ΤΗΝ ΦΙΛΟΠΤΩΧΙΑ ΑΣ ΕΠΙΘΥΜΗΣΩΜΕΝΔεν θέλησα να ασχοληθώ με αυτή την ιστορία του άρματος του Εφραίμ στην Πάτρα και την αντίδραση της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Όρους, που μόνο άγχος μαρτυράει αφού δεν κινδύνευσε ποτέ η πίστη από τη σάτιρα στην περίοδο της αποκριάς που δεν είναι τίποτα άλλο από η πανάρχαιη βιοτονωτική διαδήλωση για τη νίκη της ζωής επάνω στον θάνατο, μέσα από μια προσωρινή ανατροπή της τάξης. Και δεν εννοώ μόνο το έθιμο του Καλόγερου που έχει περιγράψει ο Βιζυηνός. Αρκεί να θυμηθούμε ότι σε πάρα πολλές περιοχές του της ορθόδοξης Ελλάδας ένας «παπάς» σα σκηνικό πρόσωπο παίζει σε πάμπολλα δρώμενα παρμένα από την αγροτική ζωή, όπως στη σκηνή του πεθαμένου που ανασταίνεται ή ο παπάς πρωταγωνιστεί σε παρωδίες μυστηρίων, όπως ο γάμος, όπου εμφανίζεται με ράσα ένα πετραχήλι, και κρατώντας θυμιατό.
Από εχτές, παραμονή της Κυριακής της Απόκρεω, διαβάζω τον σχετικό Λόγο «Περί του Αντιχρίστου» του Δαμασκηνού μοναχού του υποδιακόνου που έδρασε τον 16ο αιώνα και έθρεψε στην Τουρκοκρατία το γένος με τα εξαιρετικά ελληνικά του στον Θησαυρό του, μία συλλογή κηρυγμάτων που κυκλοφόρησαν στη Βενετία (1557-1558). Πένθος, θλίψη, και δάκρυα σε ένα σκηνικό κρίσης των πάντων συνθέτουν μια γραφή που απευθύνεται σε πιστούς που οφείλουν να αλλάξουν, καταλήγοντας: «ας διορθώσωμεν τον εαυτόν μας… ας σπουδάσωμεν να κάμωμεν καλά, την ελεημοσύνην ας αγαπήσωμεν, την φιλοξενίαν ας κατορθώσωμεν, την φιλοπτωχία ας επιθυμήσωμεν, ότι πιστεύομεν κρίσιν και ανταπόδοσιν».
Από τα πολλά παραδείγματα που αναφέρει ο Δαμασκηνός για τους δίκαιους και αδίκους απομονώνω ορισμένα που διακρίνονται για τη διαχρονία τους και μιλούν για τους ισχυρούς, κοσμικούς και κληρικούς, οι οποίοι λόγω της δύναμης εκμεταλλεύονται εκείνους που είναι σε ανάγκη. Είναι «οι τα φαύλα πράξαντες» και θα κριθούν με τη σειρά τους στη δευτέρα παρουσία. Ο λόγος του είναι απλός και ουσιαστικός. Ξεκάθαρος και κατανοητός.
Από εχτές, παραμονή της Κυριακής της Απόκρεω, διαβάζω τον σχετικό Λόγο «Περί του Αντιχρίστου» του Δαμασκηνού μοναχού του υποδιακόνου που έδρασε τον 16ο αιώνα και έθρεψε στην Τουρκοκρατία το γένος με τα εξαιρετικά ελληνικά του στον Θησαυρό του, μία συλλογή κηρυγμάτων που κυκλοφόρησαν στη Βενετία (1557-1558). Πένθος, θλίψη, και δάκρυα σε ένα σκηνικό κρίσης των πάντων συνθέτουν μια γραφή που απευθύνεται σε πιστούς που οφείλουν να αλλάξουν, καταλήγοντας: «ας διορθώσωμεν τον εαυτόν μας… ας σπουδάσωμεν να κάμωμεν καλά, την ελεημοσύνην ας αγαπήσωμεν, την φιλοξενίαν ας κατορθώσωμεν, την φιλοπτωχία ας επιθυμήσωμεν, ότι πιστεύομεν κρίσιν και ανταπόδοσιν».
Από τα πολλά παραδείγματα που αναφέρει ο Δαμασκηνός για τους δίκαιους και αδίκους απομονώνω ορισμένα που διακρίνονται για τη διαχρονία τους και μιλούν για τους ισχυρούς, κοσμικούς και κληρικούς, οι οποίοι λόγω της δύναμης εκμεταλλεύονται εκείνους που είναι σε ανάγκη. Είναι «οι τα φαύλα πράξαντες» και θα κριθούν με τη σειρά τους στη δευτέρα παρουσία. Ο λόγος του είναι απλός και ουσιαστικός. Ξεκάθαρος και κατανοητός.
Τότε να αναστηθούν οι βασιλείς οι υπερήφανοι και δυνάσται, να δώσουν απόκρισιν δια τον κόσμον τους.
Τότε να αναστηθούν οι αρχιερείς και πνευματικοί, να δώσουν απολογίαν δια τες ενορίες τους, και δια τες ψυχές των ανθρώπων οπού είναι εις το χέρι τους.
Τότε θέλουν αναστηθή οι στρατιώται οι άδικοι, οπού δεν τους αρκεί ο μισθός τους, αμή αδικούν τους πτωχούς και στρατοκόπους.
Τότε να παρασταθούν έμπροσθεν του Θεού οι άρπαγες και άδικοι κριταί, οπού τρώγουν άσπρα δια να αδικήσουν τον πτωχόν.
Τότε να φαίνουνται οι δικαστάδες οι δωροφάγοι, οπού παίρνουν δώρα δια να καταδικάσουν τον ορφανόν.
Τότε να τραβίζουνται οι άρχοντες, οπού ζηλεύουν τον πτωχόν, και πάσχουν να τον χαλάσουν, να πάρουν το σπίτι του, το χωράφι του, την γυναίκα του, το παιδί του, και όλα του τα τίποτες. (Θησαυρός, Βενετία 1751, σελ. 376-7).
Τότε να αναστηθούν οι αρχιερείς και πνευματικοί, να δώσουν απολογίαν δια τες ενορίες τους, και δια τες ψυχές των ανθρώπων οπού είναι εις το χέρι τους.
Τότε θέλουν αναστηθή οι στρατιώται οι άδικοι, οπού δεν τους αρκεί ο μισθός τους, αμή αδικούν τους πτωχούς και στρατοκόπους.
Τότε να παρασταθούν έμπροσθεν του Θεού οι άρπαγες και άδικοι κριταί, οπού τρώγουν άσπρα δια να αδικήσουν τον πτωχόν.
Τότε να φαίνουνται οι δικαστάδες οι δωροφάγοι, οπού παίρνουν δώρα δια να καταδικάσουν τον ορφανόν.
Τότε να τραβίζουνται οι άρχοντες, οπού ζηλεύουν τον πτωχόν, και πάσχουν να τον χαλάσουν, να πάρουν το σπίτι του, το χωράφι του, την γυναίκα του, το παιδί του, και όλα του τα τίποτες. (Θησαυρός, Βενετία 1751, σελ. 376-7).
Γνωρίζετε πολλούς από τον εκκλησιαστικό χώρο οι οποίοι σήμερα να μπορούν να εγκαταλείψουν τις ηθικιστικές γραφικότητες περί καρναβάλου και να αρθρώσουν έναν ειλικρινή κριτικό λόγο γήινο για πρακτικές που ζημιώνουν τους αδύναμους, και να στρατευθούν κατά όσων αδικούν;
Αrdalion σ' ευχαριστώ!
