"ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΙ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ" ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΣΙΜΠΡΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ "ΤΟ ΔΟΝΤΙ"

Μια σημαντική μελέτη της Ευαγγελίας Τσιμπρή με τίτλο «Αγιογράφοι στην Πάτρα του 19ου αιώνα» μας έδωσαν οι εκδόσεις «Το Δόντι», που ειδικεύονται στην Πατρινή βιβλιογραφία. 

Πρόκειται για μια ξεχωριστή έκδοση που θέτει στο επίκεντρο τους ναούς της πόλης, τη ζωή και το έργο των επώνυμων αγιογράφων που δημιούργησαν στην Πάτρα, καθώς και τη συμβολή και τα χαρακτηριστικά του έργου των ανώνυμων, δυτικότροπων κατά κύριο λόγο, αγιογράφων. 

Η σημαντικότερη περίοδος στη νεότερη ιστορία της πόλης των Πατρών είναι ο 19ος αιώνας. Η ερειπωμένη, σχεδόν ακατοίκητη πόλη την οποία αντίκρισαν εισερχόμενοι οι στρατιώτες του στρατηγού Μαιζών, σε διάστημα είκοσι χρόνων γίνεται ένα δυναμικό αστικό κέντρο, το οποίο δομείται στα ερείπια της παλιάς πόλης και μετατρέπεται σε πολιτιστικό, εκπαιδευτικό και στρατιωτικό κέντρο της Δυτικής Ελλάδας. Στην πόλη προέχουσα θέση κατέχουν οι ναοί της. Οι εντελώς κατεστραμμένοι και οι λίγοι εναπομείναντες από τα χρόνια της Επανάστασης ναοί, δίνουν τη θέση τους σε περικαλλείς και περίβλεπτους ναούς, αρμονικά δεμένους με τον περιβάλλοντα αστικό χώρο. Τους ναούς αυτούς καλούνται να κοσμηματογραφήσουν γηγενείς αλλά και μετακληθέντες από την πρωτεύουσα και τα Επτάνησα αγιογράφοι, επώνυμοι και ανώνυμοι. 

ΘΩΜΌΠΟΥΛΟΣ, Ευαγγελισμός. Ελαιογραφία σε μουσαμά. Δεκαετία 1960. Στον δυτικό τοίχο. Ιερός Ναός Αγίου Ανδρέα (παλαιός ναός)

Το βιβλίο χαρτογραφεί, την ιστορική διαδρομή της θρησκευτικής ζωγραφικής μετά την Άλωση, την ιστορία της πόλης και της Ελλάδας του 19ου αιώνα, την κοινωνία, τις πολιτισμικές εξελίξεις και την ιστορία του Σχολείου των Τεχνών της περιόδου. 

Για την Πάτρα έχει μεγάλη σημασία η χρήση της δυτικότροπης αγιογραφίας, αφού καθαρά επηρεάζεται από τις ορθόδοξες κοινότητες του εξωτερικού με τις οποίες έρχεται σε επαφή, λόγω του εμπορίου. Βέβαια την εποχή εκείνη δεν είχε …ανακαλυφθεί ακόμα η βυζαντινή τεχνοτροπία και η λαϊκή μεταβυζαντινή είχε σαφώς ατονήσει. 

Ως εκ τούτου σήμερα, που η βυζαντινή αγιογραφία έχει επικρατήσει στους ναούς που πλέον ανεγείρονται, έχει ιδιαίτερη σημασία η ανάδειξη της …άλλης Πάτρας, της μετεπαναστατικής και προοδευτικά αστικής, που υιοθέτησε την δυτικότροπη τέχνη και την έφτασε σε υψηλά επίπεδα και μάλιστα με ένα ιδιαίτερο εικονογραφικό πρόγραμμα. 

Το βιβλίο της Ευαγγελίας Τσιμπρή φωτίζει αυτή την δυτικίζουσα και αστική Πάτρα, που δεν υπάρχει πια, αλλά κατέχει κεντρική θέση στην σύγχρονη ιστορία της πόλης. 

Π.Α.Α. 

ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ, Ο Ιησούς Χριστός. 1893. Ουρανία. Ιερός Ναός Ευαγγελιστρίας

Η Ευαγγελία Τσιμπρή γεννήθηκε στην Πάτρα. Φοίτησε στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και εργάστηκε στη Νευρολογική Κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών έως του βαθμού της Διευθύντριας Ε.Σ.Υ. Είναι διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Παν/μίου Πατρών και φοιτήτρια του Τμήματος Ευρωπαϊκού Πολιτισμού του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου.

Ο Ευαγγελισμός. Μέσα δεκαετίας 1870. Νότια πλευρά πλαγίου τοίχου της ουρανίας. Ιερός Ναός Παντάνασσας

ΠΡΙΟΝΑΣ, Ίδε ο Άνθρωπος ή Ecce Homo. Ελαιογραφία σε προετοιμασμένο υπόστρωμα. 1927. Στον δυτικό τοίχο, δεξιά της θύρας εισόδου του ναού. Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου