Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΖΩΗ ΣΕ ΡΥΘΜΟΥΣ ...ΛΙΤΑΝΕΙΟΣΕΛΦΙ ΚΑΙ ...ΑΝΤΙΓΡΑΦΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΕΛΕΩ ΕΦΡΑΙΜ!

Λιτανειοσέλφι

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Σε πρόσφατο άρθρο του με τίτλο «Πολιτισμική παγκοσμιοποίηση εντός των τειχών», ο καθηγητής Λαογραφίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Μ.Γ. Βαρβούνης, μας εξηγεί θαυμάσια πως χάνεται το μέτρο από την υπερβολική προβολή της εκκλησιαστικής ζωής σε ψηφιακά μέσα. 

Κατά την ταπεινή μας άποψη το μέτρο έχει χαθεί οριστικά, καθώς τα κριτήρια έχουν αλλοιωθεί πλήρως, και η κατάσταση δεν είναι αναστρέψιμη. 

Επισημαίνει - πολύ σωστά! – ο καθηγητής Βαρβούνης ότι «κληρικοί όλων των βαθμών εισάγουν κατά κανόνα άκριτα εθιμικές και λειτουργικές μορφές» και φέρνει τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα, όπως «διάφορες μορφές λιτανειών που μεταφέρονται από τόπο σε τόπο, εισαγωγή στη θεία λατρεία μορφών του μοναστηριακού τυπικού, μεταφορές λειψάνων και ιερών εικόνων, εγκαθίδρυση αντιγράφων περιπύστων και θαυματουργών εικόνων, κυρίως δε η ευκαίρως ακαίρως θέσπιση νέων τοπικών εορτών και τελετουργιών.» 

Η Ιδιωτική Οδός έχει προ χρόνων επισημάνει το απαράδεκτο γεγονός της μεταφοράς λειψάνων και εικόνων ανά την Ελλάδα – ακόμα και από ενορία σε ενορία της ίδιας Μητρόπολης! – και η θέση μας είναι κάθετη: Θα έπρεπε να απαγορευτεί πάραυτα αυτή η πρακτική για χίλιους λόγους. 

Της …μόδας έγιναν τα τελευταία χρόνια και οι λιτανείες, ακόμα και παρεκκλησίων! Οι λιτανείες είναι πλέον η αιτία και η αφορμή για να κρατήσει ο προϊστάμενος του ναού δεσποτικό μπαστούνι , ως τελετάρχης. Κατά την εκκλησιαστική τάξη οι λιτανείες γίνονταν μόνο κατά την εορτή του πολιούχου και όχι κάθε μέρα χάριν …παιδιάς. 

Για την πρακτική της εγκαθίδρυσης αντιγράφων περιπύστων και θαυματουργών εικόνων, ας όψεται ο …ευρηματικός ηγούμενος της Μονής Βατοπεδίου Εφραίμ, ο οποίος λάνσαρε με μεγάλη επιτυχία τη νέα αυτή ατραξιόν. Περιάγει αντίγραφα ανά τας ρύμας και τας οδούς, ενισχύοντας έτσι το αδιαφιλονίκητο πλέον προφίλ του. Είναι ο μαιτρ του είδους: πώς χρησιμοποιεί την Παναγία για να δοξάζεται εκείνος. 

Όσο για την θέσπιση νέων τοπικών γιορτών και τελετουργιών, που επισημαίνει ο καθηγητής Βαρβούνης, τι να πει κανείς; Χαλάει ο κόσμος! Ο κάθε επίσκοπος θεσπίζει και από μία – τουλάχιστον – εορτή στην επαρχία του, με πρώτη την σύναξη των τοπικών αγίων. Και στο θέμα των τελετουργιών επίσης κάτι καινούργιο – όλως λαϊκίστικο – θα εφεύρουν οι …ευφάνταστοι κληρικοί μας. 

Οπότε, ο λειτουργικός …μπαξές έχει ό,τι φαντάζεται και δεν φαντάζεται κανείς. 

Περάστε κόσμε! 

Υ.Γ. Κατόπιν αυτών νομίζω πως είναι αστείο - ή έστω ρομαντικό - να μιλάνε κάποιοι ακόμα για «λειτουργική αναγέννηση».