Συνέντευξη στην εφημερίδα ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ (11-6-2018) και τη Μαρίνα Ριζογιάννη
«Το ανοσοποιητικό σύστημα του ίδιου του ασθενούς είναι το νέο όπλο κατά του καρκίνου» μας λέει με το αποτέλεσμα της έρευνάς του, η οποία έτυχε παγκόσμιας αποδοχής και πρόσφατης βράβευσης, ο νεαρός πατρινός επιστήμονας, Θεόδωρος Γιαβρίδης.
Οπως έγραψε προχθές η «Π», η έρευνά του δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Nature Medicine. Πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της διδακτορικής διατριβής του στην ερευνητική ομάδα του Michel Sadelain στο Memorial Sloan Kettering Cancer Center και αναμένεται να βρει γρήγορα εφαρμογή στην κλινική.
Μιλώντας στην «Π», ο Θεόδωρος Γιαβρίδης μας κάνει κοινωνούς στο ερευνητικό του αποτέλεσμα. Επιστρέφει στα φοιτητικά θρανία, καθώς είναι απόφοιτος του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, περιγράφει τις δυσκολίες του, τον ρόλο των καθηγητών του, αλλά κι αυτό που τον τράβηξε στα ερευνητικά μονοπάτια.
Εξηγήστε μας το ερευνητικό σας έργο. Τι έρχεται να προσθέσει στα μέχρι σήμερα δεδομένα;
- Στο εργαστήριο του επιβλέποντά μου, Michel Sadelain, στο Memorial Sloan Kettering στη Νέα Υόρκη, αναπτύχθηκε ο τύπος ανοσοθεραπείας που σήμερα γνωρίζουμε ως Τ λεμφοκύτταρα (CAR -T cells) που φέρουν χιμαιρικούς αντιγονικούς υποδοχείς.
Τα Τ λεμφοκύτταρα είναι μέρος του φυσιολογικού ανοσοποιητικού συστήματος και είναι κύτταρα τα οποία είναι «επαγγελματίες δολοφόνοι», καθώς μέρος της φυσιολογικής τους λειτουργίας είναι να αναγνωρίζουν εισβολείς στον οργανισμό και να τους καταστρέφουν.
Με μεθόδους γενετικής μηχανικής εισάγουμε τα γονίδια που οδηγούν στην παραγωγή χιμαιρικών αντιγονικών υποδοχέων στην επιφάνεια των Τ λεμφοκυττάρων. Οι χιμαιρικοί αντιγονικοί υποδοχείς είναι τεχνητές, υβριδικές πρωτεΐνες, οι οποίες επαναπρογραμματίζουν τα Τ λεμφοκύτταρα, ώστε να αναγνωρίζουν έναν νέο στόχο προς καταστροφή. Χάρη στην τεχνολογία αυτή, έχουν ήδη θεραπευτεί ασθενείς με λευχαιμίες και λεμφώματα στους οποίους απέμεναν μόλις μήνες ζωής. Με τον σχεδιασμό κατάλληλων χιμαιρικών υποδοχέων μπορούν εν δυνάμει να στοχευτούν πολλοί άλλοι τύποι καρκίνου, αντικείμενο τρεχουσών ερευνών. Οι θεραπείες αυτές για ορισμένες λευχαιμίες και λεμφώματα εγκρίθηκαν από τον αμερικάνικο οργανισμό φαρμάκων (FDA) μόλις το προηγούμενο καλοκαίρι.
Τα προηγούμενα χρόνια, κατά τη διάρκεια των πρώτων κλινικών δοκιμών για τα CAR- T cells παρουσιάστηκε μία απρόσμενη παρενέργεια στη συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών, το σύνδρομο υπερέκκρισης κυττοκινών (CRS). Η σημασία του CRS είναι μεγάλη, καθώς στην επιθετική του μορφή το σύνδρομο αυτό μπορεί να είναι θανατηφόρο, γι' αυτό και επιβάλλεται η συνεχής επίβλεψη από γιατρούς κατά τη διάρκεια της θεραπείας με CAR -T cells.
Οταν ξεκίνησα το διδακτορικό μου με το Michel, αποφασίσαμε από κοινού πως επείγει να διαλευκάνουμε τα αίτια του CRS, ώστε να βρούμε στοχευμένες θεραπείες, πέραν της συμπτωματικής θεραπείας που τώρα εφαρμόζεται στην κλινική όταν εκδηλώνεται το σύνδρομο.
Το αρχικό βήμα για να πετύχουμε αυτόν το στόχο ήταν να δημιουργήσουμε το πρώτο πειραματικό μοντέλο (ποντίκι), που να εκδηλώνει παρόμοια συμπτώματα με τους ασθενείς στην κλινική.
Μόλις το επιτύχαμε αυτό, αρχίσαμε να διερευνούμε τους μηχανισμούς που οδηγούν στην εκδήλωση του CRS.
Προς έκπληξη πολλών, τα CAR- T cells δεν ήταν εξολοκλήρου υπεύθυνα για τα δυσμενή συμπτώματα του CRS. Αντίθετα, ένας άλλος κυτταρικός τύπος του ανοσοποιητικού συστήματος, τα μακροφάγα ήταν υπεύθυνα για την παραγωγή πολλών επιβλαβών κυττοκινών και μεταβολικών προϊόντων.
Επίσης, περιγράψαμε για πρώτη φορά μηχανισμούς με τους οποίους τα CAR -T cells μπορούν να ενεργοποιήσουν τα μακροφάγα με αποτέλεσμα το CRS να γίνει ακόμα πιο επικίνδυνο.
Σύμφωνα με αυτά τα ευρήματα, προτείναμε την πρώτη στοχευμένη θεραπεία που βασίζεται στην κατανόηση του συνδρόμου σε μοριακό επίπεδο. Επιπλέον, κατασκευάσαμε το πρώτο CAR -T cell, το οποίο φέρει εγγενώς τη γενετική πληροφορία που απαιτείται ώστε να καταπολεμηθεί το CRS χωρίς να απαιτείται εξωτερική παρέμβαση π.χ. από γιατρό. Τα ευρήματα αυτά προέκυψαν από έρευνες σε ποντίκια, γι' αυτό και περιμένουμε με ανυπομονησία τα αποτελέσματα από τις κλινικές δοκιμές που θα ξεκινήσουν σύντομα στο Memorial Sloan Kettering, οι οποίες θα ελέγξουν τα πειραματικά μας ευρήματα σε ασθενείς. Κατά αυτό τον τρόπο, ανοίγει ο δρόμος ώστε η θεραπεία με CAR- T cells να μπορεί να χορηγηθεί σε πολύ ευρύτερη κλίμακα σε καρκινοπαθείς που το έχουν ανάγκη.
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στη συνέχεια
Δείτε τη σχετική ανάρτηση:
Theodoros Giavridis: 2018 Julian R. Rachele Prize
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου