 |
| Artwork: Ιωάννης - Πορφύριος Καποδίστριας |
Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Ο φίλος, σπουδαίος βιολιστής Γιώργος Δεμερτζής, από τους πλέον ειδικούς στη νεοελληνική λόγια μουσική, είχε την καλοσύνη να μου υποδείξει - πριν κάποια χρόνια - ένα βιντεάκι στο youtube, με ένα ανέκδοτο έργο του Μάνου Χατζιδάκι, τη Σουίτα για βιολί και πιάνο op. 7α.
Ξαφνιάστηκα ευχάριστα και είπα να ασχοληθώ λιγάκι με το ανέκδοτο έργο αυτό του Μάνου Χατζιδάκι.
Στον πάλαι ποτέ επίσημο ιστότοπο του συνθέτη, το συγκεκριμένο έργο περιλαμβανόταν στην υποενότητα της εργογραφίας του με τίτλο "έργα για πιάνο - κιθάρα", και οι μόνες πληροφορίες που δίνονται είναι ότι το έργο γράφτηκε στα 1954, δηλαδή όταν ο συνθέτης ήταν 29 χρονών, και είναι αφιερωμένο - προφανώς από τον ίδιο τον Χατζιδάκι - στον φίλο του συγγραφέα Μένη Κουμανταρέα.
Το 1954 είναι μια πολύ γόνιμη χρονιά για τον συνθέτη, καθώς γράφει επίσης τον περίφημο κύκλο του C.N.S, μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Αναλυτικότερα γράφει:
ΣΟΥΙΤΑ ΓΙΑ ΒΙΟΛΙ ΚΑΙ ΠΙΑΝΟ Ανέκδοτο
Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ CNS (Έργο 8) Τραγούδια για βαρύτονο και πιάνο
ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΗΣ ΝΥΧΤΑΣ του Σαίξπηρ. Ανέκδοτο
ΜΕ ΤΑ ΔΟΝΤΙΑ θεατρικό του Θ. Ουάιλντερ
και μουσική για τις ταινίες
ΝΥΧΤΕΡΙΝΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ του Α. Τερζάκη
ΜΑΓΙΚΗ ΠΟΛΙΣ του Νίκου Κούνδουρου
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΞΥΠΝΗΜΑ του Μιχάλη Κακογιάννη
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΜΕ ΤΙΣ ΑΚΑΚΙΕΣ του Δ. Ιωαννόπουλου
Η ΚΑΛΠΙΚΗ ΛΙΡΑ του Γιώργου Τζαβέλλα
Ο Χατζιδάκις σ' ένα γράμμα του, στις 31 Οκτωβρίου 1954, στον 20χρονο φίλο του Βασίλη Βασιλικό σημειώνει: "Εργάζομαι σ' έναν εξαντλητικό ρυθμό. Προς το παρόν τελειώνω τη μουσική στο έργο του Θόρντον Ουάιλντερ που ανεβάζει την Παρασκευή ο Κουν, και το 2ο φιλμ από τα 6 που έχω να κόψω". Η μαρτυρία είναι καταλυτική για την εργώδη προσπάθεια του συνθέτη εκείνη τη χρονιά.
Ο Χατζιδάκις σ' ένα γράμμα του, στις 31 Οκτωβρίου 1954, στον 20χρονο φίλο του Βασίλη Βασιλικό σημειώνει: "Εργάζομαι σ' έναν εξαντλητικό ρυθμό. Προς το παρόν τελειώνω τη μουσική στο έργο του Θόρντον Ουάιλντερ που ανεβάζει την Παρασκευή ο Κουν, και το 2ο φιλμ από τα 6 που έχω να κόψω". Η μαρτυρία είναι καταλυτική για την εργώδη προσπάθεια του συνθέτη εκείνη τη χρονιά.
Το γεγονός ότι ο Χατζιδάκις περίπου ένα χρόνο πριν, 1952-1953, γράφει την Ιονική Σουίτα (έργο 7) για πιάνο, σημαίνει ότι οι συνθέσεις για πιάνο του 1954 είναι μια συνέχεια αυτής της μουσικής του αναζήτησης. Είναι άραγε τυχαίο ότι η Ιονική Σουίτα είναι op. 7 και η Σουίτα για βιολί και πιάνο op. 7α;
Αξίζει να παραθέσουμε εδώ και την εκτίμηση του μεγάλου μουσικοκριτικού Μίνου Δούνια, ο οποίος τη χρονιά που ο Χατζιδάκις συνέθεσε τη Σουίτα που μας ενδιαφέρει εδώ, παρακολουθεί την περίφημη σουίτα Το Καταραμένο φίδι του Χατζιδάκι (που έκανε μεγάλη επιτυχία με το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου στα 1950) σε μια εκτέλεση για δύο πιάνα, με τον Αργύρη Κουνάδη και τον Χατζιδάκι (11 Φεβρουαρίου 1954). Η επιτυχία αυτής της εκτέλεσης ήταν τέτοια ώστε ο Μ. Δούνιας σημειώνει: "Ασφαλώς ο Μάνος Χατζιδάκις είναι σήμερα ο δημοφιλέστερος Έλλην συνθέτης. Το εκστατικό εκείνο ακροατήριο μου φάνηκε σαν να διαλαλούσε με τον ντελάλη του πασά ότι ο Χατζιδάκις αξίζει να λαμβάνει τον θρόνον" (Μίνου Δούνια, Μουσικοκριτικά, σ. 173).
Δεν ξέρω πότε έχει παιχτεί δημόσια αυτό το έργο του Χατζιδάκι, εννοώ τη Σουίτα. Το βίντεο στο youtube μαρτυρεί μια δημόσια εκτέλεσή του (από τα χειροκροτήματα στο τέλος) από τον περίφημο βιολιστή Τάτση Αποστολίδη και τον πιανίστα γιό του Πέτρο Αποστολίδη. Με δεδομένο ότι πατέρας και γιός γνωρίζουμε ότι συν
έπρατταν συχνά σε Σονάτες για βιολί και πιάνο, θεωρούμε πως σε μια απ' αυτές τις εμφανίσεις τους συμπεριέλαβαν και τη Σουίτα του Χατζιδάκι.
έπρατταν συχνά σε Σονάτες για βιολί και πιάνο, θεωρούμε πως σε μια απ' αυτές τις εμφανίσεις τους συμπεριέλαβαν και τη Σουίτα του Χατζιδάκι.
Η γνωριμία Χατζιδάκι - Τάτση Αποστολίδη είναι πολύ παλιά. Από μια πρόχειρη έρευνα που έκανα (γιατί θα επανέλθω) βρήκα ότι συμμετείχαν σε μια συναυλία με έργα ελλήνων συνθετών της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών τον Μάρτιο του 1957! Ο Χατζιδάκις έπαιξε την περίφημη "Αχιβάδα" του και ο Τάτσης Αποστολίδης με το Ελληνικό Κουαρτέτο το Δεύτερο Κουαρτέτο (1955) του Γιώργου Σισιλιάνου. Άρα η γνωριμία ήταν ουσιαστική και η μουσική συναντίληψη δεδομένη.
Έτσι, το να ερμηνεύσει ο Αποστολίδης μια Σουίτα για βιολί και πιάνο του Χατζιδάκι εκείνης της εποχής, φαίνεται πως έχει αυτοβιογραφική χροιά. Κι ακόμα, ο Αποστολίδης ήταν λάτρης και ερμηνευτής μεγάλου μέρους της νέας ελληνικής μουσικής δημιουργίας για βιολί. Δεν αποκλείεται ο Χατζιδάκις να τον είχε στο νου του όταν έγραφε την ελληνότροπη τριμερή Σουίτα του (Εισαγωγή, Ρετσιτατίβο, Λυρικό) που φυσικά ανήκει στα ατελή έργα του.
Ας ακούσουμε τη μοναδική αυτή εκτέλεση αυτού του ανέκδοτου χατζιδακικού έργου, που μας πάει σε αλλοτινούς καιρούς ευγενικούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου