Η ΠΕΡΙΤΟΜΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΣΤΗΝ ΔΥΤΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ

Μεσαιωνική νωπογραφία της Περιτομής του Ιησού από τον ιερέα Ζαχαρία, Εκκλησία Tingsted, Δανία.

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Σύμφωνα με τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη ο Χριστός "κατεδέχθη να λάβη την κατά σάρκα Περιτομήν φιλανθρώπως κατά την προσταγήν του παλαιού νόμου, ίνα αντί της χειροποιήτου και σαρκικής περιτομής, αντεισάξη εις ημάς την αχειροποίητον και πνευματικήν περιτομήν, ήτοι το Άγιον Βάπτισμα."

Ο Χριστός ως βρέφος περιτέμνεται και λαμβάνει, σύμφωνα με τον Εβραϊκό νόμο, το όνομα Ιησούς. 

Μια θρησκευτική τελετή που γινόταν την ογδόη ημέρα από τη γέννηση του αρσενικού βρέφους. Κατ' αυτήν έκοβαν ένα μέρος του δέρματος του γεννητικού οργάνου και τότε δινόταν στο βρέφος το όνομά του. Η δε εντολή της περιτομής είχε την έννοια της αφιέρωσης στο Θεό με την αποβολή του σαρκικού ανθρώπου μέσω της αποκοπής ενός τεμαχίου από το μέλος που εκδηλώνεται το σαρκικό πάθος. Η περιτομή αν και τρομερά επώδυνη και αιματηρή πράξη, ήταν απαραίτητη για να δηλώσει τον πιστό και καθαρό Ισραηλίτη.
Όμως στον Χριστιανισμό επικράτησε η άποψη του Αποστόλου Παύλου, ότι "εν Χριστώ Ιησού ούτε περιτομή τι ισχύει ούτε ακροβυστία, αλλά πίστις δι' αγάπης ενεργουμένη" κι ακόμα εν Χριστώ "περιετμήθητε περιτομῇ ἀχειροποιήτῳ ἐν τῇ ἀπεκδύσει τοῦ σώματος τῶν ἁμαρτιῶν τῆς σαρκός, ἐν τῇ περιτομῇ τοῦ Χριστοῦ, συνταφέντες αὐτῷ ἐν τῷ βαπτίσματι". 

Άρα σημασία έχει η περιτομή των αμαρτιών, των παθών και όχι της σαρκός. 

Σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό η περιτομή ήταν τύπος του Βαπτίσματος, της αχειροποιήτου δηλαδή περιτομής όπου ο άνθρωπος αποβάλλει την αμαρτία. 

Στην εικόνα της Περιτομής είναι έκδηλη η ευλάβεια των γονέων αλλά και των ιερέων. Ο ένας από τούς ιερείς συνήθως κρατά ανοικτό βιβλίο, υποδηλώνοντας έτσι τον νόμο που ήταν δοσμένος από τον Θεό, και ο άλλος με κάποιο αιχμηρό αντικείμενο πλησιάζει προς τον Ιησού. Η τελετή λαμβάνει χώρα εντός του ναού. 

Εδώ παραθέτουμε μερικές θαυμάσιες παραστάσεις της Περιτομής του Χριστού από ναούς της Δύσεως, ενθυμούμενοι και την αναφορά του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, που μας διασαφηνίζει πως μόνο ό,τι άλλο σε σχέση με την περιτομή (ό,τι μπορεί να σωζόταν "η θεία ακροβυστία") είναι ανυπόστατο: 

"Μερικοί δε Δυτικοί εδόξαζον ματαίως, ότι η ακροβυστία του Κυρίου εσώζετο εις την Καβίλλινον πόλιν της κάτω Βουργουνδίας εν μιά Εκκλησία. Αλλ’ ο ταύτης Επίσκοπος Γκάστος ονόματι, ανοίξας εν έτει 1707, Απριλλίου 19, το κιβώτιον εκείνο, εν ω ενομίζετο ότι περιέχεται η θεία ακροβυστία, δεν ευρήκεν άλλο εις αυτό, ειμή ολίγην άμμον λεπτήν, και ένα μικρόν χαλίκιον. Όθεν έπαυσε την δεισιδαιμονίαν, οπού εκυρίευε την πόλιν εκείνην, προ χρόνων ήδη τετρακοσίων (όρα την νεοτύπωτον Εκατονταετηρίδα). Εκ τούτου λοιπόν συνάγομεν, ότι είναι ψευδές και απίστευτον και εκείνο το άλλο, οπού λέγουσιν οι αυτοί Δυτικοί, ήγουν ότι η του Κυρίου ακροβυστία σώζεται μέχρι του νυν εις την Ρώμην εν τω Ναώ του Αγίου Ιωάννου του Λατερανού, ως σημειοί ο Καλμέτης εν τω υπομνήματι εις τον Λουκάν, κεφαλ. β΄."

Η Περιτομή του Ιησού από Petrus Pourbus (1524-1584)
στην Εκκλησία του ST Giles (Sint Gilliskerk), Μπρυζ, Βέλγιο

Περιτομή του Ιησού, σύμφωνα με την εβραϊκή παράδοση
Τοιχογραφία στην Εκκλησία Skibby, Δανία 

Περιτομή του Ιησού, κύριος βωμός στην Εκκλησία Κοινοτήτων στο Wolfgangsee στην Αυστρία 

BRESCIA, ΙΤΑΛΙΑ - Η Περιτομή του Ιησού στην Chiesa del Santissimo Corpo από άγνωστο καλλιτέχνη 16ου αιώνα 

Η Περιτομή του Ιησού (νωπογραφία) στην Εκκλησία Chiesa Di SAN Massimo
στο Τορίνο της Ιταλίας

Η Περιτομή του Ιησού στην Chiesa Di Santa Agata, στην Κρεμόνα της Ιταλίας
από άγνωστο καλλιτέχνη

Francesco Bissola: Περιτομή του Χριστού, στην Κροατική ακαδημία των επιστημών στο Ζάγκρεμπ

Νωπογραφία  "Η Περιτομή του Ιησού" σε Duomo από Lattanzio Gambara 1567 - 1573, Πάρμα Ιταλίας 

Η Περιτομή του Ιησού - Τοιχογραφία του έτους 1500 στην Εκκλησία ST Mary, Elsinore, Δανία

 Η Περιτομή στο ναό Catedral de Cristo Σαλβαδόρ, από Maestro de Riofrio - Avila, Ισπανία

ΚΡΟΑΤΙΑ, Ζάγκρεμπ: Ανάγλυφη παράσταση από τον Ivan Mestrovic στον ναό του Σημείου.

ΙΣΠΑΝΙΑ, Circa1969: Γραμματόσημο που τυπώνεται από την Ισπανία, το 1969.

ΔΑΝΙΑ, Τούσε: Τοιχογραφία 16ου αιώνος.

ΚΡΟΑΤΙΑ, Ζάγκρεμπ: Matteo DA Μιλάνο: Μικρογραφίες από την Ιερά Σύνοψη του Alfonso Ι d' Este. Έργο του Matteo da Milano.

ΣΟΥΗΔΙΑ.  Γοτθική νωπογραφία 16ου αιώνος.