Το πρωί διάβασα στα ΝΕΑ την κριτική του Κώστα Γεωργουσόπουλου για την παράσταση. Απόψε το βράδυ στάθηκα τυχερός, βρήκα εισιτήριο και την παρακολούθησα. Στο γνώριμο από τα φοιτητικά μου χρόνια θέατρο της οδού Κεφαλληνίας. Στη Νέα Σκηνή του Λευτέρη Βογιατζή.
«Η Ήμερη» του Ντοστογέφσκι. Ένα διήγημα που διασκεύασε ο Λ. Βογιατζής σ’ ένα βαθύ υπαρξιακό μονόλογο για ...υποψιασμένους θεατές. Παίζει και σκηνοθετεί ο ίδιος.
Κι ενώ αρχίζει η παράσταση, μια βιντεοσκοπημένη δεύτερη «φωνή» - επιτυχημένο για μένα σκηνικό εύρημα - απαγγέλει στίχους από το ψαλτήριο του Δαβίδ. Και αμέσως σκέφτηκα αυτό που έγραψε ο Γεωργουσόπουλος: «Το κείμενο του Ντοστογέφσκι αν δεν αναγνωστεί με γνώμονα την ορθόδοξη θεολογία καταντάει ένα συγκεχυμένο ψυχολογικό αίνιγμα». Οι ψαλμικοί στίχοι επανέρχονται κατά διαστήματα για να υπομνηματίσουν την ανθρώπινη περιπέτεια.
Ο Ντοστογέφσκι προς τους αναγνώστες του διηγήματος: «Φανταστείτε ένα σύζυγο, και σ’ ένα τραπέζι απάνω να κάθεται η γυναίκα του που αυτοκτόνησε, παν κάτι ώρες, πηδώντας απο το παράθυρο. Είναι ανάστατος, δεν μπορεί να μαζέψει το μυαλό του. Πηγαινοέρχεται από τη μια κάμαρα στην άλλη πασχίζοντας να συλλάβει το τι έγινε, να μαζέψει τις σκέψεις του σ’ ένα σημείο. Χώρια όλα τ’ άλλα, έχουμε να κάνουμε και μ’ έναν αρρωστημένο υποχόνδριο, από εκείνους που μιλάνε μόνοι τους με τον εαυτό τους. Και να τον που μονολογεί, ξετυλίγει την όλη υπόθεση, την ξεδιαλύνει ο ίδιος στον εαυτό του».
Ο λόγος του ήρωα δεν είναι ασυνάρτητος. Βρίθει όμως αντιφάσεων που κινούνται ανάμεσα στη λογική και το συναίσθημα. Αναλύοντας τις αναμνήσεις του φτάνει στο ζητούμενο: την αλήθεια σε ό,τι αφορά τουλάχιστον τον ίδιο.
Το κείμενο αναδεικνύει τον Ντοστογέφσκι όπως πραγματικά είναι, το γράφει εύστοχα και ο Γεωργουσόπουλος: «Μυστικός, ορθόδοξος και αναρχικός»! Πρόκειται για εκρηκτικό μίγμα που διαλύει συμβατικότητες, στερεότυπα, αυτονόητα και αυθεντίες. «Ζήτω ο ηλεκτρισμός της ανθρώπινης σκέψης»!
Το φινάλε του έργου είναι η πεμπτουσία της ζωής: ''Οι άνθρωποι στη γη, παντέρημοι – αυτή ‘ναι η δυστυχία!.. Λένε πως ο ήλιος δίνει ζωή στην οικουμένη. Ο ήλιος θα βγει, και, κοιτάχτε τον, μήπως κι αυτός δεν είναι νεκρός; Όλα πεθαμένα – παντού νεκροί. Άνθρωποι παντέρημοι κι ολόγυρα σιωπή – να η γη! Άνθρωποι, αγαπάτε αλλήλους ποιος το είπε αυτό; Τίνος είναι αυτή η υποθήκη;"
«Η Ήμερη» του Ντοστογέφσκι. Ένα διήγημα που διασκεύασε ο Λ. Βογιατζής σ’ ένα βαθύ υπαρξιακό μονόλογο για ...υποψιασμένους θεατές. Παίζει και σκηνοθετεί ο ίδιος.
Κι ενώ αρχίζει η παράσταση, μια βιντεοσκοπημένη δεύτερη «φωνή» - επιτυχημένο για μένα σκηνικό εύρημα - απαγγέλει στίχους από το ψαλτήριο του Δαβίδ. Και αμέσως σκέφτηκα αυτό που έγραψε ο Γεωργουσόπουλος: «Το κείμενο του Ντοστογέφσκι αν δεν αναγνωστεί με γνώμονα την ορθόδοξη θεολογία καταντάει ένα συγκεχυμένο ψυχολογικό αίνιγμα». Οι ψαλμικοί στίχοι επανέρχονται κατά διαστήματα για να υπομνηματίσουν την ανθρώπινη περιπέτεια.
Ο Ντοστογέφσκι προς τους αναγνώστες του διηγήματος: «Φανταστείτε ένα σύζυγο, και σ’ ένα τραπέζι απάνω να κάθεται η γυναίκα του που αυτοκτόνησε, παν κάτι ώρες, πηδώντας απο το παράθυρο. Είναι ανάστατος, δεν μπορεί να μαζέψει το μυαλό του. Πηγαινοέρχεται από τη μια κάμαρα στην άλλη πασχίζοντας να συλλάβει το τι έγινε, να μαζέψει τις σκέψεις του σ’ ένα σημείο. Χώρια όλα τ’ άλλα, έχουμε να κάνουμε και μ’ έναν αρρωστημένο υποχόνδριο, από εκείνους που μιλάνε μόνοι τους με τον εαυτό τους. Και να τον που μονολογεί, ξετυλίγει την όλη υπόθεση, την ξεδιαλύνει ο ίδιος στον εαυτό του».
Ο λόγος του ήρωα δεν είναι ασυνάρτητος. Βρίθει όμως αντιφάσεων που κινούνται ανάμεσα στη λογική και το συναίσθημα. Αναλύοντας τις αναμνήσεις του φτάνει στο ζητούμενο: την αλήθεια σε ό,τι αφορά τουλάχιστον τον ίδιο.
Το κείμενο αναδεικνύει τον Ντοστογέφσκι όπως πραγματικά είναι, το γράφει εύστοχα και ο Γεωργουσόπουλος: «Μυστικός, ορθόδοξος και αναρχικός»! Πρόκειται για εκρηκτικό μίγμα που διαλύει συμβατικότητες, στερεότυπα, αυτονόητα και αυθεντίες. «Ζήτω ο ηλεκτρισμός της ανθρώπινης σκέψης»!
Το φινάλε του έργου είναι η πεμπτουσία της ζωής: ''Οι άνθρωποι στη γη, παντέρημοι – αυτή ‘ναι η δυστυχία!.. Λένε πως ο ήλιος δίνει ζωή στην οικουμένη. Ο ήλιος θα βγει, και, κοιτάχτε τον, μήπως κι αυτός δεν είναι νεκρός; Όλα πεθαμένα – παντού νεκροί. Άνθρωποι παντέρημοι κι ολόγυρα σιωπή – να η γη! Άνθρωποι, αγαπάτε αλλήλους ποιος το είπε αυτό; Τίνος είναι αυτή η υποθήκη;"
Oι φωτογραφίες είναι από το πρόγραμμα της παράστασης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου