Aναδημοσιεύω από την freesundays την συνέντευξη της 27χρονης σκηνοθέτιδος Γιολάντας Μαρκοπούλου, που μ' άφησε άναυδο με την παράσταση Νεκροί Ταξιδιώτες στο θέατρο Συνεργείο στο Μεταξουργείο. Και τώρα που το σκέφτομαι η σχέση μου ως θεατή με το έργο αυτό που οι ήρωές του είναι όμορφοι νεκροί, ορίζεται από το στίχο του Ελύτη: "...ξέροντας πως ο μόνος θάνατος ο μόνος είναι αυτός που έφτιαξαν με το νου τους οι άνθρωποι"...«Στο θέατρο δεν υπάρχουν περιορισμοί»
Στα 27 της η Γιολάντα Μαρκοπούλου αποφασίζει να κάνει βαθιά «βουτιά», συνθέτοντας κείμενα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες σε μία θεατρική παράσταση. Ο τολμών, τελικά, νικά; Στην τέχνη οι απαντήσεις δεν είναι μονολεκτικές. Οι «Νεκροί Ταξιδιώτες» της, όπως η ίδια λέει, «αγγίζουν τον καθένα διαφορετικά». Και εμάς η Γιολάντα.
Από την Ντέπυ Κουρέλλου - Photos: Αλεξάνδρα Αργύρη
Η ιδέα για μια θεατρική παράσταση βασισμένη σε κείμενα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες πώς γεννήθηκε;
- Στόχος μου ήταν να πω μια ιστορία για την επιμονή και τον πόθο ενός ανθρώπου για την εκπλήρωση ενός στόχου του, μιας ευχής του. Διαβάζοντας Παπαδιαμάντη, ανακαλύψαμε τον «Νεκρό Ταξιδιώτη». Μια συνομιλία του Παπαδιαμάντη με κάποιον άλλο συγγραφέα σίγουρα αποτελεί πρόκληση. Επικίνδυνη επιλογή ο Μάρκες... πηγάζει όμως και από την ανάγκη για ένα διάλογο με το κοινό. Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης μάς προδιαθέτει να ακούσουμε, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες να φανταστούμε.
Στα 27 της η Γιολάντα Μαρκοπούλου αποφασίζει να κάνει βαθιά «βουτιά», συνθέτοντας κείμενα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες σε μία θεατρική παράσταση. Ο τολμών, τελικά, νικά; Στην τέχνη οι απαντήσεις δεν είναι μονολεκτικές. Οι «Νεκροί Ταξιδιώτες» της, όπως η ίδια λέει, «αγγίζουν τον καθένα διαφορετικά». Και εμάς η Γιολάντα.
Από την Ντέπυ Κουρέλλου - Photos: Αλεξάνδρα Αργύρη
Η ιδέα για μια θεατρική παράσταση βασισμένη σε κείμενα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες πώς γεννήθηκε;
- Στόχος μου ήταν να πω μια ιστορία για την επιμονή και τον πόθο ενός ανθρώπου για την εκπλήρωση ενός στόχου του, μιας ευχής του. Διαβάζοντας Παπαδιαμάντη, ανακαλύψαμε τον «Νεκρό Ταξιδιώτη». Μια συνομιλία του Παπαδιαμάντη με κάποιον άλλο συγγραφέα σίγουρα αποτελεί πρόκληση. Επικίνδυνη επιλογή ο Μάρκες... πηγάζει όμως και από την ανάγκη για ένα διάλογο με το κοινό. Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης μάς προδιαθέτει να ακούσουμε, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες να φανταστούμε.
Τι ήταν αυτό που σας έκανε να δείτε πως ο ήρωας του Παπαδιαμάντη, Κωσταντής, και αυτός του Μάρκες, Εστέβαν, έχουν κοινή συνισταμένη;
- Με την πρώτη βουτιά στο υλικό αυτό, ένα δυνατό προαίσθημα μου έλεγε ότι οι δύο συγγραφείς έχουν ένα σημείο όπου πραγματικά συναντιούνται. Όχι μόνο στο ότι διηγούνται μια παρόμοια ιστορία, αλλά και ως προς τη στάση που κρατούν απέναντι στο θάνατο. Ο Κωσταντής και ο Εστέβαν είναι και οι δύο νεκροί ταξιδιώτες. Επιλογή δική μας ήταν να γίνουν ένας άνθρωπος.
- Με την πρώτη βουτιά στο υλικό αυτό, ένα δυνατό προαίσθημα μου έλεγε ότι οι δύο συγγραφείς έχουν ένα σημείο όπου πραγματικά συναντιούνται. Όχι μόνο στο ότι διηγούνται μια παρόμοια ιστορία, αλλά και ως προς τη στάση που κρατούν απέναντι στο θάνατο. Ο Κωσταντής και ο Εστέβαν είναι και οι δύο νεκροί ταξιδιώτες. Επιλογή δική μας ήταν να γίνουν ένας άνθρωπος.
Υπήρξε στιγμή που φοβηθήκατε το διαφορετικό ύφος των δύο συγγραφέων;
- Ήταν ασυνήθιστο να προσεγγίσουμε δύο τόσο διαφορετικούς συγγραφείς σε μία ενιαία παράσταση. Και με τους τέσσερις ηθοποιούς (Μαρία Αιγινίτου, Βιολέττα Γύρα, Γιώργο Στάμο και Χάρη Χαραλάμπους) βασίσαμε τη δουλειά μας σε αυτοσχεδιασμούς με βάση το υλικό και των δύο συγγραφέων. Διαβάσαμε, εμπνευστήκαμε και κάναμε πολλούς συνδυασμούς χρησιμοποιώντας κοινό υλικό. Γνωρίσαμε τις διαφορές τους και προσπαθήσαμε να τις χρησιμοποιήσουμε προς όφελος της δουλειάς μας. Δεν ήταν εύκολο, αλλά όταν αγγίζεις το σημείο όπου βλέπεις δύο τόσο διαφορετικούς συγγραφείς να συνυπάρχουν και να διηγούνται μια ιστορία ξεπερνάς κάθε φόβο. Είναι συγκινητικό.
Έχετε παρέμβει στα κείμενα των συγγραφέων;
- Καθόλου. Ήταν στόχος μας να ανακαλύψουμε τρόπους για να μην παρέμβουμε στα κείμενα παρά μόνο να τα παντρέψουμε. Το διήγημα του «Νεκρού Ταξιδιώτη» γίνεται η αφορμή για ένα ολοζώντανο ταξίδι. Ο Κωσταντής, ο νεκρός ταξιδιώτης, ξεκινάει από τη Σκιάθο, όπου και ναυαγεί, το μεταθανάτιο ταξίδι του. Όσο βρίσκεται μακριά από τον ποθητό τόπο ταφής του, τη Σκιάθο, επισκέπτεται ένα χωριό της Κολομβίας, όπου τον υποδέχονται με τιμές και γίνεται ο πιο όμορφος πνιγμένος του κόσμου! Μετά επιστρέφει στη Σκιάθο, όπου του παραχωρείται το «ταπεινόν αίτημά του», να ταφεί στο νησί του κοντά στην αγαπημένη του Παναγία.
- Καθόλου. Ήταν στόχος μας να ανακαλύψουμε τρόπους για να μην παρέμβουμε στα κείμενα παρά μόνο να τα παντρέψουμε. Το διήγημα του «Νεκρού Ταξιδιώτη» γίνεται η αφορμή για ένα ολοζώντανο ταξίδι. Ο Κωσταντής, ο νεκρός ταξιδιώτης, ξεκινάει από τη Σκιάθο, όπου και ναυαγεί, το μεταθανάτιο ταξίδι του. Όσο βρίσκεται μακριά από τον ποθητό τόπο ταφής του, τη Σκιάθο, επισκέπτεται ένα χωριό της Κολομβίας, όπου τον υποδέχονται με τιμές και γίνεται ο πιο όμορφος πνιγμένος του κόσμου! Μετά επιστρέφει στη Σκιάθο, όπου του παραχωρείται το «ταπεινόν αίτημά του», να ταφεί στο νησί του κοντά στην αγαπημένη του Παναγία.
Το κοινό πώς αντιδρά; Ο λόγος του Παπαδιαμάντη, ειδικά, θεωρείται δύσκολος και ενδεχομένως αντιθεατρικός.
- Το κοινό δεν είναι κάθε φορά το ίδιο. Το έργο αυτό αγγίζει τον κάθε άνθρωπο διαφορετικά. Σε άλλους ξυπνάει μνήμες, άλλοι ανακαλύπτουν τον Παπαδιαμάντη, άλλοι δεν καταλαβαίνουν, άλλοι απλά αφήνονται και ταξιδεύουν στους ήχους της γλώσσας. Η δυσκολία είναι σχετική για τον καθένα και δεν θεωρώ ότι η δυσκολία παραπέμπει σε αντιθεατρικότητα. Ίσα ίσα, ο λόγος του Παπαδιαμάντη αγγίζει βαθιά όποιον τον χειρίζεται.
- Το κοινό δεν είναι κάθε φορά το ίδιο. Το έργο αυτό αγγίζει τον κάθε άνθρωπο διαφορετικά. Σε άλλους ξυπνάει μνήμες, άλλοι ανακαλύπτουν τον Παπαδιαμάντη, άλλοι δεν καταλαβαίνουν, άλλοι απλά αφήνονται και ταξιδεύουν στους ήχους της γλώσσας. Η δυσκολία είναι σχετική για τον καθένα και δεν θεωρώ ότι η δυσκολία παραπέμπει σε αντιθεατρικότητα. Ίσα ίσα, ο λόγος του Παπαδιαμάντη αγγίζει βαθιά όποιον τον χειρίζεται.
Τι είναι αυτό που σας έκανε να επιλέξετε τον συγκεκριμένο χώρο για να παρουσιάσετε τους «Νεκρούς Ταξιδιώτες»;
- Όπως και πέρυσι, που παίξαμε σε ένα συνεργείo αυτοκινήτων –από κει προέκυψε και το όνομα Συνεργείο– έτσι και φέτος δεν επιλέξαμε έναν θεατρικό χώρο για τη δουλειά μας. Με τη σκηνογράφο Αλεξάνδρα Σιάφκου και τη φωτίστρια Ηλέκτρα Περσελή θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα ζωντανό γλυπτό στο χώρο, με τους ηθοποιούς να έχουν τη δυνατότητα να αυτοσχεδιάσουν σε κάθε γωνιά του χώρου. Είναι πολύ όμορφο και προκλητικό να μπαίνεις σε ένα άσπρο κουτί που δεν μυρίζει θέατρο και να μπορείς να φτιάξεις κάτι από την αρχή, με τη συνεργασία όλων των συντελεστών.
- Όπως και πέρυσι, που παίξαμε σε ένα συνεργείo αυτοκινήτων –από κει προέκυψε και το όνομα Συνεργείο– έτσι και φέτος δεν επιλέξαμε έναν θεατρικό χώρο για τη δουλειά μας. Με τη σκηνογράφο Αλεξάνδρα Σιάφκου και τη φωτίστρια Ηλέκτρα Περσελή θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα ζωντανό γλυπτό στο χώρο, με τους ηθοποιούς να έχουν τη δυνατότητα να αυτοσχεδιάσουν σε κάθε γωνιά του χώρου. Είναι πολύ όμορφο και προκλητικό να μπαίνεις σε ένα άσπρο κουτί που δεν μυρίζει θέατρο και να μπορείς να φτιάξεις κάτι από την αρχή, με τη συνεργασία όλων των συντελεστών.
Πώς θα χαρακτηρίζατε τη θεατρική Αθήνα; Ακούγεται πολύ συχνά, για παράδειγμα, πως οι θεατρικές σκηνές είναι πολύ περισσότερες από αυτές που μπορεί να αντέξει αυτή η πόλη.
- Ζωντανή, με νέα σχήματα, μια προσπάθεια στο βάθος για εξέλιξη! Δεν πιστεύω ότι μετράνε τα νούμερα σε αυτές τις περιπτώσεις. Καλό θα ήταν, βέβαια, να υπάρχουν σκηνές και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας. Ο καθένας είναι ελεύθερος να επιλέξει να μιλήσει μέσω του θεάτρου και όποιος θέλει να τον ακούσει θα πάει. Δεν μπορεί να υπάρξει περιορισμός, και όποιος αντέξει...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου