ΤΟ ΚΑΛΟΦΩΝΙΚΟ ΣΤΙΧΗΡΟ "ΦΡΟΥΡΗΣΟΝ ΠΑΝΕΝΔΟΞΕ" ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΧΟΡΩΔΙΑ

Το 1995 η Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία, στο πλαίσιο ενός ερευνητικού προγράμματος, εξέδωσε μια "Εκλογή Έργων" του περίφημου βυζαντινού μαϊστορος Ιωάννου του Κουκουζέλη. Στην έκδοση περιλαμβάνονταν ανέκδοτα μέλη, μεταξύ των οποίων και το καλοφωνικό στιχηρό για τη γιορτή του Αγίου Δημητρίου "Φρούρησον πανένδοξε", σε ήχο πλάγιο του δευτέρου (την πρώτη σελίδα δημοσιεύουμε εδώ). 

Ο ιδρυτής και διευθυντής της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας μακαριστός Λυκούργος Αγγελόπουλος, έγραψε για το μέλος αυτό: 

"Το κείμενο, με προσθήκη και μερικών άλλων φράσεων, αποτελείται κυρίως από φράσεις του δοξαστικού των αποστίχων που είναι ποίημα του Ανατολίου: Φρούρησον πανένδοξε την σε μεγαλύνουσαν πόλιν, από των εναντίων προσβολών, παρρησίαν ως έχων προς Χριστόν τον σε δοξάσαντα. 

Oι άλλες μελωδικές γραμμές με λίγες αλλά χαρακτηριστικές εξαιρέσεις του συνήθους τετρασήμου ρυθμού, οδηγούν πολλές φορές από το σκληρό χρωματικό τετράχορδο του πλαγίου του δευτέρου ήχου στο συνημμένο διατονικό τετράχορδο του τετάρτου παπαδικού (άγια), στον πρώτο τετράφωνο και σε σύντομες παρεμβολές πλαγίου του τετάρτου ήχου, ή ακόμη και σε μια κατάληξη στη μεσότητα του πρώτου τετραφώνου, στο βαρύ. Σε μια κορύφωση του μέλους στον τέταρτο παπαδικό (άγια), δημιουργείται η γνωστή μουσική φράση που μπορεί να αποδοθεί από μια φωνή. Στο τέλος του μαθήματος μετά το μικρό έξοχο κράτημα παρατηρούμε την ευρηματική αντίθεση της πενταφωνίας του πλαγίου του πρώτου ήχου με τον άγια και την κατάληξή του στον πλάγιο του δευτέρου με μια σύντομη φράση πλαγίου του τετάρτου χρωματικού ήχου στη λέξη “δοξάσαντα”. 

Η Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία ερμηνεύει υποδειγματικά το σπουδαίο αυτό μάθημα του Κουκουζέλη στον ψηφιακό δίσκο που εξέδωσε με ανέκδοτα μέλη του μεγάλου βυζαντινού μαϊστορα.
Το παραθέτουμε στη συνέχεια ολόκληρο (διάρκεια: 18:23).