Κυριακή 31 Μαΐου 2009

Ο ΣΙΜΩΝ ΚΑΡΑΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΜΑΣ ΜΝΗΜΗΣ

Η 29η Μαΐου ήταν κάθε χρόνο μια σημαντική ημέρα για τον Σίμωνα Καρά και το δημιούργημά του, τον Σύλλογο προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής.

Ο Σίμων Καράς στο παρεκκλήσι του συλλόγου Ο Σίμων Καράς στο παρεκκλήσι του συλλόγου

Είναι η μέρα της άλωσης της Πόλης, που αυτός και οι συνεργάτες του τιμούσαν ανελλιπώς από το 1932 με δημόσιο μνημόσυνο (στην Αρχαιολογική Εταιρεία, στον «Παρνασσό» ή αλλού), με το βυζαντινό τελετουργικό που, κατά την εκτίμησή του, αρμόζει σε μια τέτοια εκδήλωση. Και αυτό, «για να κρατήσουμε τη σύνδεση του έθνους με τη μεγάλη ιδέα του γένους, αυτή που έρχεται διά του Βυζαντίου», έλεγε σε συνέντευξη που του είχα πάρει τον Μάιο του 1980 για την «Ε».

Μόνο που συνδέεται με βασιλιάδες, που είναι καταδικασμένοι στη συνείδηση του κόσμου, τόλμησα να παρατηρήσω.

«Μα το τελετουργικό της Ορθοδοξίας είναι συνυφασμένο με το θεσμό της βασιλείας. Πάντως, το μνημόσυνο δεν έχει καμιά σχέση με τους σύγχρονους βασιλείς και δεν εξυπηρετεί καμιά πολιτική παράταξη», ήταν η απάντησή του.

Ταμένοι στην παράδοση

Ο Σίμων Καράς έφυγε από τη ζωή στις 26 Ιανουαρίου 1999 (ήγουν, πριν από δέκα χρόνια και κάτι μήνες), σε ηλικία 96 ετών. Κι έζησε σχεδόν όλο τον περασμένο αιώνα αφοσιωμένος στην έρευνα, τη μελέτη και τη διδασκαλία της ελληνικής μουσικής.

Γυρνώντας βουνά και λαγκάδια ανά την Ελλάδα, με συνοδοιπόρο τη σύζυγό του Αγγελική, φορτωμένος μ' ένα παλιό και βαρύ -20 κιλά!- μαγνητόφωνο Τελεφούνκεν, κατέγραψε πάνω από 25.000 δημοτικά τραγούδια, «από τις πηγές και το στόμα των ανθρώπων, πριν ξεχαστούν και χαθούν για πάντα». Αρκετά από αυτά γυρίστηκαν από τον σύλλογο σε σειρά από 25 δίσκους. Παράλληλα συγκέντρωνε βυζαντινούς ύμνους (που κατέγραφε με βυζαντινά στοιχεία), παλιά βιβλία και χειρόγραφα, μαζί με λαϊκά όργανα και φορεσιές.

«Και υπολογίζετε αυτά που κάνετε ότι θα συνεχιστούν και -χτύπα ξύλο- μετά από εσάς;» είχα ρωτήσει σ' εκείνη τη συνέντευξη.

«Θα συνεχιστούν, θα βρεθούνε άνθρωποι», είπε με βεβαιότητα, προσθέτοντας ότι είχε περισσότερη εμπιστοσύνη στους ανθρώπους και καθόλου στο κράτος.

Και πραγματικά, εκεί στο «κάστρο» του, στο ιδιόκτητο κτίριο του συλλόγου στου Στρέφη (Ερσης 9 και Πουλχερίας), η κυρία Καρά συνεχίζει, με όσους, θα 'λεγα, πιστούς και ταμένους, το έργο του, συμπεριλαμβανομένου και του μνημόσυνου. Που τελέστηκε, για τα 556 χρόνια της άλωσης της Πόλης, την περασμένη Τετάρτη στο Πνευματικό Κέντρο Ρουμελιωτών, με ομιλητή τον καθηγητή Νεοκλή Σαρρή και με βυζαντινούς ύμνους και δημοτικά τραγούδια από τη χορωδία και την ορχήστρα του συλλόγου.

«Θα το συνεχίσουμε»

«Θα το συνεχίσουμε όσο αναπνέουμε», βεβαίωσε η κυρία Καρά, που την επισκέφθηκα την περασμένη εβδομάδα στο «κάστρο». Με κάποια προβλήματα υγείας, αλλά θαλερή πάντα, αποφασιστική και αισιόδοξη για το αύριο του συλλόγου και το ανεκτίμητο υλικό που άφησε αποχωρώντας από τη ζωή ο δάσκαλος.

Θα στηρίξει το σύλλογο και θα διαφυλάξει τη συνέχεια της λειτουργίας του, είχε υποσχεθεί όταν πέθανε ο Καράς, ο τότε υπουργός Πολιτισμού Ευάγγελος Βενιζέλος.

«Τίποτα δεν έχουν κάνει, μόνοι μας προσπαθούμε να τα βγάλουμε πέρα», λέει στη συνάντησή μας η κυρία Καρά.

Οπότε, πώς θα σωθούν ο σύλλογος και το υλικό;

«Θα σωθούν», δηλώνει, αφήνοντας να εννοηθεί ότι κάτι υπάρχει στον ορίζοντα, το οποίο, για την ώρα, δεν είναι σε θέση να κοινολογήσει. Προσθέτει ωστόσο ότι έχουν περιοριστεί οι δραστηριότητες του συλλόγου. Λιγότεροι οι μαθητές της σχολής (που είναι δωρεάν), περιορισμένες οι εκδηλώσεις στο παρεκκλήσι της (όπου γίνονταν ακόμη και γάμοι, με το παραδοσιακό, εννοείται, τυπικό).

Ας δούμε κάποιες απόψεις του δάσκαλου από δυο συνεντεύξεις που του είχα πάρει -την προαναφερόμενη του 1980 και μια δεύτερη τον Απρίλιο του 1990 για την «Κ.Ε.»

**«Παράδοση είναι η διαρκής μετάβαση πνευματικών και κοινωνικών βιωμάτων ενός λαού από τη μια γενιά στην άλλη (...) Ο μεγάλος κίνδυνος να χαθεί η παράδοση είναι το ραδιόφωνο και η τηλεόραση. Αυτά εξεμαύλισαν τον επαρχιώτη, τον έβγαλαν από το περιβάλλον του, το πνευματικό και το εθνικό, και τον έκαναν άβουλον. Κάθεται εκεί πέρα, βλέπει που τραγουδάνε, αυτός δεν τραγουδάει, βλέπει που χορεύουν, αυτός δεν χορεύει -κοιμάται αμερικάνικα και γαλλικά».

**«Με τα μόνα που μπορούμε να σταθούμε σε μια Ενωμένη Ευρώπη είναι η ιστορία μας, η φιλοσοφία, οι τέχνες, η θρησκεία -να σταθούμε ως πνευματικοί άνθρωποι».

Ο Σίμων Καράς αρνιόταν ή δεχόταν με δυσφορία οποιαδήποτε τιμητική διάκριση για το έργο του. «Οταν εκάναμε τον σύλλογο το 1929, ορκιστήκαμε ότι δεν θα πάρουμε ούτε διακρίσεις ούτε θέσεις ούτε αξιώματα ούτε χρήματα. Πληρώνεσαι όταν κοιτάζεις τη μάνα σου; Πληρώνεται το καθήκον; Δεν πληρώνονται αυτά τα πράγματα...»


Σάββατο 30 Μαΐου 2009

ΜΑΘΗΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΟΜΟΡΦΙΑ ΞΣΤ' - Η ΚΑΛΟΓΡΙΑ ΤΩΝ ΛΟΡΚΑ - ΕΛΥΤΗ

Η ΚΑΛΟΓΡΙΑ Η ΤΣΙΓΓΑΝΑ

Βουνά και σύγνεφα μακριά
σ' όλα τα γύρω σιγαλιά

Κάμποι και δέντρα μες στη ζέστη
και τα τοιχία μες στον ασβέστη

Σ' ένα αχερόχρωμο πανί

κεντά η καλόγρια η μικρή


Άχου τι όμορφα κεντάει

το χεράκι της πως πάει


Βάνει πουλιά βάνει δεντρά

βάνει και τ' άστρα τα χρυσά


Βάνει στις τέσσερις τις κόχες
τέσσερις αγριομολόχες


Σ' ένα αχερόχρωμο πανί

κεντά η καλόγρια η μικρή


Μα κάθε τόσο αναστενάζει

και κάτι με το νου της βάζει


Λίγο το χέρι σταματά

μες στον αέρα και κοιτά


Στα μάτια της που ανοιγοκλειούν
δυο καβαλάρηδες περνούν


Κι υστέρα πάλι στο πανί

κεντά η καλόγρια η μικρή


Τι ποτάμια! Τι χορτάρια!

