ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΓΟΥΡΤΣΗΣ: "ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΜΕ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΥΝΕΧΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ"

Αναμνηστική φωτογραφία από παρουσίαση βιβλίου του Χρήστου Τούβε στην Μεγάλη του Γένους Σχολή (1-12-2017)

Του Γιάννη Γιγουρτσή
Καθηγητού στην Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή

Γράμμα από την Πόλη 

Ο κ. Άγγελος Συρίγος είναι ένας επιτυχημένος και δημοφιλής στους φοιτητές του καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και ένας ευγενέστατος άνθρωπος. 

Οι θέσεις του κ. Άγγελου Συρίγου ωστόσο για τα ελληνοτουρκικά και τις εκατέρωθεν μειονότητες είναι επίσης γνωστές εδώ και χρόνια. Διαπνέονται από ένα πνεύμα πολεμικό - υποτίθεται για τα ελληνικά συμφέροντα - στην πραγματικότητα όμως έχουν χαρακτήρα εθνοκεντρικό στα όρια του εθνικισμού, συμπεριλαμβάνουν πλείστες αντιτουρκικές κορώνες και αναπαράγουν εθνικές φοβίες, προκαταλήψεις στερεότυπα. Ο κ. Συρίγος έχει ένα κοινό που τον ακολουθεί και είχε την ευκαιρία να ασκήσει πολιτική που διαπνέονταν από αυτές τις αρχές, χωρίς ιδιαίτερη είναι η αλήθεια επιτυχία. Ο κ. Συρίγος υπήρξε επίσης θύμα μπούλινγκ και βίας, και δη σωματικής εντός του πανεπιστημίου μάλιστα, για τις απόψεις του, ενέργεια που καταδίκασε και καταδικάζει απολύτως κάθε δημοκρατικός και ελεύθερος άνθρωπος. Καταδικαστέα λοιπόν η βία απολύτως και θεμιτή η ελεύθερη έκφραση κάθε άποψης ακόμα και αυτών με τους οποίους διαφωνούμε - ιδίως αυτών. Αυτό δε σημαίνει ωστόσο πως και οι εκτιθέμενες απόψεις δεν κρίνονται. 

Εν όψει της επίσκεψης Ερντογάν στην Ελλάδα, ο κ. Συρίγος έχει προχωρήσει σε δηλώσεις και άρθρα που προσπαθούν να υπονομεύσουν το κύρος και να ακυρώσουν την σημασία της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το συγκεκριμένο, στοχευμένο, φοβικό και ανακριβές κείμενο το οποίο δημοσίευσε το in .gr. (http://news.in.gr/greece/article/?aid=1500180217). 

Δεν θα μιλήσω αναλυτικά για όσα με τρόπο προβοκατόρικο και προσαρμόζοντας κατά το δοκούν τα δεδομένα λέει αναφορικά για την επίσκεψη Ερντογάν στην Θράκη. Πολλοί είναι έτοιμοι να τα ακούσουν αυτά ευχάριστα. Θα επισημάνω απλώς το αυτονόητο. Ο Τούρκος Πρόεδρος πηγαίνει στην Θράκη και επισκέπτεται την μειονότητα με την ίδια ακριβώς λογική που όλοι οι Έλληνες αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου του ΠτΔ και του Πρωθυπουργού επισκέπτονται το Πατριαρχείο και συναντούν - οι περισσότεροι - στελέχη της μειονότητας, κάθε φορά που έρχονται στην Κωνσταντινούπολη ή πάνε στην Ίμβρο και την Τένεδο. 

Θα πω επίσης πως όταν γίνεται μια τέτοιου επιπέδου επίσκεψη είναι λογικό να υπάρξει σοβαρή προετοιμασία και οργάνωση και αυτό ακριβώς πήγε να κάνει ο αντιπρόεδρος κ Τσαβούσογλου που πήγε προ ημερών στην Θράκη. Δηλαδή πως έπρεπε να πάει εκεί ο κ Ερντογάν. Να πάρει το αυτοκίνητο από τα Ύψαλα, να διασχίσει τους Κήπους και έρθει για καφέ στην Κομοτηνή από μόνος του, χωρίς πρόγραμμα; Σημειωτέον πως ο κ Τσαβούσογλου κατάγεται από την Θράκη και πήγε μεταξύ άλλων και στο χωριό του. 

Θα επιμείνω όμως λίγο περισσότερο σε αυτά που ξέρω καλύτερα και με αφορούν περισσότερο. 

Ο συντάκτης του άρθρου ανοίγει και κλείνει το κείμενό του με αναφορές στην Κωνσταντινούπολη και μάλιστα στα ομογενειακά σχολεία της Πόλης και διεκτραγωδεί με τόνους δραματικούς την κατάσταση της μειονότητας, βγάζοντας το συμπέρασμα πως εδώ υπάρχει όχι μειονότητα αλλά ένα κέλυφος μειονότητας καταλήγοντας έτσι εμμέσως στο συμπέρασμα πως η πολίτικη Ρωμιοσύνη τελειώνει. Αναφέρει μάλιστα και τον αριθμό των μαθητών των σχολείων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα ρωμέικα σχολεία της Πόλης και κλείνει με την μελοδραματική όσο και απολύτως ψευδή και για αυτό χυδαία πολιτικά διαπίστωση πως "οι διευθυντές των ελληνικών σχολείων υπολογίζουν πόσους λιγότερους μαθητές θα έχουν την επόμενη χρονιά." 

Η στάση του κ. Συρίγου έναντι της ελληνορθόδοξης μειονότητας της Τουρκίας, των Ρωμιών της Πόλης (της Ίμβρου και της Τενέδου) δηλαδή εντάσσεται στην γνωστή ελλαδοκεντρική στάση όλων όσοι προσπαθούν εδώ και δεκαετίες να παρουσιάσουν την υπόθεση της πολιτικής ρωμιοσύνης ως τελειωμένη και ζητούν από την Ελλάδα να πάψει να ασχολείται, θεωρώντας πως η ρωμέικη κοινότητα της Πόλης - εν πολλοίς και το Πατριαρχείο - αποτελεί βαρίδι στα ελληνοτουρκικά, από το οποίο η Ελλάδα πρέπει να απαλλαγεί. Κοντολογίς η αντίληψη λέει "ας τελειώνουμε με την μειονότητα της Πόλης" για να δούμε τι θα κάνουμε πιο ελεύθερα στα ελληνοτουρκικά και (αυτό δεν ομολογείται εύκολα) με την μουσουλμανική μειονότητα στην Θράκη. 

Η αντίληψη αυτή δεν έχει να κάνει με τον αριθμό των μελών της μειονότητας, αλλά είναι βαθιά ιδεολογική. Είναι η ίδια αντίληψη που επιζητούσε παλαιότερα την πτωχή πλην τίμια Ελλάδα, αυτή που οδήγησε στην μικρασιατική καταστροφή και την εν γένει συρρίκνωση του ελληνισμού στο όνομα του ελλαδισμού. 

Κανείς βεβαίως δεν αμφισβητεί την δραματική μείωση του αριθμού της ελληνορθόδοξης μειονότητας της Κωνσταντινούπολης που από 150.000 μέλη που ήταν την επομένη της συνθήκης της Λωζάνης, σε μια Πόλη που ήταν περίπου 800.000 κάτοικοι, κατέληξε να είναι 4000 άνθρωποι σε μία Πόλη 17 εκατομμυρίων. Οι λόγοι της μείωσης αυτής είναι πολλοί και δεν είναι της παρούσης. 

