ΕΝΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΧΑΡΤΗΣ"

περιοδικό χάρτης 

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ (1911-1996) 

Επιμέλεια αφιερώματος: Ιουλίτα Ηλιοπούλου 

——— ≈ ——— 

Τον Ιανουάριο του 2021, το περιοδικό Χάρτης κι εγώ απευθύναμε πρόσκληση συνεργασίας σε πανεπιστημιακούς, μεταφραστές, ποιητές, συγγραφείς και εικαστικούς καλλιτέχνες, προκειμένου να πραγματοποιηθεί ένα αφιέρωμα στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη. Εξωτερική αφορμή, η συμπλήρωση εκατόν δέκα χρόνων από την γέννηση του Ελύτη, του ποιητή που απ’ τους Προσανατολισμούς μέχρι και το Εκ του Πλησίον, με σταθερές αρχές, ποικίλους θεματικούς άξονες και πολλούς τρόπους, κάλυψε σχεδόν όλο το εύρος του 20ού αιώνα. 

Πρόθεσή μας να εκμαιεύσουμε κείμενα ερμηνείας, κείμενα που θα συμβάλλουν στην κατανόηση του πολυεπίπεδου έργου του Ελύτη. Η ποίηση, τα δοκίμια, και τα εικαστικά ζητήσαμε ν’ αποτελέσουν τις τρεις παραμέτρους αυτής της προσέγγισης, με κύριο, ωστόσο, άξονα μια σύγχρονη ερμηνευτική ανάγνωση του ποιητικού του έργου. 

Η συγκομιδή μας απέφερε πολλά και ενδιαφέροντα κείμενα διαφορετικής θεματικής, για τον «ποιητή της γλώσσας» όπως τονίζει ο καθηγητής Γεώργιος Μπαμπινιώτης, για τον ποιητή «της ανεξάντλητης εικονοποιίας» κατά τον Γιώργο Βέη, της «καταγγελτικής δύναμης» σύμφωνα με τον Κώστα Κουτσουρέλη, τον ποιητή «των αποφθεγματικών φράσεων» κατά την Paola Maria Minucci, «των αρχιτεκτονικών εκφράσεων της ηλιακής μεταφυσικής του» κατά την Έφη Κατσουρού, «τον πρωτεϊκό ποιητή και ζωγράφο υπερευαίσθητο» σύμφωνα με τον Τάκη Μαυρωτά — για να αναφέρω, ενδεικτικά, λίγους μόνον από τους άξιους συγγραφείς του αφιερώματος. 

Ποικίλα θέματα από ικανούς μελετητές, διαφορετικές εικόνες από ξεχωριστούς καλλιτέχνες. Τους ευχαριστούμε όλους θερμά. 

Ιουλίτα Ηλιοπούλου 

στο αφιέρωμα χαρτογραφούν: 

Γεώργιος Μπαμπινιώτης, Οδυσσέας Ελύτης: Ο «ποιητής τής γλώσσας» 

Παναγιώτης Α. Ανδριόπουλος, Υπομνηματίζοντας το Βυζάντιο του Ελύτη 

Παναγιώτης Αντωνόπουλος, Σαπφώ / Ελύτης / Καντ - Γάμοι, πολιτική και φιλοσοφία εν ου παικτοίς

Γιώργος Βέης, Εγκόλπιο συσχετισμών και διερευνήσεων 

Κώστας Γουλιάμος, Η ποιητική κοσμολογία και φαινομενολογία του Ελύτη 

Τάκης Γραμμένος, Ελάχιστα για τον Ελύτη 

Άννα Γρίβα, Η μαγική δύναμη της λέξης: από τις αρχαίες μυστικές παραδόσεις στο «Ρήμα το σκοτεινόν» του Οδυσσέα Ελύτη 

Ανθούλα Δανιήλ, «… μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη…»

Ιουλίτα Ηλιοπούλου, Στιγμές της στιγμής στον Ελύτη 

Βίκτωρ Ιβάνοβιτς, Στιγμιότυπα από την μάχη του Κανόνα στην Ελλάδα: Ελύτης-Σεφέρης, σε αντίστιξη

Γιάννης Η. Ιωάννου, Το όνειρο στον Ελύτη 

Σπύρος Κατσαραπίδης, Ο Ελύτης κι ο θάνατος της Ιστορίας 

Μάσιμο Κατσούλο, Η εσωτερική διακειμενικότητα στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη 

Ηλίας Καφάογλου, «Τρώγαμε τα χιλιόμετρα» ή Ο Ελύτης επί τροχών 

Έφη Κατσουρού, Αρχιτεκτονικές εκφράσεις της ηλιακής μεταφυσικής του Ελύτη 

Δημήτρης Κοσμόπουλος, Το πένθος του Παραδείσου 

Ελένα Κουτριάνου, Η μνημειακότητα της τέχνης του θανάτου: «Οι τάφοι της Ραβέννας» του Yves Bonnefoy και «Τα επιτύμβια» του Οδυσσέα Ελύτη 

Κώστας Κουτσουρέλης, Ο σατιρικός Ελύτης. Τέσσερεις προτάσεις για τη «Μαρία Νεφέλη» 

Τάκης Μαυρωτάς, Η εικαστική ανάσα ενός μεγάλου ποιητή 

Πάολα Μαρία Μινούτσι, Μια πρώτη ανάγνωση της «Μαρίας Νεφέλης» του Ελύτη 

Παντελής Μπουκάλας, Η ποίηση του Ελύτη ως διαρκής υπεράσπιση του λυρισμού 

Κώστας Μπουρναζάκης, Οδυσσέας Ελύτης / Ο ποιητής ως μελετητής και τεχνίτης 

Χριστίνα Ντουνιά, Ο ποιητής και η ιστορία: αντανακλάσεις του 1821 στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη

Νάντια Στυλιανού, Όταν οι Άγγελοι ζωγραφίζουν τη γη 

Πολίνα Ταμπακάκη, Μότσαρτ και Ελύτης ή το δακτυλικό αποτύπωμα του ποιητή και η μουσική

Γιώργης Φωτόπουλος, Το γεφύρι της γλώσσας 

Θανάσης Χατζόπουλος, Σολωμικά υφάδια και ραφές στην ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη