Φωτογραφίες - βίντεο: Νίκος - Γιώργος Παπαχρήστου / Οικουμενικό Πατριαρχείο
Την Πέμπτη 23 Δεκεμβρίου 2021 στο Σισμανόγλειο Μέγαρο του Γενικού Προξενείου της Ελλάδος στην Κωνσταντινούπολη, πραγματοποιήθηκε μια εκδήλωση Λόγου και Τέχνης με αναφορά στο πρωτοποριακό πολίτικο πνεύμα των αρχών του 20ού αιώνα μέσα από την παρουσίαση της Βοσπορίδος, της πρώτης έκδοσης τριάντα διηγημάτων της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου.
Η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη στην αναγεννητική πνοή του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου, για την επέτειο της φωτισμένης τριακονταετούς Πατριαρχίας Του.
Η Πολίτισσα Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου (1867-1906) ήταν διηγηματογράφος, αρθρογράφος, δασκάλα και δημοτικίστρια. Αναγνωρίζεται ως η πρώτη Ελληνίδα πεζογράφος που είχε και φεμινιστικές ιδέες. Υπήρξε, επίσης, πρωτοπόρος Ελληνίδα εκδότρια λογοτεχνικών εντύπων.
Η Βοσπορίς είναι μια ανθο-δεσμίς τριάντα διηγημάτων της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, που εκδόθηκε από τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και την Εκδοτική Δημητριάδος.
Την επιμελημένη έκδοση προλογίζει ο Σεβ. Μητροπολίτης Σηλυβρίας κ. Μάξιμος, ενώ την όλη επιμέλεια είχαν ο Αρχιμανδρίτης Φιλόθεος Μαρούδας και η φιλόλογος Βασιλική Δ. Λαμπροπούλου.
Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Τον Παναγιώτατο και τους παρισταμένους Αρχιερείς του Θρόνου και Ομογενείς της Πόλεως καλωσόρισε στο Σισμανόγλειο Μέγαρο η Γενική Πρόξενος της Ελλάδος στην Πόλη κ. Γεωργία Σουλτανοπούλου.
Στο πρώτο μέρος παρουσιάστηκε η Βοσπορίς, για την οποία μίλησαν διεξοδικά οι:
Μητροπολίτης Σηλυβρίας Μάξιμος, Άσπα Χασιώτη, Ευάγγελος Πρωτοπαπαδάκης, Άρης Τσερτσιγιάν και ο Αρχιμανδρίτης Φιλόθεος Μαρούδας.
Παρουσίαση: Δήμητρα Ράπτη.
Στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης, το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» (υπεύθυνος: Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος) παρουσίασε την παραγωγή του «Το τετράδιο του Πατριάρχη».
Πρόκειται για μελοποιημένη ποίηση από τη νεανική ποιητική ανθολογία του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου.
Ο μαθητής της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης Δημήτριος Αρχοντώνης άρχισε στα 1954 να αντιγράφει με επιμέλεια σε ένα τετράδιό του ποιήματα Ελλήνων ποιητών που τον εξέφραζαν. Έτσι, καταρτίστηκε μια ενδιαφέρουσα ποιητική ανθολογία, η οποία περιλαμβάνει, από το 1954 ως το 1970, 79 ποιήματα από 35 ποιητές, 32 Έλληνες και 3 ξένους.
Το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» ανέγνωσε «μουσικά» αυτό το μαθητικό τετράδιο του Πατριάρχη και εντόπισε τα ποιήματα που είχαν μελοποιηθεί από Έλληνες συνθέτες της λόγιας μουσικής. Προέκυψε, λοιπόν, μια «Μουσική Ποιητική», που στην πραγματικότητα είναι ένας ύμνος στη νεοελληνική ποίηση και μουσική.
Το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» παρουσίασε το μελοποιημένο, πλέον, «Τετράδιο του Πατριάρχη», από το 2004 ως σήμερα, σε πολλές πόλεις στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στο Αννόβερο της Γερμανίας.