Αυτό που ωστόσο οφείλουμε παράλληλα να ξέρουμε και να λέμε-  και ο κ. Συρίγος ασφαλώς το γνωρίζει αλλά δεν το λέει - είναι η μεγάλη βελτίωση και του νομικού πλαισίου και της καθημερινότητας της μειονότητας στην Τουρκία τα τελευταία 15 περίπου χρόνια, το γεγονός πως οι Ρωμιοί της Πόλης έχουν σταματήσει πλέον να φεύγουν, πως τα παιδιά τους σπουδάζουν με επιτυχία στα τουρκικά πανεπιστήμια και δραστηριοποιούνται στην Τουρκία, πως ένας μικρός έστω αριθμός παλιών Ρωμιών επιστρέφει, πως κάμποσοι Έλληνες από την Ελλάδα, την Κύπρο αλλά και από άλλου στο εξωτερικό έρχονται, παντρεύονται, εργάζονται εγκαθίστανται στην Τουρκία, γεγονός που δίνει μια ανάσα σημαντική στην κοινότητα, πως - κυρίως αυτό- ο αριθμός των μαθητών των σχολείων μας έχει παραμείνει σταθερός τα τελευταία 15 χρόνια, με μια μικρή τάση αύξησης, πως στην Ίμβρο άνοιξε μετά από 50 χρόνια δημοτικό και για πρώτη φορά γυμνάσιο - λύκειο, όπου σήμερα φοιτούν πάνω από 30 μαθητές με έντονες τάσεις να αυξηθούν, πως οι εκκλησίες μας λειτουργούνται και ανακαινίζονται όλες, κάποιες με χρήματα του τουρκικού κράτους, πως το τουρκικό κράτος για πρώτη φορά δίνει κάποια χρήματα και στα ελληνικά σχολεία, πως έχουν γίνει δεκάδες επιστροφές ακινήτων στα βακούφια μας, πως εκατοντάδες απλοί πολίτες μπορούν να διεκδικήσουν πίσω τις περιουσίες τους που είχαν παλαιότερα δεσμευθεί ή καταπατηθεί και πολλοί το καταφέρνουν και πολλά άλλα. Δεν θέλω να πω πως τα προβλήματα της Ρωμιοσύνης της Πόλης έχουν λυθεί, υπάρχουν πολλά να γίνουν ακόμα. Το άνοιγμα της Σχολής της Χάλκης είναι ένα παράδειγμα, αλλά δεν είναι το μόνο.

Μπορεί επίσης κάποιος να πει πως όλα αυτά είναι "too late too little" συγχρόνως όμως η απάντηση έρχεται φυσικά "κάλλιο αργά παρά ποτέ". Δεν μετράμε τους μαθητές μας αντίστροφα αλλά τους προσθέτουμε. Κάθε χρόνο λογαριάζουμε πόσοι περισσότεροι μαθητές θα έρθουν, όχι πόσοι θα φύγουν. Χαιρόμαστε για τα ζευγάρια που παντρεύονται, τα παιδιά που γεννιούνται, ενθουσιαζόμαστε που τα τελευταία χρόνια το νηπιαγωγείο και οι πρώτες τάξεις στο Ζάππειο έχουν τριαντάρια τμήματα που χρειάζεται να τα χωρίσουμε στα δύο, βλέπουμε το αύριο με αισιοδοξία, παρά τις δυσκολίες που δεν τις αγνοούμε, και μικροσκοπικά εντός της κοινότητας μας, και μακροσκοπικά στο πλαίσιο της χώρας και της διεθνούς συγκυρίας. 

Οι Έλληνες της Πόλης, Ρωμιοί και Ελλαδίτες, συνιστούν την ελληνορθόδοξη κοινότητα, την Ρωμιοσύνη της Πόλης που, όπως έχουν καταλάβει όσοι εδώ και δεκαετίες "την τελειώνουν", είναι πολύ σκληρή για να πεθάνει. Άλλωστε, - το λέμε από την εποχή του Πατριάρχη Αθηναγόρα αυτό - είμαστε λίγοι και αμέτρητοι και δεν σκοπεύουμε να εγκαταλείψουμε τις εκκλησίες, τα σχολεία την ιστορία μας σε κανέναν. Εμείς, όσοι μείναμε και όσοι από επιλογή ή καλή τύχη βρεθήκαμε στην Πόλη, διεκδικούμε να είμαστε οι συνεχιστές της Ρωμιοσύνης και των πολλών αιώνων ελληνισμού στην Κωνσταντινούπολη. Τα ελληνικά υπάρχουν και οι Έλληνες ζουν σε αυτά τα χώματα, σε αυτή την γέφυρα ηπείρων και πολιτισμών, από τον 7ο π.Χ. αιώνα. Δεν σκοπεύουμε να είμαστε εμείς οι τελευταίοι απόγονοι του Βύζαντα στον Βόσπορο. Αυτό θα το καταλάβουν καλά όλοι όσοι κάνουν ήδη τα μνημόσυνα και τις αφιερωματικές εκδηλώσεις για μια υπόθεση που την θεωρούν χαμένη. 

Δεν θεωρώ ότι φυλάμε Θερμοπύλες εδώ - οι Θερμοπύλες χάθηκαν στο τέλος, μην το ξεχνάμε. 

Εδώ φυλάμε την ιστορία της Ρωμιοσύνης και χτίζουμε, πρώτα από όλα μέσα στα σχολεία μας, το μέλλον της. Ας το έχουν αυτό όλοι υπόψιν, φίλοι και εχθροί.