Στην περίφημη σειρά «Μνημεία Εκκλησιαστικής Μουσικής» του Μανόλη Κ. Χατζηγιακουμή, έχει ηχογραφηθεί και ο γνωστός καλοφωνικός ειρμός «Άστρον ήδη ανατέταλκεν» σε ήχο α’, ο οποίος είναι από τους λίγους που έχουν επιβιώσει ως τις μέρες μας, δηλαδή εξακολουθεί να ψάλλεται και σήμερα σε διάφορες περιστάσεις.
Στη σειρά «Μνημεία Εκκλησιαστικής Μουσικής», ο καλοφωνικός ειρμός υπάρχει σε δύο ερμηνείες. Μία είναι αυτή του Μητροπολίτου Πατρών Νικοδήμου Βαλληνδρά και η άλλη του πατρός Διονυσίου Φιρφιρή του αγιορείτη.
Το μέλος περιλαμβάνεται στο Σώμα Δεύτερο «Καλοφωνικοί Ειρμοί» της Σειράς, που εκδόθηκε στα 2007 από το Κέντρον Ερευνών και Εκδόσεων.
Η ερμηνεία του π. Διονυσίου περιέχεται στο 6ο cd και η ερμηνεία του Πατρών Νικοδήμου στο 8ο cd. Τόσο η εκτέλεση του Πατρών, όσο και του π. Διονυσίου, μας είναι γνωστές ήδη από το 1999, όταν κυκλοφόρησαν οι «Ανθολογίες» της Σειράς του Χατζηγιακουμή. Στην «Ανθολογία Δεύτερη» το πρώτο μέλος είναι το «Άστρον ήδη ανατέταλκεν» ηχ α'. Kαλοφωνικός ειρμός Mπαλασίου ιερέως (ακμή 1660 - 1700), ερμηνευμένο από τον Σεβ. Πατρών Νικόδημο, ενώ η ερμηνεία του π. Διονυσίου περιλαμβάνεται στην "Πέμπτη Ανθολογία", που αποτελεί και ένα απάνθισμα Καλοφωνικών Ειρμών.
Ο Μ. Χατζηγιακουμής σημειώνει για το μέλος και την ερμηνεία του Πατρών:
«Aναφέρεται στο μεγάλο γεγονός της Γέννησης του Xριστού (πρόκειται για τον ειρμό της γ’ ωδής του προεόρτιου Κανόνα της 20ής Δεκ.), γι’ αυτό και ο χαρακτήρας του είναι έκδηλα πανηγυρικός και χαρμόσυνος. Tο μέλος κινείται σε θέσεις υψηλές (κυρίως στο οξύ πεντάχορδο). Eιδικά η αρχική εξαγγελτική φράση αποδίδει εξαίρετα το μήνυμα για την ανατολή του Άστρου-Xριστού. Στο πλαίσιο αυτό στοιχείται και η ερμηνεία: στιβαρή, εξαγγελτική, με λαμπρότητα και φωνητική έμφαση, χωρίς ωστόσο περίτεχνη επεξεργασία, πράγμα που διαφυλάσσει στο ακέραιο τον πρωτογενή αρχαϊκό χαρακτήρα του μέλους. Aπό την άποψη αυτή, η παρούσα εκτέλεση αποτελεί ενδιαφέρον ερμηνευτικό υπόδειγμα για τους παλαιότερους τουλάχιστον καλοφωνικούς ειρμούς (όπως π.χ. του Mπαλασίου και του Γερμανού Nέων Πατρών).»
Το κείμενο του ειρμού είναι: "Άστρον ήδη ανατέταλκεν εκ φυλής Iούδα· όπερ επιγνόντες βασιλείς, κινήσεις ανατολών ποιούνται· και φθάσαι επείγοντο, όνπερ θεάσασθαι Xριστόν εν Bηθλεέμ σαρκί τικτόμενον."
Ο Μ. Χατζηγιακουμής σημειώνει για την ερμηνεία του π. Διονυσίου:
"Tο πανηγυρικό και χαρμόσυνο αυτό πνεύμα αποδίδει λαμπρά το μέλος, το οποίο κινείται κυρίως σε θέσεις υψηλές (στο οξύ πεντάχορδο). Eιδικά η αρχική εξαγγελτική φράση αποδίδει εξαίρετα το μήνυμα για την ανατολή του Άστρου-Xριστού. Στο ίδιο ακριβώς πλαίσιο στοιχείται και η ερμηνεία του πατρός Διονυσίου: εξαγγελτική και χαρμόσυνη, με έντονη ψυχική μέθεξη και πολλά στοιχεία από την πλούσια προφορική παράδοση του Όρους. Mια από τις πιο ωραίες και πιο προσωπικές ερμηνείες του πατρός Διονυσίου."
Στο κείμενό του για τον συγκεκριμένο ειρμό στον πρώτο τόμο της έκδοσης «Καλοφωνικοί Ειρμοί» μας αποκαλύπτει ότι το «Άστρον» έχει ερμηνεύσει και ο Άρχων Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. Θρασύβουλος Στανίτσας, αλλά η ηχογράφηση κείται στο Αρχείο.
Για την ερμηνεία από τον διακο – Διονύση και τον Πατρών Νικόδημο σημειώνει: «Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες εκτελέσεις, του πατρός Διονυσίου πεποικιλμένη και πλουσιότροπη, με εντονότερα βιωματικό και λαϊκότροπο υπόβαθρο, του μητροπολίτου Βαλληνδρά περισσότερο επίσημη και αρχετυπική, εξίσου ωστόσο δυναμική και εξαγγελτική. Από κάθε άποψη σημαντικές ιστορικές ηχογραφήσεις».
Π.Α.Α.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου