ΤΟ ΟΡΑΤΟΡΙΟ "ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ" ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΠΕΤΡΙΔΗ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Πέτρου Πετρίδη (1892 – 1977): "Άγιος Παύλος". 

Ένα ορατόριο του σημαντικού αυτού συνθέτη της Εθνικής Μουσικής Σχολής. 

Του γεννημένου στη Νίγδη της Καππαδοκίας, του νεαρού σπουδαστή μουσικής στην Κωνσταντινούπολη, του εθελοντή στους Βαλκανικούς πολέμους, του διευθυντή του Γραφείου Τύπου της Ελληνικής Πρεσβείας στο Λονδίνο, του καθηγητή νεοελληνικής γλώσσας στη Σορβόνη, του αντεπιστέλλοντος μέλους της Γαλλικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών, του τακτικού μέλους της Ακαδημίας Αθηνών, του τιμηθέντος με τον Γαλλικό ταξιάρχη Γραμμάτων και Τεχνών.  

Ο "Άγιος Παύλος" του Πέτρου Πετρίδη είναι ένα ορατόριο σε κείμενο του συνθέτη, βασισμένο στα Ευαγγέλια, στις Πράξεις των Αποστόλων και στις Επιστολές του Αποστόλου Παύλου, σε δύο μέρη, για αφηγητή, σολίστ, χορωδία και ορχήστρα. Παρουσιάστηκε στο Ηρώδειο στις 29 Ιουνίου 1951, με αφορμή τον εορτασμό της 1900ής επετείου από την άφιξη του Αποστόλου Παύλου στην Ελλάδα.

«Εις πλάτος εμπνεύσεως, δύναμιν εκφράσεως, βάθος ιδεών, παραστατικότητα εικόνων, η δημιουργία του Πετρίδη είναι ανταξία του μεγαλειώδους θέματος και ανταπεκρίθη απολύτως στην οικουμενική σπουδαιότητα της μεγάλης χριστιανικής επετείου», έγραφε στις 6 Ιουλίου 1951 ο μουσικοκριτικός Μίνως Δούνιας, ο οποίος κλείνει το σημείωμά του ως εξής: «Ο Πετρίδης εδίδαξε και διηύθυνε ο ίδιος το έργον του με την στοργή και την μαεστρία που δεν ήταν βέβαια δυνατόν να περιμένη από άλλους. Έχω ακόμη ζωηρή την ανάμνηση των δύο εκτελέσεων που παρηκολούθησα με πραγματική συγκίνηση. Μία εντύπωσις κυριαρχεί, η εντύπωσις ενός έργου όπου η ισχυρή διάνοια, η καθαρή συνείδησις και η αστείρευτη έμπνευσις του συνθέτου εδημιούργησαν το πρώτο Ευρωπαϊκής σημασίας Ελληνικό ορατόριο. Πίσω από την περίτεχνη πολυμορφία των εναλλασσομένων εικόνων διαφαίνεται η συνοχή των αρχιτεκτονικών αναλογιών και η ενότης της ψυχικής προσφοράς. Πνεύμα πραότητος και διάπυρης εγκαρδιότητος αναβλύζει από τις σελίδες αυτής της δημιουργίας. Είναι σαν να πλανάται ανάμεσα στους απόκοσμους φθόγγους της αόρατη η μορφή του μάρτυρος Αποστόλου».
Το ενδιαφέρον είναι ότι ο "Αγιος Παύλος" παίχτηκε και στο Παρίσι! Στις 15 Δεκεμβρίου 1964. 
Σύμφωνα με την εφημερίδα "Η Καθημερινή" (15-11-1964): 
"Ανεχώρησεν αεροπορικώς διά Παρισίους ο ακαδημαϊκός μουσουργός κ. Πέτρος Πετρίδης, διά να επιληφθή των τελευταίων δοκιμών και της εκτελέσεως του βυζαντινού ορατορίου «Αγιος Παύλος». Η συναυλία θα φέρη οικουμενικόν χαρακτήρα, θα γίνη δε εις την αίθουσαν Πλεϋέλ την 15ην Δεκεμβρίου. Συμπράττουν η διάσημος παρισινή χορωδία Ελιζαμπέτ Μπρασσέρ και η συμφωνική ορχήστρα Λαμουρέ."
Στην Ελλάδα το έργο ανέβασαν αργότερα οι μαέστροι Βύρων Κολάσης (1975) και Βύρων Φιδετζής (2004). 

Χάρη στον απόστολο της Ελληνικής Μουσικής, μαέστρο Βύρωνα Φιδετζή, έχουμε πλέον στα χέρια μας και την πρώτη παγκόσμια ηχογράφηση του Ορατορίου του Πετρίδη, σε ψηφιακό δίσκο από την διεθνή δισκογραφική εταιρεία NAXOS (2024). 

Το CD είναι διπλό και το Ορατόριο καλύπτει ολόκληρο το πρώτο και μέρος από το δεύτερο cd, στο οποίο περιλαμβάνονται, επίσης, η 1η Συμφωνία και οι Κλέφτικοι Χοροί του συνθέτη. 

Ο Βύρων Φιδετζής διευθύνει την Συμφωνική Ορχήστρα και την Χορωδία της Εθνικής Ραδιοφωνίας της Βουλγαρίας, ενώ συμμετέχουν εξαιρετικοί έλληνες σολίστ: 

Μάρθα Αράπη, Σοφία Κυανίδου, σοπράνο

Ινές Ζήκου, μέτζο σοπράνο

Γιάννης Χριστόπουλος, Βαγγέλης Χατζησίμος, Δημήτρης Σιγαλός, τενόροι

Δημήτρης Τηλιακός, βαρύτονος

Χριστόφορος Σταμπόγλης, Παντελής Ψύχας, μπάσοι. 

Στο φυλλάδιο του CD περιλαμβάνεται ένα πολύ κατατοπιστικό κείμενο του Βύρων Φιδετζή για τον Πέτρο Πετρίδη και τα έργα που ηχογραφήθηκαν για πρώτη φορά, σε επιμέλεια Β. Φιδετζή. Σημαντική η συμβολή του πιανίστα Δημήτρη Γιάκα στην προετοιμασία των συντελεστών. 

Ακούστε αποσπάσματα από τα έργα ΕΔΩ. 
Παραθέτουμε στη συνέχεια το πρόγραμμα της πρώτης παρουσίασης του έργου, αλλά και την κριτική του Δ. Α. Χαμουδόπουλου, η οποία δημοσιεύτηκε στη "Νέα Εστία" (τεύχ. 942, 1951). Επίσης, παραθέτουμε και αποσπάσματα από την πρόσφατη, μοναδική ηχογράφηση του Ορατορίου.