30 ΧΡΟΝΙΑ Ε.Β.Χ.

Τριάντα χρόνια συμπληρώθηκαν το 2007 από την ίδρυση της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας. Ο απολογισμός για τον Λυκούργο Αγγελόπουλο και τους συνεργάτες του είναι τόσο πλούσιος που μάλλον δεν είναι εφικτός στις λεπτομέρειές του. Εκατοντάδες οι συναυλίες και οι ακολουθίες τις οποίες πραγματοποίησε η περίφημη χορωδία, εντός και εκτός Ελλάδος, πολλές από τις οποίες συνδέθηκαν με κορυφαία εκκλησιαστικά, καλλιτεχνικά και επιστημονικά γεγονότα των τριών τελευταίων δεκαετιών.
Η Ε.Β.Χ. και ο Λυκούργος Αγγελόπουλος είναι σίγουρο πια ότι διαμόρφωσαν μια νέα πραγματικότητα στον χώρο της βυζαντινής μουσικής, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στα Βαλκάνια, αφού μετά την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων στις Ανατολικές χώρες, όσοι δραστηριοποιήθηκαν στην έρευνα και προβολή της μονοφωνικής παράδοσης της χώρας τους , είχαν ως πρότυπό τους το έργο της Ε.Β.Χ. Ο δε Λυκούργος Αγγελόπουλος θεωρείται ως «επανευαγγελιστής» τους, αφού τους έδωσε τα ερμηνευτικά κλειδιά για να προσεγγίσουν με τη δέουσα σοβαρότητα την επί δεκαετίες ευρισκομένη σε λήθαργο εκκλησιαστική μουσική τους, η οποία τους συνδέει με την πρωτεύουσα της Ρωμανίας, την Κωνσταντινούπολη.
Η Ε.Β.Χ. υπήρξε εξ αρχής ένα σχήμα – πρόταση. Πρότεινε έναν συγκεκριμένο τρόπο ερμηνείας, ερειδόμενο στην καθόλου ψαλτική παράδοση και όχι σε αφέλειες του στυλ «κατά το γνήσιο πατριαρχικό ύφος», υπέδειξε συγκροτημένο τρόπο στησίματος του χορού και ανέδειξε ένα ευρύτατο ρεπερτόριο που εκτείνεται από τα παλαιορωμαϊκά μέλη και τις μεγάλες συνθέσεις βυζαντινών μαϊστόρων ως την παράδοση του Πέτρου Πελοποννησίου και τη σύγχρονη δημιουργία των ημερών μας. Παραθέτουμε ενδεικτικά κάποια χαρακτηριστικά της Ε..Β.Χ που αντιγράφουν πλέον πολλές χορωδίες Βυζαντινής Μουσικής στην Ελλάδα και σε άλλες Ορθόδοξες χώρες.
Ας μείνουμε πρώτα στη συγκρότηση του χορού. Η Ε.Β.Χ. είναι συνήθως ολιγομελής. Δεν υπερβαίνει τα 30 άτομα, ενώ στις περισσότερες εμφανίσεις της αποτελείται από 20 περίπου μέλη. Το ζητούμενο είναι η ευλυγισία και η αποτελεσματικότητα του χορού.
Ο Λυκούργος Αγγελόπουλος ως χοράρχης ίσταται και διευθύνει εν τω μέσω του χορού, όχι απέναντί του, κατά το πρότυπο των δυτικών χορωδιών. Χειρονομεί, δηλ. δεν κάνει άσχετες ή τυχαίες κινήσεις, αλλά ερμηνεύει τα σημάδια ποιότητος, δίνοντας ταυτόχρονα και τον ρυθμό.
Στις συναυλίες της η Ε.Β.Χ. καθιέρωσε την είσοδο και έξοδο στον εκάστοτε συναυλιακό χώρο. Εισοδεύει και απέρχεται ο χορός ψάλλοντας ένα γνωστό και επίκαιρο, συνήθως, ύμνο, πάντοτε με την αίσθηση του ρυθμού.
Τα μέλη της Ε.Β.Χ. φορούν μαύρο ράσο και κρατούν κόκκινες πάρτες. Ένα στοιχείο που συναντούμε σε αρκετά χορωδιακά σύνολα στις μέρες μας.
Το ρεπερτόριο περιλαμβάνει όλα τα είδη της μελοποιΐας, τονισμένα από παλαιούς και νεώτερους μελοποιούς. Για πρώτη φορά, ακούσαμε από την Ε.Β.Χ. κρατήματα βυζαντινών μαϊστόρων διάρκειας 40 λεπτών! Και, επίσης, για πρώτη φορά ακούστηκαν μεταγραφές αρχαίων μελών από το παλαιό στιχηράριο ή άλλους μουσικούς κώδικες. Αυτή η πολύ σοβαρή εργασία αποτέλεσε το έναυσμα για την μελέτη και την προβολή ανάλογων μελών από νεώτερους ερευνητές.

Δεν πρέπει να παραλείψει κανείς και την παρουσίαση έργων σύγχρονης μουσικής (όπως των Μ. Αδάμη, Δ. Τερζάκη, Γ. Κυριακάκη κ.α.) από την Ε.Β.Χ., η οποία αποτέλεσε το ερέθισμα για σημερινούς συνθέτες να δημιουργήσουν με βάση την ορθόδοξη και ανατολική μουσική παράδοση.

Στα τριάντα χρόνια συνεχούς και αδιαλείπτου παρουσίας και προσφοράς της Ε.Β.Χ. υπό τον ακάματο Λυκούργο Αγγελόπουλο, οφφικιάλο της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, πολλά άλλαξαν στον χώρο της βυζαντινής μουσικής στην Ελλάδα. Το πιο σημαντικό είναι ότι αναδείχθηκαν πολλοί ικανοί νέοι ψάλτες και ερευνητές, οι οποίοι στοιχούνται στην σοβαρή γραμμή της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας, της οποίας η συμβολή αναδεικνύεται τελικά καθοριστική.