρά του τραγουδιού, συνοδοιπορεί με φίλους, άξιους μουσικούς, πάντα ...ανανεωμένους, σαν από τα αεράκι του Βαρδάρη, αφού ο Νίκος Γεωργάκης είναι και πιστός Θεσσαλονικιός. 

Αίφνης, θυμάμαι ότι το 1991 συμμετείχε στις «Βραδιές ονείρου – Θεσσαλονικείς συνθέτες» και το 1992 αντιπροσώπευσε τη Θεσσαλονίκη στη Μπιενάλε νέων καλλιτεχνών της Μεσογείου που έγινε στη Βαλένθια της Ισπανίας. 

Αν και εμφανίστηκε σε φεστιβάλ και συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ως δημιουργός και ερμηνευτής, στη Θεσσαλονίκη υπηρετεί το ρεμπέτικο τραγούδι τα τελευταία ...κάμποσα χρόνια. 

Όμως, ο Νίκος Γεωργάκης έρχεται από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα, και μαζί με τους συνεργάτες του, θα παρουσιάσει τον καινούργιο του δίσκο "Στην άκρη της ζωής", καθώς επίσης και επιλογές από τους 8 προηγούμενους, την Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου στις 9 μ.μ., στη μουσική σκηνή Μακάρι (Ζωοδόχου Πηγής 125 & Κομνηνών). 

Μαζί του οι: 

Δάφνη Πανουργιά, τραγούδι 

Φώτης Θεοδωρίδης, τραγούδι 

Ειρήνη Σγουρίδου, τραγούδι – φλάουτο 

Κυριάκος Γκουβέντας, βιολί 

Γιάννης Παπαστεργίου, μαντολίνο – βιολί 

και ο Νίκος Γεωργάκης, τραγούδι-κιθάρα.

"Ο ΠΡΩΤΟΚΛΗΤΟΣ ΜΑΘΗΤΗΣ..." ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΠΑΤΡΩΝ ΝΙΚΟΔΗΜΟ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Ο μακαριστός Μητροπολίτης Πατρών Νικόδημος μας άφησε πολύτιμη παρακαταθήκη τις – ιστορικές πλέον - ηχογραφήσεις που πραγματοποίησε στο μεγάλο πρόγραμμα ηχογραφήσεων Εκκλησιαστικής Μουσική, το οποίο συνέλαβε, υλοποίησε και εξέδωσε ο φιλόλογος Μανόλης Χατζηγιακουμής. 

Από τους πρώτους ψηφιακούς δίσκους του Δεσπότη ήταν ο υπ.αρ. 4 της Σειράς Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής (1999), με Ιδιόμελα και Δοξαστικά, Δύναμις και Μεγάλα Προκείμενα, τα οποία έψαλλε βιωματικά κατά τις Ακολουθίες. 

Τα Ιδιόμελα εορτών του Ενιαυτού, που περιλαμβάνονται στο cd αυτό, βασίζονται στο μουσικό κείμενο της «Μουσικής Κυψέλης» του Στεφάνου λαμπαδαρίου (Κων/πολη 1883), αλλά τα έχει επεξεργαστεί ο μακαριστός Νικόδημος, ο οποίος, ως γνωστόν, ήταν και μελοποιός. 

Ο Μανόλης Χατζηγιακουμής παρατηρεί πως «τα Ιδιόμελα αυτά, αν και ανήκουν σε διαφορετικές εορτές, έχουν μεταξύ τους συνθετική και ερμηνευτική ομοιογένεια σαν να πρόκειται για ενιαίο σύστημα. Tο ύφος σ’ αυτά είναι παντού εκφραστικό, χαρίεν και ευφρόσυνο, ενώ η εκτέλεση συλλαβική, έγχρονη, ρυθμική, με ιδιαίτερη έμφαση στον τονισμό των θέσεων, σχεδόν ορχηστική και πυρρίχεια. Στη συγκεκριμένη περίπτωση πρέπει να θεωρηθεί βέβαιο ότι ο ερμηνευτικός και εκτελεστικός τρόπος έχει επηρεάσει καθοριστικά και τη συνθετική επεξεργασία. Έτσι, όλοι οι επιμέρους καλλωπισμοί των μελών υποτάσσονται στην έγχρονη και ρυθμική ερμηνευτική αντίληψη. H ομάδα αυτή των μελών, όπως έχουν καλλωπισθεί και όπως ψάλλονται, δείχνει πόσο ζωντανή είναι ακόμη σήμερα η εκκλησιαστική ψαλτική τέχνη και παράδοση». 

Παραθέτουμε σήμερα το ιδιόμελον της Λιτής της εορτής του Αγίου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου, «Ο πρωτόκλητος μαθητής...» σε ήχο α’, το οποίο έψαλλε ο Δεσπότης στον Πανηγυρικό Εσπερινό του Αγίου.

Κατά την Ακολουθία του Εσπερινού χοροστατούσε άλλος Αρχιερεύς και εκείνος από την θέση του, ως συγχοροστατών, έψαλλε με παλμό και ενθουσιασμό το ιδιόμελο την ώρα που έπρεπε να γίνει η αρτοκλασία. Συνήθως, μετά, έλεγε και το δικό του οκτάηχον «Θεοτόκε Παρθένε...». Αυτή ήταν η δική του παρουσία στον Μέγα Εσπερινό της εορτής του πολιούχου. Ήταν αρκετή για να «στοιχειώσει» την Ακολουθία.

Το cd όπου περιλαμβάνεται το ιδιόμελο αυτό έχει μια ιδιαίτερη σημασία για μένα, καθώς ήμουν υπεύθυνος για την σήμανση των ισοκρατημάτων, συμμετείχα ως ισοκράτης και είχα την τύχη να απολαύσω όλη την σχετική διαδικασία της ηχογράφησης.