ΤΟ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΣΤΗΝ ΕΝΘΡΟΝΙΣΗ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΡΩΣΙΑΣ

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος με τον νέο Πατριάρχη Μόσχας και πάσης Ρωσίας κ. Κύριλλο, ως Μητροπολίτη Σμολένσκ, κατά την Σύναξη των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών στο Φανάρι (Οκτώβριος 2008).

Κατά την τελετή ενθρόνισης του νέου Πατριάρχου Μόσχας και Πάσης Ρωσίας κ. Κυρίλλου, το Οικουμενικό Πατριαρχείο εκπροσώπησε τριμελής εξ αρχιερέων αντιπροσωπεία που αποτελούσαν οι Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ. Ειρηναίος, ως επικεφαλής, Μητροπολίτης Μύρων κ. Χρυσόστομος και Μητροπολίτης Κορέας κ. Αμβρόσιος.
Κατά το επίσημον γεύμα που παρετέθη σήμερα το μεσημέρι επί τη ενθρονίσει του νέου Πατριάρχου, ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ. Ειρηναίος προσφώνησε τον Πατριάρχη Μόσχας, ως εκπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριάρχου, ως ακολούθως:

Μακαριώτατε και Αγιώτατε Πατριάρχα Μόσχας και πάσης Ρωσίας κ. Κύριλλε,
Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον έρχεται σήμερον, εν ευφροσύνη και αγαλλιάσει, εις την καθέδραν της αδελφής Εκκλησίας της Ρωσσίας ίνα μετάσχη εις την ιστορικήν στιγμήν της ενθρονίσεως της Υμετέρας Μακαριότητος, δι᾽ ημών των εκπροσώπων αυτού, εν Εκκλησία πληθούση, τη παρουσία της Σεβασμίας Ιεραρχίας «της εκ Θεού οδηγηθείσης», των εξοχωτάτων και εντιμοτάτων αρχόντων, του ευαγούς κλήρου και του ευσεβούς ρωσσικού λαού. Έρχεται τη σεπτή εντολή του Παναγιωτάτου Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικού Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου και της περί Αυτόν Αγίας και Ιεράς Συνόδου, ίνα κομίση τον εγκάρδιον ασπασμόν του Οικουμενικού Πατριαρχείου προς Υμάς, τον άξιον Πατριάρχην Μόσχας και πάσης Ρωσσίας, όστις ανήλθεν ήδη τας βαθμίδας του ιστορικού Θρόνου αυτού, εις διαδοχήν του αλήστου μνήμης Πατριάρχου Αλεξίου του Β´, του θεαρέστως ποιμάναντος την Ρωσσικήν Εκκλησίαν επί δεκαοκταετίαν όλην.

Μετ᾽ εγκαυχήσεως και υπευθυνότητος απεδέχθημεν το βάρος της τιμής της υψηλής εκπροσωπήσεως ταύτης εκ της Μητρός Εκκλησίας, αναγνωρίζοντες το μέγιστον προνόμιον ίνα εκπροσωπώμεν ουχί απλώς τον πρώτον Θρόνον της Ορθοδοξίας, αλλά την Μητέρα Εκκλησίαν του Ρωσσικού λαού. Μητέρα υπερήφανον, δια την παγκοίνως ανεγνωρισμένην παρουσίαν της Ορθοδόξου θυγατρός Ρωσσικής Εκκλησίας εν τε τω διαχριστιανικώ και εν τω διορθοδόξω κόσμω, αλλά και γενικώτερον δια την παρουσίαν και αρωγήν της θυγατρός και αδελφής Εκκλησίας της Ρωσσίας εν τω πολιτισμικώ γίγνεσθαι και εν τη μεγίστη συμβολή αυτής εις τον ορθόδοξον μοναχισμόν, την αγιολογίαν, την υμνολογίαν, την τέχνην και εν γένει την ορθόδοξον θεολογικήν επιστήμην.
Είναι άξιον και δίκαιον ίνα αναμιμνησκώμεθα της ιστορίας και προασπιζώμεθα τας αληθείας ταύτας. Ιδιαιτέρως κατά τους δυσχειμέρους καιρούς ους διανύομεν, κατά τους οποίους επιχειρείται μια τρόπον τινά παραχάραξις της ιστορίας και ισοπέδωσις των αξιών, σήμερον ότε διεξάγεται αγών τις ανίερος και κενόδοξος δια την κατάκτησιν της κοσμικής εξουσίας, είναι άξιον και δίκαιον ίνα ενθυμώμεθα τας μεγάλας προσφοράς της Εκκλησίας εν τη κοινωνία, την συμβολήν αυτής εις την κατά Θεόν πορείαν του λαού, τον μεταξύ των Εκκλησιών άρρηκτον και αγαπητικόν σύνδεσμον, αλλά και τας ευεργεσίας της μιας προς την άλλην Εκκλησίας. Εξ αφορμής, τω όντι, του μεγάλου τούτου εκκλησιαστικού και ιστορικού γεγονότος, και ατενίζοντες μετά δέους την «αστράπτουσαν και λάμπουσαν Εκκλησίαν του Χριστού», εν ευγνωμοσύνη προς τον Θεόν, αναμιμνησκόμεθα των ιστορικών γεγονότων, των αδιαμφισβητήτως ενούντων και συνδεόντων την ημετέραν Εκκλησίαν της Βασιλίδος των Πόλεων, το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, μετά της αδελφής, και το πάλαι ποτέ θυγατρός, Εκκλησίας της Ρωσσίας.
Και κατ᾽ αρχάς μνημονεύομεν του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Φωτίου, του Μεγίστου τούτου εκκλησιαστικού ηγέτου, όστις ενέπνευσε διά του ιεραποστολικού ζήλου τους ηγεμόνας του Κιέβου όπως ασπασθούν τον Χριστιανισμόν. Είναι δε ιστορικώς αποδεδειγμένον ότι αι πρώται βαπτίσεις ετελέσθησαν εν Κωνσταντινουπόλει και μεταξύ των βαπτισθέντων ήτο και η ηγεμονίς Όλγα, της οποίας το παράδειγμα επέδρασε θετικώς επί του εγγονού αυτής Βλαδιμήρου, όστις κατέστησε τον χριστιανισμόν επίσημον θρησκείαν εν Ρωσσία.
Η εν τω καιρώ εκείνω, ήτοι εν έτει εννεακοσιοστώ ογδοηκοστώ ογδόω, επί Βλαδιμήρου ηγεμόνος, νεοσύστατος αύτη Εκκλησία της Ρωσίας, υπήχθη κανονικώς εις την δικαιοδοσίαν του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, κατ᾽ εφαρμογήν του 28ου κανόνος της Δ´ Οικουμενικής Συνόδου[1].

Μετά την κατάληψιν του Κιέβου υπό των Μογγόλων και την εξ αυτού του γεγονότος εξαφάνισιν του Μητροπολίτου Ρωσσίας Ιωσήφ, πιθανόν εκ βιαίου θανάτου, το Οικουμενικόν Πατριαρχείον και πάλιν εστάθη αρωγός, συμπάσχον μετά της Ρωσσικής δοκιμαζομένης Εκκλησίας. Αποδέχεται τον νέον Μητροπολίτην Κύριλλον τον Β´ (1243), όστις απεστάλη εις το κράτος της Νικαίας δια να λάβη την κανονικήν επικύρωσιν εκ του εκείσε καταφυγόντος Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως. Και ολίγα έτη αργότερον το Οικουμενικόν Πατριαρχείον επευλογεί τας αποφάσεις της Συνόδου εν τη πόλει Βλαδιμήρ και μετά συνοδικής αποφάσεώς του μετατίθησι την έδραν της Ρωσσικής Εκκλησίας εις την ειρημένην πόλιν[2].
Ότε ήλθε το πλήρωμα του χρόνου, η Εκκλησία της Ρωσσίας ανεκηρύχθη κατ᾽ αρχάς αυτοκέφαλος[3] και κατόπιν ανυψώθη εις Πατριαρχείον[4] επί Κωνσταντινουπόλεως Ιερεμίου του Β´. Είναι δε μεμαρτυρημένον το γεγονός ότι επισκεπτόμενος ο τότε Αντιοχείας Ιωακείμ την Μόσχαν, εδέχθη σχετικόν αίτημα ανυψώσεως της Ρωσσικής Εκκλησίας εις Πατριαρχείον παρά του τότε Τσάρου Θεοδώρου, αλλ᾽ όμως, γνωρίζων ούτος την εκκλησιαστικήν τάξιν και κανονικήν οδόν, εβεβαίωσεν ότι η ίδρυσις Πατριαρχείου Ρωσσίας προϋπέθετε την πρωτοβουλίαν του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η οποία όντως εξησφαλίθη και ούτως ευωδόθη η επιθυμία του ρωσσικού λαού και της Ρωσσικής Εκκλησίας.
Ως γνωστόν, το Πατριαρχείον Ρωσσίας, καταργηθέν εν έτει 1701, εβίωσε δυσκόλους στιγμάς. Αλλά και τότε η Μήτηρ Εκκλησία εν στοργή και εν αγάπη ανεγνώρισε συνοδικώς την εμπερίστατον Σύνοδον της Ρωσσικής Εκκλησίας[5].
Το Πατριαρχείον Ρωσσίας ανασυνεστήθη εν έτει 1917 και από τότε έως και σήμερον διέγραψε λαμπράν πορείαν εν τη Εκκλησία με χαρακτηριστικόν ιστορικόν ορόσημον τας εντυπωσιακάς εορταστικάς εκδηλώσεις της Χιλιετηρίδος του χριστιανικού βίου της Ρωσσίας (1988), με την ενεργόν συμμετοχήν του λαού του Θεού και την επίσημον εκπροσώπησιν όλων σχεδόν των χριστιανικών Εκκλησιών.

Εκ των ως άνω λεχθέντων διαπιστούται ότι εν τη ελεύσει και παρελεύσει των καιρών, το Πατριαρχείον Ρωσσίας ηνδρώθη και εκραταιώθη. Και τα νυν άπας ο Ορθόδοξος κόσμος, εγκαυχάται δι᾽ αυτό, ως και η Μήτηρ Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, διότι δια μέσου των αιώνων και δια ποικίλων περιπετειών, δοκιμασιών και κλυδωνισμών κατώρθωσε ίνα φανή αντάξιον των περιστάσεων και των καιρών, έδωκε πολλούς Αγίους εν τη Εκκλησία, έζησε και επέζησε και ζη διαρκώς ανιστάμενον και ανθηφορούν. Αι προσδοκίαι της Κωνσταντινουπολίτιδος Εκκλησίας είναι πολλαί και εστιάζονται κυρίως εις την ενότητα, την σύμπνοιαν, την από κοινού πορείαν διά την οργάνωσιν και σύγκλησιν της από μακρού αναγγελθείσης Μεγάλης Συνόδου, της οποίας η προετοιμασία δέον να επιταχυνθή προς διαφύλαξιν της αξιοπιστίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας, την συνεργασίαν εις την διεξαγωγήν των μετά των άλλων Χριστιανών Θεολογικών διαλόγων και την από κοινού και εν ειρήνη επίλυσιν των κατά καιρούς αναφυομένων διμερών ζητημάτων ως και των λοιπών δυσκόλων διεκκλησιαστικών και διορθοδόξων τοιούτων, όπως αυτών της Βιοηθικής και της μιας και αυτής ενιαίας λατρευτικής τάξεως, αλλά και των κοινωνικών τοιούτων, ως το μέγιστο ζήτημα της παγκοσμίου οικονομικής και ηθικής κρίσεως εν τω συγχρόνω κόσμω.
Οι οραματισμοί της πρωτοθρόνου Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως δια κοινήν πορείαν καταστέφονται εξ αγαθών και χρηστών ελπίδων, διότι εις τον ιστορικόν τούτον Θρόνον ανήλθε σήμερον εκκλησιαστικός ανήρ δημιουργικός και δραστήριος, δεδοκιμασμένος διά το εκκλησιαστικόν αυτού ήθος, εγνωσμένος δια το κανονικόν και θεολογικόν αυτού φρόνημα, διά τον υγιαίνοντα αυτού λόγον, διά τα φιλόχρηστα αυτού αισθήματα, διά την συμβολήν αυτού εις την υπόθεσιν της χριστιανικής ενότητος και διά την εσωτερικήν πληρότητα ως ανθρώπου πρωτίστως και κατόπιν ως επισκόπου της Ορθοδόξου Εκκλησίας του Χριστού.

Μακαριώτατε,
Το παλαίφατον και πολύπαθον Αποστολικόν και Οικουμενικόν Πατριαρχείον Κωνσταντινουπόλεως και ο διορατικός και συνετός οιακοστρόφος αυτού Πατριάρχης Βαρθολομαίος μετέχουν σήμερον, δι᾽ ημών, εις την ευλογητήν ταύτην στιγμήν της εκκλησιαστικής ιστορίας και εις την χαράν ταύτην της Ρωσσικής Εκκλησίας, χαίροντες και συγχαίροντες, διαπλατύνουν δε μετά πολλής αγάπης την περίπτυξιν της εκ του Βοσπόρου και των επτά λόφων Βασιλίδος των Πόλεων προς όλην την καθ᾽ υμάς Εκκλησίαν της Ρωσσίας και προς Υμάς προσωπικώς.
Εις ένδειξιν δε της ανεκλαλήτου ταύτης χαράς και εις λήθης εμπόδιον, χαιρετίζοντες την σεβασμίαν Ιεραρχίαν, τον Ιερόν Κλήρον, τον Εξοχώτατον Πρόεδρον της Ρωσσίας κύριον Ντιμίτρι Μεντβέντεφ, τον Εξοχώτατον Πρωθυπουργόν αυτής κύριον Βλαντιμίρ Πούτιν, τους εντιμοτάτους άρχοντας, τον κλήρον, τας μοναστικάς αδεφλότητας και άπαν το πλήρωμα της Ρωσσικής Γης, κομίζομεν εκ μέρους του Παναγιωτάτου Πατριάρχου ημών κ. κ. Βαρθολομαίου τον αδελφικόν και συμβολικόν χαιρετισμόν αυτού, την ποιμαντορικήν ταύτην ράβδον, «ίνα ποιμάνης το εμπιστευθέν σοι Ποίμνιον του Χριστού» και ευχόμεθα ολοθύμως εις την Υμετέραν Αγιωτάτην Μακαριότητα υγιείαν, μακροημέρευσιν, ένδοξον και καρποφόρον Πατριαρχίαν, αναφωνούντες:

Κυρίλλου του Μακαριωτάτου Πατριάρχου Μόσχας και πάσης Ρωσσίας πολλά τα έτη!

Άξιος!!!

[1] PG Migne, 132, 1105. Διά τούτο ο Μητροπολίτης Ρωσσίας εξελέγετο και εχειροτονείτο εκ του Οικουμενικού Πατριάρχου, ενώ συμμετείχε περιοδικώς εις την Ενδημούσα Σύνοδον. Βλ. και PG Migne, 137, 489.
[2] Miklonish Fr. – Muller l., Acta et Diplomata Graeca medii aevi, sacra et profana, I, Wien 1860, σς. 351-353.
[3] Το έτος 1448.
[4] Το έτος 1589.
[5] Ράλλη Γ. Ποτλή Μ., Σύνταγμα των θείων και ιερών κανόνων, τόμ. Ε´, Αθήνησι 1865, σσ. 160-163.

Οι φωτογραφίες του Νίκου Μαγγίνα είναι από την τελευταία Σύναξη των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών στο Φανάρι (10-12 Οκτωβρίου 2008), όπου συμμετείχε ο νέος Πατριάρχης Μόσχας κ. Κύριλλος, ως Μητροπολίτης Σμολένσκ. Στη Σύνοδο συμμετείχε και έλαβε μέρος στο Συλλείτουργο των Προκαθημένων ο μακαριστός Πατριάρχης Μόσχας Αλέξιος Β'.