«Εικόνες από μια Έκθεση»: Προσέγγιση στα έργα ζωγραφικής του Νίκου Νικολάου

Δημήτρης Παπανικολάου, μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών και Συγγραφέων Ηπείρου

«Άχ ομορφιά κι αν δεν μου παραδόθηκες ολόκληρη ποτέ 

Κάτι κατάφερα να σου υποκλέψω» 

Οδυσσέας Ελύτης, Τα ελεγεία της Οξώπετρας 

Αν «η αρχιτεκτονική είναι μια παγωμένη μουσική»,1 τότε η αρχιτεκτονική του χρώματος, που έχει κτιστεί σε αυτόνομους πυρήνες, έλκει το βλέμμα και δεικνύει ως σημειολογία, έναν τρόπο ερμηνείας των αποτυπωμένων μηνυμάτων στον χώρο και τον χρόνο. Ο Νίκος Νικολάου, πρωτοποριακός δημιουργός και πιστός λειτουργός της τέχνης του καμβά, -με επιρροές από τα μοντέρνα κινήματα και σε διαρκή συνομιλία με το έργο των μεγάλων ζωγράφων,- μορφοποιεί με των χρωμάτων την ηχώ και των αισθήσεων το νόμο, τα σχήματα των εμπνευσμένων του θεμάτων. Με τα αφαιρετικά του έργα, ως «ατέρμονα πεδία»2 και τις ασπρόμαυρες συνθέσεις του, ως σιωπηλή ενατένιση και θέαση εαυτού, εκφράζει το ονειρικό και φευγαλέο, απαντώντας στην υπαρξιακή αγωνία του δρώντος υποκειμένου.

Όπως ο Modest Mussorgsky και o Maurice Ravel, κορυφώνουν τη μουσική τους από μοτίβο σε μοτίβο και με του ρυθμού την ακολουθία, αναπτύσσουν επαναληπτικά τη μελωδία σε ολοκληρωμένο έργο, έτσι και ο Νίκος Νικολάου, δομεί τα σχέδια σε κλίμακα χρωματική, αποδίδοντας την ενορατικά εκπεμπομένη και ανοδικά μεγεθυμένη εικόνα, σε μορφή και περιεχόμενο. Με επιζωγραφίσεις γήινων χρωματικών αποχρώσεων, ενσωματώνει στοιχεία σήμανσης χρηστικών επιφανειών, σε πολύσημα μηνύματα επικοινωνίας, μετατρέποντας «κομμάτια κι αποσπάσματα»3 ενός θρυμματισμένου σύμπαντος, κυβιστικών και εξπρεσιονιστικών αναφορών, σε νέες νοηματοδοτήσεις. Με επινοητικότητα, μετασχηματίζει και αναδημιουργεί ένα κόσμο ονειρικής πανδαισίας, με επάλληλες χρωματικές φόρμες «ανεπίγνωστης ωραιότητος».4 Στοχάζεται και θυμοσοφεί, με τη ρυθμική αλληλουχία των χρωμάτων, που σαν παλίμψηστο αποκαλύπτει και φανερώνει, τη χωροχρονική διάσταση των κρυφών νοημάτων. Με ταπεινότητα δηλοί τη μοναχική του πορεία, σ’ ένα κλυδωνιζόμενο και διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο, διασώζοντας, με το κατακτημένο ύφος και ήθος, την ιδιοπροσωπία του. Η μορφοποίηση ιδεών και εννοιών, σε συνθέσεις υποβολής, αντανακλούν την ένταση των συναισθημάτων του και της συμπυκνωμένης έκφρασης, δίδοντας, με ποιητικό στοχασμό, απαντήσεις στο αίνιγμα της ύπαρξης. 

Βιβλιογραφία 

1.Herbert Read. «Η ιστορία της μοντέρνας ζωγραφικής». Μετάφραση: Ανδρέας Παππάς, Γιώργος Μανιάτης. Εκδόσεις Υποδομή. Αθήνα 1978 

2.Paul Klee. «Η εικαστική σκέψη. Τα μαθήματα στη σχολή του Μπαουχάουζ». Μετάφραση: Άννα Μοσχονά. Εκδόσεις Μέλισσα. Αθήνα 1989 

3.Αθηνά Σχινά. Κείμενα τόμων 1-29, «ΠΛΟΕΣ», εκδόσεις Ιδρύματος Π. & Μ. Κυδωνιέως Δισκογραφία 

1.Modest Mussorgsky. «Εικόνες από μια Έκθεση». Σουίτα για πιάνο. 1874 

2.Maurice Ravel. «Μπολερό». Έργο για μεγάλη ορχήστρα. 1928 

___________

Σημειώσεις 

1.Johann Reter Eckermann. Συνομιλίες με τον Wolfgang von Goethe. «I call architecture frozen music», στη συνάντηση Έκερμαν-Γκαίτε, 23 Μαΐου 1829; Μετάφραση: Δημήτρης Δημοκίδης. Εκδόσεις Printa. Αθήνα 2014 

2.Άννα Καφέτση. «Θεόδωρος Στάμος-Ζωγραφική 1945-1993», δίγλωσση έκδοση (ελληνικά-αγγλικά). Μετάφραση: Philip Ramp, σ.28. Από τις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης στη Δημοτική Πινακοθήκη Πατρών 1998 

3.Διονύσης Σαββόπουλος. «Πρωινό», στο L.P. «Ρεζέρβα». Lyra 1979 και στην έκδοση «η σούμα 1963-2003», σ.234. Εκδόσεις Ιανός ο μελωδός. Θεσσαλονίκη 2004 

4.Κώστας Λογαράς. Αφήγημα, στην ανθολογία «νέοι πατρινοί λογοτέχνες», σ.σ.1-9. Όστρακα. Πάτρα 1984 

Βιογραφικό σημείωμα 

Ο Νίκος Νικολάου γεννήθηκε στην Πάτρα και παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής στο εργαστήριο του Σπύρου Σώκαρη. Έχει συνεχή εικαστική παρουσία, από το 1985, με ατομικές και συμμετοχή σε ομαδικές εκθέσεις. Έργα του, υπάρχουν σε ιδιωτικές συλλογές και σε δημόσιους χώρους, εντός και εκτός Ελλάδος. 

«Εικόνες από μια Έκθεση» στο Πολύεδρο. Διάρκεια έκθεσης: 4-20 Απριλίου 2024.