Το 2013, που ήταν έτος Καβάφη, παρουσίασε σε πολλές συναυλίες στην Αθήνα –και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών– τα έξι καβαφικά ποιήματα που ανθολόγησε ο Πατριάρχης.
Το 2019, και πάλι στο Μέγαρο Μουσικής, παρουσίασε τον «Κωστή Παλαμά δύο Πατριαρχών», δηλαδή του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου (τα ποιήματα του Παλαμά που ανθολόγησε) και του αείμνηστου Πατριάρχου Αντιοχείας Ηλία Δ΄, ο οποίος φοίτησε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και μετάφρασε Έλληνες ποιητές, μεταξύ των οποίων και ο Κωστής Παλαμάς, στα αραβικά.
Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι αυτή η χειρόγραφη νεανική ποιητική ανθολογία του Πατριάρχη κυκλοφόρησε το 2018 σε μια δίγλωσση (ελληνικά και τουρκικά), επιμελημένη έκδοση από την Κοινότητα Παναγίας Κουμαριωτίσσης Νεοχωρίου του Βοσπόρου.
Μια ανθολογία, κάτι σαν είδος προσωπικού ποιητικού εγκολπίου. Μια περιπλάνηση στο σώμα της ελληνικής ποίησης, που αναδύεται μέσα από το κλίμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης εκείνης της εποχής.
Στην παρουσίαση του «Τετραδίου του Πατριάρχη» στην Πόλη παρουσιάστηκαν ποιήματα των: Γεωργίου Δροσίνη, Ζαχαρία Παπαντωνίου, Κωστή Παλαμά, Κ.Π. Καβάφη, Στέφανου Μπολέτση, A. Lamartine, P. Verlaine και R. Kipling. Επίσης, ένα ποίημα του μακαριστού Μητροπολίτου Πέργης Ευαγγέλου και ένα αφιερωμένο στον Πατριάρχη, του Αρχιμ. Φιλοθέου Μαρούδα.
Τα ποιήματα ακούστηκαν όπως τα μελοποίησαν οι συνθέτες: Μίκης Θεοδωράκης, Δημήτρης Μητρόπουλος, Αντίοχος Ευαγγελάτος, Σόλων Μιχαηλίδης, Κωνσταντία Γουρζή, Δημήτρης Δημακόπουλος. Επίσης, ακούστηκαν μουσικά θέματα του Μάνου Χατζιδάκι και του Συνόλου «Πολύτροπον».
Οι απαγγελίες των ποιημάτων έγιναν σε έξι γλώσσες: ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, τουρκικά, αραβικά.
Ερμήνευσαν οι:
Δάφνη Πανουργιά, σοπράνο
Μάριος Καζάς, πιάνο
Παναγιώτης Ανδριόπουλος, τραγούδι – απαγγελία
Roni Bou Saba, απαγγελία
Θεοδώρα Καγιακοπαράν, Μαρία Κελεπούρη, Άννα Μπαζγκάρλο, Φάνια Μπαζγκάρλο (μαθήτριες της 11ης τάξης του Ζωγραφείου Λυκείου), απαγγελία σε ελληνικά και τουρκικά
Νεφέλη Καραλέκα, απαγγελία.
Ο Πατριάρχης στην ομιλία του είπε μεταξύ άλλων:
“Ευχαριστούμε ολοκαρδίως για την εξόχως τιμητική για το ταπεινό πρόσωπό μας εκδήλωση, και προσθέτουμε αμέσως ότι θεωρούμε πως η τιμή αναφέρεται στην Μητέρα Εκκλησία, στην οποία και ημείς οφείλουμε τα πάντα. Η Μεγάλη Εκκλησία αξίζει τις τιμές, αυτή ζη και μαρτυρεί περί της ελθούσης χάριτος και της προσδοκωμένης Βασιλείας επί δύο χιλιετίες εις την ευλογημένη αυτή γη, την Πόλιν των Πόλεων και σε ολόκληρη την οικουμένη. Διακονεί τον λαόν του Θεού, τον αγιάζει, τον διαποιμαίνει. Αυτή παράγει πολιτισμό, ο οποίος έχει πανανθρώπινη εμβέλεια. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο σφράγισε την ιστορία όχι μόνο του Χριστιανισμού, αλλά ολόκληρης της ανθρωπότητος και εξακολουθεί να είναι φωταυγής φάρος στην πορεία προς το μέλλον. Αυτή εκχριστιάνισε τους Σλαυικούς λαούς, και συγχρόνως άνοιξε γι’ αυτούς την οδό για να αναπτύξουν τον ιδικόν τους πολιτισμό. Από αυτή ξεκίνησε η Βυζαντινή τέχνη, η αρχιτεκτονική των ναών, η τέχνη της εικόνος, που εντυπωσιάζουν όχι μόνον ως καλλιτεχνική δημιουργία αλλά και ως έξοχη δοξολογική θεολογική γλώσσα, μαζί με την βαθυστόχαστη θεολογία των Πατέρων. Εδώ διασώθηκαν τα έργα των Αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, των ποιητών και των φιλοσόφων. Χάρη στην Εκκλησία επεβίωσε το Γένος μας σε δύσκολους καιρούς, διέσωσε την πίστη του, την γλώσσα του, τον πολιτισμό του, την ταυτότητά του. Και σήμερα η Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία ενσαρκώνει και συμβολίζει την ιδέα της οικουμενικότητος, το πνεύμα του διαλόγου, τον πολιτισμό της ειρήνης και της αδελφοσύνης. Αγωνίζεται για την ενότητα της Χριστιανοσύνης, καλλιεργεί τον διαθρησκειακό διάλογο, και την συνάντηση με τον σύγχρονο κόσμο, πιστή στην παράδοση της Ορθοδοξίας και με ευαισθησία για τα υπαρξιακά προβλήματα και τις αναζητήσεις του ανθρώπου. Πράγματι, ισχύει η άποψη του Ιερωτάτου Μητροπολίτου Περγάμου, ότι αν δεν υπήρχε το Οικουμενικό Πατριαρχείο, «θα έπρεπε να είχε εφευρεθεί».”
Αναφερόμενος ο Πατριάρχης στην προσωπικότητα της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου επεσήμανε:
“Μας εντυπωσιάζει ιδιαιτέρως το γεγονός ότι η Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, σαρξ εκ της σαρκός της Πόλεώς μας, γόνος της ιστορικής Βλάγκας, πίστεψε στη δύναμη της δημοτικής γλώσσας, η οποία φέρει και διασώζει όλα τα ουσιαστικά χαρακτηριστικά της ενιαίας ελληνικής γλώσσας, της μητρικής γλώσσας του πνεύματος. Αγωνίσθηκε για την πίστη της αυτή και για τα ίσα δικαιώματα των γυναικών, και είναι γεγονός ότι πλήρωσε το τίμημα που καταβάλλουν συνήθως οι πρωτοπόροι. Η δικαίωση έρχεται κατά κανόνα εκ των υστέρων”.
Ο Παναγιώτατος συνεχάρη και ευχαρίστησε την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών της Ι. Μητροπόλεως Δημητριάδος, και τον διευθυντή της Ελλογιμ. Δρ. Παντελή Καλαϊτζίδη, καθώς και την Εκδοτική Δημητριάδος, για τη δημιουργία της σειράς με τίτλο «Φανάριον τηλαυγές», με την ευκαιρία της εφετινής επετείου του, και με πρώτο εκδοτικό καρπό της το εν λόγω βιβλίο.
“Είμαστε ευγνώμονες για όλα αυτά, για όσα ο Θεός της αγάπης επεδαψίλευσε και προσφέρει στην Ομογένεια, καθώς και για όλους εκείνους οι οποίοι αγωνίζονται γι’ αυτή, μελετούν την ιστορία και το παρόν της, ενδιαφέρονται για το μέλλον της, για τον πολιτισμό της, και αναγνωρίζουν τη σημασία και τη συμβολή της Μεγάλης Εκκλησίας στη διάσωση και ανάπτυξη της ταυτότητάς της. Εμείς ως Πατριάρχης προσπαθήσαμε να εκφράσουμε το πνεύμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και το ενδιαφέρον του για τον πολιτισμό στις ποικίλες διαστάσεις του. Σταθήκαμε στο πλευρό της νεολαίας μας σε όλα τα οράματα και τις πρωτοβουλίες της και συνεχίζουμε να το πράττουμε. Και είμαστε βέβαιοι, ότι και στο μέλλον ο,τι ωραίο και υψηλό θα δημιουργηθή εδώ στην Ομογένεια, θα έχει το αποτύπωμα της Ορθοδοξίας, του ταμιευτήρος των αξιών του Γένους.”
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, στη συνέχεια, αναφέρθηκε στην αξιολογική επανάσταση που έφερε ο Χριστιανισμός, με το μήνυμα του Ευαγγελίου να απευθύνεται, χωρίς διακρίσεις, προς κάθε άνθρωπο.
“Ο πολιτισμός μας έχει χαρακτηρισθή προσφυώς ως «πολιτισμός του προσώπου» και «πολιτισμός της αλληλεγγύης». Είναι δημιουργική ενσάρκωση και έκφραση της αξιολογικής επαναστάσεως, την οποία έφερε στον κόσμο και στον πολιτισμό ο Χριστιανισμός. Το Ευαγγέλιο απευθύνθηκε προς όλους τους ανθρώπους. Σε όλους είναι ανοικτή η οδός προς την σωτηρία. Αγνοήθηκαν οι διακρίσεις μεταξύ Ιουδαίων και Ελλήνων, ελευθέρων και δούλων, μορφωμένων και απαιδεύτων, πλουσίων και πτωχών, ανδρών και γυναικών. Γεννήθηκε η ιδέα της ενιαίας ανθρωπότητος. Στη θέση του «εγώ» ήλθε το «εμείς», η κοινότης και η αδελφοσύνη, η αγάπη ακόμη και προς τον εχθρό. Όλα αυτά δεν επετεύχθησαν αυτομάτως, αλλά απαιτούσαν αγώνα, προσευχή και υπομονή.
Αυτή η πορεία συνεχίζεται και σήμερα. Η βίωση των χριστιανικών αξιών παραμένει αιώνιο καθήκον. Ιδίως στις μεγάλες εορτές της πίστεώς μας, αποκαλύπτεται σε όλους μας αυτή η αλήθεια ως χρέος και δέον, εν ευχαριστία προς τον πάνδωρο Θεό για την χάριν και το χάρισμα της αληθινής ελευθερίας, την οποία μας προσφέρει με την Ενανθρώπησή Του. Δεν περίμενε να πάμε εμείς σε Αυτόν, αλλά εκείνος, μας αναζήτησε. Είναι ο «Εμμανουήλ», ο Θεός μαζί μας, πάντοτε «υπέρ υμών». Αυτό είναι το μήνυμα των Χριστουγέννων, η αλήθεια της θεανθρωπινότητος: Τίποτε δεν είναι τόσο ιερό όσο ο άνθρωπος, αφού κοινωνός της φύσεώς του έγινε ο ίδιος ο Θεός. Αυτό αποτελεί το αξιολογικό κριτήριο του κάθε πολιτισμού.”
Ακολουθεί το πλήρες πρόγραμμα της εκδήλωσης.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ - 23 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2021 by Panagiotis Andriopoulos on Scribd
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου