Με αφορμή την συζήτηση που γίνεται στο ιστολόγιό μας για τον Σίμωνα Καρά, τον Λυκούργο Αγγελόπουλο και την επίδρασή τους στην βυζαντινή μουσική, οι φίλοι θεολόγοι και ψάλτες από το Λίβανο Peter Saliba και Roni Bou Saba (σπουδάζουν σήμερα στο Πανεπιστήμιο Πατρών Ελληνική Φιλολογία) μού έστειλαν το παρακάτω κείμενο, το οποίο ευχαρίστως δημοσιεύω, μιας και αποτελεί την προσωπική τους εμπειρία.
Το 2003 πριν έρθουμε στην Ελλάδα το καλοκαίρι, πληροφορηθήκαμε από τον κ. Mike Hourany, ένα πιστό μαθητή του κ. Λυκούργου Αγγελόπουλου, ψάλτη και καθηγητή της βυζαντινής μουσικής, για το πώς θα μπορέσουμε να γνωρίσουμε τον δάσκαλό του. Μόλις φτάσαμε αυτό κάναμε. Ήδη από το πρώτο Σάββατο πήγαμε στην Αγ. Ειρήνη και τον πλησιάσαμε. Από τότε μπήκαμε σε άλλη φάση που έπαιξε ρόλο στην πνευματική και μουσική μας ωριμότητα. Ο κ. Αγγελόπουλος ήταν για μας κίνητρο να προχωρήσουμε στην μελέτη του ελληνισμού. Μέσα στις συζητήσεις που κάναμε στην διάρκεια των μαθημάτων μας μίλαγε με πολύ ενθουσιασμό για τον Σίμωνα Καρά, για τον π. Ιωάννη Ρωμανίδη, για την Ρωμιοσύνη και άλλα.
Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ πώς μας μιλούσε συνεχώς και αδιαλείπτως για τον μεγάλο αθωνίτη ιεροψάλτη, τον διάκονο Διονύσιο Φιρφιρή, και πώς στην συνέχεια τον επηρέασε βαθιά. Μας έλεγε συχνά να τον ακούμε και να παρατηρούμε πώς ερμηνεύει τα μέλη της βυζαντινής μουσικής. Εμείς καταλάβαμε μια βαθιά διείσδυση της παράδοσης εκ μέρους του κ. Αγγελόπουλου. Αλησμόνητες είναι οι επισημάνσεις του για τους τρείς δασκάλους (Χουρμούζιο, Γρηγόριο, Χρύσανθο) και για τις αναλύσεις της βυζαντινής μουσικής. Οι τρεις δάσκαλοι είναι για τον κ. Αγγελόπουλο μια πηγή αναδρομική επανασύνθεσης και αναζωογὀνησης της παραδοσιακής ελληνικής μουσικής. Βέβαια, ακολουθώντας την μεθοδολογία του δασκάλου του, του Σίμωνος Καρά, ο τρόπος ερμηνείας που πρότεινε δεν εμπόδιζε την δημιουργικότητα του ερμηνευτή και δεν τον απομάκρυνε απ΄ την αληθινή μουσική παράδοση. Η επιθυμία του κ. Αγγελόπουλου, μέσα από σκληρή προσπάθεια, είναι να βρει την αληθινή εκφορά της βυζαντινής μουσικής και την εύρεση μιας ενιαίας θεωρίας αυτής της μουσικής. Ήδη ο Καράς είχε ρυθμίσει τους κανόνες, και ο ρόλος του κ. Αγγελόπουλου ήταν να ερμηνεύσει και να σχολιάσει τον δάσκαλό του με ό,τι ερευνητικό και επιστημονικό μέσο μπορούσε να διαχειριστεί. Αναπόφευκτη είναι η επιρροή του κ. Αγγελόπουλου στους νέους μουσικούς, αφού πηγάζει από το χάρισμα που διαθέτει και την τεχνική δεξιότητά του στην μουσική.
Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ πώς μας μιλούσε συνεχώς και αδιαλείπτως για τον μεγάλο αθωνίτη ιεροψάλτη, τον διάκονο Διονύσιο Φιρφιρή, και πώς στην συνέχεια τον επηρέασε βαθιά. Μας έλεγε συχνά να τον ακούμε και να παρατηρούμε πώς ερμηνεύει τα μέλη της βυζαντινής μουσικής. Εμείς καταλάβαμε μια βαθιά διείσδυση της παράδοσης εκ μέρους του κ. Αγγελόπουλου. Αλησμόνητες είναι οι επισημάνσεις του για τους τρείς δασκάλους (Χουρμούζιο, Γρηγόριο, Χρύσανθο) και για τις αναλύσεις της βυζαντινής μουσικής. Οι τρεις δάσκαλοι είναι για τον κ. Αγγελόπουλο μια πηγή αναδρομική επανασύνθεσης και αναζωογὀνησης της παραδοσιακής ελληνικής μουσικής. Βέβαια, ακολουθώντας την μεθοδολογία του δασκάλου του, του Σίμωνος Καρά, ο τρόπος ερμηνείας που πρότεινε δεν εμπόδιζε την δημιουργικότητα του ερμηνευτή και δεν τον απομάκρυνε απ΄ την αληθινή μουσική παράδοση. Η επιθυμία του κ. Αγγελόπουλου, μέσα από σκληρή προσπάθεια, είναι να βρει την αληθινή εκφορά της βυζαντινής μουσικής και την εύρεση μιας ενιαίας θεωρίας αυτής της μουσικής. Ήδη ο Καράς είχε ρυθμίσει τους κανόνες, και ο ρόλος του κ. Αγγελόπουλου ήταν να ερμηνεύσει και να σχολιάσει τον δάσκαλό του με ό,τι ερευνητικό και επιστημονικό μέσο μπορούσε να διαχειριστεί. Αναπόφευκτη είναι η επιρροή του κ. Αγγελόπουλου στους νέους μουσικούς, αφού πηγάζει από το χάρισμα που διαθέτει και την τεχνική δεξιότητά του στην μουσική.
Ο Λυκούργος Αγγελόπουλος, τέλος, ήταν ένα όνομα που ακούγαμε συνεχώς στο Λίβανο στην διάρκεια της ενασχόλησής μας με την βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική. Ένα όνομα που προκαλούσε προβληματισμούς και δεν σε άφηνε ουδέτερο. Θα έπρεπε να ψάξεις πιο πέρα και να επιλέξεις είτε να τον ακολουθήσεις είτε να τον «πολεμήσεις». Έτσι, καθόλου λιγότερο! Αυτό έκανε τις χορωδίες στο Λίβανο, και στα άλλα μέρη του Πατριαρχείου Αντιοχείας, να επηρεαστούν απ’ αυτόν κατά κάποιο τρόπο.
16 σχόλια:
Θυμάμαι από το κιωηματογραφικό έργο του El Greco πως θαύμαζαν οι άνθρωποι τον αναφερθέντα ζωγράφος για το πώς απεικόνησε τους αμαρτωλούς και τους έκαμε θεούς! Τοιουτοτρόπως, χρέος μας να θαυμάσουμε τον δάσκαλο Λυκούργο Αγγελόπουλο πού κάνει απ' τους ανθρώπους άγγελους!!!
Αγαπητοί,
Ότι ο Λυκούργος Αγγελόπουλος είναι σημείον αντιλεγόμενον είναι γνωστόν τοις πάσιν. Ότι παρά ταύτα είναι σοβαρός στην δουλειά του είναι επίσης δεδομένον. Το αηδές σύστημα Καρά θα είχε ασφαλώς καταδικασθεί στην αφάνεια, όπως και ο στρυφνός και κακόφωνος εμπνευστής του, αν δεν υπήρχε ο Λυκούργος, που επί μακρόν το υποστηρίζει με συνέπεια και σοβαρότητα στον Λίβανο και απανταχού τής γης. Ότι εργάζεται όμως με ζήλο και υπευθυνότητα δεν σημαίνει ότι κατέχει την αλήθεια! Η οποία είναι αδυσώπητη: Ο Καράς πέθανε... Ο Λυκούργος οδεύει προς τας δυσμάς... Οι επίγονοι - "καράπληκτοι" κατ' ευφημισμόν, διότι μάλλον "εαυτόπληκτοι" είναι - διατελούν βαθέως νυκτωμένοι. Το "αιρετικό" σύστημα Καρά είναι θνησιγενές - δόξα τω Θεώ! Θα καταγραφεί εις τας δέλτους παραπλεύρως τού Γεωργίου Λεσβίου... (Εκτός και αν το σώσει ο Γαλάνης!).
- Υ.Γ. Ωσαύτως, αγαπητέ, ο Λυκούργος ετυμολογικώς είναι υιός αγγέλου που κάνει λύκους!!! Χα χα! Ακούς εκεί, άγγελοι οι καράπληκτοι! Πάντως σας θαυμάζω ότι έχετε μεγάλη αυτοεκτίμηση!
Αγαπητέ noulis,
Μα το πρόβλημά σου εκεί ακριβώς έγκειται: στην μεγάλη απήχηση του συστήματος Καρά όπου γης! Δεν πειράζει θα το χωνέψεις σιγά-σιγά. Το θέμα όμως είναι άλλο: Χρησιμοποιείς συ, και οι συν σοι, την λέξη "αιρετικό", για να τρομάξουμε! Πρέπει να καταλάβεις ότι λογοκρισία στη μουσική δεν χωρεί! Και το να θέλετε με λύσσα να πλήξετε τον Καρά ή τον Αγγελόπουλο γυρίζει μπούμερανγκ! Είστε Ιερά Εξέταση; Μήπως πρέπει να κάψετε τους "καράπληκτους"; ΕΛΕΟΣ!
Αγαπητέ κύριε νούλη, είναι χασιμο καιρό να απασχοληθεί κανείς με σας διότι χωρίς τεκμήριο υβρίζεις τους ανθρώπους και αυτό δεικνύει την λειψή απο κάθε πνευματικότητα ψυχή... γιά απέδειξε με επιστημονικότητα τα λόγια σας γιά να μη σε πάρουμε για ζηλιάρη που δεν μπορεί να καταφέρει τίποτε παραμόνο να πολυλογά όπως τις γριές της παλαιάς Κρήτης!
λέτε πώς ο Λυκούργος στρέφει προς δυσμάς.... μα γιά ακούστε όλους τους ψάλτες της ελλάδας... ασυνειδήτως στρέφουν προς δυσμάς. Δηλαδή στα διατονικά μέλη εσείς θα μου πείτε ότι θα μπορέσετε να εφαρμόσετε το διάστημα (8) μεταξύ του Βου και του Γα και μεταξύ Ζώ και Νή? Θα σας καθησυχάσω πως με δυσκολία και οι άραβες εκτελούν τέτοια διαστήματα! Ούτως κι ο άλλως η έφραση "στρέφει προς δυσμάς" δηλώνει πολλά νοήματα και μπορώ να την εμηνεύσω ποικιλλοτρόπως. Ο κριτικός πρέπει να είναι συγκεκριμένος. Τέλως μή σας εκπλήττει η αυτοπεποίθησή μου ούτε η αυτοεκτίμηση που έχω και που τη στερούνται πολλοί!
ΑΓΑΠΗΤΕ ΝΟΥΛΕ ΑΦΟΥ ΕΙΣΑΙ ΑΣΧΕΤΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΜΟΥΣΙΚΗ.....ΤΙ ΘΕΣ ΚΑΙ ΜΙΛΑΣ.....ΣΟΥ ΕΧΕΙ ΚΑΤΣΕΙ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑΧΙ Ο ΚΑΡΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝ ΑΥΤΩΝ ΚΑΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΤΟΥΣ ΧΩΝΕΨΕΙΣ..........ΑΓΑΠΗΤΕ ΝΟΥΛΙΣ ΟΣΑ ΔΕΝ ΤΑ ΦΤΑΝΕΙ ΤΑ ΚΑΝΕΙ ΚΡΕΜΑΣΤΑΡΙΑ.....ΑΣΧΕΤΕ....Ε ΑΣΧΕΤΕ........ ΤΟ 10..........
ΡΕ ΝΟΥΛΙ ΕΣΧΕΤΕ ΜΕ ΤΗΝ ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΗΝ ΞΕΡΕΙΣ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΚΑ?????ΑΝΤΕ ΓΕΙΑ........ΑΣΧΕΤΕ..........
Αγαπητοί συνάδελφοι ιεροψάλτες και μη! Παρακολουθώ ενεός τον εν είδει πυγμαχικού αγώνος πρωτότυπο διάλογό σας. Από όλα όσα διάβασα, τίποτε δεν αγγίζει την ουσία των πραγμάτων. Ειδικά, την πλέον άσχημη εντύπωση μου την έδωσε η επίθεση στον noulis (του οποίου τις ψαλτικές ικανότητες φαίνεσθε να διαμφισβητείτε συστηματικά χωρίς να αποκαλύπτετε οι ίδιοι τις αντίστοιχες -μάλλον ανώτερες δια να δικαιούσθε τέτοιας κριτικής- περγαμηνές στην ψαλτική τέχνη. Φυσικά αναφέρομαι στους "ανώνυμους").
Βεβαίως, το ποιος έχει δίκιο στην συγκεκριμένη διαμάχη θα φανεί συν τω χρόνω: αυτό που νομίζω πως πρέπει να γίνει μέσα από τον διάλογο ενός ιστολογίου, είναι να παρατεθούν επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα και μάλιστα επιστημονικά -όσο το επιτρέπει ο χώρος- και λογικά τοιαύτα. Νομίζω δε πως αναρτήσεις του τύπου "Ρε Νούλη, άσχετε με τη μουσική, την ξέρεις την κλίμακα ... άντε γεια" όχι μόνο δεν προσφέρουν τίποτε απολύτως στη συζήτηση αλλά κατεβάζουν και το επίπεδο του ιστολογίου.
Προσωπικά, διότι οφείλω και εγώ ως ομότεχνος να τοποθετηθώ, ψάλλω κατά το παραδεδομένο πατριαρχικό ύφος, όπως το έμαθα από αρίστους μαθητάς των ΑΠΜτΧΕ Χαρίλαου Ταλιαδώρου και Χρύσανθου Θεοδοσόπουλου και βεβαίως με τους ατομικούς φωνητικούς μου περιορισμούς. Επειδή δε, δεν ανήκω στην κατηγορία του ανθρώπου unius libri, στο στασίδι μου θα βρει κανείς μία ικανή συλλογή μαθημάτων από όλους τους ψάλτες του Πατριαρχείου μας εκτός από μαθήματα του Αγγελόπουλου.
Ωστόσο, το γεγονός πως στο ύψιστο επιστημονικό επίπεδο -αυτό της Βυζαντινής Μουσικολογίας- γίνεται έντονος λόγος για την ορθότητα του συστήματος Καρά, θα ήθελα να ακούσω και να μάθω περισσότερα γι' αυτό. Σίγουρα, δεν είναι όλοι οι ακαδημαϊκοί μουσικολόγοι τόσο "καράπληκτοι", ώστε να αλλοιώνουν τα πορίσματα της επιστήμης. Και ναι μεν διαφωνώ με τον εν λόγω τρόπο του ψάλλειν (ακουστικά, "υφολογικά" θα έλεγα) αλλά ευχαρίστως θα άκουγα τι έχουν να μου πουν οι εκπρόσωποι της σχολής Καρά-Αγγελόπουλου. Έστω και εγκυκλοπαιδικά, αφού δεν πρόκειται ποτέ να ψάλλω με την συγκεκριμένη τεχνοτροπία. Σίγουρα πάντως δεν θα τους απαξίωνα ab ovo και δεν θα τους προσήπτα χαρακτηρισμούς του τύπου "αιρετικός".
Ας ακούσουμε λοιπόν επιχειρήματα και όχι ύβρεις.
Αγαπητοί φίλοι,
Δεν έχω σκοπό να αντιπαρατεθώ με κανέναν - και δη ανώνυμο - σε προσωπικό επίπεδο. Οφείλω όμως ορισμένες διευκρινήσεις και εν συνεχεία θα σιωπήσω:
1. Στα περιορισμένα όρια των σχολίων ενός ιστολογίου δεν μπορεί φυσικά κανείς να αναπτύξει με επιχειρηματολογία ένα τέτοιο θέμα. 2. Γι' αυτό μίλησα σχηματικώς. Σχήμα λόγου αίφνης - και όχι κυριολεκτικός - είναι ο όρος "καράπληκτος" (κατά τα πυρόπληκτος, σεισμόπληκτος, ανταρτόπληκτος κ.ο.κ.). Σχήμα λόγου είναι και το "αιρετικό" και όχι με την θρησκευτική σημασία βεβαίως, που δεν μας ενδιαφέρει στην Μουσική... Φαίνεται όμως ότι οι λέξεις φοβίζουν, τα σχήματα λόγου ενοχλούν...
3. Πάλι, επειδή βλέπετε τις λέξεις και όχι την ουσία, παρερμηνεύθηκα όταν είπα ότι ο Λυκούργος οδεύει προς Δυσμάς. Δεν εννοούσα φυσικά πως ρέπει προς την (σατανική;) Δύση και δεν ξέρει να εκτελεί το διάστημα Βου - Γα, αλλά απλά ότι είναι πλέον μεγάλης ηλικίας και δεν θα ζη αιώνια! Διότι εκτιμώ ότι το σύστημα Καρά εγνώρισε μιαν προσωρινή απήχηση, λόγω τής σοβαρότητας και τής συνέπειας τού Λυκούργου. Μετά από αυτόν θα ακολουθήσει την προδιαγεγραμμένη μοίρα του, ανάλογη τής θλιβερής απομόνωσης που είχε κατά την περίοδο τού εισηγητού του...
4. Αλίμονο αν ο Γρηγόριος, ο Χουρμούζιος και ο Χρύσανθος περίμεναν τον Καρά να τους ανακαλύψει! Είναι ύβρις έναντι κορυφαίων μουσικών και ερμηνευτών δύο αιώνων. Οι οποίοι - θα το ξαναπώ - όλα τα μεγάλα ονόματα τής Ψαλτικής Τέχνης, από το Πατριαρχείο μέχρι τον Χατζημάρκο και από την Θεσσαλονίκη μέχρι την Αθήνα, έχουν απορρίψει το σύστημα Καρά.
5. Αυτό είναι και το μέγα επιχείρημα, αγαπητοί. Η ζώσα παράδοση που έρχεται από την εποχή τής θεσπισμένης μεταρρύθμισης αρνείται εν τοις πράγμασι το σύστημα Καρά. Οι παλιές ηχογραφήσεις τού Ναυπλιώτη μας πάνε πίσω έναν αιώνα και έχουν τόση σχέση με το καραϊκό άκουσμα, όσο εγώ με τις... γριές τής Κρήτης (από τις χαριτωμένες βολές εναντίον μου αυτήν βρήκα ως την πλέον διασκεδαστική!).
Αγαπητέ noulis
έχει περάσει πάνω από ένα εικοσιτετράωρο και κανείς δεν απάντησε στο τελευταίο σου σχόλιο.
Φαίνεται πως τα επιχειρήματά σου και η γραφή σου "διασκέδασαν" τους συν-γραφείς ωσάν τον τυφώνα "Κατρίνα"...
noulis vs λοιποί : 1 - 0
Υ.Γ όντας μουσικός άσχετος με την βυζαντινή...
Μολονότι φαίνεται πως ο κ. Νούλης διαχειρίζεται με δεξιότητα την γλωσσολογία αλλά την λογική της επιστήμης αυτής δεν μπορεί να την χειρηστεί στο πεδίο της μουσικής αλλιώς θα βγήκε με άλλα συμπεράσματα όσον αφορά το "Σύστημα Καρά".
Υ.Γ. Εγω προσωπικά πιστεύω πως ο Καράς δεν έκανε ένα σύστημα δικό του!! Είναι ένας απλός δομιστής!!! Αυτά που έγραψε υπήρχαν, και το μόνο που έκανε είναι τα ρύθμισε και τα τακτοποίησε σε μιά σφερική θα έλεγα "γραμματική" της μουσικής!
Αγαπητέ Peter,
Αυτό ακριβώς συμβαίνει! Ο Καράς ήταν ένας ρυθμιστής. Και επειδή έχεις γλωσσολογικές γνώσεις, πρέπει να ξέρεις ότι μία σύγχρονη Γραμματική δεν ρυθμίζει ποτέ κατά το δοκούν, αλλά περιγράφει την πραγματικότητα. Συνεχίζω γλωσσολογικά: Το σύστημα Καρά είναι μάλλον μία προσπάθεια ρύθμισης τής Μουσικής μέσα από την Ορθογραφία της! Θυμίζει δηλαδή - τηρουμένων των αναλογιών - τις ανιστόρητες απόψεις ενίων "γλωσσολογούντων", που λένε ότι κατεστράφη η μουσικότητα τής Ελληνικής επειδή καταργήθηκαν οι τόνοι!!! Έτσι και ο Καράς επιτάσσει: φέρτε πίσω τους τόνους! Ήτοι επαναφέρει παλαιά σημάδια, τα οποία όμως βάζει όπου νομίζει αυτός και "αναλύει" όπως νομίζει αυτός. Έτσι όμως το μέλος αλλοιώνεται και δεν έχει καμμία σχέση με αυτό που από στόμα σε στόμα παρεδόθη σε εμάς από τους αριστείς των ψαλτών...
Εγώ πιστεύω απόλυτα πως η ποικιλία στην βυζαντινή παρασημαντική είναι ζήτημα ιστορικής ορθογραφίας (χωρίς δηλαδή διαφοροποιητική αξία), ενώ η έκφραση είναι θέμα προφορικής μεταδόσεως. Για να μην αναφερθούμε σε άλλες καινοτομίες, όπως η αλλοίωση των διαστημάτων των κλιμάκων, η ανάπτυξη μεγάλου αριθμού ήχων κ.ο.κ. Οι αυθαιρεσίες αυτές οδηγούν σε ένα πολύπλοκο θεωρητικό, το οποίο είναι αδύνατον να το διδαχθεί κανείς. Όταν οι ήχοι από οκτώ γίνονται... 72, τι να πρωτομάθει και ο μαθητής! Πελαγοδρομεί και τελικά φαλτσάρει, όπως δυστυχώς κάμουν οι πλείονες "καράπληκτοι"... Ενώ η μέθοδος των Τριών Δασκάλων είναι απλή, εύληπτη και τέλεια, αφού είναι ικανή να αποδώσει τα πάντα, ακόμη και τα καραϊκά νεφελώματα!
Θα κλείσω με μιαν παραβολή: Έχουμε τον Παρθενώνα που θαυμάζεται παγκοσμίως για την απλότητά του. Ο Καράς προσπαθεί να βγάλει τον Παρθενώνα και να υψώσει στην θέση του έναν δαιδαλώδη λαβύρινθο!
Διαλέγετε και παίρνετε...
όμως εφ'όσον η βυζαντινή μουσική έχει σχέση με κείμενα που συντάχθηκαν ποιητικά στο βυζάντιο ή ακολουθούν τα βυζαντινά πρωτότυπα, μάλλον τα μιμούνται, το σύστημα του τονισμού δεν μπορεί να καταργηθεί διότι στο βυζάντιο ο τόνος έχει νόημα γιά το μέτρο. Στο επίπεδο της εκκλησιαστικής μουσικής αν θέλετε κ. Νούλη, είμαστε ακόμα στην εποχή του βυζαντίου, γι΄αυτό νομίζω πως δεν πρέπει να προσεγγύζετε τα του βυζάντιου με τις γλωσσολογικές θεωρίες που διέπουν την σύγχρονη εποχή. Και γιά τα ήχοι, δεν ειναι 72 αλλά μικρές παραλλαγές των ιδίων των 8 ήχων, αλλά και ο μαθητής δεν είναι καθ'όλου αναγκασμένος να τα μάθει διότι τα μαθήματα έχουν τις απαρέτητεσ φθορές, και έλξεις που αρκούνε να βοηθήσουν τον ψάλτη να τα εκτελήσει.
Αγαπητέ, αμάν!
Συστηματικώς με "διαστρέφετε"! Ποιος σας μίλησε για τόνους στο Βυζάντιο κ.τ.τ.; Εγώ μιαν παραβολή έκαμα: Όπως σφάλλουν αυτοί που θεωρούν ότι η απομάκρυνση των τόνων αλλοιώνει την γλώσσα, έτσι και ο Καράς σφάλλει που θέλει να επαναφέρει παλιά σημάδια στην βυζαντινή παρασημαντική. Αυτό είπα. Δεν μίλησα για την γλώσσα! Αλλά επί τη ευκαιρία να σας πω ότι και αυτά που λέτε για την γλώσσα και τους τόνους στο Βυζάντιο δεν ισχύουν ασφαλώς!...
Επίσης πήξαμε στην πλησμονή έλξεων και φθορών! Δεν θέλουμε άλλες! Βγείτε επιτέλους από τον λαβύρινθο!
Μια ερώτηση.
Τον Καρά τον έχετε διαβάσει ή απλά τον σχολιάζετε χωρίς να έχετε κοιτάξει το βιβλίο ούτε απ' έξω; Και ρωτώ αμφότερες τις πλευρές.
Επειδή έχω αυτή την εντύπωση...
Ακούσαμε 5-6 ηχογραφήσεις του Καρά και βγάλαμε συμπέρασμα για το σύνολο του έργου του. Αν είναι δυνατόν!
Υ.Γ.
...πατριαρχικό ύφος ο...Ταλιαδώρος! Από πότε; Έκανε στο Πατριαρχείο και μου διαφεύγει;
Αγαπητοί συνάδελφοι.
Δεν θέλω να μπω στην ουσία του διαλόγου επειδή βλέπω ότι επικρατεί πολύς φανατισμός εκατέρωθεν. Διαβάζω όμως πράγματα που με κάνουν και βγαίνω απ' τα ρούχα μου. Π.χ.:
Peter Saliba
λέτε πώς ο Λυκούργος στρέφει προς δυσμάς.... μα γιά ακούστε όλους τους ψάλτες της ελλάδας... ασυνειδήτως στρέφουν προς δυσμάς. Δηλαδή στα διατονικά μέλη εσείς θα μου πείτε ότι θα μπορέσετε να εφαρμόσετε το διάστημα (8) μεταξύ του Βου και του Γα και μεταξύ Ζώ και Νή? Θα σας καθησυχάσω πως με δυσκολία και οι άραβες εκτελούν τέτοια διαστήματα!
Απορώ φίλε Βασίλη Ζάχαρη πώς δεν σχολίασες το παραπάνω!! Είμαι μάλιστα περίεργος για το τι θα έλεγε ο ίδιος ο Καράς γι' αυτό... Μα είναι προφανές ότι όποιος δεν ξέρει να εκτελεί στα διατονικά μέλη ελάχιστο τόνο στα διαστήματα ΒΟΥ-ΓΑ και ΖΩ-ΝΗ απλούστατα δεν γνωρίζει καλά βυζαντινή μουσική. Φυσικά και το εφαρμόζουν πάρα πολλοί ψάλτες στην Ελλάδα. Και δεν είναι τόσο δύσκολο όσο λέει ο συνάδελφος που οι Άραβες να το εκτελούν "μετά βίας" (!!). Κατ' αρχήν οι Άραβες δεν έχουν 8άρι διάστημα αλλά ακόμα πιο χαμηλό! Από τους γνωστούς δε ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥΣ ψάλτες εν Ελλάδι το εφαρμόζουν σχεδόν ΟΛΟΙ. Οι της σχολής Καρά πιστεύω κι εγώ (όσο έχω ακούσει τουλάχιστον) ότι ψάλουν γενικώς με πιο σκληρά διαστήματα, που πάνε περισσότερο προς την Ευρωπαϊκή μουσική: ούτε διατονικό ΒΟΥ στον πρώτο και στον λέγετο κάνουν, ούτε τον ΖΩ στη φυσική του θέση στον δεύτερο κλπ. (συνεπεία της θεώρησης του ΖΩ-ΝΗ από τον Καρά ίδιο σχεδόν με το ημίτονο του πιάνου!), χωρίς βέβαια αυτό να αποκλείει την ύπαρξη εξαιρέσεων.
Από κει και πέρα, τα λάθη της σχολής Καρά σε θεωρητικό και σε πρακτικό επίπεδο έχουν επισημανθεί πολλάκις και μπορείτε να τα δείτε στις θεωρητικές συζητήσεις στο Ψαλτολόγιο (www.psaltologion.com).
Δημοσίευση σχολίου