Η ΠΑΤΡΑ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΙ ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΠΑΤΡΑ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Το βιβλίο του Νίκου Βατόπουλου «Όπου και να ταξιδέψω – Περπατώντας σε 24 πόλεις» (εκδ. Μεταίχμιο), είναι σίγουρα όχι μόνο ένας συναρπαστικός ταξιδιωτικός οδηγός υψηλής αισθητικής, αλλά και μια σύνοψη, θα έλεγα, του νεοελληνικού μας βίου, μέσα από τις ελληνικές πόλεις.

Το βιβλίο είναι πυκνό και δίνει αφορμή στον αναγνώστη για πραγματικό ψάξιμο παραπέρα, αναφορικά με την ιστορία και το σήμερα κάθε πόλης.

Οι πληροφορίες δίνονται με ποιητικό τρόπο  και δεν συνιστούν μια απλή παράθεση, έστω ενδιαφέρουσα.

Η οδοιπορία στα ελληνικές πόλεις είναι ψυχική υπόθεση κι όχι «ταξιδιωτική» εμπειρία.

Στέκομαι στο κείμενο για την γενέθλια πόλη μου, την Πάτρα, την οποία ο Ν. Βατόπουλος αναδεικνύει αριστοτεχνικά.

Πρώτα απ’ όλα η βιωματική εμπειρία, καθώς ο συγγραφέας έχει επισκεφθεί την Πάτρα ήδη ως έφηβος. Και κατόπιν, βέβαια, η ιστορική ματιά στη νεώτερη ιστορία της πόλης.

Άρα μιλάει για μια Πάτρα που δεν υπάρχει πια, την αστική πόλη, του εμπορίου και των νεοκλασικών, που είχαν στοιχειώσει την φαντασία του, την Πάτρα του Παναγιώτη Κανελλόπουλου και της γενιάς του, αυτή της Παναχαϊκής του Δαβουρλή, την μεταπολεμική Πάτρα των πολυκατοικιών και πάει …περπατώντας…

Και βέβαια στέκεται στο περίφημο θέατρο του Τσίλλερ και στο ιστορικό κέντρο της πόλης, αλλά ανηφορίζει και στην Άνω Πόλη και σεργιανίζει στα προσφυγικά «έναν κόσμο που ήταν ξένος», καθώς γράφει, «αλλά απροσδιόριστος οικείος και αγαπητός».

Ο Βατόπουλος θέλγεται από την αστική αρχιτεκτονική. Είναι το πάθος του και το φωνάζει. Μπορεί, όμως, να νιώσει και την ταπεινή αρχιτεκτονική των προσφυγικών της Πάτρας και να αισθανθεί τους ισχυρούς κραδασμούς της.

Η Πάτρα με την ιταλική αύρα, ως πύλη προς την Δύση, αλλά και η Πάτρα της προσφυγιάς, που θυμίζουν στον συγγραφέα «σελίδες από τον Βενέζη».

Ανακαλύπτει κι ο Βατόπουλος «τα σπίτια της σιωπής», που μας αποκάλυψε ο Κώστας Λογαράς το 1988, στο Διεθνές Φεστιβάλ Πάτρας του μεγάλου Πατρινού Θάνου Μικρούτσικου.

Δεν παραλείπει να μνημονεύσει τον Νίκο Μπακουνάκη και τον Ξενοφώντα Παπαευθυμίου, οι οποίοι όντως έχουν συμβάλλει στην ανάδειξη της «πατρινής μυθολογίας».

Αίφνης, θυμάμαι και το σχετικά πρόσφατο άρθρο (29-11-2019) του Νίκου Βατόπουλου στην Καθημερινή, με τίτλο «Η Πάτρα πριν από μισό αιώνα», που αναφέρεται στην πολύτιμη παρακαταθήκη του αρχιτέκτονα Μιχάλη Δωρή, με φωτογραφίες από την Πάτρα εκείνης της εποχής.

Ναι! Η Πάτρα του Νίκου Βατόπουλου είναι η δική μας Πάτρα. «Η Πάτρα των Αγγέλων», που θα ‘λεγε κι ο ποιητής Διονύσης Καρατζάς.