Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Επιστημονική ημερίδα διαλόγου για την Παιδεία, την Πρόνοια και την Ψυχική Υγεία, τον Πολιτισμό και το Περιβάλλον, διοργάνωσε και συντόνισε η δημοσιογράφος, κλασική φιλόλογος και υποψήφια ευρωβουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία Βίκυ Φλέσσα. 

Η ημερίδα, που πραγματοποιήθηκε την Δευτέρα 27 Μαϊου 2024 στο Ωδείο Αθηνών, είχε ως θέμα: "Η Ευρώπη στο μέλλον: Επιστροφή στον Άνθρωπο". 

Η ημερίδα αποτέλεσε ένα σημείο συνάντησης και εμβάθυνσης Ακαδημαϊκών Επιστημόνων, καθώς και άλλων εξεχόντων προσώπων τής επιστήμης και της τέχνης, μεταξύ των οποίων οι: Γεώργιος Μπαμπινιώτης, Σταμάτης Κριμιζής, Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, Μαρία Ευθυμίου, Θεόδωρος Παπαγγελής, Δημήτριος Γιατρομανωλάκης, Σοφία Καλανταρίδου, Αντώνης Μακρυγιαννάκης, Δημήτριος Καραγιάννης, Ελένη Αγγελοπούλου-Καραγιάννη, Χρήστος Ζερεφός, Ειρήνη Σταματούδη, Χρυσόστομος Σταμούλης, Παναγιώτης Ροϊλός, Κώστας Βαρώτσος, Γεώργιος Χρούσος, Μητροπολίτης Βελγίου, κ. Αθηναγόρας, Ευγενία Μανωλίδου.

Ο Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, Χρυσόστομος Σταμούλης, στην δική του παρέμβαση, υπογράμμισε τα παρακάτω σημεία: 

Η υποχώρηση του θρησκευτικών κοινοτήτων και του μυστηρίου της πίστης στην Ευρώπη, η υποχώρηση των Εκκλησιών διαβρώνει την κοινωνική ζωή, την ενότητα και στατικότητα των κοινωνιών και αδυνατίζει τα δικαιώματα του ανθρώπου. Μείζων δε τούτων η αγάπη. Η σημαντικότητα της "Μπλε" ταινίας του Κριστόφ Κισλόφσκι για τον δυτικό πολιτισμό, που κορυφώνεται στον μελοποιημένο από τον Ζμπίκνιεφ Πραισνερ Ύμνο της Αγάπης που βρίσκεται στα θεμέλια του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Να μιλήσουμε ξανά για έναν πολιτισμό της σάρκωσης. Κενωτικό και μαζί προσληπτικό. Έναν πολιτισμό στο κέντρο του οποίου βρίσκεται ο άνθρωπος που αντλεί από τα έσχατα. Να μιλήσουμε, λοιπόν για μια επιστροφή στο μέλλον, όπου περιμένει ο αναστημένος σαρκωμένος Λόγος. Ο Χριστός της ιστορίας και των εσχάτων. Ο πολιτισμός της σαρκώσεως αφορά τους Ορθόδοξους, τους Χριστιανούς εν γένει, αλλά και όλους εκείνους οι οποίοι χωρίς να αποτελούν μέλη της εκκλησιαστικής κοινότητας αντλούν τρόπο υπάρξεως από έναν τρόπο που καταφάσκει τον άνθρωπο, την ελευθερία του και την ετερότητά του. 

Παραθέτουμε εδώ το βίντεο της παρουσίασης του  Χρυσόστομου Σταμούλη.

 

ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΩΝ ΑΡΧΟΝΤΩΝ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΘΡΟΝΟΥ

Από την επίσημη έναρξη του Συνεδρίου στην Στοά του Αττάλου (27-5-2024)

Συμμετέχοντας στο 4ο Διεθνές Συνέδριο των Αρχόντων του Οικουμενικού Πατριαρχείου (26-28  Μαΐου 2024) και την 1η Παγκόσμια Συνάντηση των Αρχόντων (Τετάρτη, 29 Μαΐου), στην Αθήνα. 

Το Συνέδριο είχε ως θέμα την προστασία της θρησκευτικής ελευθερίας, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ η Συνάντηση εξέτασε τις καλύτερες δυνατές ενέργειες για την στήριξη και ενίσχυση του Οικουμενικού Πατριαρχείου. 

Κατά τη διάρκεια της δεύτερης ημέρας των εργασιών του Συνεδρίου των Αρχόντων για τη θρησκευτική ελευθερία κεντρικός ομιλητής ήταν ο πρ. υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο.

Στο Συνέδριο μίλησαν, επίσης, ως κεντρικοί ομιλητές: ο Σεβασμιώτατος Ρωμαιοκαθολικός Αρχιεπίσκοπος Vilnius Gintaras Grušas, Πρόεδρος του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Επισκοπικών Συνελεύσεων (CCEE) και η Γενική Γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης Δρ. Δέσποινα Χατζηβασιλείου-Τσοβίλη. 

Στο δείπνο με το οποίο έληξαν οι εργασίες του Συνεδρίου και της Συνάντησης των Αρχόντων, μίλησε ο πρ. Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, Καθηγητής κ. Ευάγγελος Βενιζέλος. 

Την όλη διοργάνωση είχε αναλάβει το Τάγμα των Αρχόντων του Αγίου Ανδρέα της Αμερικής και συμμετείχαν: η Αδελφότης Οφφικιαλίων "Παναγία η Παμμακάριστος" (Ελλάδα και Ευρώπη) και η Αδελφότης Αρχόντων "Αγιος Παύλος" (Καναδάς). 

Στο Συνέδριο και στην Παγκόσμια Συνάντηση των Αρχόντων προβλήθηκαν σε βίντεο σημαντικά μηνύματα του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου. 

Ο Πατριάρχης εκπροσωπήθηκε στο Συνέδριο από τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής κ. Ελπιδοφόρο και στην Συνάντηση από τον Σεβ. Μητροπολίτη Γέροντα Χαλκηδόνος κ. Εμμανουήλ. 

Στην έναρξη του Συνεδρίου απηύθυνε χαιρετισμό ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος.

Παρέστησαν, επίσης, ιεράρχες του Θρόνου από το εξωτερικό. 

Με τους Άρχοντες Ηλία Δαμιανάκη (ΗΠΑ) κσι Γιώργο Βλαντή (Γερμανία) κατά την δεξίωση 
στο Υπουργείο Εξωτερικών (26-5-2024) 

Με τον Πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα Γιώργο Τσούνη, κατά το επίσημο δείπνο 
στο Μουσείο της Ακρόπολης (27-5-2024)

Με τον Άρχοντα Μ. Χαρτοφύλακα της Μ.τ.Χ.Ε. Λάκη Βίγκα από την Πόλη

Ο Πρόεδρος του Τάγματος των Αρχόντων της Αμερικής, Δρ Αντώνιος Λυμπεράκης, 
μιλώντας στην Παλαιά Βουλή κατά την Παγκόσμια Συνάντηση των Αρχόντων (29-5-2024). 

Καταγράφοντας το βιντεοσκοπημένο Πατριαρχικό Μήνυμα προς την Συνάντηση 
των Αρχόντων στην Παλαιά Βουλή (29-5-2024) 

Με τον κ. Ευάγγελο Βενιζέλο στο επίσημο δείπνο στο Ζάππειο (29-5-2024) 

Με τον Σεβ. Μητροπολίτη Βελγίου κ. Αθηναγόρα στο Ζάππειο (29-5-2024) 

Η ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΚΑΤΑΦΥΓΙΩΤΙΣΣΑ ΤΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΥΤΑΡΑ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Τον Οκτώβριο του 2008 επισκέφθηκα την έκθεση Ιστορώντας μορφές με έργα του Δημήτρη Μυταρά στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β&Μ Θεοχαράκη. Ξεχώριζε φυσικά η "δέησή" του! Μια εγκατάσταση με θέμα «Παναγία η Καταφυγιώτισσα» που την πρωτοπαρουσίασε εκεί και ήταν το εκκλησάκι που ζωγράφισε στο Σούνιο το 2006, πανομοιότυπο σε φυσικό μέγεθος. 

Πέρασαν 10 χρόνια από τότε που διάσημος έλληνας ζωγράφος αγιογράφησε την μικρή αυτή εκκλησία στο 58ο χιλιόμετρο Αθηνών - Σουνίου, στην Παλαιά Φώκαια. Ο ίδιος εξήγησε το εγχείρημά του: 

«Δεν είμαι αγιογράφος. Θα ήταν λάθος να ακολουθήσω το τυπικό του Διονυσίου εκ Φουρνά. Όμως η ζωγραφική μου είναι κοντά στην ουσία της παράδοσης. Η βυζαντινή τέχνη είναι μια πολύ μεγάλη τέχνη. Εξελίχθηκε από την αρχαία ελληνική ζωγραφική, τα πορτρέτα φαγιούμ, και προωθήθηκε από το θεοκρατικό σύστημα του Βυζαντίου στη διαμόρφωση ενός ύφους διαφορετικού, που επηρέασε την Αναγέννηση. Είναι η ζωγραφική καταγωγή μας, γιατί υπακούει στο ελληνικό φως. Οι σκιές είναι θερμές, τα φώτα ψυχρά. 

Ο τρόπος που αναλύει το περιβάλλον και την παράθεση των χρωμάτων πέρασε και στη σημερινή ζωγραφική. Το ελληνικό φως είναι διαφορετικό. Δίνει την αίσθηση του χρυσού και κάνει τα αντικείμενα τρεις φορές πιο φωτεινά. Ζωγράφισα ό,τι έβλεπα γύρω μου και με συνέπεια στη βυζαντινή άποψη ως προς το χρωματολόγιο, όχι ως προς το θεματολόγιο».

«Αγιογράφος δεν είμαι», ξαναλέει ο ζωγράφος. «Το έφτιαξα όπως το ένιωσα εκείνη τη στιγμή. Έβαλα ένα μάτι που βλέπει ο Θεός και ζωγράφισα τον Χριστό και την Παναγία. Και τεράστιους αγγέλους. Μπήκε ένας δεσπότης στο εκκλησάκι και μου είπε: “κ. Μυταρά, είστε καλά; Τι κάνετε; Πού είναι το τέμπλο; Οι άγιοί μας;”. Ήταν τόσο φοβισμένος, σαν να είχε δει τον διάβολο! Εγώ έτσι είδα τον Θεό. Τον Θεό τον βλέπω γύρω μου στη φύση! Ο Θεός καταγράφεται στον χώρο!», λέει ο ζωγράφος. 

Πέρα από τη βυζαντινή παράδοση, στο εκκλησάκι υπάρχουν μόνο δύο εικόνες στο τέμπλο, του Χριστού και της Παναγίας, που είναι αγκαλιασμένοι – θα λέγαμε - από φτερωτούς ανθρώπους. Δεν υπάρχουν άγιοι, παρά μόνο ζωγραφισμένες μορφές που πετούν, ανάμεσα σε πουλιά και φυτά της Αττικής. Είναι μορφές-άνεμοι «που κουβαλούν τον πόνο της ανθρώπινης μοίρας». 

Ή όπως θα ‘λεγε κι ο Ελύτης στο Δοξαστικόν: 

Οι σημάντορες άνεμοι που ιερουργούνε 

που σηκώνουν το πέλαγος σα Θεοτόκο 

που φυσούν και ανάβουνε τα πορτοκάλια 

που σφυρίζουν στα όρη κι έρχονται 

Λέει πάλι ο Μυταράς: «Ζωγράφισα το εσωτερικό μιας μικρής εκκλησίας κοντά στο σπίτι μου στο Σούνιο. Βρίσκεται επάνω σε μια μικρή χερσόνησο, όπου η θάλασσα περιβάλλει το χώρο. Πιστεύω ότι αν υπάρχει Θεός βρίσκεται εκεί. Η φύση είναι ζωντανή, γεμάτη σκίνα και άγρια λουλούδια. Οι άνεμοι είναι καθημερινά γύρω σου και αισθάνεσαι την παρουσία τους. Τα πουλιά γεμίζουν τον ουρανό: γλάροι, χελιδόνια, κοτσύφια και σπουργίτια. Όλα αυτά τα ζωγράφισα μέσα στο εκκλησάκι. Προσωποποιημένοι άνεμοι με τα ονόματά τους, δέντρα, καράβια και πουλιά, είναι όλα εκεί.» 

Και πάλι μας παραπέμπει στους ανέμους του Ελύτη: 

Ο Μαΐστρος, ο Λεβάντες, ο Γαρμπής 

ο Πουνέντες, ο Γραίγος, ο Σιρόκος 

η Τραμουντάνα, η Όστρια 

«Και στη μέση ο Χριστός είναι η δυνατή παρουσία ενός αληθινού νέου, γεμάτου φλόγα επαναστάτη», λέει ο Μυταράς. 

"Aγαπάς, σέβεσαι ορισμένα πράγματα και κάποια στιγμή αρχίζεις να τα ξεχωρίζεις. Τι είναι το ένα; Τι είναι το άλλο; Τι είναι η θρησκεία; Πόσο ουσιαστικό αυτό είναι στη ζωή ενός ανθρώπου; Τι του δίνει ή τι δεν του δίνει; Ο Χριστός μίλησε συγκλονιστικά και πλήρωσε πολύ ακριβά γι' αυτό. Μάταια προσπαθούμε να κάνουμε πράξη το λόγο του. 

Όταν προσφέρθηκα να εικονογραφήσω το εκκλησάκι είπα ότι δεν θέλω χρήματα, όχι για να πάω στον παράδεισο, αλλά για να μη μου επιβάλλουν οι άλλοι τις απόψεις τους. Το αποτέλεσμα μπορεί να ξενίζει, να μοιάζει προκλητικό, όμως το εκκλησάκι αυτό είναι μια προσευχή που πάντα χρωστούσα. Όταν σταθείς εκεί, θα αισθανθείς την επαφή με τον Θεό καθώς φυσούν οι άνεμοι. Δεν είμαι φανατικά χριστιανός, είμαι βαθύτατα χριστιανός. Όλοι οι κληρικοί ας ξαναδιαβάσουν την Καινή Διαθήκη, να δούνε όσα έκανε ο Χριστός, που τα αποσιωπούνε. Ξεχνάνε το "να δίνεις έναν από τους δύο χιτώνες σου". Σήμερα ισχύει το "κάνατε τον οίκο του Θεού, οίκο εμπορίου". 

Δεν ξέρω αν ο Μυταράς ονόμασε την Παναγία «Καταφυγιώτισσα». Δράττομαι της ευκαιρίας, όμως, για δυο λόγια. Το σχετικά σπάνιο για την Παναγία επίθετο «Καταφυγή» προέρχεται από τη βυζαντινή υμνολογία (π.χ. στον Μεγάλο Παρακλητικό Κανόνα ψάλλουμε: "Προς τίνα καταφύγω άλλην αγνή;"), στην οποία αναγνωρίζεται και τονίζεται ο καθοριστικός και παρηγορητικός ρόλος της μητέρας του Θεανθρώπου ως σωτήριου καταφυγίου των χριστιανών. Γι’ αυτό και στο πρώτο τροπάριο του Μικρού Παρακλητικού Κανόνα ψάλλουμε: «Πολλοίς συνεχόμενος πειρασμοίς, προς Σε καταφεύγω, σωτηρίαν επιζητών…» ή στο μεγαλυνάριο «… προς σέ καταφεύγω την Κεχαριτωμένην, ελπίς απηλπισμένων, συ μοι βοήθησον». 

Η Παναγία η Καταφυγιώτισσα του Μυταρά ας είναι ανεμόεσσα. Κι ψυχή μας «εκατόφυλλη ανοιχτή στον άνεμο της Παναγίας!» (Ελύτης). 

Ο Δημήτρης Μυταράς (1934-2017) ήταν αναμφισβήτητα ένας από τους σπουδαιότερους σύγχρονους Έλληνες ζωγράφους. 

Φέτος συμπληρώνονται (στις 18 Ιουνίου), ενενήντα χρόνια από τη γέννησή του. 

Στο έργο του κυριάρχησαν τα εξπρεσιονιστικά στοιχεία και το έντονο χρώμα. Στο μεγαλύτερο μέρος του έργου του τα θέματα είναι ανθρωποκεντρικά και συχνά προσωπογραφικά. Η αφαιρετική διάθεση, η ελευθερία της γραμμής και οι χρωματικές εντάσεις συνυπάρχουν με την οξύτητα της παρατήρησης, είτε πρόκειται για απεικονίσεις προσώπων είτε άλλων θεμάτων. Είναι καταφανής η βαθύτερη σχέση του με τις παραδοσιακές αξίες της ζωγραφικής.

Ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος επιμελήθηκε δεκάδες θεατρικές παραστάσεις, Δίδαξε εσωτερική διακόσμηση στο Αθηναϊκό Τεχνολογικό Ινστιτούτο (1964-72) και από το 1969 άρχισε να διδάσκει στην ΑΣΚΤ της Αθήνας, όπου εξελέγη καθηγητής το 1977 και διετέλεσε Πρύτανης από το 1982 έως το 1985. Το έργο του παρουσιάστηκε σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.Το 2008 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και τιμήθηκε με τον Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα.

ΜΝΗΜΗ ΤΑΣΟΥ ΓΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΥ

Μνῆμες ζωῆς: ἀναμνήσεις ἀπὸ τὴν συνεργασία μου μὲ τὸν μακαριστὸ Τάσο Ἀθ. Γριτσόπουλο 

Γράφει ὁ πρωτοπρεσβύτερος Χρῖστος Δ. Κυριακόπουλος 

Γιὰ τὸν μακαριστὸ ἱστορικό, φιλόλογο καὶ χαλκέντερο συγγραφέα καὶ ἔνθερμο συμπατριώτη μου Τάσο Ἀθ. Γριτσόπουλο (Ἰανουάριος 1911 - 21 Δεκεμβρίου 2008) ἔχουν γράψει πολλοὶ καὶ θὰ γράψουν ἀκόμα περισσότεροι, ὅσο τὸ περισπούδαστο ἔργο του θὰ μελετᾶται ἀπὸ τοὺς αὐριανοὺς ἐπιστήμονες. 

Δικός μου στόχος εἶναι νὰ καταθέσω μερικὲς ἀναμνήσεις ἀπὸ τὴν πολύχρονη συνεργασία μου μαζί του, οἱ ὁποῖες θὰ συμπληρώνουν τὴν πνευματικὴ εἰκόνα τοῦ ἀνδρὸς καὶ θὰ συνεισφέρουν στὴν διαυγέστερη προσέγγιση τῆς πατριωτικῆς ἰδεολογίας του. 

1. Στὶς διάφορες ἐκπομπὲς ποὺ εἶχα τὴν τιμὴ νὰ ἐπιμελοῦμαι στὸν ραδιοφωνικὸ σταθμὸ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ὅπου ἦταν προσκεκλημένος ὁ Τάσος Ἀθ. Γριτσόπουλος, ἦταν φανερὴ ἡ ἀπροσποίητη τιμὴ ποὺ ἀπέδιδε στὸν θεσμὸ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὡς στυλοβάτου τοῦ Γένους, μὲ ἰδιαίτερη ἀναφορὰ στὸν ἱερομάρτυρα καὶ ἐθνομάρτυρα Γρηγόριο τὸν Ε’. Ἐπανελάμβανε χαρακτηριστικῶς ὅτι πρόκειται γιὰ ἱστορικὴ στρέβλωση ὁ μυκτηρισμὸς σὲ βάρος τοῦ Γρηγορίου τοῦ Ε’ ὅτι πρόδωσε τὰ δίκαια τῆς Ἐπανάστασης. Ἀν δὲ εἶχε ὑπογράψει τὸν ἀφορισμὸ τοῦ Ὑψηλάντη, σήμερα θὰ καταφέρονταν ἐναντίον του ὅλοι οἱ ἱστορικοὶ γιὰ τὴν γενοκτονία τῶν Ἑλλήνων τῆς Κωνσταντινουπόλεως ποὺ θὰ εἶχε διατάξει ὁ Σουλτάνος. Ὁ Γριτσόπουλος ἔπνεε μένεα ἐναντίον ἐκείνων ποὺ κατηγοροῦσαν τὸν ἡρωικὸ Παπαφλέσσα, τὸν Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανὸ καὶ τοὺς λοιποὺς ρασοφόρους συντελεστὲς τοῦ Ἀγώνα τῆς Ἐθνικῆς Παλιγγενεσίας. Μοῦ ἔλεγε χαρακτηριστικά: «Ξέρεις γιατὶ ἀσχολήθηκα μὲ τὴν ἱστορία τῶν μεθαλωσιακῶν χρόνων; Διότι ἡ Ἐκκλησία στερέωσε τὴν Ἐπανάσταση!» Τόνιζε ἐπίσης τὴν μεγάλη συμβολὴ τῆς Ἐκκλησίας στὴ διάσωση τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας. 

2. Ἦταν ἀπὸ τοὺς λίγους βραβευμένους ἐπιστήμονες ποὺ στηλίτευαν τὴν ἐπιπολαιότητα τῶν νεωτέρων νὰ ἀμφισβητοῦν τὴν ὕπαρξη τοῦ «Κρυφοῦ Σχολειοῦ». «Τὶ θὰ ἤθελαν αὐτοὶ; Καμιὰ πινακίδα ποὺ νὰ ἀναγράφει: Ἐδῶ Κρυφὸ Σχολειό; Τὶ ἦταν οἱ νάρθηκες τῶν ἐκκλησιῶν; Ἀπὸ ποῦ μάθαιναν οἱ ἐγγράμματοι κληρικοὶ τὴν ἐγκύκλιο παιδεία;». Συνέταξε καὶ εἰδικὴ μελέτη, τῆν ὁποία δυστυχῶς ἀποσιωποῦν οἱ βιβλιογραφοῦντες τὴν περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας γιὰ εὐνόητους λόγους!!! 

3. Ἐθαύμαζε τὴν προσωπικότητα τοῦ Γέρου τοῦ Μοριᾶ. Σὲ κάποια ἐκδήλωση, ἀτενίζοντας τὸ πορτραῖτο του, διέκοψε τὴν ὁμιλία του καὶ φώναξε συγκινημένος: «Γέρο, ξέρεις πόσο σ’ αγαπῶ!» 

4. Ἐπιθυμοῦσε οἱ ἱστορικὲς ἐκδηλώσεις νὰ διανθίζονται μὲ δημοτικὰ τραγούδια. Ἀνάμεσά τους ξεχώριζε τὰ ἑξῆς τρία «Χαρὰ ποὺ τὄχουν τὰ βουνά» ποὺ τραγουδοῦσε ὁ δάσκαλός του στὸ δημοτικὸ Σχολεῖο Δημητσάνας Ἰωάννης Ρηγόπουλος ἤ Φόρτος, «Ἐμεῖς καλὰ καθόμαστε» ποὺ ἄρεσε στὸν Θεόδωρο Κολοκοτρώνη καὶ «Μαράθηκαν τὰ δέντρα», γνωστὸ τραγούδι τῆς περιοχῆς.

   

5. Ἐπέμενε νὰ ἀποκτήσει ἡ Δημητσάνα ἕνα ἐπιφανές Συνεδριακὸ Κέντρο. Ὑπῆρξε μάλιστα συντελεστὴς στὴ δημιουργία τοῦ ἤδη ὑπάρχοντος. Ἦταν καὶ αὐτὴ μία ἀπὸ τὶς πολλὲς εκδηλώσεις ἀγάπης του πρὸς τὴν γενέτειρά του. 

6. Μετὰ τὴν κοίμηση τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Γόρτυνος καὶ Μεγαλοπόλεως Θεοφίλου Καναβοῦ διεκήρυσσε πρὸς πᾶσαν κατεύθυνσιν τὴν ἀνάγκην νὰ ἀποτελέσει ἡ Δημητσάνα μόνιμη ἕδρα τῆς ὁμωνύμου Μητροπόλεως, ὅπως ἴσχυεν ἀνέκαθεν, καὶ νὰ ἀποκτήσει ὁ έκεῖ ἐπίσκοπος ἕνα εὐπρεπὲς ἐπισκοπεῖο μὲ Γραφεῖο, αἴθουσες ὑποδοχῆς, φιλοξενίας καὶ βιβλιοθήκη. Πρόσθετε τὴν ἀνάγκη νὰ συμπράξουν σὲ αὐτὸ ὅλοι οἱ ἁρμόδιοι φορεῖς, τὰ Κληροδοτήματα Δημητσάνας, οἱ τοπικοὶ παράγοντες, πατριδοτοπικοὶ σύλλογοι κ.λπ. 

Αὐτὲς οἱ ἐμπειρίες ζωῆς ἀποδεικνύουν πὼς ἡ Δημητσάνα χάρισε στὸν τόπο μας βαθυστόχαστους καὶ γενναίους πνευματικοὺς ἄνδρες, τῶν ὁποίων τὴν κληρονομιὰ ὀφείλουμε νὰ ἀποτιμοῦμε καὶ σήμερα.

ΤΟ 4ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΩΝ ΑΡΧΟΝΤΩΝ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Το 4ο Συνέδριο των Αρχόντων του Οικουμενικού Πατριαρχείου πραγματοποιείται στην Αθήνα από σήμερα, Κυριακή 26 Μαΐου 2024, έως και την Τετάρτη 29 του μηνός, και θα επικεντρωθεί στα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και τη θρησκευτική ελευθερία. 

Κατά την έναρξη του Συνεδρίου, θα προβληθεί βιντεοσκοπημένο μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου. 

Το Συνέδριο  θα φιλοξενήσει διεθνώς διακεκριμένους ομιλητές, όπως ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ κ. Mike Pompeo, η Γενική Γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης Δρ. Δέσποινα Χατζηβασιλείου-Τσοβίλη και ο Σεβ. Ρωμαιοκαθολικός Αρχιεπίσκοπος Vilnius Gintaras Grušas, Πρόεδρος του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Επισκοπικών Συνελεύσεων (CCEE) κ.α. 

Επίσης, στο Συνέδριο θα μιλήσουν: ο Σεβ. Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος κ. Εμμανουήλ, ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Ελπιδοφόρος, ο Αρχιεπίσκοπος Θυατείρων και Μ. Βρεταννίας κ. Νικήτας και άλλοι, έλληνες και ξένοι, διακεκριμένοι επιστήμονες. 

Το Συνέδριο θα ασχοληθεί με επείγοντα ζητήματα, που αφορούν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, τις επιπτώσεις του απολυταρχισμού στις θρησκευτικές κοινότητες, καθώς και τον ρόλο της θρησκείας στη γεωπολιτική. Συμπροεδρεύουν ο Άρχοντας Αθανάσιος Μαρτίνος, Πρόεδρος της Αδελφότητας “Παναγία η Παμμακάριστος” των Αρχόντων του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ευρώπη και ο Άρχοντας Δρ. Αντώνιος Λυμπεράκης, Εθνικός Διοικητής των Αρχόντων Αμερικής. 

Μετά από το Συνέδριο, ο κ. Μαρτίνος και ο Δρ. Λυμπεράκης θα συγκαλέσουν την πρώτη Διεθνή Διάσκεψη των Αρχόντων, στην οποία θα σχεδιάσουν πρωτοβουλίες για την υπεράσπιση του Οικουμενικού Πατριαρχείου και θα δημιουργήσουν μια πλατφόρμα, μέσω της οποίας θα συντονίσουν τις δραστηριότητες των Αρχόντων στις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Ευρώπη και την Αυστραλία. 

Οι Άρχοντες του Οικουμενικού Πατριαρχείου είναι μια αφοσιωμένη ομάδα ηγετικών προσωπικοτήτων, που εργάζεται αδιάκοπα για την προστασία της θρησκευτικής ελευθερίας για όλους και τη διασφάλιση του μέλλοντος του Οικουμενικού Πατριαρχείου – του ιστορικού πνευματικού κέντρου των 300 εκατομμυρίων Ορθοδόξων Χριστιανών του κόσμου.

Το site του Συνεδρίου ΕΔΩ.

ΣΤΟ Istorima / Stavros Niarchos Foundation ΜΕ ΤΟΝ ΙΩΑΝΝΗ ΠΟΡΦΥΡΙΟ - ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ

Ιωάννης Πορφύριος - Καποδίστριας

ΑΚΟΥΣΤΕ το νέο μου podcast για το προφορικό αρχείο Istorima / Stavros Niarchos Foundation με τον θεολόγο και μουσικό Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλο ο οποίος αφηγείται τη ζωή του μέσα στην τέχνη. Αναφέρεται στους σπουδαίους ανθρώπους που γνώρισε μέσα από την ενασχόλησή του με τη βυζαντινή μουσική, ενώ μιλά και για τη σχέση του με τον Μάνο Χατζιδάκι. Στη συνέχεια, αναφέρεται στις καλλιτεχνικές παραγωγές που έχει διοργανώσει ή στις οποίες έχει συμμετάσχει σε Ελλάδα και εξωτερικό, αλλά εξηγεί και πώς συνδυάζει μέσα από τις παραγωγές του τη θεολογία με τη σύγχρονη τέχνη και οπτική. 

ΔΕΙΤΕ ΚΑΙ ΑΚΟΥΣΤΕ ΕΔΩ

ΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΜΠΟΤΣΗ ΤΙΜΗΣΕ ΤΟΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΡΗΓΟΠΟΥΛΟ

Το απόγευμα της Δευτέρας 20 Μαϊου 2024 πραγματοποιήθηκε η 38η απονομή των δημοσιογραφικών βραβείων και τιμητικών διακρίσεων του Ιδρύματος Προαγωγής Δημοσιογραφίας Αθ. Β. Μπότση, με την παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας, κυρίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, στο αίθριο του Ζαππείου Μεγάρου στην Αθήνα. 

Τιμητική διάκριση απονεμήθηκε και στον Πατρινό δημοσιογράφο, μέλος της ΕΣΗΕΠΗΝ, Παναγιώτη Ρηγόπουλο. Την απονομή του βραβείου στον συμπολίτη δημοσιογράφο έκανε η Πρόεδρος του Αρείου Πάγου κυρία Ιωάννα Κλάπα – Χριστοδουλέα. 

Ο Παναγιώτης Ρηγόπουλος είναι επαγγελματίας δημοσιογράφος εδώ και τουλάχστον 30 χρόνια.  Τιμήθηκε για την έκδοση του δίτομου Λευκώματος "Καρναβαλική Πάτρα" (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις 24 Γράμματα), το οποίο είναι καρπός πολυετούς και κοπιώδους δημοσιογραφικής έρευνας και καταγραφής. 

Ο πατρινός δημοσιογράφος επέδωσε το δίτομο λεύκωμα στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, η οποία έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για το περιεχόμενο του πονήματος και έδωσε τα συγχαρητήριά της στον Παναγιώτη Ρηγόπουλο, για τη σημαντική αυτή, όπως σημείωσε, πολιτιστική και λαογραφική καταγραφή. 

Δείτε για το Λεύκωμα "Καρναβαλική Πάτρα" την σχετική ανάρτηση της Ιδιωτικής Οδού ΕΔΩ.

Ο ΝΙΚΟΛΑΪ ΜΠΕΡΝΤΙΑΓΙΕΦ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ Β. ΜΠΑΛΤΑ

Ο Δημήτριος Β. Μπαλτάς, Δρ Φιλοσοφίας, είναι γνωστός για τις σημαντικές μελέτες και μεταφράσεις του σε ζητήματα ρωσικής φιλοσοφίας. 

Στην Ιδιωτική Οδό έχουμε αναρτήσει δεκάδες κείμενά του για τα θέματα αυτά, τα οποία μπορείτε να δείτε συγκεντρωμένα ΕΔΩ. 

Φέτος, συμπληρώθηκαν 150 χρόνια από την γέννηση του μεγάλου ρώσου φιλοσόφου της θρησκείας Νικολάι Αλεξάντροβιτς Μπερντιάγιεφ (Никола́й Алекса́ндрович Бердя́ев, 18 Μαρτίου 1874 - 24 Μαρτίου 1948). 

Ο Μπερντιάγιεφ είναι ένας από τους κορυφαίους στοχαστές του 20ού αιώνα, αλλά καθώς βρίσκεται στο μεταίχμιο της θρησκευτικής και φιλοσοφικής σκέψης, συμβαίνει το παράδοξο να παραβλέπεται από τους ειδικούς στη φιλοσοφία ως «θεολόγος» και από τους θεολόγους να θεωρείται ως υπερβολικά φιλοσοφικός στοχαστής. 

Ο Δημήτρης Μπαλτάς έχει ασχοληθεί εκτενώς με τον Μπερντιάγιεφ σε δύο επίπεδα: συγγραφή κειμένων πάνω στο έργο του και μεταφράσεις κειμένων του Μπερντιάγιεφ. Κάποια από αυτά έχουμε αναδημοσιεύσει στην Ιδιωτική Οδό. 

Από αυτή την εργασία του Δημήτρη Μπαλτά καταδεικνύεται η μεγάλη σημασία αυτού του ξεχωριστού διανοητή, ο οποίος θέτει ως επίκεντρο της σκέψης του την ελευθερία. Φυσικά κυρίαρχος είναι και ο Θεός, ο Χριστιανισμός και η Ορθοδοξία ειδικότερα. 

Τα κείμενα του Δημήτρη Μπαλτά για τον Μπερντιάεφ είναι τα εξής: 

α΄. Ἡ πολιτική φιλοσοφία τοῦ N.Berdiaeff, Ἐν Ἀθήναις, 2001 

β΄. «N. Berdiaeeff καί Vl. Loskky. In memoriam», Ἀνάπλασις, τ. 435, 2008, σ. 79 

γ΄. «Οἱ μεταφράσεις τοῦ Ν. Μπερντιάγιεφ στά ἑλληνικά», ἐφημ. Χριστιανική, 2.11. 2017 

δ΄. «Ὁ Νικολάι Μπερντιάγιεφ καί ἡ Θεολογία τῆς Ἀπελευθέρωσης», Σύναξη 159, 2021, σσ. 74-77. 

ε' Πρόλογος του Δ. Μπαλτά στο βιβλίο "Νικολάι Μπερντιάεφ, Για τον Ντοστογιέφσκι" (εκδόσεις s@mizdat, 2017). 

Οι μεταφράσεις του Δ. Μπαλτά κειμένων του Μπερντιάγιεφ είναι οι εξής: 

α΄. «Ἡ κρίση τοῦ ἀνθρωπισμοῦ», Εὐθύνη, τ. 421, 2007, σ. 19 

β΄. «Χριστιανισμός καί ἀντισημιτισμός», Σύναξη, τ. 132, 2014, σσ. 77-94 

γ΄. «Ὁ θρησκευτικός χαρακτήρας τῆς ρωσικῆς φιλοσοφίας», Φρέαρ 11, 2015, σσ. 290-298 

δ΄. «Ἡ πνευματική κατάσταση τοῦ σύγχρονου κόσμου», Σύναξη 134, 2015, σσ. 82-95 

ε΄. «Ἀνατολή καί Δύση», Στέπα 5, 2016, σσ. 222-235 

στ΄. «Ὀρθοδοξία καί οἰκουμενικότητα», Σύναξη 144, 2017, σσ. 4-15.

Δείτε όλες τις αναρτήσεις της Ιδιωτικής Οδού για την Ρωσική Διανόηση ΕΔΩ. 

Εν κατακλείδι, παραθέτουμε και την Εργογραφία του Δημήτρη Μπαλτά (δεν συμπεριλαμβάνονται οι δεκάδες μεταφράσεις) για θέματα και μορφές της Βυζαντινής και Ρωσικής Φιλοσοφίας. 

Θέματα ρωσσικῆς φιλοσοφίας, Ἐκδόσεις Γρηγόρη, Ἀθήνα 2004 

Ὀντολογικά ζητήματα στό ἔργο τοῦ Γεωργίου Παχυμέρη, Ἐν Ἀθήναις 2002 

Ρῶσσοι φιλόσοφοι. 19ος-20ός αἰ., Ἐκδόσεις Σαββάλας, Ἀθήνα 2002 

Sergius Boulgakoff (1871-1944), Ἀθήνα 2005 

Ὄψεις τῆς κοσμολογίας καί τῆς ἀνθρωπολογίας τοῦ Νικηφόρου Βλεμμύδη, Ἀθήνα 2007 

Σταθμοί τῆς ρωσσικῆς φιλοσοφίας, Ἐναλλακτικές Ἐκδόσεις, Ἀθήνα 2008 

Τομές στή ρωσσική σκέψη, Ἐναλλακτικές Ἐκδόσεις, Ἀθήνα 2009 

Ντοστογιέφσκι. Ζητήματα φιλοσοφικῆς ἀνθρωπολογίας, Ἐναλλακτικές Ἐκδόσεις, Ἀθήνα 2010 

Ἡ Ρωσσία τοῦ Νικολάϊ Γκόγκολ, Ἐναλλακτικές Ἐκδόσεις, Ἀθήνα 2011. 

Μαρτυρολόγιο. Συγγραφεῖς καί καλλιτέχνες στό στόχαστρο τῆς σοβιετικῆς ἐξουσίας, Ἐναλλακτικές Ἐκδόσεις, Ἀθήνα 2014 

Ζητήματα αἰσθητικῆς στήν ρωσική σκέψη τοῦ 19ου αἰ., ἐκδόσεις S@mizdat, Ἀθήνα 2017 

Ex Libris, ἐκδόσεις S@mizdat, Ἀθήνα 2018 

Ἀπό τά κριτικά, ἐκδόσεις S@mizdat, Ἀθήνα 2019 

From the Byzantine to the Russian Philosophy, Athens 2022 

Μιχαήλ Ἀλεξάντροβιτς Μπακούνιν. Ἀπό τήν ζωή καί τό ἔργο του, Ἀθήνα 2023.

Ο ΛΕΜΕΣΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΕΝΑΓΚΑΛΙΖΟΜΕΝΟΣ ΤΟΝ ΒΟΛΟΚΟΛΑΜΣΚ ΑΝΤΩΝΙΟ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Η Μητρόπολη Λεμεσού της Κύπρου εξέδωσε (21-5-2024) μία ανακοίνωση «για τον εγκαινιασμό του Ι. Ναού Αγίου Νικολάου Ρωσόφωνων», που υπάγεται στην Μητρόπολη Λεμεσού. 

Με αφορμή την συλλειτουργία, κατά τα εγκαίνια, του μητροπολίτου Βολοκολάμσκ Αντωνίου, Προέδρου του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, σχολιάσαμε τα δέοντα στο κείμενό μας «Βολοκολάμσκ Αντώνιος: Το γεράκι της Μόσχας». Όμως, επανερχόμαστε στο θέμα, καθώς η σχετική ανακοίνωση της Μητροπόλεως Λεμεσού είναι διάτρητη και δεν μπορούμε να την προσπεράσουμε. 

Η προϊστορία του πράγματος, το γεγονός, δηλαδή, ότι η Εκκλησία της Κύπρου παραχώρησε οικόπεδα στην Ρωσική Εκκλησία για την ανέγερση Ναού, δεν μας ενδιαφέρει εδώ, καθώς αυτό που έγινε (πολύ κακώς, κατά την άποψή μας), δεν ξεγίνεται τώρα. 

Το μόνο θετικό του ανακοινωθέντος είναι η ρητή και κατηγορηματική διαβεβαίωση ότι ο μητροπολίτης Λεμεσού είναι ο κυρίαρχος επίσκοπος στον Ναό των Ρωσοφώνων, αν και δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς. Θα επρόκειτο για τεράστια παρέκκλιση από την Ορθόδοξη εκκλησιολογία. 

Αφού αυτό, όμως, είναι αδιαμφισβήτητο, πώς ευσταθεί το τάχα και επιχείρημα του ανακοινωθέντος «ότι με τη συλλειτουργία αυτή (με τον Βολοκολάμασκ Αντώνιο) απεδείχθη και λειτουργικά η κυριότητα του Μητροπολίτου Λεμεσού στο νέο αυτό ναό»; 

Χρειαζόταν ο κυρίαρχος και κανονικός μητροπολίτης, εντός των ορίων της δικαιοδοσίας του, την «βούλα» της Ρωσικής Εκκλησίας για να έχει την ευθύνη και την διοίκηση του ναού αυτού; Άπαγε! 

Ο Λεμεσού Αθανάσιος μάλλον μας εμπαίζει όταν διερωτάται αφελώς(;): «Πού είναι λοιπόν το πρόβλημα; Επειδή συλλειτούργησε χθες μετά των δύο άλλων αρχιερέων και ο Βολοκολάμσκ Αντώνιος; Μα τόσο ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, όσο και ο Οικουμενικός Πατριάρχης μνημονεύουν πάντοτε στην Θεία Λειτουργία και τον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο. Δεν διέκοψαν την κοινωνία μετά του Πατριαρχείου Μόσχας». Φυσικά, άγιε Λεμεσού, Οικουμενικός Πατριάρχης και Αρχιεπίσκοπος Κύπρου δεν διέκοψαν την κοινωνία, γι’ αυτό και μνημονεύουν. Διέκοψε, όμως, η Μόσχα – και μάλιστα βιαίως – την κοινωνία και την μνημόνευση στα Δίπτυχα. 

Αυτό συνέβη και με τον μακαριστό Κύπρου Χρυσόστομο Β’ και με τον διάδοχό του Μακαριώτατο κ. Γεώργιο. Και επειδή φαίνεται πως ο άγιος Λεμεσού δεν διαβάζει τα σχετικά κείμενα της Ρωσικής Εκκλησίας, του τα θυμίζουμε: 

Στη συνεδρία της Ιεράς Συνόδου της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας υπό την Προεδρία του Πατριάρχη Μόσχας Κυρίλλου, στις 16 Μαρτίου 2023, «οι συνοδικοί αποφάνθηκαν επί των συνεπειών της μνημονεύσεως από τον νεοεκλεγέντα Προκαθήμενο της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Κύπρου τού επικεφαλής της σχισματικής δομής, που δραστηριοποιείται στην Ουκρανία. Η Ιερά Σύνοδος στην από 20ής Νοεμβρίου 2020 συνεδρία της διαπίστωσε το αδύνατο της μνημονεύσεως του ονόματος του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσοστόμου Β΄ στα Ιερά Δίπτυχα και της προσευχητικής και ευχαριστιακής κοινωνίας με αυτόν λόγω της αναγνωρίσεως από τον ίδιο μιας εκ των σχισματικών ομάδων στην Ουκρανία και της μνημονεύσεως τού επικεφαλής αυτής μεταξύ των Προκαθημένων των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών. Τότε η Σύνοδος ανακοίνωσε το αδύνατο του συλλειτούργου με εκείνους τους ιεράρχες της Εκκλησίας της Κύπρου, οι οποίοι θα συνάψουν εκκλησιαστική κοινωνία με εκπροσώπους του ουκρανικού σχίσματος. Στις 7 Νοεμβρίου 2022 ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β΄ μετέστη εις Κύριον. Ο νεοεκλεγείς Προκαθήμενος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Κύπρου Γεώργιος, ακολουθώντας τον μακαριστό προκάτοχό του συνέχισε τη μνημόνευση του επικεφαλής των Ουκρανών σχισματικών. Ως εκ τούτου, η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας διαπίστωσε το αδύνατο της μνημόνευσης του ονόματος του Αρχιεπισκόπου Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου Γεωργίου στα Ιερά Δίπτυχα, της προσευχητικής και ευχαριστιακής κοινωνίας με αυτόν, καθώς και με όσους ιεράρχες της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Κύπρου συνήψαν ή θα συνάψουν εκκλησιαστική κοινωνία με τους σχισματικούς». 

Επομένως, ο Λεμεσού Αθανάσιος ασπάζεται χωρίς ενδοιασμούς το ρωσικό δόγμα: Αφού εκείνος δεν αναγνωρίζει την Αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ουκρανίας – παρά το οξύμωρο ότι μνημονεύει τον Προκαθήμενό του Γεώργιο, που μνημονεύει «Επιφανίου Κιέβου» – δίνει την εξουσία στην Ρωσική Εκκλησία να συλλειτουργεί μαζί του, όντας «αμίαντος»! Θυμίζουμε, επίσης, ότι ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Γεώργιος τέλεσε την πρώτη, μετά την ενθρόνισή του, Θεία Λειτουργία, την Κυριακή 15.1.2023, στη γυναικεία ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου του Αλαμάνου, στο Πεντάκωμο της Λεμεσού (με συλλειτουργό τον Λεμεσού Αθανάσιο), όπου στα δίπτυχα ο Αρχιεπίσκοπος Γεώργιος μνημόνευσε μαζί με τους Πατριάρχες και τους Προκαθημένους των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών και τον Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφάνιο, όπως είχε κάνει και τα Χριστούγεννα, την επομένη της εκλογής του στον Αρχιεπισκοπικό θρόνο. Τώρα ο Λεμεσού Αθανάσιος συλλειτούργησε με αυτούς που έκοψαν την μνημόνευση του Αρχιεπισκόπου Κύπρου γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο. 

Αλλά, έχει ενδιαφέρον ότι στο ανακοινωθέν της Μητροπόλεως Λεμεσού, δεν γίνεται η παραμικρή μνεία για την καθοριστική ιδιότητα του Βολοκολάμσκ Αντωνίου. Δεν είναι ένας ή κάποιος ρώσος ιεράρχης, αλλά ο Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας. Αυτό …διαφεύγει της προσοχής του αγίου Λεμεσού; «Το γεράκι της Μόσχας» είναι, όπως γράψαμε, «αυτός που υλοποιεί το δόγμα του «ρωσικού κόσμου» και αυτός που στηρίζει την «θεολογία του πολέμου». 

Άρα, ο Λεμεσού Αθανάσιος συλλειτούργησε με έναν αδίστακτο ρώσο ρασοφόρο, του οποίου το μέλημα είναι ο επεκτατισμός, με κάθε τρόπο, της «Αγίας Ρωσίας», όπου γης, και ο οποίος εμπλέκεται με τις ενέργειες του – φανερές και κρυφές – στην καταστροφή της Ουκρανίας. 

Λοιπόν, άγιε Λεμεσού. Το ατόπημά σας υπήρξε μέγα και προδοτικό, ειδικά την συγκεκριμένη χρονική συγκυρία. Φυσικά δεν είμαστε κακοπροαίρετοι – μιας και το ανακοινωθέν σας θέλει «να εξηγήσει σε κάθε καλοπροαίρετο άνθρωπο την αλήθεια» – αλλά προφέρουμε σωστά την πραγματικότητα και την των πραγμάτων αλήθεια, και όχι την δική σας ή του Βολοκολάμσκ Αντωνίου. Μιλάνε τα κείμενα και οι ενέργειες της Ρωσικής Εκκλησίας, που μόνο σκοπό έχει να κατακυριεύσει τον κόσμο. Κρίμα να είστε προσδεδεμένος στο άρμα αυτής της τραγικής εκκοσμίκευσης, δηλαδή στην λογική της κυριαρχίας και της ισχύος. Εκεί όπου δεν χωράει η αθανασία, αλλά μόνον η ακρασία και η λύσσα της ματαιοδοξίας.

ΒΟΛΟΚΟΛΑΜΣΚ ΑΝΤΩΝΙΟΣ: ΤΟ ΓΕΡΑΚΙ ΤΗΣ ΜΟΣΧΑΣ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Φαίνεται …μειλίχιος. Χαρακτηρίζεται ως «ηπίων τόνων». Όταν τοποθετήθηκε στην νευραλγική θέση του Προέδρου του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, κάποιοι είπαν πως «αυτός δεν έχει σχέση με τον σκληρό Ιλαρίωνα Αλφέγιεφ», δηλ. τον προκάτοχό του στο πόστο αυτό. 

Όμως, ο Βολοκολάμσκ Αντώνιος είναι ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ τον καιρό του πολέμου, δηλαδή της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Αυτός υλοποιεί το δόγμα του «ρωσικού κόσμου». Αυτός στηρίζει την «θεολογία του πολέμου». Αυτός γυρίζει ανά τις Ορθόδοξες Εκκλησίες, τις φιλικές προς τη Μόσχα, για να εδραιώσει συμμαχίες και να προωθήσει επεκτατικά σχέδια. Μέσα στον πόλεμο και με δεδομένες τις κυρώσεις της Δύσης στην Ρωσία, ο 40χρονος ιεράρχης ταξιδεύει σε Βατικανό (συναντήσεις με τον πάπα Φραγκίσκο), Αίγυπτο (επαφές με Κοπτική Εκκλησία), Αργεντινή, Σερβία, Δαμασκό, Λίβανο (όπου, μάλιστα εγκαινιάζει και ρωσικό ναό) Ιεροσόλυμα (όπου και παρασημοφορείται (!) από τον Πατριάρχη Θεόφιλο) και τώρα στην Κύπρο! 

Με …άκρα μυστικότητα έγινε η απόβαση του Βολοκολάμσκ Αντωνίου στην μεγαλόνησο. Τέλεσε τα εγκαίνια ρωσικού ναού στην Λεμεσό (Κυριακή 19-5-2024), συλλειτουργώντας με τον μητροπολίτη Λεμεσού Αθανάσιο και τον Βόστρων Τιμόθεο, του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. 

Καμία μνεία από την Μητρόπολη Λεμεσού για το γεγονός αυτό (μέχρι και την Δευτέρα 20-5-2024). Από το site του ΤΕΕΣ της Μόσχας το πληροφορηθήκαμε. Βέβαια και αυτοί στο …παρά πέντε, γιατί επένδυσαν στον αιφνιδιασμό και να έλθουν όλοι προ τετελεσμένου. 

Ο Λεμεσού Αθανάσιος εννοείται πως πρόδωσε πανηγυρικά την Εκκλησία του, την Εκκλησία της Κύπρου. Ο Μόσχας Κύριλλος έχει διακόψει προ πολλού την μνημόνευση του Αρχιεπισκόπου Κύπρου (και του μακαριστού Χρυσοστόμου και του νυν, του Μακαριωτάτου Γεωργίου), λόγω της αναγνώρισης της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανίας. Ο Μόσχας Κύριλλος έχει φερθεί με ιταμό τρόπο στην Εκκλησία της Κύπρου, προβαίνοντας ακόμα και σε εκκλησιαστική ρωσοποίηση των Κατεχομένων της μεγαλονήσου, αλλά ο Λεμεσού Αθανάσιος επέλεξε να ανοίξει την κερκόπορτα της προδοσίας στη ρωσική εκκλησία, χωρίς εξηγήσεις και …περιττές κουβέντες. 

Οι φωτογραφίες από το συλλείτουργο Λεμεσού – Βολοκολάσμκ, που δημοσιεύουμε εδώ, είναι – φυσικά – από το site του ΤΕΕΣ του Πατριαρχείου Μόσχας. Αλήθεια, ποιον μνημονεύουν στις ακολουθίες σε αυτόν τον ρωσικό ναό της Λεμεσού; Τον Λεμεσού Αθανάσιο ή τον Μόσχας Κύριλλο;

Έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι, σύμφωνα με το ΤΕΕΣ της Μόσχας, στην ομιλία του στο τέλος της Λειτουργίας «ο μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος εξέφρασε επίσης βαθιά ευγνωμοσύνη στον Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κύριλλο για τη συνεχή προσοχή του στην κατασκευή αυτή και για την αποστολή υψηλής αντιπροσωπείας με επικεφαλής τον Πρόεδρο του ΤΕΣΣ στα εγκαίνια του ναού. Ο μητροπολίτης Αθανάσιος εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι η νεόδμητη εκκλησία θα ενώσει πιστούς διαφορετικών εθνικοτήτων και, ως εκ τούτου, θα συμβάλει στην ενίσχυση της ενότητας της Ορθοδοξίας». 

Προφανώς ο Λεμεσού Αθανάσιος θεωρεί ότι η ενότητα της Ορθοδοξίας είναι υπόθεση του στυγερώτατου Μόσχας Κυρίλλου. Φυσικά ούτε λόγος από τον Λεμεσού για την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τον «ιερό πόλεμο» για πλήρη καθυπόταξη του ουκρανικού λαού κάτω από την μπότα του διδύμου Πούτιν – Γκουντιάεφ. 

Ο Βολοκολάμσκ Αντώνιος, από την πλευρά του, ευχαρίστησε τον Μητροπολίτη Αθανάσιο για την πατρική του φροντίδα προς το ρωσόφωνο ποίμνιο της Λεμεσού και μοίρασε «πατριαρχικά βραβεία» δεξιά και αριστερά. 

Έτσι, η ρωσική διείσδυση στην Κύπρο καλά κρατεί και με τις …ευλογίες της ρωσικής εκκλησίας. Μάλιστα, οι Μοσχοβίτες φαίνεται πως ενεργοποιούν, όπου είναι εφικτό, το δόγμα τους: «Είμαστε σε κοινωνία με τους αρχιερείς που διαφοροποιούνται από την θέση των Εκκλησιών τους και δεν αναγνωρίζουν το Αυτοκέφαλο της Ουκρανίας». 

Αλήθεια, πώς ταξιδεύει τόσο άνετα ο Βολοκολάμσκ Αντώνιος; Προφανώς δεν είναι στην λίστα των κυρώσεων, όπως ο Μόσχας Κύριλλος. Όμως είναι λάθος της Δύσης, γιατί αυτός, το γεράκι της Μόσχας, κάνει πολύ καλά τη δουλειά της «Αγίας Ρωσίας». Θα έπρεπε χθες να του έχει απαγορευθεί η είσοδος σε δυτικές χώρες, και φυσικά και στην Κύπρο. 

Ο ίδιος σε συνέντευξή του (Οκτ. 2022), είχε πει …προφητικά: «Δεν αποκλείω ότι μερικές μη φιλικές σε εμάς χώρες ίσως να προβούν σε ενέργειες με σκοπό να περιορίσουν τη δραστηριότητά μας. Αλλά δεν μπορούμε να μιλάμε για απομόνωση. Δεν βρεθήκαμε προς το παρόν αντιμέτωποι με παραδείγματα βίαιου περιορισμού της υπηρεσίας μας με μια ίσως εξαίρεση τη Λετονία. Είμαι πεπεισμένος ότι δεν απειλούμαστε με απομόνωση». 

Έτσι, ο Βολοκολάμσκ Αντώνιος κινείται ανετότατα σε Δύση και Ανατολή, όταν οι συμπατριώτες του ρώσοι βομβαρδίζουν και καταστρέφουν ανελέητα την Ουκρανία. 

Την «ιδεολογία» του Βολοκολάμσκ Αντωνίου για το Οικουμενικό Πατριαρχείο, έχει ξεσκεπάσει δεόντως με σχετικό κείμενό του ο ιερομόναχος Νικήτας Παντοκρατορινός. 

Ο Αντώνιος του ΤΕΕΣ είναι γεράκι, απείρως πιο επικίνδυνο από αυτά του ΝΑΤΟ. Κι όποιος κατάλαβε, κατάλαβε… Ο Ιλαρίων Αλφέγιεφ μπροστά του, φαντάζει όσιος!… 

Δείτε και το κείμενό μας: Ο τιποτολόγος Βολοκολάμσκ Αντώνιος.

Jean-Paul Sartre: «Κεκλεισμένων των θυρών» (Huis Clos)

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

"Των θυρών κεκλεισμένων εισήλθες Χριστέ..."

Ο γάλλος υπαρξιστής φιλόσοφος Jean-Paul Sartre (1905-1980) είναι γνωστό πως υπήρξε αριστερός αγωνιστής που πάλεψε ουσιαστικά στους κοιτώνες του κομμουνιστικού κόμματος. Ένθερμος υποστηρικτής του μαρξισμού διατύπωσε μια ανθρωπολογική πολιτικο-φιλοσοφική θεώρηση ταιριαστή στην εποχή και στις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου. Τα αξιώματα της φιλοσοφίας του Sartre θα μπορούσαμε να πούμε ότι υποδεικνύουν τις εξής κατευθύνσεις: α) Η ύπαρξη προηγείται της ουσίας. Οι πράξεις καθορίζουν και διαμορφώνουν την ουσία η οποία έπεται. Σύμφωνα με το γάλλο φιλόσοφο μόνο μετά θάνατον μπορεί κάνεις να κρίνει και να αποκρυσταλλώσει τελική γνώμη για το ποιόν του ατόμου. β) Η έννοια της επιλογής. Ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος, όπως υποστήριζε και ο ίδιος ο φιλόσοφος. Επομένως έχει την επιλογή της καλής ή της κακής πίστης, επιλογή που είναι αναπόφευκτη ακριβώς εξαιτίας αυτής της καταδίκης. Ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του ακόμα και για την απραξία του, ακριβώς γιατί και αυτή είναι επιλογή. γ) Η σχέση με τον άλλον.Το «είναι για τον άλλον»(l’etre pour l’autrui). Επομένως το μανιφέστο του Sartre είναι ότι «ο Υπαρξισμός είναι ένας ανθρωπισμός», όπως ακριβώς το διατύπωσε σε σχετική διάλεξή του, μοναδική απόπειρα εκλαϊκευσης της φιλοσοφίας του. 

Από το πλούσιο έργο του Sartre εστιάζουμε στο «Κεκλεισμένων των θυρών» (Huis Clos), όπου η έννοια του Άλλου έρχεται δυναμικά στο προσκήνιο. 

Το «Κεκλεισμένων των θυρών» έναι ένα θεατρικό έργο συμβολικό σε μία πράξη που περιλαμβάνει πέντε σκηνές. Ολοκληρώθηκε τη χρονιά του 1943 και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 27 Μαϊου του 1944 στο θέατρο του Vieux- Colombier στο Παρίσι (συμπληρώνονται φέτος 80 χρόνια). Είναι το πιο πολυπαιγμένο θεατρικό έργο του συγγραφέα και σταθμός του υπαρξιστικού θεάτρου. Το σκηνικό διαδραματίζεται σ’ένα κλειστό χώρο κοινό και για τα τρία πρόσωπα του έργου. Οι τρεις αυτοί χαρακτήρες συναντιούνται μετά το θάνατό τους σ’ένα κλειστό δωμάτιο που ανήκει, σε ένα τύπου ξενοδοχείο της Κόλασης. Δεν γνωρίζονται προέρχονται από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα και δεν διαθέτουν καν κοινές πεποιθήσεις ή κοινά γούστα. Πρόκειται για τον Garcin, δημοσιογράφο,την Inès υπάλληλο ταχυδρομείου και την Εstelle πλούσια κοσμική. Ο Sartre μας περιγράφει εδώ την κόλασή του με απλό και λιτό τρόπο, αφοπλιστικά ειλικρινή θα έλεγε κανείς: «η κόλαση είναι οι άλλοι.». Αυτή η φράση κόστισε στον ίδιο ...κάμποσες κατηγορίες, ενώ μας εξηγεί απλώς ότι η ζωή «υφίσταται, γίνεται αντιληπτή» διαμέσου των άλλων. Οι τρεις πρωταγωνιστές φιλονικούν καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου για να καταφέρουν να ξεφύγουν από τις καταστάσεις τους, αλλά η Κόλαση τελειώνει με το να προηγείται δραματικά πλέον έναντι όλων. 

Στο «Κεκλεισμένων των θυρών» παρατηρείται η σχέση του ατόμου με τον άλλον σε όλο της το μεγαλείο. Είμαστε οι καθρέφτες των άλλων και γινόμαστε οι καθρέφτες τους. Ο άλλος μας ξεγυμνώνει και μας φέρνει αντιμέτωπους με την αλήθεια του εαυτού μας. Προσδιοριζόμαστε ως οντότητες μέσω του βλέμματος του άλλου. Ό,τι πράττουμε έχει αντίκτυπο στους άλλους. Η ελευθερία μας σταματά εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου, όπως όλοι ξέρουμε πια - τουλάχιστον θεωρητικά.  Θα μπορούσαμε να πούμε ότι «η κόλαση είναι οι άλλοι» ακριβώς γιατί μας φέρνουν αντιμέτωπους με τον ίδιο μας τον εαυτό. 

Νομίζω πως με το έργο αυτό ο Sartre θέλει να μας υποψιάσει για την σημασία των κεκλεισμένων θυρών... Τα καίρια και τα ουσιαστικά, αυτά που αφορούν στην ύπαρξη, συντελούνται Huis Clos! Η αντιμετώπιση του εαυτού δεν μπορεί να είναι υπόθεση εξωστρέφειας, η οποία διασκεδάζει τις εντυπώσεις... Η γυμνή αλήθεια προϋποθέτει κλειστές θύρες... Κάτι σαν τον Αναστημένο Ιησού, ο οποίος «των θυρών κεκλεισμένων εισήλθε» προς τους μαθητές του. Κι ακόμα σκέφτομαι πως η έννοια της απόλυτης ευθύνης, αλλά και της «καταδίκης» της ελευθερίας, που τονίζει ο Sartre είναι μεγάλα ζητήματα και στον Χριστιανισμό. 

Γι’ αυτό την ίδια περίοδο της μεγαλύτερης διάδοσης και ανάπτυξης του υπαρξισμού εκδηλώνεται και η διάσπαση του σε δύο βασικά ρεύματα: τον αθεϊστικό και τον χριστιανικό (Μπερντιάγεφ, Σεστώφ, Μαρσέλ κλπ.). Ο χριστιανικός υπαρξισμός από την άλλη από τον οποίο εμπνεύστηκε και ο ίδιος ο Σαρτρ ήταν γνωστός στη Γαλλία, μια φαινομενικά πιο συγκρατημένη εκδοχή από τον αθεϊστικό υπαρξισμό. Αυτό το φιλοσοφικό κίνημα, του οποίου ο κύριος γάλλος εκπρόσωπος Marcel, αλλά και στη Βόρεια Αμερική, ο Jacques Lavigne, χαρακτηρίζεται από μια βαθιά αντίθεση μεταξύ του ανθρώπου και θεού, όπου ο Θεός είναι απόλυτος και υπερβατικός. Ο σκοπός της ζωής είναι να φτάσει ο άνθωπος πιο κοντά στο Θεό και να προσπαθήσει να επιτύχει την τελειότητα με το να γίνει αληθινός Χριστιανός. Εντούτοις, ο αθεϊστικός υπαρξισμός τόνιζε τη χαώδη απόσταση μεταξύ θεού και ανθρώπου, επαναλάμβανε τα θέματα της παραδοσιακής πνευματοκρατίας, με τα συναφή μοτίβα της απολύτρωσης και της σωτηρίας και το αθεϊστικό ρεύμα, βαθύτατα διαποτισμένο από τα θέματα του μηδενός και της τελικής ήττας του θανάτου, που βρήκε την ανώτερη φιλοσοφική έκφρασή του στο «Eίvαι και Χρόνος» του Χάιντεγκερ που εκδόθηκε στη Γερμανία το 1926. 

Στα καθ’ ημάς ο καθηγητής Νίκος Νησιώτης υπήρξε ο πρώτος ουσιαστικά κριτικός μελετητής της φιλοσοφίας του υπαρξισμού στη χώρα μας γι’ αυτό και σήμερα διαβάζουμε ξανά το έργο του «Υπαρξισμός και χριστιανική πίστη», όπου υπάρχει εκτενής αναφορά και στον Sartre. 

Το «Κεκλεισμένων των θυρών», ως θεατρικό έργο, γνώρισε μεγάλη διάδοση και στην Ελλάδα και ανεβαίνει συχνά – πυκνά σε θεατρικές σκηνές. Έχει διασκευαστεί και για το ραδιόφωνο, όπου είχε παρουσιαστεί σε μετάφραση Γρηγόρη Γρηγορίου. 

Νομίζω πως η πρώτη παράσταση του έργου στην Ελλάδα έγινε την καλλιτεχνική περίοδο 1954-1955, δέκα χρόνια από την πρεμιέρα του έργου στο Παρίσι, στο θρυλικό «Υπόγειο» του Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν. «Κεκλεισμένων των θυρών» στο «Υπόγειο»! Ο τέλειος συνδυασμός! Η μετάφραση ήταν του Αλέξη Σολομού, η σκηνοθεσία του Κουν, τα σκηνικά του Ν. Νικολάου και ερμήνευαν οι ηθοποιοί: Β. Ζαβιτσιάνου, Α. Πανταζοπούλου, Γ. Λαζάνης, Π. Φυσσούν. 

Αυτή την παράσταση είχε δει στο Θέατρο Τέχνης η ποιήτρια Ζωή Καρέλλη, η οποία έγραψε σε κριτική της στο περιοδικό «Νέα Πορεία» [τόμ. 1, τχ. 5-6 (Ιούλιος-Αύγουστος 1955), σ. 235-241] μόνο για τις ιδέες του Σαρτρ και καθόλου για την παράσταση. Θεωρεί πως ο συγγραφέας αυτός δεν συγκινεί και «αδυνατεί να πονέσει, να συμπαθήσει τον άνθρωπο». 

Γράφει: «Αισθάνεται κανείς ότι ο Σαρτρ, χάρις στην ψυχρότητά του, που τον κάνει ικανό να τοποθετεί και το πάθος κατάλληλα, απ’ όλα τα αληθινά που μπορεί να πει, διαλέγει εκείνα που του χρειάζονται, για να προκαλέσει κι εκείνη τη διέγερση την οποία προεξοφλεί, που αυτός ετοιμάζει κι όχι τη συγκίνηση που η ίδια η ζωή, η δύναμη του έργου του θα έπρεπε να προκαλέσει... Θα μπορούσε κανείς να πει πως ο Σαρτρ συμπονεί τους ήρωες των «Κεκλεισμένων των θυρών» αν δεν τους άκουγε να φωνάζουν λόγια τόσο κατάλληλα, - προκαλεί ο ίδιος κάτι σαν αποστροφή». 

Δεν θα μπορούσε να γίνει δεκτή αυτή «η αποστροφή» του Σαρτρ από την Ζωή Καρέλλη, και μάλιστα εκείνη την εποχή. Σήμερα όμως, φρονώ ότι μας ενδιαφέρει περισσότερο μια «αποστροφή» του Σαρτρ, από μια ψευτοσυγκίνηση, που προκαλείται πολύ εύκολα. Μας ενδιαφέρει περισσότερο η διέγερση που προκαλούν οι αποκρουστικοί τύποι του Σαρτρ, παρά μια «συμπόνοια» για «ήρωες» της ζωής, που συνήθως είναι επίπλαστη και πρόσκαιρη. 

«Κεκλεισμένων των θυρών», λοιπόν, στο ...υπόγειο... Του Κουν ή το δικό μας δεν έχει τόση σημασία...

Η ΓΟΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΠΙΑΝΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΟΥΛΙΤΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΙΤΟ ΓΟΥΒΕΛΗ

Την Πέμπτη 16 Μαΐου 2024, το βράδυ, στο Ίδρυμα Τεχνών Β.&Μ. Θεοχαράκη, απολαύσαμε - πραγματικά! - τη γοητεία του πιάνου, μέσα από ένα ρεσιτάλ για δύο: Ιουλίτα Ηλιοπούλου στην απαγγελία και Τίτος Γουβέλης στο πιάνο. 

Η ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου επέλεξε απολύτως ταιριαστά και δυνατά ποιήματα και κείμενα που αναφέρονται στο πολύτροπο και δυναμικό, το ευαίσθητο και τρυφερό άκουσμα του πιάνου. Από τον Οδυσσέα Ελύτη, στον Jorge Luis Borges, από την ίδια την Ι. Ηλιοπούλου, στους Marcel Proust, Paul Verlaine και Eric-Emmanuel Schmitt· μικρά αποσπάσματα, στίχοι, μελωδίες του λόγου για τον πολύτροπο ήχο του πιάνου, που από βελούδινο ψιθύρισμα φτάνει μέχρι την κραυγή του κεραυνού. 

Η Ιουλίτα Ηλιοπούλου, που έχει ιδιαίτερη αγάπη και ευαισθησία στο πιάνο (έχει συνεργαστεί, άλλωστε, στα προγράμματά της με τους σημαντικότερους έλληνες πιανίστες), απέδωσε με αισθαντικότητα τα συγκεκριμένα αποσπάσματα, συνομιλώντας ουσιαστικά με τον διακεκριμένο πιανίστα Τίτο Γουβέλη, ο οποίος με μοναδικό οίστρο και εσωτερική ένταση ερμήνευσε ένα ευρύ φάσμα συνθετών: από τον Couperin και τον Bach μέχρι τον Liszt, τον Debussy και τον Shostakovich. 

Η συναυλία ήταν αυτό ακριβώς που έγραψε ο ποιητής Τάσος Λειβαδίτης: «... στο βάθος η μουσική δεν είναι πάθος ή όνειρο, νοσταλγία ή ρεμβασμός, αλλά μια άλλη δικαιοσύνη.». 

Ακολουθεί το αναλυτικό πρόγραμμα της ξεχωριστής βραδιάς. 

ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ, Μουσική 

JOHANN SEBASTIAN BACH (1685 – 1750) Jesu, Joy of Man’s Desiring, από την καντάτα BWV 147 (μεταγραφή: Myra Hess) 

ÉRIC EMMANUEL SCHMITT, Madame Pylinska et le secret de Chopin, μετ. Ι.Ηλιοπούλου

FRÉDÉRIC CHOPIN (1810 – 1849) Μαζούρκα σε μι ελάσσονα, έργο 17 αρ.2 Μαζούρκα σε φα δίεση ελάσσονα, έργο 6 αρ.1 

MARCEL PROUST .Du côté de chez Suann, μετ. Γ. Σιδέρης 

FRANÇOIS COUPERIN (1668 – 1733) Les barricades mystérieuses (Τα μυστηριώδη οδοφράγματα)

ΙΟΥΛΙΤΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ, Πιάνο 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΥΡΟΥΠΟΣ (γεν. 1942) «Πιάνο» (από το έργο Το Ψηφιδωτό της Νύχτας) 

ΙΟΥΛΙΤΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ, Ρυθμός 

FEDERICO MOMPOU (1893 – 1987) Κομμάτια αρ.6 και αρ.27 από τη συλλογή Musica callada (Η μουσική της σιωπής) 

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ, Mozart Romance 338 

FELIX MENDELSSOHN (1809 – 1847) Duetto (από τα Τραγούδια χωρίς λόγια), έργο 38 αρ.6 

ÉMILE ZOLA, La joie de vivre, μετ. Γ. Σιδέρης 

DMITRI SHOSTAKOVICH (1906 – 1975) Τρεις φανταστικοί χοροί, έργο 5 (I. Allegretto, II. Andantino, III. Allegretto) 

FRANZ LISZT, Lettres d’un bachelier ès musique, μετ. Γ. Σιδέρης 

FRANZ LISZT (1811 – 1886) Rigoletto, παράφραση κοντσέρτου 

PAUL VERLAIN –Le piano, μετ. Ι. Ηλιοπούλου 

CLAUDE DEBUSSY (1862 – 1918) La plus que lent, βαλς 

WILLIAM SHAKESPEARE, Sonnet 128, μετ. Ερ. Σοφράς 

ALEXANDER SCRIABIN (1872 – 1915) Σπουδή σε ρε δίεση ελάσσονα, έργο 8 αρ.12 

JORGE LUIS BORGES, Όσο διαρκεί αυτή η μουσική, μετ. Ν. Αγγελίδου 

ENRIQUE GRANADOS (1867 – 1916) Quejas o la Maja y el ruiseñor (Παράπονα ή Η κοπέλα και το αηδόνι), από τον κύκλο Goyescas. 

ΓΙΑ ΤΑ ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΔΕΣΠΟΤΗ

Την Κυριακή των Μυροφόρων εόρταζε τα ονομαστήριά του.

Νικοδήμου του νυκτερινού μαθητού του Ιησού… 

Αποβραδύς τελούσε τον Εσπερινό της εορτής στο παρεκκλήσιο της Επισκοπής, στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο. 

Εκεί έψαλε συνεπαρμένος το περιώνυμο δοξαστικό των Αποστίχων «Σε τον αναβαλλόμενον το φως ώσπερ ιμάτιον…», σε ήχο πλ. α’ . Πιο σωστά διηύθυνε με τα χέρια του – φτερούγες, τον χορό των ψαλτών που για το κομμάτι εκείνο τον περικύκλωναν στον Θρόνο.

Σε ανύποπτο χρόνο τον είδα να γράφει μερικές γραμμές – τις πιο δυνατές για εκείνον – του μέλους, πάντα στην παραδοσιακή του εκδοχή. Σημειώνοντας κάποιες ενδείξεις σε σημεία που έκρινε απαραίτητο για την απόδοση του νοήματος: ημιφώνως, όλοι βρδ [βραδέως]. 

Μόλις ολοκλήρωσε το μουσικό του σημείωμα – γραμμένο σ’ ένα απλό χαρτί – μου το έδωσε, λέγοντας μου με ελαφρό μειδίαμα: «Παρ’ το. Εγώ τα θυμάμαι ακόμα». 

Το δημοσιεύω, λοιπόν, απόψε, εις τιμήν και μνήμην! 

Για τα ονομαστήρια του Δεσπότη, ο φίλος του αείμνηστος μουσικοδιδάσκαλος Κωνσταντίνος Πανάς, έγραφε πάντα ένα διαφορετικό Πολυχρόνιο. 

Στο αρχείο μου εντόπισα τυχαία ένα τέτοιο, σε ήχο πλ. α’, φθορικό εναρμόνιο και ρυθμό εξάσημο, διτρόχαιο δακτυλικό, μετ’ εξαιρέσεων. Γράφτηκε στις 14 Μαϊου 1994, παραμονή της Κυριακής των Μυροφόρων. 

Νικοδήμου του Σεβασμιωτάτου και θεοπροβλήτου Μητροπολίτου της Αγιωτάτης Μητροπόλεως Πατρών, πατρός και ποιμενάρχου ημών γενομένου, ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ. 

Π.Α.Α.

"Της Μόρφου": Ποίημα του Σωτήρη Π. Βαρνάβα σε κυπριακή διάλεκτο

Της Μόρφου 

Όσην δουλειάν τζι' αν έσιεις Ουρανέ 

σσιύψε πουπαναθκιόν μας 

ρίξε το φώς τ᾽Αυγερινού 

της Πούλιας φως του φεγγαρκού 

να φκεί η αλήθκεια 

να φανεί να φέξει ο τόπος ούλλος. 

Δίκλα που την Μεσόγειον 

κατα πού φκαίνει ο ήλιος 

σσιύψε να δεις έναν νησίν 

τζιαμαί στα δκυό κομμένον. 

Όσην δουλειάν τζι' αν έσιεις Ουρανέ 

μεν ποϋρίζεις που τζιαμαί, 

δίκλα στης Τζιύπρου τες ακτές, 

στους κάμπους δίκλα στα όρη. 

Γονατιστές πάνω σε πέτρες νηστιτζιές 

μαυροντυμένες μάνες, 

μέραν τζιαι νύχταν τζιαχαμαί 

κάτι σαν εικονίσματα κρατούν. 

Σσιύψε τζιαι ρώτα Ουρανέ 

ίνταμπου θέλουν τζιαι θρηνούν 

τζι εν ούλλον μες στα μαύρα; 

Δίκλα στου Μόρφου τους οπωρώνες 

ρέξε που τες πορτοκαλιές 

μες στες κουρούκλες τυλιμένες 

ανθοί γεναίτζιες ανθοί ψυσιές 

εμμές στα δεντρά τζιαι τουρτουρούσιν 

ανθοί αθρώποι ανθοί ψυσιές 

κάμνουν σταυρούς τζιαι καρτερούσιν 

να φυσήσει ο αέρας, 

να φυσήσουν οι φωνές 

στ᾽αφτίν του Πλάστη ν'ακουστούσιν 

του Άη Μάμα οι λουτουρκές. 

Όσην δουλειάν τζι' αν έσιεις Ουρανέ 

ρώτα τζιαι κρώστου ίνταν να πούσιν 

στράτες λεμόνια τόσες ψυσιές 

τζιτρινισμένες τζι' όμως πετούσιν 

εν οι ψυσιές των απελπισμένων 

εν οι ψυσιές των αδικημένων 

που πάσιν τζι' έρκουνται τζιαι ρωτούν 

ξένα φτερά πά’ στα φτερά τους 

ίντα γυρεύφκουν εννα σου πούν. 

Σωτήρης Π. Βαρνάβας 

ποιητική συλλογή στην κυπριακή διάλεκτο υπό έκδοση 

Σωτήρης Π. Βαρνάβας

Ο Σωτήρης Π. Βαρνάβας γεννήθηκε στη Μηλιά Αμμοχώστου και φοίτησε στο Παγκύπριο Γυμνάσιο Λευκωσίας. Σπούδασε στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Φυσιογνωστικές Επιστήμες και στη συνέχεια Γεωλογία. Εκπόνησε διδακτορική διατριβή στο Imperial College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και υπηρέτησε ως καθηγητής στο Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Είναι μέλος της Εθνικής Επιτροπής της UNESCO Άνθρωπος και Βιόσφαιρα. Διετέλεσε μέλος της οργανωτικής επιτροπής του Συμποσίου Ποίησης καθώς και μέλος της οργανωτικής επιτροπής Σεμιναρίων Ποίησης του Πανεπιστημίου Πατρών. 

Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές Ψήγματα Απείρου 2006, Ηχογράμματα 2008, Χρεόγραφο 2013, Γράμματα Εμπράγματα 2015, Διαστάσεις του Χωροχρόνου 2018, από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης και Σε ιδίωμα δέντρων 2022 από τις εκδόσεις Γκοβόστη. 

Το Χρεόγραφο και τα Γράμματα Εμπράγματα περιελήφθησαν στη βραχεία λίστα των υπό κρίση βιβλίων για τα κρατικά κυπριακά βραβεία ποίησης 2014 και 2016 αντίστοιχα. Είναι συνεπιμελητής της Ανθολογίας Κυπρίων Ποιητών 2008, εκδόσεις Ταξιδευτής. Ποιήματά του δημοσιεύτηκαν σε λογοτεχνικά περιοδικά και σε δεκαέξι ποιητικές ανθολογίες. H ποίησή του αποτελεί μέρος διδακτορικής διατριβής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. 

Συνοπτική παρουσίαση του έργου του υπάρχει στη βιβλιογραφική βάση δεδομένων Biblionet του Υπουργείου Πολιτισμού της Ελλάδας:

Επιμέλεια: Δημήτρης Παπανικολάου