Τι λιοτρόπια! Τι φεγγάρια!

Πλάσματα της αρεσιάς της
της ονειροφαντασιάς της.

Από το Romancero gitano του Λόρκα - Απόδοση στα νέα ελληνικά: Οδυσσέας Ελύτης

Κολάζ: Οδ. Ελύτης


Παρασκευή 29 Μαΐου 2009

"ΙΝΑ ΜΗ ΜΙΑΝΘΩΣΙ..."


Φίλος της Ιδιωτικής Οδού με πληροφόρησε για σχόλιο ανωνύμου τινός "χριστιανού" στο thriskeftika.blogspot.com που με αφορά. Συγκεκριμένα, ο "αδελφός" διαρρηγνύει τα ιμάτιά του για το περιεχόμενο του κειμένου των 44 θεολόγων περί του μαθήματος των Θρησκευτικών, το οποίο υπέγραψα κι εγώ, και προσπαθεί να αποδείξει τι ...καθάρματα είμαστε ξεκινώντας από εμέ:

"Είναι πολύ χαρακτηριστικό ποιοί πτυχιούχοι θεολογίας υπογράφουν αυτές τις επαίσχυντες απόψεις. Είναι ο Παναγιώτης Ανδριόπουλος ένας που έχει μια σελίδα στο ιντερνετ http://panagiotisandriopoulos.blogspot.com/ γεμάτη από πνευματική αθλιότητα, πλάνες, αλλά έχει και ανήθικες εικόνες (γυμνά κ.α.). Δεν συνιστώ να την επισκεφθεί κανείς γιατί θα μολυνθεί υπερβολικά από την υπερχειλίζουσα αθλιότητα και διαστροφή. Υποστηρικτής του οικουμενιστικής θεολογίας και των αρχηγετών του Οικουμενισμού. Πολέμιος του ακραιφνούς και διακεκριμένου ορθόδοξου θεολόγου και καταξιωμένου ιεροκήρυκα, του Νικολάου Ιω. Σωτηρόπουλου, αλλά και άλλων ορθόδοξων αγωνιστών. (βέβαια όταν σε διάλογο στον Ορθόδοξο Τύπο, ο κ.Σωτηρόπουλος του έθεσε κάποια ερωτήμα και τον "κόλλησε στον τοίχο" για τις γελοίες και άδικες απόψεις του, δεν είχε τί να απαντήσει...)."

Το πόσο "οικουμενιστής" είμαι το 'χω πια συνειδητοποιήσει. Το πόσο "πολέμιος" του κ. Ν. Σωτηροπούλου επίσης. Δυστυχώς, για τον "καταξιωμένο ιεροκήρυκα" φρίττει στο άκουσμα του ονόματός μου, οπότε αδυνατεί να με "κολλήσει στον τοίχο".
Το νέο στοιχείο που εισάγει ο "αδελφός" ανώνυμος για το... ποιόν μου είναι η "διαστροφή" μου! Διότι δημοσιεύω "ανήθικες εικόνες (γυμνά κ.α.)".
Του αφιερώνω, προς το παρόν, ένα μόνο "βέβηλο" από τα κολάζ του Ελύτη και θα επανέλθω ...δριμύτερος! Μην ανησυχεί. Θα τον δικαιώσω πανηγυρικώς!


Συλλαλητήριο των Μουσουλμάνων: Σκέψεις τινές

«Την ανησυχία τους για τα πρόσφατα επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας από μουσουλμάνους εξέφρασαν χθες στελέχη μυστικών και αστυνομικών υπηρεσιών του Ισραήλ».

Τάδε γράφει Το Βήμα της Τρίτης 27 Μαΐου 2009, εν όψει του σημερινού συλλαλητηρίου των μουσουλμάνων.

Στο άρθρο αναλύονται τα παραπάνω, και οι ισραηλινοί βασίζονται για να βγάλουν το συμπέρασμα αυτό στη σχετική εμπειρία τους. Φευ! Και καλούν τις ελληνικές αρχές να προσέξουν, μην είναι αυτό «μια νέα κακή αρχή». Το αποκορύφωμα των νουθεσιών είναι το εξής: «τα σχέδια της διεθνούς τρομοκρατίας δεν έχουν επηρεασθεί καθόλου από την εκλογή Ομπάμα... Αν δεν ληφθούν μέτρα, είναι βέβαιο ότι η Ελλάδα, λόγω αυτής της παγκόσμιας αστάθειας, θα αποτελέσει μέρος του προβλήματος». Προειδοποιούν ότι η Αλ Κάιντα θα χτυπήσει και στην Ελλάδα. Μετά από τέτοιες δηλώσεις είναι αδύνατον να μην έχει ο αναγνώστης πολλές απορίες.

Πρώτον, πώς έχουν οι Ισραηλίτες το δικαίωμα να συλλέξουν δεδομένα σε ξένη χώρα; Και πώς σ’ αυτή τη χώρα επιτρέπεται ξένες μυστικές υπηρεσίες να ξέρουν περισσότερες πληροφορίες από τις κρατικές υπηρεσίες ασφάλειας. Αυτό, αν μη τι άλλο, είναι παραβίαση της ελευθερίας της Ελλάδος. Οι παστωμένες διηγήσεις των ισραηλινών κάνουν λόγο για την εμπειρία τους με τους μουσουλμάνους. Απορώ πώς μιλάνε για την «εμπειρία» τους με τόση σιγουριά και τη διδάσκουν στους άλλους. Τι εμπειρία έχουν με τους μουσουλμάνους; Τους κατάκτησαν τη χώρα τους, τους τρομοκράτησαν, τους διώξανε και η ακολουθία αυτών δεν έχει τέλος. Αν κάποιος έχει κάποια εμπειρία δεν είναι οι ισραηλίτες αλλά οι άραβες χριστιανοί και μουσουλμάνοι οι οποίοι ξέρουν πολύ καλά τι είναι οι ισραηλίτες.

Τίθεται επίσης άλλο θέμα, της εγκυρότητας των πληροφοριών τους. Οι μυστικές υπηρεσίες των ισραηλινών παρουσιάζονται ως οι καλύτερες. Και όμως η απομυθοποίησή τους ξεκίνησε από τη Χεζμπολλάχ το 2006, όπου δεν κατάφεραν να αποσπάσουν ουσιαστικές πληροφορίες ώστε να συγκρατήσουν την αντίσταση στον Λίβανο. Το ίδιο έγινε πρόσφατα στη Γάζα, το ίδιο έγινε και με την ελληνική αποστολή για τη Γάζα που δεν κατάφεραν τελικά να τη σταματήσουν. Και η κορύφωση της αποτυχίας γίνεται αυτήν την εποχή στον Λίβανο, με την αποκάλυψη των πρακτόρων τους.

Η αναφορά στους μουσουλμάνους ως τρομοκράτες είναι, το λιγότερο, ρατσιστική. Φυσικά, είναι ψέμα και συκοφαντία που αποσκοπεί να ταράξει τη σχέση όλου του κόσμου με τους μουσουλμάνους, προκειμένου να δικαιωθούν οι ίδιοι. Το Ισλάμ δεν ταυτίζεται με την τρομοκρατία, όπως και καμιά άλλη θρησκεία. Πουθενά δεν υπάρχει μια ένωση τρομοκρατών υπό τον όρο Διεθνής Τρομοκρατία. Είναι τα απαραίτητα ψεματάκια για να δέσει η πλοκή του παραμυθιού που λένε.

Εγώ δεν έχω κανένα λόγο να μην πιστέψω ότι οι μουσουλμάνοι θα κάνουν ειρηνική πορεία στην Αθήνα. Δεν μπορώ, όμως, από την άλλη να εγγυηθώ ότι δεν θα γίνουν επεισόδια, καθώς άλλη ακροδεξιά οργάνωση επέλεξε το κέντρο της Αθήνας, την ίδια ώρα για πορεία εις μνήμην της αντίστασης του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου κατά των Τούρκων. Εάν κάποια νοσηρά μυαλά νομίζουν ότι όλοι οι μουσουλμάνοι είναι Τούρκοι, και ότι όλοι οι Τούρκοι είναι εχθροί, τότε πώς να αποτραπούν τα επεισόδια αν συναντηθούν οι δύο πορείες; Είμαστε σε μια εποχή που ο διάλογος είναι μια απαραίτητη προϋπόθεση ανθρωπισμού. Δεν μπορούμε άλλο να επιδεικνύουμε στον εαυτό μας και στις ερχόμενες γενεές, ότι είμαστε άνθρωποι βασισμένοι μόνο σε μορφολογικές διαφορές που έχουμε με τα ζώα. Ανθρωπισμός σημαίνει διάλογος. Είναι καιρός να μην βάζουμε αυτί σ’αυτούς που διαβάλλουν τον διάλογο του οποιουδήποτε με τον Άλλον. Η Ιστορία είναι γεμάτη από δημιουργικότατες στιγμές, και στην προκειμένη περίπτωση η Ιστορία αποδεικνύει πως ο συνδυασμός ελληνισμού και αραβισμού (και συνεπώς Ισλάμ) γέννησε την Ευρώπη ως τόπο πολιτισμού και όχι βαρβαρότητας.

Αυτό να θυμόμαστε.

Προμηθεύς


"ΟΥΚ ΕΑΛΩ Η ΡΙΖΑ, ΟΥΚ ΕΑΛΩ ΤΟ ΦΩΣ"


Φωτό: Νίκος Μαγγίνας

«Ουκ εάλω η Πόλις. Ουκ εάλω η ρίζα ουκ εάλω το φως! ουκ εάλω η βασιλεύουσα ψυχή των Ελλήνων», λέει ο Νικηφόρος Βρεττάκος στη Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη.
Στην Πόλη "η δύναμις εν ασθενεία τελειούται". Όσο ο Πατριάρχης πηγαίνει στα Ρωμέϊκα νεκροταφεία για να τελέσει τρισάγια υπέρ αναπαύσεως των αοιδίμων προκατόχων του και των Μεγάλων Ευεργετών του Γένους, τη Ρωμηοσύνη στην Πόλη μην την κλαίς. "Νάτη πετιέται από παντού, αντριεύει και θεριεύει".
Όσο η Αγια - Σοφιά και η Αγία Ειρήνη στέκουν ολόρθες κι αγέρωχες ενώπιόν μας, ένας Άγγελος - αετός θα μας κοιτάζει από ψηλά και μες στον κόσμο θα προχωρά!


Η Γέφυρα του Βοσπόρου είναι το ορατό σύμβολο της ένωσης Ανατολής και Δύσης. Στο σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών. Ενώνει Ευρώπη και Ασία. Γεφυροποιός! Αυτό που ήταν ανέκαθεν η Πόλη. Και παραμένει και σήμερα ακόμη. Μια γέφυρα νοητή που μας ενώνει με την ιστορία και την αιωνιότητα.

Πέμπτη 28 Μαΐου 2009

"Θα 'ρθει συντροφιά κι ο Χριστός"


Την προσεχή Τρίτη 2 Ιουνίου στις 8 το βράδυ, με το Πολύτροπον θα παρουσιάσουμε ένα ειδικό πρόγραμμα με στο Κέντρο Δικανικών Μελετών του καθηγητή της Νομικής π. Κωνσταντίνου Μπέη.
Ένας χώρος πνευματικός, με πλούσια και ποικίλη δραστηριότητα. Για μας είναι ιδιαίτερη τιμή η συναυλία μας εκεί. Όσοι ...πιστοί και φιλόμουσοι προσέλθετε.

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ

«Θα ’ρθει συντροφιά κι ο Χριστός»
Τ. Λειβαδίτης

Ύμνοι, ποιήματα και μουσικές συνθέσεις
Ελλήνων δημιουργών

Σχεδιασμός – Γενική επιμέλεια
Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος

Συμμετέχουν:

Δάφνη Πανουργιά, τραγούδι
Τάσος Σπηλιωτόπουλος, πιάνο
Παναγιώτης Ανδριόπουλος, τραγούδι
Peter Saliba, ψάλτης
Roni Bou Saba, ψάλτης
Paul Saliba, ψάλτης
Δημήτρης Καραδήμας, αναγνώστης


Τρίτη 2 Ιουνίου 2009, ώρα 8 μ.μ.

Στον χώρο Υποδοχή Θεοφάνεια του Κέντρου Δικανικών Μελετών
Αθήνα, οδός Αγίου Ισιδώρου 35, Λυκαβηττός

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Α΄ Βυζαντινοί ύμνοι (ελληνικά και αραβικά)

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: Η μουσική των αγγέλων

- Δοξολογία Μεγάλη (στίχοι τινές), μέλος Δημητρίου Αλ Μουρ, ήχος πλ. α' (μακάμ ατζέμ κιουρντί)

Roni Bou Saba: Η βυζαντινή μουσική στην Αραβόφωνη Ορθοδοξία
- Άξιον Εστίν, αργοσύντομο, μέλος Δημητρίου Αλ Μουρ, ήχος α'
- Βασιλεύ Ουράνιε, μέλος Ανδρέα Μουάικιλ, ήχος πλ. β'

Σωτήρης Γουνελάς, Κύριε
Διονύσης Καρατζάς, Προσευχή

- Εξομολογείσθε τω Κυρίω, ήχος πλ. α’, μέλος σύντομον

Β΄ Από τον κύκλο Ιερατική Ποίηση

- Παναγιώτης Καποδίστριας
Ωδή ζ’ από το ποίημα Της αγάπης μέγας χορηγός, ήχος πλ. β’ μέλος παραδοσιακό

- Μητροπολίτης Πέργης Ευάγγελος
Προς το τέρμα
Μουσική: Κωνστάντια Γουρζή

Γ΄ Τραγούδια Μάνου Χατζιδάκι – Μίκη Θεοδωράκη

Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Η προσευχή του ταπεινού

- Εσπερινός
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Ποίηση: Γεώργιος Δροσίνης

Νικηφόρος Βρεττάκος, Πρόσωπο με πρόσωπο

- Κύριε
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Στίχοι: Βαγγέλης Ροζακέας

- Ήσουν παιδί σαν τον Χριστό
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος

Μελισσάνθη, Στον ουρανό της αιωνιότητας

- Νυχτερινός άγγελος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Στίχοι: Μιχάλης Μπουρμπούλης

Νίκος Καρούζος, Η προσευχή του σκουληκιού

- Η προσευχή του ακροβάτη
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Στίχοι: Αγαθή Δημητρούκα

Νίκος Καρούζος, Απολέλυσαι της ασθενείας σου

- Την πόρτα ανοίγω το βράδυ
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Ποίηση: Τάσος Λειβαδίτης

Ματθαίος Μουντές, Για ν’ αγαπήσεις…

- Κραταιά ως θάνατος αγάπη
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Από το Άσμα Ασμάτων του Σολομώντος


Εικόνα: Ο Χριστός, Φώτη Κόντογλου 1924, αραιωμένο μελάνι, 17 x 13,5 εκ.Συλλογή Ι. Παπαδόπουλου


ΔΑΦΝΗ ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ

Σπούδασε Φυσική Αγωγή και Αθλητισμό στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και τραγούδι στο Ωδείο Αθηνών (τάξη Μ. Χαραλαμπίδου). Συνέχισε με τους Φ. Βουτσίνο και Δ. Καλαφάτη.
Έχει συνεργαστεί με την Εθνική Λυρική Σκηνή (Kiss me Kate του C. Porter, στούντιο όπερας της Ε.Λ.Σ. Haensel und Grete του E. Ηumperdinch, Δραπέτες της σκακιέρας του Γ. Κουρουπού, Μαγικός Αυλός του W.A.Mozart, Ελεύθερος σκοπευτής του Weber), το Εθνικό Θέατρο (Πειραματική σκηνή Ο Χάσης του Γουζέλη και Η γυναίκα της Ζάκυθος του Δ. Σολωμού σκηνοθεσία Σ. Τσακίρη), το Φεστιβάλ Αθηνών, το Μέγαρο Μουσικής, το χοροθέατρο ΡΟΕΣ, την Ένωση Ελλήνων Μουσουργών (σε έργα P. Hindemith, Θ. Αντωνίου, Μ. Κανά κ.α.), την Ορχήστρα των Χρωμάτων, το Μουσικό Σύνολο Μάνος Χατζιδάκις και αρκετούς συνθέτες (Ν. Μαυρουδή, Α. Παπαστεφάνου, Ν. Κυπουργό, Μ. Γρηγορίου, Χ. Αποστολάτου, Γ. Μεταλλινό, Λ. Κανάρη, Ν. Ταίηλορ κ.α.) και τραγουδοποιούς (Λουδοβίκο των Ανωγείων, Αpurimac, Δ. Τσακνή, Ν. Γεωργάκη) σε συναυλίες παραστάσεις και ηχογραφήσεις. Ήταν μέλος των φωνητικών συνόλων ΑΦΡΟΣ, ΕΜΜΕΛΕΙΑ και της χορωδίας της Ε.Ρ.Τ.
Διδάσκει Φυσική Αγωγή στη δημόσια Εκπαίδευση και τραγούδι στο Δημοτικό Ωδείο Ζωγράφου.

ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ

Αποτελείται από νέους μουσικούς, οι οποίοι έχουν κλασική μουσική παιδεία και ειδικεύονται στην παρουσίαση του έργου Ελλήνων συνθετών, με έμφαση στην μελοποιημένη ποίηση και το βυζαντινό μέλος.
Από το 2004 που ιδρύθηκε από τον Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλο μέχρι σήμερα, έχει πραγματοποιήσει συναυλίες στο Φεστιβάλ της Σύμης, στην Κύπρο, την Αθήνα, την Άμφισσα, τα Καλάβρυτα, την Κυλλήνη, την Πάτμο, τη Λευκάδα, τα Γιάννενα, την Πάτρα κ. α. Πολλές από τις παραγωγές του σχήματος αφιερώθηκαν στον Μάνο Χατζιδάκι (παρουσίαση κύκλων τραγουδιών του για φωνή και πιάνο).
Το σύνολο πρωτοπαρουσίασε την πρωτότυπη μουσικοφιλολογική παραγωγή «Το Τετράδιο του Πατριάρχη», που βασίζεται στην νεανική ποιητική ανθολογία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου.
Eπίσης, το 2007 παρουσίασε στην Πάτρα, σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση ένα απάνθισμα μελοποιημένης «Ιερατικής Ποίησης», δηλ. μουσικές δημιουργίες σύγχρονων Ελλήνων συνθετών, βασισμένες σε ποιήματα Ορθοδόξων κληρικών.
Γνωστοί Έλληνες συνθέτες της λόγιας μουσικής (Άλκης Μπαλτάς, Ιάκωβος Κονιτόπουλος, Κωνστάντια Γουρζή, Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου κ.α.) αλλά και της έντεχνης (Νίκος Γράψας, Σάκης Παπαδημητρίου) έγραψαν μουσική ειδικά γι΄ αυτές τις παραγωγές του συνόλου.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΧΡΗΣΤΟ ΛΕΟΝΤΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ


Η Ορχήστρα και η Χορωδία του Πανεπιστημίου Πατρών, την περασμένη Τρίτη 26 Μαΐου, κατενθουσίασε για δεύτερη φορά τον συνθέτη της Καταχνιάς, Χρήστο Λεοντή. Η Σχολή Καλών Τεχνών, στην Πειραιώς 256, αφιέρωσε το προχθεσινό της απόγευμα στην προβολή του έργου του συνθέτη Χρήστου Λεοντή. Τα έργα που παρουσιάσθηκαν φέρουν τη βαριά σφραγίδα του Γιάννη Ρίτσου, από το έργο του Καπνισμένο τσουκάλι (1975) και του λαϊκού στιχουργού Κώστα Βίρβου, από τη γνωστή συλλογή Καταχνιά (1964).


Η συναυλία αυτή παρουσιάσθηκε πρώτα από το Πανεπιστήμιο Πατρών το περασμένο Σάββατο 23 Μαΐου, όπου ο συνθέτης τιμήθηκε για το έργο του. Και τις δύο μουσικές παραστάσεις εκτέλεσαν με επιτυχία η Ορχήστρα και η Χορωδία του Πανεπιστημίου Πατρών, υπό τη διεύθυνση του μαέστρου Σταμάτη Βασιλαντωνόπουλου.
Η παρουσία, τόσο στην Πάτρα όσο και στην Αθήνα, αλλά και η ενθουσιώδης επικρότηση του συνθέτη, φαίνεται να δικαίωσαν την πολύμηνη προετοιμασία αλλά και το ακροατήριο να ευαρεστήθηκε εξίσου από το αποτέλεσμα.


Τετάρτη 27 Μαΐου 2009

Ο RONI BOU SABA ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΑΒΑ ΠΟΙΗΤΗ ΝΟΥΑΪΜΑ


Χαίρομαι πολύ για την Ελλάδι πρόοδο του εκ Λιβάνου φίλου θεολόγου και φιλολόγου Roni Bou Saba. Μετά την μετάφραση ποιημάτων ελλήνων ποιητών στα αραβικά, με πολλή επιτυχία, και την μετάφραση της Φύσης του Ισλάμ, του Μητροπολίτου του Όρους Λιβάνου Γεωργίου, μας μυεί στους σημαντικούς Άραβες ποιητές. Προχθές Δευτέρα το απόγευμα μίλησε σε ημερίδα που διοργανώθηκε στο Μεγάλο Αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής στην Αθήνα, με γενικό θέμα την Αραβική Λογοτεχνία του 20ου αιώνα.
Ο Roni αναφέρθηκε στον ποιητή Νουάιμα (1889-1998) και την αναζήτηση του είναι. Για την όλη ημερίδα δείτε όσα έγραψε η καθηγήτρια Ελένη Κονδύλη στο ιστολόγιό της.
Εδώ παραθέτω δυο χαρακτηριστικά και πολύ αποκαλυπτικά απόσπασματα της εισήγησης του Roni, ευχόμενος να συνεχίσει με τον ίδιο ζήλο την πορεία του στον χώρο της θεολογίας, των γραμμάτων και των τεχνών.

"Ο αραβικός πολιτισμός γνώρισε κατά καιρούς μεγάλες και σημαντικές φάσεις. Μια απʼ αυτές έγινε κατά την περίοδο της Αναγέννησης που άγγιξε πολλούς χώρους. Εδώ μας αποσχολεί η λογοτεχνία της Αναγέννησης, όπως διαμορφώθηκε χάρη σε μια λογοτεχνική σχολή, γνωστή ως Σχολή της Ξενιτιάς. Ψυχή αυτής της σχολής και ο πιο συνεπής εκπρόσωπός της υπήρξε ο Μιχαήλ Νουάιμα, του οποίου η ποίηση θα αποτελέσει το θέμα της εισήγησης. Θα χρειαστεί, για να προσεγγίσουμε την ποίηση του Νουάιμα να αναφερθώ στις διάφορες πτυχές του περιβάλλοντός του όπως οι ιστορικές, οι διανοητικές και οι λογοτεχνικές. Ύστερα θα παρουσιάσω τον Μιχαήλ Νουάιμα με βιογραφικά και εργογραφικά στοιχεία που θα μας επιτρέψουν να εμβαθύνουμε στην ποίησή του.

[...]

Γι' αυτό ο Νουάιμα έχει γράψει στο κριτικό βιβλίο του (1927) ότι ο ποιητής είναι "προφήτης, φιλόσοσφος, ζωγράφος, μουσικός και ιερέας". Ο ποιητής λοιπόν έχει υποχρέωση απέναντι στην τέχνη και απέναντι στον κόσμο. Ο Νουάιμα θέλει τον ποιητή να κρίνει πώς θα το καταφέρει. Οι πέντε χαραχτήρες του ποιητή συνοψίζουν την άποψη του Νουάιμα για την ποίηση και μας φωτίζει περισσότερο το δρόμο που επέλεξε για τη ζωή του και για την ποίησή του: επέλεξε τη μέση οδό. Δεν παίρνει θέση υπέρ της στρατευμένης ποίησης ούτε κατά του παρασσισμού, ούτε υπέρ του αυστηρού και απαιτητικού αραβικού μέτρου ούτε κατά της άμμετρης ποίησης. Αναζητεί στην ποίηση όλα μαζί: μια βαθυστόχαστη ιδέα φερμένη με εικόνα λυρική και τελετουργική".


Χαίρομαι διότι την προσεχή Τρίτη με τον Roni και τους άλλους φίλους του Πολύτροπον θα βρεθούμε στην Αθήνα, στο Κέντρο Δικανικών Μελετών του καθηγητή Κώστα Μπέη, για μια ιδιαίτερη συναυλία.

44 ΘΕΟΛΟΓΟΙ ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΣΤΗΝ Δ.Ι.Σ. ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ

«Τα “Θρησκευτικά” ως αίτημα παιδείας
και όχι συντεχνίας»
[1]
(απάντηση εκπαιδευτικών θεολόγων σε μια επιστολή της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου)

Στις αρχές Μαρτίου διαβιβάστηκε προς τον Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων η αρ. 4312 Επιστολή της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος αναφερόμενη στην αντιμετώπιση της αδιοριστίας των θεολόγων. Παρά το γεγονός ότι η Επιστολή στην πραγματικότητα διαβιβάζει πορίσματα μιας ημερίδας της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων (Π.Ε.Θ.) με θέμα «Εκκλησία και θεολόγοι», ταυτόχρονα προσεγγίζει καίρια ζητήματα θρησκευτικής εκπαίδευσης με τρόπο που ευνοεί λαθεμένες και συγχυτικές αντιλήψεις γύρω από τις διεκδικήσεις του μαθήματος των Θρησκευτικών (ΘΜ). Κι όλα αυτά σε μια χρονική στιγμή που το μάθημα βρίσκεται σε μια πραγματικά κρίσιμη καμπή. Ποια είναι αυτά τα ζητήματα;
Πρώτα πρώτα αυτό που λέγεται στην κατακλείδα της Επιστολής, για το χαρακτήρα του ΘΜ, καθώς η ΔΙΣ εκφράζει με σαφήνεια την «παγίαν θέσιν Αυτής» για ένα καθαρά ομολογιακό ΘΜ το οποίο να διδάσκεται υποχρεωτικά «δια τους Χριστιανούς Ορθοδόξους μαθητάς». Κι εμείς, απορούμε: Αυτός είναι άραγε ο στόχος των «Θρησκευτικών»; Να διδάσκεται υποχρεωτικά στους Ορθοδόξους μαθητές; Ακριβώς επειδή ένας τέτοιος στόχος συνεπάγεται την προαιρετικότητά του μαθήματος, αφού στις σχολικές μας τάξεις δεν φοιτούν πλέον αποκλειστικά Ορθόδοξοι μαθητές, όλοι εμείς οι δάσκαλοι των Θρησκευτικών, μετά τις παλινωδίες του καλοκαιριού, έχουμε θέσει ως κυρίαρχη διεκδίκησή μας την υποχρεωτική διδασκαλία του ΘΜ σε όλους ανεξαιρέτως τους μαθητές, ανεξαρτήτως της θρησκευτικής τους – ή μη – δέσμευσης. Και επειδή το ομολογιακά σχεδιασμένο μάθημά μας δεν μπορεί να ανταποκριθεί σ’ αυτό το στόχο, έχουμε δεσμευτεί να επεξεργαστούμε συγκεκριμένες προτάσεις για τον επαναπροσδιορισμό του χαρακτήρα, των διαστάσεων και των στοχεύσεων του ΘΜ. Ως εκπαιδευτικοί, θεωρούμε την ανάγκη για ανανέωση, καθώς οι εποχές αλλάζουν, ως μια απόλυτα υγιή και συνετή αντίδραση οποιουδήποτε σχολικού μαθήματος επιδιώκει να λειτουργήσει κατ’ ουσίαν εκπαιδευτικά και μορφωτικά. Άλλωστε η ανθρωπιστική και η μορφωτική αρετή του ΘΜ – όπως και κάθε μαθήματος – δεν έγκειται στο εγγενές και απαράβατο περιεχόμενό του εκτός τόπου και χρόνου, αλλά στον τρόπο με τον οποίο υλοποιείται εδώ και τώρα. Κι εδώ και τώρα – ας παραδεχτούμε επιτέλους την πραγματικότητα – έχουμε σοβαρότατο πρόβλημα! Έχουμε πρόβλημα γιατί το μάθημά μας παρά την υπέρβαση του κατηχητισμού και τις πολλές και δυναμικές του βελτιώσεις (απ’ τη δεκαετία του 80 και μετά) κινείται – στο μεγαλύτερό του μέρος – σε στενά ομολογιακά πλαίσια. Παράδειγμα / απόδειξη: ας απαντήσουμε με ειλικρίνεια, όσοι από μας είμαστε δάσκαλοι, τι σημαίνει για το χαρακτήρα και τη νομιμοποιητική βάση ενός μαθήματος να τίθενται ως ζητήματα εργασίας σε λυκειακές σχολικές τάξεις τα παρακάτω ερωτήματα: «Πώς μπορούμε να αποδείξουμε ότι συμφωνούμε με την άποψη της Εκκλησίας;» ή «Ο Χριστός σταυρώθηκε για μας. Πώς μπορούμε να ανταποκριθούμε κι εμείς στη μεγάλη δωρεά που μας έκαμε;» ή ακόμη «Ποια είναι τα συναισθήματα από τα οποία διακατέχεται ο εξομολογούμενος;». Όσοι εκτιμούν ότι θα πρέπει να διατηρηθεί ο στενά ομολογιακός χαρακτήρας του μαθήματος, που νομιμοποιεί τέτοιου είδους ερωτήσεις/προσεγγίσεις, ας είναι έτοιμοι για την αναπόφευκτη καθιέρωση της προαιρετικότητάς του. Ως δάσκαλοι, μπορούμε να φανταστούμε πόση ασάφεια, σύγχυση, διάκριση, υποτίμηση κ.ά. συνεπάγεται ένα προαιρετικό μάθημα στις συνθήκες του σύγχρονου ελληνικού σχολείου!
Τα επιχειρήματα όσων υπεραμύνονται του ομολογιακού χαρακτήρα του ΘΜ συχνά βασίζονται στο «τι γίνεται στην Ευρώπη», ότι δηλαδή οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Γερμανία, Αυστρία) έχουν ομολογιακή θρησκευτική εκπαίδευση. Πράγματι αυτό ισχύει, ωστόσο είναι εξαιρετικά παραπλανητικό να παραλείπεται η επισήμανση ότι αυτή η ομολογιακή θρησκευτική εκπαίδευση δεν ασκείται από μια ομολογία, αλλά από όλες τις αναγνωρισμένες θρησκείες ή ομολογίες Μιλάμε δηλαδή για 3, 4, 5 διαφορετικά ΘΜ που διδάσκονται με την ευθύνη της κάθε θρησκευτικής κοινότητας. Όσοι, λοιπόν, όντας ελλιπώς πληροφορημένοι, φτάνουν να χρησιμοποιούν άκριτα αυτό το επιχείρημα, ας αποφασίσουν αν θα ήθελαν μια τέτοια θρησκευτική εκπαίδευση στο ελληνικό σχολείο, αφού τότε θα είναι αναπόφευκτη η εκχώρηση της ευθύνης για ΘΜ και σε άλλες θρησκευτικές κοινότητες.
Απ’ την άλλη μεριά, πολύς λόγος γίνεται – κυρίως από όσους αρνούνται το ομολογιακό ΘΜ – για το λεγόμενο «θρησκειολογικό». Με επιχείρημα ότι ένας τέτοιος τύπος μαθήματος διασφαλίζει τη νηφάλια και ουδέτερη πληροφόρηση των μαθητών «γύρω από τις θρησκείες», οι Έλληνες υπερασπιστές του επισημαίνουν προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες που το «εφαρμόζουν» (π.χ. Αγγλία, Δανία). Όμως κι εδώ αναγνωρίζουμε έναν υπεραπλουστευτικό λόγο που φτάνει να παραθεωρεί ουσιαστικές παραμέτρους. Κι αυτό γιατί οι χώρες οι οποίες εφαρμόζουν μη ομολογιακή πολυ-θρησκευτική εκπαίδευση, στην πραγματικότητα επιδιώκουν πολύ περισσότερα πράγματα από την «ουδέτερη πληροφόρηση περί θρησκειών». Αν, λοιπόν, χρειαζόμαστε κατανόηση του τι πραγματικά γίνεται με την μη ομολογιακή θρησκευτική εκπαίδευση στην Ευρώπη, δεν μπορούμε να αρκεστούμε στις συχνά απροϋπόθετες και στατιστικού χαρακτήρα πληροφορίες του διαδικτύου, αλλά να ανοίξουμε τα Αναλυτικά Προγράμματα, το διδακτικό υλικό, τους διδακτικούς σχεδιασμούς και τις καταγεγραμμένες εμπειρίες των δασκάλων αυτών των χωρών. Αν το κάνουμε, θα διαπιστώσουμε πως η «θρησκειολογικού» τύπου πληροφόρηση, για την οποία τόσος λόγος γίνεται στην Ελλάδα, είναι μία μόνον παράμετρος της μη ομολογιακής θρησκευτικής μάθησης. Πως στα πλαίσια μιας τέτοιας θρησκευτικής εκπαίδευσης – της οποίας άλλωστε ο βασικός κορμός είναι ο Χριστιανισμός – οργανώνονται διδακτικές διεργασίες οι οποίες επιτρέπουν στους μαθητές να καλλιεργήσουν κριτική γνώση γύρω από τα θρησκευτικά ζητήματα και ευαισθησία για την εκτίμηση των θρησκευτικών πνευματικών επιτευγμάτων, να αναπτύξουν θεμελιωμένους θρησκευτικούς / πνευματικούς συλλογισμούς, να ανακαλύψουν τις διαστάσεις της θρησκευτικής πίστης και συμπεριφοράς, να αναζητήσουν την θρησκευτική αλήθεια της κοινωνίας τους και του εαυτού τους, και ταυτόχρονα να καταφέρνουν να διαλέγονται και να συνδιαμορφώνονται με τους θρησκευτικά και πολιτιστικά «άλλους». Όταν όμως όλες αυτές οι διαστάσεις με ευκολία αποσιωπούνται ή παραθεωρούνται και προβάλλεται μόνον η «ουδέτερη πληροφόρηση / γνώση», τότε – πέρα από τη διαστρεβλωμένη εικόνα του τι πράγματι γίνεται στην Ευρώπη – ισχυροποιούνται τα επιχειρήματα όσων πολεμούν αυτή την εκδοχή της θρησκευτικής εκπαίδευσης και αυξάνονται οι φοβικές στάσεις απέναντι σε οποιοδήποτε ΘΜ δεν είναι το ομολογιακό που γνωρίζουμε. Το αποτέλεσμα: χάνουμε την πολύτιμη ευκαιρία να εμπλουτίσουμε το δικό μας προβληματισμό με τα όσα κατάφεραν χώρες οι οποίες πραγματοποίησαν πλούσια θρησκειοπαιδαγωγική πορεία και αντιμετώπισαν πρωιμότερα συνθήκες που εμείς τώρα καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε.

Ένας άλλος φόβος που εκφράζεται μπροστά στην προοπτική της ανανέωσης του ΘΜ αφορά στις «ρίζες» μας που κινδυνεύουν αν το μάθημα απομακρυνθεί από το ομολογιακό του πλαίσιο, στην απώλεια της θρησκευτικής και εθνικής μας ταυτότητας, στη σύγχυση και στο συγκρητισμό που δήθεν ελλοχεύουν. Κι εδώ αναρωτιόμαστε και πάλι: Με ποια λογική ένα μάθημα που θέλει να υπερβεί την ομολογιακότητα, να διευρύνει τα όρια και τις κατευθύνσεις του και να δημιουργήσει θρησκευτικά συνειδητοποιημένους και διαλεγόμενους πολίτες αποτελεί απειλή και «ξεχέρσωμα ριζών»; Γιατί ένα μάθημα που θα περιέχει μεν πλούσιες πληροφορίες για τις μεγάλες θρησκείες του κόσμου, αλλά ταυτόχρονα θα διευκολύνει τους μαθητές να αναγνωρίσουν πόσο ο Χριστιανισμός και η Ορθοδοξία ιδιαίτερα επηρέασε και συνδιαμόρφωσε τον ελληνικό πολιτισμό, ως παράδοση, ως τέχνη, ως ήθος, ως στάση ζωής, συνιστά απειλή; Με ποιον τρόπο αυτή η συνδυαστική προσέγγιση μας εμποδίζει να αναγνωρίσουμε τις ρίζες μας και την ταυτότητά μας; Εκτός κι αν αναφερόμενοι στις ρίζες μας υπονοούμε ό,τι μας διαχωρίζει από τους «άλλους» και μας καθιστά ανώτερους και εκλεκτούς, ό,τι δηλαδή αποκλείει τους «άλλους». Διατηρούμε τη βεβαιότητα πως οι «ρίζες» μας ίσα ίσα μπορούν να μας ενώνουν με τους «άλλους», καθώς όλοι οι άνθρωποι, και οι μη Έλληνες και οι μη Χριστιανοί έχουν «ρίζες», αγαπούν το καλό και το ωραίο, αναζητούν το νόημα της ζωής, ελπίζουν για την ποιότητα και την πρόοδο και βέβαια επιδιώκουν την προσωπική συνάντηση!
Πώς εννοούμε, λοιπόν, μιαν πραγματικά ανανεωμένη θρησκευτική εκπαίδευση; Πρώτα πρώτα κανένας σώφρων και δεσμευμένος στον παιδαγωγικό του ρόλο θεολόγος δεν φαντάζεται μια λύση – αντιγραφή. Είναι σίγουρο πως χρειάζεται να οικοδομήσουμε μια προσέγγιση που θα λάβει μεν υπόψη της τα όσα έχουν διερευνηθεί, αναλυθεί, μελετηθεί στην Ευρώπη, αλλά κυρίως θα επικεντρωθεί στις συγκεκριμένες και ιδιαίτερες ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας. Κι όπως φαίνεται η ελληνική κοινωνία δε χρειάζεται απλώς πληροφόρηση περί θρησκειών, αλλά μια διευρυμένη και δυναμική θρησκευτική μάθηση. Τι θα πει αυτό; Επειδή η πραγματοποίηση της μάθησης αναγνωρίζεται μόνον στα αποτελέσματα που επιφέρει στους μαθητές (κι όχι στις διακηρύξεις των δασκάλων ή των σχεδιαστών εκπαιδευτικής πολιτικής) αποβλέπουμε σε μαθητές που να έχουν την ικανότητα να κάνουν πολλές ερωτήσεις γύρω από τη θρησκευτικότητα κι όχι να αναμασούν στερεότυπες απαντήσεις, να αναπτύσσουν προσωπικές θρησκευτικές αναζητήσεις και όχι να αποδέχονται θεσμοποιημένες βεβαιότητες, να ελέγχουν και να κατανοούν κριτικά τη θρησκευτική γνώση και όχι να υποτάσσονται σε δεδομένες παραδοχές, να διαμορφώνουν τις δικές τους υπεύθυνες απόψεις και στάσεις ζωής γύρω από τη θρησκευτική πίστη και τον Χριστιανισμό. Άλλωστε για μας αυτός είναι και ο δρόμος της γνήσιας θεολογικής αναζήτησης και της περιπέτειας της πίστης στο Θεό. Στη συνέχεια, ως προς τα περιεχόμενα του μαθήματος, σίγουρα η θρησκειολογική ύλη θα πρέπει να εμπλουτιστεί και να διαχυθεί σε όλες τις τάξεις, χωρίς όμως να εξαντλείται σε στεγνές και άνευρες πληροφορίες, αλλά να παρέχει ευκαιρίες για πραγματική γνωριμία και διάλογο με τη ζωή και τον πολιτισμό της κάθε θρησκείας. Εννοείται πως ο Χριστιανισμός και η Ορθοδοξία ειδικότερα θα πρέπει να αποτελούν το μεγαλύτερο και κύριο σώμα όλων των τάξεων, με έμφαση στην ιστορία και τον πολιτισμό της χώρας μας. Κι αυτό βέβαια με τρόπο που να αφορά και να ενδιαφέρει τον καθένα μαθητή που ζει στην Ελλάδα, ανεξάρτητα από την πολιτιστική του προέλευση. Όλος αυτός ο προβληματισμός αναπτύσσεται στις ομάδες θεολόγων που έχουν διαμορφωθεί και εργάζονται άτυπα αλλά οργανωμένα σε όλη την Ελλάδα (Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Λάρισα και αλλού). Και ελπίζουμε ότι θα ληφθεί υπόψη από τους συνταγματικά κατοχυρωμένους υπεύθυνους για τις αλλαγές του ΘΜ, δηλαδή το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, στους σχεδιασμούς Αναλυτικών Προγραμμάτων. Γνωρίζουμε ότι ο δρόμος δεν είναι εύκολος, ούτε οι λύσεις υπάρχουν «στο τσεπάκι» κάποιου ειδήμονα. Ωστόσο δεν μπορεί να παραθεωρούνται τα ζητήματα που έχουν πλέον τεθεί στο τραπέζι του διαλόγου και να προτείνεται – και μάλιστα με το κύρος μιας Επιστολής της ΔΙΣ – ένα ΘΜ που διατηρεί τον στενά ομολογιακό χαρακτήρα του.
Ως προς τις ώρες διδασκαλίας του ΘΜ στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση θεωρούμε πως η ποιοτική αναβάθμιση ενός μαθήματος δε σχετίζεται με την αύξηση των ωρών διδασκαλίας του, αλλά με τη βελτίωση των περιεχομένων και των στόχων του και βέβαια με την εκπαίδευση των δασκάλων του. Λαμβάνοντας υπόψη τα ήδη σκληρά ωράρια των μαθητών αλλά και τις ώρες διδασκαλίας των άλλων μαθημάτων, θεωρούμε πως οι ώρες διδασκαλίας του ΘΜ στο ελληνικό σχολείο είναι αρκετές. Ως προς το αίτημα όμως του διορισμού των θεολόγων στην Πρωτοβάθμια, εκτιμούμε ότι τινάζει στον αέρα τη βασική ψυχοπαιδαγωγική προϋπόθεση της διδασκαλίας των παιδιών αυτής της ηλικίας από έναν δάσκαλο
[2] (ο οποίος αναπτύσσει μια στενά συναισθηματική σχέση – σχεδόν σα γονιός – μαζί τους, παρέχει τη μάθηση αδιάσπαστα και διεπιστημονικά και έχει εκπαιδευτεί ειδικά γι’ αυτή την ηλικία). Επιπλέον, μια τέτοια πρόταση ανοίγει το δρόμο σχετικών διεκδικήσεων από όλες τις ειδικότητες. Αν πράγματι θεωρούμε ότι στο Δημοτικό δε γίνεται καλή δουλειά ως προς το ΘΜ, μια ρεαλιστική πρόταση θα αφορούσε τη διεκδίκηση ουσιαστικής θρησκειοπαιδαγωγικής κατάρτισης των δασκάλων στα Παιδαγωγικά Τμήματα. Όπως και να’ χει δεν μπορεί η αντιμετώπιση της αδιοριστίας των θεολόγων να τίθεται ως κριτήριο για την αναβάθμιση του ΘΜ. Κι αυτό δε σημαίνει ότι δε σεβόμαστε και δε συμπαραστεκόμαστε τους αδιόριστους και άνεργους θεολόγους.
Πέρα από τις παραπάνω αντιρρήσεις μας στα σημεία της Επιστολής, θεωρούμε δυσμενέστερο το σημαινόμενό της, καθώς με την κοινοποίησή της δημιουργείται η αίσθηση – στην κοινή γνώμη αλλά και στους θεολόγους – ότι η Ποιμαίνουσα Εκκλησία υιοθετεί αυτές τις προτάσεις της ΠΕΘ ως θετικές για την εξέλιξη του μαθήματος ή ακόμη περισσότερο ότι όλες αυτές οι προτάσεις συνιστούν «εξέλιξη» για το ΘΜ. Είμαστε βέβαιοι ότι μ’ αυτόν τον τρόπο όχι μόνον ενισχύονται οι στερεότυπες παρανοήσεις γύρω από τη θρησκευτική εκπαίδευση στην Ελλάδα, αλλά χρειάζεται να ξαναρχίζουμε το διάλογο απ’ το μηδέν!

Είναι αλήθεια πως κάθε εποχή έχει τους φόβους της. Συχνά μάλιστα αυτοί δεν σχετίζονται με πραγματικούς κινδύνους, αλλά με μια περιρρέουσα κινδυνολογία. Ως θεολόγοι στοχεύουμε να παλέψουμε για ένα υποχρεωτικό σχολικό μάθημα για όλους τους μαθητές με ξεκάθαρα παιδαγωγικό χαρακτήρα, υπερβαίνοντας τις κινδυνολογίες, απ’ όπου κι αν προέρχονται. Θεμελιώδες κριτήριο των τολμηρών αλλαγών που θα χρειαστεί να γίνουν ας είναι το δικαίωμα του κάθε παιδιού να γίνει ένας θρησκευτικά εγγράμματος και συνειδητοποιημένος πολίτης που έχει εκπαιδευτεί να σέβεται και να συνυπάρχει με τον όποιον «άλλον». Ας μην ξεχνάμε ότι «το σχολείο, σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι μπορούμε να φανταστούμε, έχει να συναγωνιστεί μυριάδες “αντι-σχολεία” ως προς τον καθορισμό της διαφορετικότητας, της ταυτότητας και του αυτοσεβασμού … ότι συναγωνίζεται με άλλα τμήματα της κοινωνίας τα οποία επίσης προσφέρουν αξίες, με τραγικές ίσως συνέπειες για την κοινωνία». (Jerome Bruner)

Ακολουθούν οι υπογραφές 44 θεολόγων από όλη την Ελλάδα:

Αγγελάκη Δήμητρα, Αμπατζίδης Θεόφιλος, Ανδριόπουλος Παναγιώτης, Βολάκης Παναγιώτης, Γιαννόπουλος Ανδρέας, Γκαλίτσιος Πρόδρομος, Γκαργκάνα Σουλτάνα, Γριζοπούλου Όλγα, Γώγου Βάσω, Δαμαλής Γιάννης, Ζωχιού Μαρία, Καζλάρη Πηγή, Καλαϊτζίδης Παντελής, Καραγιάννης Παναγιώτης, Κατσούδας Κώστας, Κετικίδης Γιώργος, Κρανιώτης Μιχάλης, Κυριακίδου Άννα, Λίλιας Πέτρος, Λίτσιος Γιάννης, Μαλεβίτης Ηλίας, Μάλφας Γεώργιος, Μαραθιά Διονυσία, Μασσαράς Θεοχάρης, Μαυροκωστίδης Γρηγόρης, Μιχαηλίδης Κώστας, Μπέλος Ζήσης, Μουντζουρίδης Γεώργιος, Μπάρλος Αποστόλης, Νευροκοπλής Θανάσης, Σεβαστίδου Γεωργία, Στυλιδιώτης Ηλίας, Πάλμος Νεκτάριος, Παπαθανασίου Γιαννούλα, Παπαθανασίου Θανάσης, Παπασωτηρόπουλος Χριστόφορος, Πεϊνιρτζή Κατερίνα, Ρούσσος Ηλίας, Ρούσση Βάσω, Τσανανάς Γιώργος, Φάκος Βασίλης, Φουντούλης Μιχάλης, Φωτόπουλος Χρήστος και Χλωρός Γιώργος.

Επικοινωνία :
theologyhellas@gmail.com

[1] Αντιγράφοντας από το περιοδικό ΣΥΝΑΞΗ
[2] Οι άλλες ειδικότητες που έχουν μπει (Μουσική, Γυμναστική, Ξένες Γλώσσες) αφορούν γνωστικά πεδία που δεν είναι δυνατόν να διδαχθούν από το δάσκαλο.

Τρίτη 26 Μαΐου 2009

ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΠΑΝΩΤΗ: ΤΟ ΣΥΝΟΔΙΚΟΝ ΤΗΣ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

O Άρχοντας, κυριολεκτικώς, όχι απλώς τιμηθείς με το σχετικό οφφίκιο του Μεγάλου Ιερομνήμονα, Αριστείδης Πανώτης, είναι ίσως η ζώσα εκκλησιαστική ιστορία του 20ου αιώνα!

Έχει γράψει πλήθος ιστορικών μελετών, αλλά πάμπολλες αναφέρονται σε γεγονότα μείζονος σημασίας, όπως η προσέγγιση Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών επί Αθηναγόρου, τα οποία ο ίδιος έζησε, βίωσε από πολύ κοντά.

Τώρα μας προσφέρει την ιστορία της Εκκλησίας της Ελλάδος, "κυρίως ως κλιματίδας του Οικουμενικού Πατριαρχείου", σ' ένα πρώτο τόμο (50 μ. Χ. - 1850), Το Συνοδικόν (Αθ. Σταμούλη, Αθήνα 2008), που ήδη αποτελεί σημείο αναφοράς. Ο φιλόπονος και ανύστακτος Αριστείδης Πανώτης ετοιμάζει πυρετωδώς και τον επόμενο Β' τόμο, που θα φτάνει ως τις μέρες μας, ήτοι την περίοδο της Αυτοκεφαλίας της εν Ελλάδι Εκκλησίας.

Ο Καθηγητής Μ. Γ. Βαρβούνης δίκαια επισημαίνει σε ειδική παρουσίαση του τόμου: "Είναι ευχής έργον ότι ο κ. Αρ. Πανώτης γνωρίζει τόσο καλά βιβλιογραφία και πηγές, ώστε να μπορεί με νηφαλιότητα και έγκυρο επιστημονικό λόγο να περιγράφει μία περίοδο οπωσδήποτε ταραγμένη, που έχει αφήσει μέχρι σήμερα τα υπολείμματά της στη σύγχρονή μας ελλαδική εκκλησιαστική και πνευματική πραγματικότητα. Και βεβαίως αναδεικνύεται μέσα από τις σελίδες του βιβλίου η αποστολική γραμμή και παράδοση πού συνδέει άρρηκτα την Εκκλησία της Ελλάδος με τη Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία, εις το διηνεκές".

Ο πρώτος τόμος (631 σελίδες) διαιρείται σε τέσσερα μέρη: Η εν Ελλάδι Εκκλησία την Α' χιλιετία, την Β' χιλιετία, μετά την Άλωση και μετά την Επανάσταση (1821 - 1850). Πέρα από το πλήθος των πληροφοριών και των πηγών, αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι η κριτική σύνθεση και η ερμηνευτική προσέγγισή τους. Δεν πρόκειται για συμπίλημα ή για συρραφή πηγών και ποικίλων αναφορών, αλλά για μια ολωσδιόλου κριτική ματιά, που φυσικά πηγάζει από την ίδια την ιστορία.

Για παράδειγμα το κεφάλαιο "Η αφετηρία των θρησκευτικών οργανώσεων" μας δίνει τα ουσιωδέστερα γεγονότα που οδήγησαν στην ίδρυση και άνθηση των οργανώσεων στην Ελλάδα, μετά τα μέσα του 19ου αιώνα. Οι παρατηρήσεις του Αρ. Πανώτη εδώ είναι καίριες, χωρίς προκαταλήψεις και "αφορισμούς". Η ιστορία έχει τους δικούς της αμείλικτους νόμους που εξηγούν πολλά απ' αυτά που εκ των υστέρων κατήντησαν ιδεολογήματα.
Τα "Συμπερασματικά Α' τόμου" μέσα σε τέσσερις σελίδες περιέχουν τους άξονες της ιστορικής πορείας της εν Ελλάδι Εκκλησίας μέχρι το 1850.
Περιμένουμε με ανυπομονησία τον Β' τόμο του Συνοδικού, όπου ο Αρ. Πανώτης καταγράφει την πολυκύμαντη νεώτερη εκκλησιαστική ιστορία της Ελλάδος, που έζησε κι από κοντά στο β' μισό του 20ου αιώνα.
Πολλοί ιεράρχες, καθηγητές, δημοσιογράφοι και άλλοι άνθρωποι των γραμμάτων επαινούν το Συνοδικόν του Πανώτη. Θεωρώ όμως ότι θα το δικαιώσει πλήρως ο χρόνος. Γιατί είναι έργο με άποψη και τεκμηρίωση. Και ο Καθηγητής Μ.Γ. Βαρβούνης παρατηρεί: "Το βιβλίο αυτό διακρίνεται για το υψηλότατο επιστημονικό του επίπεδο αλλά και για την πρωτοτυπία της συμβολής του στην γενική εκκλησιαστική ιστορία μας".
Εύχομαι στον Άρχοντα έτη πολλά, ώστε να απολαύσουμε και άλλους καρπούς των πνευματικών του κόπων.

Δευτέρα 25 Μαΐου 2009

ΕΓΩ Ο "ΑΝΑΤΡΕΠΤΙΚΟΣ"!


Στο σημερινό φύλλο της εφημερίδας Η Γνώμη, ο συντάκτης - τίς άραγε εστιν ούτος - της στήλης Το Σήμαντρο, ήτοι εκκλησιαστικά ποικίλα και κυρίως παρα...εκκλησιαστικά, αναφερόμενος στη νέα διαδικτυακή πύλη εκκλησιαστικών ειδήσεων amen.gr σημειώνει: Μάλιστα διαπιστώνουμε πως τακτικός συνεργάτης της είναι γνωστός Πατρινός Θεολόγος, χαρακτηρισθείς και οιoνεί "ανατρεπτικός".
Προφανώς ο γνωστός άγνωστος (;) συντάκτης παρακολουθεί τα γραφόμενά μου και μετά το "εξτρεμιστής" που μου είχε προσάψει προ καιρού, τώρα χαρακτηρίζομαι "ανατρεπτικός"! Υπό ποίων άραγε; Και εις τι συνίσταται η ανατρεπτικότητά μου; Μήπως, λ.χ., στον προβληματισμό που εξέφρασα για τις "κονσέρβα" λειτουργίες των Πανελλαδικών και ανήκω σε αυτούς που "φαγώθηκαν", κατά τον συντάκτη, ο οποίος εκλιπαρεί για "Έλεος"! Δηλ. στο "αμήν" τον έχω φέρει;
Αγαπητέ, μείζω τούτων όψει! Οπότε μην εξανίστασαι με αυτά τα μικρά και ασήμαντα...

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ: "Στην θλιβερή εποχή μας διαφεντεύει το δίκαιο του ισχυρότερου"



MIΚΗΣ: «Ντρέπομαι να ζω σ’ αυτή τη θλιβερή εποχή»

Θλιβερή χαρακτηρίζει την εποχή μας ο διάσημος μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης, γιατί, όπως αναφέρει, διαφεντεύει το δίκαιο του ισχυρότερου.

Σε αποκλειστική συνέντευξη του στην εφημερίδα της Κύπρου «Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ» , η οποία δημοσιεύτηκε την Κυριακή 24 Μαίου, ο Μίκης δηλώνει απερίφραστα: «Ντρέπομαι να ζω σ' αυτή τη θλιβερή εποχή».

Μιλώντας στη δημοσιογράφο Αντιγόνη Δρουσιώτη ο Μίκης Θεοδωράκης δηλώνει επίσης ότι σήμερα είναι παγιδευμένος μέσα στην υποκρισία και την ψευτιά και δεν μπορεί να αντιδράσει.

- Δημιουργός, ποιητής, συνθέτης αλλά πάνω από όλα στοχαστής. Προς τα πού βαδίζει σήμερα η ανθρωπότητα; Ανησυχείτε για το μέλλον;

Πιστεύω ότι κανείς δεν μπορεί ούτε δικαιούται να κάνει προβλέψεις για το μέλλον. Γνωρίζω μόνο από το παρελθόν ότι η ανθρωπότητα προχωρεί και θα προχωρεί για πάντα ακολουθώντας τη δική της λογική, που καθορίζεται από συμπαντικούς νόμους και νομοτέλειες που ξεπερνούν τα όποια καπρίτσια των ανθρώπων, που είναι πολύ μικροί για να τους επηρεάσουν και ακόμα περισσότερο για να τους αλλάξουν.


- Τι σημαίνει κομμουνιστής ουτοπικός όπως δηλώνετε σήμερα;

Είμαι ουτοπιστής όχι για το όραμά μου για μια κοινωνία της αλληλεγγύης και όχι της ζούγκλας όπως αυτή που ζούμε σήμερα, αλλά γιατί οι ιστορικές συγκυρίες μάς απομακρύνουν ακόμα πιο πολύ από το όραμα της ιδανικής κοινωνίας του κομμουνισμού. Λίγοι φυσικά σήμερα γνωρίζουν τι σημαίνει ακόμα και η λέξη «κομμουνισμός», που απαιτεί ένα πολύ υψηλό επίπεδο ευθύνης, μόρφωσης, ανθρωπισμού, αγάπης, αλληλοεμπιστοσύνης και ψυχικής και πνευματικής καλλιέργειας, καθώς και οικονομικής αφθονίας για όλους και όχι μόνο για μικρές ομάδες εκμεταλλευτών-εξουσιαστών, όπως επίσης συμβαίνει σήμερα. Αν ήμουν πιο νέος, με την πείρα που απέκτησα, πιστεύω ότι θα είχα την τόλμη και τη δύναμη για μια νέα απόπειρα χωρίς τα λάθη του παρελθόντος. Ίσως μόνο και μόνο γιατί ντρέπομαι να ζω σ’ αυτή τη θλιβερή εποχή που ζούμε σήμερα, στην οποία διαφεντεύει το δίκαιο του ισχυρότερου.

- Σε ποια εποχή τρέχει το μυαλό σας με νοσταλγία;

Προχτές που μπορούσα να αντιπαλεύω τα σκοτάδια με το Φως.

- Ποια ήταν η χειρότερη εποχή της ζωής σας;

Σήμερα που είμαι παγιδευμένος μέσα στην υποκρισία και την ψευτιά και δεν μπορώ να αντιδράσω.

- Κάνατε κάτι για το οποίο μετανιώσατε;

Το κύριο στη ζωή μου ήταν ότι προσπάθησα να παραμείνω πιστός στον εαυτό μου, ώστε να μην έχω λόγους να μετανιώσω για τίποτα σοβαρό.


- Νιώθετε ότι οι δικοί σας αγώνες σήμερα δεν βρίσκουν μιμητές, δεν υπάρχουν άνθρωποι να τους συνεχίσουν;

Και αν υπάρχουν, δεν τους γνωρίζω.

- Ξέρω ότι η κόρη σας Μαργαρίτα υπηρετεί για χρόνια τώρα το έργο του πατέρα της. Έστησε τη Λαϊκή Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης». Πόσο άξια τη θεωρείτε για τις επιλογές και το αισθητήριό της;

Είμαι υπερήφανος για την κόρη μου και της έχω απόλυτη εμπιστοσύνη για τον χαρακτήρα, τη σκέψη, τη δράση και τις επιλογές της.

- Στις 15 Ιουλίου η Λαϊκή Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης» θα δώσει μια συναυλία στην Κύπρο. Τριάντα πέντε χρόνια μετά τι μήνυμα θα στείλουν τα τραγούδια του Μίκη την αποφράδα μέρα του πραξικοπήματος;

Μήνυμα ελπίδας, αγώνα και ελευθερίας.

- Ο τρόπος που ερμηνεύετε εσείς τα τραγούδια σας είναι ανεπανάληπτος. Ποιος θα μπορούσε να ερμηνεύσει σήμερα τα τραγούδια σας;

Βασικά όποιος τα πιστεύει και τα αγαπά.

Related Posts with Thumbnails