Μια ιδιαίτερα σημαντική έκθεση φιλοξενεί αυτόν τον καιρό το περίφημο ανάκτορο του Τοπ Καπί στην Κωνσταντινούπολη: Ρωμιοί ζωγράφοι της Πόλης. Την έκθεση επιμελήθηκε η Αρμένισσα Μάιντα Σαρίς, η οποία σε συνέντευξή της στον Νίκο Μπακουνάκη και Το Βήμα της Κυριακής μας λέει πολλά και ενδιαφέροντα, και μας αποκαλύπτει τον μέγιστο Ρωμιό ζωγράφο Κωνσταντίνο Κυζικινό, στον οποίο αφιερώνεται μία αίθουσα με προσωπογραφίες του αλλά και έργα του (36 εκτίθενται) με θρησκευτικά θέματα που είχε φιλοτεχνήσει για τις ορθόδοξες εκκλησίες της Πόλης. Οι Τούρκοι τον ξέρουν ως Καπιδαγλί Κονσταντίν, επειδή καταγόταν από την Κύζικο· και η Κύζικος στα τουρκικά είναι Καπιδάγ. Ο Κυζικινός έδρασε την εποχή της βασιλείας του σουλτάνου Σελίμ του Γ΄ (1789-1807) και τα κοσμικά έργα του, κυρίως οι προσωπογραφίες των σουλτάνων, αποτελούν τα πρώτα οθωμανικά δείγματα τέχνης της περιόδου της εκδυτικοποίησης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η συνύπαρξη θρησκευτικών έργων με κοσμικά χαρακτήριζε τη δραστηριότητα των ελλήνων ζωγράφων της οθωμανικής εποχής. Λέει η Σαρίς: «Οι έλληνες ζωγράφοι που φιλοτεχνούσαν εικόνες και θρησκευτικά έργα για τις εκκλησίες, εργάζονταν ταυτόχρονα και στα ανάκτορα. Διακοσμούσαν τοίχους και φιλοτεχνούσαν τα πορτρέτα των σουλτάνων. Οι ίδιοι οι σουλτάνοι παρήγγελναν τα έργα. Ο διασημότερος ζωγράφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν ο Κωνσταντίνος Κυζικινός, ο ζωγράφος του σουλτάνου Σελίμ του Γ΄».
Η έρευνα για την ανακάλυψη έργων συνεχιζόταν μέχρι την τελευταία στιγμή. Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της έκθεσης ανακαλύφθηκε και συντηρήθηκε και μια εξαιρετική Σταύρωση με την υπογραφή του Κωνσταντίνου Κυζικινού, έργο του 1807, στον Ναό του Αγίου Δημητρίου στα Ταταύλα (αυτή που δημοσιεύουμε εδώ).
Δεν έχουμε πολλές πληροφορίες για τον Κυζικινό. Το σίγουρο είναι ότι σπούδασε στην Ευρώπη και ότι τα πορτρέτα τον φέρνουν πολύ κοντά στη δυτική τέχνη της εποχής.Ενα δυτικό πνεύμα φαίνεται ότι διατρέχει και το θρησκευτικό έργο του Κυζικινού,εικόνες για τις ορθόδοξες εκκλησίες της Πόλης. Για παράδειγμα το βασικό μοτίβο της Σταύρωσης, είναι η αγωνία και ο εξανθρωπισμός των προσώπων τόσο του Χριστού όσο και των άλλων που βρίσκονται κάτω από τον Σταυρό.
Η επιμελήτρια της έκθεσης Μάιντα Σαρίς είπε στον Νίκο Μπακουνάκη ότι προκειμένου να συλλέξει πληροφορίες έβαλε καταχωρίσεις και αγγελίες σε εφημερίδες της Κωνσταντινούπολης. Η ανταπόκριση ήταν άμεση. Μέλη των οικογενειών των ζωγράφων, που είχαν εγκαταλείψει την Τουρκία, την επισκέφθηκαν και της έδωσαν ό,τι πληροφορίες είχαν για τους καλλιτέχνες προγόνους τους. «Οι περισσότεροι ήταν πολύ συγκινημένοι μπροστά σε μια τέτοια ανακάλυψη» είπε.
Ο πατέρας του μητροπολίτη Πριγκιποννήσων Ιάκωβου Σωφρονιάδη, ο Ιωάννης Σωφρονιάδης, είναι ένας από τους ζωγράφους. Ο μητροπολίτης διέθετε σημαντική συλλογή έργων του. Τώρα εκτίθενται στο Τοπ Καπί. Αλλά και ο θείος του οικουμενικού πατριάρχη Βαρθολομαίου ήταν ζωγράφος. Μία από τις προσωπογραφίες του παρουσιάζεται στην έκθεση (στην φωτογραφία του Ν. Μαγγίνα ο Πατριάρχης μπροστά στην προσωπογραφία του θείου του). Η Μάιντα Σαρίς ομολογεί ότι για την έρευνά της ήταν πολύτιμη η σχετική εργασία του μητροπολίτη Αθανάσιου Παπά, ιστορικού τέχνης, ενώ αναγνωρίζει τη μεγάλη υποστήριξη που της παρείχαν ο γενικός πρόξενος της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη Βασίλειος Μπορνόβας αλλά και ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Για τα εγκαίνια της έκθεσης, που έκανε ο Πατριάρχης και ο Τούρκος Υπουργός Πολιτισμού, διαβάστε το σχετικό ρεπορτάζ στο Φως Φαναρίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου