Τα Θρησκευτικά είναι μάθημα, όχι κατήχηση

Με μεγάλη επιτυχία υλοποιήθηκε το απόγευμα της περασμένης Τετάρτης το επιμορφωτικό σεμινάριο που οργάνωσαν οι Σύμβουλοι Εκπαίδευσης κλ. ΠΕ01 Δρ. Χαράλαμπος Ανδρεόπουλος, Δρ. Nικόλαος Παύλου και Δρ. Νικόλαος Ματθαίου για τους θεολόγους εκπαιδευτικούς των περιοχών ευθύνης τους (Ανατ. Αττική / Στ. Ελλάδα - Θεσσαλία - Δυτ. Μακεδονία) και το οποίο είχε ως θέμα «Πιθανές ερμηνείες και παρερμηνείες για το ρόλο του Δημόσιου Σχολείου και τη θέση του μαθήματος των Θρησκευτικών», με εισηγητή τον καθηγητή Παιδαγωγικής και Διδακτικής Μεθοδολογίας στη Θεολογική Σχολή του Α.Π.Θ. κ. Αθανάσιο Στογιαννίδη. 

Εκατόν ογδόντα (180) και πλέον θεολόγοι, καθώς και εκπαιδευτικοί της Α/θμιας που διδάσκουν το μάθημα των Θρησκευτικών (ΜτΘ) παρακολούθησαν με αδιάπτωτο ενδιαφέρον, επί 2, 5 ώρες (5 – 7.30 μ.μ.) τη 2η διαδικτυακή συνάντηση, συμμετέχοντας ενεργά στο διάλογο και στις δράσεις που πραγματοποιήθηκαν στο – υπό τύπον και μορφή “Θεολογικού Εργαστηρίου” – επιμορφωτικό σεμινάριο που οργάνωσαν οι Σύμβουλοί τους. 

Ο ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜτΘ 

Ο καθηγητής κ. Στογιαννίδης επεσήμανε ευθύς εξ αρχής ότι στην έννοια του «δημόσιου» σχολείου περιλαμβάνονται (μαζί με τα κρατικά) και τα ιδιωτικά σχολεία τα οποία λειτουργούν με το ίδιο νομοθετικό πλαίσιο των κρατικών σχολείων, προσφέροντας / παρέχοντας την εκπαίδευση σε μαθητές και μαθήτριες μέσα απ΄ τα ίδια Προγράμματα Σπουδών σ΄ όλες τις βαθμίδες Εκπ/σης, απ΄ το Νηπιαγωγείο μέχρι και το Λύκειο. Αναφορικώς με τον προσανατολισμό του μαθήματος ο ομιλητής ανέφερε ότι, με βάση τις αποφάσεις 660/2018 και 1749-1750/2019 της Ολομελείας του ΣτΕ, ως βασική αποστολή του ΜτΘ έχει τεθεί η ανάπτυξη της ορθόδοξης χριστιανικής συνείδησης με σκοπό και στόχο την κατανόηση και εμπέδωση των θρησκευτικών δογμάτων, τα οποία ήδη οι ορθόδοξοι μαθητές (για τους οποίους το μάθημα είναι υποχρεωτικό) πρεσβεύουν, χωρίς, όμως, όπως υπογράμμισε ο κ. Στογιαννίδης, η διδασκαλία, στο πλαίσιο του σχολικού μαθήματος, να έχει μορφή κατηχήσεως, ώστε να μην διακυβεύεται η διάπλαση της ελεύθερης προσωπικότητάς τους. Η κατήχηση είναι ξεκάθαρα έργο - απ’ τα πιο σημαντικά και σπουδαία - της Εκκλησίας. Άλλωστε, όπως σημείωσε, και οι διατάξεις της Eυρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ε.Σ.Δ.Α., αρ. 8) αποκλείουν ρητά όχι μόνο τον κατηχητικό χαρακτήρα του ΜτΘ, αλλά και τον χαρακτήρα του ως “δογματική ομολογία πίστεως».

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 

Προσεγγίζοντας παιδαγωγικά το θέμα ο κ. Στογιαννίδης αναφέρθηκε στην προοπτική θεμελίωσης ενός MτΘ ως δυνατότητας διερεύνησης και αναστοχασμού σχετικά με το “πολιτικώς” υπάρχειν της Εκκλησίας όπως αυτό σημασιολογείται στον χώρο της Ορθόδοξης παράδοσης και ζωής. Με γνώμονα αυτόν τον προσανατολισμό, υπογράμμισε, το μάθημα καλείται μέσα στο “εικονικό” περιβάλλον του σχολείου να εξετάσει την ορθόδοξη χριστιανική παράδοση, θέτοντας ως αντικείμενο διδασκαλίας όχι απλώς μία καταγεγραμμένη διδασκαλία περί Θεού, ανθρώπου και κόσμου, αλλά ένα παράδειγμα, έναν τρόπο του να υπάρχει κανείς μέσα στον κόσμο μαζί με τους συνανθρώπους του (…) Μέσα από το πρίσμα αυτό, τόνισε ο κ. Στογιαννίδης, το ΜτΘ λαμβάνει έναν εξόχως “πολιτικό” χαρακτήρα και το αντικείμενο της διδασκαλίας του (η Ορθόδοξη παράδοση και ζωή σε διάλογο με τον κόσμο) καταδεικνύεται ως μορφωτικό αγαθό “πολιτικής” φύσεως. Πρόκειται για την πρόταση περί ενός μαθήματος το οποίο, κατά μίμηση της Εκκλησίας που αγκαλιάζει σε οικουμενική διάσταση τη κτίση και την ανθρωπότητα όλη, έτσι και αυτό (το ΜτΘ) θα μπορούσε ν΄ αποτελέσει μια πρόσκληση «πολιτικής» φύσεως σε όλους τους μαθητές, ανεξαρτήτως των θρησκευτικών και εν γένει των κοσμοθεωρητικών τους αντιλήψεων. Εν προκειμένω, διευκρίνισε ο ομιλητής, τοποθετούμε τον επιθετικό προσδιορισμό “πολιτικός” μέσα σε εισαγωγικά, για να καταστήσουμε εμφανές ότι το μάθημα αυτό δεν παραπέμπει στην πολιτική διακυβέρνηση ή την πολιτική εξουσία, αλλά στο πολιτικώς υπάρχειν, δηλ. στην “πόλη” ως σύνολο και ως ολότητα δράσεων του ανθρώπου. Ακολούθησε διάλογος με τους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς, στο πλαίσιο του οποίου εκφράσθηκε προβληματισμός για το γεγονός ότι πολλά παιδιά εισέρχονται στο Γυμνάσιο με πολλά μαθησιακά κενά στο ΜτΘ εξ αιτίας δυσλειτουργιών στη εν γένει διδασκαλία του μαθήματος στο Δημοτικό και υποστηρίχθηκε ότι θα ήταν αναγκαίά η διοργάνωση επιμορφωτικών σεμιναρίων για τους εκπ/κούς της Α/θμιας (ιδιαιτέρως για τους διδάσκοντες το ΜτΘ) εν όψει μάλιστα της εισαγωγής από την επομένη σχολική χρονιά των νέων Προγραμμάτων Σπουδών. Τέλος, συζητήθηκε το θέμα της αναμενομένης εντάξεως στο πρόγραμμα του «ισοτίμου» και συναφούς (θρησκειολογικού / φιλοσοφικού περιεχομένου) μαθήματος για τους (ετεροδόξους, αλλοθρήσκους, αγνωστικιστές, αθέους, κλπ) μαθητές που απαλλάσσονται από το μάθημα των θρησκευτικών και τονίσθηκε ότι η ανάθεση της διδασκαλίας του, δικαιωματικά - εξ επόψεως επιστημονικών και παιδαγωγικών κριτηρίων - αφορά και ανήκει στην ειδικότητα των Θεολόγων (ΠΕ01). 

ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 

Το “Θεολογικό Εργαστήριο” (το οποίο ξεκίνησε θα λειτουργεί σε μηνιαία βάση και ανεξάρτητα από τις άλλες επιμορφωτικές δράσεις και πρακτικές των Συμβούλων Εκπαίδευσης) απευθύνεται στους θεολόγους εκπ/κούς (μονίμους και αναπληρωτές) των Νομών: Φθιώτιδας, Καρδίτσας, Ανατ. Αττικής (αρμοδιότητας του Σ.Ε. Χαρ. Ανδρεόπουλου) Λάρισας, Τρικάλων, Μαγνησίας (Σ.Ε. Νικ. Παύλου) και Κοζάνης, Γρεβενών, Καστοριάς, Φλώρινας, Πιερίας και Ιωαννίνων (Σ.Ε. Νικ. Ματθαίου). Οι διαδικτυακές συναντήσεις (μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας Cisco Webex) διεξάγονται εκτός ωραρίου λειτουργίας των σχολείων και η συμμετοχή των εκπ/κών σ΄ αυτές είναι προαιρετική. Η θεματολογία των συναντήσεων θα περιλαμβάνει θέματα Διδακτικής των Θρησκευτικών, δειγματικές διδασκαλίες, ζητήματα Διοίκησης της Εκπαίδευσης, εφαρμογές των Τ.Π.Ε. στα Θρησκευτικά, διαχείρισης της σχολικής τάξης, πληροφόρηση για νέες τάσεις και ρεύματα της θεολογικής επιστήμης, κ.α. 

* Η επόμενη (3η) διαδικτυακή συνάντηση με ένα εξίσου ενδιαφέρον και ελκυστικό θέμα, θα πραγματοποιηθεί περί τα μέσα Δεκεμβρίου (θα εκδοθεί σχετική ανακοίνωση/πρόσκληση συμμετοχής). Στους εκπ/κούς που θα παρακολουθήσουν ανελλιπώς το κύκλο των σεμιναρίων θα χορηγηθεί Βεβαίωση συμμετοχής.