3 σχόλια:
ωραίο κείμενο και τέλεια η σύνδεση με το λόγο του Δαμασκηνού. ο άνθρωπος διάκος στην τουρκοκρατία θεολογούσε και οι μάστορες της θεολογίας σήμερα λένε μπ.....ς
Πράγματι ωραία σύνδεση, και σοφό. Πάντως, εδώ που τα λέμε, ας είναι μάθημα (όσα γίνονται με την υπόθεση του Εφραίμ, και ίδικα με το άρμα)σε όσους (από τους "δυνατούς") που νομίζουν ότι με τις αυθερεσίες τους μπορούν να ξεφύγουν. Καλή ταπείνωση λοιπόν σε αυτά τα άτομα-κι ας μετανοήσουν τώρα που επιτρέπει ο Κύριος-για το καλό της ψυχής τους, και ας σκεφτεί η ηγεσία της εκκλησίας-ας σκεφτεί πολύ καλά...
"Η τραγωδία του καρνάβαλου παραμένει χωρίς λύση. Το βαθύτερο αίτημα του καρνάβαλου είναι να μεταμορφωθεί. Η θέση της Εκκλησίας είναι κοντά στον καρνάβαλο. ... Επαναλαμβάνω:της ορθοδοξίας το βαθύτερο κήρυγμα ζητά ο καρνάβαλος περιφερόμενος στους δρόμους της πολιτείας, τη μεταμόρφωση δηλαδή. Δεν αστειεύομαι. Απολύτως όχι. Και καταλαβαίνετε τι ακριβώς εννοώ. Δεν υπαρχει σοβαρότερο πρόβλημα τούτη την ώρα για την Εκκλησία. Δεν είναι δυνατόν η Εκκλησία και μάλιστα η δική μας η Εκκλησία, η Ορθόδοξη, να νοείται άσχετη προς τη ζωή, προς τους καιρούς, προς την αγωνία τούτης της ώρας, προς τα φλέγοντα προβλήματα της στιγμής. Δεν μπορεί η Εκκλησία να νοηθεί σαν πόλις επάνω όρους κειμένη, που απλώς θεωρεί τα περί αυτήν, χωρίς να συμμετέχει σ΄αυτά. Η Εκκλησία είναι μπλεγμένη στην πορεία του γένους των ανθρώπων, στη μεγάλη αυτή περιπέτεια που ονομάζεται ιστορία, άγουσα στην τελείωση των εσχάτων. Ποιός μπορεί υπεύθυνα να μας πει, ότι είναι έξω από κάθε ιστορική, εξελικτική πραγματικότητα, όλα αυτά τα συνταρακτικά γεγονότα και φαινόμενα της νέας γενιάς, η έξαλλη μουσική, οι έξαλλοι χοροί, η έξαλλη ένδυση, όλη αυτή η παγκόσμια επανάσταση της νεολαίας; Και αν όλοι οι μικρόνοες, όλοι οι εθελοτυφλούντες, όλοι οι παρελθοντολόγοι και εγκαυχώμενοι για την αρετή της εποχής τους, συνωμοτήσουν για να κατακρίνουν όλα τούτα τα νέα ήθη της εποχής, η Εκκλησία έχει καθήκον να σταθεί με θεανδρική κατανόηση, ενανθρωπιζομένη, όπως ο Κύριός Της, εν μέσω ενός νέου κόσμου που έρχεται από μακριά και να ακούσει αυτή την αγωνιώδη κραυγή που αναπηδά μέσα απ΄όλα αυτά τα θεωρούμενα από εμάς έξαλλα πράγματα. Γιατί, πως νάχουμε την αξίωση εμείς να κατανοήσουμε αυτή τη νέα γενιά, όταν δεν είμαστε Εκκλησία Χριστού, συνεχώς ενανθρωπιζομένη, συνεχώς μεταμορφουμένη και συνεχώς μεταμορφώνουσα;"
Απόσπασμα από συνέντευξη του μακαριστού Μητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος Μελίτωνος που παραχώρησε το 1984 στον Τ.Μιχαλά.
Δημοσίευση σχολίου