ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΟΥΣΙΚΕΣ

Παραθέτω σύντομα σημειώματα που έγραψα για κινηματογραφικές μουσικές, με αφορμή συναυλία της Ορχήστρας Πατρών στο πλαίσιο της Πολιτιστικής (Φεβρουάριος 2006). Τα θυμήθηκα ακούγοντας μινιμαλιστικά θέματα του Philip Glass, κατάλληλα για νυκτερινή ακρόαση.

Ο Bernard Herrmann έγραψε την μουσική για την ταινία Psycho του Alfred Hitchcock μέσα σε ένα μήνα: 12 Ιανουαρίου - 12 Φεβρουαρίου 1960. Επιδίωξη του συνθέτη ήταν «να συμπληρώσει την ασπρόμαυρη φωτογραφία με ένα ασπρόμαυρο μουσικό θέμα», γι’ αυτό και χρησιμοποίησε αποκλειστικά ορχήστρα εγχόρδων. Η μουσική του Herrmann υπομνηματίζει τις σκηνές της ταινίας κατά τρόπο που ο θεατής εισάγεται σε μια ατμόσφαιρα υποσυνείδητου τρόμου. Παρουσιάζει και ενισχύει τις βαθύτερες ψυχολογικές έννοιες της ταινίας με αναφορές στον φεμινισμό, την πατριαρχία και τον καπιταλισμό.

Οι Ώρες είναι μια ιστορία για την επιθυμία, τις επιλογές, τη μετάνοια και την αποδοχή. Η ταινία αναφέρεται σε τρεις γυναίκες διαφορετικών γενεών και εποχών και πώς οι ζωές τους συνδέονται με το βιβλίο Mrs. Daloway της Virginia Woolf. Ο Philip Glass αποφεύγει να χρησιμοποιήσει μουσικά στυλ που αφορούν στις τρεις χρονικές περιόδους του έργου, συμβάλλοντας έτσι στην αχρονικότητα της ταινίας. Η ορχήστρα -ένα πιάνο και κουαρτέτο εγχόρδων- μεταδίδει μια ήρεμη και μελαγχολική απλότητα. Χαρακτηριστικό το κομμάτι I’m going to make a cake με τη δυναμική παρουσία του πιάνου στις χαμηλές οκτάβες. Το μουσικό θέμα της ταινίας αποτελείται από απλά ίσως μοτίβα, η διαρκής κίνησή τους όμως είναι επιτυχημένη.

Ο Enio Morricone συνέθεσε τη μουσική για το Once Upon a Time in America πριν ακόμα γυριστεί, λόγω της μεγάλης καθυστέρησης που συνάντησε η παραγωγή της ταινίας. Το κομμάτι Deborah’s Theme, που θεωρείται από πολλούς το καλύτερο του soundtrack, γράφτηκε αρχικά για άλλη ταινία. Ο σκηνοθέτης Sergio Leone δίσταζε να το χρησιμοποιήσει λόγω της ομοιότητάς του με το θέμα της ταινίας Once Upon a Time in the West του ιδίου. Μέσα από την ιστορία μιας συμμορίας στη Νέα Υόρκη, που εκτείνεται από το 1923 έως το 1968, η ταινία αναφέρεται στη βία και την προδοσία, τον έρωτα, το χρόνο και τη μνήμη. Το φιλμ απογειώνεται στις σκηνές που απουσιάζει ο διάλογος και πρωταγωνιστούν τα έγχορδα, ενώ ο ήρωας αναπολεί το παρελθόν και οραματίζεται το μέλλον του μέσα σε ένα παραισθητικό όνειρο.